110 files changed, 17 insertions, 9013 deletions

diff --git a/.gitattributes b/.gitattributes
new file mode 100644
index 0000000..d7b82bc
--- /dev/null
+++ b/.gitattributes
@@ -0,0 +1,4 @@
+*.txt text eol=lf
+*.htm text eol=lf
+*.html text eol=lf
+*.md text eol=lf
diff --git a/LICENSE.txt b/LICENSE.txt
new file mode 100644
index 0000000..6312041
--- /dev/null
+++ b/LICENSE.txt
@@ -0,0 +1,11 @@
+This eBook, including all associated images, markup, improvements,
+metadata, and any other content or labor, has been confirmed to be
+in the PUBLIC DOMAIN IN THE UNITED STATES.
+
+Procedures for determining public domain status are described in
+the "Copyright How-To" at https://www.gutenberg.org.
+
+No investigation has been made concerning possible copyrights in
+jurisdictions other than the United States. Anyone seeking to utilize
+this eBook outside of the United States should confirm copyright
+status under the laws that apply to them.
diff --git a/README.md b/README.md
new file mode 100644
index 0000000..3d6bbfe
--- /dev/null
+++ b/README.md
@@ -0,0 +1,2 @@
+Project Gutenberg (https://www.gutenberg.org) public repository for
+eBook #53393 (https://www.gutenberg.org/ebooks/53393)
diff --git a/old/53393-8.txt b/old/53393-8.txt
deleted file mode 100644
index 67935b7..0000000
--- a/old/53393-8.txt
+++ /dev/null
@@ -1,3760 +0,0 @@
-The Project Gutenberg EBook of Natuurkunde in de Huiskamer, by Tom Tit
-
-This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most
-other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
-whatsoever.  You may copy it, give it away or re-use it under the terms of
-the Project Gutenberg License included with this eBook or online at
-www.gutenberg.org.  If you are not located in the United States, you'll have
-to check the laws of the country where you are located before using this ebook.
-
-Title: Natuurkunde in de Huiskamer
-       ongeveer 100 proeven met huishoudelijke voorwerpen.
-
-Author: Tom Tit
-
-Translator: D. H. Cocheret.
-
-Release Date: October 28, 2016 [EBook #53393]
-
-Language: Dutch
-
-Character set encoding: ISO-8859-1
-
-*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK NATUURKUNDE IN DE HUISKAMER ***
-
-
-
-
-Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
-Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ for Project
-Gutenberg.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-                      NATUURKUNDE IN DE HUISKAMER,
-
-          ONGEVEER 100 PROEVEN MET HUISHOUDELIJKE VOORWERPEN.
-
-
-              Uit het Fransch in het Nederlandsch bewerkt
-
-                                  DOOR
-
-                            D. H. COCHERET.
-
-
-
-                             (Derde Druk.)
-
-
-                               Rotterdam,
-                          NIJGH & VAN DITMAR.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-                           Aan mijn zoon Jan.
-
-
-
-
-
-
-
-
-Lieve Jan,
-
-Onder de proeven, welke in dit boek medegedeeld worden, zijn er eenige
-slechts eenvoudige spelletjes tot vermaak van ouders en kinderen,
-wanneer zij des avonds gezellig in de huiskamer om de tafel zitten.
-
-Andere daarentegen, welke een meer wetenschappelijk karakter dragen,
-zijn bestemd om den lezer in te leiden in de studie der physica, die
-wondervolle wetenschap, waaraan wij de ontdekking van de stoomkracht,
-van telephoon en phonograaf te danken hebben, en die ons, misschien
-reeds morgen, met nieuwe wonderen verrast.
-
-Al deze proeven, de meer ingewikkelde zoowel als de eenvoudige, kunnen
-verricht worden zonder eenig natuurkundig instrument en dientengevolge
-zonder de minste onkosten; ons eigengemaakt natuurkundig kabinet
-bevat, zooals ge weet, slechts keukengereedschap, kurken, lucifers,
-enz., m. a. w. zaken, welke iedereen bij de hand heeft.
-
-Ik hoop, dat het werkje, dat ik u hierbij opdraag, bij u de herinnering
-levendig houde aan de gelukkige uren, welke wij te zamen gesleten
-hebben met het verrichten dier proeven en het gereed maken van de
-toestellen, welke in Natuurkunde in de Huiskamer beschreven worden.
-
-
-Uw Vader,
-
-ARTHUR GOOD.
-(Tom Tit).
-
-Parijs, 1 Januari 1890.
-
-
-
-
-
-
-
-
-VOORBERICHT.
-
-
-Natuurkunde in de Huiskamer is eene Nederlandsche bewerking van
-eene reeks eenvoudige proeven met huishoudelijke voorwerpen, welke
-onder den titel van Science Amusante achtereenvolgens in het blad
-l'Illustration beschreven werden.
-
-In enkele stukjes heeft de bewerker eene opmerking ingelast of eene
-wijziging aangebracht, waar hij meende, dat daardoor de duidelijkheid
-eener beschrijving of de juistheid eener verklaring werd bevorderd.
-
-Moge het werkje beantwoorden aan het dubbele doel waarmede het werd
-samengesteld: "leeren en vermaken."
-
-
-D. H. C.
-
-Rotterdam, Sept. '90.
-
-
-
-
-Voorbericht voor den tweeden druk.
-
-De bewerker eindigt bovenstaand voorbericht met den wensch, dat
-het werkje moge beantwoorden aan het dubbele doel, waarmede het is
-saamgesteld. Met genoegen kunnen wij melden, dat die wensch volkomen
-is bevredigd, daar reeds nu een tweede druk noodig is geworden.
-
-
-De Uitgevers.
-
-Rotterdam, Februari '91.
-
-
-
-
-Hoogst aangenaam is het ons, zoo kort na de verschijning van den
-tweeden, den derden druk in 't licht te geven.
-
-
-De Uitgevers.
-
-Rotterdam, September '92.
-
-
-
-
-
-
-
-
-EEN BORD OP EENE NAALD.
-
-
-Iedereen heeft wel eens gezien, dat goochelaars borden, schotels
-en ander keukengereedschap op de punt van een stok lieten draaien;
-gewoonlijk zijn die voorwerpen van hout of metaal, en het evenwicht,
-dat alleen een gevolg is van de z. g. middelpuntvliedende kracht,
-houdt op te bestaan, zoodra de draaiende beweging niet snel genoeg
-meer is om de uitwerking van de zwaartekracht te overwinnen.
-
-Hier is echter een middel om een bord op de punt van eene naald in
-standvastig evenwicht te doen blijven, ja zelfs, het eene draaiende
-beweging op die fijne spil mede te deelen.
-
-Snijd twee kurken in de lengte middendoor, en steek in ieder der vier
-stukken aan een der uiteinden van de doorsnede eene vork, zóó dat
-het vlak van doorsnede en de vork een hoek vormen, die een weinig
-kleiner dan een rechte is, leg nu de kurken op gelijke afstanden
-van elkander met de platte kanten op den rand van het bord, en zorg
-daarbij dat de tanden der vorken tegen het bord steunen, zoodat deze
-niet kunnen schommelen.
-
-Dit geheele samenstel kunt ge nu laten balanceeren op de punt van
-eene naald, welker oog ge in eene gewone kurk gestoken hebt; met
-een weinig voorzichtigheid (het bord mag natuurlijk niet glijden)
-kunt ge aan het bord eene ronddraaiende beweging mededeelen, welke
-zeer lang kan voortduren, daar de wrijving tusschen de onderzijde
-van het bord en de naald uiterst gering is.
-
-
-
-
-
-
-EEN POTLOOD OP DE PUNT TE LATEN STAAN.
-
-
-Onze teekening geeft zonder verdere verklaring de oplossing van
-dit vraagstuk.
-
-Men behoeft slechts het lemmet van een zakmes in het potlood te steken,
-niet ver van de punt; het evenwicht wordt verkregen door het mes wat
-meer of minder te openen.
-
-Het geheel blijft in evenwicht volgens de wetten der physica: het
-zwaartepunt van het systeem ligt onder het steunpunt (vinger, rand van
-de tafel, enz.); het evenwicht is dus standvastig (stabiel evenwicht).
-
-Door de opening van het mes te veranderen kan men het potlood eene
-verschillende, willekeurige helling geven en als het zwaartepunt
-in het verlengde van de as van het potlood ligt, staat dit laatste
-volkomen loodrecht.
-
-
-
-
-
-
-EEN EI OP EENE FLESCH.
-
-
-Steek twee even zware vorken ter weerszijden in eene kurk; hol deze
-aan de onderzijde een weinig uit, zoodat ze nauwkeurig op een der
-punten van het ei past, zet de andere punt op den rand van den hals
-eener flesch, waarbij ge het ei goed rechtstandig moet houden; na
-eenig probeeren zult ge voelen, dat het geheel in evenwicht is ten
-gevolge van de verlaging van het zwaartepunt.
-
-
-
-
-
-
-EIGENAARDIGE MANIER OM EENE PEER DOOR TE SNIJDEN.
-
-
-Wij hangen eene peer zoo hoog mogelijk aan het plafond of de zoldering
-op. Branden wij daarop den draad door, waaraan zij hangt, dan valt
-de peer. Hoe zullen wij het nu aanleggen om een mes zóó te plaatsen,
-dat, de peer, daarop vallende, juist in tweeën gesneden wordt?
-
-Een schietlood hebben wij daarvoor niet noodig; het is voldoende de
-peer, als zij goed stil hangt, in een glas water te dompelen en dit
-dan dadelijk weer weg te halen; enkele druppels zullen van de peer
-afvallen en op één zelfde punt van de tafel of den vloer neerkomen,
-bij welk punt wij nauwkeurig een merk moeten plaatsen.
-
-Deze voorbereidende maatregelen moeten natuurlijk in het geheim
-genomen zijn, zoodat de omstanders zonder iets van den kunstgreep
-met de waterdruppels te weten, de peer hangende moeten vinden.
-
-Op het verlangde oogenblik plaatst ge het mes op de gemerkte plek,
-of liever op eene voldoende hoogte daarboven en nu moet de peer bij
-het vallen op het mes noodwendig doorgesneden worden.
-
-Zooals de teekening u doet zien, kunt ge de proef ook voor twee messen
-inrichten, die kruiselings boven elkaar gesteld zijn; het juiste punt,
-waar de messen elkaar moeten kruisen, moet ge door proefneming bepalen,
-waartoe ge meerdere druppels van de peer moet laten vallen. De peer
-zal dan in vier stukken gesneden worden, welke ge kunt opvangen in
-eene schaal, die onder de messen geplaatst is.
-
-
-
-
-
-
-EENE SPELD MET EENE NAALD TE DOORBOREN.
-
-
-Steek de speld in een der cirkelvlakken van eene kurk en ter
-weerszijden in het gebogen vlak twee even zware zakmessen. (Als de
-messen niet even zwaar zijn, opent men ze niet even ver.) Leg den kop
-van de speld op den top van uw vinger, en verplaats de messen zóó lang
-tot de speld horizontaal ligt. Plaats haar dan op de punt van eene
-naald, waarvan het oog in eene kurk op eene flesch gestoken is. Als
-ge tegen de kurk blaast, waarin de messen zitten, zal het geheele
-samenstel op de punt van de naald draaien. Bovendien, daar de naald
-harder is dan de speld, welke van koper is, zal zij na eenigen tijd
-eene kleine holte in die speld maken, en als de proef lang genoeg
-wordt voortgezet, haar zelfs geheel doorboren.
-
-
-
-
-
-
-DE SCHRIK DER HUISMOEDERS.
-
-
-Ik stel u voor een theekopje op de punt van een tafelmes te zetten. Wat
-ge daarvoor noodig hebt, is zeer weinig en gemakkelijk te krijgen,
-als ge aan tafel zit: eene kurk, eene vork, en... wat handigheid;
-anders niets!
-
-Klem de kurk in het oor van een theekopje, wel stevig genoeg, dat zij
-goed vast blijft zitten, maar niet zoo hard, dat het kopje doof wordt.
-
-Steek de vork in de kurk over het oor heen met twee tanden aan elke
-zijde, en zorg dat de steel van de vork min of meer onder het kopje
-komt.
-
-Daar het zwaartepunt nu verlaagd is, kunt ge het kopje op de punt van
-een mes zetten en door heen en weer schuiven de juiste plaats zoeken,
-waarop het in evenwicht kan blijven. Daar de onderzijde van het kopje
-waarschijnlijk verglaasd is, moet ge zooveel mogelijk zorgen, dat
-de hand, waarmede ge het mes vasthoudt, niet trilt, daar anders het
-kopje zeer licht van het mes afglijdt; begin maar met de rechterhand
-bij den steel van de vork te houden, opdat ge hem snel kunt grijpen,
-als het kopje valt.
-
-Nog een laatsten vriendenraad wil ik u geven: drink uw kopje leeg,
-voordat ge de proef doet, anders mocht ge eens niets krijgen.
-
-
-
-
-
-
-HOE MEN EENE NAALD DOOR EEN CENT KAN STEKEN.
-
-
-Eene naald door een cent te steken, schijnt op het eerste gezicht
-iets onmogelijks. En toch is niets eenvoudiger.
-
-Men behoeft de naald slechts in eene kurk te steken, zóó, dat de punt
-iets uitsteekt en het oog, zoo dit aan de andere zijde mocht uitsteken,
-met eene nijptang af te knippen.
-
-Leg nu den cent met de kurk daarop, zooals in de teekening wordt
-aangewezen, of eenvoudig op eene plank van zacht hout, en sla dan
-flink met een hamer op de kurk.
-
-De naald, die in geen enkele richting kan buigen, aangezien de kurk,
-welke haar omklemt, dit belet, zal den cent of een ander muntstuk
-van dezelfde dikte met het meeste gemak doorboren, daar het staal,
-waarvan de naald gemaakt is, gelijk wij weten, harder is dan het
-brons van den cent.
-
-
-
-
-
-
-EVENWICHT VAN EEN POLLEPEL.
-
-EERSTE STAND.
-
-
-De pollepel, welke in iedere keuken te binden is, zal ons in staat
-stellen een aantal proeven uit te voeren, waarbij het evenwicht moet
-verkregen worden door niet alleen het zwaartepunt te verlagen, maar
-tevens door het meer naar het ophangpunt te verplaatsen.
-
-Zet een knipmes, half geopend, volgens de aanwijzing op de teekening,
-op den rand eener tafel, hang den pollepel over den hoek, welken het
-heft en het lemmet van het mes met elkaar vormen, met de binnenzijde
-van den lepel naar de tafel gekeerd, en laat nu het geheel los: mes
-en lepel zullen na eenig heen en weer schommelen tot rust komen; het
-zwaartepunt ligt dan loodrecht onder het steunpunt, er is standvastig
-evenwicht. Als ge zand in den lepel doet, zal het mes, in plaats van
-te vallen, zich oprichten, daar het zwaartepunt door het zand weer
-achter den rand der tafel gebracht werd.
-
-
-
-
-
-
-EVENWICHT VAN EEN POLLEPEL.
-
-TWEEDE STAND.
-
-
-Hier wordt de lepel vastgehaakt aan het begin van het lemmet; men moet
-zorgen, den haak zoo te bevestigen, dat de lepel niet kan glijden
-en hij met den steel in loodrechte richting een hoek van ongeveer
-45° maakt.
-
-Het evenwicht wordt hier verkregen, door het uiteinde van het heft te
-plaatsen op den rand van eene tafel, den vinger of den rand van een
-glas, dat voor eene grootere vastheid van stand met water gevuld is.
-
-De proef schijnt onmogelijk; beproef haar en ge zult verbaasd staan
-over de gemakkelijkheid, waarmede gij haar kunt doen.
-
-
-
-
-
-
-EVENWICHT VAN EEN BORD.
-
-
-Met den pollepel, den nederigen schepter der keukenmeid, hebben wij
-twee merkwaardige proeven verricht, welke in tegenspraak schijnen met
-de wetten der zwaartekracht. Als wij de schuimspaan er bij nemen,
-zullen wij in staat zijn, den rand van een omgekeerd bord op den
-rand van een glas of den hals eener karaf te leggen, waarop het in
-den toestand van standvastig evenwicht zal blijven liggen.
-
-Haak den lepel aan den rand van het bord en klem door middel van
-eene schijf kurk den haak van den lepel tegen het bord, zoodat de
-lepel rechts noch links kan schuiven. Leg het bord met de linkerhand
-op de karaf, haak de schuimspaan met de rechter aan den lepel, en
-na eenig heen- en weerschuiven zal het u gelukken, het bord in den
-evenwichtstoestand te brengen.
-
-
-
-
-
-
-DE FLESCH KOORDDANSERES.
-
-
-Hoe zult gij eene flesch laten zweven op een door de kamer gespannen
-touw? De teekening zegt u, dat ge slechts den haak van eene parapluie
-in den hals der flesch hebt te steken. Om het afglijden te voorkomen,
-kunt ge het touwtje waarop de flesch moet liggen, met krijt bestrijken,
-evenals de koorddansers de zolen van hun schoeisel insmeren.
-
-De figuur aan den rechterkant toont ons, hoe men, zonder haar te
-schudden, eene flesch fijnen wijn zou kunnen afschenken. Men zou dan
-slechts de parapluie moeten vervangen door een pollepel, de flesch
-op eene breede strook linnen leggen en haar langzamerhand en zonder
-schokken laten overhellen, door in een vat, dat onder aan den lepel
-wordt gehangen, druppelsgewijze water te gieten.
-
-Ik behoef u niet te zeggen, dat deze aanwijzing slechts theoretisch
-is: doe de proef met eene flesch gewonen wijn, van ouden wijn zou
-het zonde zijn!
-
-
-
-
-
-
-DE POTLOODEN IN EVENWICHT.
-
-
-Deze proef, bepaaldelijk aan H.H. scholieren opgedragen, heeft
-ten doel, twee potlooden in de ruimte te laten zweven: het eene
-horizontaal, met de punt op eene naald rustende of aan een draad
-hangende; het andere loodrecht staande op het eerste.
-
-Onze lezers zijn reeds zoo vertrouwd geraakt met proeven omtrent
-evenwichtstoestanden, dat het niet noodig zal zijn, deze in het
-breede te beschrijven: de beide even zware messen, welke het potlood
-horizontaal houden, herinneren ons de vroeger vermelde proef van
-de doorboorde speld; ook het evenwicht van het andere potlood, dat
-door twee penhouders in loodrechten stand wordt gehouden, is eene
-welbekende proef. Maar de verbinding van beide proeven kwam ons
-merkwaardig genoeg voor om hier vermeld te worden.
-
-Hebben onze jonge lezers de voorwerpen zorgvuldig gesteld, dan kunnen
-ze het geheel om het ophangpunt laten draaien; zij zullen zien dat
-de wentelende beweging, eens begonnen, vrij lang kan voortduren.
-
-
-
-
-
-
-EVENWICHT VAN TANG EN ASCHSCHOP.
-
-
-Als de winter ons naar het hoekje van den haard jaagt, zullen wij
-daar na den maaltijd nieuwe stof vinden voor onderhoudende proeven.
-
-De volgende is zeer eenvoudig: tang en aschschop is alles wat wij
-noodig hebben. Leg het platte deel van de aschschop op den vloer,
-zoodat de steel schuin staat ten opzichte van den vloer, en stel daarop
-aan iemand uit het gezelschap voor, de aschschop in dien stand te doen
-blijven, zonder eenig ander hulpmiddel dan de tang. Onze teekening
-wijst u onmiddellijk de wijze van handelen aan.
-
-Het is voldoende een der bladen van de tang op het blad van de
-aschschop te plaatsen en het andere achter den steel vast te zetten;
-na eenig verschuiven vindt men den evenwichtstoestand.
-
-Wenschelijk is het eene tang en aschschop te kiezen, waarvan de steel
-in een flinken knop eindigt, zoodat de voorwerpen eene voldoende
-zwaarte hebben om de proef te doen slagen.
-
-Zijn de bladen van de tang van onderen te rond, dan moet ge er een
-klein gedeelte van vlak vijlen, waarop de tang gemakkelijk kan staan
-zonder gevaar van om te vallen.
-
-
-
-
-
-
-DE DUIKERKLOK.
-
-
-Als wij een bierglas omgekeerd in het water dompelen, zien wij dat
-het water in het glas veel lager staat dan er omheen. Dit zeer bekende
-verschijnsel stelt ons in staat, op alleraardigste wijze te laten zien,
-hoe de duikerklok werkt, waarin de werklieden onder den waterspiegel
-vrijelijk kunnen ademen en arbeiden.
-
-Wanneer ge de proef inricht, zooals wij u zullen aanwijzen, kunnen
-al de toeschouwers haar goed zien. Voor waterbak kunt ge eene
-omgekeerde kaasstolp nemen, die ge met den knop in eene inmaakflesch
-zet. Zoodoende zult ge een doorzichtig vat hebben, waar doorheen men
-alles kan zien, wat binnenin plaats heeft. Dompelt ge nu een glas
-in deze met water gevulde klok, dan kunt ge duidelijk waarnemen,
-dat het water in het glas lager staat dan in de klok.
-
-Met dit feit bekend, kunt ge nu voorstellen een klontje suiker onder
-water te dompelen zonder het nat te maken. Gij behoeft dan slechts
-de suiker op eene groote, platte kurk te leggen en het glas er
-overheen te stulpen; druk het glas goed rechtstandig naar beneden,
-om te beletten dat de kurk kantelt, en houd het glas onder in het
-vat zoo lang ge wilt.
-
-Als ge daarna het glas, dus natuurlijk ook de suiker met de kurk,
-weder omhoog haalt, zal het klontje volkomen droog voor den dag komen,
-daar de lucht in het glas het water belet heeft, met de suiker in
-aanraking te komen.
-
-
-
-
-
-
-DE FRANSCHE VLAG.
-
-
-Het is algemeen bekend, dat als men voorzichtig wijn op water giet,
-de wijn bovendrijft; dit verschijnsel is te algemeen bekend, om er
-lang bij stil te staan; maar ditmaal willen we in een glas den wijn
-onder en het water boven hebben, zonder dat beide vloeistoffen zich
-met elkander vermengen. Daartoe maakt men gebruik van het verschil
-in dichtheid van water, naarmate het warm of koud is.
-
-Doe kokend water in een glas, [1] zet er een trechter in, die tot op
-den bodem reikt (fig. 1) en giet er nu wijn in, welken gij met ijs
-zooveel mogelijk afgekoeld hebt.
-
-Als ge voorzichtig te werk gaat, zult ge zien, dat de wijn op den
-bodem van het glas eene duidelijk afgescheiden laag vormt. Verwijder
-nu voorzichtig den trechter, maak eene blauwe vloeistof, die lichter
-is dan water,--bijv. wijngeest met een weinig inkt, en giet haar op het
-water. (fig. 2.) Zoo zult ge de Fransche vlag verkregen hebben. Als ge
-nu een licht voor het glas plaatst, kunt ge de drie kleuren daarachter
-op een muur vertoonen.
-
-Bij deze illuminatie krijgt ge nog vuurwerk op den koop toe. Als ge
-n.l. het water in het glas koud laat worden, of ge ter bespoediging
-het glas in een bak met koud water plaatst, zult ge den wijn door
-het water zien opstijgen als fijne straaltjes, die op vuurpijlen
-gelijken (fig. 3); de verschillende vloeistoffen zullen zich met
-elkander vereenigen en de nederdalende blauwe stralen, met de omhoog
-stijgende roode vermengd, zullen u het schouwspel aanbieden van een
-vuurwerk in een glas water.
-
-
-
-
-
-
-HET OKSHOOFD EN DE FLESCH.
-
-
-Men geeft u een okshoofd met wijn en eene flesch, en men stelt u de
-vraag, hoe ge de flesch zult vullen uit het spongat, zonder ander
-hulpmiddel dan de flesch zelve.
-
-Ziehier de oplossing: Als het okshoofd goed vol wijn is, vult ge de
-flesch met water; hierop sluit ge den hals met den vinger en dompelt
-dien in het spongat, terwijl ge de flesch het onderst boven keert;
-hierop neemt ge den vinger van den hals en laat de flesch eenigen
-tijd zoo staan, (zie de teekening); ge zult dan zien, dat de wijn,
-die lichter is dan het water, langzamerhand dit laatste in de flesch
-vervangt, zoodat ten slotte de flesch vol zuiveren wijn is, terwijl
-het water zich in het okshoofd heeft begeven.
-
-
-
-
-
-
-UITBARSTING VAN DEN VESUVIUS.
-
-
-Vul een klein fleschje met rooden wijn, sluit het met eene kurk,
-waarin van boven naar beneden een fijn gaatje geboord is en plaats
-het nu in een kom of een groot glas met water. Wij weten, dat door
-het verschil in dichtheid der beide vloeistoffen, het water in het
-fleschje zal dringen en er den wijn uitdrijven, die in een fijn
-straaltje zal opstijgen en zich aan de oppervlakte uitspreiden.
-
-Aan die bekende proef kunt ge iets schilderachtigs geven: van pleister
-of van aarde maakt ge een bergje op den bodem van het glas.
-
-Hierin verbergt ge het fleschje, terwijl ge zorg draagt in den top van
-den berg eene opening te laten om het straaltje wijn door te laten:
-dit is de krater.
-
-Als ge het water in beweging brengt, zal de opstijgende kolom den
-roodachtigen rook van een vulkaan verbeelden, die door den wind heen
-en weer bewogen wordt, en ge zult den toeschouwers eene vrij juiste
-nabootsing van eene uitbarsting van den Vesuvius vertoond hebben.
-
-
-
-
-
-
-HET WATER IN WIJN VERANDERD.
-
-
-Hoewel hier van geen wonder sprake is, mag de volgende proef wel
-interessant genoemd worden.
-
-Neem twee even wijde glazen, welke ik duidelijkshalve A en B zal
-noemen, en dompel ze in een emmer water. Als ze vol zijn, keer dan het
-glas B onder water het onderst boven en plaats het met den rand juist
-op A. Haal nu de beide glazen in dien stand uit het water, houd ze goed
-rechtstandig, laat ze afdruipen en veeg ze af. Ge zult dan opmerken,
-dat B vol water blijft, zelfs als ge den rand een weinig verschuift,
-zoodat er tusschen B en A eene kleine tusschenruimte ontstaat, waarvan
-we zoo aanstonds het nut zullen zien. Als ge nu nog op den voet van B
-een kleiner glas C met rooden wijn plaatst, kunt ge aannemen, onder
-het oog der toeschouwers, en zelfs zonder den welbekenden doek der
-goochelaars, den wijn uit C in B over te brengen, zonder dat er een
-druppel in A komt, en dat wel zonder een der glazen aan te raken.
-
-De proef blijkt tweeledig te zijn: 1o de wijn moet het glas C verlaten,
-en 2o in het omgekeerde glas B komen. Een draad tapisserie wol hangt
-met een boog in het glas C en met de beide einden over den rand;
-zoo doet hij door de capillariteit uitstekend dienst als hevel,
-en aan ieder einde vertoont zich dan ook weldra een druppel, die,
-allengs grooter wordende, eindelijk op den voet van B valt, om ten
-slotte langs dit glas naar de op elkaar geplaatste randen der beide
-groote glazen te vloeien.
-
-Als de wijn hier gekomen is, stroomt hij niet verder onder de werking
-der zwaartekracht naar omlaag, maar wordt, vreemd genoeg, tusschen
-de beide randen opgezogen.
-
-Dit verschijnsel is een gevolg van de capillariteit en herinnert aan
-de proef met eene vloeistof, welke opstijgt tusschen twee dicht bij
-elkaar geplaatste glazen platen of in een zeer nauw buisje. Als de
-wijn eenmaal tusschen den rand der glazen is binnengedrongen, zullen
-wij zien, dat hij zich in fijne straaltjes naar het bovendeel van het
-glas B begeeft, waar het water eene steeds donkerder wordende roode
-kleur aanneemt, welke naar den onderrand toe lichter en lichter wordt.
-
-Als de proef lang genoeg wordt voortgezet, waartoe men niets anders
-behoeft te doen, dan de geheele inrichting rustig te laten staan,
-zal ten slotte het water in A nog steeds helder zijn, terwijl B eene
-roode vloeistof bevat, en C geheel ledig is.
-
-
-
-
-
-
-DE DUIVEL IN DE CHAMPAGNEFLESCH.
-
-
-Aan het einde van een vroolijk feestmaal, als de champagne in de
-glazen parelt, en de vreugde en de wijn de gemoederen hebben opgewekt,
-moet ge uwen gasten eens voorstellen den duivel op te roepen, en dat
-wel zonder de tooverformules der geestenbezweerders en toovenaars
-der middeleeuwen: de volgende eenvoudige aanwijzingen zijn daartoe
-voldoende.
-
-Snijd van het bristolpapier van een der menu's een strookje af ter
-breedte van omstreeks 2 cM., waaraan ge aan een der uiteinden een
-rechthoekig stukje moet laten zitten, om een min of meer artistiek
-duiveltje uit te snijden. Prik die strook met eene speld tegen de kurk
-van eene flesch. Hierdoor hebt ge een hefboom verkregen, waarvan de
-arm, waarop het duiveltje staat, de langste moet zijn.
-
-Neem nu van een dessertschaaltje eene rozijn, die goed droog is,
-hang haar met een draadje aan het uiteinde van den anderen arm des
-hefbooms en laat haar op den bodem van uw glas champagne vallen. De
-draad moet zoo lang zijn, dat de hefboom nu horizontaal staat.
-
-Zet voor de geheele inrichting een paar flesschen en hang daar
-een servet over, zoodat alleen het duiveltje zichtbaar is, en de
-toeschouwers niet zien kunnen hoe eenvoudig de zaak is.
-
-De bellen koolzuurgas, die zich uit den champagne ontwikkelen,
-hechten zich aan de rozijn, welke daardoor lichter wordt en na eenige
-seconden tot aan het oppervlak der vloeistof wordt opgestuwd. Daar de
-draad niet meer gespannen is, zal de hefboom door het gewicht van het
-poppetje overhellen, en de duivel verdwijnt achter het servet. Deze
-mag dus niet grooter zijn dan de hoogte van den wijn in het glas. Is
-de rozijn aan de oppervlakte gekomen, dan barsten de koolzuurbellen,
-en daar zij nu niet meer door die broze drijvers gedragen wordt,
-zinkt ze weder in den wijn, trekt aan het draadje en de duivel komt
-weer te voorschijn. Dit rijzen en dalen van de rozijn duurt meer dan
-tien minuten, onverschillig of men zich van champagne, dan wel van
-Victoria-, Selzer- of kunstmineraalwater bedient.
-
-Zijn sommige onzer proeven misschien wat moeielijk, bij deze zullen
-onze lezers daaromtrent niet te klagen hebben, en de kleintjes, aan
-wie deze proef is opgedragen, zullen zeker van pret "kiekeboe!" roepen.
-
-
-
-
-
-
-DE GEDRESSEERDE VISCH.
-
-
-Maak aan de beide einden een gaatje in een ei, blaas het door de eene
-opening leeg en maak een der gaatjes met een weinig was dicht. Zijt
-ge een liefhebber van rauwe eieren, dan is één gaatje voldoende en
-kunt ge het ei uitzuigen. Teeken nu met een zacht, zwart potlood twee
-oogen op de eierschaal volgens de teekening.
-
-Maak verder een zakje van twee stukjes rood flanel volgens de
-stippellijn van onze teekening aaneengenaaid, doe er als ballast wat
-hagelkorrels in, en schuif het ei er half in met de opening in den
-zak. Plak den rand van den zak met rood zegellak op de eierschaal en
-de visch is gereed.
-
-De stukken flanel kunnen volgens de teekening geknipt worden, maar
-ge kunt door den vorm en het aantal vinnen te wijzigen, uw visch een
-meer of minder zonderlinge gedaante geven.
-
-Hoe de vorm ook zij, de visch zal een uitstekende Cartesiaansche
-duiker zijn, welken ge kunt laten rijzen of zinken in een hoog,
-met water gevuld glas, waarover ge een vlies van caoutchouc of een
-andere geen vocht doorlatende stof hebt gebonden.
-
-Gij moet zooveel ballast in den visch doen, dat hij nog drijft,
-maar door een zeer lichten stoot met de hand naar den bodem zinkt.
-
-Als ge nu de hand op het vlies legt en zachtjes op het water drukt,
-zal het water door het gaatje in het ei dringen; waardoor de visch
-zwaarder wordt en zinkt. Houdt de drukking met de hand op, dan zal
-de lucht, die door het binnengedrongen water werd samengeperst, zich
-weer uitzetten en het water uitdrijven; daar de visch nu lichter is
-geworden, zal hij weer naar boven komen en uwe bevelen schijnen op
-te volgen, mits de bewegingen van uwe hand bij het drukken voor de
-toeschouwers niet merkbaar zijn.
-
-
-
-
-
-
-EEN ZONDERLINGE BLAKER.
-
-
-Men zal moeten bekennen, dat een glas water wel de zonderlingste
-blaker is, dien men kan bedenken; gij zult echter zien, dat hij niet
-slechter is dan een andere.
-
-Bezwaar een eind stearinekaars, door er van onderen een spijker in
-te steken van zoodanig gewicht, dat de kaars juist tot den bovenkant
-inzinkt; de pit mag echter niet nat worden.
-
-Als ge nu de kaars aansteekt, zal zij blijven branden, in weerwil
-van de voor haar zeer gevaarlijke omgeving.
-
-Dit schijnt op het eerste gezicht buitengewoon; maar als men even
-nadenkt begrijpt men wat er moet gebeuren.
-
-Door de verbranding wordt de kaars weliswaar korter, en schijnt de
-pit met het water in aanraking te moeten komen, maar daarentegen
-neemt het gewicht van de kaars daarbij af, waardoor zij stijgt.
-
-Daar bovendien de stearine aan de buitenzijde door de vloeistof wordt
-afgekoeld, zal zij langzamer smelten dan in de lucht, de kaars zal
-van boven voortdurend holler worden, zoodat de vlam zich een soort
-van putje graaft, dat terzijde van de teekening is afgebeeld.
-
-Deze uitholling werkt klaarblijkelijk mede tot het lichter worden
-van de kaars; en de pit zal, zooals te vermoeden was, tot het einde
-opbranden.
-
-De practische zijde van deze proef is, dat de hoogte van de vlam van
-onze kaars even onveranderlijk is als die van den vloeistofspiegel
-en men aldus een lichtend punt van standvastige hoogte verkrijgt;
-dit kan van belang zijn bij photometrische proeven, welke ten doel
-hebben de lichtsterkte van verschillende vlammen te meten.
-
-
-
-
-
-
-MET EEN BEZEMSTEEL EEN BRIEF TE WEGEN.
-
-
-Om lichte voorwerpen te wegen, brieven bijv., heeft men eene vrij
-gevoelige balans noodig; als zoodanig bevelen wij onzen lezers onzen
-brievenweger aan, die van een bezemsteel gemaakt kan worden.
-
-Zaag van een bezemsteel een stuk af ter lengte van ongeveer 30 cM. en
-bezwaar dit van onderen zoodanig, dat er, als het in water gedompeld
-wordt, een stuk van ongeveer 10 cM. hoogte boven den waterspiegel
-uitsteekt, en het zuiver rechtstandig drijft.
-
-(Kies vooral een droog stuk hout en verf het, ook van onderen, voor
-ge begint.) Spijker er nu met een klein nageltje een schaaltje op
-in den vorm van een visitekaartje, en uw brievenweger is gereed. Om
-er de graadverdeeling op aan te brengen, legt ge op het schaaltje
-achtereenvolgens 2, 4, 6, enz. bronzen centen, waardoor het werktuig
-regelmatig dieper zal zinken en plaatst ge potloodstreepjes bij de
-opeenvolgende punten van inzinking.
-
-Daar 2 nieuwe centen 5 G. wegen, wijst de inzinking tot het 1e, 2e,
-3e streepje enz., eene belasting aan van 5, 10, 15 G., enz.
-
-Legt ge nu den brief, welken ge wenscht te wegen, op het schaaltje,
-na de centen weggenomen te hebben, en het werktuig zinkt niet tot het
-3e streepje in, dan weegt de brief geen 15 G., en een postzegel van
-5 cts. is voor de frankeering voldoende; komt het 3e streepje onder
-den waterspiegel dan moet het port verdubbeld worden.
-
-
-
-
-
-
-DE ZEEPBELLEN EN HET KOOLZUURGAS.
-
-
-In de eerste plaats zal ik u vertellen, op welke wijze iedereen
-koolzuurgas kan bereiden.
-
-Neem een wijd en diep glas, bijv. een groot bierglas, houd daarin de
-pijp van eene spuitwaterflesch, en spuit een weinig mineraalwater met
-kort afgebroken straaltjes in het glas. Hieruit zal zich koolzuurgas
-ontwikkelen, dat door zijne groote dichtheid (1 1/2 maal zoo zwaar
-als de dampkringslucht), deze uit het glas drijft.
-
-Zuig nu met een strootje het spuitwater uit het glas, maar zorg
-daarbij, dat het strootje tot op den bodem van het glas reikt, en
-er bovendien nog omstreeks 1 cM. water in het glas blijft. Herhaal
-dit inspuiten en uitzuigen van water, totdat het glas geheel met
-koolzuurgas gevuld is. Zien kunt ge dit niet, daar dit gas even
-onzichtbaar is als de lucht; als ge echter een brandenden lucifer
-in het glas steekt en deze dan dadelijk uitgaat, kunt ge zeker zijn,
-dat het glas vol koolzuur is.
-
-Dek nu het glas met een theeschoteltje om de diffusie van het gas in
-de lucht te beletten, en alles is gereed voor de volgende proeven met
-zeepbellen: 1o. Bereid de vloeistof, waarvan wij de samenstelling in
-het opstel: Gedaanteverwisselingen van een zeepbel (bladz. 88) opgeven
-en blaas met een in vieren gespleten strootje (in de teekening ligt
-het op het vat met vloeistof) eene zeepbel. Deze moet ge nu in het met
-koolzuurgas gevulde glas B laten vallen. Zoodra zij op de gaslaag komt,
-zult ge haar uit het glas zien omhoogspringen onder de werking van
-eene opstuwende kracht, die grooter is dan haar eigen gewicht; eene
-andere bel daarentegen, in het niet met gas gevulde glas A gedaan,
-zinkt daarin naar den bodem en spat daar uiteen.
-
-2o. Als ge de bel behoedzaam op de gaslaag plaatst, zult ge een zeer
-merkwaardig verschijnsel waarnemen: de bel zwelt op, wordt zwaarder en
-zinkt in het glas, steeds in omvang toenemende, zooals men in C ziet,
-om eindelijk tegen de opstaande wanden stuk te stooten.
-
-Dit wordt hierdoor veroorzaakt, dat het koolzuurgas door endosmose
-de bel binnendringt, waardoor het gewicht en de omvang van de bel,
-die oorspronkelijk met lucht gevuld was, vermeerderd worden.
-
-Als ge de glycerine-vloeistof (vloeistof van Plateau) niet kunt
-krijgen, moet ge u met goed gewoon zeepwater tevreden stellen.
-
-
-
-
-
-
-DE SCHORPIOEN VAN KAMFER.
-
-
-Plaats op de oppervlakte van het water in eene schaal stukjes kamfer
-van verschillende grootte in den vorm van het een of ander dier, een
-schorpioen bijv. Na eenigen tijd begint het dier zich in de vloeistof
-te bewegen; ge ziet het met de pooten trekken, alsof het beproefde
-te zwemmen, en den staart krommen.
-
-Deze aardige proef is zeer eenvoudig en weinig kostbaar, daar men in
-iedere huishouding kamfer bij de hand heeft; niettegenstaande deze
-schijnbare eenvoudigheid, kan zij ons stof leveren voor eenige zeer
-belangwekkende opmerkingen:
-
-1o. Onze schorpioen drijft op het water, maar dompelt daarbij haast
-geheel onder; dit bewijst ons, dat de dichtheid van kamfer geringer
-is dan die van water, maar er slechts zeer weinig van verschilt;
-het soortgelijk gewicht is dan ook 0.995.
-
-2o. Het dier lost niet op: kamfer is dus onoplosbaar in water; hadden
-wij het daarentegen in alcohol geplaatst, dan zouden wij bespeurd
-hebben, dat alcohol de kamfer oplost.
-
-3o. De losse stukken, waaruit onze schorpioen bestaat, blijven
-aaneenliggen juist zooals ze gelegd werden en schijnen aan elkaar te
-kleven: ze blijven verbonden door de kracht, welke men cohaesie noemt.
-
-4o. Ten slotte: dat de schorpioen de zonderlinge bewegingen maakt,
-waarvan wij zooeven spraken, wordt veroorzaakt door de welbekende
-eigenschap van kamfer, dat zij in beweging geraakt op het water,
-waarop zij drijft. Wij weten inderdaad, dat een stukje kamfer, op een
-wateroppervlak geplaatst, na eenige oogenblikken eene voortgaande en
-draaiende beweging zal verkrijgen; deze bewegingen ontstaan, volgens
-sommigen door eene terugwerkende kracht, door de ontwikkeling van
-kamferdampen ontstaan, volgens anderen door eene geheimzinnige kracht,
-spanning aan de vloeistofoppervlakte geheeten.
-
-
-
-
-
-
-HET WATERRAD VAN STROOHALMEN.
-
-
-Maak in den bodem van eene groote uitgeholde kurk een gaatje, en
-bevestig daarin een halm van roggestroo ter lengte van omstreeks 40 cM.
-
-Aan het andere einde van dien stroohalm, in A (zie de afbeelding rechts
-op de teekening), maakt ge met lak een dwarsstrootje vast, waarin
-op het midden een gaatje is gemaakt, om beide buizen met elkander in
-verbinding te stellen. Sluit de dwarsbuis aan de einden met lak en maak
-daarin, dicht bij de beide uiteinden aan twee tegenovergestelde zijden
-een gaatje, waartegen ge een paar strootjes van omstreeks 2 cM. lengte
-met een weinig lak bevestigt; deze dienen voor uitstroomingsbuizen. Zij
-moeten schuin afgesneden worden, om de uitstrooming van de lucht en
-dientengevolge de afvloeiing van de vloeistof te bevorderen.
-
-Verbind de kurk met drie draadjes aan een metalen schijfje, bijv. een
-knoop, hang dezen aan een draad op, die door het middelste gaatje van
-den knoop gaat, en vul de kurk nu met water of houd ze onder een dun
-waterstraaltje: het water zal door de uitstroomingsbuizen wegvloeien,
-en daar de openingen hiervan naar tegenovergestelde zijden gericht
-zijn, zal de geheele toestel met groote snelheid in de richting der
-pijltjes gaan draaien; dit wordt veroorzaakt door de drukking (reactie)
-van het water tegen die deelen der zijwanden van de horizontale buis,
-welke tegenover de uitstroomingsopeningen liggen. Het geheele werktuig
-draagt in de natuurkundige leerboeken den naam van Waterrad van Segner.
-
-Daar de verbinding der buizen door middel van lak vrij lastig is,
-kunt ge hiertoe ook drie kleine kurken gebruiken, zooals de doorsneden
-op het midden van onze teekening aanwijzen.
-
-In de middelste kurk boort ge twee gaten, die rechthoekig op elkaar
-staan (zie fig. A'), en steekt daarin de vertikale buis en twee
-dwarshalmen. Twee kleinere kurken (zie fig. B') bevestigen de
-uitstroomingsbuizen aan de dwarshalmen.
-
-Als stroo ons niet sterk genoeg toeschijnt, kunnen wij het vervangen
-door eene dunne koperen buis, bijv. eene gordijnroede. Het uiteinde van
-de buis, dat in de kurk gestoken is, wordt gedeeltelijk weggesneden
-en het overblijvende omgebogen als in C'; dit wordt opgehangen aan
-een ijzerdraad, om welken de toestel kan draaien.
-
-In plaats van twee, kunt ge ook vier dwarsbuizen aanbrengen, en
-ze een weinig ombuigen, zooals de teekening aanwijst, waardoor de
-afzonderlijke uitstroomingsbuizen onnoodig worden.
-
-Hang den aldus gewijzigden toestel boven de tafel, na het licht
-uitgedaan te hebben; giet wat warme rum in het kurken bekertje en
-steek de uitstroomende straaltjes vocht aan, dat als een vuurregen
-zal neerdalen op den pudding of de omelet welke er onder staat; gij
-zult eens zien, hoe verrast uwe gasten zullen zijn bij het zien van
-dit vreemde vuurwerk.
-
-
-
-
-
-
-DE DRAAIENDE HEVEL.
-
-
-Loodrecht door het midden van eene groote kurk gaat een stroohalm;
-deze draagt een liggenden halm van dezelfde dikte; de beide hangende
-halmen zijn dunner, evenals de beide uitstroomingsbuisjes, welker
-openingen weder naar tegenovergestelde zijden moeten gericht zijn
-(zie de teekening). De verbinding der deelen geschiedt op dezelfde
-wijze als bij den vorigen toestel, met lak of met kurken.
-
-De uiteinden van de horizontale buis en de hangende buizen moeten
-weder met lak of was afgesloten worden.
-
-De aldus ingerichte toestel is, naar wij gelooven, iets nieuws op
-wetenschappelijk gebied: waterrad en hevel in één werktuig vereenigd.
-
-De kurk wordt nu in een glas water geplaatst, zoodat het ondereinde
-van den middelsten stroohalm onder water uitkomt; twee personen zuigen
-tegelijk aan de beide uitstroomingsbuizen, en zoodra de uitstrooming
-begint, gaat de geheele toestel draaien; tegelijkertijd wordt het
-glas geledigd, totdat de horizontale halm zoo ver gedaald is, dat
-hij op den rand van het glas komt te liggen.
-
-Als men zorgt voor een onafgebroken toevoer van water, en deze zoodanig
-geregeld wordt, dat de waterspiegel in het glas even hoog blijft,
-dan werkt de toestel steeds door.
-
-Misschien kan dit denkbeeld groote diensten bewijzen aan
-water-werktuigkundigen, om waterkracht nuttig aan te wenden zonder
-hulp van werktuigen.
-
-In plaats van het broze stroo, kan men zeer dunne koperen buisjes
-gebruiken, die omgebogen en in een kurk gestoken worden, volgens de
-afbeelding aan den rechterkant op onze teekening.
-
-Bij deze inrichting kan men zooveel buisjes gebruiken als men wil,
-en kan dezelfde persoon ze één voor één in werking brengen.
-
-Gebruikt ge stroo, dan moeten de uitstroomingsbuizen weder
-schuin afgesneden worden; bij koperen buisjes worden, de
-uitstroomingsopeningen een weinig dicht geknepen, om het water minder
-snel te laten afvloeien.
-
-
-
-
-
-
-DE STOOMBOOT.
-
-
-Een scheepje van karton zullen wij laten varen, door er eene stoomboot
-van te maken met behulp van twee eierschalen.
-
-Uw werk als scheepsbouwmeester is niet moeielijk: gij snijdt de
-deelen van het schip uit tamelijk dik karton, en plakt ze met lak
-goed waterdicht aaneen.
-
-De scheepsboorden maakt ge van spelden en zwart garen, en aan den
-achtersteven bevestigt ge een roer, dat om eene speld moet kunnen
-draaien en met twee draden van ongelijke lengte aan de boorden kan
-verbonden worden; hierdoor kan het roer schuin gezet worden, als uwe
-zee de bescheiden afmetingen heeft van een bak met water, waarin de
-boot in de rondte moet varen.
-
-Twee ijzerdraden, volgens onze teekening gebogen, en beide rustende
-in twee insnijdingen in den romp, dragen eene ledige eierschaal. Het
-ei moet door zuigen geledigd zijn, daar er slechts, één gaatje in de
-schaal mag wezen.
-
-Vul nu de eierschaal zoo ver met water, dat, als het ei horizontaal
-ligt, de waterspiegel een weinig onder het gaatje blijft. Nu is de
-ketel gereed, wij leggen hem op de beide ijzerdraden met de opening
-naar achteren; deze moet boven het scheepsboord liggen.
-
-Als vuurhaard zetten we daaronder een halven eierdop op een ring van
-kurk, die met lak op den bodem van de boot bevestigd is; in den dop
-doen wij een vlokje watten, goed met wijngeest gedrenkt.
-
-Eenige seconden nadat de wijngeest is aangestoken, begint het
-water te koken, en er komt een stoomstraaltje uit het gaatje in
-de eierschaal. Door de reactie van dien stoomstraal tegen de lucht
-zal het scheepje zich vooruit bewegen; ge hebt aldus een stoomschip
-verkregen, dat zonder machine, raderen noch schroef kan varen.
-
-
-
-
-
-
-HET KANONSCHOT.
-
-
-Wilt ge aan tafel de ontroering gevoelen, die door een kanonschot wordt
-teweeggebracht, het gebulder vernemen, dat zenuwachtige menschen doet
-schrikken, de bom met bliksemsnelheid zien voortvliegen, en ten slotte
-het verschijnsel van den terugsprong van een stuk geschut waarnemen?
-
-Zeg gerust "ja!", want de proef, welke ik u zal voorstellen te doen,
-is zoo onschuldig mogelijk, gelijk ge dadelijk zien zult.
-
-Neem eene ledige flesch van dik glas (eene champagneflesch is
-uitstekend), en vul haar voor een derde met water, waarin ge een
-weinig dubbel-koolzure soda (het welbekende zuiveringszout) oplost.
-
-Maak vervolgens van eene speelkaart een buisje, sluit een der einden
-daarvan met een prop vloeipapier en doe er een weinig fijn gestampt
-wijnsteenzuur in.
-
-Hang nu uwe gereedgemaakte kardoes met behulp van eene speld en een
-draadje onder aan de kurk van de flesch (deze moet voorloopig blijven
-staan), en zet nu de kurk zoo vast mogelijk op de flesch, na de lengte
-van den draad zoodanig geregeld te hebben, dat het ondereinde van de
-buis niet aan de vloeistof in de flesch raakt.
-
-Nu is het kanon geladen, en hebben wij het nog maar af te
-vuren. Daartoe behoeven we niets anders te doen dan de flesch
-horizontaal op twee potlooden te leggen, welke evenwijdig aan elkaar
-op tafel liggen en de affuit voorstellen.
-
-De vloeistof dringt in de buis, lost het wijnsteenzuur op, en het
-koolzuurgas, dat plotseling ontwikkeld wordt, drijft de kurk met een
-geweldigen slag uit de flesch; deze rolt door de reactie op de twee
-potlooden achteruit, en bootst zoodoende den terugsprong van een stuk
-geschut volkomen na.
-
-
-
-
-
-
-EEN PAPIEREN VISCH OP HET WATERVLAK TE LATEN ZWEMMEN.
-
-
-Knip van gewoon papier een visch, zooals op de teekening op de ware
-grootte is voorgesteld, maak in het midden eene cirkelvormige opening
-a, die door een nauw kanaal ab in den staart moet uitmonden, giet water
-in een langwerpigen bak en leg den visch daarop; de onderzijde moet
-geheel met het water in aanraking zijn, de bovenkant echter volkomen
-droog blijven.
-
-Neem nu aan, het dier te laten bewegen, zonder het aan te raken, noch
-er op te blazen. Dit kunt ge op de volgende wijze bewerkstelligen: giet
-voorzichtig een grooten druppel olie in de opening a; deze olie zal
-zich over de oppervlakte van het water trachten te verspreiden, doch
-dit is slechts mogelijk als zij door het kanaal ab wegvloeit. Door
-de reactie, waarvan wij reeds voorbeelden gaven, zal de visch
-voortgestuwd worden in eene richting, tegenovergesteld aan die van
-de uitstroomende olie, dus vooruit, en de beweging zal lang genoeg
-duren om de toeschouwers in de gelegenheid te stellen, met verbazing
-de beweging van een eenvoudig stuk papier aan de oppervlakte van het
-water gade te slaan, zonder te kunnen begrijpen, hoe dit mogelijk is,
-indien zij niet van te voren ingelicht zijn.
-
-
-
-
-
-
-DE TOOVERFIGUREN.
-
-
-Teeken op een vierkant stukje gewoon wit papier of postpapier met
-een in water gedoopt potlood eene willekeurige meetkunstige figuur:
-een vierkant, een rechthoek, een driehoek, een veelhoek, enz.
-
-Laat het stuk papier in een bak met water drijven, met de teekening
-boven (de onderzijde van het papier moet op alle punten met het
-water in aanraking zijn), en bedek de teekening met water; als ge een
-weinig voorzichtig zijt, is dit vrij gemakkelijk, daar de vochtige
-omtrek van de figuur (een driehoek bijv.) het water belet buiten de
-getrokken lijnen te vloeien.
-
-Neem nu eene speld, en steek de punt daarvan op een willekeurig punt
-van den driehoek in het water, maar zonder het papier aan te raken;
-gij zult dan terstond het papier zich in een bepaalde richting zien
-bewegen, totdat het middelpunt van figuur A (zwaartepunt) van den
-driehoek juist onder de punt van de speld ligt.
-
-Het is gemakkelijk het punt A vooraf te bepalen (het is het snijpunt
-van twee lijnen, die uit twee hoeken naar het midden der overstaande
-zijden getrokken worden), zoodat ge u kunt overtuigen, dat het papier
-zich in de richting van het pijltje beweegt, totdat A zich onder de
-punt der speld bevindt. Op dat oogenblik houdt de beweging van het
-papier op.
-
-Herhaal de proef met een rechthoek of een vierkant; het punt dat
-zich onder de punt der speld bevindt, als de beweging van het papier
-ophoudt, zal het snijpunt der beide diagonalen zijn.
-
-Hebt ge op het papiertje een kaartje van Frankrijk geteekend en dit
-met water bedekt, dan zal u blijken, dat de plek, welke onder de
-speld komt te liggen overeenkomt met de plaats, waar ge op de kaart
-de stad Bourges vindt. Dit is voorzeker eene merkwaardige wijze om
-aan te toonen, dat de stad Bourges het middelpunt van Frankrijk is.
-
-Doe dezelfde proef ook eens met een klein kaartje van Nederland,
-misschien verneem ik dan wel eens bij gelegenheid van u, waar het
-middelpunt van Nederland is.
-
-(Daar de Zuiderzee en de Wadden ook tot het gebied van Nederland
-behooren, moeten de oppervlakten hiervan ook met water bedekt worden).
-
-
-
-
-
-
-DE KRACHT VAN DEN ADEM.
-
-
-Als ge een papieren zak opblaast en hem daarna, door er een slag met de
-vlakke hand op te geven, laat barsten, om den welbekenden knal teweeg
-te brengen, hebt ge u dan wel eens afgevraagd, hoeveel kracht uw adem
-had? Gij weet, dat die kracht kan gemeten worden met een werktuig,
-dat spirometer heet, en wel op kermissen te zien is. Ik stel u voor,
-den spirometer eenvoudig door een papieren zak te vervangen.
-
-De zak moet vrij lang, nauw, en van stevig papier zijn. Leg hem plat
-op de tafel, dicht aan den rand, met de opening naar u toe, zet er al
-meer en meer belasting op, en ge zult verbaasd staan over het gewicht,
-dat uw adem aldus kan opheffen.
-
-Een paar zware woordenboeken om te blazen, die van Kramer's bijv.,
-zal blijken slechts een spel voor u te zijn.
-
-
-
-
-
-
-DE WEERBARSTIGE KURK.
-
-
-Neem eene kurk, waarvan de middellijn kleiner is dan de wijdte van den
-hals eener gewone flesch, bijv. eene kurk van een medicijnfleschje,
-steek haar in den hals en verzoek dan iemand haar in de flesch te
-blazen. Dat schijnt heel gemakkelijk, en men blaast uit alle macht
-tegen de kleine kurk; maar deze, in plaats van de flesch in te
-gaan, springt er met des te meer snelheid uit, naarmate men harder
-geblazen heeft; men beproeft het nog eens met zachtjes blazen,
-maar met denzelfden uitslag: de kurk komt halsstarrig naar buiten,
-in plaats van in de flesch te gaan.
-
-Dit verschijnsel, dat de belangstelling van alle toeschouwers wekt
-en zeer vermakelijk is, laat zich aldus verklaren: Als ge op de
-kurk blaast, dringt er tegelijk eene zekere hoeveelheid lucht de
-flesch binnen en wordt daarin in die mate verdicht, dat zij door
-haar vermeerderde spanning de kurk krachtig naar buiten drijft. Hebt
-ge aan uw verzoek een weddenschap verbonden, dan zult ge die zeker
-winnen, tenzij uw tegenpartij, wat ik voor hem hoop, Natuurkunde in
-de Huiskamer gelezen heeft; want in dat geval zal hij, niet op ééne,
-doch op twee wijzen in staat zijn, de overwinning te behalen op de
-weerbarstige kurk:
-
-1o. Daar men door blazen de lucht in de flesch verdicht, en de kurk
-dus naar buiten gejaagd wordt, kunt ge beproeven, of ge niet beter
-zult slagen, door het tegendeel te doen, d. w. z. door de lucht uit
-de flesch op te zuigen, waardoor de buitenlucht, zoodra ge uw mond
-van den hals hebt weggenomen, door de verminderde spanning van de
-verdunde lucht in de flesch naar binnen stroomt en de kurk medevoert,
-die tegen den bodem van de flesch aanvliegt;
-
-2o. De lucht verdunning kan ook verkregen worden door de flesch boven
-eene lamp of bij het vuur te verwarmen; een koude luchtstroom in de
-flesch geblazen zal de kurk dan naar binnen drijven.
-
-Welke handelwijze ge ook volgt, ge moet altijd zorgen, dat de flesch
-van binnen goed droog is; en iederen keer als de flesch door het
-blazen beslagen is, waardoor het glijden van de kurk langs de wanden
-belemmerd wordt, moet de hals uitgeveegd worden.
-
-
-
-
-
-
-EEN KWARTJE ONDER EEN RIJKSDAALDER VANDAAN TE BLAZEN.
-
-
-Neem een kegelvormig wijnglas; de middellijn van den rand moet een
-weinig grooter zijn dan die van een rijksdaalder: leg onderin een
-kwartje of een dubbeltje, en den rijksdaalder, die maar zeer weinig in
-het glas mag zakken, als een soort van deksel horizontaal er overheen.
-
-Nu kunt ge aannemen, dat ge, zonder het glas of den rijksdaalder aan
-te raken, het kwartje uit het glas kunt krijgen.
-
-Ge behoeft dan slechts zeer krachtig en snel aan den omtrek op
-den rijksdaalder te blazen: deze kantelt om zijne middellijn en
-gaat loodrecht staan, en te gelijker tijd zal de lucht, die door uw
-blazen onder het kwartje verdicht werd, dit laatste uit het glas doen
-springen; de rijksdaalder herneemt daarna zijn horizontalen stand.
-
-De proef gelukt ook met een klein maderaglas of een eierdopje: maar
-met een kegelvormig glas toch beter.
-
-
-
-
-
-
-DE VLIEGENDE VLINDER.
-
-
-Giet eene flesch met wijde opening half vol water, zet dan met behulp
-van eene doorboorde kurk een blikken, of nog beter een glazen trechter
-goed luchtdicht in den hals, (de trechter mag niet tot in het water
-reiken) en werp nu een weinig dubbel-koolzure soda en wijnsteenzuur
-(beide in poedervorm) door den pijp van den trechter in het water.
-
-Ten gevolge van de ontwikkeling van het koolzuurgas zal zich eene
-hevige opbruising vertoonen, en daar er zich meer en meer koolzuurgas
-ontwikkelt, zal het door de pijp van den trechter uit de flesch
-komen. Maar als ge twee of drie balletjes van vlierpit of zelfs van
-kurk, zóó groot dat ze niet in de pijp dringen, in den trechter
-geplaatst hebt, kan het gas slechts bij tussenpoozen ontsnappen,
-daar een der balletjes altijd door zijn eigen gewicht op de opening
-van den trechter valt en deze afsluit, totdat het gas in de flesch
-spanning genoeg heeft gekregen om het balletje op te lichten. Op
-dat oogenblik vermindert de spanning, daar een gedeelte van het
-gas ontsnapt, en een der balletjes valt weder op de opening. Dit
-verschijnsel gaat voort, zoolang de gasontwikkeling duurt, en als ge
-de balletjes gekleurd hebt, zult ge zien dat die dans van levenlooze
-voorwerpen zeer eigenaardig is.
-
-Ge kunt de proef zelfs zeer smaakvol inrichten door een der balletjes
-midden op een stukje sigarettenpapier te plakken, dat ge als de
-vleugels van een vlinder hebt uitgeknipt en gekleurd. Gij ziet dan
-den vlinder in den trechter rondfladderen en zich van tijd tot tijd op
-den rand nederzetten, evenals een levende vlinder op eene bloem doet.
-
-
-
-
-
-
-DE MIDDELPUNTVLIEDENDE KRACHT.
-
-
-Ge zult allen wel eens in een circus gezien hebben, dat iemand
-een glas water in een hoepel zette en dezen met eene verbazende
-snelheid liet draaien, zonder dat er een druppel water uit het
-glas viel; iedereen weet dat dit verschijnsel een gevolg is van de
-z. g. middelpuntvliedende kracht.
-
-Dezelfde proef kan evengoed gedaan worden met het glas alleen, zonder
-eenig hulpmiddel. Als het glas vóór u op tafel staat, moet ge het dus
-met de hand opnemen, het met uitgestoken arm een geheelen cirkel door
-de lucht laten beschrijven en het daarna weder op tafel plaatsen,
-zonder er een druppel uit gemorst te hebben.
-
-De geheele kunst bestaat hierin, dat ge het glas goed vasthoudt:
-in plaats van het aan te vatten alsof ge gingt drinken, neemt ge het
-zóó met de hand op, dat de handpalm naar buiten gekeerd is (zie de
-afbeelding rechts); zwaai den arm stoutweg door de lucht in de richting
-van de pijltjes op de teekening, niet te snel en zonder schokken; als
-het glas eene geheele omzwaaiing heeft volbracht, bevinden de hand en
-het glas zich in den stand, als links is afgebeeld; in dien stand zet
-ge het glas weer op tafel. Na een weinig oefening zijt ge in staat, de
-proef met een glas wijn te doen; maar begin veiligheidshalve met water:
-het tafellaken en uwe dischgenooten kunnen daar slechts bij winnen.
-
-
-
-
-
-
-HET DANSENDE EI.
-
-
-Leg het ei (hard gekookt en niet rauw) op eene gladde plank en deel
-aan die plank eene cirkelvormige horizontale beweging mede, die steeds
-sneller en sneller wordt. Het ei, dat midden op de plank ligt, neemt
-die beweging over en begint met toenemende snelheid om zijne as te
-draaien, totdat het eindelijk rechtop staat, volkomen als een tol.
-
-Bij alle proeven, die betrekking hebben op evenwichtstoestanden,
-waarbij eieren gebruikt worden, wordt het welslagen bevorderd, door
-het ei gedurende het koken overeind te houden. De luchtholte komt
-daardoor symmetrisch ten opzichte van de groote as te liggen en het
-evenwicht zal dan gemakkelijker te verkrijgen zijn.
-
-De aangeduide handelwijze eischt, behalve kracht en handigheid,
-een zekeren tijd van oefening. Hun, die zoolang niet wachten willen,
-wil ik een korteren weg wijzen:
-
-Leg de plank op de tafel, zóó dat zij een weinig over den rand
-uitsteekt en dus snel opgenomen kan worden.
-
-Plaats het ei middenop en breng het, met den duim der linker- en den
-wijsvinger der rechterhand tegen de beide punten, in eene krachtige
-draaiende beweging.
-
-Het gaat dan dadelijk op de punt staan en als ge nu vlug de plank
-opneemt, behoeft ge slechts de draaiende beweging van het ei te
-onderhouden, wat overigens zeer gemakkelijk is.
-
-
-
-
-
-
-DE DAMPKRINGSDRUKKING.
-
-
-Onze teekening gelijkt veel op de strooibiljetten van fabrikanten van
-kitlijm om glas en porcelein te repareeren; wij hebben echter geen lijm
-noodig, om de afgebeelde borden, glazen en flesschen aan elkaar te doen
-kleven. Wij zullen eenvoudig van de dampkringsdrukking gebruik maken,
-en de verschillende proeven, welke wij zullen opgeven, zijn slechts
-wijzigingen van de classieke proef met de Maagdeburger halve bollen.
-
-Daar wij geene luchtpomp te onzer beschikking hebben, is de verdunning
-der lucht, welke wij verkrijgen kunnen, niet zeer aanzienlijk;
-voor de verschillende gevallen, welke wij zullen beschouwen, is zij
-echter voldoende.
-
-Het glas en het bord. Hang een glas het onderst boven aan de zoldering
-en houd er een brandend stuk papier onder; de lucht in het glas zal
-dan door de verwarming uitzetten en ijler worden; houdt men nu vóór
-de afkoeling een bord stevig tegen het glas, dan zal dit er door
-de dampkringsdrukking stevig tegen gedrukt worden, als de lucht in
-het glas weder afgekoeld is, en daardoor minder spanning gekregen
-heeft. Om het indringen van lucht in het glas te voorkomen, moet ge
-aan den rand van het glas een weinig kaarsvet smeren.
-
-Het bord en de flesch. Daar de oppervlakte der doorsnede van den hals
-eener flesch niet groot is, slaagt deze proef niet zeer gemakkelijk:
-zij kan echter gelukken, als men de lucht zoo volkomen mogelijk uit de
-flesch verwijdert; houd daartoe den hals der flesch boven een ketel
-kokend water: is de lucht in de flesch door den waterdamp verdreven,
-dan drukt ge haar, na den rand van den hals van kaarsvet voorzien
-te hebben, tegen het bord; na de afkoeling van den waterdamp en
-de dientengevolge ontstane vermindering van spanning in de flesch,
-blijft deze aan het bord hangen.
-
-De twee aan elkaar klevende flesschen. Twee flesschen met de bodems
-tegen elkaar, of eene flesch met den bodem tegen een bord gedrukt,
-zijn proeven welke gemakkelijker slagen; houd de bodems slechts boven
-den ketel kokend water en handel verder als bij de vorige proeven.
-
-Het is hier de plaats niet, om in uitvoerige berekeningen te treden;
-het zal voldoende zijn, met een enkel voorbeeld aan te toonen, dat
-in deze proeven niets bevreemdends ligt.
-
-Immers, wij weten, dat tengevolge van het gewicht der lucht (evenwicht
-makende met de kwikkolom van 76 cM. in den barometer), de door den
-dampkring uitgeoefende drukking 1,033 KG. per cM2. bedraagt. Wanneer
-dus de holte in den bodem eener flesch volkomen luchtledig was gemaakt,
-zou die bodem (als de oppervlakte daarvan op 30 cM2. gesteld wordt)
-een gewicht van 30 KG. kunnen dragen.
-
-
-
-
-
-
-EENE GEVAARLIJKE SLINGERPROEF.
-
-
-Wij weten, dat als wij een wijnglas geheel met water vullen en er
-een stuk stevig papier overheen dekken, om het indringen van lucht te
-verhinderen, het papier door de dampkringsdrukking zich zoo krachtig
-tegen den rand van het glas hecht, dat wij het snel het onderst boven
-kunnen keeren zonder dat er een druppel uit wegloopt.
-
-Deze proef kan aldus gewijzigd worden: Steek een draad door het
-midden van het karton, waarmede ge het glas wilt bedekken, leg er een
-knoop in, opdat de draad niet kan terugschieten en maak de opening
-in het karton met een weinig was dicht, om elk indringen van lucht
-te voorkomen.
-
-Hang het glas door middel van dien draad aan een haak in de zoldering,
-en ge hebt op deze wijze een slinger, welken ge vrij sterk kunt laten
-schommelen, zonder dat het glas valt. Niet alleen kan men een klein
-glas gedurende een geheelen dag zoo laten slingeren, maar de proef
-gelukt zelfs met een groot glas, met water en kopergeld gevuld.
-
-De proefnemer zal wel doen, met wat kaarsvet aan den rand van het
-glas te doen, om de aankleving aan het karton te vermeerderen... en
-vooral de proef eerst met een onbreekbaar glas te verrichten.
-
-
-
-
-
-
-EEN GLAS MET DE VLAKKE HAND OPNEMEN.
-
-
-Hoe kan men een bijna geheel met water gevuld glas opnemen, enkel
-door het aan de vlakke hand te laten kleven?
-
-Ge begrijpt reeds, dat dit verschijnsel het gevolg moet zijn van eene
-verdunning der lucht onder de hand, en ge zoudt gaarne vernemen hoe
-die verdunning verkregen kan worden.
-
-Het middel is allereenvoudigst: Zet het glas op de tafel, leg de
-palm der hand op de opening, en buig de vier vingers rechthoekig naar
-beneden, zooals de onderste figuur van onze teekening aanwijst. Als ge
-nu de vingers plotseling uitstrekt, terwijl ge de handpalm voortdurend
-flink op den rand van het glas laat rusten, zal de lucht onder de hand
-voldoende verdund zijn om de dampkringsdrukking in staat te stellen de
-uitwerking van de zwaartekracht te overwinnen, en het glas water zal
-aan de hand blijven hangen, evenals het kopglas, dat de heelmeester
-bij eene aderlating gebruikt.
-
-
-
-
-
-
-DE SPIJKER IN DE FLESCH.
-
-
-Reeds meermalen hebben wij ons vermaakt met flesschen; ook ditmaal
-stel ik u weder voor eene flesch te nemen, die met water te vullen,
-haar goed luchtdicht af te sluiten, liefst te lakken, en er dan een
-spijker in te steken, zoo lang als een vinger, en dat zonder er de
-kurk uit te halen!
-
-Als ik u heb medegedeeld, van welken kleinen kunstgreep ge u moet
-bedienen, zal het zien van de proef u geen genoegen meer verschaffen;
-maar zijne vrienden, die het geheim niet kennen, eens beet te nemen,
-is voor een keer ook niet onaardig.
-
-Neem eene flesch van donker glas en met eene groote ziel; maak midden
-daarin een rond gat, in het geheim natuurlijk, en wel op de volgende
-wijze: Ge houdt de flesch het onderst boven en laat van eene tamelijke
-hoogte een rond vijltje, rattestaart geheeten, in de uitholling
-van de ziel vallen. Op deze wijze zult ge vrij spoedig een meer of
-minder regelmatig gaatje in de flesch kunnen maken. Door de kanten
-af te vijlen, kunt ge het zuiver afronden en het zoo wijd maken,
-dat de bedoelde spijker er door kan.
-
-Gij zult u misschien afvragen, waarin bij deze proef de moeilijkheid
-bestaat: een gat in eene flesch maken en daar een spijker doorheen
-steken, dat is wel wat kinderachtig eenvoudig; in hoeverre heeft deze
-proef iets wetenschappelijks?--Ik behoef u slechts in herinnering te
-brengen, dat de flesch niet ledig is, maar gekurkt en vol water op
-tafel komt. Om de flesch gemakkelijk gevuld te krijgen, moeten wij
-beginnen met de opening in den bodem te sluiten, waarop we de flesch
-op de gewone wijze vullen: als we haar nu zorgvuldig met eene kurk
-gesloten hebben, kunnen wij het gaatje in den bodem weder open maken,
-zonder dat er een druppel uit de flesch vloeit, daar er geen enkele
-bel lucht in is. Maar als men ons de flesch met water op de tafel ziet
-zetten, zal niemand der toeschouwers op de gedachte komen, dat er een
-gat in den bodem is; als wij nu de flesch met de rechterhand bij den
-hals opnemen en den bodem op de linkerhand plaatsen, waarin zich de
-spijker bevindt, zal het ons gemakkelijk zijn, deze door het gaatje
-in de flesch te laten glijden; om te laten zien dat de spijker zich
-inderdaad in de flesch bevindt, kan men haar heen en weer schudden. De
-donkere kleur van het glas zal de misleiding volkomen maken. Het is
-goed, den kop van den spijker wat af te vijlen, zoodat het gat niet
-zoo groot gemaakt behoeft te worden; anders zouden er gemakkelijk
-eenige luchtbellen kunnen binnendringen, waardoor een weinig water
-uit de flesch zou loopen.
-
-
-
-
-
-
-EEN VOL GLAS TE LEDIGEN IN EEN VOLLE FLESCH.
-
-
-Ik geef u een glas en eene flesch, beide vol water, en ik verzoek u,
-het glas te ledigen met behulp van die flesch, en dat zonder haar
-zelve te ledigen.
-
-Dat vraagstuk schijnt zeer ingewikkeld, niet waar? Gij zult zien,
-dat de oplossing toch zeer eenvoudig is.
-
-Steek door een tweemaal doorboorde kurk twee stroohalmen, die
-nauwkeurig in de openingen passen; de eene halm moet zoolang zijn
-als de diepte van het glas, de andere tweemaal zoo lang. Sluit de
-eene opening van het korte strootje met een stukje broodkruim of
-een balletje was, en steek daarna de kurk zoo diep in de flesch,
-tot het water uit het lange strootje vloeit.
-
-Als men nu het glas wil ledigen, heeft men slechts de flesch om te
-keeren, en het korte strootje tot op den bodem in het glas water te
-dompelen (zie de afbeelding); als men dit nu kort bij het dichtgemaakte
-uiteinde afknipt, vloeit het water terstond door den grooten stroohalm
-weg, totdat het glas geheel ledig is, terwijl de flesch steeds vol
-is gebleven.
-
-Dit verschijnsel laat zich aldus verklaren: de beide stroohalmen
-vormen de beide beenen van een hevel, die onmiddellijk werkt, daar de
-beenen met vloeistof gevuld zijn. Om de werking van den hevel zelf
-te begrijpen, behoeft men slechts op te merken, dat de luchtdruk,
-op den vloeistofspiegel uitgeoefend, het water in het korte been
-omhoog drukt; wel wordt aan het ondereinde van het lange been door
-den dampkring een tegendruk uitgeoefend, maar, daar de vochtkolom,
-welker gewicht de drukking van den dampkring tegenwerkt, aan die zijde
-grooter is dan die in het korte been, zal de tegendruk geringer zijn,
-dan de druk waardoor het water in het korte been wordt opgedreven:
-de vloeistof moet dus uit het lange been wegvloeien.
-
-Ge begrijpt nu ook, hoe men, door den langen stroohalm nog langer te
-nemen, de uitstroomingssnelheid kan vergrooten.
-
-
-
-
-
-
-GEDAANTEVERWISSELINGEN VAN EEN ZEEPBEL.
-
-
-Maak eene sterke zeepoplossing van Marseillaansche zeep (Spaansche of
-Bristolzeep), en lauw water (van omstreeks 15° C.); giet dit zeepwater
-door een doek, om de niet opgeloste zeepdeeltjes tegen te houden,
-en voeg er zuivere glycerine bij, 2 deelen glycerine op 3 deelen
-zeepwater. Roer dit mengsel goed dooreen en laat de vloeistof rustig
-slaan, totdat zich aan de oppervlakte eene witachtige korst gevormd
-heeft. Neem die korst weg, schenk de heldere vloeistof in eene flesch
-over, welke ge moet kurken, en waarin de vloeistof een onbepaalden
-tijd bewaard kan worden zonder te bederven.
-
-Hieronder volgen eenige zeer eenvoudige proeven, welke ge met de
-aldus toebereide vloeistof kunt verrichten.
-
-Voor het blazen van een bel kunt ge gebruik maken van een aarden pijp,
-of van een stroohalm, die aan het uiteinde in vieren gespleten is
-en waarvan het gespleten gedeelte rechthoekig omgebogen is, zooals
-op de teekening is aangewezen. Eene buis van papier, ter dikte van
-een vinger, en op dezelfde wijze gespleten als de stroohalm, is ook
-goed. Somtijds zelfs kunt ge daarmede bellen verkrijgen, zoo groot
-als uw hoofd en met de schitterendste kleuren gesierd.
-
-Maak nu van dik ijzerdraad een ring van omstreeks 7 cM. middellijn
-op drie pootjes; als ge dezen met de vloeistof bevochtigd hebt, zal
-eene zeepbel welke ge er bij brengt, den stroohalm loslaten en zich
-aan het ijzerdraad hechten, waarop zij vrij lang kan blijven staan
-zonder te barsten, althans wanneer ze tegen tocht beschut is.
-
-Neem nu een tweeden ring van ijzerdraad, aan een verticalen steel
-bevestigd en van dezelfde grootte als de eerste; als ge dien ring,
-ook weer bevochtigd, op de bel legt, kleeft deze er zoo sterk aan
-vast, dat ze, bij het omhoog trekken van den bovensten ring in een
-lichaam verandert, dat meer en meer tot de gedaante van een rechten
-of scheeven cilinder nadert, naarmate de bovenste ring al of niet
-recht boven den ondersten ligt.
-
-De cilinder wordt weder een bol, als ge de hand naar beneden
-beweegt, en het is een zeer merkwaardig schouwspel, de zeepbel twee
-verschillende meetkunstige vormen te zien aannemen, alsof ze uit eene
-smeedbare stof bestond.
-
-Voor verdere proeven moet ge een kubus van ijzerdraad hebben, waarvan
-de ribben 7 cM. lang zijn, en welke aan een ijzerdraad hangt, zooals
-onze figuren aanwijzen. Het ijzerdraad moet een weinig roestig,
-en dus wat ruw van oppervlak zijn.
-
-Dompel nu dezen kubus in de glycerine-vloeistof; als ge hem er
-voorzichtig weder uithaalt, wacht u eene verrassing; in het midden
-ziet ge een zeer dun, vierkant vlies van vloeistof, waarvan iedere
-zijde met de overeenkomstige zijde van den kubus verbonden is door
-middel van een vlies van zeepwater, zooals de kubus rechts bovenaan
-op onze teekening aanwijst. Dompelt ge nu alleen het ondervlak
-van den kubus in de vloeistof, dan is de figuur veranderd: binnen
-in den kubus van ijzerdraad heeft zich een kleinen kubus gevormd,
-welks wanden uit zeepwater bestaan, en waarvan de ribben door platte
-vlakken van zeepwater aan de ribben van den grooten kubus verbonden
-zijn: deze vlakken vormen met die van den kleinen kubus zes volkomen
-regelmatige afgeknotte pyramiden; het geheel vertoont weer, als bij de
-zeepbellen, alle kleuren van den regenboog. Verbreek nu met een stuk
-vloeipapier een der vlakken van den kleinen kubus en de eerste figuur,
-waarin de binnenste kubus tot een enkel vierkant is teruggebracht,
-komt terstond weder te voorschijn.
-
-
-
-
-
-
-HET VUURVASTE GAREN.
-
-
-Leg een draad in sterke pekel, laat hem drogen, en herhaal dit twee
-of drie maal. Als ge deze bewerking vooraf verricht hebt, kunt ge
-den draad gerust aan de toeschouwers laten zien, daar hij er geheel
-als een gewone draad uitziet.
-
-Hang er een ring aan, die zoo licht mogelijk moet zijn, en steek den
-draad aan, die geheel zal wegbranden; de toeschouwers zullen dan tot
-hunne verbazing zien, dat de ring aan de asch blijft hangen. Inderdaad
-zijn wel de vezels, waaruit de draad bestond, verbrand, maar er blijft
-een draad van zout over, die sterk genoeg is om den ring te dragen,
-als er geen tocht is.
-
-Deze proef kan aldus gewijzigd worden:
-
-Maak een soort van hangmat van een rechthoekig stukje neteldoek,
-waaraan ge aan de vier punten een draadje hebt gebonden, drenk de
-draden, en het neteldoek weer eenige keeren met pekel en laat alles
-drogen.
-
-Hang nu de hangmat op, zooals de figuur aanwijst, en leg er eene
-ledige eierschaal in.
-
-Steek de hangmat aan, zij zal even als de draden verbranden, en als
-de proef goed voorbereid is, zal het ei tot groote verbazing der
-omstanders blijven hangen.
-
-
-
-
-
-
-DE HAND IN HET WATER TE STEKEN, ZONDER DAT ZIJ NAT WORDT.
-
-
-Werp een ring of een geldstuk in een kom met water, en neem aan,
-het voorwerp uit het water te halen, zonder de hand nat te maken.
-
-Daartoe behoeft ge slechts de oppervlakte van de vloeistof te
-bestrooien met een poeder, waaraan het water niet blijft kleven en
-dat dus niet nat wordt. Het lycopodiumpoeder, dat in alle apotheken
-te krijgen is, bezit die eigenschap.
-
-Strooi dus een weinig van dat poeder op het water, dompel de hand
-gerust in de vloeistof en haal den ring er uit; de toeschouwers zullen
-zich kunnen overtuigen, dat uwe hand volkomen droog gebleven is.
-
-Het lycopodiumpoeder heeft in den waren zin des woords uwe hand bekleed
-met een handschoen, waarop het water geen vat heeft, evenmin als op
-de veeren van de eenden, die we herhaaldelijk zien onderduiken en
-toch volkomen droog blijven, tengevolge van de vetdeelen, waarmede
-de veeren bedekt zijn.
-
-Mochten sommigen uwer de proef nog verder willen voortzetten, dan
-kunnen zij daartoe steeds warmer water nemen, en zich overtuigen dat
-het met behulp van het lycopodiumpoeder mogelijk is, een voorwerp
-uit een ketel met bijna kokend water te halen; het gevoel van warmte
-wordt niet weggenomen, maar de weefsels worden niet aangedaan, en er
-ontstaat dus geen brandwond.
-
-De kennis van deze bijzonderheid zou in de middeleeuwen zeer te
-stade zijn gekomen aan de slachtoffers van de zoogenaamde ordaliën
-of godsoordeelen, als zij aan de proef met kokend water onderworpen
-werden.
-
-
-
-
-
-
-HOE MEN SPELDEN EN NAALDEN KAN LATEN DRIJVEN.
-
-
-Werp een druppel water op een stuk glas, hij zal er zich op uitbreiden;
-breng er een kwikdruppel op, deze zal den bolvorm behouden: water
-bevochtigt glas, kwik niet.
-
-Neem nu eene droge speld; dit is een lichaam dat door water bevochtigd
-wordt, maar minder gemakkelijk dan glas; onderstel nu, dat ge er
-in geslaagd zijt, haar zoo voorzichtig op het water te plaatsen,
-dat zij hierdoor niet bevochtigd wordt; gij zult dan zien, dat het
-water ter weerszijden van de speld bol gaat staan; daar zij nu een
-voldoend volume water verplaatst, zal zij evenals een lucifer op de
-vloeistof drijven.
-
-Met eene naald gelukt de proef ook; en ge behoeft niet te denken,
-dat de spelden en naalden zeer fijn moeten zijn; met de noodige
-voorzorgen kunt ge zelfs eene bakerspeld of eene stopnaald laten
-drijven. Ik zal u daarom zeggen, hoe men de speld zoo zachtjes op
-het water kan leggen, dat zij niet nat wordt.
-
-Vooreerst kunt ge de speld of de naald op de oppervlakte der vloeistof
-laten zakken met behulp van twee lussen van garen, welke ge voorzichtig
-verwijdert, als de speld drijft.
-
-Maar dit eischt eenige behoedzaamheid, daar anders de lussen bij het
-wegtrekken de speld aanraken.
-
-Ge kunt ook de speld bij de punt aanvatten en haar behendig op het
-water neerleggen; ge moogt haar dan pas loslaten als zij met haar
-beeld samenvalt.
-
-Deze handelwijze, ik herhaal het, eischt eene zeer vaste
-hand. Eenvoudiger is het, de speld op eene vork te leggen, welke men
-daarop in het water dompelt, en voorzichtig in loodrechten stand
-omhoog haalt. Dit middel is wel practischer dan de beide vorige,
-maar eischt toch nog eenige oefening.
-
-Om te besluiten, wil ik nog een uiterst eenvoudig middel mededeelen,
-waardoor het zelfs een kind gelukt, deze proef met goeden uitslag
-te verrichten.
-
-Leg een blaadje cigarettenpapier op het water en de speld daarop;
-als het papier allengs met vocht doortrokken is, zinkt het en
-de speld zal zonder eenig bezwaar drijven. Men kan het papiertje
-voorzichtig verwijderen, om het gebruikte kunstje voor de toeschouwers
-te verbergen.
-
-Door dezen kunstgreep kan men zelfs een dubbeltje op het water laten
-drijven.
-
-
-
-
-
-
-HET GOEDKOOPE KOMPAS.
-
-
-Maak eene naald magnetisch, door de punt langs een magneet te strijken
-en leg haar op een der bovengemelde wijzen op het water.
-
-Gij hebt dan een uitstekend kompas, daar de magnetisch gemaakte punt
-het Noorden aanwijst.
-
-Dit kompas, dat niet duur is, zal ons bij eene volgende proef te
-pas komen.
-
-
-
-
-
-
-DE TWEE PANTSERSCHEPEN.
-
-
-Ge kunt in het klein, in een glas water, de aanvaring van twee
-pantserschepen voorstellen met twee spelden, waardoor elke gedachte
-aan magneten vervalt.
-
-Laat twee in plaats van eene speld drijven, en verwijder ze zoo ver
-mogelijk van elkaar, door er tegen te blazen.
-
-Als het water in rust is gekomen, zult ge zien, dat zij elkaar eerst
-langzaam, daarna steeds sneller naderen; eindelijk zullen zij woedend
-op elkaar losstormen en boord aan boord gaan liggen, als zij tenminste
-door de hevigheid van den schok niet gezonken zijn.
-
-Dit is weder een capillair verschijnsel: de beide drijvende lichamen
-trekken elkaar aan, omdat beide bevochtigd worden; hetzelfde zou
-plaats hebben met twee balletjes van kurk, daar wij bij water en kurk
-ook aankleving waarnemen; maar als wij een van beide met lampzwart
-bedekken, dat door water niet nat gemaakt wordt, zouden we zien,
-dat ze elkaar afstooten.
-
-
-
-
-
-
-DE BEWEGING DER AARDE.
-
-
-Als ge zacht gekookte eieren eet, verzuim dan niet de volgende proef
-te nemen, die altijd gelukt en zeer vermakelijk is.
-
-Maak den rand van uw bord een weinig nat, teeken met wat dooier
-(ge ziet de verf is dicht bij de hand) eene zon met gouden stralen
-op uw bord, en nu kunt ge met eene halve eierschaal aan een kind de
-dubbele wenteling der aarde om haar eigen as en om de zon duidelijk
-maken. Plaats daartoe de eierschaal op den rand van het bord; als ge
-hieraan met eene lichte handbeweging eene behoorlijke helling geeft,
-zal de schaal snel om haar eigen as gaan wentelen, terwijl zij zich
-tevens langs den rand van het bord verplaatst.
-
-De geringe aankleving, welke wordt teweeggebracht door het water op
-den rand van het bord, is voldoende om te beletten, dat de schaal
-door de middelpuntvliedende kracht van den rand afzwaait.
-
-
-
-
-
-
-HOE MEN KURKEN RECHTSTANDIG KAN LATEN DRIJVEN.
-
-
-Een kom of bak met water en zeven kurken is alles, wat wij noodig
-hebben om de proef te verrichten, waarvan de titel spreekt; ik hoop,
-dat onze lezers haar daarom niet minder interessant zullen vinden.
-
-Iedereen weet, dat eene gewone cilindrische flesschekurk niet
-rechtstandig kan drijven, maar altijd omvalt, zoodat hare as
-horizontaal ligt; dit komt, omdat de hoogte grooter is dan de
-middellijn; hoe moeten wij het nu aanleggen om kurken rechtstandig
-te laten drijven?
-
-Zet eene kurk overeind op de tafel, en de zes andere in denzelfden
-stand er omheen; neem ze alle tegelijk met ééne hand op en dompel ze
-eenige malen geheel in het water, totdat de kurken volkomen bevochtigd
-zijn; trek ze nu gedeeltelijk uit het water en laat ze los.
-
-Het water dat door de capillariteit tusschen de natte kurken wordt
-vastgehouden, verbindt deze tot één geheel, en hoewel iedere kurk
-op zich zelve in den toestand van onstandvastig evenwicht verkeert,
-zal het geheele vlot, dat op de aangeduide wijze ontstaan is, in
-standvastig evenwicht zijn, daar de breedte hiervan grooter is dan de
-hoogte der kurken. Dit spel, waarbij de samenhang door een capillair
-verschijnsel wordt verkregen, bewijst ons een keer te meer de waarheid
-van de oude spreuk: "Eendracht maakt macht."
-
-
-
-
-
-
-DE TREKPOP IN DEN SPIEGEL.
-
-
-Het volgende spel eischt hoegenaamd geen toebereidselen en is binnen
-ieders bereik, die eene kast met een spiegeldeur te zijner beschikking
-heeft, of een spiegel van voldoende grootte, welken men dan op den
-grond moet zetten.
-
-Plaats u ter zijde van de kast of den spiegel, zooals de teekening
-aanwijst, dus zóó, dat de eene helft van het lichaam voor den spiegel
-uitsteekt, terwijl de andere er door aan het gezicht onttrokken
-wordt. Iemand, die op zekeren afstand tegenover u staat, zal u
-schijnbaar geheel zien, daar de zichtbare helft van uw lichaam in den
-spiegel weerkaatst wordt. Als ge den zichtbaren arm opheft, ziet de
-toeschouwer in den spiegel nog een arm opheffen, symmetrisch met den
-eersten, zoodat het schijnt, alsof ge beide armen opheft. Tot nog toe
-is er niets bijzonders te zien geweest, want het is niet moeilijk,
-de beide armen tegelijk op te heffen. Maar de zaak wordt anders, als
-ge het been voor den spiegel optilt; want daar de spiegel een tweede
-been zal te zien geven, dat te gelijker tijd opgetild wordt, zal het
-schijnen alsof ge beide beenen te gelijk optrekt, en uw lichaam zonder
-vast steunpunt in de ruimte zweeft, niet ongelijk aan een trekpop,
-waarbij men aan het draadje trekt.
-
-
-
-
-
-
-HET OOG OP DEN RUG.
-
-
-"Mijne Heeren, ik zal niet langer misbruik maken van uwe aandacht; het
-werktuig, dat gewis uwe hooggewaardeerde goedkeuring zal wegdragen,
-is het allernieuwste wonder op het gebied der optica; het is de
-postoscoop, of toestel om achter zich te zien: vandaar de naam "oog
-op den rug," zooals sommigen liever zeggen.
-
-Ik zal u niet vermoeien met de beschrijving van het mechanisme en de
-inrichting van mijn instrument, maar ik zal er eenige proeven mede
-doen, om u te laten zien, hoe voortreffelijk het werkt. Zonder mij om
-te keeren zal ik u zeggen, wat er achter mij gebeurt. Ik begin:--Daar
-gaat een heer met een parapluie over het trottoir;--nu zie ik twee
-politieagenten achter een huurrijtuig;--nu weer eene dikke juffrouw
-met een zwarten zak in de hand...
-
-"Het is haast niet te gelooven, Mijne Heeren, dat ge voor één stuiver
-het zoo heerlijk gezichtsvermogen kunt versterken met een derde oog,
-dat u in staat stelt achter u te zien, zonder dat men het bemerkt! Als
-er nog liefhebbers zijn, de prijs is, zooals ik u gezegd heb, maar
-één stuiver of vijf centen."
-
-Ge bezwijkt voor het redenaarstalent van den schorren, niet al
-te zindelijken industrieel, die u voor een stuiver het kostbare
-werktuig schenkt, en ge bemerkt, dat het niets anders is, dan een
-klein kartonnen doosje, aan een der einden open, en met een gat in
-een der zijwanden, en waarin een rechtopstaand spiegeltje volgens de
-diagonaal van het doosje geplaatst is.
-
-De waarde van het geheel is nog geen cent; maar... iedereen moet leven!
-
-Dat neemt niet weg, dat het denkbeeld om achter zich te zien met behulp
-van een spiegel, die onder een hoek van 45° staat, niet onaardig is;
-mochten er daarom onder onze lezers sommigen zijn, die, zonder zich met
-den marktschreeuwer in te laten, het toestelletje wenschen te bezitten,
-dan kunnen ze het zelf maken naar de teekening op onze afbeelding,
-waar het in natuurlijke grootte is voorgesteld.
-
-
-
-
-
-
-NIEUWE CHINEESCHE SCHIMMEN.
-
-
-Het volgende eenvoudige middel stelt u in staat, Chineesche schimmen
-te vertoonen, terwijl de vertooner en de uitgeknipte figuren achter de
-toeschouwers blijven, hetgeen somtijds gewenscht kan zijn. Zet eene
-kaars op de tafel, en bevestig tegenover de kaars een vel wit papier
-tegen den muur. Plaats een ondoorschijnend voorwerp, bijv. een groot
-boek, tusschen het licht en het scherm. Hoe kunt ge nu de schimmen
-op het scherm werpen? Eenvoudig met een spiegel, welke ter zijde
-van de kaars staat, op de wijze als de teekening aanwijst. Door de
-weerkaatsing van het licht in den spiegel wordt er op den muur een
-vierkant of rond lichtveld gevormd.
-
-Hebt ge nu het scherm behoorlijk tegen den muur bevestigd en beweegt
-ge uwe kartonnen poppen tusschen de kaars en den spiegel, dan ziet ge
-dadelijk fantastische schimmen verschijnen, zonder dat de toeschouwer,
-als hij niet ingelicht is, kan vermoeden waar zij vandaan komen.
-
-
-
-
-
-
-DE LEVENDE SCHIM.
-
-
-Hoewel de volgende proef niet moeielijk is, zullen de lezers haar
-beter begrijpen, als zij de moeite willen nemen om haar werkelijk uit
-te voeren, in plaats van zich tevreden te stellen met het lezen der
-beschrijving. Als ge tusschen een licht en den muur gaat staan, teekent
-zich uwe schaduw op dien muur af; deze geeft echter slechts den omtrek
-van het lichaam, terwijl van oogen, neus en mond niets te zien is.
-
-Nu wil ik u een zeer eenvoudig middel aan de hand doen, om in de
-schaduw van uw hoofd twee oogen, een neus en een mond aan te brengen.
-
-Plaats u daartoe in een hoek van de kamer en bij een muur, waartegen
-een spiegel hangt. De persoon, die het licht achter u vasthoudt,
-moet dit zoo lang op en neer, en voor- of achteruit bewegen, totdat
-de weerkaatsing van het licht in den spiegel op dezelfde plaats op
-den muur valt, waar zich de schaduw van uw hoofd bevindt; naar den
-vorm van den spiegel zal dit teruggekaatste licht eene ronde of
-rechthoekige lichtvlek ter plaatse van de schaduw vormen.
-
-Maar als ge den spiegel met een dik papier bedekt, waarin ge volgens
-onze teekening oogen, neus en mond geknipt hebt, zal de spiegel alleen
-op die plaatsen licht terugkaatsen, waar het papier is uitgeknipt,
-zoodat zij zich als lichte plekken in de schaduw van uw hoofd zullen
-afteekenen, zooals de teekening u doet zien.
-
-
-
-
-
-
-DE LEPEL ALS HOLLE SPIEGEL.
-
-
-Wilt ge bij een keelaandoening den mond van uw kind sterk
-verlichten? Op de volgende wijze kunt ge altijd over een zeer sterk
-licht beschikken. Als ge een lepel tegen een kaars houdt, met de holle
-zijde naar de vlam gekeerd, dan hebt ge een uitmuntenden reflector,
-die de lichtstralen concentreert en u in staat stelt, de keelholte,
-welke ge wilt onderzoeken, voldoende te verlichten.
-
-Een zilveren lepel zal u bovendien gelegenheid geven, de merkwaardige
-eigenschappen der gebogen spiegels te bestudeeren. Als ge de holle
-zijde naar u toekeert, zult ge u het onderst boven zien in dien hollen
-spiegel; keer den lepel om en zie tegen het bolle oppervlak, dat een
-bollen spiegel vormt en u een uitgerekt, min of meer rechtopstaand
-potsierlijk beeld zal te aanschouwen geven; als ge uw gelaat allengs
-dichter bij den lepel brengt, zult ge uwen neus vermakelijke afmetingen
-zien verkrijgen.
-
-
-
-
-
-
-EEN MUNTSTUK OP TE POMPEN.
-
-
-Wanneer we naar een voorwerp zien, dat zich in het water bevindt,
-dan schijnt dit, gelijk wij weten, ten gevolge van de straalbreking
-hooger te liggen, dan het in werkelijkheid doet. Daarom schijnt een
-stok, die gedeeltelijk in het water gedompeld wordt, gebroken.
-
-De volgende proef berust op dit grondbeginsel:
-
-Leg op den bodem van een kom vol water een muntstuk en verzoek iemand
-zoo ver te bukken, totdat zijn oog, de rand van de kom en de naar hem
-toegekeerde rand van het muntstuk in eene rechte lijn liggen. Op dat
-oogenblik ziet hij niet het voorwerp zelf, maar het beeld, dat door
-de breking van het licht voortgebracht wordt.
-
-Als de waarnemer nu niet van plaats verandert, kunt ge hem zeggen,
-dat ge in staat zijt het stuk geld weg te pompen. Daartoe is het
-voldoende, het water uit de kom te verwijderen, hetzij door het op te
-zuigen met een buisje of het weg te pompen met een spuitje. Als het
-water verwijderd is, zal de waarnemer het muntstuk niet meer zien,
-daar het door den rand van de kom aan het oog onttrokken wordt. Giet
-de vloeistof weer in de kom en het geldstuk wordt op nieuw zichtbaar.
-
-
-
-
-
-
-DE COMPLEMENTAIRE KLEUREN.
-
-
-I. HET GROENE DUIVELTJE.
-
-Plaats twee kaarsen voor een wit scherm, en zet een ondoorschijnend
-voorwerp, bijv. een duiveltje van karton, tusschen het scherm en de
-kaarsen, waardoor zich natuurlijk twee schaduwen op het scherm zullen
-vertoonen. Als ge nu voor de rechterkaars een stuk rood glas, of nog
-eenvoudiger, een drinkglas met water en wijn houdt, op de wijze als
-op de teekening, zult ge zien, dat de rechter schim rood gekleurd
-is, terwijl de linker verdwenen is; als ge echter goed kijkt, dan
-bemerkt ge, dat deze laatste vervangen is door een duiveltje, dat
-bleekgroen is: de complementaire kleur van het roode licht dat het
-scherm beschijnt. Vervang het roode vocht door bier, en het duiveltje
-zal u violet schijnen, daar dit de complementaire kleur van geel is;
-als ge het glas vult met water, dat zwak blauw is gekleurd door middel
-van een weinig blauwsel, dan zal het duiveltje oranje schijnen.
-
-Als we de proef omkeeren, en het glas dus vullen met absinth, met
-zeer verdunden violetten inkt of curaçao, zal het linker duiveltje
-achtereenvolgens rood, geel en blauw schijnen.
-
-Het rechter duiveltje zal altijd dezelfde kleur hebben als de vloeistof
-in het glas.
-
-
-
-II. DE DRIEKLEURIGE STER.
-
-Neem een stuk karton en vouw het in tweeën. Knip uit de eene helft
-eene staande ster met vier stralen, en uit de andere helft op dezelfde
-hoogte eene tweede ster, die volkomen gelijk is aan de eerste, maar
-welker diagonalen met die der andere hoeken van 45° maken. Zet het
-uitgeknipte karton volgens de teekening op eene tafel, waarop twee
-brandende kaarsen van dezelfde hoogte staan en hang daartegenover
-een wit scherm tegen den muur.
-
-In de schaduw, welke het stuk karton op het scherm werpt, zal het licht
-der kaarsen de twee uitgeknipte sterren afteekenen, en nu moet het
-karton zoo ver omgebogen worden, dat beide sterren tot één lichtbeeld
-vereenigd worden, waardoor natuurlijk eene achtstralige ster ontstaat.
-
-Als ge nu een der openingen van het karton met een stuk gekleurd
-glas bedekt, groen bijv., zal er eene driekleurige ster ontstaan;
-de buitenste spitsen om de andere rood en groen, en in het midden
-eene witte achthoekige ster.
-
-Het gekleurde glas kan, zooals men op de teekening ziet, vervangen
-worden door een drinkglas met verschillende gekleurde vloeistoffen,
-en de spitsen zullen dan om de andere de kleur van de vloeistof en
-de complementaire kleur daarvan vertoonen.
-
-
-
-
-
-
-DE DRAAIENDE SPELD.
-
-
-Neem een draadje elastiek uit een bottine en steek er eene omgebogen
-speld door, zooals de figuur aanwijst.
-
-Houd nu het draadje elastiek rechtstandig tusschen duim en vinger van
-beide handen, laat het daar tusschen wentelen en rek nu het elastiek
-uit; daardoor zal het met zulk eene snelheid gaan draaien, dat de
-gebogen speld zich als het een of ander glazen voorwerp vertoont. Dit
-gezichtsbedrog is des te volkomener, naarmate de speld sterker verlicht
-is; ook moet zij goed tegen een donkeren achtergrond uitkomen.
-
-In onze teekening heeft men zich den proefnemer in eene donkere
-kamer gedacht, waarin een bundel zonnestralen door eene opening in
-een vensterluik op de speld valt. [2]
-
-Als men een weinig handig is, kan men met eene speld allerlei dingen
-namaken: eene kaasstolp, eene goudvischkom, eene bloemvaas, een
-wijnglas, enz.
-
-Om te beletten dat de speld in sommige gevallen ten gevolge van de
-middelpuntvliedende kracht een horizontalen stand zou aannemen, moet
-men haar uiteinde met een dun draadje aan den elastiekdraad verbinden,
-wat aan de uitwerking volstrekt geen schade doet.
-
-
-
-
-
-
-OPTISCHE ILLUSIE.
-
-
-Neem drie strooken wit papier van dezelfde lengte, maar waarvan
-één slechts half zoo breed moet zijn als de beide andere. Leg de
-beide even breede strooken in den vorm van eene x op zijn kant,
-en de dunste in het snijpunt rechtstandig daarboven: de laatste zal
-langer schijnen dan de beide andere, en ge zult den toeschouwers met
-den passer moeten bewijzen, dat de drie strooken volmaakt even lang
-zijn, voor zij het gelooven.
-
-Dit gezichtsbedrog, reeds zeer merkbaar bij het beschouwen van onze
-teekening, zal nog sterker zijn, als men stukken wit papier op zwart
-papier of laken legt.
-
-Als ge nu de drie strooken in den vorm van eene H legt, met de dunne
-als horizontale streep, en ge laat deze laatste een weinig draaien,
-zoodat zij dwars komt te liggen, dan zal zij u minder lang voorkomen
-dan de beide evenlange verticale strooken.
-
-Zoo kan dus door eene optische illusie eene strook papier, die even
-lang is als twee andere, u langer of korter toeschijnen, ten gevolge
-van den stand, waarin zij geplaatst is ten opzichte van die beide
-andere.
-
-
-
-
-
-
-TWEEDE OPTISCHE ILLUSIE.
-
-
-Snijd uit een visitekaartje een soort van rooster, zooals de teekening
-aangeeft, maak ook een volkomen recht en dun strookje papier, steek
-dit met een speld aan een der hoeken van het visitekaartje vast,
-en laat het nu achter den rooster om die speld als as draaien.
-
-Als de bewegelijke strook bijna rechtstandig op de staven van den
-rooster staat, schijnt zij wel door twee rechte lijnen begrensd,
-maar hoe schuiner zij geplaatst wordt ten opzichte van de staven,
-des te meer schijnt zij te bestaan uit afzonderlijke deelen, welke
-niet meer in elkanders verlengde vallen.
-
-Het verschijnsel is vooral sprekend bij den meest linkschen stand der
-strook op onze teekening, en alleen door eene liniaal langs de beide
-lijnen te leggen, welke haar begrenzen, kunt ge de optische illusie
-opheffen en u overtuigen, dat die beide lijnen volkomen recht zijn.
-
-
-
-
-
-
-DE GEBROKEN SPIEGEL.
-
-
-De schilders zijn gereed met het vertrek, dat zij in orde moesten
-maken, maar voordat zij heengaan, willen zij eerst de meid, die moest
-komen zien, of alles klaar is, nog eens beetnemen met de bekende grap
-van een "gebroken spiegel."
-
-Gij kunt begrijpen, hoe de arme meid schrikt, als zij een of meer
-barsten bemerkt in den hoek van den grooten spiegel in de zaal. Wat
-zal mevrouw wel zeggen?
-
-En daar staan die ruwe schilders, die nergens om geven, dan nog bij
-te schudden van het lachen.
-
-Nu zij genoeg pret gehad hebben van hunne grap, zeggen ze, dat ze het
-ongeluk wel herstellen zullen, en om de ontzetting van hun slachtoffer
-niet nog langer te laten voortduren, gaat een van hen met een vochtigen
-doek over de barsten heen. O, wonder! de vochtige vaatdoek heeft de
-barsten doen verdwijnen, en Marie kan hare oogen niet gelooven. Ze
-begrijpt er niemendal van!
-
-En toch, waarde lezer, is de zaak zeer eenvoudig en als ge op uwe
-beurt iemand bij u aan huis wilt beetnemen, hebt ge slechts met een
-dun stukje zeep (bij voorkeur donkere) op den spiegel, die gebroken
-moet schijnen, fijne lijnen te halen, om de barsten voor te stellen;
-door de terugkaatsing in den spiegel zullen deze, tengevolge van de
-dikte van het glas, breeder schijnen en op ware scheuren gelijken;
-met een weinig water zijn ze gemakkelijk weg te wasschen.
-
-
-
-
-
-
-DE KOORDDANSERS.
-
-
-Wij weten, dat, als wij eene naald op een bord overeind zetten en
-daarboven een magneet houden op een bepaalden afstand, welke afhangt
-van de kracht van den magneet, wij de naald kunnen loslaten, zonder
-dat ze omvalt; dit verschijnsel is een gevolg van de magnetische
-aantrekking, welke op afstand werkt. Bovendien zal de naald voortdurend
-in eene trillende beweging zijn, waarvan we gebruik zullen maken
-om ons een stuk speelgoed te verschaffen, dat niet moeilijk te
-vervaardigen is.
-
-Van een ouden wand-almanak maken we het voorstuk van een tooneeltje,
-met een rechthoekige opening in het midden; een tweede wand-almanak
-wordt het achterdoek, en beide worden verbonden door kurken, welke
-met spelden aan het karton worden vastgestoken.
-
-Aan de achterzijde van het voorstuk, bovenaan in het midden, bevestigen
-wij een magneet, die natuurlijk voor de toeschouwers onzichtbaar is.
-
-Onder den magneet spannen wij een ijzerdraad, om daarop eene gewone
-naainaald met de punt naar beneden te zetten. Door proefneming
-wordt de afstand tusschen magneet en ijzerdraad zoodanig geregeld,
-dat de naald, zonder door den magneet aangetrokken te worden, door
-de werking van dezen op den draad blijft overeind staan.
-
-Nu knippen wij een poppetje van stevig papier, dat bijv. eene
-koorddanseres voorstelt op één voet, en zoo groot als de lengte
-der naald; deze wordt zoodanig met twee druppeltjes lak tegen het
-poppetje geplakt, dat de punt der naald samenvalt met de teenen van
-de danseres. Als ze nu onder een der beenen van den magneet op den
-draad geplaatst wordt, zal zo in evenwicht blijven, en daarbij zeer
-vermakelijke trillingen ten uitvoer brengen, die tamelijk goed gelijken
-op de bewegingen der koorddansers. Daar de magneet twee beenen heeft,
-kunt ge zeer goed twee poppetjes op den draad zetten.
-
-Van een lucifer en twee strootjes kunt ge een klein trapèze maken ter
-vervanging van den ijzerdraad; als ge de dansers daarop gezet hebt,
-kunt ge ze laten schommelen, zonder dat ze vallen, daar de naald
-altijd op ongeveer denzelfden afstand van den magneet blijft.
-
-
-
-
-
-
-HET GEËLECTRISEERDE PAPIER.
-
-
-Wrijf bij droog weder een licht stuk papier met een borstel of met
-de hand; het zal weldra geëlectriseerd zijn, en aan uwe hand, uw
-gelaat of uw kiel blijven kleven, alsof ge het met stijfsel of lijm
-bestreken hadt.
-
-Maak evenzoo een stuk stevig papier electrisch, bijv. eene briefkaart,
-en ge zult zien dat het papier, evenals lak, glas, zwavel of hars,
-lichte voorwerpjes (stukjes kurk, vlierpit, enz.) kan aantrekken.
-
-Leg eene rotting horizontaal op de leuning van een stoel, en ge zijt
-in staat haar te laten vallen, zonder haar aan te raken, er op te
-blazen of aan den stoel te raken.
-
-Het is voldoende de briefkaart goed bij het vuur te drogen, haar sterk
-op eene mouw te wrijven en bij een der uiteinden van de rotting te
-brengen; deze zal het geëlectriseerde papier volgen, als het ijzer
-den magneet, waardoor het evenwicht van de rotting verbroken wordt,
-en zij moet vallen.
-
-In plaats van eene rotting, kunt ge een hengelriet of een raagbol op
-de leuning van den stoel laten balanceeren; door de grootere lengte
-van deze voorwerpen, welke evenzeer het geëlectriseerde papier volgen,
-zal de proef gemakkelijk zichtbaar zijn voor iedereen.
-
-
-
-
-
-
-EEN LAMPEGLAS IN EENE ELECTRISEERMACHINE TE VERANDEREN.
-
-
-Neem een lampeglas en plak er in het midden een ring van zilverpapier
-of van bladtin omheen. Plak ook eene smalle strook van dezelfde stof
-van een der uiteinden van het glas tot op omstreeks 1 cM. van den
-ring. Bind nu een zijden doek om een lampeschuier en wrijf daarmede
-flink het lampeglas van binnen, waarbij ge zorg moet dragen, het
-zilverpapier niet aan te raken. Als ge de proef in het donker verricht,
-zult ge tot uwe groote verbazing, telkens als ge den schuier uit het
-glas haalt, eene prachtige vonk tusschen de twee stukken zilverpapier
-of bladtin zien overspringen, waardoor bewezen wordt, dat het glas
-door wrijven electrisch geworden is.
-
-Met deze zeer eenvoudige electriseermachine kunt ge de meeste proeven
-met electriciteit doen, welke men gewoonlijk in physische kabinetten
-verricht, o. a. de volgende: hang over den ring van bladtin een
-koper- of ijzerdraad, en bevestig aan het ondereinde daarvan een
-aantal strookjes dun papier, bijv. van blaadjes cigarettenpapier,
-welke gij overlangs in drieën gesneden hebt.
-
-Wrijf nu het lampeglas weder van binnen, maar steek den schuier met
-den zijden doek nu van de andere zijde als bij de vorige proef in het
-glas, de ring van bladtin wordt geladen, de electriciteit deelt zich
-door middel van den draad aan de papierstrooken mede, en ge zult deze
-zich van elkaâr zien verwijderen.
-
-Op deze wijze toont ge aan:
-
-1o. dat slechte geleiders, zooals glas, door wrijving electrisch
-worden;
-
-2o. dat goede geleiders (zilverpapier en metaaldraad) de electriciteit
-van een geëlectriseerd lichaam (het glas) naar een ander overbrengen
-(de papierstrooken);
-
-3o. dat lichamen, met dezelfde electriciteit geladen, elkaâr afstooten.
-
-Houd wel in het oog, dat vochtigheid de proeven met electriciteit doet
-mislukken: als ge den schuier, den zijden doek en het lampeglas goed
-bij het vuur gedroogd hebt, en met mooi, droog weer werkt, sta ik
-voor het welslagen der proeven in.
-
-
-
-
-
-
-GRONDPROEF VAN HET ELECTRO-MAGNETISME.
-
-
-In alle physische kabinetten herhaalt men met vrij kostbare werktuigen
-de beroemde proef van den Deenschen natuurkundige Oersted, waardoor
-aangetoond wordt, dat eene magneetnaald van haren evenwichtstoestand
-afwijkt, als men er een geleiddraad bijbrengt, waardoor een electrische
-stroom gaat. Deze proef is allerbelangrijkst, daar zij het uitgangspunt
-geweest is tot de uitvinding van de electrische telegraphie.
-
-Ik zal u in de gelegenheid stellen, dezelfde proef te doen: de daartoe
-noodige toestellen kunt ge spoedig en zonder eenige kosten zelf maken.
-
-Wij hebben noodig: een groot glas met water, een wijd champagne-glas
-of een kom half vol water, waarin een flinke handvol keukenzout is
-opgelost, een theelepeltje, eene vork, wat stukjes coke ter grootte
-van kersesteenen, eene naainaald, een magneetje en eindelijk eene
-strook zink van omstreeks 20 cM. lengte en 2 cM. breedte.
-
-Wij beginnen met eene magneetnaald te maken (zie "Het goedkoope kompas"
-op bladz. 97), of gebruiken dezelfde naald, welke bij die proef reeds
-dienst deed; wij laten haar op het water in het groote glas drijven
-door haar met wat vet te besmeren, of wij steken haar op een stuk
-papier in den vorm van een dier of van een poppetje. Wij weten dat
-een der uiteinden van de naald zich nu terstond naar het Noorden
-zal richten.
-
-Nu moeten wij den geleiddraad aanbrengen; gaat de galvanische
-stroom hier doorheen, dan wijkt de magneetnaald af. Dien geleiddraad
-vinden wij in het theelepeltje, dat wij op het glas leggen boven de
-magneetnaald en in dezelfde richting als deze heeft, als ze in rust
-is. Gij ziet, dat dit alles zeer eenvoudig is.
-
-Ten slotte zullen wij het galvanisch element samenstellen. Wij beginnen
-met de stukjes coke in een lapje te doen en tot een pakje te binden,
-waarin wij den steel van de vork steken. In de zoutoplossing gedompeld,
-zal deze inrichting de positieve pool van het element uitmaken.
-
-Wij zetten verder den zinkreep met het eene uiteinde eveneens in
-de zoutoplossing, zonder dat het zink en de coke elkaar aanraken,
-en verkrijgen zoo de negatieve pool.
-
-Nu leggen wij de tanden der vork en het andere uiteinde van den
-zinkreep op de beide einden van het lepeltje, en terstond openbaart
-zich de aanwezigheid van den electrischen stroom door de afwijking
-van de naald. Zoodra de zinkreep uit de zoutoplossing genomen wordt,
-herneemt de naald haar vorigen stand.
-
-Als het hoofd van het poppetje in de teekening naar het N. gericht
-is, en al de samenstellende deelen in dezelfde orde zijn geplaatst
-als op het plaatje, zal het poppetje met het hoofd naar links afwijken.
-
-
-
-
-
-
-DE TANTALUSKWELLING.
-
-
-Leg een keukenstoel op den grond, volgens de aanwijzing van
-bovenstaande teekening, zoodat, als de voorpooten op den grond rusten,
-de achterpooten en de rugleuning in hetzelfde horizontale vlak liggen.
-
-Verzoek nu iemand op de sport der achterzijde te knielen, en met
-den mond een klontje suiker op te nemen, dat aan het uiteinde van de
-rugleuning ligt.
-
-Oogenschijnlijk is dit zeer gemakkelijk, maar als de proefnemer niet
-zorgt, dat hij zoodanig nederhurkt, dat het zwaartepunt van zijn
-lichaam achter de zitting van den stoel blijft, zal de stoel stellig
-naar voren kantelen, en, als een andere Tantalus, zal hij het klontje
-zijn mond zien ontvluchten op hetzelfde oogenblik, dat hij dacht het
-te grijpen.
-
-
-
-
-
-
-EENE LASTIGE MANIER OM EENE KAARS AAN TE STEKEN.
-
-
-Bij de vorige proef, welke wij Tantaluskwelling genoemd hebben, was
-het moeilijk het evenwicht te bewaren in de richting van de lengte
-des lichaams, en we zagen den niet geoefenden proefnemer dan ook met
-den stoel voorover kantelen.
-
-Bij onderstaand spel kunt ge integendeel op zijde vallen, rechts of
-links naar keuze.
-
-De proef is als volgt:
-
-Twee personen knielen tegenover elkander met eene kaars op een blaker
-of kandelaar in de linkerhand. Wanneer zij nu den rechtervoet met de
-rechterhand optillen, moeten zij zich op de linkerknie in evenwicht
-houden. De eene liefhebber, wiens kaars niet brandt, moet haar
-aansteken aan die van den ander.
-
-Gij ziet dat de zaak niet ingewikkeld is, en toch kunt ge u niet
-begrijpen, hoe dikwijls ge de proefnemers zult zien omvallen, alvorens
-het aansteken gelukt is. Deze nieuwe cotillonfiguur kan bij die van
-den stoel gevoegd worden; gij zult er wel voor zorgen, dat ge eene
-krant op den vloer legt uit vrees voor vetvlekken; andere zoudt ge
-het misschien met de vrouw des huizes te kwaad krijgen.
-
-
-
-
-
-
-MET HET HOOFD TEGEN DEN MUUR.
-
-
-Zet eene taboeret op den vloer tegen den muur, plaats u dan met het
-gelaat naar den muur op een afstand, die gelijk is aan het dubbele van
-de breedte van de taboeret, buig u voorover, vat de taboeret met beide
-handen aan en druk het hoofd tegen den muur. Til dan de taboeret op, en
-ga zonder rukken weer overeind staan... of probeer dit tenminste. Doe
-deze vermakelijke proef niet op een gladden vloer, maar op een tapijt,
-om de gevolgen van een mogelijken val minder onplezierig te maken.
-
-Door de verplaatsing van het zwaartepunt van ons lichaam, is het
-ons bijna onmogelijk weder overeind te komen, tenzij wij de taboeret
-weder neerzetten, om het steunpunt te verkrijgen dat we behoeven.
-
-
-
-
-
-
-DE BEZEMSTEEL.
-
-
-Geef aan iemand, die onze teekening niet gezien heeft, een bezemsteel
-of een langen stok; verzoek hem, een der uiteinden daarvan op den vloer
-en tegen den muur te zetten en dan geheel onder den stok door te gaan,
-en wel onder het gedeelte dat begrepen is tusschen zijne handen en
-den vloer. Iemand, die dezen toer niet kent, zal zich met het gelaat
-naar den muur wenden en onvermijdelijk vallen bij zijne pogingen,
-om onder den stok door te komen. Als de proefnemer zich evenwel met
-den rug naar den muur heeft gekeerd en zich zoodanig heeft geplaatst,
-dat zijne beide voeten en het uiteinde van den stok een gelijkbeenigen
-driehoek vormen, is de zaak zeer gemakkelijk. Inderdaad, als hij
-onder den stok is doorgegaan, zal hij zich aan den anderen kant weder
-oprichten en dáár een even vasten stand hebben als eerst.
-
-
-
-
-
-
-HET KUNSTJE MET DE DRIE LUCIFERS.
-
-
-Als ge met eenige vrienden gedineerd hebt, en de sigaren worden
-opgestoken, hebt ge eene geschikte gelegenheid om de gasten uit te
-noodigen, hunne krachten te beproeven aan het vraagstuk van de drie
-lucifers.
-
-Splijt een lucifer aan het uiteinde, snijd een tweeden lucifer schuin
-af, en steek hem met dit beitelvormige uiteinde in de spleet van den
-eersten, zoodanig dat de beide lucifers een scherpen hoek vormen. Zet
-ze dan op de tafel met het hoekpunt naar boven en plaats er een derden
-lucifer tegen, om de andere te steunen, zooals de figuur aanwijst.
-
-Na deze toebereidselen geeft ge aan een der aanwezigen een vierden
-lucifer, en verzoekt hem hiermede de drie andere van de tafel te
-lichten.
-
-De oplossing van het vraagstuk wordt door de teekening gegeven; het is
-voldoende den vierden lucifer zacht tegen de beide eerste te drukken,
-waardoor de derde neervalt op de lucifer, welken men in de hand heeft
-en daarop de hand een weinig te laten dalen, waardoor het uiteinde
-van den derden lucifer zich in den hoek kan plaatsen, welke door de
-beide eerste gevormd wordt: beweegt men nu den vierden lucifer omhoog,
-dan hangen de drie andere lucifers er aan beide zijden overheen.
-
-Het kunstje is zeer eenvoudig... voor hen, die het kennen, en ik
-heb er meer dan een uitstekend architect en meer dan een bekwaam
-werktuigkundige het geduld bij zien verliezen.
-
-
-
-
-
-
-DE STROOHALMEN.
-
-
-Men geeft u vijf stroohalmen van dezelfde lengte (omstreeks 10 cM.),
-en men verzoekt u ze te gelijk van de tafel op te lichten, maar ge
-moogt slechts één stroohalm vasthouden en nog wel aan het uiteinde. Hoe
-zult ge dat aanleggen?
-
-De teekening geeft het antwoord: gij ziet terstond, op welke
-eenvoudige wijze de halmen verbonden zijn. Het geldstuk is niet strikt
-noodzakelijk, maar het vergemakkelijkt de samenstelling van het geheel,
-daar het 't glijden der strootjes belet.
-
-Geef het kunstje op aan iemand, die het niet heeft zien uitvoeren,
-en gij zult eens zien hoelang het duurt, voor hij de oplossing
-gevonden heeft.
-
-Zulke kunstjes, waarbij het op samenvoegen of verbinden aankomt,
-hebben iets wetenschappelijks, waarin het verstand eene zekere
-voldoening vindt, terwijl tevens de hand geoefend wordt.
-
-
-
-
-
-
-DE BRUG VAN LUCIFERS.
-
-
-Op de volgende wijze kunt ge met eene sierlijke houtconstructie van
-lucifers eene ruimte overbruggen, die minstens twee maal zoo lang is
-als de lengte van een lucifer.
-
-Met groote, vierkante lucifers kunt ge bovenstaande zeer eenvoudige
-brug maken, maar ge moet daarbij nauwkeurig den gang volgen, zooals
-die wordt aangewezen met behulp van de bijgevoegde afbeeldingen (zie
-de volgende bladzijde); de bovenste in opstand, de tweede in projectie.
-
-Leg lucifer 1 op de tafel, daarna 2 en 3 met de einden daarop, en dan
-4 overdwars op deze twee; til met duim en wijsvinger van de linkerhand
-1 op, en steek 5 en 6 onder 1 door, zoodat zij op 4 komen te liggen
-5 het geheel vormt nu reeds een kleinen boog op de tafel. Plaats
-7 overdwars op 5 en 6, 8 onder de beide andere einden van 5 en 6,
-en licht 8 weer voorzichtig op, om er 9 en 10 onderdoor te schuiven
-en met hun linker uiteinde op 7 te laten rusten.
-
-Door op dezelfde wijze voort te gaan, kunt de brug zoo groot maken
-als ge verkiest.
-
-
-
-
-
-
-VIJFTIEN LUCIFERS MET ÉÉN ENKELEN OP TE NEMEN.
-
-
-Leg op een lucifer, welken wij A zullen noemen, veertien andere B,
-beurtelings links en rechts van A, met de koppen naar boven, zooals
-op het onderste deel van de gravure wordt aangewezen.
-
-Neemt ge nu A bij een der uiteinden op, dan is het duidelijk,
-dat de veertien lucifers er afvallen. Om dit te beletten, legt ge
-een laatsten lucifer C bovenop de lucifers B, op de plaats waar zij
-elkander kruisen, dus recht boven A. Nu kunt ge A opnemen; de lucifers
-B nemen een schuinen stand aan en klemmen door hun eigen gewicht den
-lucifer C tusschen hunne boveneinden vast. In dezen stand kunt ge de
-lucifers zoolang laten hangen, als ge verkiest, niet ongelijk aan de
-vouwstoelen, in den vorm van eene X, die veel als tuinstoelen of op
-stoombooten aangetroffen worden.
-
-Gebruik voor dit spel bij voorkeur lange keukenlucifers, hoewel
-Zweedsche desnoods ook gebruikt kunnen worden.
-
-
-
-
-
-
-DE EIFFELTOREN.
-
-
-Als ge het vervelend vindt, in uw eentje een partij dam of triktrak
-te spelen, terwijl uw partner zich laat wachten, kunt ge uwe krachten
-beproeven aan het volgende bouwwerk, dat u niet alleen bezig houdt,
-maar te gelijker tijd uw geduld en uwe vaardigheid oefent. De kunst is,
-al de schijven op vier losse, overeindstaande schijven te stapelen,
-zooals de figuur aanwijst.
-
-De oplossing van het vraagstuk eischt eene reeks van vernuftige
-en zelfs eenigszins ingewikkelde kunstgrepen; indien dus iemand er
-zijne krachten aan wil beproeven, zal hij wel doen, met de schijven
-in de hand onze verklaring te volgen, die hem anders zeer vervelend
-zal schijnen.
-
-Leg eene centrale schijf A plat op de tafel en zet in het verlengde
-van twee elkaar loodrecht snijdende middellijnen de schijven 1, 2,
-3, 4, waarop het geheele gebouw moet rusten, daar loodrecht omheen.
-
-Om hare aanraking met den bovenkant van A te verzekeren, moet ge ze
-voorloopig vastzetten met de vier schijven B, C, D en E, welke plat
-op de tafel gelegd worden (zie de projectie aan de linkerzijde.)
-
-Leg nu eene schijf K horizontaal op de randen der schijven 1, 2, 3
-en 4; haar bovenvlak zal liggen in het raakvlak aan die vier schijven
-(zie den opstand links bovenaan op de teekening.)
-
-Plaats nu vier schijven zoodanig, dat hare middelpunten respectievelijk
-boven de middelpunten der schijven 1, 2, 3 en 4 komen te liggen. Zoo
-ontstaat de eerste horizontale laag. Om de tweede laag te verkrijgen,
-legt ge vier andere schijven horizontaal op, en afwisselend met de
-eerste vier. d. w. z. zoodanig dat de middelpunten van de schijven der
-tweede laag boven de openingen liggen, welke er tusschen de schijven
-der eerste laag overblijven.
-
-Bouw op dezelfde wijze vijf of meer afwisselende lagen, bijv. met de
-witte schijven in de evene en de zwarte in de onevene lagen, zoodat
-al de schijven van dezelfde kleur loodrecht boven elkander liggen.
-
-Als ge nauwkeurig naar onze aanwijzingen gewerkt hebt, heeft zich
-tot dusver geene bijzondere moeilijkheid voorgedaan.
-
-Maar nu begint het werk wat meer voorzichtigheid te eischen. Immers,
-wij moeten niet alleen de schijven B, C, D en E wegnemen, waarmede
-wij de vier staande schijven hebben tegengehouden, die alleen het
-gebouw moeten dragen, maar wij moeten bovendien de beide schijven A
-en K bevrijden, welke door de schijven 1, 2, 3 en 4 ingesloten worden.
-
-Eerst ontdoen wij ons van de schijven B, C, D en E, vormen daarvan
-eene nieuwe horizontale laag en gaan ons nu met de bevrijding der
-beide gevangenen bezighouden.
-
-In de projectie ziet ge de cijfers 5 en 6 naast twee gestippelde
-evenwijdige lijnen staan: die lijnen stellen den schuinen stand voor,
-welken men voorloopig aan de schijven 2 en 3 moet geven, door ze
-voorzichtig met den vinger te laten draaien.
-
-De schijf K, die nu niet meer ondersteund wordt, valt op A en beide
-kunnen nu naar buiten geschoven worden door de opening, welke wij
-tusschen 2 en 3 gemaakt hebben. A en K worden in het midden op de
-bovenste laag geplaatst, de beide schijven 2 en 3 weder recht gezet,
-en de beide in elkaar gestoken bekers van het triktrakspel, met de
-dobbelsteenen er op, kronen het geheel.
-
-Ik hoop dat een zeer groot aantal lezers er in slaagt, het beschreven
-bouwwerk tot stand te brengen, welks rollende fondamenten van hem
-die het onderneemt, een weinig handigheid eischen.
-
-
-
-
-
-
-DE OMGEBOGEN LUCIFER.
-
-
-Vouw een gewonen lucifer in tweeën, waardoor hij gedeeltelijk
-breekt, zoodat de beide deelen slechts door eenige houtvezels
-samenhangen. Aldus omgebogen legt ge den lucifer op den hals eener
-flesch, met een kwartje of een cent er op.
-
-Vraag nu of iemand kans ziet, het geldstuk in de flesch te laten
-vallen, maar zonder het aan te raken, evenmin als de flesch of den
-lucifer. Ge zult zien, dat men lang naar de oplossing zal zoeken,
-zonder die te vinden, ofschoon ze toch zeer eenvoudig is: doop uw
-vinger in een glas met water en laat er dan een paar druppels van
-afvallen op het hoekpunt van den hoek, welken de beide deelen van den
-lucifer met elkaar maken; spoedig zult ge zien dat de beenen zich
-langzamerhand uit elkaar buigen, daar de houtvezels door het vocht
-zwellen; nu ondersteunen zij het geldstuk niet meer, en dit valt in
-de flesch.
-
-Erg moeilijk is het niet, vindt ge wel?
-
-
-
-
-
-
-DE HELSCHE MACHINE.
-
-
-Zoek vijf lange, gave houten tandenstokers uit. Leg er twee in den
-vorm van eene X op de tafel, een derde over het midden daarvan,
-en de beide andere rechthoekig op de uiteinden van den middelsten
-en onder de beenen van de X. Het middelste houtje is dus een weinig
-gebogen, en door zijne veerkracht worden de beide dwarshoutjes sterk
-genoeg tegen de beenen van de X gedrukt, om te maken dat het geheel
-in den verlangden vorm blijft. Het is gemakkelijk, als men bij het
-samenstellen van dezen toestel een helper heeft.
-
-Nu kunt ge in modernen trant het bekende betooveringstooneel uit
-de middeleeuwen nabootsen, waarbij een wassen pop, die iemand moest
-voorstellen, wien men kwaad toewenschte, werd gestoken, gebroken of
-verbrand, door welke handelwijze men meende zijn vijand hetzelfde
-lot te berokkenen.
-
-Bij ons slachtoffer zullen wij voor romp eene kurk en voor ledematen
-lucifers nemen; aan het hoofd, van broodkruim, kunt ge, zooveel uw
-talent toelaat, de trekken geven van dengeen, aan wien ge het meest
-een hekel hebt en dien ge gaarne kwijt zoudt willen zijn. (Onze
-teekening stelt een duiveltje voor, om alle kwetsende personaliteit
-te vermijden.)
-
-Plaats nu den geheelen toestel op den hals eener flesch of den voet
-van een omgekeerd glas; zet uw vijand schrijlings op het uiteinde
-van het middelste houtje, en steek de lont... ik wil zeggen: steek
-een der hoeken van de helsche machine aan, volgens figuur 1.
-
-Figuur 2 toont u de uitwerking van de uitbarsting, welke terstond
-volgt: als het vuur het uiteinde van een der houtjes verteerd heeft,
-springt alles uiteen en het middelste houtje, dat als een veer
-gespannen was, ontspant zich plotseling, en slingert de verminkte
-overblijfselen van uw vijand in de lucht.
-
-
-
-
-
-
-EEN GELDSTUK OP DE PUNT VAN EENE SPELD TE LATEN DRAAIEN.
-
-
-Buig eene haarspeld zooals op de teekening (aan de rechterzijde)
-wordt aangewezen; plaats een 2 1/2 centstuk horizontaal in den haak
-rechts, hang in het haakje aan de andere zijde een ring van voldoende
-zwaarte, of twee ringen als het noodig is; op deze wijze hebt ge een
-systeem verkregen, dat in evenwicht kan blijven; ge plaatst den rand
-van het geldstuk op de eene of andere punt, eene groote speld bijv.,
-en ge blaast tegen den ring; daardoor zal het geheele samenstel eene
-draaiende beweging verkrijgen, zonder dat het evenwicht verbroken
-wordt.
-
-Als ge het geldstuk op eene goed geharde stalen naald laat draaien,
-zult ge bemerken, dat het geldstuk ten laatste doorboord wordt;
-ge kunt dus het vraagstuk ook aldus stellen:
-
-Een geldstuk met een naald te doorboren, door er tegen te blazen.
-
-
-
-
-
-
-DE BETOOVERDE WERPSPIES.
-
-
-Neem eene naainaald van middelmatige grootte en waarvan de punt goed
-scherp is; plaats u op omstreeks drie passen van een houten beschot,
-neem de naald tusschen duim en wijsvinger en beproef dan met een
-krachtigen worp, de naald in het hout te drijven. Al zijt ge nog zoo
-behendig, gij zult er ondanks herhaalde pogingen niet in slagen.
-
-Steek nu een eindje garen door het oog van de naald en bij iederen
-worp zult ge er in slagen uwe werpspies in het hout te planten,
-dat ge u als wit hebt gekozen.
-
-Het lichte eindje draad, dat ge aan de naald hebt toegevoegd, maakt
-deze tot een waren pijl, en is oorzaak, dat de punt door de kracht
-van den worp het voorwerp, waartegen zij gericht is, loodrecht treft,
-hetgeen ten gevolge heeft, dat zij er indringt.
-
-Deze uitslag wekt altijd de verbazing der toeschouwers, die niet
-in gebreke blijven, u hun compliment te maken over uwe buitengewone
-kunstvaardigheid.
-
-De natuurkundige Comus, welke deze proef bedacht, wist op eene
-vernuftige wijze den aangewenden kunstgreep te verbergen.
-
-Hij legde den toeschouwers draden van verschillende kleuren voor
-om er een uit te kiezen, welken hij moest gebruiken, opdat men zich
-zou kunnen overtuigen, zooals hij zeide, dat het inderdaad dezelfde
-naald was, welke men in het beschot terugvond. De draad, waarin in
-werkelijkheid het geheele geheim van den toer zat, scheen dus slechts
-een middel van contrôle te zijn, om alle bedrog te voorkomen.
-
-Deze proef herinnert aan de pen met papieren vleugels, welke aan den
-hoek van onze teekening is afgebeeld, en die menig scholier strafwerk
-berokkend heeft, die zich liever bezighield met balistische proeven
-dan met zijn schoolwerk.
-
-
-
-
-
-
-HOE EEN LAMPEGLAS EENE CIGARET KAN ROOKEN.
-
-
-Sluit een lampeglas aan een der einden luchtdicht met eene groote kurk,
-waarin ge twee gaten geboord hebt; in het eene, dat rechtstandig door
-het midden van de kurk gaat, moet de cigaret precies sluiten; het
-andere, dat nauwer is, staat schuin ten opzichte van de as der kurk.
-
-Uit een ouden handschoen knipt ge twee ronde stukjes, en maakt daarvan
-twee kleppen; zij moeten natuurlijk een weinig grooter zijn dan de
-gaten in de kurk, om ze daarop met eene speld te kunnen vaststeken,
-het eene tegen de opening van het nauwe kanaal aan de buitenzijde,
-dus boven op de kurk, en het tweede aan de onderzijde daarvan tegen
-de opening van het kanaal, waarin de cigaret gestoken is. Het is
-duidelijk, dat door de eerste klep de rook kan ontsnappen, en het
-binnendringen van de buitenlucht belet wordt, terwijl door de tweede
-de rook van de cigaret wel in het lampeglas kan treden, maar niet
-weder door dezelfde opening het glas kan verlaten.
-
-Als de toestel gereed is, duwen wij het glas tot aan de kurk in het
-water, zetten de cigaret in hare opening en steken haar aan; het
-lampeglas zal nu zoo goed zijn haar voor ons op te rooken! Als we het
-glas omhoog trekken, zal de lucht onder de kurk verdund worden; de
-buitenlucht stroomt nu door de cigaret heen het glas binnen, waardoor
-de verbranding bevorderd en tevens de rook in het glas gedreven wordt:
-het lampeglas trekt! De rook wordt niet tegengehouden door de klep van
-het vertikale kanaal, die openstaat, terwijl de klep op het schuine
-kanaal door haar eigen gewicht gesloten blijft.
-
-Duwen we het lampeglas naar beneden, dan zal de lucht, die wij
-samendrukken, de onderste klep sluiten en die van het schuine kanaal
-openen, waaruit nu eene witte rookwolk omhoog stijgt, om zich weldra
-in kringetjes te verspreiden.
-
-
-
-
-
-
-DE DRIE GLAZEN.
-
-
-De eigenaardige stand der beide zijdelingsche glazen ten opzichte
-van het derde wordt verkregen met behulp van twee stokjes, bijv. twee
-stelen van penhouders.
-
-Wij kiezen glazen van den afgebeelden vorm en zetten er één van op
-de tafel.
-
-Wij steken een stokje in het tweede glas, en verplaatsen het steunpunt
-van het eene uiteinde daarvan tegen den binnenwand van het glas
-zóó lang, totdat wij voelen, dat het glas horizontaal blijft staan,
-zonder dat wij het behoeven vast te houden.
-
-Hierop plaatsen wij het stokje met het uiteinde dat wij in de hand
-hebben, in het overeindstaande glas en laten het hierin wat meer of
-minder hellen, totdat wij voelen dat het blijft zitten.
-
-Wij moeten natuurlijk het eerste glas bij den voet vasthouden, daar
-het anders door het overwicht van het tweede zou omvallen.
-
-Door nu een tweede stokje in het onderste glas te plaatsen en daarop
-een derde glas te hangen, herstellen wij het evenwicht, en kunnen
-wij het geheel aan zich zelf overlaten.
-
-Iedereen kan dezen toer verrichten; met veel handigheid zou het
-zelfs niet onmogelijk zijn, op dezelfde wijze, drie glazen op drie
-behoorlijk geplaatste stokjes in evenwicht te houden.
-
-
-
-
-
-
-EEN GEÏMPROVISEERDE STANDAARD.
-
-
-Wij hebben oogenblikkelijk een voetstuk of standaard noodig ten gerieve
-van de meid, die zich de vingers brandt, terwijl zij de soepterrine
-vasthoudt; er is dus geen tijd te verliezen.
-
-Neem uw eigen vork en die van uw rechter en linker tafelbuurman;
-steek ze in uw servetring met de stelen op de tafel, zoodanig dat de
-uiteinden in de hoekpunten van een gelijkzijdigen driehoek liggen;
-zet een bord op de tanden, en de meid kan er gerust haar brandend
-heeten last op plaatsen.
-
-Al is onze standaard zoo maar in een oogenblik gemaakt, hij is er
-niet minder sierlijk om; de vorken, aldus bijeengevoegd, doen denken
-aan eene artistieke vruchtenschaal.
-
-
-
-
-
-
-EEN TOUW ALS WEEGTOESTEL.
-
-
-Op de volgende wijze kunt ge van een stuk touw, van willekeurige dikte,
-eene uitstekende balans maken.
-
-Sla twee spijkers op een meter afstands van elkaar in den zijkant van
-eene horizontale plank. Neem een touw van 1.5 M. lengte, leg hierin
-in het midden een flinken goed zichtbaren knoop; en maak het met
-de beide uiteinden aan de spijkers vast. Van een stevigen in tweeën
-gesneden wandalmanak maakt ge de schalen, welke ge met vier touwtjes
-aan het groote touw vastmaakt, ter weerszijden, op 25 cM. afstands,
-van den knoop.
-
-Het middelste deel van het touw met den knoop, dat dus 50 cM. lang is,
-zal dan een horizontalen stand aannemen.
-
-Plaats een stevig papier achter dat horizontale deel, en merk de
-plaats, waar de knoop zich bevindt, als uwe balans in rust is, met
-een pijltje. Legt ge nu het een of ander, een kuiken bijv., op de
-eene schaal, dan is het evenwicht verbroken, en het middelste deel
-van het touw neemt een meer of minder schuinen stand aan, waardoor
-de knoop zich niet meer recht vóór het pijltje bevindt, dat tot merk
-dient. Door gewone gewichten in de andere schaal te plaatsen, kunt ge
-den knoop weder op de oorspronkelijke plaats terug brengen; wanneer
-aldus het evenwicht hersteld is en de knoop zich dus weder volkomen
-nauwkeurig vóór het pijltje bevindt, wijst de som der gewichten,
-welke gij in de schaal hebt geplaatst, het gewicht van het kuiken aan.
-
-Deze balans wordt gemaakt van bindtouw, stevig koord of zelfs van
-een ketting, naarmate het te wegen voorwerp minder of meer zwaar is;
-zij is zeer gevoelig en in voldoende mate juist voor het wegen van
-huishoudelijke behoeften.
-
-
-
-
-
-
-DE UNSTER.
-
-
-Met de hierboven afgebeelde balans voor keukengebruik kunt ge zonder
-gewicht wegen, door middel van een pollepel, die tegelijk het juk
-en de schaal uitmaakt en eene schuimspaan, die het verschuifbare
-gewicht vervangt.
-
-Eene ijzeren vork rust met twee tanden op twee naalden, welke
-loodrecht in de kurk van eene flesch zijn gestoken; het andere
-einde van de vork is met een stuk kurk in den haak van den pollepel
-vastgeklemd. De schuimspaan wordt met den haak over den steel van
-den pollepel gehangen, en men schuift haar daarover heen en weer,
-totdat de steel horizontaal staat, als het geheele toestel in rust
-is; hiertoe kan men zich bedienen van eene horizontale lijn, welke
-men achter het toestel op den muur getrokken heeft.
-
-De plaats, waar nu de schuimspaan den steel van den pollepel aanraakt,
-merkt men met inkt en zet daarbij het cijfer 0. Daarop plaatst men
-midden in den lepel een gewicht van een 1 KG en schuift de schuimspaan
-achteruit totdat het evenwicht hersteld is. Hier plaatst men op de
-bovenzijde van den steel weer een merk, zet daarbij 1 KG, en verdeelt
-den afstand tusschen 0 en 1 in 10 gelijke deelen, welke ieder met
-een gewicht van 100 G overeenkomen.
-
-Om het merk voor 2 KG te verkrijgen plaatst men 2 KG in den lepel en
-handelt verder als voren, m. d. v. dat de ruimte tusschen 1 en 2 ook
-weder in 10 deelen verdeeld wordt.
-
-Door middel van deze graadverdeeling zal de keukenmeid met deze unster
-haar boter of suiker kunnen afwegen.
-
-Als goudschaaltje durf ik deze inrichting niet aanbevelen, maar voor
-keukengebruik kan zij, bij gebrek aan eene andere balans, misschien
-eenige diensten bewijzen.
-
-
-
-
-
-
-EEN EENVOUDIG WATERPAS.
-
-
-Het luchtbelwaterpas is een vrij kostbaar en teer werktuig; bovendien
-moet men leeren het te gebruiken, daar het slechts in eene enkele
-richting den stand van een voorwerp aangeeft.
-
-Het werktuig, dat u evenwel hier wordt aangeboden, kan ieder gebruiken,
-daar het waterpas er in iedere richting door wordt aangegeven;
-bovendien kan ieder het zelf maken en regelen.
-
-Steek eene speld door eene kurk; bind een draad aan den kop der speld,
-laat de kurk in eene ledige flesch vallen en maak het vrije uiteinde
-van den draad met wat boen- of wrijfwas aan den bodem der flesch
-vast. Giet nu zooveel water in de flesch, dat de kurk drijft en de
-draad behoorlijk gespannen is (deze moet dus korter zijn dan de hoogte
-van de flesch); de punt der speld zal dan boven het water uitsteken
-en als het water in rust is, een vasten stand aannemen. (De speld
-behoeft niet vertikaal te staan). Sluit nu de flesch met eene kurk,
-waarin ge eene lange speld gestoken hebt, en regel den stand van de
-kurk zoodanig, dat, als de flesch op een marmeren schoorsteenmantel
-staat, die gewoonlijk vrij wel horizontaal is, de punt van den drijver
-en die van den vasten stop juist tegenover elkander komen. Nu lakt
-ge den stop op de flesch vast, om eene mogelijke verplaatsing van de
-daarin gestoken speld te voorkomen.
-
-Wilt ge nu een meubelstuk of eene boekenplank zuiver horizontaal
-stellen, dan hebt ge er slechts uwe flesch op te zetten; als de stand
-van het voorwerp niet in alle richtingen waterpas is, zal de punt
-van den drijver meer of minder verwijderd zijn van de punt der vaste
-speld, waar omheen de eerste een cirkel zal beschrijven. Ge moet dan
-zoo lang iets onder het meubelstuk schuiven, totdat de beide punten
-boven elkander komen te liggen. Dan staat het ten minste niet minder
-waterpas dan het blad van den schoorsteenmantel, hetgeen voor de
-praktijk voldoende is.
-
-
-
-
-
-
-EEN WATERPAS VAN KARTON.
-
-
-Neem twee zuiver rechthoekige stukken karton, van dezelfde lengte
-(omstreeks 20 cM), maar van verschillende breedte, stel 10 en 6
-cM. Maak in beide een gaatje in het midden van de lengte en 4 of 5 mM
-van den bovenkant; steek eene speld door het groote karton en bevestig
-die, door er van achteren een paar stukjes karton tegen te plakken,
-zooals de teekening aanwijst. Vergroot het gaatje in het kleine stuk
-karton, dat bewegelijk moet zijn, tot een vertikaal sleufje, en hang
-nu het kleine karton op de punt van de speld, op eenigen afstand van
-het groote, waartegen het niet mag wrijven. Plaats dit werktuigje op
-een marmeren schoorsteenmantel en hang het bewegelijke karton eens
-andersom, om te zien of het ten opzichte van het achterste denzelfden
-stand behoudt, namelijk zoodanig, dat de bovenkanten van beide stukken
-karton evenwijdig blijven; hetgeen men verkrijgt door zoo noodig een
-klein randje van het kleinste stuk weg te snijden.
-
-Wilt ge nu een meubelstuk met dit toestelletje waterpas plaatsen,
-dan plaatst ge daarop het vaste stuk karton; steekt het bewegelijke
-stuk nu rechts of links daarboven uit, dan helt het meubelstuk en
-ge laat het zoo lang rijzen of dalen tot de bovenkanten der stukken
-karton weder evenwijdig zijn.
-
-
-
-
-
-
-DE ROBINSONPEN.
-
-
-Een slimmerd had in verscheidene kranten de volgende advertentie
-laten plaatsen:
-
-
-        +---------------------------------------------+
-        |        Tegen betaling van 1 gulden          |
-        |                                             |
-        |      doe ik mededeeling van een middel,     |
-        |                                             |
-        |    om zonder pen noch inkt te schrijven.    |
-        |                                             |
-        |      Brieven enz...                         |
-        +---------------------------------------------+
-
-
-Het regende brieven aan het opgegeven adres, en ieder, die een gulden
-geofferd had, ontving per omgaande het volgende, merkwaardig laconieke
-antwoord:
-
-
-    "Neem een potlood!"
-
-
-Als ik mijne lezers beloof, hun een middel aan te wijzen om zonder pen
-te schrijven, ben ik niet van zins bovenvermelden leuken grappenmaker
-na te doen, maar hun eene geheel nieuwe soort van pen aan te bieden,
-welke alle mogelijke hoedanigheden bezit, die men van eene pen
-kan verlangen, zooals ge dadelijk zult zien; zelfs de deugd van
-zeer goedkoop te zijn, daar ze letterlijk niets kost: moeder natuur
-stelt ze bijna over de geheele aarde te onzer beschikking. Zoek haar
-niet in het delfstoffenrijk, dat ons de stalen pennen verschaft,
-noch in het dierenrijk, waaraan wij de veeren pen te danken hebben,
-die tegenwoordig bijna geheel verdwenen is, tot groot leedwezen van
-eenige getrouwe vereerders; de pen welke ik u aanbied, behoort tot
-het plantenrijk en kan, zonder dat zij eenige bewerking behoeft te
-ondergaan, gebruikt worden, zóó als zij wordt voortgebracht door den
-boom, waaraan zij groeit.
-
-De pen, die wij, als ge het goed vindt de Robinsonpen zullen noemen,
-bestaat uit niets anders dan uit twee blaadjes van den gewonen den
-(Pinus sylvestris) of van den zeeden (P. maritima).
-
-De fraaie donkergroene bladeren van den pijnboom of den worden naar
-hun langen, smallen vorm naalden genoemd, welke naam bovendien hierom
-zoo gepast is, dat iedere naald in eene scherpe punt eindigt,
-
-Als ge een dennetak wat nauwkeuriger bekijkt, zult ge bemerken,
-dat deze naalden paarsgewijze in eene zelfde scheede zitten, en als
-men ze tegen elkaar drukt, ziet men, dat de beide scherpe punten,
-waarvan ik zoo even sprak, volkomen tegen elkaar sluiten, omdat zij
-juist even lang zijn. Ten slotte zult ge zien, dat iedere naald eene
-overlangsche groeve heeft, zoodat, als men twee naalden uit dezelfde
-scheede met de randen tegen elkaar plaatst, daar binnen, over de
-geheele lengte der naalden, eene cylindervormige holte ontstaat.
-
-Op de volgende wijze kan men zich die verschillende opmerkingen ten
-nutte maken bij de vervaardiging van de Robinsonpen.
-
-Verwijder van een dennetak eene scheede met twee naalden, bij No
-1 van onze teekening afgebeeld; bind de naalden samen met een dun
-draadje, dicht bij de puntige uiteinden, zooals men bij No 2 ziet,
-en uwe pen met twee fijne en even lange punten is gereed om alles te
-schrijven, wat ge verlangt. Als penhouder gebruikt ge een vliertakje,
-waarin ge de pen steekt, zorg dragende de punten slechts 1 cM te
-laten uitsteken; nog beter kunt ge een pijpesteel gebruiken, zooals
-No 3 van onze teekening aanwijst. De verdikking van de scheede belet
-het verschuiven van de pen in onzen eigengemaakten penhouder. Steek
-nu uwe pen in den inkt, en laat haar, juist andersom als bij gewone
-pennen, eenigen tijd daarin staan, ten gevolge van de capillariteit
-zal de inkt opstijgen in de buis, welke door de samenvoeging der beide
-naalden ontstaan is, en uwe pen zal ten slotte genoeg gevuld zijn,
-om er 20 of 25 regels mee achter elkaar te schrijven.
-
-De pen, welke ik u heb leeren maken, is fijn, slap, oxydeert niet en
-kan voor allerlei schrift gebruikt worden; neer- en ophalen, gothisch
-of engelsch, rond- of basterdschrift hebben geen geheimen voor haar.
-
-
-
-
-
-
-HOE MEN HAZELNOTEN KAN AANRIJGEN.
-
-
-Tusschen de bruine schil van de hazelnoot en den dop bevinden zich een
-aantal fijne kanalen, welke men kan waarnemen, als men eene hazelnoot
-volgens de lengte opensplijt.
-
-Een der uiteinden van die kanalen komt uit bij de punt van de
-hazelnoot, het andere bij den omtrek van het grijze gedeelte.
-
-Als men daar luchtig met een mes overheen schrapt, komen de openingen
-van die kanalen bloot, en men kan er dan gemakkelijk een fijn hoofdhaar
-doorheen steken.
-
-Zoo kan men door eene hazelnoot 35 haren steken, welke door de 35
-kanalen gaan; om de haren er door te krijgen, moet men ze luchtig met
-den vinger voortschuiven, als men ziet, dat ze zich met het uiteinde
-in de opening bevinden.
-
-Een enkel haar is sterk genoeg om aldus een aantal hazelnoten te
-dragen, die dan een snoer vormen, dat zeer ongemeen is.
-
-Wil men slagen, dan moet men hazelnoten gebruiken, die goed droog
-zijn. Daar men bovendien bij de haren van de vleug kan spreken,
-aangezien zij uit een aantal vezeltjes bestaan, die naar het einde
-gericht zijn, moet men zorgen, dat ze altijd met het wortelgedeelte
-ingestoken worden.
-
-Wij dragen dit aardige spel op aan onze lezeressen, wier fijne en
-zijdeachtige haren hierbij onmisbaar zijn.
-
-
-
-
-
-
-DE BETOOVERDE BAL.
-
-
-De betooverde bal, door Robert-Houdin uitgevonden, kwam mij door de
-hazelnoten weder voor den geest. Gij zult zoo dadelijk zien waarom. In
-dien bal, welke als speelgoed verkocht werd, was volgens de middellijn
-een wijd gat geboord, zoodat hij gemakkelijk kon glijden langs een
-koord, dat er doorheen gestoken was.
-
-Maar als iemand, die het geheim kende, de beide einden van het koord
-vasthield, gebeurde er iets anders: in plaats van te vallen, gleed de
-bal langzaam langs het koord naar beneden en stond zelfs op kommando
-stil, om zijne neerdalende beweging slechts dan voort te zetten,
-als men dit veroorloofde.
-
-Deze toer, welke Robert-Houdin met een bal van reusachtige afmetingen
-deed, had altijd de nieuwsgierigheid in hooge mate geprikkeld. Hoe
-ging dat?
-
-De teekening geeft voor mij het antwoord: behalve het wijde gat, dat
-door het middelpunt gaat, had men van binnen in den bal een gebogen
-kanaal gemaakt, dat aan de beide uiteinden in het wijde kanaal uitkwam.
-
-Het geheele geheim bestond nu hierin, dat men deed, alsof men het
-koord door het middelste gat stak, maar men zorgde wel dat het door
-het gebogen kanaal ging; het kwam dan aan de andere zijde weer te
-voorschijn, alsof het recht door den bal was heengegaan. Nu behoefde
-men het koord slechts meer of minder strak te trekken om den bal naar
-willekeur te laten stilstaan of langzaam te laten neerglijden.
-
-Op dit beginsel berusten tal van reddingstoestellen bij brand.
-
-Maar wat heeft dit met de hazelnoot te maken? zult ge zeggen. Wel! met
-de hazelnoot kan men dezelfde proef doen: het gebogen kanaal is hier
-immers ook aanwezig, en men behoeft slechts meer of minder aan het
-haar te trekken, om de noot naar uw begeeren meer of minder snel te
-laten afglijden, of op formeel bevel zelfs geheel te laten stilstaan.
-
-
-
-
-
-
-HET ODEURSPUITJE.
-
-
-Met dit toestelletje, dat zeer goedkoop is, daar het niets kost, noch
-aan grondstof noch aan arbeidsloon, kunnen teekenaars hun kleefmiddel
-opbrengen, huismoeders met eene antiseptische vloeistof tot de kleinste
-hoekjes en gaatjes desinfecteeren en jonge dames de lucht in hare
-vertrekken parfumeeren, door er damp van reukwater in te blazen.
-
-In eene kurk, waaruit een vierde deel volgens de teekening is
-weggesneden, steekt men twee penneschachten, zóó dat zij onderling
-een rechten hoek vormen en met de uiteinden tegen elkaar komen,
-en het werktuig is gereed.
-
-Plaats de eene buis vertikaal in een fleschje met opopanax, blaas in
-de horizontale buis en ge verkrijgt eene welriekende wolk, zoo goed
-als met de meest samengestelde toestellen.
-
-
-
-
-
-
-EENE NIEUWE WIJZE OM EENE KAARS UIT TE BLAZEN EN WEER AAN TE STEKEN.
-
-
-Knip van dun karton een paar poppetjes, die een penneschachtje voor
-den mond houden, waarin ze schijnen te blazen.
-
-Vul de penneschachten met zand, maar laat een gedeelte open aan het
-van den mond afgekeerde einde.
-
-Doe in de eene opening een weinig jachtkruit en in de andere een
-klein stukje phosphorus.
-
-Als de poppetjes vooraf op deze wijze zijn gereed gemaakt, laat ge
-eene brandende kaars brengen, en deelt mede dat het eene poppetje
-op uw verzoek de kaars zal uitblazen, terwijl de andere haar weer
-zal aansteken.
-
-Zoodra ge het buisje met kruit bij de vlam brengt, zal dit ontbranden
-en eene ontploffing in miniatuur teweegbrengen, welke echter voldoende
-is, om de kaars uit te blazen en de rook naar het poppetje te jagen,
-dat ge in de andere hand houdt. Deze rook is warm genoeg om het
-stukje phosphorus aan te steken, en als ge het buisje, dat het bevat,
-op behoorlijken afstand van de pit houdt, gaat de kaars weer aan.
-
-Het is niet gewenscht, dat ongeoefende handen deze proef voorbereiden,
-daar met buskruit en phosphorus voorzichtig moet omgegaan worden.
-
-
-
-
-
-
-DE KUNST OM DOOR EENE SPEELKAART HEEN TE GAAN.
-
-
-Als er op een gezellig avondje onder vrienden verschillende kunstjes
-met de kaart gedaan zijn, en men raakt zachtjes aan uitgepraat, moet
-ge eens vragen of iemand kans ziet, dwars door eene speelkaart heen
-te gaan.
-
-Men zal u antwoorden, dat dit niet moeilijk is, als de kaart maar
-groot genoeg is; als ge echter meedeelt, dat er sprake is van eene
-gewone speelkaart, wordt de vraag lastiger. Om het gezelschap dan
-ook niet lang te laten zoeken, neemt ge eene speelkaart, en maakt er
-in de lengte eene snede in tot dicht bij den rand, (zie fig. 1). Nu
-vouwt ge de kaart volgens die snede dubbel, en maakt er de sneden in,
-welke door fig. 2 worden aangewezen.
-
-Als ge nu de kaart weer openvouwt en aan de randen uittrekt, zult ge
-zien dat ze verandert in eene lange, rekbare strook, welke bestaat
-uit kleine reepen, die onderling meer of minder scherpe hoeken vormen,
-naarmate de kaart meer of minder uitgerekt wordt, en waar ge, zooals
-de teekening u doet zien, gemakkelijk doorheen kunt.
-
-
-
-
-
-
-DE ONBEWUSTE BEWEGINGEN.
-
-
-Kies iemand uit het gezelschap, die volstrekt niet aan tafeldans,
-klopgeesten en dergelijke gelooft; verzoek hem een mes in de hand te
-nemen en haar dan flink op de tafel te laten rusten.
-
-Splijt een lucifer aan het ondereinde; snijd een anderen lucifer
-schuin af, en steek ze dan zoo in elkander, dat zij te zamen een V
-vormen met zeer scherpen hoek. Zet deze twee lucifers schrijlings op
-het lemmet van het mes en druk den ongeloovigen proefnemer goed op het
-hart, het mes horizontaal te houden, en zijne hand zoo te plaatsen,
-dat de koppen der lucifers voortdurend even de tafel aanraken.
-
-Tot groote verbazing van de omstanders en den proefnemer ziet men de
-lucifers zich langs het lemmet voortbewegen. Dit wordt veroorzaakt
-door de onbewuste bewegingen van den persoon, die het mes vasthoudt,
-welke onzichtbaar zijn zoowel voor hem als voor het publiek.
-
-Om de proef nog aardiger te maken, kan men de lucifers in het midden
-breken: zij stellen dan de beenen van een ruiter voor, wiens bovenlijf,
-dat men van een visitekaartje geknipt heeft, in eene spleet gestoken
-wordt, welke men in de punt van de V gemaakt heeft.
-
-
-
-                                 EINDE
-
-
-
-
-
-
-
-
-AANTEEKENINGEN
-
-
-[1] Als ge niet wilt dat het glas springt, moet ge het glas vooruit
-voorzichtig verwarmen door er een zeer klein scheutje heet water
-in te gieten en dit dadelijk door het geheele glas te laten loopen,
-vervolgens wat meer totdat ook de buitenzijde van het glas en vooral
-ook de onderkant van den bodem goed heet is; dit water giet ge er nu
-uit en het nieuwe kokende water er in. Een beker van hardglas of voor
-scheikundig gebruik is natuurlijk gemakkelijker.
-
-[2] In de teekening is de gang der zonnestralen niet juist voorgesteld:
-deze divergeeren niet, maar vormen een evenwijdigen bundel. De opening
-waardoor de stralen binnendringen, moest dus even groot genomen zijn
-als het te verlichten voorwerp.
-
-
-
-
-
-
-End of the Project Gutenberg EBook of Natuurkunde in de Huiskamer, by Tom Tit
-
-*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK NATUURKUNDE IN DE HUISKAMER ***
-
-***** This file should be named 53393-8.txt or 53393-8.zip *****
-This and all associated files of various formats will be found in:
-        http://www.gutenberg.org/5/3/3/9/53393/
-
-Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
-Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ for Project
-Gutenberg.
-
-Updated editions will replace the previous one--the old editions will
-be renamed.
-
-Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright
-law means that no one owns a United States copyright in these works,
-so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United
-States without permission and without paying copyright
-royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part
-of this license, apply to copying and distributing Project
-Gutenberg-tm electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG-tm
-concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark,
-and may not be used if you charge for the eBooks, unless you receive
-specific permission. If you do not charge anything for copies of this
-eBook, complying with the rules is very easy. You may use this eBook
-for nearly any purpose such as creation of derivative works, reports,
-performances and research. They may be modified and printed and given
-away--you may do practically ANYTHING in the United States with eBooks
-not protected by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the
-trademark license, especially commercial redistribution.
-
-START: FULL LICENSE
-
-THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
-PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
-
-To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
-distribution of electronic works, by using or distributing this work
-(or any other work associated in any way with the phrase "Project
-Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full
-Project Gutenberg-tm License available with this file or online at
-www.gutenberg.org/license.
-
-Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project
-Gutenberg-tm electronic works
-
-1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
-electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
-and accept all the terms of this license and intellectual property
-(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
-the terms of this agreement, you must cease using and return or
-destroy all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your
-possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a
-Project Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound
-by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the
-person or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph
-1.E.8.
-
-1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be
-used on or associated in any way with an electronic work by people who
-agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
-things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
-even without complying with the full terms of this agreement. See
-paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
-Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this
-agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm
-electronic works. See paragraph 1.E below.
-
-1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the
-Foundation" or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection
-of Project Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual
-works in the collection are in the public domain in the United
-States. If an individual work is unprotected by copyright law in the
-United States and you are located in the United States, we do not
-claim a right to prevent you from copying, distributing, performing,
-displaying or creating derivative works based on the work as long as
-all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope
-that you will support the Project Gutenberg-tm mission of promoting
-free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg-tm
-works in compliance with the terms of this agreement for keeping the
-Project Gutenberg-tm name associated with the work. You can easily
-comply with the terms of this agreement by keeping this work in the
-same format with its attached full Project Gutenberg-tm License when
-you share it without charge with others.
-
-1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
-what you can do with this work. Copyright laws in most countries are
-in a constant state of change. If you are outside the United States,
-check the laws of your country in addition to the terms of this
-agreement before downloading, copying, displaying, performing,
-distributing or creating derivative works based on this work or any
-other Project Gutenberg-tm work. The Foundation makes no
-representations concerning the copyright status of any work in any
-country outside the United States.
-
-1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
-
-1.E.1. The following sentence, with active links to, or other
-immediate access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear
-prominently whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work
-on which the phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the
-phrase "Project Gutenberg" is associated) is accessed, displayed,
-performed, viewed, copied or distributed:
-
-  This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and
-  most other parts of the world at no cost and with almost no
-  restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it
-  under the terms of the Project Gutenberg License included with this
-  eBook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the
-  United States, you'll have to check the laws of the country where you
-  are located before using this ebook.
-
-1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is
-derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not
-contain a notice indicating that it is posted with permission of the
-copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in
-the United States without paying any fees or charges. If you are
-redistributing or providing access to a work with the phrase "Project
-Gutenberg" associated with or appearing on the work, you must comply
-either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or
-obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg-tm
-trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.
-
-1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
-with the permission of the copyright holder, your use and distribution
-must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any
-additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms
-will be linked to the Project Gutenberg-tm License for all works
-posted with the permission of the copyright holder found at the
-beginning of this work.
-
-1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
-License terms from this work, or any files containing a part of this
-work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
-
-1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
-electronic work, or any part of this electronic work, without
-prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
-active links or immediate access to the full terms of the Project
-Gutenberg-tm License.
-
-1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
-compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including
-any word processing or hypertext form. However, if you provide access
-to or distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format
-other than "Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official
-version posted on the official Project Gutenberg-tm web site
-(www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense
-to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means
-of obtaining a copy upon request, of the work in its original "Plain
-Vanilla ASCII" or other form. Any alternate format must include the
-full Project Gutenberg-tm License as specified in paragraph 1.E.1.
-
-1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
-performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
-unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
-
-1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing
-access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works
-provided that
-
-* You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
-  the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
-  you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed
-  to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he has
-  agreed to donate royalties under this paragraph to the Project
-  Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid
-  within 60 days following each date on which you prepare (or are
-  legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty
-  payments should be clearly marked as such and sent to the Project
-  Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in
-  Section 4, "Information about donations to the Project Gutenberg
-  Literary Archive Foundation."
-
-* You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
-  you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
-  does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
-  License. You must require such a user to return or destroy all
-  copies of the works possessed in a physical medium and discontinue
-  all use of and all access to other copies of Project Gutenberg-tm
-  works.
-
-* You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of
-  any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
-  electronic work is discovered and reported to you within 90 days of
-  receipt of the work.
-
-* You comply with all other terms of this agreement for free
-  distribution of Project Gutenberg-tm works.
-
-1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project
-Gutenberg-tm electronic work or group of works on different terms than
-are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing
-from both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and The
-Project Gutenberg Trademark LLC, the owner of the Project Gutenberg-tm
-trademark. Contact the Foundation as set forth in Section 3 below.
-
-1.F.
-
-1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
-effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
-works not protected by U.S. copyright law in creating the Project
-Gutenberg-tm collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm
-electronic works, and the medium on which they may be stored, may
-contain "Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate
-or corrupt data, transcription errors, a copyright or other
-intellectual property infringement, a defective or damaged disk or
-other medium, a computer virus, or computer codes that damage or
-cannot be read by your equipment.
-
-1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
-of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
-Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
-Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
-Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
-liability to you for damages, costs and expenses, including legal
-fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
-LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
-PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
-TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
-LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
-INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
-DAMAGE.
-
-1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
-defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
-receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
-written explanation to the person you received the work from. If you
-received the work on a physical medium, you must return the medium
-with your written explanation. The person or entity that provided you
-with the defective work may elect to provide a replacement copy in
-lieu of a refund. If you received the work electronically, the person
-or entity providing it to you may choose to give you a second
-opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If
-the second copy is also defective, you may demand a refund in writing
-without further opportunities to fix the problem.
-
-1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
-in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS', WITH NO
-OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT
-LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
-
-1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied
-warranties or the exclusion or limitation of certain types of
-damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement
-violates the law of the state applicable to this agreement, the
-agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or
-limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or
-unenforceability of any provision of this agreement shall not void the
-remaining provisions.
-
-1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
-trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
-providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in
-accordance with this agreement, and any volunteers associated with the
-production, promotion and distribution of Project Gutenberg-tm
-electronic works, harmless from all liability, costs and expenses,
-including legal fees, that arise directly or indirectly from any of
-the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this
-or any Project Gutenberg-tm work, (b) alteration, modification, or
-additions or deletions to any Project Gutenberg-tm work, and (c) any
-Defect you cause.
-
-Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
-
-Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
-electronic works in formats readable by the widest variety of
-computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It
-exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations
-from people in all walks of life.
-
-Volunteers and financial support to provide volunteers with the
-assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg-tm's
-goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
-remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
-Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
-and permanent future for Project Gutenberg-tm and future
-generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see
-Sections 3 and 4 and the Foundation information page at
-www.gutenberg.org
-
-
-
-Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
-
-The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
-501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
-state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
-Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification
-number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by
-U.S. federal laws and your state's laws.
-
-The Foundation's principal office is in Fairbanks, Alaska, with the
-mailing address: PO Box 750175, Fairbanks, AK 99775, but its
-volunteers and employees are scattered throughout numerous
-locations. Its business office is located at 809 North 1500 West, Salt
-Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up to
-date contact information can be found at the Foundation's web site and
-official page at www.gutenberg.org/contact
-
-For additional contact information:
-
-    Dr. Gregory B. Newby
-    Chief Executive and Director
-    gbnewby@pglaf.org
-
-Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg
-Literary Archive Foundation
-
-Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
-spread public support and donations to carry out its mission of
-increasing the number of public domain and licensed works that can be
-freely distributed in machine readable form accessible by the widest
-array of equipment including outdated equipment. Many small donations
-($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
-status with the IRS.
-
-The Foundation is committed to complying with the laws regulating
-charities and charitable donations in all 50 states of the United
-States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
-considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
-with these requirements. We do not solicit donations in locations
-where we have not received written confirmation of compliance. To SEND
-DONATIONS or determine the status of compliance for any particular
-state visit www.gutenberg.org/donate
-
-While we cannot and do not solicit contributions from states where we
-have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
-against accepting unsolicited donations from donors in such states who
-approach us with offers to donate.
-
-International donations are gratefully accepted, but we cannot make
-any statements concerning tax treatment of donations received from
-outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.
-
-Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
-methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
-ways including checks, online payments and credit card donations. To
-donate, please visit: www.gutenberg.org/donate
-
-Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic works.
-
-Professor Michael S. Hart was the originator of the Project
-Gutenberg-tm concept of a library of electronic works that could be
-freely shared with anyone. For forty years, he produced and
-distributed Project Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of
-volunteer support.
-
-Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
-editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in
-the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not
-necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper
-edition.
-
-Most people start at our Web site which has the main PG search
-facility: www.gutenberg.org
-
-This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
-including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
-subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
-
diff --git a/old/53393-8.zip b/old/53393-8.zip
deleted file mode 100644
index 8e6f9a3..0000000
--- a/old/53393-8.zip
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h.zip b/old/53393-h.zip
deleted file mode 100644
index 389a5bf..0000000
--- a/old/53393-h.zip
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/53393-h.htm b/old/53393-h/53393-h.htm
deleted file mode 100644
index 47a821c..0000000
--- a/old/53393-h/53393-h.htm
+++ /dev/null
@@ -1,5253 +0,0 @@
-<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN"
-"http://www.w3.org/TR/html4/loose.dtd">
-<!-- This HTML file has been automatically generated from an XML source on 2016-10-28T19:57:24Z. -->
-<html lang="nl">
-<head>
-<meta name="generator" content=
-"HTML Tidy for Windows (vers 25 March 2009), see www.w3.org">
-<title>Natuurkunde in de Huiskamer, ongeveer 100 proeven met
-huishoudelijke voorwerpen</title>
-<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=us-ascii">
-<meta name="generator" content=
-"tei2html.xsl, see https://github.com/jhellingman/tei2html">
-<meta name="author" content="Arthur Good">
-<link rel="coverpage" href="images/front.jpg">
-<link rel="schema.DC" href=
-"http://dublincore.org/documents/1998/09/dces/">
-<meta name="DC.Creator" content="Arthur Good">
-<meta name="DC.Title" content=
-"Natuurkunde in de Huiskamer, ongeveer 100 proeven met huishoudelijke voorwerpen">
-<meta name="DC.Language" content="nl-1900">
-<meta name="DC.Format" content="text/html">
-<meta name="DC.Publisher" content="Project Gutenberg">
-<meta name="DC:Subject" content="Magic tricks">
-<meta name="DC:Subject" content="Science">
-<meta name="DC:Subject" content="Experiments">
-<meta name="DC:Subject" content="Handbooks">
-<meta name="DC:Subject" content="Manuals">
-<meta name="DC:Subject" content="Scientific recreations">
-<style type="text/css">
-body {
-font-family: "Times New Roman", Times, serif;
-font-size: 100%;
-line-height: 1.2em;
-text-align: left;
-}
-.div0 {
-padding-top: 5.6em;
-}
-.div1 {
-padding-top: 4.8em;
-}
-.div2 {
-padding-top: 3.6em;
-}
-.div3, .div4, .div5 {
-padding-top: 2.4em;
-}
-h1, h2, h3, h4, h5, h6, .h1, .h2, .h3, .h4 {
-clear: both;
-font-style: normal;
-text-transform: none;
-}
-h3, .h3 {
-font-size: 1.2em;
-line-height: 1.2em;
-}
-h3.label {
-font-size: 1em;
-line-height: 1.2em;
-margin-bottom: 0;
-}
-h4, .h4 {
-font-size: 1em;
-line-height: 1.2em;
-}
-.alignleft {
-text-align: left;
-}
-.alignright {
-text-align: right;
-}
-.alignblock {
-text-align: justify;
-}
-p.tb, hr.tb, .par.tb {
-margin-top: 1.6em;
-margin-bottom: 1.6em;
-margin-left: auto;
-margin-right: auto;
-text-align: center;
-}
-p.argument, p.note, p.tocArgument, .par.argument, .par.note, .par.tocArgument
-{
-font-size: 0.9em;
-line-height: 1.2em;
-text-indent: 0;
-}
-p.argument, p.tocArgument, .par.argument, .par.tocArgument {
-margin: 1.58em 10%;
-}
-.opener, .address {
-margin-top: 1.6em;
-margin-bottom: 1.6em;
-}
-.addrline {
-margin-top: 0;
-margin-bottom: 0;
-}
-.dateline {
-margin-top: 1.6em;
-margin-bottom: 1.6em;
-text-align: right;
-}
-.salute {
-margin-top: 1.6em;
-margin-left: 3.58em;
-text-indent: -2em;
-}
-.signed {
-margin-top: 1.6em;
-margin-left: 3.58em;
-text-indent: -2em;
-}
-.epigraph {
-font-size: 0.9em;
-line-height: 1.2em;
-width: 60%;
-margin-left: auto;
-}
-.epigraph span.bibl {
-display: block;
-text-align: right;
-}
-.trailer {
-clear: both;
-padding-top: 2.4em;
-padding-bottom: 1.6em;
-}
-span.parnum {
-font-weight: bold;
-}
-.pagenum {
-display: inline;
-font-size: 70%;
-font-style: normal;
-margin: 0;
-padding: 0;
-position: absolute;
-right: 1%;
-text-align: right;
-}
-span.corr, span.gap {
-border-bottom: 1px dotted red;
-}
-span.abbr {
-border-bottom: 1px dotted gray;
-}
-span.measure {
-border-bottom: 1px dotted green;
-}
-.ex {
-letter-spacing: 0.2em;
-}
-.sc {
-font-variant: small-caps;
-}
-.uc {
-text-transform: uppercase;
-}
-.tt {
-font-family: monospace;
-}
-.underline {
-text-decoration: underline;
-}
-.overline, .overtilde {
-text-decoration: overline;
-}
-.rm {
-font-style: normal;
-}
-.red {
-color: red;
-}
-hr {
-clear: both;
-height: 1px;
-margin-left: auto;
-margin-right: auto;
-margin-top: 1em;
-text-align: center;
-width: 45%;
-}
-.aligncenter {
-text-align: center;
-}
-h1, h2 {
-font-size: 1.44em;
-line-height: 1.5em;
-}
-h1.label, h2.label {
-font-size: 1.2em;
-line-height: 1.2em;
-margin-bottom: 0;
-}
-h5, h6 {
-font-size: 1em;
-font-style: italic;
-line-height: 1em;
-}
-p, .par {
-text-indent: 0;
-}
-p.firstlinecaps:first-line, .par.firstlinecaps:first-line {
-text-transform: uppercase;
-}
-.hangq {
-text-indent: -0.32em;
-}
-.hangqq {
-text-indent: -0.40em;
-}
-.hangqqq {
-text-indent: -0.71em;
-}
-p.dropcap:first-letter, .par.dropcap:first-letter {
-float: left;
-clear: left;
-margin: 0em 0.05em 0 0;
-padding: 0px;
-line-height: 0.8em;
-font-size: 420%;
-vertical-align: super;
-}
-p.quote, div.blockquote, div.argument, .par.quote {
-font-size: 0.9em;
-line-height: 1.2em;
-margin: 1.58em 5%;
-}
-.pagenum a, a.noteref:hover, a.hidden:hover, a.hidden {
-text-decoration: none;
-}
-ul {
-list-style-type: none;
-}
-.advertisment {
-background-color: #FFFEE0;
-border: black 1px dotted;
-color: #000;
-margin: 2em 5%;
-padding: 1em;
-}
-.itemGroupTable {
-border-collapse: collapse;
-margin-left: 0;
-}
-.itemGroupTable td {
-padding: 0;
-margin: 0;
-vertical-align: middle;
-}
-.itemGroupBrace {
-padding: 0 0.5em !important;
-}
-.footnotes .body, .footnotes .div1 {
-padding: 0;
-}
-.fnarrow {
-color: #AAAAAA;
-font-weight: bold;
-text-decoration: none;
-}
-a.noteref, a.pseudonoteref {
-font-size: 80%;
-text-decoration: none;
-vertical-align: 0.25em;
-}
-.displayfootnote {
-display: none;
-}
-div.footnotes {
-font-size: 80%;
-margin-top: 1em;
-padding: 0;
-}
-hr.fnsep {
-margin-left: 0;
-margin-right: 0;
-text-align: left;
-width: 25%;
-}
-p.footnote, .par.footnote {
-margin-bottom: 0.5em;
-margin-top: 0.5em;
-}
-p.footnote .label, .par.footnote .label {
-float: left;
-width: 2em;
-height: 12pt;
-display: block;
-}
-.marginnote {
-font-size: 0.8em;
-height: 0;
-left: 1%;
-line-height: 1.2em;
-position: absolute;
-text-indent: 0;
-width: 14%;
-}
-.apparatusnote {
-text-decoration: none;
-}
-span.tocPageNum, span.flushright {
-position: absolute;
-right: 16%;
-top: auto;
-}
-table.tocList {
-width: 100%;
-margin-left: auto;
-margin-right: auto;
-border-width: 0;
-border-collapse: collapse;
-}
-td.tocPageNum, td.tocDivNum {
-text-align: right;
-min-width: 10%;
-border-width: 0;
-}
-td.tocDivNum {
-padding-left: 0;
-padding-right: 0.5em;
-}
-td.tocPageNum {
-padding-left: 0.5em;
-padding-right: 0;
-}
-td.tocDivTitle {
-width: auto;
-}
-p.tocPart, .par.tocPart {
-margin: 1.58em 0%;
-font-variant: small-caps;
-}
-p.tocChapter, .par.tocChapter {
-margin: 1.58em 0%;
-}
-p.tocSection, .par.tocSection {
-margin: 0.7em 5%;
-}
-table.tocList td {
-vertical-align: top;
-}
-table.tocList td.tocPageNum {
-vertical-align: bottom;
-}
-table.inner {
-display: inline-table;
-border-collapse: collapse;
-width: 100%;
-}
-td.itemNum {
-text-align: right;
-min-width: 5%;
-padding-right: 0.8em;
-}
-td.innerContainer {
-padding: 0;
-margin: 0;
-}
-.index {
-font-size: 80%;
-}
-.indextoc {
-text-align: center;
-}
-.transcribernote {
-background-color: #DDE;
-border: black 1px dotted;
-color: #000;
-font-family: sans-serif;
-font-size: 80%;
-margin: 2em 5%;
-padding: 1em;
-}
-.correctiontable {
-width: 75%;
-}
-.width20 {
-width: 20%;
-}
-.width40 {
-width: 40%;
-}
-p.smallprint, li.smallprint, .par.smallprint {
-color: #666666;
-font-size: 80%;
-}
-.titlePage {
-border: #DDDDDD 2px solid;
-margin: 3em 0% 7em 0%;
-padding: 5em 10% 6em 10%;
-text-align: center;
-}
-.titlePage .docTitle {
-line-height: 3.5em;
-margin: 2em 0% 2em 0%;
-font-weight: bold;
-}
-.titlePage .docTitle .mainTitle {
-font-size: 1.8em;
-}
-.titlePage .docTitle .subTitle, .titlePage .docTitle .seriesTitle,
-.titlePage .docTitle .volumeTitle {
-font-size: 1.44em;
-}
-.titlePage .byline {
-margin: 2em 0% 2em 0%;
-font-size: 1.2em;
-line-height: 1.72em;
-}
-.titlePage .byline .docAuthor {
-font-size: 1.2em;
-font-weight: bold;
-}
-.titlePage .figure {
-margin: 2em 0% 2em 0%;
-margin-left: auto;
-margin-right: auto;
-}
-.titlePage .docImprint {
-margin: 4em 0% 0em 0%;
-font-size: 1.2em;
-line-height: 1.72em;
-}
-.titlePage .docImprint .docDate {
-font-size: 1.2em;
-font-weight: bold;
-}
-div.figure {
-text-align: center;
-}
-.figure {
-margin-left: auto;
-margin-right: auto;
-}
-.floatLeft {
-float: left;
-margin: 10px 10px 10px 0;
-}
-.floatRight {
-float: right;
-margin: 10px 0 10px 10px;
-}
-p.figureHead, .par.figureHead {
-font-size: 100%;
-text-align: center;
-}
-.figAnnotation {
-font-size: 80%;
-position: relative;
-margin: 0 auto;
-}
-.figTopLeft, .figBottomLeft {
-float: left;
-}
-.figTop, .figBottom {
-}
-.figTopRight, .figBottomRight {
-float: right;
-}
-.figure p, .figure .par {
-font-size: 80%;
-margin-top: 0;
-text-align: center;
-}
-img {
-border-width: 0;
-}
-td.galleryFigure {
-text-align: center;
-vertical-align: middle;
-}
-td.galleryCaption {
-text-align: center;
-vertical-align: top;
-}
-body {
-padding: 1.58em 16%;
-}
-.pglink, .catlink, .exlink, .wplink, .biblink, .seclink {
-background-repeat: no-repeat;
-background-position: right center;
-}
-.pglink {
-background-image: url(images/book.png);
-padding-right: 18px;
-}
-.catlink {
-background-image: url(images/card.png);
-padding-right: 17px;
-}
-.exlink, .wplink, .biblink, .seclink {
-background-image: url(images/external.png);
-padding-right: 13px;
-}
-.pglink:hover {
-background-color: #DCFFDC;
-}
-.catlink:hover {
-background-color: #FFFFDC;
-}
-.exlink:hover, .wplink:hover, .biblink:hover {
-background-color: #FFDCDC;
-}body {
-background: #FFFFFF;
-font-family: "Times New Roman", Times, serif;
-}
-body, a.hidden {
-color: black;
-}
-h1, .h1 {
-padding-bottom: 5em;
-}
-h1, h2, .h1, .h2 {
-text-align: center;
-font-variant: small-caps;
-font-weight: normal;
-}
-p.byline {
-text-align: center;
-font-style: italic;
-margin-bottom: 2em;
-}
-.figureHead, .noteref, .pseudonoteref, .marginnote, p.legend, .versenum
-{
-color: #660000;
-}
-.rightnote, .pagenum, .linenum, .pagenum a {
-color: #AAAAAA;
-}
-a.hidden:hover, a.noteref:hover {
-color: red;
-}
-h1, h2, h3, h4, h5, h6 {
-font-weight: normal;
-}
-table {
-margin-left: auto;
-margin-right: auto;
-}
-.tablecaption {
-text-align: center;
-}.pagenum, .linenum {
-speak: none;
-}
-</style>
-
-<style type="text/css">
-/* CSS rules generated from @rend attributes in TEI file */
-.xd23e116width
-{
-width:526px;
-}
-.xd23e122
-{
-text-align:center;
-}
-.xd23e127width
-{
-width:478px;
-}
-.xd23e1300width
-{
-width:492px;
-}
-.xd23e1330width
-{
-width:32px;
-}
-.xd23e1340width
-{
-width:17px;
-}
-.xd23e1520width
-{
-width:377px;
-}
-.xd23e1570width
-{
-width:286px;
-}
-.xd23e1640width
-{
-width:396px;
-}
-.xd23e1659width
-{
-width:395px;
-}
-.xd23e1826width
-{
-width:448px;
-}
-.xd23e1969
-{
-text-align:center;
-}
-.xd23e1974width
-{
-width:92px;
-}
-.xd23e1981width
-{
-width:530px;
-}
-@media handheld
-{
-}
-</style>
-</head>
-<body>
-
-
-<pre>
-
-The Project Gutenberg EBook of Natuurkunde in de Huiskamer, by Tom Tit
-
-This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most
-other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
-whatsoever.  You may copy it, give it away or re-use it under the terms of
-the Project Gutenberg License included with this eBook or online at
-www.gutenberg.org.  If you are not located in the United States, you'll have
-to check the laws of the country where you are located before using this ebook.
-
-Title: Natuurkunde in de Huiskamer
-       ongeveer 100 proeven met huishoudelijke voorwerpen.
-
-Author: Tom Tit
-
-Translator: D. H. Cocheret.
-
-Release Date: October 28, 2016 [EBook #53393]
-
-Language: Dutch
-
-Character set encoding: ASCII
-
-*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK NATUURKUNDE IN DE HUISKAMER ***
-
-
-
-
-Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
-Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ for Project
-Gutenberg.
-
-
-
-
-
-
-</pre>
-
-<div class="front">
-<div class="div1 cover"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divBody">
-<p class="par first"></p>
-<div class="figure xd23e116width"><img src="images/front.jpg" alt=
-"Oorspronkelijke voorkant." width="526" height="720"></div>
-<p class="par"></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div1 frenchtitle"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divBody">
-<p class="par first xd23e122">Natuurkunde in de Huiskamer.</p>
-</div>
-</div>
-<div class="div1 titlepage"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divBody">
-<p class="par first"></p>
-<div class="figure xd23e127width"><img src="images/titlepage.png" alt=
-"Oorspronkelijke titelpagina." width="478" height="720"></div>
-<p class="par"></p>
-</div>
-</div>
-<div class="titlePage">
-<div class="docTitle">
-<div class="mainTitle">Natuurkunde in de Huiskamer,</div>
-<div class="mainTitle"></div>
-<div class="subTitle">ongeveer 100 proeven met huishoudelijke
-voorwerpen.</div>
-</div>
-<div class="byline"><i>Uit het Fransch in het Nederlandsch
-bewerkt</i><br>
-DOOR<br>
-<span class="docAuthor">D. H. COCHERET.</span></div>
-<div class="docImprint">(Derde Druk.)<br>
-<i>Rotterdam</i>,<br>
-NIJGH &amp; VAN DITMAR.</div>
-</div>
-<p><span class="pagenum">[<a id="xd23e157" href="#xd23e157" name=
-"xd23e157">III</a>]</span></p>
-<div class="div1 dedication"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divBody">
-<p class="par first xd23e122"><i>Aan mijn zoon Jan.</i></p>
-<p class="par salute"><i>Lieve Jan</i>,</p>
-<p class="par"><i>Onder de proeven, welke in dit boek medegedeeld
-worden, zijn er eenige slechts eenvoudige spelletjes tot vermaak van
-ouders en kinderen, wanneer zij des avonds gezellig in de huiskamer om
-de tafel zitten.</i></p>
-<p class="par"><i>Andere daarentegen, welke een meer wetenschappelijk
-karakter dragen, zijn bestemd om den lezer in te leiden in de studie
-der physica, die wondervolle wetenschap, waaraan wij de ontdekking van
-de stoomkracht, van telephoon en phonograaf te danken hebben, en die
-ons, misschien reeds morgen, met nieuwe wonderen verrast.</i></p>
-<p class="par"><i>Al deze proeven, de meer ingewikkelde zoowel als de
-eenvoudige, kunnen verricht worden zonder eenig natuurkundig instrument
-en dientengevolge zonder de minste onkosten; ons eigengemaakt
-natuurkundig kabinet bevat, zooals ge weet, slechts keukengereedschap,
-kurken, lucifers, enz., m. a. w. zaken, welke iedereen bij de hand
-heeft.</i></p>
-<p class="par"><i>Ik hoop, dat het werkje, dat ik u hierbij opdraag,
-bij u de herinnering levendig houde aan de gelukkige uren, welke wij te
-zamen gesleten hebben met het verrichten dier proeven en het gereed
-maken van de toestellen, welke in</i> Natuurkunde in de Huiskamer
-<i>beschreven worden</i>.</p>
-<p class="par signed"><i>Uw Vader</i>,</p>
-<p class="par signed">ARTHUR <span class="corr" id="xd23e192" title=
-"Bron: GOOT">GOOD</span>.<br>
-(<span class="sc">Tom Tit</span>).</p>
-<p class="par dateline"><i>Parijs</i>, 1 Januari 1890. <span class=
-"pagenum">[<a id="xd23e204" href="#xd23e204" name=
-"xd23e204">V</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="preface" class="div1 preface"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">VOORBERICHT.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first"><b>Natuurkunde in de Huiskamer</b> is eene
-Nederlandsche bewerking van eene reeks eenvoudige proeven met
-huishoudelijke voorwerpen, welke onder den titel van <b lang=
-"fr">Science Amusante</b> achtereenvolgens in het blad <i lang=
-"fr">l&rsquo;Illustration</i> beschreven werden.</p>
-<p class="par">In enkele stukjes heeft de bewerker eene opmerking
-ingelast of eene wijziging aangebracht, waar hij meende, dat daardoor
-de duidelijkheid eener beschrijving of de juistheid eener verklaring
-werd bevorderd.</p>
-<p class="par">Moge het werkje beantwoorden aan het dubbele doel
-waarmede het werd samengesteld: &ldquo;leeren en vermaken.&rdquo;</p>
-<p class="par signed">D. H. C.</p>
-<p class="par dateline"><span class="sc">Rotterdam</span>, Sept.
-&rsquo;90.</p>
-<div id="preface2" class="div2 preface"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Voorbericht voor den tweeden druk.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">De bewerker eindigt bovenstaand voorbericht met
-den wensch, dat het werkje moge beantwoorden aan het dubbele doel,
-waarmede het is saamgesteld. Met genoegen kunnen wij melden, dat die
-wensch volkomen is bevredigd, daar reeds nu een <span class="ex">tweede
-druk</span> noodig is geworden.</p>
-<p class="par signed"><span class="sc">De Uitgevers.</span></p>
-<p class="par dateline"><span class="sc">Rotterdam</span>, Februari
-&rsquo;91.</p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 preface"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hoogst aangenaam is het ons, zoo kort na de
-verschijning van den tweeden, den derden druk in &rsquo;t licht te
-geven.</p>
-<p class="par signed"><span class="sc">De Uitgevers.</span></p>
-<p class="par dateline"><span class="sc">Rotterdam</span>, September
-&rsquo;92. <span class="pagenum">[<a id="pb1" href="#pb1" name=
-"pb1">1</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div class="body">
-<div id="np1" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p001.jpg" alt=
-"Een bord op eene naald." width="530" height="413"></div>
-<h2 class="main">Een bord op eene naald.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Iedereen heeft wel eens gezien, dat goochelaars
-borden, schotels en ander keukengereedschap op de punt van een stok
-lieten draaien; gewoonlijk zijn die voorwerpen van hout of metaal, en
-het evenwicht, dat alleen een gevolg is van de z. g.
-middelpuntvliedende kracht, houdt op te bestaan, zoodra de draaiende
-beweging niet snel genoeg meer is om de uitwerking van de zwaartekracht
-te overwinnen.</p>
-<p class="par">Hier is echter een middel om een bord op de <span class=
-"pagenum">[<a id="pb2" href="#pb2" name="pb2">2</a>]</span>punt van
-eene naald in standvastig evenwicht te doen blijven, ja zelfs, het eene
-draaiende beweging op die fijne spil mede te deelen.</p>
-<p class="par">Snijd twee kurken in de lengte middendoor, en steek in
-ieder der vier stukken aan een der uiteinden van de doorsnede eene
-vork, z&oacute;&oacute; dat het vlak van doorsnede en de vork een hoek
-vormen, die een weinig kleiner dan een rechte is, leg nu de kurken op
-gelijke afstanden van elkander met de platte kanten op den rand van het
-bord, en zorg daarbij dat de tanden der vorken tegen het bord steunen,
-zoodat deze niet kunnen schommelen.</p>
-<p class="par">Dit geheele samenstel kunt ge nu laten balanceeren op de
-punt van eene naald, welker oog ge in eene gewone kurk gestoken hebt;
-met een weinig voorzichtigheid (het bord mag natuurlijk niet glijden)
-kunt ge aan het bord eene ronddraaiende beweging mededeelen, welke zeer
-lang kan voortduren, daar de wrijving tusschen de onderzijde van het
-bord en de naald uiterst gering is. <span class="pagenum">[<a id="pb3"
-href="#pb3" name="pb3">3</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np2" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p003.jpg" alt=
-"Een potlood op de punt te laten staan." width="427" height=
-"549"></div>
-<h2 class="main">Een potlood op de punt te laten staan.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Onze teekening geeft zonder verdere verklaring de
-oplossing van dit vraagstuk.</p>
-<p class="par">Men behoeft slechts het lemmet van een zakmes in het
-potlood te steken, niet ver van de punt; het evenwicht wordt verkregen
-door het mes wat meer of minder te openen.</p>
-<p class="par">Het geheel blijft in evenwicht volgens de wetten der
-physica: het zwaartepunt van het systeem ligt <span class=
-"pagenum">[<a id="pb4" href="#pb4" name="pb4">4</a>]</span>onder het
-steunpunt (vinger, rand van de tafel, enz.); het evenwicht is dus
-standvastig (stabiel evenwicht).</p>
-<p class="par">Door de opening van het mes te veranderen kan men het
-potlood eene verschillende, willekeurige helling geven en als het
-zwaartepunt in het verlengde van de as van het potlood ligt, staat dit
-laatste volkomen loodrecht. <span class="pagenum">[<a id="pb5" href=
-"#pb5" name="pb5">5</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np3" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p005.jpg" alt=
-"Een ei op eene flesch." width="427" height="557"></div>
-<h2 class="main">Een ei op eene flesch.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Steek twee even zware vorken ter weerszijden in
-eene kurk; hol deze aan de onderzijde een weinig uit, zoodat ze
-nauwkeurig op een der punten van het ei past, zet de andere punt op den
-rand van den hals eener flesch, waarbij ge het ei goed rechtstandig
-moet houden; na eenig probeeren zult ge voelen, dat het geheel in
-evenwicht is ten gevolge van de verlaging van het zwaartepunt.
-<span class="pagenum">[<a id="pb6" href="#pb6" name=
-"pb6">6</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np4" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p006.jpg" alt=
-"Eigenaardige manier om eene peer door te snijden." width="412" height=
-"694"></div>
-<h2 class="main">Eigenaardige manier om eene peer door te snijden.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wij hangen eene peer zoo hoog mogelijk aan het
-plafond of de zoldering op. Branden wij daarop den draad door, waaraan
-zij hangt, dan valt <span class="pagenum">[<a id="pb7" href="#pb7"
-name="pb7">7</a>]</span>de peer. Hoe zullen wij het nu aanleggen om een
-mes z&oacute;&oacute; te plaatsen, dat, de peer, daarop vallende, juist
-in twee&euml;n gesneden wordt?</p>
-<p class="par">Een schietlood hebben wij daarvoor niet noodig; het is
-voldoende de peer, als zij goed stil hangt, in een glas water te
-dompelen en dit dan dadelijk weer weg te halen; enkele druppels zullen
-van de peer afvallen en op &eacute;&eacute;n zelfde punt van de tafel
-of den vloer neerkomen, bij welk punt wij nauwkeurig een merk moeten
-plaatsen.</p>
-<p class="par">Deze voorbereidende maatregelen moeten natuurlijk in het
-geheim genomen zijn, zoodat de omstanders zonder iets van den
-kunstgreep met de waterdruppels te weten, de peer hangende moeten
-vinden.</p>
-<p class="par">Op het verlangde oogenblik plaatst ge het mes op de
-gemerkte plek, of liever op eene voldoende hoogte daarboven en nu moet
-de peer bij het vallen op het mes noodwendig doorgesneden worden.</p>
-<p class="par">Zooals de teekening u doet zien, kunt ge de proef ook
-voor twee messen inrichten, die kruiselings boven elkaar gesteld zijn;
-het juiste punt, waar de messen elkaar moeten kruisen, moet ge door
-proefneming bepalen, waartoe ge meerdere druppels van de peer moet
-laten vallen. De peer zal dan in vier stukken gesneden worden, welke ge
-kunt opvangen in eene schaal, die onder de messen geplaatst is.
-<span class="pagenum">[<a id="pb8" href="#pb8" name=
-"pb8">8</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np5" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p008.jpg" alt=
-"Eene speld met eene naald te doorboren." width="421" height=
-"548"></div>
-<h2 class="main">Eene speld met eene naald te doorboren.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Steek de speld in een der cirkelvlakken van eene
-kurk en ter weerszijden in het gebogen vlak twee even zware zakmessen.
-(Als de messen niet even zwaar zijn, opent men ze niet even ver.) Leg
-den kop van de speld op den top van uw vinger, en verplaats de messen
-z&oacute;&oacute; lang tot de speld horizontaal ligt. Plaats haar dan
-op de punt van eene naald, waarvan het oog in eene <span class=
-"pagenum">[<a id="pb9" href="#pb9" name="pb9">9</a>]</span>kurk op eene
-flesch gestoken is. Als ge tegen de kurk blaast, waarin de messen
-zitten, zal het geheele samenstel op de punt van de naald draaien.
-Bovendien, daar de naald harder is dan de speld, welke van koper is,
-zal zij na eenigen tijd eene kleine holte in die speld maken, en als de
-proef lang genoeg wordt voortgezet, haar zelfs geheel doorboren.
-<span class="pagenum">[<a id="pb10" href="#pb10" name=
-"pb10">10</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np6" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p010.jpg" alt=
-"De schrik der huismoeders." width="482" height="583"></div>
-<h2 class="main">De schrik der huismoeders.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Ik stel u voor een theekopje op de punt van een
-tafelmes te zetten. Wat ge daarvoor noodig hebt, is zeer weinig en
-gemakkelijk te krijgen, als ge aan tafel zit: eene kurk, eene vork,
-en... wat handigheid; anders niets!</p>
-<p class="par">Klem de kurk in het oor van een theekopje, <span class=
-"pagenum">[<a id="pb11" href="#pb11" name="pb11">11</a>]</span>wel
-stevig genoeg, dat zij goed vast blijft zitten, maar niet zoo hard, dat
-het kopje doof wordt.</p>
-<p class="par">Steek de vork in de kurk over het oor heen met twee
-tanden aan elke zijde, en zorg dat de steel van de vork min of meer
-onder het kopje komt.</p>
-<p class="par">Daar het zwaartepunt nu verlaagd is, kunt ge het kopje
-op de punt van een mes zetten en door heen en weer schuiven de juiste
-plaats zoeken, waarop het in evenwicht kan blijven. Daar de onderzijde
-van het kopje waarschijnlijk verglaasd is, moet ge zooveel mogelijk
-zorgen, dat de hand, waarmede ge het mes vasthoudt, niet trilt, daar
-anders het kopje zeer licht van het mes afglijdt; begin maar met de
-rechterhand bij den steel van de vork te houden, opdat ge hem snel kunt
-grijpen, als het kopje valt.</p>
-<p class="par">Nog een laatsten vriendenraad wil ik u geven: drink uw
-kopje leeg, voordat ge de proef doet, anders mocht ge eens niets
-krijgen. <span class="pagenum">[<a id="pb12" href="#pb12" name=
-"pb12">12</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np7" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p012.jpg" alt=
-"Hoe men eene naald door een cent kan steken." width="551" height=
-"441"></div>
-<h2 class="main">Hoe men eene naald door een cent kan steken.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Eene naald door een cent te steken, schijnt op het
-eerste gezicht iets onmogelijks. En toch is niets eenvoudiger.</p>
-<p class="par">Men behoeft de naald slechts in eene kurk te steken,
-z&oacute;&oacute;, dat de punt iets uitsteekt en het oog, zoo dit aan
-de andere zijde mocht uitsteken, met eene nijptang af te knippen.</p>
-<p class="par">Leg nu den cent met de kurk daarop, zooals in de
-teekening wordt aangewezen, of eenvoudig op eene plank van zacht hout,
-en sla dan flink met een hamer op de kurk.</p>
-<p class="par">De naald, die in geen enkele richting kan <span class=
-"pagenum">[<a id="pb13" href="#pb13" name="pb13">13</a>]</span>buigen,
-aangezien de kurk, welke haar omklemt, dit belet, zal den cent of een
-ander muntstuk van dezelfde dikte met het meeste gemak doorboren, daar
-het staal, waarvan de naald gemaakt is, gelijk wij weten, harder is dan
-het brons van den cent. <span class="pagenum">[<a id="pb14" href=
-"#pb14" name="pb14">14</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np8" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p014.jpg" alt=
-"Evenwicht van een pollepel." width="416" height="531"></div>
-<h2 class="main">Evenwicht van een pollepel.</h2>
-<h2 class="sub">EERSTE STAND.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">De pollepel, welke in iedere keuken te binden is,
-zal ons in staat stellen een aantal proeven uit te voeren, waarbij het
-evenwicht moet verkregen worden door niet alleen het zwaartepunt te
-verlagen, maar tevens door het meer naar het ophangpunt te
-verplaatsen.</p>
-<p class="par">Zet een knipmes, half geopend, volgens de <span class=
-"pagenum">[<a id="pb15" href="#pb15" name=
-"pb15">15</a>]</span>aanwijzing op de teekening, op den rand eener
-tafel, hang den pollepel over den hoek, welken het heft en het lemmet
-van het mes met elkaar vormen, met de binnenzijde van den lepel naar de
-tafel gekeerd, en laat nu het geheel los: mes en lepel zullen na eenig
-heen en weer schommelen tot rust komen; het zwaartepunt ligt dan
-loodrecht onder het steunpunt, er is standvastig evenwicht. Als ge zand
-in den lepel doet, zal het mes, in plaats van te vallen, zich
-oprichten, daar het zwaartepunt door het zand weer achter den rand der
-tafel gebracht werd. <span class="pagenum">[<a id="pb16" href="#pb16"
-name="pb16">16</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np9" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p016.jpg" alt=
-"Evenwicht van een pollepel." width="417" height="528"></div>
-<h2 class="main">Evenwicht van een pollepel.</h2>
-<h2 class="sub">TWEEDE STAND.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hier wordt de lepel vastgehaakt aan het begin van
-het lemmet; men moet zorgen, den haak zoo te bevestigen, dat de lepel
-niet kan glijden en hij met den steel in loodrechte richting een hoek
-van ongeveer 45&deg; maakt.</p>
-<p class="par">Het evenwicht wordt hier verkregen, door het uiteinde
-van het heft te plaatsen op den rand van <span class="pagenum">[<a id=
-"pb17" href="#pb17" name="pb17">17</a>]</span>eene tafel, den vinger of
-den rand van een glas, dat voor eene grootere vastheid van stand met
-water gevuld is.</p>
-<p class="par">De proef schijnt onmogelijk; beproef haar en ge zult
-verbaasd staan over de gemakkelijkheid, waarmede gij haar kunt doen.
-<span class="pagenum">[<a id="pb18" href="#pb18" name=
-"pb18">18</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np10" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p018.jpg" alt=
-"Evenwicht van een bord." width="696" height="413"></div>
-<h2 class="main">Evenwicht van een bord.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Met den pollepel, den nederigen schepter der
-keukenmeid, hebben wij twee merkwaardige proeven verricht, welke in
-tegenspraak schijnen met de wetten der zwaartekracht. Als wij de
-schuimspaan er bij nemen, zullen wij in staat zijn, den rand van een
-omgekeerd bord op den rand van een glas of den hals eener karaf te
-leggen, waarop het in den toestand van standvastig evenwicht zal
-blijven liggen.</p>
-<p class="par">Haak den lepel aan den rand van het bord en klem door
-middel van eene schijf kurk den haak van den lepel tegen het bord,
-zoodat de lepel rechts noch links kan schuiven. Leg het bord met
-<span class="pagenum">[<a id="pb19" href="#pb19" name=
-"pb19">19</a>]</span>de linkerhand op de karaf, haak de schuimspaan met
-de rechter aan den lepel, en na eenig heen- en weerschuiven zal het u
-gelukken, het bord in den evenwichtstoestand te brengen. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb20" href="#pb20" name="pb20">20</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np11" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p020.jpg" alt=
-"De flesch koorddanseres." width="587" height="349"></div>
-<h2 class="main">De flesch koorddanseres.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hoe zult gij eene flesch laten zweven op een door
-de kamer gespannen touw? De teekening zegt u, dat ge slechts den haak
-van eene parapluie in den hals der flesch hebt te steken. Om het
-afglijden te voorkomen, kunt ge het touwtje waarop de flesch moet
-liggen, met krijt bestrijken, evenals de koorddansers de zolen van hun
-schoeisel insmeren.</p>
-<p class="par">De figuur aan den rechterkant toont ons, hoe men, zonder
-haar te schudden, eene flesch fijnen wijn zou kunnen afschenken. Men
-zou dan slechts de parapluie moeten vervangen door een pollepel, de
-flesch op eene breede strook linnen leggen en haar langzamerhand en
-zonder schokken laten overhellen, door in een vat, dat onder aan den
-<span class="pagenum">[<a id="pb21" href="#pb21" name=
-"pb21">21</a>]</span>lepel wordt gehangen, druppelsgewijze water te
-gieten.</p>
-<p class="par">Ik behoef u niet te zeggen, dat deze aanwijzing slechts
-theoretisch is: doe de proef met eene flesch gewonen wijn, van ouden
-wijn zou het zonde zijn! <span class="pagenum">[<a id="pb22" href=
-"#pb22" name="pb22">22</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np12" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p022.jpg" alt=
-"De potlooden in evenwicht." width="621" height="418"></div>
-<h2 class="main">De potlooden in evenwicht.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Deze proef, bepaaldelijk aan H.H. scholieren
-opgedragen, heeft ten doel, twee potlooden in de ruimte te laten
-zweven: het eene horizontaal, met de punt op eene naald rustende of aan
-een draad hangende; het andere loodrecht staande op het eerste.</p>
-<p class="par">Onze lezers zijn reeds zoo vertrouwd geraakt met proeven
-omtrent evenwichtstoestanden, dat het niet noodig zal zijn, deze in het
-breede te beschrijven: de beide even zware messen, welke het potlood
-horizontaal houden, herinneren ons de vroeger vermelde proef van de
-doorboorde speld; ook het evenwicht van het andere potlood, dat
-<span class="pagenum">[<a id="pb23" href="#pb23" name=
-"pb23">23</a>]</span>door twee penhouders in loodrechten stand wordt
-gehouden, is eene welbekende proef. Maar de verbinding van beide
-proeven kwam ons merkwaardig genoeg voor om hier vermeld te worden.</p>
-<p class="par">Hebben onze jonge lezers de voorwerpen zorgvuldig
-gesteld, dan kunnen ze het geheel om het ophangpunt laten draaien; zij
-zullen zien dat de wentelende beweging, eens begonnen, vrij lang kan
-voortduren. <span class="pagenum">[<a id="pb24" href="#pb24" name=
-"pb24">24</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np13" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p024.jpg" alt=
-"Evenwicht van tang en aschschop." width="653" height="424"></div>
-<h2 class="main">Evenwicht van tang en aschschop.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Als de winter ons naar het hoekje van den haard
-jaagt, zullen wij daar na den maaltijd nieuwe stof vinden voor
-onderhoudende proeven.</p>
-<p class="par">De volgende is zeer eenvoudig: tang en aschschop is
-alles wat wij noodig hebben. Leg het platte deel van de aschschop op
-den vloer, zoodat de steel schuin staat ten opzichte van den vloer, en
-stel daarop aan iemand uit het gezelschap voor, de aschschop in dien
-stand te doen blijven, zonder eenig ander hulpmiddel dan de tang. Onze
-teekening wijst u onmiddellijk de wijze van handelen aan.</p>
-<p class="par">Het is voldoende een der bladen van de tang <span class=
-"pagenum">[<a id="pb25" href="#pb25" name="pb25">25</a>]</span>op het
-blad van de aschschop te plaatsen en het andere achter den steel vast
-te zetten; na eenig verschuiven vindt men den evenwichtstoestand.</p>
-<p class="par">Wenschelijk is het eene tang en aschschop te kiezen,
-waarvan de steel in een flinken knop eindigt, zoodat de voorwerpen eene
-voldoende zwaarte hebben om de proef te doen slagen.</p>
-<p class="par">Zijn de bladen van de tang van onderen te rond, dan moet
-ge er een klein gedeelte van vlak vijlen, waarop de tang gemakkelijk
-kan staan zonder gevaar van om te vallen. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb26" href="#pb26" name="pb26">26</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np14" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p026.jpg" alt="De duikerklok."
-width="522" height="417"></div>
-<h2 class="main">De duikerklok.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Als wij een bierglas omgekeerd in het water
-dompelen, zien wij dat het water in het glas veel lager staat dan er
-omheen. Dit zeer bekende verschijnsel stelt ons in staat, op
-alleraardigste wijze te laten zien, hoe de duikerklok werkt, waarin de
-werklieden onder den waterspiegel vrijelijk kunnen ademen en
-arbeiden.</p>
-<p class="par">Wanneer ge de proef inricht, zooals wij u zullen
-aanwijzen, kunnen al de toeschouwers haar goed zien. Voor waterbak kunt
-ge eene omgekeerde kaasstolp nemen, die ge met den knop in eene
-inmaakflesch zet. Zoodoende zult ge een doorzichtig vat hebben, waar
-doorheen men alles kan <span class="pagenum">[<a id="pb27" href="#pb27"
-name="pb27">27</a>]</span>zien, wat binnenin plaats heeft. Dompelt ge
-nu een glas in deze met water gevulde klok, dan kunt ge duidelijk
-waarnemen, dat het water in het glas lager staat dan in de klok.</p>
-<p class="par">Met dit feit bekend, kunt ge nu voorstellen <i>een
-klontje suiker onder water te dompelen zonder het nat te maken</i>. Gij
-behoeft dan slechts de suiker op eene groote, platte kurk te leggen en
-het glas er overheen te stulpen; druk het glas goed rechtstandig naar
-beneden, om te beletten dat de kurk kantelt, en houd het glas onder in
-het vat zoo lang ge wilt.</p>
-<p class="par">Als ge daarna het glas, dus natuurlijk ook de suiker met
-de kurk, weder omhoog haalt, zal het klontje volkomen droog voor den
-dag komen, daar de lucht in het glas het water belet heeft, met de
-suiker in aanraking te komen. <span class="pagenum">[<a id="pb28" href=
-"#pb28" name="pb28">28</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np15" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p028.jpg" alt="De Fransche vlag."
-width="419" height="532"></div>
-<h2 class="main">De Fransche vlag.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Het is algemeen bekend, dat als men voorzichtig
-wijn op water giet, de wijn bovendrijft; dit verschijnsel is te
-algemeen bekend, om er lang bij stil te staan; maar ditmaal willen we
-in een glas den wijn <i>onder</i> en het water <i>boven</i> hebben,
-zonder dat beide vloeistoffen zich met elkander vermengen. Daartoe
-maakt men gebruik van het verschil in dichtheid van water, naarmate het
-warm of koud is. <span class="pagenum">[<a id="pb29" href="#pb29" name=
-"pb29">29</a>]</span></p>
-<p class="par">Doe kokend water in een glas,<a class="noteref" id=
-"xd23e453src" href="#xd23e453" name="xd23e453src">1</a> zet er een
-trechter in, die tot op den bodem reikt (fig. 1) en giet er nu wijn in,
-welken gij met ijs zooveel mogelijk afgekoeld hebt.</p>
-<p class="par">Als ge voorzichtig te werk gaat, zult ge zien, dat de
-wijn op den bodem van het glas eene duidelijk afgescheiden laag vormt.
-Verwijder nu voorzichtig den trechter, maak eene blauwe vloeistof, die
-lichter is dan water,&mdash;bijv. wijngeest met een weinig inkt, en
-giet haar op het water. (fig. 2.) Zoo zult ge de Fransche vlag
-verkregen hebben. Als ge nu een licht voor het glas plaatst, kunt ge de
-drie kleuren daarachter op een muur vertoonen.</p>
-<p class="par">Bij deze illuminatie krijgt ge nog vuurwerk op den koop
-toe. Als ge n.l. het water in het glas koud laat worden, of ge ter
-bespoediging het glas in een bak met koud water plaatst, zult ge den
-wijn door het water zien opstijgen als fijne straaltjes, die op
-vuurpijlen gelijken (fig. 3); de verschillende vloeistoffen zullen zich
-met elkander vereenigen en de nederdalende blauwe stralen, met de
-omhoog stijgende roode vermengd, zullen u het schouwspel aanbieden van
-een vuurwerk in een glas water. <span class="pagenum">[<a id="pb30"
-href="#pb30" name="pb30">30</a>]</span></p>
-</div>
-<div class="footnotes">
-<hr class="fnsep">
-<div class="footnote-body">
-<p class="par footnote"><span class="label"><a class="noteref" id=
-"xd23e453" href="#xd23e453src" name="xd23e453">1</a></span> Als ge niet
-wilt dat het glas springt, moet ge het glas vooruit voorzichtig
-verwarmen door er een <i>zeer klein</i> scheutje heet water in te
-gieten en dit dadelijk door het geheele glas te laten loopen,
-vervolgens wat meer totdat ook de buitenzijde van het glas en <i>vooral
-ook de onderkant van den bodem</i> goed heet is; dit water giet ge er
-nu uit en het nieuwe kokende water er in. Een beker van hardglas of
-voor scheikundig gebruik is natuurlijk gemakkelijker.&nbsp;<a class=
-"fnarrow" href="#xd23e453src">&uarr;</a></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div id="np16" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p030.jpg" alt=
-"Het okshoofd en de flesch." width="416" height="536"></div>
-<h2 class="main">Het okshoofd en de flesch.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Men geeft u een okshoofd met wijn en eene flesch,
-en men stelt u de vraag, hoe ge de flesch zult vullen uit het spongat,
-zonder ander hulpmiddel dan de flesch zelve.</p>
-<p class="par">Ziehier de oplossing: Als het okshoofd goed vol wijn is,
-vult ge de flesch met water; hierop sluit ge den hals met den vinger en
-dompelt dien in het spongat, terwijl ge de flesch het onderst
-<span class="pagenum">[<a id="pb31" href="#pb31" name=
-"pb31">31</a>]</span>boven keert; hierop neemt ge den vinger van den
-hals en laat de flesch eenigen tijd zoo staan, (zie de teekening); ge
-zult dan zien, dat de wijn, die lichter is dan het water, langzamerhand
-dit laatste in de flesch vervangt, zoodat ten slotte de flesch vol
-zuiveren wijn is, terwijl het water zich in het okshoofd heeft begeven.
-<span class="pagenum">[<a id="pb32" href="#pb32" name=
-"pb32">32</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np17" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p032.jpg" alt=
-"Uitbarsting van den Vesuvius." width="421" height="531"></div>
-<h2 class="main">Uitbarsting van den Vesuvius.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Vul een klein fleschje met rooden wijn, sluit het
-met eene kurk, waarin van boven naar beneden een fijn gaatje geboord is
-en plaats het nu in een kom of een groot glas met water. Wij weten, dat
-door het verschil in dichtheid der beide vloeistoffen, het water in het
-fleschje zal dringen en er den wijn uitdrijven, die in een fijn
-straaltje zal opstijgen en zich aan de oppervlakte uitspreiden.</p>
-<p class="par">Aan die bekende proef kunt ge iets schilderachtigs
-<span class="pagenum">[<a id="pb33" href="#pb33" name=
-"pb33">33</a>]</span>geven: van pleister of van aarde maakt ge een
-bergje op den bodem van het glas.</p>
-<p class="par">Hierin verbergt ge het fleschje, terwijl ge zorg draagt
-in den top van den berg eene opening te laten om het straaltje wijn
-door te laten: dit is de krater.</p>
-<p class="par">Als ge het water in beweging brengt, zal de opstijgende
-kolom den roodachtigen rook van een vulkaan verbeelden, die door den
-wind heen en weer bewogen wordt, en ge zult den toeschouwers eene vrij
-juiste nabootsing van eene uitbarsting van den Vesuvius vertoond
-hebben. <span class="pagenum">[<a id="pb34" href="#pb34" name=
-"pb34">34</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np18" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p034.jpg" alt=
-"Het water in wijn veranderd." width="321" height="663"></div>
-<h2 class="main">Het water in wijn veranderd.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hoewel hier van geen wonder sprake is, mag de
-volgende proef wel interessant genoemd worden.</p>
-<p class="par">Neem twee even wijde glazen, welke ik duidelijkshalve A
-en B zal noemen, en dompel ze in <span class="pagenum">[<a id="pb35"
-href="#pb35" name="pb35">35</a>]</span>een emmer water. Als ze vol
-zijn, keer dan het glas B onder water het onderst boven en plaats het
-met den rand juist op A. Haal nu de beide glazen in dien stand uit het
-water, houd ze goed rechtstandig, laat ze afdruipen en veeg ze af. Ge
-zult dan opmerken, dat B vol water blijft, zelfs als ge den rand een
-weinig verschuift, zoodat er tusschen B en A eene kleine tusschenruimte
-ontstaat, waarvan we zoo aanstonds het nut zullen zien. Als ge nu nog
-op den voet van B een kleiner glas C met rooden wijn plaatst, kunt ge
-aannemen, onder het oog der toeschouwers, en zelfs zonder den
-welbekenden doek der goochelaars, den wijn uit C in B over te brengen,
-zonder dat er een druppel in A komt, en dat wel zonder een der glazen
-aan te raken.</p>
-<p class="par">De proef blijkt tweeledig te zijn: 1<sup>o</sup> de wijn
-moet het glas C verlaten, en 2<sup>o</sup> in het omgekeerde glas B
-komen. Een draad tapisserie wol hangt met een boog in het glas C en met
-de beide einden over den rand; zoo doet hij door de capillariteit
-uitstekend dienst als hevel, en aan ieder einde vertoont zich dan ook
-weldra een druppel, die, allengs grooter wordende, eindelijk op den
-voet van B valt, om ten slotte langs dit glas naar de op elkaar
-geplaatste randen der beide groote glazen te vloeien.</p>
-<p class="par">Als de wijn hier gekomen is, stroomt hij niet verder
-onder de werking der zwaartekracht naar omlaag, maar wordt, vreemd
-genoeg, tusschen de beide randen opgezogen.</p>
-<p class="par">Dit verschijnsel is een gevolg van de capillariteit en
-herinnert aan de proef met eene vloeistof, welke opstijgt tusschen twee
-dicht bij elkaar geplaatste glazen platen of in een zeer nauw buisje.
-Als de <span class="pagenum">[<a id="pb36" href="#pb36" name=
-"pb36">36</a>]</span>wijn eenmaal tusschen den rand der glazen is
-binnengedrongen, zullen wij zien, dat hij zich in fijne straaltjes naar
-het bovendeel van het glas B begeeft, waar het water eene steeds
-donkerder wordende roode kleur aanneemt, welke naar den onderrand toe
-lichter en lichter wordt.</p>
-<p class="par">Als de proef lang genoeg wordt voortgezet, waartoe men
-niets anders behoeft te doen, dan de geheele inrichting rustig te laten
-staan, zal ten slotte het water in A nog steeds helder zijn, terwijl B
-eene roode vloeistof bevat, en C geheel ledig is. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb37" href="#pb37" name="pb37">37</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np19" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p037.jpg" alt=
-"De duivel in de champagneflesch." width="586" height="571"></div>
-<h2 class="main">De duivel in de champagneflesch.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Aan het einde van een vroolijk feestmaal, als de
-champagne in de glazen parelt, en de vreugde en de wijn de gemoederen
-hebben opgewekt, moet ge uwen gasten eens voorstellen den duivel op te
-roepen, en dat wel zonder de tooverformules der geestenbezweerders en
-toovenaars der middeleeuwen: <span class="pagenum">[<a id="pb38" href=
-"#pb38" name="pb38">38</a>]</span>de volgende eenvoudige aanwijzingen
-zijn daartoe voldoende.</p>
-<p class="par">Snijd van het bristolpapier van een der menu&rsquo;s een
-strookje af ter breedte van omstreeks 2 cM., waaraan ge aan een der
-uiteinden een rechthoekig stukje moet laten zitten, om een min of meer
-artistiek duiveltje uit te snijden. Prik die strook met eene speld
-tegen de kurk van eene flesch. Hierdoor hebt ge een hefboom verkregen,
-waarvan de arm, waarop het duiveltje staat, de langste moet zijn.</p>
-<p class="par">Neem nu van een dessertschaaltje eene rozijn, die goed
-droog is, hang haar met een draadje aan het uiteinde van den anderen
-arm des hefbooms en laat haar op den bodem van uw glas champagne
-vallen. De draad moet zoo lang zijn, dat de hefboom nu horizontaal
-staat.</p>
-<p class="par">Zet voor de geheele inrichting een paar flesschen en
-hang daar een servet over, zoodat alleen het duiveltje zichtbaar is, en
-de toeschouwers niet zien kunnen hoe eenvoudig de zaak is.</p>
-<p class="par">De bellen koolzuurgas, die zich uit den champagne
-ontwikkelen, hechten zich aan de rozijn, welke daardoor lichter wordt
-en na eenige seconden tot aan het oppervlak der vloeistof wordt
-opgestuwd. Daar de draad niet meer gespannen is, zal de hefboom door
-het gewicht van het poppetje overhellen, en de duivel verdwijnt achter
-het servet. Deze mag dus niet grooter zijn dan de hoogte van den wijn
-in het glas. Is de rozijn aan de oppervlakte gekomen, dan barsten de
-koolzuurbellen, en daar zij nu niet meer door die broze drijvers
-gedragen wordt, zinkt ze weder in den wijn, trekt aan het draadje en de
-duivel komt weer te voorschijn. Dit rijzen en dalen <span class=
-"pagenum">[<a id="pb39" href="#pb39" name="pb39">39</a>]</span>van de
-rozijn duurt meer dan tien minuten, onverschillig of men zich van
-champagne, dan wel van Victoria-, Selzer- of kunstmineraalwater
-bedient.</p>
-<p class="par">Zijn sommige onzer proeven misschien wat moeielijk, bij
-deze zullen onze lezers daaromtrent niet te klagen hebben, en de
-kleintjes, aan wie deze proef is opgedragen, zullen zeker van pret
-&ldquo;kiekeboe!&rdquo; roepen. <span class="pagenum">[<a id="pb40"
-href="#pb40" name="pb40">40</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np20" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p040.jpg" alt=
-"De gedresseerde visch." width="523" height="418"></div>
-<h2 class="main">De gedresseerde visch.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Maak aan de beide einden een gaatje in een ei,
-blaas het door de eene opening leeg en maak een der gaatjes met een
-weinig was dicht. Zijt ge een liefhebber van rauwe eieren, dan is
-&eacute;&eacute;n gaatje voldoende en kunt ge het ei uitzuigen. Teeken
-nu met een zacht, zwart potlood twee oogen op de eierschaal volgens de
-teekening.</p>
-<p class="par">Maak verder een zakje van twee stukjes rood flanel
-volgens de stippellijn van onze teekening aaneengenaaid, doe er als
-ballast wat hagelkorrels in, en schuif het ei er half in met de opening
-in den zak. Plak den rand van den zak met rood zegellak op de
-eierschaal en de visch is gereed. <span class="pagenum">[<a id="pb41"
-href="#pb41" name="pb41">41</a>]</span></p>
-<p class="par">De stukken flanel kunnen volgens de teekening geknipt
-worden, maar ge kunt door den vorm en het aantal vinnen te wijzigen, uw
-visch een meer of minder zonderlinge gedaante geven.</p>
-<p class="par">Hoe de vorm ook zij, de visch zal een uitstekende
-Cartesiaansche duiker zijn, welken ge kunt laten rijzen of zinken in
-een hoog, met water gevuld glas, waarover ge een vlies van caoutchouc
-of een andere geen vocht doorlatende stof hebt gebonden.</p>
-<p class="par">Gij moet zooveel ballast in den visch doen, dat hij nog
-drijft, maar door een zeer lichten stoot met de hand naar den bodem
-zinkt.</p>
-<p class="par">Als ge nu de hand op het vlies legt en zachtjes op het
-water drukt, zal het water door het gaatje in het ei dringen; waardoor
-de visch zwaarder wordt en zinkt. Houdt de drukking met de hand op, dan
-zal de lucht, die door het binnengedrongen water werd samengeperst,
-zich weer uitzetten en het water uitdrijven; daar de visch nu lichter
-is geworden, zal hij weer naar boven komen en uwe bevelen schijnen op
-te volgen, mits de bewegingen van uwe hand bij het drukken voor de
-toeschouwers niet merkbaar zijn. <span class="pagenum">[<a id="pb42"
-href="#pb42" name="pb42">42</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np21" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p042.jpg" alt=
-"Een zonderlinge blaker." width="530" height="414"></div>
-<h2 class="main">Een zonderlinge blaker.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Men zal moeten bekennen, dat een glas water wel de
-zonderlingste blaker is, dien men kan bedenken; gij zult echter zien,
-dat hij niet slechter is dan een andere.</p>
-<p class="par">Bezwaar een eind stearinekaars, door er van onderen een
-spijker in te steken van zoodanig gewicht, dat de kaars juist tot den
-bovenkant inzinkt; de pit mag echter niet nat worden.</p>
-<p class="par">Als ge nu de kaars aansteekt, zal zij blijven branden,
-in weerwil van de voor haar zeer gevaarlijke omgeving.</p>
-<p class="par">Dit schijnt op het eerste gezicht buitengewoon; maar als
-men even nadenkt begrijpt men wat er moet gebeuren. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb43" href="#pb43" name="pb43">43</a>]</span></p>
-<p class="par">Door de verbranding wordt de kaars weliswaar korter, en
-schijnt de pit met het water in aanraking te moeten komen, maar
-daarentegen neemt het gewicht van de kaars daarbij af, waardoor zij
-stijgt.</p>
-<p class="par">Daar bovendien de stearine aan de buitenzijde door de
-vloeistof wordt afgekoeld, zal zij langzamer smelten dan in de lucht,
-de kaars zal van boven voortdurend holler worden, zoodat de vlam zich
-een soort van putje graaft, dat terzijde van de teekening is
-afgebeeld.</p>
-<p class="par">Deze uitholling werkt klaarblijkelijk mede tot het
-lichter worden van de kaars; en de pit zal, zooals te vermoeden was,
-tot het einde opbranden.</p>
-<p class="par">De practische zijde van deze proef is, dat de hoogte van
-de vlam van onze kaars even onveranderlijk is als die van den
-vloeistofspiegel en men aldus een lichtend punt van standvastige hoogte
-verkrijgt; dit kan van belang zijn bij photometrische proeven, welke
-ten doel hebben de lichtsterkte van verschillende vlammen te meten.
-<span class="pagenum">[<a id="pb44" href="#pb44" name=
-"pb44">44</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np22" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p044.jpg" alt=
-"Met een bezemsteel een brief te wegen." width="331" height=
-"635"></div>
-<h2 class="main">Met een bezemsteel een brief te wegen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Om lichte voorwerpen te wegen, brieven bijv.,
-heeft men eene vrij gevoelige balans noodig; als zoodanig bevelen wij
-onzen lezers onzen brievenweger aan, die van een bezemsteel gemaakt kan
-worden. <span class="pagenum">[<a id="pb45" href="#pb45" name=
-"pb45">45</a>]</span></p>
-<p class="par">Zaag van een bezemsteel een stuk af ter lengte van
-ongeveer 30 cM. en bezwaar dit van onderen zoodanig, dat er, als het in
-water gedompeld wordt, een stuk van ongeveer 10 cM. hoogte boven den
-waterspiegel uitsteekt, en het zuiver rechtstandig drijft.</p>
-<p class="par">(Kies vooral een <i>droog</i> stuk hout en verf het,
-<i>ook van onderen</i>, voor ge begint.) Spijker er nu met een klein
-nageltje een schaaltje op in den vorm van een visitekaartje, en uw
-brievenweger is gereed. Om er de graadverdeeling op aan te brengen,
-legt ge op het schaaltje achtereenvolgens 2, 4, 6, enz. bronzen centen,
-waardoor het werktuig regelmatig dieper zal zinken en plaatst ge
-potloodstreepjes bij de opeenvolgende punten van inzinking.</p>
-<p class="par">Daar 2 nieuwe centen 5 G. wegen, wijst de inzinking tot
-het 1e, 2e, 3e streepje enz., eene belasting aan van 5, 10, 15 G.,
-enz.</p>
-<p class="par">Legt ge nu den brief, welken ge wenscht te wegen, op het
-schaaltje, na de centen weggenomen te hebben, en het werktuig zinkt
-niet tot het 3<sup>e</sup> streepje in, dan weegt de brief geen 15 G.,
-en een postzegel van 5 cts. is voor de frankeering voldoende; komt het
-3<sup>e</sup> streepje onder den waterspiegel dan moet het port
-verdubbeld worden. <span class="pagenum">[<a id="pb46" href="#pb46"
-name="pb46">46</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np23" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p046.jpg" alt=
-"De zeepbellen en het koolzuurgas." width="519" height="469"></div>
-<h2 class="main">De zeepbellen en het koolzuurgas.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">In de eerste plaats zal ik u vertellen, op welke
-wijze iedereen koolzuurgas kan bereiden.</p>
-<p class="par">Neem een wijd en diep glas, bijv. een groot bierglas,
-houd daarin de pijp van eene spuitwaterflesch, en spuit een weinig
-mineraalwater met kort afgebroken straaltjes in het glas. Hieruit zal
-zich koolzuurgas ontwikkelen, dat door zijne groote dichtheid
-(1&frac12; maal zoo zwaar als de dampkringslucht), deze uit het glas
-drijft. <span class="pagenum">[<a id="pb47" href="#pb47" name=
-"pb47">47</a>]</span></p>
-<p class="par">Zuig nu met een strootje het spuitwater uit het glas,
-maar zorg daarbij, dat het strootje tot op den bodem van het glas
-reikt, en er bovendien nog omstreeks 1 cM. water in het glas blijft.
-Herhaal dit inspuiten en uitzuigen van water, totdat het glas geheel
-met koolzuurgas gevuld is. <i>Zien</i> kunt ge dit niet, daar dit gas
-even onzichtbaar is als de lucht; als ge echter een brandenden lucifer
-in het glas steekt en deze dan dadelijk uitgaat, kunt ge zeker zijn,
-dat het glas vol koolzuur is.</p>
-<p class="par">Dek nu het glas met een theeschoteltje om de diffusie
-van het gas in de lucht te beletten, en alles is gereed voor de
-volgende proeven met zeepbellen: 1<sup>o</sup>. Bereid de vloeistof,
-waarvan wij de samenstelling in het opstel: Gedaanteverwisselingen van
-een zeepbel (bladz. 88) opgeven en blaas met een in vieren gespleten
-strootje (in de teekening ligt het op het vat met vloeistof) eene
-zeepbel. Deze moet ge nu in het met koolzuurgas gevulde glas B laten
-vallen. Zoodra zij op de gaslaag komt, zult ge haar uit het glas zien
-omhoogspringen onder de werking van eene opstuwende kracht, die grooter
-is dan haar eigen gewicht; eene andere bel daarentegen, in het niet met
-gas gevulde glas A gedaan, zinkt daarin naar den bodem en spat daar
-uiteen.</p>
-<p class="par">2<sup>o</sup>. Als ge de bel behoedzaam op de gaslaag
-plaatst, zult ge een zeer merkwaardig verschijnsel waarnemen: de bel
-zwelt op, wordt zwaarder en zinkt in het glas, steeds in omvang
-toenemende, zooals men in C ziet, om eindelijk tegen de opstaande
-wanden stuk te stooten.</p>
-<p class="par">Dit wordt hierdoor veroorzaakt, dat het koolzuurgas door
-endosmose de bel binnendringt, waardoor het gewicht en de omvang van de
-bel, <span class="pagenum">[<a id="pb48" href="#pb48" name=
-"pb48">48</a>]</span>die oorspronkelijk met lucht gevuld was,
-vermeerderd worden.</p>
-<p class="par">Als ge de glycerine-vloeistof (vloeistof van Plateau)
-niet kunt krijgen, moet ge u met goed gewoon zeepwater tevreden
-stellen. <span class="pagenum">[<a id="pb49" href="#pb49" name=
-"pb49">49</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np24" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p049.jpg" alt=
-"De schorpioen van kamfer." width="531" height="417"></div>
-<h2 class="main">De schorpioen van kamfer.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Plaats op de oppervlakte van het water in eene
-schaal stukjes kamfer van verschillende grootte in den vorm van het een
-of ander dier, een schorpioen bijv. Na eenigen tijd begint het dier
-zich in de vloeistof te bewegen; ge ziet het met de pooten trekken,
-alsof het beproefde te zwemmen, en den staart krommen.</p>
-<p class="par">Deze aardige proef is zeer eenvoudig en weinig kostbaar,
-daar men in iedere huishouding kamfer bij de hand heeft;
-niettegenstaande deze schijnbare eenvoudigheid, kan zij ons stof
-leveren voor eenige zeer belangwekkende opmerkingen:</p>
-<p class="par">1<sup>o</sup>. Onze schorpioen drijft op het water, maar
-<span class="pagenum">[<a id="pb50" href="#pb50" name=
-"pb50">50</a>]</span>dompelt daarbij haast geheel onder; dit bewijst
-ons, dat de dichtheid van kamfer geringer is dan die van water, maar er
-slechts zeer weinig van verschilt; het soortgelijk gewicht is dan ook
-0.995.</p>
-<p class="par">2<sup>o</sup>. Het dier lost niet op: kamfer is dus
-onoplosbaar in water; hadden wij het daarentegen in alcohol geplaatst,
-dan zouden wij bespeurd hebben, dat alcohol de kamfer oplost.</p>
-<p class="par">3<sup>o</sup>. De losse stukken, waaruit onze schorpioen
-bestaat, blijven aaneenliggen juist zooals ze gelegd werden en schijnen
-aan elkaar te kleven: ze blijven verbonden door de kracht, welke men
-<i>cohaesie</i> noemt.</p>
-<p class="par">4<sup>o</sup>. Ten slotte: dat de schorpioen de
-zonderlinge bewegingen maakt, waarvan wij zooeven spraken, wordt
-veroorzaakt door de welbekende eigenschap van kamfer, dat zij in
-beweging geraakt op het water, waarop zij drijft. Wij weten inderdaad,
-dat een stukje kamfer, op een wateroppervlak geplaatst, na eenige
-oogenblikken eene voortgaande en draaiende beweging zal verkrijgen;
-deze bewegingen ontstaan, volgens sommigen door eene terugwerkende
-kracht, door de ontwikkeling van kamferdampen ontstaan, volgens anderen
-door eene geheimzinnige kracht, spanning aan de vloeistofoppervlakte
-geheeten. <span class="pagenum">[<a id="pb51" href="#pb51" name=
-"pb51">51</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np25" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p051.jpg" alt=
-"Het waterrad van stroohalmen." width="442" height="610"></div>
-<h2 class="main">Het waterrad van stroohalmen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Maak in den bodem van eene groote uitgeholde kurk
-een gaatje, en bevestig daarin een halm van roggestroo ter lengte van
-omstreeks 40 cM.</p>
-<p class="par">Aan het andere einde van dien stroohalm, in A (zie de
-afbeelding rechts op de teekening), maakt <span class="pagenum">[<a id=
-"pb52" href="#pb52" name="pb52">52</a>]</span>ge met lak een
-dwarsstrootje vast, waarin op het midden een gaatje is gemaakt, om
-beide buizen met elkander in verbinding te stellen. Sluit de dwarsbuis
-aan de einden met lak en maak daarin, dicht bij de beide uiteinden aan
-twee tegenovergestelde zijden een gaatje, waartegen ge een paar
-strootjes van omstreeks 2 cM. lengte met een weinig lak bevestigt; deze
-dienen voor uitstroomingsbuizen. Zij moeten schuin afgesneden worden,
-om de uitstrooming van de lucht en dientengevolge de afvloeiing van de
-vloeistof te bevorderen.</p>
-<p class="par">Verbind de kurk met drie draadjes aan een metalen
-schijfje, bijv. een knoop, hang dezen aan een draad op, die door het
-middelste gaatje van den knoop gaat, en vul de kurk nu met water of
-houd ze onder een dun waterstraaltje: het water zal door de
-uitstroomingsbuizen wegvloeien, en daar de openingen hiervan naar
-tegenovergestelde zijden gericht zijn, zal de geheele toestel met
-groote snelheid in de richting der pijltjes gaan draaien; dit wordt
-veroorzaakt door de drukking (reactie) van het water tegen die deelen
-der zijwanden van de horizontale buis, welke tegenover de
-uitstroomingsopeningen liggen. Het geheele werktuig draagt in de
-natuurkundige leerboeken den naam van <i>Waterrad van Segner</i>.</p>
-<p class="par">Daar de verbinding der buizen door middel van lak vrij
-lastig is, kunt ge hiertoe ook drie kleine kurken gebruiken, zooals de
-doorsneden op het midden van onze teekening aanwijzen.</p>
-<p class="par">In de middelste kurk boort ge twee gaten, die
-rechthoekig op elkaar staan (zie fig. A&prime;), en steekt daarin de
-vertikale buis en twee dwarshalmen. Twee kleinere kurken (zie fig.
-B&prime;) bevestigen de uitstroomingsbuizen aan de dwarshalmen.
-<span class="pagenum">[<a id="pb53" href="#pb53" name=
-"pb53">53</a>]</span></p>
-<p class="par">Als stroo ons niet sterk genoeg toeschijnt, kunnen wij
-het vervangen door eene dunne koperen buis, bijv. eene gordijnroede.
-Het uiteinde van de buis, dat in de kurk gestoken is, wordt
-gedeeltelijk weggesneden en het overblijvende omgebogen als in
-C&prime;; dit wordt opgehangen aan een ijzerdraad, om welken de toestel
-kan draaien.</p>
-<p class="par">In plaats van twee, kunt ge ook vier dwarsbuizen
-aanbrengen, en ze een weinig ombuigen, zooals de teekening aanwijst,
-waardoor de afzonderlijke uitstroomingsbuizen onnoodig worden.</p>
-<p class="par">Hang den aldus gewijzigden toestel boven de tafel, na
-het licht uitgedaan te hebben; giet wat warme rum in het kurken
-bekertje en steek de uitstroomende straaltjes vocht aan, dat als een
-vuurregen zal neerdalen op den pudding of de omelet welke er onder
-staat; gij zult eens zien, hoe verrast uwe gasten zullen zijn bij het
-zien van dit vreemde vuurwerk. <span class="pagenum">[<a id="pb54"
-href="#pb54" name="pb54">54</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np26" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p054.jpg" alt=
-"De draaiende hevel." width="481" height="570"></div>
-<h2 class="main">De draaiende hevel.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Loodrecht door het midden van eene groote kurk
-gaat een stroohalm; deze draagt een liggenden halm van dezelfde dikte;
-de beide hangende halmen zijn dunner, evenals de beide
-uitstroomingsbuisjes, welker openingen weder naar tegenovergestelde
-zijden moeten gericht zijn (zie de teekening). De verbinding der deelen
-geschiedt op dezelfde wijze als bij den vorigen toestel, met lak of met
-kurken. <span class="pagenum">[<a id="pb55" href="#pb55" name=
-"pb55">55</a>]</span></p>
-<p class="par">De uiteinden van de horizontale buis en de hangende
-buizen moeten weder met lak of was afgesloten worden.</p>
-<p class="par">De aldus ingerichte toestel is, naar wij gelooven, iets
-nieuws op wetenschappelijk gebied: waterrad en hevel in
-&eacute;&eacute;n werktuig vereenigd.</p>
-<p class="par">De kurk wordt nu in een glas water geplaatst, zoodat het
-ondereinde van den middelsten stroohalm onder water uitkomt; twee
-personen zuigen tegelijk aan de beide uitstroomingsbuizen, en zoodra de
-uitstrooming begint, gaat de geheele toestel draaien; tegelijkertijd
-wordt het glas geledigd, totdat de horizontale halm zoo ver gedaald is,
-dat hij op den rand van het glas komt te liggen.</p>
-<p class="par">Als men zorgt voor een onafgebroken toevoer van water,
-en deze zoodanig geregeld wordt, dat de waterspiegel in het glas even
-hoog blijft, dan werkt de toestel steeds door.</p>
-<p class="par">Misschien kan dit denkbeeld groote diensten bewijzen aan
-water-werktuigkundigen, om waterkracht nuttig aan te wenden zonder hulp
-van werktuigen.</p>
-<p class="par">In plaats van het broze stroo, kan men zeer dunne
-koperen buisjes gebruiken, die omgebogen en in een kurk gestoken
-worden, volgens de afbeelding aan den rechterkant op onze
-teekening.</p>
-<p class="par">Bij deze inrichting kan men zooveel buisjes gebruiken
-als men wil, en kan dezelfde persoon ze &eacute;&eacute;n voor
-&eacute;&eacute;n in werking brengen.</p>
-<p class="par">Gebruikt ge stroo, dan moeten de uitstroomingsbuizen
-weder schuin afgesneden worden; bij koperen buisjes worden, de
-uitstroomingsopeningen een weinig dicht geknepen, om het water minder
-snel te laten afvloeien. <span class="pagenum">[<a id="pb56" href=
-"#pb56" name="pb56">56</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np27" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p056.jpg" alt="De Stoomboot."
-width="540" height="488"></div>
-<h2 class="main">De Stoomboot.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Een scheepje van karton zullen wij laten varen,
-door er eene stoomboot van te maken met behulp van twee
-eierschalen.</p>
-<p class="par">Uw werk als scheepsbouwmeester is niet moeielijk: gij
-snijdt de deelen van het schip uit tamelijk dik karton, en plakt ze met
-lak goed waterdicht aaneen.</p>
-<p class="par">De scheepsboorden maakt ge van spelden en zwart garen,
-en aan den achtersteven bevestigt ge een roer, dat om eene speld moet
-kunnen draaien en met twee draden van ongelijke lengte <span class=
-"pagenum">[<a id="pb57" href="#pb57" name="pb57">57</a>]</span>aan de
-boorden kan verbonden worden; hierdoor kan het roer schuin gezet
-worden, als uwe zee de bescheiden afmetingen heeft van een bak met
-water, waarin de boot in de rondte moet varen.</p>
-<p class="par">Twee ijzerdraden, volgens onze teekening gebogen, en
-beide rustende in twee <span class="corr" id="xd23e728" title=
-"Bron: insnijdigen">insnijdingen</span> in den romp, dragen eene ledige
-eierschaal. Het ei moet <i>door zuigen</i> geledigd zijn, daar er
-slechts, &eacute;&eacute;n gaatje in de schaal mag wezen.</p>
-<p class="par">Vul nu de eierschaal zoo ver met water, dat, als het ei
-horizontaal ligt, de waterspiegel een weinig onder het gaatje blijft.
-Nu is de <i>ketel</i> gereed, wij leggen hem op de beide ijzerdraden
-met de opening naar achteren; deze moet boven het scheepsboord
-liggen.</p>
-<p class="par">Als <i>vuurhaard</i> zetten we daaronder een halven
-eierdop op een ring van kurk, die met lak op den bodem van de boot
-bevestigd is; in den dop doen wij een vlokje watten, goed met wijngeest
-gedrenkt.</p>
-<p class="par">Eenige seconden nadat de wijngeest is aangestoken,
-begint het water te koken, en er komt een stoomstraaltje uit het gaatje
-in de eierschaal. Door de <i>reactie</i> van dien stoomstraal tegen de
-lucht zal het scheepje zich <i>vooruit</i> bewegen; ge hebt aldus een
-stoomschip verkregen, dat zonder machine, raderen noch schroef kan
-varen. <span class="pagenum">[<a id="pb58" href="#pb58" name=
-"pb58">58</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np28" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p058.jpg" alt="Het kanonschot."
-width="532" height="418"></div>
-<h2 class="main">Het kanonschot.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wilt ge aan tafel de ontroering gevoelen, die door
-een kanonschot wordt teweeggebracht, het gebulder vernemen, dat
-zenuwachtige menschen doet schrikken, de bom met bliksemsnelheid zien
-voortvliegen, en ten slotte het verschijnsel van den terugsprong van
-een stuk geschut waarnemen?</p>
-<p class="par">Zeg gerust &ldquo;ja!&rdquo;, want de proef, welke ik u
-zal voorstellen te doen, is zoo onschuldig mogelijk, gelijk ge dadelijk
-zien zult.</p>
-<p class="par">Neem eene ledige flesch van dik glas (eene
-champagneflesch is uitstekend), en vul haar voor een derde met water,
-waarin ge een weinig dubbel-koolzure soda (het welbekende
-zuiveringszout) oplost. <span class="pagenum">[<a id="pb59" href=
-"#pb59" name="pb59">59</a>]</span></p>
-<p class="par">Maak vervolgens van eene speelkaart een buisje, sluit
-een der einden daarvan met een prop vloeipapier en doe er een weinig
-fijn gestampt wijnsteenzuur in.</p>
-<p class="par">Hang nu uwe gereedgemaakte kardoes met behulp van eene
-speld en een draadje onder aan de kurk van de flesch (deze moet
-voorloopig blijven <i>staan</i>), en zet nu de kurk zoo vast mogelijk
-op de flesch, na de lengte van den draad zoodanig geregeld te hebben,
-dat het ondereinde van de buis niet aan de vloeistof in de flesch
-raakt.</p>
-<p class="par">Nu is het kanon geladen, en hebben wij het nog maar af
-te vuren. Daartoe behoeven we niets anders te doen dan de flesch
-horizontaal op twee potlooden te leggen, welke evenwijdig aan elkaar op
-tafel liggen en de affuit voorstellen.</p>
-<p class="par">De vloeistof dringt in de buis, lost het wijnsteenzuur
-op, en het koolzuurgas, dat plotseling ontwikkeld wordt, drijft de kurk
-met een geweldigen slag uit de flesch; deze rolt door de reactie op de
-twee potlooden achteruit, en bootst zoodoende den terugsprong van een
-stuk geschut volkomen na. <span class="pagenum">[<a id="pb60" href=
-"#pb60" name="pb60">60</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np29" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p060.jpg" alt=
-"Een papieren visch op het watervlak te laten zwemmen." width="526"
-height="413"></div>
-<h2 class="main">Een papieren visch op het watervlak te laten
-zwemmen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Knip van gewoon papier een visch, zooals op de
-teekening op de ware grootte is voorgesteld, maak in het midden eene
-cirkelvormige opening <i>a</i>, die door een nauw kanaal <i>ab</i> in
-den staart moet uitmonden, giet water in een langwerpigen bak en leg
-den visch daarop; de onderzijde moet geheel met het water in aanraking
-zijn, de bovenkant echter volkomen droog blijven.</p>
-<p class="par">Neem nu aan, het dier te laten bewegen, zonder het aan
-te raken, noch er op te blazen. Dit kunt ge op de volgende wijze
-bewerkstelligen: giet voorzichtig een grooten druppel olie in de
-opening <span class="pagenum">[<a id="pb61" href="#pb61" name=
-"pb61">61</a>]</span><i>a</i>; deze olie zal zich over de oppervlakte
-van het water trachten te verspreiden, doch dit is slechts mogelijk als
-zij door het kanaal <i>ab</i> wegvloeit. Door de reactie, waarvan wij
-reeds voorbeelden gaven, zal de visch voortgestuwd worden in eene
-richting, tegenovergesteld aan die van de uitstroomende olie, dus
-vooruit, en de beweging zal lang genoeg duren om de toeschouwers in de
-gelegenheid te stellen, met verbazing de beweging van een eenvoudig
-stuk papier aan de oppervlakte van het water gade te slaan, zonder te
-kunnen begrijpen, hoe dit mogelijk is, indien zij niet van te voren
-ingelicht zijn. <span class="pagenum">[<a id="pb62" href="#pb62" name=
-"pb62">62</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np30" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p062.jpg" alt="De tooverfiguren."
-width="535" height="420"></div>
-<h2 class="main">De tooverfiguren.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Teeken op een vierkant stukje gewoon wit papier of
-postpapier met een in water gedoopt potlood eene willekeurige
-meetkunstige figuur: een vierkant, een rechthoek, een driehoek, een
-veelhoek, enz.</p>
-<p class="par">Laat het stuk papier in een bak met water drijven, met
-de teekening boven (<i>de onderzijde van het papier moet op alle punten
-met het water in aanraking zijn</i>), en bedek de teekening met water;
-als ge een weinig voorzichtig zijt, is dit vrij gemakkelijk, daar de
-vochtige omtrek van de figuur (een driehoek bijv.) het water belet
-buiten de getrokken lijnen te vloeien.</p>
-<p class="par">Neem nu eene speld, en steek de punt daarvan op een
-willekeurig punt van den driehoek <i>in</i> het <span class=
-"pagenum">[<a id="pb63" href="#pb63" name="pb63">63</a>]</span>water,
-maar zonder het papier aan te raken; gij zult dan terstond het papier
-zich in een bepaalde richting zien bewegen, totdat het middelpunt van
-figuur A (zwaartepunt) van den driehoek juist onder de punt van de
-speld ligt.</p>
-<p class="par">Het is gemakkelijk het punt A vooraf te bepalen (het is
-het snijpunt van twee lijnen, die uit twee hoeken naar het midden der
-overstaande zijden getrokken worden), zoodat ge u kunt overtuigen, dat
-het papier zich in de richting van het pijltje beweegt, totdat A zich
-onder de punt der speld bevindt. Op dat oogenblik houdt de beweging van
-het papier op.</p>
-<p class="par">Herhaal de proef met een rechthoek of een vierkant; het
-punt dat zich onder de punt der speld bevindt, als de beweging van het
-papier ophoudt, zal het snijpunt der beide diagonalen zijn.</p>
-<p class="par">Hebt ge op het papiertje een kaartje van Frankrijk
-geteekend en dit met water bedekt, dan zal u blijken, dat de plek,
-welke onder de speld komt te liggen overeenkomt met de plaats, waar ge
-op de kaart de stad Bourges vindt. Dit is voorzeker eene merkwaardige
-wijze om aan te toonen, dat de stad Bourges het middelpunt van
-Frankrijk is.</p>
-<p class="par">Doe dezelfde proef ook eens met een klein kaartje van
-Nederland, misschien verneem ik dan wel eens bij gelegenheid van u,
-waar het middelpunt van Nederland is.</p>
-<p class="par">(Daar de Zuiderzee en de Wadden ook tot het gebied van
-Nederland behooren, moeten de oppervlakten hiervan ook met water bedekt
-worden). <span class="pagenum">[<a id="pb64" href="#pb64" name=
-"pb64">64</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np31" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p064.jpg" alt=
-"De kracht van den adem." width="692" height="532"></div>
-<h2 class="main">De kracht van den adem.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Als ge een papieren zak opblaast en hem daarna,
-door er een slag met de vlakke hand op te geven, laat barsten, om den
-welbekenden knal teweeg te brengen, hebt ge u dan wel eens afgevraagd,
-hoeveel kracht uw adem had? Gij weet, dat die kracht kan gemeten worden
-met een werktuig, dat <i>spirometer</i> heet, en wel op kermissen te
-zien is. Ik stel u voor, den spirometer eenvoudig door een papieren zak
-te vervangen. <span class="pagenum">[<a id="pb65" href="#pb65" name=
-"pb65">65</a>]</span></p>
-<p class="par">De zak moet vrij lang, nauw, en van stevig papier zijn.
-Leg hem plat op de tafel, dicht aan den rand, met de opening naar u
-toe, zet er al meer en meer belasting op, en ge zult verbaasd staan
-over het gewicht, dat uw adem aldus kan opheffen.</p>
-<p class="par">Een paar zware woordenboeken om te blazen, die van
-Kramer&rsquo;s bijv., zal blijken slechts een spel voor u te zijn.
-<span class="pagenum">[<a id="pb66" href="#pb66" name=
-"pb66">66</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np32" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p066.jpg" alt=
-"De weerbarstige kurk." width="551" height="422"></div>
-<h2 class="main">De weerbarstige kurk.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Neem eene kurk, waarvan de middellijn kleiner is
-dan de wijdte van den hals eener gewone flesch, bijv. eene kurk van een
-medicijnfleschje, steek haar in den hals en verzoek dan iemand haar in
-de flesch te blazen. Dat schijnt heel gemakkelijk, en men blaast uit
-alle macht tegen de kleine kurk; maar deze, in plaats van de flesch in
-te gaan, springt er met des te meer snelheid uit, naarmate men harder
-geblazen heeft; men beproeft het nog eens met zachtjes blazen, maar met
-denzelfden uitslag: de kurk komt halsstarrig naar buiten, in plaats van
-in de flesch te gaan.</p>
-<p class="par">Dit verschijnsel, dat de belangstelling van alle
-toeschouwers wekt en zeer vermakelijk is, laat zich <span class=
-"pagenum">[<a id="pb67" href="#pb67" name="pb67">67</a>]</span>aldus
-verklaren: Als ge op de kurk blaast, dringt er tegelijk eene zekere
-hoeveelheid lucht de flesch binnen en wordt daarin in die mate
-verdicht, dat zij door haar vermeerderde spanning de kurk krachtig naar
-buiten drijft. Hebt ge aan uw verzoek een weddenschap verbonden, dan
-zult ge die zeker winnen, tenzij uw tegenpartij, wat ik voor hem hoop,
-<i>Natuurkunde in de Huiskamer</i> gelezen heeft; want in dat geval zal
-hij, niet op &eacute;&eacute;ne, doch op twee wijzen in staat zijn, de
-overwinning te behalen op de <i>weerbarstige kurk</i>:</p>
-<p class="par">1<sup>o</sup>. Daar men door blazen de lucht in de
-flesch verdicht, en de kurk dus naar buiten gejaagd wordt, kunt ge
-beproeven, of ge niet beter zult slagen, door het tegendeel te doen, d.
-w. z. door de lucht uit de flesch op te zuigen, waardoor de
-buitenlucht, zoodra ge uw mond van den hals hebt weggenomen, door de
-verminderde spanning van de verdunde lucht in de flesch naar binnen
-stroomt en de kurk medevoert, die tegen den bodem van de flesch
-aanvliegt;</p>
-<p class="par">2<sup>o</sup>. De lucht verdunning kan ook verkregen
-worden door de flesch boven eene lamp of bij het vuur te verwarmen; een
-koude luchtstroom in de flesch geblazen zal de kurk dan naar binnen
-drijven.</p>
-<p class="par">Welke handelwijze ge ook volgt, ge moet altijd zorgen,
-dat de flesch van binnen goed droog is; en iederen keer als de flesch
-door het blazen beslagen is, waardoor het glijden van de kurk langs de
-wanden belemmerd wordt, moet de hals uitgeveegd worden. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb68" href="#pb68" name="pb68">68</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np33" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p068.jpg" alt=
-"Een kwartje onder een rijksdaalder vandaan te blazen." width="549"
-height="419"></div>
-<h2 class="main">Een kwartje onder een rijksdaalder vandaan te
-blazen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Neem een kegelvormig wijnglas; de middellijn van
-den rand moet een weinig grooter zijn dan die van een rijksdaalder: leg
-onderin een kwartje of een dubbeltje, en den rijksdaalder, die maar
-zeer weinig in het glas mag zakken, als een soort van deksel
-horizontaal er overheen.</p>
-<p class="par">Nu kunt ge aannemen, dat ge, zonder het glas of den
-rijksdaalder aan te raken, het kwartje uit het glas kunt krijgen.</p>
-<p class="par">Ge behoeft dan slechts zeer krachtig en snel aan den
-omtrek op den rijksdaalder te blazen: deze kantelt om zijne middellijn
-en gaat loodrecht <span class="pagenum">[<a id="pb69" href="#pb69"
-name="pb69">69</a>]</span>staan, en te gelijker tijd zal de lucht, die
-door uw blazen onder het kwartje verdicht werd, dit laatste uit het
-glas doen springen; de rijksdaalder herneemt daarna zijn horizontalen
-stand.</p>
-<p class="par">De proef gelukt ook met een klein maderaglas of een
-eierdopje: maar met een kegelvormig glas toch beter. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb70" href="#pb70" name="pb70">70</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np34" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p070.jpg" alt=
-"De vliegende vlinder." width="436" height="587"></div>
-<h2 class="main">De vliegende vlinder.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Giet eene flesch met wijde opening half vol water,
-zet dan met behulp van eene doorboorde kurk een blikken, of nog beter
-een glazen trechter goed luchtdicht in den hals, (de trechter mag niet
-tot in het water reiken) en werp nu een weinig dubbel-koolzure soda en
-wijnsteenzuur (beide in <span class="pagenum">[<a id="pb71" href=
-"#pb71" name="pb71">71</a>]</span>poedervorm) door den pijp van den
-trechter in het water.</p>
-<p class="par">Ten gevolge van de ontwikkeling van het koolzuurgas zal
-zich eene hevige opbruising vertoonen, en daar er zich meer en meer
-koolzuurgas ontwikkelt, zal het door de pijp van den trechter uit de
-flesch komen. Maar als ge twee of drie balletjes van vlierpit of zelfs
-van kurk, z&oacute;&oacute; groot dat ze niet in de pijp dringen, in
-den trechter geplaatst hebt, kan het gas slechts bij tussenpoozen
-ontsnappen, daar een der balletjes altijd door zijn eigen gewicht op de
-opening van den trechter valt en deze afsluit, totdat het gas in de
-flesch spanning genoeg heeft gekregen om het balletje op te lichten. Op
-dat oogenblik vermindert de spanning, daar een gedeelte van het gas
-ontsnapt, en een der balletjes valt weder op de opening. Dit
-verschijnsel gaat voort, zoolang de gasontwikkeling duurt, en als ge de
-balletjes gekleurd hebt, zult ge zien dat die dans van levenlooze
-voorwerpen zeer eigenaardig is.</p>
-<p class="par">Ge kunt de proef zelfs zeer smaakvol inrichten door een
-der balletjes midden op een stukje sigarettenpapier te plakken, dat ge
-als de vleugels van een vlinder hebt uitgeknipt en gekleurd. Gij ziet
-dan den vlinder in den trechter rondfladderen en zich van tijd tot tijd
-op den rand nederzetten, evenals een levende vlinder op eene bloem
-doet. <span class="pagenum">[<a id="pb72" href="#pb72" name=
-"pb72">72</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np35" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p072.jpg" alt=
-"De middelpuntvliedende kracht." width="646" height="421"></div>
-<h2 class="main">De middelpuntvliedende kracht.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Ge zult allen wel eens in een circus gezien
-hebben, dat iemand een glas water in een hoepel zette en dezen met eene
-verbazende snelheid liet draaien, zonder dat er een druppel water uit
-het glas viel; iedereen weet dat dit verschijnsel een gevolg is van de
-z. g. middelpuntvliedende kracht.</p>
-<p class="par">Dezelfde proef kan evengoed gedaan worden met het glas
-alleen, zonder eenig hulpmiddel. Als het glas v&oacute;&oacute;r u op
-tafel staat, moet ge het dus met de hand opnemen, het met uitgestoken
-arm een geheelen cirkel door de lucht laten beschrijven en het daarna
-weder op tafel plaatsen, zonder er een druppel uit gemorst te hebben.
-<span class="pagenum">[<a id="pb73" href="#pb73" name=
-"pb73">73</a>]</span></p>
-<p class="par">De geheele kunst bestaat hierin, dat ge het glas goed
-vasthoudt: in plaats van het aan te vatten alsof ge gingt drinken,
-neemt ge het z&oacute;&oacute; met de hand op, dat de handpalm naar
-buiten gekeerd is (zie de afbeelding rechts); zwaai den arm stoutweg
-door de lucht in de richting van de pijltjes op de teekening, niet te
-snel en zonder schokken; als het glas eene geheele omzwaaiing heeft
-volbracht, bevinden de hand en het glas zich in den stand, als links is
-afgebeeld; in dien stand zet ge het glas weer op tafel. Na een weinig
-oefening zijt ge in staat, de proef met een glas wijn te doen; maar
-begin veiligheidshalve met water: het tafellaken en uwe dischgenooten
-kunnen daar slechts bij winnen. <span class="pagenum">[<a id="pb74"
-href="#pb74" name="pb74">74</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np36" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p074.jpg" alt="Het dansende ei."
-width="704" height="386"></div>
-<h2 class="main">Het dansende ei.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Leg het ei (hard gekookt en niet rauw) op eene
-gladde plank en deel aan die plank eene cirkelvormige horizontale
-beweging mede, die steeds sneller en sneller wordt. Het ei, dat midden
-op de plank ligt, neemt die beweging over en begint met toenemende
-snelheid om zijne as te draaien, totdat het eindelijk rechtop staat,
-volkomen als een tol.</p>
-<p class="par">Bij alle proeven, die betrekking hebben op
-evenwichtstoestanden, waarbij eieren gebruikt worden, wordt het
-welslagen bevorderd, door het ei gedurende het koken overeind te
-houden. De luchtholte komt daardoor symmetrisch ten opzichte van de
-groote as te liggen en het evenwicht zal dan gemakkelijker te
-verkrijgen zijn. <span class="pagenum">[<a id="pb75" href="#pb75" name=
-"pb75">75</a>]</span></p>
-<p class="par">De aangeduide handelwijze eischt, behalve kracht en
-handigheid, een zekeren tijd van oefening. Hun, die zoolang niet
-wachten willen, wil ik een korteren weg wijzen:</p>
-<p class="par">Leg de plank op de tafel, z&oacute;&oacute; dat zij een
-weinig over den rand uitsteekt en dus snel opgenomen kan worden.</p>
-<p class="par">Plaats het ei middenop en breng het, met den duim der
-linker- en den wijsvinger der rechterhand tegen de beide punten, in
-eene krachtige draaiende beweging.</p>
-<p class="par">Het gaat dan dadelijk op de punt staan en als ge nu vlug
-de plank opneemt, behoeft ge slechts de draaiende beweging van het ei
-te onderhouden, wat overigens zeer gemakkelijk is. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb76" href="#pb76" name="pb76">76</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np37" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p077.jpg" alt=
-"De dampkringsdrukking." width="532" height="414"></div>
-<h2 class="main">De dampkringsdrukking.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Onze teekening gelijkt veel op de strooibiljetten
-van fabrikanten van kitlijm om glas en porcelein te repareeren; wij
-hebben echter geen lijm noodig, om de afgebeelde borden, glazen en
-flesschen aan elkaar te doen kleven. Wij zullen eenvoudig van de
-dampkringsdrukking gebruik maken, en de verschillende proeven, welke
-wij zullen opgeven, zijn slechts wijzigingen van de classieke proef met
-de Maagdeburger halve bollen.</p>
-<p class="par">Daar wij geene luchtpomp te onzer beschikking hebben, is
-de verdunning der lucht, welke wij verkrijgen kunnen, niet zeer
-aanzienlijk; voor de verschillende gevallen, welke wij zullen
-beschouwen, is zij echter voldoende. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb77" href="#pb77" name="pb77">77</a>]</span></p>
-<p class="par"><i>Het glas en het bord.</i> Hang een glas het onderst
-boven aan de zoldering en houd er een brandend stuk papier onder; de
-lucht in het glas zal dan door de verwarming uitzetten en ijler worden;
-houdt men nu v&oacute;&oacute;r de afkoeling een bord stevig tegen het
-glas, dan zal dit er door de dampkringsdrukking stevig tegen gedrukt
-worden, als de lucht in het glas weder afgekoeld is, en daardoor minder
-spanning gekregen heeft. Om het indringen van lucht in het glas te
-voorkomen, moet ge aan den rand van het glas een weinig kaarsvet
-smeren.</p>
-<p class="par"><i>Het bord en de flesch.</i> Daar de oppervlakte der
-doorsnede van den hals eener flesch niet groot is, slaagt deze proef
-niet zeer gemakkelijk: zij kan echter gelukken, als men de lucht zoo
-volkomen mogelijk uit de flesch verwijdert; houd daartoe den hals der
-flesch boven een ketel kokend water: is de lucht in de flesch door den
-waterdamp verdreven, dan drukt ge haar, na den rand van den hals van
-kaarsvet voorzien te hebben, tegen het bord; na de afkoeling van den
-waterdamp en de dientengevolge ontstane vermindering van spanning in de
-flesch, blijft deze aan het bord hangen.</p>
-<p class="par"><i>De twee aan elkaar klevende flesschen.</i> Twee
-flesschen met de bodems tegen elkaar, of eene flesch met den bodem
-tegen een bord gedrukt, zijn proeven welke gemakkelijker slagen; houd
-de bodems slechts boven den ketel kokend water en handel verder als bij
-de vorige proeven.</p>
-<p class="par">Het is hier de plaats niet, om in uitvoerige
-berekeningen te treden; het zal voldoende zijn, met een enkel voorbeeld
-aan te toonen, dat in deze proeven niets bevreemdends ligt.</p>
-<p class="par">Immers, wij weten, dat tengevolge van het <span class=
-"pagenum">[<a id="pb78" href="#pb78" name="pb78">78</a>]</span>gewicht
-der lucht (evenwicht makende met de kwikkolom van 76 cM. in den
-barometer), de door den dampkring uitgeoefende drukking 1,033 KG. per
-cM<sup>2</sup>. bedraagt. Wanneer dus de holte in den bodem eener
-flesch volkomen luchtledig was gemaakt, zou die bodem (als de
-oppervlakte daarvan op 30 cM<sup>2</sup>. gesteld wordt) een gewicht
-van 30 KG. kunnen dragen. <span class="pagenum">[<a id="pb79" href=
-"#pb79" name="pb79">79</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np38" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p079.jpg" alt=
-"Eene gevaarlijke slingerproef." width="482" height="619"></div>
-<h2 class="main">Eene gevaarlijke slingerproef.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wij weten, dat als wij een wijnglas geheel met
-water vullen en er een stuk stevig papier overheen dekken, om het
-indringen van lucht te verhinderen, het papier door de
-dampkringsdrukking zich zoo krachtig tegen den rand van het glas hecht,
-<span class="pagenum">[<a id="pb80" href="#pb80" name=
-"pb80">80</a>]</span>dat wij het snel het onderst boven kunnen keeren
-zonder dat er een druppel uit wegloopt.</p>
-<p class="par">Deze proef kan aldus gewijzigd worden: Steek een draad
-door het midden van het karton, waarmede ge het glas wilt bedekken, leg
-er een knoop in, opdat de draad niet kan terugschieten en maak de
-opening in het karton met een weinig was dicht, om elk indringen van
-lucht te voorkomen.</p>
-<p class="par">Hang het glas door middel van dien draad aan een haak in
-de zoldering, en ge hebt op deze wijze een slinger, welken ge vrij
-sterk kunt laten schommelen, zonder dat het glas valt. Niet alleen kan
-men een klein glas gedurende een geheelen dag zoo laten slingeren, maar
-de proef gelukt zelfs met een groot glas, met water en kopergeld
-gevuld.</p>
-<p class="par">De proefnemer zal wel doen, met wat kaarsvet aan den
-rand van het glas te doen, om de aankleving aan het karton te
-vermeerderen... en vooral de proef eerst met een onbreekbaar glas te
-verrichten. <span class="pagenum">[<a id="pb81" href="#pb81" name=
-"pb81">81</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np39" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p081.jpg" alt=
-"Een glas met de vlakke hand opnemen." width="344" height="681"></div>
-<h2 class="main">Een glas met de vlakke hand opnemen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hoe kan men een bijna geheel met water gevuld glas
-opnemen, enkel door het aan de vlakke hand te laten kleven?
-<span class="pagenum">[<a id="pb82" href="#pb82" name=
-"pb82">82</a>]</span></p>
-<p class="par">Ge begrijpt reeds, dat dit verschijnsel het gevolg moet
-zijn van eene verdunning der lucht onder de hand, en ge zoudt gaarne
-vernemen hoe die verdunning verkregen kan worden.</p>
-<p class="par">Het middel is allereenvoudigst: Zet het glas op de
-tafel, leg de palm der hand op de opening, en buig de vier vingers
-rechthoekig naar beneden, zooals de onderste figuur van onze teekening
-aanwijst. Als ge nu de vingers plotseling uitstrekt, terwijl ge de
-handpalm voortdurend flink op den rand van het glas laat rusten, zal de
-lucht onder de hand voldoende verdund zijn om de dampkringsdrukking in
-staat te stellen de uitwerking van de zwaartekracht te overwinnen, en
-het glas water zal aan de hand blijven hangen, evenals het kopglas, dat
-de heelmeester bij eene aderlating gebruikt. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb83" href="#pb83" name="pb83">83</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np40" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p083.jpg" alt=
-"De spijker in de flesch." width="514" height="432"></div>
-<h2 class="main">De spijker in de flesch.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Reeds meermalen hebben wij ons vermaakt met
-flesschen; ook ditmaal stel ik u weder voor eene flesch te nemen, die
-met water te vullen, haar goed luchtdicht af te sluiten, liefst te
-lakken, en er dan een spijker in te steken, zoo lang als een vinger, en
-dat zonder er de kurk uit te halen!</p>
-<p class="par">Als ik u heb medegedeeld, van welken kleinen kunstgreep
-ge u moet bedienen, zal het <i>zien</i> van de proef u geen genoegen
-meer verschaffen; maar zijne vrienden, die het geheim niet kennen, eens
-beet te nemen, is voor een keer ook niet onaardig.</p>
-<p class="par">Neem eene flesch van donker glas en met eene groote
-ziel; maak midden daarin een rond gat, <span class="pagenum">[<a id=
-"pb84" href="#pb84" name="pb84">84</a>]</span>in het geheim natuurlijk,
-en wel op de volgende wijze: Ge houdt de flesch het onderst boven en
-laat van eene tamelijke hoogte een rond vijltje, <i>rattestaart</i>
-geheeten, in de uitholling van de ziel vallen. Op deze wijze zult ge
-vrij spoedig een meer of minder regelmatig gaatje in de flesch kunnen
-maken. Door de kanten af te vijlen, kunt ge het zuiver afronden en het
-zoo wijd maken, dat de bedoelde spijker er door kan.</p>
-<p class="par">Gij zult u misschien afvragen, waarin bij deze proef de
-moeilijkheid bestaat: een gat in eene flesch maken en daar een spijker
-doorheen steken, dat is wel wat kinderachtig eenvoudig; in hoeverre
-heeft deze proef iets wetenschappelijks?&mdash;Ik behoef u slechts in
-herinnering te brengen, dat de flesch niet ledig is, maar gekurkt en
-vol water op tafel komt. Om de flesch gemakkelijk gevuld te krijgen,
-moeten wij beginnen met de opening in den bodem te sluiten, waarop we
-de flesch op de gewone wijze vullen: als we haar nu zorgvuldig met eene
-kurk gesloten hebben, kunnen wij het gaatje in den bodem weder open
-maken, zonder dat er een druppel uit de flesch vloeit, daar er geen
-enkele bel lucht in is. Maar als men ons de flesch met water op de
-tafel ziet zetten, zal niemand der toeschouwers op de gedachte komen,
-dat er een gat in den bodem is; als wij nu de flesch met de rechterhand
-bij den hals opnemen en den bodem op de linkerhand plaatsen, waarin
-zich de spijker bevindt, zal het ons gemakkelijk zijn, deze door het
-gaatje in de flesch te laten glijden; om te laten zien dat de spijker
-zich inderdaad in de flesch bevindt, kan men haar heen en weer
-schudden. De donkere kleur van het glas zal de misleiding volkomen
-maken. Het <span class="pagenum">[<a id="pb85" href="#pb85" name=
-"pb85">85</a>]</span>is goed, den kop van den spijker wat af te vijlen,
-zoodat het gat niet zoo groot gemaakt behoeft te worden; anders zouden
-er gemakkelijk eenige luchtbellen kunnen binnendringen, waardoor een
-weinig water uit de flesch zou loopen. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb86" href="#pb86" name="pb86">86</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np41" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p086.jpg" alt=
-"Een vol glas te ledigen in een volle flesch." width="419" height=
-"594"></div>
-<h2 class="main">Een vol glas te ledigen in een volle flesch.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Ik geef u een glas en eene flesch, beide vol
-water, en ik verzoek u, het glas te ledigen met behulp van die flesch,
-en dat zonder haar zelve te ledigen.</p>
-<p class="par">Dat vraagstuk schijnt zeer ingewikkeld, niet waar? Gij
-zult zien, dat de oplossing toch zeer eenvoudig is. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb87" href="#pb87" name="pb87">87</a>]</span></p>
-<p class="par">Steek door een tweemaal doorboorde kurk twee
-stroohalmen, die nauwkeurig in de openingen passen; de eene halm moet
-zoolang zijn als de diepte van het glas, de andere tweemaal zoo lang.
-Sluit de eene opening van het korte strootje met een stukje broodkruim
-of een balletje was, en steek daarna de kurk zoo diep in de flesch, tot
-het water uit het lange strootje vloeit.</p>
-<p class="par">Als men nu het glas wil ledigen, heeft men slechts de
-flesch om te keeren, en het korte strootje tot op den bodem in het glas
-water te dompelen (zie de afbeelding); als men dit nu kort bij het
-dichtgemaakte uiteinde afknipt, vloeit het water terstond door den
-grooten stroohalm weg, totdat het glas geheel ledig is, terwijl de
-flesch steeds vol is gebleven.</p>
-<p class="par">Dit verschijnsel laat zich aldus verklaren: de beide
-stroohalmen vormen de beide beenen van een hevel, die onmiddellijk
-werkt, daar de beenen met vloeistof gevuld zijn. Om de werking van den
-hevel zelf te begrijpen, behoeft men slechts op te merken, dat de
-luchtdruk, op den vloeistofspiegel uitgeoefend, het water in het korte
-been omhoog drukt; wel wordt aan het ondereinde van het lange been door
-den dampkring een tegendruk uitgeoefend, maar, daar de vochtkolom,
-welker gewicht de drukking van den dampkring tegenwerkt, aan die zijde
-grooter is dan die in het korte been, zal de tegendruk geringer zijn,
-dan de druk waardoor het water in het korte been wordt opgedreven: de
-vloeistof moet dus uit het lange been wegvloeien.</p>
-<p class="par">Ge begrijpt nu ook, hoe men, door den langen stroohalm
-nog langer te nemen, de uitstroomingssnelheid kan vergrooten.
-<span class="pagenum">[<a id="pb88" href="#pb88" name=
-"pb88">88</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np42" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p088.jpg" alt=
-"Gedaanteverwisselingen van een zeepbel." width="534" height=
-"416"></div>
-<h2 class="main">Gedaanteverwisselingen van een zeepbel.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Maak eene sterke zeepoplossing van Marseillaansche
-zeep (Spaansche of Bristolzeep), en lauw water (van omstreeks 15&deg;
-C.); giet dit zeepwater door een doek, om de niet opgeloste
-zeepdeeltjes tegen te houden, en voeg er zuivere glycerine bij, 2
-deelen glycerine op 3 deelen zeepwater. Roer dit mengsel goed dooreen
-en laat de vloeistof rustig slaan, totdat zich aan de oppervlakte eene
-witachtige korst gevormd heeft. Neem die korst weg, schenk de heldere
-vloeistof in eene flesch over, welke ge moet kurken, en waarin de
-vloeistof een onbepaalden tijd bewaard kan worden zonder te
-bederven.</p>
-<p class="par">Hieronder volgen eenige zeer eenvoudige proeven,
-<span class="pagenum">[<a id="pb89" href="#pb89" name=
-"pb89">89</a>]</span>welke ge met de aldus toebereide vloeistof kunt
-verrichten.</p>
-<p class="par">Voor het blazen van een bel kunt ge gebruik maken van
-een aarden pijp, of van een stroohalm, die aan het uiteinde in vieren
-gespleten is en waarvan het gespleten gedeelte rechthoekig omgebogen
-is, zooals op de teekening is aangewezen. Eene buis van papier, ter
-dikte van een vinger, en op dezelfde wijze gespleten als de stroohalm,
-is ook goed. Somtijds zelfs kunt ge daarmede bellen verkrijgen, zoo
-groot als uw hoofd en met de schitterendste kleuren gesierd.</p>
-<p class="par">Maak nu van dik ijzerdraad een ring van omstreeks 7 cM.
-middellijn op drie pootjes; als ge dezen met de vloeistof bevochtigd
-hebt, zal eene zeepbel welke ge er bij brengt, den stroohalm loslaten
-en zich aan het ijzerdraad hechten, waarop zij vrij lang kan blijven
-staan zonder te barsten, althans wanneer ze tegen tocht beschut is.</p>
-<p class="par">Neem nu een tweeden ring van ijzerdraad, aan een
-verticalen steel bevestigd en van dezelfde grootte als de eerste; als
-ge dien ring, ook weer bevochtigd, op de bel legt, kleeft deze er zoo
-sterk aan vast, dat ze, bij het omhoog trekken van den bovensten ring
-in een lichaam verandert, dat meer en meer tot de gedaante van een
-rechten of scheeven cilinder nadert, naarmate de bovenste ring al of
-niet recht boven den ondersten ligt.</p>
-<p class="par">De cilinder wordt weder een bol, als ge de hand naar
-beneden beweegt, en het is een zeer merkwaardig schouwspel, de zeepbel
-twee verschillende meetkunstige vormen te zien aannemen, alsof ze uit
-eene smeedbare stof bestond.</p>
-<p class="par">Voor verdere proeven moet ge een kubus van ijzerdraad
-hebben, waarvan de ribben 7 cM<span class="corr" id="xd23e1037" title=
-"Niet in bron">.</span> lang <span class="pagenum">[<a id="pb90" href=
-"#pb90" name="pb90">90</a>]</span>zijn, en welke aan een ijzerdraad
-hangt, zooals onze figuren aanwijzen. Het ijzerdraad moet een weinig
-roestig, en dus wat ruw van oppervlak zijn.</p>
-<p class="par">Dompel nu dezen kubus in de glycerine-vloeistof; als ge
-hem er voorzichtig weder uithaalt, wacht u eene verrassing; in het
-midden ziet ge een zeer dun, vierkant vlies van vloeistof, waarvan
-iedere zijde met de overeenkomstige zijde van den kubus verbonden is
-door middel van een vlies van zeepwater, zooals de kubus rechts
-bovenaan op onze teekening aanwijst. Dompelt ge nu alleen het ondervlak
-van den kubus in de vloeistof, dan is de figuur veranderd: binnen in
-den kubus van ijzerdraad heeft zich een kleinen kubus gevormd, welks
-wanden uit zeepwater bestaan, en waarvan de ribben door platte vlakken
-van zeepwater aan de ribben van den grooten kubus verbonden zijn: deze
-vlakken vormen met die van den kleinen kubus zes volkomen regelmatige
-afgeknotte pyramiden; het geheel vertoont weer, als bij de zeepbellen,
-alle kleuren van den regenboog. Verbreek nu met een stuk vloeipapier
-een der vlakken van den kleinen kubus en de eerste figuur, waarin de
-binnenste kubus tot een enkel vierkant is teruggebracht, komt terstond
-weder te voorschijn. <span class="pagenum">[<a id="pb91" href="#pb91"
-name="pb91">91</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np43" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p091.jpg" alt=
-"Het vuurvaste garen." width="560" height="357"></div>
-<h2 class="main">Het vuurvaste garen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Leg een draad in sterke pekel, laat hem drogen, en
-herhaal dit twee of drie maal. Als ge deze bewerking vooraf verricht
-hebt, kunt ge den draad gerust aan de toeschouwers laten zien, daar hij
-er geheel als een gewone draad uitziet.</p>
-<p class="par">Hang er een ring aan, die zoo licht mogelijk moet zijn,
-en steek den draad aan, die geheel zal wegbranden; de toeschouwers
-zullen dan tot hunne verbazing zien, dat de ring aan de asch blijft
-hangen. Inderdaad zijn wel de vezels, waaruit de draad bestond,
-verbrand, maar er blijft een draad van zout over, die sterk genoeg is
-om den ring te dragen, als er geen tocht is.</p>
-<p class="par">Deze proef kan aldus gewijzigd worden:</p>
-<p class="par">Maak een soort van hangmat van een rechthoekig stukje
-neteldoek, waaraan ge aan de vier punten <span class="pagenum">[<a id=
-"pb92" href="#pb92" name="pb92">92</a>]</span>een draadje hebt
-gebonden, drenk de draden, en het neteldoek weer eenige keeren met
-pekel en laat alles drogen.</p>
-<p class="par">Hang nu de hangmat op, zooals de figuur aanwijst, en leg
-er eene ledige eierschaal in.</p>
-<p class="par">Steek de hangmat aan, zij zal even als de draden
-verbranden, en als de proef goed voorbereid is, zal het ei tot groote
-verbazing der omstanders blijven hangen. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb93" href="#pb93" name="pb93">93</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np44" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p093.jpg" alt=
-"De hand in het water te steken, zonder dat zij nat wordt." width="585"
-height="442"></div>
-<h2 class="main">De hand in het water te steken, zonder dat zij nat
-wordt.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Werp een ring of een geldstuk in een kom met
-water, en neem aan, het voorwerp uit het water te halen, zonder de hand
-nat te maken.</p>
-<p class="par">Daartoe behoeft ge slechts de oppervlakte van de
-vloeistof te bestrooien met een poeder, waaraan het water niet blijft
-kleven en dat dus niet nat wordt. Het lycopodiumpoeder, dat in alle
-apotheken te krijgen is, bezit die eigenschap.</p>
-<p class="par">Strooi dus een weinig van dat poeder op het water,
-dompel de hand gerust in de vloeistof en haal den ring er uit; de
-toeschouwers zullen zich <span class="pagenum">[<a id="pb94" href=
-"#pb94" name="pb94">94</a>]</span>kunnen overtuigen, dat uwe hand
-volkomen droog gebleven is.</p>
-<p class="par">Het lycopodiumpoeder heeft in den waren zin des woords
-uwe hand bekleed met een handschoen, waarop het water geen vat heeft,
-evenmin als op de veeren van de eenden, die we herhaaldelijk zien
-onderduiken en toch volkomen droog blijven, tengevolge van de
-vetdeelen, waarmede de veeren bedekt zijn.</p>
-<p class="par">Mochten sommigen uwer de proef nog verder willen
-voortzetten, dan kunnen zij daartoe steeds warmer water nemen, en zich
-overtuigen dat het met behulp van het lycopodiumpoeder mogelijk is, een
-voorwerp uit een ketel met bijna kokend water te halen; het gevoel van
-warmte wordt niet weggenomen, maar de weefsels worden niet aangedaan,
-en er ontstaat dus geen brandwond.</p>
-<p class="par">De kennis van deze bijzonderheid zou in de middeleeuwen
-zeer te stade zijn gekomen aan de slachtoffers van de zoogenaamde
-<i>ordali&euml;n</i> of godsoordeelen, als zij aan de proef met kokend
-water onderworpen werden. <span class="pagenum">[<a id="pb95" href=
-"#pb95" name="pb95">95</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np45" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p095.jpg" alt=
-"Hoe men spelden en naalden kan laten drijven." width="524" height=
-"527"></div>
-<h2 class="main">Hoe men spelden en naalden kan laten drijven.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Werp een druppel water op een stuk glas, hij zal
-er zich op uitbreiden; breng er een kwikdruppel op, deze zal den
-bolvorm behouden: water bevochtigt glas, kwik niet.</p>
-<p class="par">Neem nu eene <i>droge</i> speld; dit is een lichaam dat
-door water bevochtigd wordt, maar minder gemakkelijk dan glas;
-onderstel nu, dat ge er in geslaagd zijt, haar zoo voorzichtig op het
-water <span class="pagenum">[<a id="pb96" href="#pb96" name=
-"pb96">96</a>]</span>te plaatsen, dat zij hierdoor niet bevochtigd
-wordt; gij zult dan zien, dat het water ter weerszijden van de speld
-bol gaat staan; daar zij nu een voldoend volume water verplaatst, zal
-zij evenals een lucifer op de vloeistof drijven.</p>
-<p class="par">Met eene naald gelukt de proef ook; en ge behoeft niet
-te denken, dat de spelden en naalden zeer fijn moeten zijn; met de
-noodige voorzorgen kunt ge zelfs eene bakerspeld of eene stopnaald
-laten drijven. Ik zal u daarom zeggen, hoe men de speld zoo zachtjes op
-het water kan leggen, dat zij niet nat wordt.</p>
-<p class="par">Vooreerst kunt ge de speld of de naald op de oppervlakte
-der vloeistof laten zakken met behulp van twee lussen van garen, welke
-ge voorzichtig verwijdert, als de speld drijft.</p>
-<p class="par">Maar dit eischt eenige behoedzaamheid, daar anders de
-lussen bij het wegtrekken de speld aanraken.</p>
-<p class="par">Ge kunt ook de speld bij de punt aanvatten en haar
-behendig op het water neerleggen; ge moogt haar dan pas loslaten als
-zij met haar beeld samenvalt.</p>
-<p class="par">Deze handelwijze, ik herhaal het, eischt eene zeer vaste
-hand. Eenvoudiger is het, de speld op eene vork te leggen, welke men
-daarop in het water dompelt, en voorzichtig in loodrechten stand omhoog
-haalt. Dit middel is wel practischer dan de beide vorige, maar eischt
-toch nog eenige oefening.</p>
-<p class="par">Om te besluiten, wil ik nog een uiterst eenvoudig middel
-mededeelen, waardoor het zelfs een kind gelukt, deze proef met goeden
-uitslag te verrichten.</p>
-<p class="par">Leg een blaadje cigarettenpapier op het water en de
-speld daarop; als het papier allengs met vocht doortrokken is, zinkt
-het en de speld zal <span class="pagenum">[<a id="pb97" href="#pb97"
-name="pb97">97</a>]</span>zonder eenig bezwaar drijven. Men kan het
-papiertje voorzichtig verwijderen, om het gebruikte kunstje voor de
-toeschouwers te verbergen.</p>
-<p class="par">Door dezen kunstgreep kan men zelfs een dubbeltje op het
-water laten drijven.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="np45a" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Het goedkoope kompas.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Maak eene naald magnetisch, door de punt langs een
-magneet te strijken en leg haar op een der bovengemelde wijzen op het
-water.</p>
-<p class="par">Gij hebt dan een uitstekend kompas, daar de magnetisch
-gemaakte punt het Noorden aanwijst.</p>
-<p class="par">Dit kompas, dat niet duur is, zal ons bij eene volgende
-proef te pas komen.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="np45b" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">De twee pantserschepen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Ge kunt in het klein, in een glas water, de
-aanvaring van twee pantserschepen voorstellen met twee spelden,
-waardoor elke gedachte aan magneten vervalt.</p>
-<p class="par">Laat twee in plaats van eene speld drijven, en verwijder
-ze <span class="corr" id="xd23e1131" title="Bron: zoover">zoo
-ver</span> mogelijk van elkaar, door er tegen te blazen.</p>
-<p class="par">Als het water in rust is gekomen, zult ge zien, dat zij
-elkaar eerst langzaam, daarna steeds sneller naderen; eindelijk zullen
-zij woedend op elkaar losstormen en boord aan boord gaan liggen, als
-<span class="pagenum">[<a id="pb98" href="#pb98" name=
-"pb98">98</a>]</span>zij tenminste door de hevigheid van den schok niet
-gezonken zijn.</p>
-<p class="par">Dit is weder een capillair verschijnsel: de beide
-drijvende lichamen trekken elkaar aan, omdat beide bevochtigd worden;
-hetzelfde zou plaats hebben met twee balletjes van kurk, daar wij bij
-water en kurk ook aankleving waarnemen; maar als wij een van beide met
-lampzwart bedekken, dat door water niet nat gemaakt wordt, zouden we
-zien, dat ze elkaar afstooten. <span class="pagenum">[<a id="pb99"
-href="#pb99" name="pb99">99</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np46" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p099.jpg" alt=
-"De beweging der aarde." width="616" height="387"></div>
-<h2 class="main">De beweging der aarde.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Als ge zacht gekookte eieren eet, verzuim dan niet
-de volgende proef te nemen, die altijd gelukt en zeer vermakelijk
-is.</p>
-<p class="par">Maak den rand van uw bord een weinig nat, teeken met wat
-dooier (ge ziet de verf is dicht bij de hand) eene zon met gouden
-stralen op uw bord, en nu kunt ge met eene halve eierschaal aan een
-kind de dubbele wenteling der aarde om haar eigen as en om de zon
-duidelijk maken. Plaats daartoe de eierschaal op den rand van het bord;
-als ge hieraan met eene lichte handbeweging eene behoorlijke helling
-geeft, zal de schaal snel om haar eigen as gaan wentelen, terwijl zij
-zich tevens langs den rand van het bord verplaatst. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb100" href="#pb100" name="pb100">100</a>]</span></p>
-<p class="par">De geringe aankleving, welke wordt teweeggebracht door
-het water op den rand van het bord, is voldoende om te beletten, dat de
-schaal door de middelpuntvliedende kracht van den rand afzwaait.
-<span class="pagenum">[<a id="pb101" href="#pb101" name=
-"pb101">101</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np47" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p101.jpg" alt=
-"Hoe men kurken rechtstandig kan laten drijven." width="421" height=
-"526"></div>
-<h2 class="main">Hoe men kurken rechtstandig kan laten drijven.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Een kom of bak met water en zeven kurken is alles,
-wat wij noodig hebben om de proef te verrichten, waarvan de titel
-spreekt; ik hoop, dat onze lezers haar daarom niet minder interessant
-zullen vinden.</p>
-<p class="par">Iedereen weet, dat eene gewone cilindrische flesschekurk
-niet rechtstandig kan drijven, maar altijd omvalt, zoodat hare as
-horizontaal ligt; dit <span class="pagenum">[<a id="pb102" href=
-"#pb102" name="pb102">102</a>]</span>komt, omdat de hoogte grooter is
-dan de middellijn; hoe moeten wij het nu aanleggen om kurken
-rechtstandig te laten drijven?</p>
-<p class="par">Zet eene kurk overeind op de tafel, en de zes andere in
-denzelfden stand er omheen; neem ze alle tegelijk met
-&eacute;&eacute;ne hand op en dompel ze eenige malen geheel in het
-water, totdat de kurken volkomen bevochtigd zijn; trek ze nu
-gedeeltelijk uit het water en laat ze los.</p>
-<p class="par">Het water dat door de capillariteit tusschen de natte
-kurken wordt vastgehouden, verbindt deze tot &eacute;&eacute;n geheel,
-en hoewel iedere kurk op zich zelve in den toestand van onstandvastig
-evenwicht verkeert, zal het geheele vlot, dat op de aangeduide wijze
-ontstaan is, in standvastig evenwicht zijn, daar de breedte hiervan
-grooter is dan de hoogte der kurken. Dit spel, waarbij de samenhang
-door een capillair verschijnsel wordt verkregen, bewijst ons een keer
-te meer de waarheid van de oude spreuk: &ldquo;<i>Eendracht maakt
-macht</i>.&rdquo; <span class="pagenum">[<a id="pb103" href="#pb103"
-name="pb103">103</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np48" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p103.jpg" alt=
-"De trekpop in den spiegel." width="474" height="638"></div>
-<h2 class="main">De trekpop in den spiegel.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Het volgende spel eischt hoegenaamd geen
-toebereidselen en is binnen ieders bereik, die eene kast met een
-spiegeldeur te zijner beschikking heeft, of een spiegel van voldoende
-grootte, welken men dan op den grond moet zetten. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb104" href="#pb104" name="pb104">104</a>]</span></p>
-<p class="par">Plaats u ter zijde van de kast of den spiegel, zooals de
-teekening aanwijst, dus z&oacute;&oacute;, dat de eene helft van het
-lichaam voor den spiegel uitsteekt, terwijl de andere er door aan het
-gezicht onttrokken wordt. Iemand, die op zekeren afstand tegenover u
-staat, zal u schijnbaar geheel zien, daar de zichtbare helft van uw
-lichaam in den spiegel weerkaatst wordt. Als ge den zichtbaren arm
-opheft, ziet de toeschouwer in den spiegel nog een arm opheffen,
-symmetrisch met den eersten, zoodat het schijnt, alsof ge beide armen
-opheft. Tot nog toe is er niets bijzonders te zien geweest, want het is
-niet moeilijk, de beide armen tegelijk op te heffen. Maar de zaak wordt
-anders, als ge het been voor den spiegel optilt; want daar de spiegel
-een tweede been zal te zien geven, dat te gelijker tijd opgetild wordt,
-zal het schijnen alsof ge beide beenen te gelijk optrekt, en uw lichaam
-zonder vast steunpunt in de ruimte zweeft, niet ongelijk aan een
-trekpop, waarbij men aan het draadje trekt. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb105" href="#pb105" name="pb105">105</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np49" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p105.jpg" alt=
-"Het oog op den rug." width="634" height="469"></div>
-<h2 class="main">Het oog op den rug.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">&ldquo;<i>Mijne Heeren, ik zal niet langer
-misbruik maken van uwe aandacht; het werktuig, dat gewis uwe
-hooggewaardeerde goedkeuring zal wegdragen, is het allernieuwste wonder
-op het gebied der optica; het is de</i> postoscoop, <i>of toestel
-om</i> achter zich te zien: <i>vandaar de naam</i> &ldquo;oog op den
-rug,&rdquo; <i>zooals sommigen liever zeggen</i>.</p>
-<p class="par"><i>Ik zal u niet vermoeien met de beschrijving van het
-mechanisme en de inrichting van mijn instrument, maar ik zal er eenige
-proeven mede doen, om u te laten zien, hoe voortreffelijk het werkt.
-Zonder mij om te keeren zal ik u zeggen, wat er achter mij <span class=
-"pagenum">[<a id="pb106" href="#pb106" name=
-"pb106">106</a>]</span>gebeurt. Ik begin:&mdash;Daar gaat een heer met
-een parapluie over het trottoir;&mdash;nu zie ik twee politieagenten
-achter een huurrijtuig;&mdash;nu weer eene dikke juffrouw met een
-zwarten zak in de hand</i>...</p>
-<p class="par">&ldquo;<i>Het is haast niet te gelooven, Mijne Heeren,
-dat ge voor &eacute;&eacute;n stuiver het zoo heerlijk gezichtsvermogen
-kunt versterken met een derde oog, dat u in staat stelt achter u te
-zien, zonder dat men het bemerkt! Als er nog liefhebbers zijn, de prijs
-is, zooals ik u gezegd heb, maar &eacute;&eacute;n stuiver of vijf
-centen.</i>&rdquo;</p>
-<p class="par">Ge bezwijkt voor het redenaarstalent van den schorren,
-niet al te zindelijken industrieel, die u voor een stuiver het kostbare
-werktuig schenkt, en ge bemerkt, dat het niets anders is, dan een klein
-kartonnen doosje, aan een der einden open, en met een gat in een der
-zijwanden, en waarin een rechtopstaand spiegeltje volgens de diagonaal
-van het doosje geplaatst is.</p>
-<p class="par">De waarde van het geheel is nog geen cent; maar...
-iedereen moet leven!</p>
-<p class="par">Dat neemt niet weg, dat het denkbeeld om achter zich te
-zien met behulp van een spiegel, die onder een hoek van 45&deg; staat,
-niet onaardig is; mochten er daarom onder onze lezers sommigen zijn,
-die, zonder zich met den marktschreeuwer in te laten, het toestelletje
-wenschen te bezitten, dan kunnen ze het zelf maken naar de teekening op
-onze afbeelding, waar het in natuurlijke grootte is voorgesteld.
-<span class="pagenum">[<a id="pb107" href="#pb107" name=
-"pb107">107</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np50" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p107.jpg" alt=
-"Nieuwe Chineesche schimmen." width="532" height="414"></div>
-<h2 class="main">Nieuwe Chineesche schimmen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Het volgende eenvoudige middel stelt u in staat,
-Chineesche schimmen te vertoonen, terwijl de vertooner en de
-uitgeknipte figuren <i>achter</i> de toeschouwers blijven, hetgeen
-somtijds gewenscht kan zijn. Zet eene kaars op de tafel, en bevestig
-tegenover de kaars een vel wit papier tegen den muur. Plaats een
-ondoorschijnend voorwerp, bijv. een groot boek, tusschen het licht en
-het scherm. Hoe kunt ge nu de schimmen op het scherm werpen? Eenvoudig
-met een spiegel, welke ter zijde van de kaars staat, op de wijze als de
-teekening aanwijst. Door de weerkaatsing van het licht in den spiegel
-wordt er op den muur een vierkant of rond lichtveld gevormd.
-<span class="pagenum">[<a id="pb108" href="#pb108" name=
-"pb108">108</a>]</span></p>
-<p class="par">Hebt ge nu het scherm behoorlijk tegen den muur
-bevestigd en beweegt ge uwe kartonnen poppen tusschen de kaars en den
-spiegel, dan ziet ge dadelijk fantastische schimmen verschijnen, zonder
-dat de toeschouwer, als hij niet ingelicht is, kan vermoeden waar zij
-vandaan komen. <span class="pagenum">[<a id="pb109" href="#pb109" name=
-"pb109">109</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np51" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p109.jpg" alt="De levende schim."
-width="662" height="437"></div>
-<h2 class="main">De levende schim.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hoewel de volgende proef niet moeielijk is, zullen
-de lezers haar beter begrijpen, als zij de moeite willen nemen om haar
-werkelijk uit te voeren, in plaats van zich tevreden te stellen met het
-lezen der beschrijving. Als ge tusschen een licht en den muur gaat
-staan, teekent zich uwe schaduw op dien muur af; deze geeft echter
-slechts den omtrek van het lichaam, terwijl van oogen, neus en mond
-niets te zien is.</p>
-<p class="par">Nu wil ik u een zeer eenvoudig middel aan de hand doen,
-om in de schaduw van uw hoofd twee oogen, een neus en een mond aan te
-brengen.</p>
-<p class="par">Plaats u daartoe in een hoek van de kamer en
-<span class="pagenum">[<a id="pb110" href="#pb110" name=
-"pb110">110</a>]</span>bij een muur, waartegen een spiegel hangt. De
-persoon, die het licht achter u vasthoudt, moet dit zoo lang op en
-neer, en voor- of achteruit bewegen, totdat de weerkaatsing van het
-licht in den spiegel op dezelfde plaats op den muur valt, waar zich de
-schaduw van uw hoofd bevindt; naar den vorm van den spiegel zal dit
-teruggekaatste licht eene ronde of rechthoekige lichtvlek ter plaatse
-van de schaduw vormen.</p>
-<p class="par">Maar als ge den spiegel met een dik papier bedekt,
-waarin ge volgens onze teekening oogen, neus en mond geknipt hebt, zal
-de spiegel alleen op die plaatsen licht terugkaatsen, waar het papier
-is uitgeknipt, zoodat zij zich als lichte plekken in de schaduw van uw
-hoofd zullen afteekenen, zooals de teekening u doet zien. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb111" href="#pb111" name="pb111">111</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np52" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p111.jpg" alt=
-"De lepel als holle spiegel." width="391" height="710"></div>
-<h2 class="main">De lepel als holle spiegel.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wilt ge bij een keelaandoening den mond van uw
-kind sterk verlichten? Op de volgende wijze kunt ge altijd over een
-zeer sterk licht beschikken. <span class="pagenum">[<a id="pb112" href=
-"#pb112" name="pb112">112</a>]</span>Als ge een lepel tegen een kaars
-houdt, met de holle zijde naar de vlam gekeerd, dan hebt ge een
-uitmuntenden reflector, die de lichtstralen concentreert en u in staat
-stelt, de keelholte, welke ge wilt onderzoeken, voldoende te
-verlichten.</p>
-<p class="par">Een zilveren lepel zal u bovendien gelegenheid geven, de
-merkwaardige eigenschappen der gebogen spiegels te bestudeeren. Als ge
-de holle zijde naar u toekeert, zult ge u het onderst boven zien in
-dien <i>hollen spiegel</i>; keer den lepel om en zie tegen het bolle
-oppervlak, dat een <i>bollen spiegel</i> vormt en u een uitgerekt, min
-of meer rechtopstaand potsierlijk beeld zal te aanschouwen geven; als
-ge uw gelaat allengs dichter bij den lepel brengt, zult ge uwen neus
-vermakelijke afmetingen zien verkrijgen. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb113" href="#pb113" name="pb113">113</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np53" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p113.jpg" alt=
-"Een muntstuk op te pompen." width="473" height="548"></div>
-<h2 class="main">Een muntstuk op te pompen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wanneer we naar een voorwerp zien, dat zich in het
-water bevindt, dan schijnt dit, gelijk wij weten, ten gevolge van de
-straalbreking hooger te liggen, dan het in werkelijkheid doet. Daarom
-schijnt een stok, die gedeeltelijk in het water gedompeld wordt,
-gebroken.</p>
-<p class="par">De volgende proef berust op dit grondbeginsel:</p>
-<p class="par">Leg op den bodem van een kom vol water een <span class=
-"pagenum">[<a id="pb114" href="#pb114" name=
-"pb114">114</a>]</span>muntstuk en verzoek iemand zoo ver te bukken,
-totdat zijn oog, de rand van de kom en de naar hem toegekeerde rand van
-het muntstuk in eene rechte lijn liggen. Op dat oogenblik ziet hij niet
-het voorwerp zelf, maar het beeld, dat door de breking van het licht
-voortgebracht wordt.</p>
-<p class="par">Als de waarnemer nu niet van plaats verandert, kunt ge
-hem zeggen, dat ge in staat zijt het stuk geld weg te pompen. Daartoe
-is het voldoende, het water uit de kom te verwijderen, hetzij door het
-op te zuigen met een buisje of het weg te pompen met een spuitje. Als
-het water verwijderd is, zal de waarnemer het muntstuk niet meer zien,
-daar het door den rand van de kom aan het oog onttrokken wordt. Giet de
-vloeistof weer in de kom en het geldstuk wordt op nieuw zichtbaar.
-<span class="pagenum">[<a id="pb115" href="#pb115" name=
-"pb115">115</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np54" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p115.jpg" alt=
-"De complementaire kleuren." width="690" height="399"></div>
-<h2 class="main">De complementaire kleuren.</h2>
-<div id="xd23e1273" class="div2 preface"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">I. <span class="sc">Het groene duiveltje.</span></h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Plaats twee kaarsen voor een wit scherm, en zet
-een ondoorschijnend voorwerp, bijv. een duiveltje van karton, tusschen
-het scherm en de kaarsen, waardoor zich natuurlijk twee schaduwen op
-het scherm zullen vertoonen. Als ge nu voor de rechterkaars een stuk
-rood glas, of nog eenvoudiger, een drinkglas met water en wijn houdt,
-op de wijze als op de teekening, zult ge zien, dat de rechter schim
-rood gekleurd is, terwijl de linker verdwenen is; als ge echter goed
-kijkt, dan bemerkt ge, dat deze laatste vervangen is door een
-duiveltje, dat bleekgroen is: de complementaire kleur van het roode
-licht dat het scherm beschijnt. <span class="pagenum">[<a id="pb116"
-href="#pb116" name="pb116">116</a>]</span>Vervang het roode vocht door
-bier, en het duiveltje zal u violet schijnen, daar dit de
-complementaire kleur van geel is; als ge het glas vult met water, dat
-zwak blauw is gekleurd door middel van een weinig blauwsel, dan zal het
-duiveltje oranje schijnen.</p>
-<p class="par">Als we de proef omkeeren, en het glas dus vullen met
-absinth, met zeer verdunden violetten inkt of cura&ccedil;ao, zal het
-linker duiveltje achtereenvolgens rood, geel en blauw schijnen.</p>
-<p class="par">Het rechter duiveltje zal altijd dezelfde kleur hebben
-als de vloeistof in het glas.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd23e1286" class="div2 preface"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">II. <span class="sc">De driekleurige ster.</span></h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Neem een stuk karton en vouw het in twee&euml;n.
-Knip uit de eene helft eene staande ster met vier stralen, en uit de
-andere helft op dezelfde hoogte eene tweede ster, die volkomen gelijk
-is aan de eerste, maar welker diagonalen met die der andere hoeken van
-45&deg; maken. Zet het uitgeknipte karton volgens de teekening op eene
-tafel, waarop twee brandende kaarsen van dezelfde hoogte staan en hang
-daartegenover een wit scherm tegen den muur.</p>
-<p class="par">In de schaduw, welke het stuk karton op het scherm
-werpt, zal het licht der kaarsen de twee uitgeknipte sterren
-afteekenen, en nu moet het karton zoo ver omgebogen worden, dat beide
-sterren <span class="pagenum">[<a id="pb117" href="#pb117" name=
-"pb117">117</a>]</span>tot &eacute;&eacute;n lichtbeeld vereenigd
-worden, waardoor natuurlijk eene achtstralige ster ontstaat.</p>
-<p class="par">Als ge nu een der openingen van het karton met een stuk
-gekleurd glas bedekt, groen bijv., zal er eene driekleurige ster
-ontstaan; de buitenste spitsen om de andere rood en groen, en in het
-midden eene witte achthoekige ster.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd23e1300width"><img src="images/p117.jpg" alt=""
-width="492" height="622"></div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb118" href="#pb118" name=
-"pb118">118</a>]</span></p>
-<p class="par">Het gekleurde glas kan, zooals men op de teekening ziet,
-vervangen worden door een drinkglas met verschillende gekleurde
-vloeistoffen, en de spitsen zullen dan om de andere de kleur van de
-vloeistof en de complementaire kleur daarvan vertoonen. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb119" href="#pb119" name="pb119">119</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div id="np55" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p119.jpg" alt=
-"De draaiende Speld." width="416" height="646"></div>
-<h2 class="main">De draaiende Speld.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Neem een draadje elastiek uit een bottine en steek
-er eene omgebogen speld door, zooals de figuur aanwijst.</p>
-<p class="par">Houd nu het draadje elastiek rechtstandig tusschen duim
-en vinger van beide handen, laat het <span class="pagenum">[<a id=
-"pb120" href="#pb120" name="pb120">120</a>]</span>daar tusschen
-wentelen en rek nu het elastiek uit; daardoor zal het met zulk eene
-snelheid gaan draaien, dat de gebogen speld zich als het een of ander
-glazen voorwerp vertoont. Dit gezichtsbedrog is des te volkomener,
-naarmate de speld sterker verlicht is; ook moet zij goed tegen een
-donkeren achtergrond uitkomen.</p>
-<p class="par">In onze teekening heeft men zich den proefnemer in eene
-donkere kamer gedacht, waarin een bundel zonnestralen door eene opening
-in een vensterluik op de speld valt.<a class="noteref" id=
-"xd23e1317src" href="#xd23e1317" name="xd23e1317src">1</a></p>
-<p class="par">Als men een weinig handig is, kan men met eene speld
-allerlei dingen namaken: eene kaasstolp, eene goudvischkom, eene
-bloemvaas, een wijnglas, enz.</p>
-<p class="par">Om te beletten dat de speld in sommige gevallen ten
-gevolge van de middelpuntvliedende kracht een horizontalen stand zou
-aannemen, moet men haar uiteinde met een dun draadje aan den
-elastiekdraad verbinden, wat aan de uitwerking volstrekt geen schade
-doet. <span class="pagenum">[<a id="pb121" href="#pb121" name=
-"pb121">121</a>]</span></p>
-</div>
-<div class="footnotes">
-<hr class="fnsep">
-<div class="footnote-body">
-<p class="par footnote"><span class="label"><a class="noteref" id=
-"xd23e1317" href="#xd23e1317src" name="xd23e1317">1</a></span> In de
-teekening is de gang der zonnestralen niet juist voorgesteld: deze
-divergeeren niet, maar vormen een evenwijdigen bundel. De opening
-waardoor de stralen binnendringen, moest dus even groot genomen zijn
-als het te verlichten voorwerp.&nbsp;<a class="fnarrow" href=
-"#xd23e1317src">&uarr;</a></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div id="np56" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p121.jpg" alt="Optische Illusie."
-width="480" height="477"></div>
-<h2 class="main">Optische Illusie.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Neem drie strooken wit papier van dezelfde lengte,
-maar waarvan &eacute;&eacute;n slechts half zoo breed moet zijn als de
-beide andere. Leg de beide even breede strooken in den vorm van eene
-<img src="images/letter-x-sideways.png" alt="x op zijn kant" width="32"
-height="25">, en de dunste in het snijpunt rechtstandig daarboven: de
-laatste zal langer schijnen dan de beide andere, en ge zult den
-toeschouwers met den passer moeten bewijzen, dat de drie strooken
-volmaakt even lang zijn, voor zij het gelooven.</p>
-<p class="par">Dit gezichtsbedrog, reeds zeer merkbaar bij het
-beschouwen van onze teekening, zal nog sterker <span class=
-"pagenum">[<a id="pb122" href="#pb122" name=
-"pb122">122</a>]</span>zijn, als men stukken wit papier op zwart papier
-of laken legt.</p>
-<p class="par">Als ge nu de drie strooken in den vorm van eene
-<img src="images/letter-h.png" alt="H" width="17" height="19"> legt,
-met de dunne als horizontale streep, en ge laat deze laatste een weinig
-draaien, zoodat zij dwars komt te liggen, dan zal zij u minder lang
-voorkomen dan de beide evenlange verticale strooken.</p>
-<p class="par">Zoo kan dus door eene optische illusie eene strook
-papier, die even lang is als twee andere, u langer of korter
-toeschijnen, ten gevolge van den stand, waarin zij geplaatst is ten
-opzichte van die beide andere. <span class="pagenum">[<a id="pb123"
-href="#pb123" name="pb123">123</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np57" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p123.jpg" alt=
-"Tweede optische Illusie." width="540" height="416"></div>
-<h2 class="main">Tweede optische Illusie.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Snijd uit een visitekaartje een soort van rooster,
-zooals de teekening aangeeft, maak ook een volkomen recht en dun
-strookje papier, steek dit met een speld aan een der hoeken van het
-visitekaartje vast, en laat het nu achter den rooster om die speld als
-as draaien.</p>
-<p class="par">Als de bewegelijke strook bijna rechtstandig op de
-staven van den rooster staat, schijnt zij wel door twee rechte lijnen
-begrensd, maar hoe schuiner zij geplaatst wordt ten opzichte van de
-staven, des te meer schijnt zij te bestaan uit afzonderlijke deelen,
-welke niet meer in elkanders verlengde vallen. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb124" href="#pb124" name="pb124">124</a>]</span></p>
-<p class="par">Het verschijnsel is vooral sprekend bij den meest
-linkschen stand der strook op onze teekening, en alleen door eene
-liniaal langs de beide lijnen te leggen, welke haar begrenzen, kunt ge
-de optische illusie opheffen en u overtuigen, dat die beide lijnen
-volkomen recht zijn. <span class="pagenum">[<a id="pb125" href="#pb125"
-name="pb125">125</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np58" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p125.jpg" alt=
-"De gebroken Spiegel." width="701" height="465"></div>
-<h2 class="main">De gebroken Spiegel.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">De schilders zijn gereed met het vertrek, dat zij
-in orde moesten maken, maar voordat zij heengaan, willen zij eerst de
-meid, die moest komen zien, of alles klaar is, nog eens beetnemen met
-de bekende grap van een &ldquo;gebroken spiegel.&rdquo;</p>
-<p class="par">Gij kunt begrijpen, hoe de arme meid schrikt, als zij
-een of meer barsten bemerkt in den hoek van den grooten spiegel in de
-zaal. Wat zal mevrouw wel zeggen?</p>
-<p class="par">En daar staan die ruwe schilders, die nergens om geven,
-dan nog bij te schudden van het lachen.</p>
-<p class="par">Nu zij genoeg pret gehad hebben van hunne <span class=
-"pagenum">[<a id="pb126" href="#pb126" name=
-"pb126">126</a>]</span>grap, zeggen ze, dat ze het ongeluk wel
-herstellen zullen, en om de ontzetting van hun slachtoffer niet nog
-langer te laten voortduren, gaat een van hen met een vochtigen doek
-over de barsten heen. O, wonder! de vochtige vaatdoek heeft de barsten
-doen verdwijnen, en Marie kan hare oogen niet gelooven. Ze begrijpt er
-niemendal van!</p>
-<p class="par">En toch, waarde lezer, is de zaak zeer eenvoudig en als
-ge op uwe beurt iemand bij u aan huis wilt beetnemen, hebt ge slechts
-met een dun stukje zeep (bij voorkeur donkere) op den spiegel, die
-gebroken moet schijnen, fijne lijnen te halen, om de barsten voor te
-stellen; door de terugkaatsing in den spiegel zullen deze, tengevolge
-van de dikte van het glas, breeder schijnen en op ware scheuren
-gelijken; met een weinig water zijn ze gemakkelijk weg te wasschen.
-<span class="pagenum">[<a id="pb127" href="#pb127" name=
-"pb127">127</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np59" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p127.jpg" alt="De Koorddansers."
-width="518" height="400"></div>
-<h2 class="main">De Koorddansers.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wij weten, dat, als wij eene naald op een bord
-overeind zetten en daarboven een magneet houden op een bepaalden
-afstand, welke afhangt van de kracht van den magneet, wij de naald
-kunnen loslaten, zonder dat ze omvalt; dit verschijnsel is een gevolg
-van de magnetische aantrekking, welke op afstand werkt. Bovendien zal
-de naald voortdurend in eene trillende beweging zijn, waarvan we
-gebruik zullen maken om ons een stuk speelgoed te verschaffen, dat niet
-moeilijk te vervaardigen is.</p>
-<p class="par">Van een ouden wand-almanak maken we het voorstuk van een
-tooneeltje, met een rechthoekige opening in het midden; een tweede
-wand-almanak wordt het achterdoek, en beide worden verbonden
-<span class="pagenum">[<a id="pb128" href="#pb128" name=
-"pb128">128</a>]</span>door kurken, welke met spelden aan het karton
-worden vastgestoken.</p>
-<p class="par">Aan de achterzijde van het voorstuk, bovenaan in het
-midden, bevestigen wij een magneet, die natuurlijk voor de toeschouwers
-onzichtbaar is.</p>
-<p class="par">Onder den magneet spannen wij een ijzerdraad, om daarop
-eene gewone naainaald met de punt naar beneden te zetten. Door
-proefneming wordt de afstand tusschen magneet en ijzerdraad zoodanig
-geregeld, dat de naald, zonder door den magneet aangetrokken te worden,
-door de werking van dezen op den draad blijft overeind staan.</p>
-<p class="par">Nu knippen wij een poppetje van stevig papier, dat bijv.
-eene koorddanseres voorstelt op &eacute;&eacute;n voet, en zoo groot
-als de lengte der naald; deze wordt zoodanig met twee druppeltjes lak
-tegen het poppetje geplakt, dat de punt der naald samenvalt met de
-teenen van de danseres. Als ze nu onder een der beenen van den magneet
-op den draad geplaatst wordt, zal zo in evenwicht blijven, en daarbij
-zeer vermakelijke trillingen ten uitvoer brengen, die tamelijk goed
-gelijken op de bewegingen der koorddansers. Daar de magneet twee beenen
-heeft, kunt ge zeer goed twee poppetjes op den draad zetten.</p>
-<p class="par">Van een lucifer en twee strootjes kunt ge een klein
-trap&egrave;ze maken ter vervanging van den ijzerdraad; als ge de
-dansers daarop gezet hebt, kunt ge ze laten schommelen, zonder dat ze
-vallen, daar de naald altijd op ongeveer denzelfden afstand van den
-magneet blijft. <span class="pagenum">[<a id="pb129" href="#pb129"
-name="pb129">129</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np60" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p129.jpg" alt=
-"Het ge&euml;lectriseerde papier." width="527" height="407"></div>
-<h2 class="main">Het ge&euml;lectriseerde papier.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wrijf bij droog weder een licht stuk papier met
-een borstel of met de hand; het zal weldra ge&euml;lectriseerd zijn, en
-aan uwe hand, uw gelaat of uw kiel blijven kleven, alsof ge het met
-stijfsel of lijm bestreken hadt.</p>
-<p class="par">Maak evenzoo een stuk stevig papier electrisch, bijv.
-eene briefkaart, en ge zult zien dat het papier, evenals lak, glas,
-zwavel of hars, lichte voorwerpjes (stukjes kurk, vlierpit, enz.) kan
-aantrekken.</p>
-<p class="par">Leg eene rotting horizontaal op de leuning van een
-stoel, en ge zijt in staat haar te laten vallen, zonder haar aan te
-raken, er op te blazen of aan den stoel te raken. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb130" href="#pb130" name="pb130">130</a>]</span></p>
-<p class="par">Het is voldoende de briefkaart goed bij het vuur te
-drogen, haar sterk op eene mouw te wrijven en bij een der uiteinden van
-de rotting te brengen; deze zal het ge&euml;lectriseerde papier volgen,
-als het ijzer den magneet, waardoor het evenwicht van de rotting
-verbroken wordt, en zij moet vallen.</p>
-<p class="par">In plaats van eene rotting, kunt ge een hengelriet of
-een raagbol op de leuning van den stoel laten balanceeren; door de
-grootere lengte van deze voorwerpen, welke evenzeer het
-ge&euml;lectriseerde papier volgen, zal de proef gemakkelijk zichtbaar
-zijn voor iedereen. <span class="pagenum">[<a id="pb131" href="#pb131"
-name="pb131">131</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np61" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p131.jpg" alt=
-"Een lampeglas in eene electriseermachine te veranderen." width="651"
-height="414"></div>
-<h2 class="main">Een lampeglas in eene electriseermachine te
-veranderen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Neem een lampeglas en plak er in het midden een
-ring van zilverpapier of van bladtin omheen. Plak ook eene smalle
-strook van dezelfde stof van een der uiteinden van het glas tot op
-omstreeks 1 cM<span class="corr" id="xd23e1412" title=
-"Niet in bron">.</span> van den ring. Bind nu een zijden doek om een
-lampeschuier en wrijf daarmede flink het lampeglas van binnen, waarbij
-ge zorg moet dragen, het zilverpapier niet aan te raken. Als ge de
-proef in het donker verricht, zult ge tot uwe groote verbazing, telkens
-als ge den schuier uit het glas haalt, eene prachtige vonk tusschen de
-twee stukken zilverpapier of bladtin zien overspringen, <span class=
-"pagenum">[<a id="pb132" href="#pb132" name=
-"pb132">132</a>]</span>waardoor bewezen wordt, dat het glas door
-wrijven electrisch geworden is.</p>
-<p class="par">Met deze zeer eenvoudige electriseermachine kunt ge de
-meeste proeven met electriciteit doen, welke men gewoonlijk in
-physische kabinetten verricht, o. a. de volgende: hang over den ring
-van bladtin een koper- of ijzerdraad, en bevestig aan het ondereinde
-daarvan een aantal strookjes dun papier, bijv. van blaadjes
-cigarettenpapier, welke gij overlangs in drie&euml;n gesneden hebt.</p>
-<p class="par">Wrijf nu het lampeglas weder van binnen, maar steek den
-schuier met den zijden doek nu van de andere zijde als bij de vorige
-proef in het glas, de ring van bladtin wordt geladen, de electriciteit
-deelt zich door middel van den draad aan de papierstrooken mede, en ge
-zult deze zich van elka&acirc;r zien verwijderen.</p>
-<p class="par">Op deze wijze toont ge aan:</p>
-<p class="par">1<sup>o</sup>. dat slechte geleiders, zooals glas, door
-wrijving electrisch worden;</p>
-<p class="par">2<sup>o</sup>. dat goede geleiders (zilverpapier en
-metaaldraad) de electriciteit van een ge&euml;lectriseerd lichaam (het
-glas) naar een ander overbrengen (de papierstrooken);</p>
-<p class="par">3<sup>o</sup>. dat lichamen, met dezelfde electriciteit
-geladen, elka&acirc;r afstooten.</p>
-<p class="par">Houd wel in het oog, dat vochtigheid de proeven met
-electriciteit doet mislukken: als ge den schuier, den zijden doek en
-het lampeglas goed bij het vuur gedroogd hebt, en met mooi, droog weer
-werkt, sta ik voor het welslagen der proeven in. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb133" href="#pb133" name="pb133">133</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np62" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p133.jpg" alt=
-"Grondproef van het electro-magnetisme." width="523" height=
-"410"></div>
-<h2 class="main">Grondproef van het electro-magnetisme.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">In alle physische kabinetten herhaalt men met vrij
-kostbare werktuigen de beroemde proef van den Deenschen natuurkundige
-Oersted, waardoor aangetoond wordt, dat eene magneetnaald van haren
-evenwichtstoestand afwijkt, als men er een geleiddraad bijbrengt,
-waardoor een electrische stroom gaat. Deze proef is allerbelangrijkst,
-daar zij het uitgangspunt geweest is tot de uitvinding van de
-electrische telegraphie.</p>
-<p class="par">Ik zal u in de gelegenheid stellen, dezelfde proef te
-doen: de daartoe noodige toestellen kunt ge spoedig en zonder eenige
-kosten zelf maken.</p>
-<p class="par">Wij hebben noodig: een groot glas met water, een wijd
-champagne-glas of een kom half vol water, <span class="pagenum">[<a id=
-"pb134" href="#pb134" name="pb134">134</a>]</span>waarin een flinke
-handvol keukenzout is opgelost, een theelepeltje, eene vork, wat
-stukjes coke ter grootte van kersesteenen, eene naainaald, een
-magneetje en eindelijk eene strook zink van omstreeks 20 cM<span class=
-"corr" id="xd23e1452" title="Niet in bron">.</span> lengte en 2
-cM<span class="corr" id="xd23e1455" title="Niet in bron">.</span>
-breedte.</p>
-<p class="par">Wij beginnen met eene magneetnaald te maken (zie
-&ldquo;Het goedkoope kompas&rdquo; op bladz. 97), of gebruiken dezelfde
-naald, welke bij die proef reeds dienst deed; wij laten haar op het
-water in het groote glas drijven door haar met wat vet te besmeren, of
-wij steken haar op een stuk papier in den vorm van een dier of van een
-poppetje. Wij weten dat een der uiteinden van de naald zich nu terstond
-naar het Noorden zal richten.</p>
-<p class="par">Nu moeten wij den geleiddraad aanbrengen; gaat de
-galvanische stroom hier doorheen, dan wijkt de magneetnaald af. Dien
-geleiddraad vinden wij in het theelepeltje, dat wij op het glas leggen
-boven de magneetnaald en in dezelfde richting als deze heeft, als ze in
-rust is. Gij ziet, dat dit alles zeer <span class="corr" id="xd23e1462"
-title="Bron: eenvondig">eenvoudig</span> is.</p>
-<p class="par">Ten slotte zullen wij het galvanisch element
-samenstellen. Wij beginnen met de stukjes coke in een lapje te doen en
-tot een pakje te binden, waarin wij den steel van de vork steken. In de
-zoutoplossing gedompeld, zal deze inrichting de positieve pool van het
-element uitmaken.</p>
-<p class="par">Wij zetten verder den zinkreep met het eene uiteinde
-eveneens in de zoutoplossing, zonder dat het zink en de coke elkaar
-aanraken, en verkrijgen zoo de negatieve pool.</p>
-<p class="par">Nu leggen wij de tanden der vork en het andere uiteinde
-van den zinkreep op de beide einden van het lepeltje, en terstond
-openbaart zich de aanwezigheid van den electrischen stroom door de
-afwijking <span class="pagenum">[<a id="pb135" href="#pb135" name=
-"pb135">135</a>]</span>van de naald. Zoodra de zinkreep uit de
-zoutoplossing genomen wordt, herneemt de naald haar vorigen stand.</p>
-<p class="par">Als het hoofd van het poppetje in de teekening naar het
-N. gericht is, en al de samenstellende deelen in dezelfde orde zijn
-geplaatst als op het plaatje, zal het poppetje met het hoofd naar links
-afwijken. <span class="pagenum">[<a id="pb136" href="#pb136" name=
-"pb136">136</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np63" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p136.jpg" alt=
-"De Tantaluskwelling." width="697" height="332"></div>
-<h2 class="main">De Tantaluskwelling.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Leg een keukenstoel op den grond, volgens de
-aanwijzing van bovenstaande teekening, zoodat, als de voorpooten op den
-grond rusten, de achterpooten en de rugleuning in hetzelfde horizontale
-vlak liggen.</p>
-<p class="par">Verzoek nu iemand op de sport der achterzijde te
-knielen, en met den mond een klontje suiker op te nemen, dat aan het
-uiteinde van de rugleuning ligt.</p>
-<p class="par">Oogenschijnlijk is dit zeer gemakkelijk, maar als de
-proefnemer niet zorgt, dat hij zoodanig nederhurkt, dat het zwaartepunt
-van zijn lichaam achter de zitting van den stoel blijft, zal de stoel
-stellig naar voren kantelen, en, als een andere Tantalus, zal hij het
-klontje zijn mond zien ontvluchten op hetzelfde oogenblik, dat hij
-dacht het te grijpen. <span class="pagenum">[<a id="pb137" href=
-"#pb137" name="pb137">137</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np64" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p137.jpg" alt=
-"Eene lastige manier om eene kaars aan te steken." width="647" height=
-"409"></div>
-<h2 class="main">Eene lastige manier om eene kaars aan te steken.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Bij de vorige proef, welke wij Tantaluskwelling
-genoemd hebben, was het moeilijk het evenwicht te bewaren in de
-richting van de lengte des lichaams, en we zagen den niet geoefenden
-proefnemer dan ook met den stoel voorover kantelen.</p>
-<p class="par">Bij onderstaand spel kunt ge integendeel op zijde
-vallen, rechts of links naar keuze.</p>
-<p class="par">De proef is als volgt:</p>
-<p class="par">Twee personen knielen tegenover elkander met eene kaars
-op een blaker of kandelaar in de linkerhand. Wanneer zij nu den
-rechtervoet met de rechterhand optillen, moeten zij zich op de
-linkerknie in evenwicht houden. De eene liefhebber, <span class=
-"pagenum">[<a id="pb138" href="#pb138" name=
-"pb138">138</a>]</span>wiens kaars niet brandt, moet haar aansteken aan
-die van den ander.</p>
-<p class="par">Gij ziet dat de zaak niet ingewikkeld is, en toch kunt
-ge u niet begrijpen, hoe dikwijls ge de proefnemers zult zien omvallen,
-alvorens het aansteken gelukt is. Deze nieuwe cotillonfiguur kan bij
-die van den stoel gevoegd worden; gij zult er wel voor zorgen, dat ge
-eene krant op den vloer legt uit vrees voor vetvlekken; andere zoudt ge
-het misschien met de vrouw des huizes te kwaad krijgen. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb139" href="#pb139" name="pb139">139</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np65" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p139.jpg" alt=
-"Met het hoofd tegen den muur." width="412" height="519"></div>
-<h2 class="main">Met het hoofd tegen den muur.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Zet eene taboeret op den vloer tegen den muur,
-plaats u dan met het gelaat naar den muur op een afstand, die gelijk is
-aan het dubbele van de breedte van de taboeret, buig u voorover, vat de
-taboeret met beide handen aan en druk het hoofd tegen den muur. Til dan
-de taboeret op, en ga zonder rukken weer overeind staan... of probeer
-dit tenminste. Doe deze vermakelijke proef niet op een gladden vloer,
-maar op een <span class="pagenum">[<a id="pb140" href="#pb140" name=
-"pb140">140</a>]</span>tapijt, om de gevolgen van een mogelijken val
-minder onplezierig te maken.</p>
-<p class="par">Door de verplaatsing van het zwaartepunt van ons
-lichaam, is het ons bijna onmogelijk weder overeind te komen, tenzij
-wij de taboeret weder neerzetten, om het steunpunt te verkrijgen dat we
-behoeven. <span class="pagenum">[<a id="pb141" href="#pb141" name=
-"pb141">141</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np66" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p141.jpg" alt="De bezemsteel."
-width="304" height="394"></div>
-<h2 class="main">De bezemsteel.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Geef aan iemand, die onze teekening niet gezien
-heeft, een bezemsteel of een langen stok; verzoek hem, een der
-uiteinden daarvan op den vloer en tegen den muur te zetten en dan
-geheel onder den stok door te gaan, en wel onder het gedeelte dat
-begrepen is tusschen zijne handen en den vloer. Iemand, die dezen toer
-niet kent, zal zich met het gelaat naar den muur wenden en
-onvermijdelijk vallen bij zijne pogingen, om onder den stok door te
-komen. Als de proefnemer zich evenwel met den rug naar den muur heeft
-gekeerd en zich zoodanig heeft geplaatst, dat zijne beide voeten en het
-uiteinde van den stok een gelijkbeenigen <span class="pagenum">[<a id=
-"pb142" href="#pb142" name="pb142">142</a>]</span>driehoek vormen, is
-de zaak zeer gemakkelijk. Inderdaad, als hij onder den stok is
-doorgegaan, zal hij zich aan den anderen kant weder oprichten en
-d&aacute;&aacute;r een even vasten stand hebben als eerst.</p>
-<div class="figure xd23e1520width"><img src="images/p142.jpg" alt=""
-width="377" height="390"></div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb143" href="#pb143" name=
-"pb143">143</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np67" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p143.jpg" alt=
-"Het kunstje met de drie lucifers." width="548" height="416"></div>
-<h2 class="main">Het kunstje met de drie lucifers.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Als ge met eenige vrienden gedineerd hebt, en de
-sigaren worden opgestoken, hebt ge eene geschikte gelegenheid om de
-gasten uit te noodigen, hunne krachten te beproeven aan het
-<i>vraagstuk van de drie lucifers</i>.</p>
-<p class="par">Splijt een lucifer aan het uiteinde, snijd een tweeden
-lucifer schuin af, en steek hem met dit beitelvormige uiteinde in de
-spleet van den eersten, zoodanig dat de beide lucifers een scherpen
-hoek vormen. Zet ze dan op de tafel met het hoekpunt naar boven en
-plaats er een derden lucifer tegen, om de andere te steunen, zooals de
-figuur aanwijst.</p>
-<p class="par">Na deze toebereidselen geeft ge aan een der <span class=
-"pagenum">[<a id="pb144" href="#pb144" name=
-"pb144">144</a>]</span>aanwezigen een vierden lucifer, en verzoekt hem
-hiermede de drie andere van de tafel te lichten.</p>
-<p class="par">De oplossing van het vraagstuk wordt door de teekening
-gegeven; het is voldoende den vierden lucifer zacht tegen de beide
-eerste te drukken, waardoor de derde neervalt op de lucifer, welken men
-in de hand heeft en daarop de hand een weinig te laten dalen, waardoor
-het uiteinde van den derden lucifer zich in den hoek kan plaatsen,
-welke door de beide eerste gevormd wordt: beweegt men nu den vierden
-lucifer omhoog, dan hangen de drie andere lucifers er aan beide zijden
-overheen.</p>
-<p class="par">Het kunstje is zeer eenvoudig... voor hen, die het
-kennen, en ik heb er meer dan een uitstekend architect en meer dan een
-bekwaam werktuigkundige het geduld bij zien verliezen. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb145" href="#pb145" name="pb145">145</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np68" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p145.jpg" alt="De Stroohalmen."
-width="703" height="411"></div>
-<h2 class="main">De Stroohalmen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Men geeft u vijf stroohalmen van dezelfde lengte
-(omstreeks 10 cM<span class="corr" id="xd23e1547" title=
-"Niet in bron">.</span>), en men verzoekt u ze te gelijk van de tafel
-op te lichten, maar ge moogt slechts &eacute;&eacute;n stroohalm
-vasthouden en nog wel aan het uiteinde. Hoe zult ge dat aanleggen?</p>
-<p class="par">De teekening geeft het antwoord: gij ziet terstond, op
-welke eenvoudige wijze de halmen verbonden zijn. Het geldstuk is niet
-strikt noodzakelijk, maar het vergemakkelijkt de samenstelling van het
-geheel, daar het &rsquo;t glijden der strootjes belet.</p>
-<p class="par">Geef het kunstje op aan iemand, die het niet heeft zien
-uitvoeren, en gij zult eens zien hoelang het duurt, voor hij de
-oplossing gevonden heeft. <span class="pagenum">[<a id="pb146" href=
-"#pb146" name="pb146">146</a>]</span></p>
-<p class="par">Zulke kunstjes, waarbij het op samenvoegen of verbinden
-aankomt, hebben iets wetenschappelijks, waarin het verstand eene zekere
-voldoening vindt, terwijl tevens de hand geoefend wordt. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb147" href="#pb147" name="pb147">147</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np69" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p147.jpg" alt=
-"De brug van lucifers." width="596" height="380"></div>
-<h2 class="main">De brug van lucifers.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Op de volgende wijze kunt ge met eene sierlijke
-houtconstructie van lucifers eene ruimte overbruggen, die minstens twee
-maal zoo lang is als de lengte van een lucifer.</p>
-<p class="par">Met groote, vierkante lucifers kunt ge bovenstaande zeer
-eenvoudige brug maken, maar ge moet daarbij nauwkeurig den gang volgen,
-zooals die wordt aangewezen met behulp van de bijgevoegde afbeeldingen
-(zie de volgende bladzijde); de bovenste in opstand, de tweede in
-projectie.</p>
-<p class="par">Leg lucifer 1 op de tafel, daarna 2 en 3 met de einden
-daarop, en dan 4 overdwars op deze twee; til met duim en wijsvinger van
-de linkerhand 1 op, en steek 5 en 6 onder 1 door, zoodat zij op 4 komen
-te liggen 5 het geheel vormt nu reeds <span class="pagenum">[<a id=
-"pb148" href="#pb148" name="pb148">148</a>]</span>een kleinen boog op
-de tafel. Plaats 7 overdwars op 5 en 6, 8 onder de beide andere einden
-van 5 en 6, en licht 8 weer voorzichtig op, om er 9 en 10 onderdoor te
-schuiven en met hun linker uiteinde op 7 te laten rusten.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd23e1570width"><img src="images/p148.jpg" alt=""
-width="286" height="283"></div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Door op dezelfde wijze voort te gaan, kunt de brug zoo
-groot maken als ge verkiest. <span class="pagenum">[<a id="pb149" href=
-"#pb149" name="pb149">149</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np70" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p149.jpg" alt=
-"Vijftien lucifers met &eacute;&eacute;n enkelen op te nemen." width=
-"532" height="414"></div>
-<h2 class="main">Vijftien lucifers met &eacute;&eacute;n enkelen op te
-nemen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Leg op een lucifer, welken wij A zullen noemen,
-veertien andere B, beurtelings links en rechts van A, met de koppen
-naar boven, zooals op het onderste deel van de gravure wordt
-aangewezen.</p>
-<p class="par">Neemt ge nu A bij een der uiteinden op, dan is het
-duidelijk, dat de veertien lucifers er afvallen. Om dit te beletten,
-legt ge een laatsten lucifer C bovenop de lucifers B, op de plaats waar
-zij elkander kruisen, dus recht boven A. Nu kunt ge A opnemen; de
-lucifers B nemen een schuinen stand aan en klemmen door hun eigen
-gewicht den lucifer C tusschen hunne boveneinden vast. In dezen stand
-kunt ge de lucifers zoolang laten hangen, als ge verkiest, niet
-ongelijk aan de <span class="pagenum">[<a id="pb150" href="#pb150"
-name="pb150">150</a>]</span>vouwstoelen, in den vorm van eene X, die
-veel als tuinstoelen of op stoombooten aangetroffen worden.</p>
-<p class="par">Gebruik voor dit spel bij voorkeur lange keukenlucifers,
-hoewel Zweedsche desnoods ook gebruikt kunnen worden. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb151" href="#pb151" name="pb151">151</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np71" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p151.jpg" alt="De Eiffeltoren."
-width="447" height="629"></div>
-<h2 class="main">De Eiffeltoren.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Als ge het vervelend vindt, in uw eentje een
-partij dam of triktrak te spelen, terwijl uw partner zich laat wachten,
-kunt ge uwe krachten beproeven aan het volgende bouwwerk, dat u niet
-alleen bezig houdt, maar te gelijker tijd uw geduld en uwe vaardigheid
-oefent. De kunst is, al de <span class="pagenum">[<a id="pb152" href=
-"#pb152" name="pb152">152</a>]</span>schijven op vier losse,
-overeindstaande schijven te stapelen, zooals de figuur aanwijst.</p>
-<p class="par">De oplossing van het vraagstuk eischt eene reeks van
-vernuftige en zelfs eenigszins ingewikkelde kunstgrepen; indien dus
-iemand er zijne krachten aan wil beproeven, zal hij wel doen, met de
-schijven in de hand onze verklaring te volgen, die hem anders zeer
-vervelend zal schijnen.</p>
-<p class="par">Leg eene centrale schijf A plat op de tafel en zet in
-het verlengde van twee elkaar loodrecht snijdende middellijnen de
-schijven 1, 2, 3, 4, waarop het geheele gebouw moet rusten, daar
-loodrecht omheen.</p>
-<p class="par">Om hare aanraking met den bovenkant van A te verzekeren,
-moet ge ze voorloopig vastzetten met de vier schijven B, C, D en E,
-welke plat op de tafel gelegd worden (zie de projectie aan de
-linkerzijde.)</p>
-<p class="par">Leg nu eene schijf K horizontaal op de randen der
-schijven 1, 2, 3 en 4; haar bovenvlak zal liggen in het raakvlak aan
-die vier schijven (zie den opstand links bovenaan op de teekening.)</p>
-<p class="par">Plaats nu vier schijven zoodanig, dat hare middelpunten
-respectievelijk boven de middelpunten der schijven 1, 2, 3 en 4 komen
-te liggen. Zoo ontstaat de eerste horizontale laag. Om de tweede laag
-te verkrijgen, legt ge vier andere schijven horizontaal op, en
-afwisselend met de eerste vier. d. w. z. zoodanig dat de middelpunten
-van de schijven der tweede laag boven de openingen liggen, welke er
-tusschen de schijven der eerste laag overblijven.</p>
-<p class="par">Bouw op dezelfde wijze vijf of meer afwisselende lagen,
-bijv. met de witte schijven in de evene en <span class=
-"pagenum">[<a id="pb153" href="#pb153" name="pb153">153</a>]</span>de
-zwarte in de onevene lagen, zoodat al de schijven van dezelfde kleur
-loodrecht boven elkander liggen.</p>
-<p class="par">Als ge nauwkeurig naar onze aanwijzingen gewerkt hebt,
-heeft zich tot dusver geene bijzondere moeilijkheid voorgedaan.</p>
-<p class="par">Maar nu begint het werk wat meer voorzichtigheid te
-eischen. Immers, wij moeten niet alleen de schijven B, C, D en E
-wegnemen, waarmede wij de vier staande schijven hebben tegengehouden,
-die alleen het gebouw moeten dragen, maar wij moeten bovendien de beide
-schijven A en K bevrijden, welke door de schijven 1, 2, 3 en 4
-ingesloten worden.</p>
-<p class="par">Eerst ontdoen wij ons van de schijven B, C, D en E,
-vormen daarvan eene nieuwe horizontale laag en gaan ons nu met de
-bevrijding der beide gevangenen bezighouden.</p>
-<p class="par">In de projectie ziet ge de cijfers 5 en 6 naast twee
-gestippelde evenwijdige lijnen staan: die lijnen stellen den schuinen
-stand voor, welken men voorloopig aan de schijven 2 en 3 moet geven,
-door ze voorzichtig met den vinger te laten draaien.</p>
-<p class="par">De schijf K, die nu niet meer ondersteund wordt, valt op
-A en beide kunnen nu naar buiten geschoven worden door de opening,
-welke wij tusschen 2 en 3 gemaakt hebben. A<a id="xd23e1619" name=
-"xd23e1619"></a> en K worden in het midden op de bovenste laag
-geplaatst, de beide schijven 2 en 3 weder recht gezet, en de beide in
-elkaar gestoken bekers van het triktrakspel, met de dobbelsteenen er
-op, kronen het geheel.</p>
-<p class="par">Ik hoop dat een zeer groot aantal lezers er in slaagt,
-het beschreven bouwwerk tot stand te brengen, welks rollende
-fondamenten van hem die het onderneemt, een weinig handigheid eischen.
-<span class="pagenum">[<a id="pb154" href="#pb154" name=
-"pb154">154</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np72" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p154.jpg" alt=
-"De omgebogen lucifer." width="443" height="545"></div>
-<h2 class="main">De omgebogen lucifer.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Vouw een gewonen lucifer in twee&euml;n, waardoor
-hij gedeeltelijk breekt, zoodat de beide deelen slechts door eenige
-houtvezels samenhangen. Aldus omgebogen legt ge den lucifer op den hals
-eener flesch, met een kwartje of een cent er op.</p>
-<p class="par">Vraag nu of iemand kans ziet, het geldstuk in de flesch
-te laten vallen, maar zonder het aan te raken, evenmin als de flesch of
-den lucifer. Ge zult zien, dat men lang naar de oplossing zal
-<span class="pagenum">[<a id="pb155" href="#pb155" name=
-"pb155">155</a>]</span>zoeken, zonder die te vinden, ofschoon ze toch
-zeer eenvoudig is: doop uw vinger in een glas met water en laat er dan
-een paar druppels van afvallen op het hoekpunt van den hoek, welken de
-beide deelen van den lucifer met elkaar maken; spoedig zult ge zien dat
-de beenen zich langzamerhand uit elkaar buigen, daar de houtvezels door
-het vocht zwellen; nu ondersteunen zij het geldstuk niet meer, en dit
-valt in de flesch.</p>
-<p class="par">Erg moeilijk is het niet, vindt ge wel? <span class=
-"pagenum">[<a id="pb156" href="#pb156" name="pb156">156</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np73" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure xd23e1640width"><img src="images/p156.jpg" alt=
-"De toebereidselen." width="396" height="371">
-<p class="figureHead">De toebereidselen.</p>
-</div>
-<h2 class="main">De helsche machine.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par">Zoek vijf lange, gave houten tandenstokers uit. Leg er
-twee in den vorm van eene X op de tafel, een derde over het midden
-daarvan, en de beide andere rechthoekig <i>op</i> de uiteinden van den
-middelsten en <i>onder</i> de beenen van de X. Het middelste houtje is
-dus een weinig gebogen, en door zijne veerkracht worden de beide
-dwarshoutjes sterk genoeg tegen de beenen van de X gedrukt, om te maken
-dat het geheel in den verlangden vorm blijft. Het is gemakkelijk, als
-men bij het samenstellen van dezen toestel een helper heeft.</p>
-<p class="par">Nu kunt ge in modernen trant het bekende
-betooveringstooneel uit de middeleeuwen nabootsen, waarbij een wassen
-pop, die iemand moest voorstellen, <span class="pagenum">[<a id="pb157"
-href="#pb157" name="pb157">157</a>]</span>wien men kwaad toewenschte,
-werd gestoken, gebroken of <span class="corr" id="xd23e1656" title=
-"Bron: verband">verbrand</span>, door welke handelwijze men meende zijn
-vijand hetzelfde lot te berokkenen.</p>
-<div class="figure xd23e1659width"><img src="images/p157.jpg" alt=
-"De uitwerking." width="395" height="371">
-<p class="figureHead">De uitwerking.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Bij ons slachtoffer zullen wij voor romp eene kurk en
-voor ledematen lucifers nemen; aan het hoofd, van broodkruim, kunt ge,
-zooveel uw talent toelaat, de trekken geven van dengeen, aan wien ge
-het meest een hekel hebt en dien ge gaarne kwijt zoudt willen zijn.
-(Onze teekening <span class="corr" id="xd23e1665" title=
-"Bron: stel">stelt</span> een duiveltje voor, om alle kwetsende
-personaliteit te vermijden.)</p>
-<p class="par">Plaats nu den geheelen toestel op den hals eener flesch
-of den voet van een omgekeerd glas; zet uw vijand schrijlings op het
-uiteinde van het middelste houtje, en steek de lont... ik wil zeggen:
-<span class="pagenum">[<a id="pb158" href="#pb158" name=
-"pb158">158</a>]</span>steek een der hoeken van de helsche machine aan,
-volgens figuur 1.</p>
-<p class="par">Figuur 2 toont u de uitwerking van de uitbarsting, welke
-terstond volgt: als het vuur het uiteinde van een der houtjes verteerd
-heeft, springt alles uiteen en het middelste houtje, dat als een veer
-gespannen was, ontspant zich plotseling, en slingert de verminkte
-overblijfselen van uw vijand in de lucht. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb159" href="#pb159" name="pb159">159</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np74" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p159.jpg" alt=
-"Een geldstuk op de punt van eene speld te laten draaien." width="377"
-height="624"></div>
-<h2 class="main">Een geldstuk op de punt van eene speld te laten
-draaien.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Buig eene haarspeld zooals op de teekening (aan de
-rechterzijde) wordt aangewezen; plaats een 2&frac12; centstuk
-horizontaal in den haak rechts, hang in het haakje aan de andere zijde
-een ring van voldoende zwaarte, of twee ringen als het noodig
-<span class="pagenum">[<a id="pb160" href="#pb160" name=
-"pb160">160</a>]</span>is; op deze wijze hebt ge een systeem verkregen,
-dat in evenwicht kan blijven; ge plaatst den rand van het geldstuk op
-de eene of andere punt, eene groote speld bijv., en ge blaast tegen den
-ring; daardoor zal het geheele samenstel eene draaiende beweging
-verkrijgen, zonder dat het evenwicht verbroken wordt.</p>
-<p class="par">Als ge het geldstuk op eene goed geharde stalen naald
-laat draaien, zult ge bemerken, dat het geldstuk ten laatste doorboord
-wordt; ge kunt dus het vraagstuk ook aldus stellen:</p>
-<p class="par">Een geldstuk met een naald te doorboren, door er tegen
-te blazen. <span class="pagenum">[<a id="pb161" href="#pb161" name=
-"pb161">161</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np75" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p161.jpg" alt=
-"De betooverde werpspies." width="582" height="496"></div>
-<h2 class="main">De betooverde werpspies.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Neem eene naainaald van middelmatige grootte en
-waarvan de punt goed scherp is; plaats u op omstreeks drie passen van
-een houten beschot, neem de naald tusschen duim en wijsvinger en
-beproef dan met een krachtigen worp, de naald in het hout te drijven.
-Al zijt ge nog zoo behendig, gij zult er ondanks herhaalde pogingen
-niet in slagen.</p>
-<p class="par">Steek nu een eindje garen door het oog van de naald en
-bij iederen worp zult ge er in slagen uwe werpspies in het hout te
-planten, dat ge u als wit hebt gekozen. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb162" href="#pb162" name="pb162">162</a>]</span></p>
-<p class="par">Het lichte eindje draad, dat ge aan de naald hebt
-toegevoegd, maakt deze tot een waren pijl, en is oorzaak, dat de punt
-door de kracht van den worp het voorwerp, waartegen zij gericht is,
-loodrecht treft, hetgeen ten gevolge heeft, dat zij er indringt.</p>
-<p class="par">Deze uitslag wekt altijd de verbazing der toeschouwers,
-die niet in gebreke blijven, u hun compliment te maken over uwe
-buitengewone kunstvaardigheid.</p>
-<p class="par">De natuurkundige Comus, welke deze proef bedacht, wist
-op eene vernuftige wijze den aangewenden kunstgreep te verbergen.</p>
-<p class="par">Hij legde den toeschouwers draden van verschillende
-kleuren voor om er een uit te kiezen, welken hij moest gebruiken, opdat
-men zich zou kunnen overtuigen, zooals hij zeide, dat het inderdaad
-dezelfde naald was, welke men in het beschot terugvond. De draad,
-waarin in werkelijkheid het geheele geheim van den toer zat, scheen dus
-slechts een middel van contr&ocirc;le te zijn, om alle bedrog te
-voorkomen.</p>
-<p class="par">Deze proef herinnert aan de pen met papieren vleugels,
-welke aan den hoek van onze teekening is afgebeeld, en die menig
-scholier strafwerk berokkend heeft, die zich liever bezighield met
-balistische proeven dan met zijn schoolwerk. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb163" href="#pb163" name="pb163">163</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np76" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p163.jpg" alt=
-"Hoe een lampeglas eene cigaret kan rooken." width="405" height=
-"524"></div>
-<h2 class="main">Hoe een lampeglas eene cigaret kan rooken.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Sluit een lampeglas aan een der einden luchtdicht
-met eene groote kurk, waarin ge twee gaten geboord hebt; in het eene,
-dat rechtstandig door het midden van de kurk gaat, moet de cigaret
-precies sluiten; het andere, dat nauwer is, staat schuin ten opzichte
-van de as der kurk.</p>
-<p class="par">Uit een ouden handschoen knipt ge twee ronde stukjes, en
-maakt daarvan twee kleppen; zij moeten natuurlijk een weinig grooter
-zijn dan de gaten in de kurk, om ze daarop met eene speld te kunnen
-<span class="pagenum">[<a id="pb164" href="#pb164" name=
-"pb164">164</a>]</span>vaststeken, het eene tegen de opening van het
-nauwe kanaal aan de buitenzijde, dus boven op de kurk, en het tweede
-aan de onderzijde daarvan tegen de opening van het kanaal, waarin de
-cigaret gestoken is. Het is duidelijk, dat door de eerste klep de rook
-kan ontsnappen, en het binnendringen van de buitenlucht belet wordt,
-terwijl door de tweede de rook van de cigaret wel in het lampeglas kan
-treden, maar niet weder door dezelfde opening het glas kan
-verlaten.</p>
-<p class="par">Als de toestel gereed is, duwen wij het glas tot aan de
-kurk in het water, zetten de cigaret in hare opening en steken haar
-aan; het lampeglas zal nu zoo goed zijn haar voor ons op te rooken! Als
-we het glas omhoog trekken, zal de lucht onder de kurk verdund worden;
-de buitenlucht stroomt nu door de cigaret heen het glas binnen,
-waardoor de verbranding bevorderd en tevens de rook in het glas
-gedreven wordt: het lampeglas <i>trekt</i>! De rook wordt niet
-tegengehouden door de klep van het vertikale kanaal, die openstaat,
-terwijl de klep op het schuine kanaal door haar eigen gewicht gesloten
-blijft.</p>
-<p class="par">Duwen we het lampeglas naar beneden, dan zal de lucht,
-die wij samendrukken, de onderste klep sluiten en die van het schuine
-kanaal openen, waaruit nu eene witte rookwolk omhoog stijgt, om zich
-weldra in kringetjes te verspreiden. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb165" href="#pb165" name="pb165">165</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np77" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p165.jpg" alt="De drie glazen."
-width="651" height="416"></div>
-<h2 class="main">De drie glazen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">De eigenaardige stand der beide zijdelingsche
-glazen ten opzichte van het derde wordt verkregen met behulp van twee
-stokjes, bijv. twee stelen van penhouders.</p>
-<p class="par">Wij kiezen glazen van den afgebeelden vorm en zetten er
-&eacute;&eacute;n van op de tafel.</p>
-<p class="par">Wij steken een stokje in het tweede glas, en verplaatsen
-het steunpunt van het eene uiteinde daarvan tegen den binnenwand van
-het glas z&oacute;&oacute; lang, totdat wij voelen, dat het glas
-horizontaal blijft staan, zonder dat wij het behoeven vast te
-houden.</p>
-<p class="par">Hierop plaatsen wij het stokje met het uiteinde dat wij
-in de hand hebben, in het overeindstaande <span class="pagenum">[<a id=
-"pb166" href="#pb166" name="pb166">166</a>]</span>glas en laten het
-hierin wat meer of minder hellen, totdat wij voelen dat het blijft
-zitten.</p>
-<p class="par">Wij moeten natuurlijk het eerste glas bij den voet
-vasthouden, daar het anders door het overwicht van het tweede zou
-omvallen.</p>
-<p class="par">Door nu een tweede stokje in het onderste glas te
-plaatsen en daarop een derde glas te hangen, herstellen wij het
-evenwicht, en kunnen wij het geheel aan zich zelf overlaten.</p>
-<p class="par">Iedereen kan dezen toer verrichten; met veel handigheid
-zou het zelfs niet onmogelijk zijn, op dezelfde wijze, drie glazen op
-drie behoorlijk geplaatste stokjes in evenwicht te houden. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb167" href="#pb167" name="pb167">167</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np78" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p167.jpg" alt=
-"Een ge&iuml;mproviseerde standaard." width="590" height="416"></div>
-<h2 class="main">Een ge&iuml;mproviseerde standaard.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wij hebben oogenblikkelijk een voetstuk of
-standaard noodig ten gerieve van de meid, die zich de vingers brandt,
-terwijl zij de soepterrine vasthoudt; er is dus geen tijd te
-verliezen.</p>
-<p class="par">Neem uw eigen vork en die van uw rechter en linker
-tafelbuurman; steek ze in uw servetring met de stelen op de tafel,
-zoodanig dat de uiteinden in de hoekpunten van een gelijkzijdigen
-driehoek liggen; zet een bord op de tanden, en de meid kan er gerust
-haar brandend heeten last op plaatsen.</p>
-<p class="par">Al is onze standaard zoo maar in een oogenblik gemaakt,
-hij is er niet minder sierlijk om; de vorken, aldus bijeengevoegd, doen
-denken aan eene artistieke vruchtenschaal. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb168" href="#pb168" name="pb168">168</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np79" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p168.jpg" alt=
-"Een touw als weegtoestel." width="410" height="520"></div>
-<h2 class="main">Een touw als weegtoestel.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Op de volgende wijze kunt ge van een stuk touw,
-van willekeurige dikte, eene uitstekende balans maken.</p>
-<p class="par">Sla twee spijkers op een meter afstands van elkaar in
-den zijkant van eene horizontale plank. Neem een touw van 1.5
-M<span class="corr" id="xd23e1761" title="Niet in bron">.</span>
-lengte, leg hierin in het midden een flinken goed zichtbaren knoop; en
-maak het met de beide uiteinden aan de spijkers vast. Van een stevigen
-in twee&euml;n gesneden wandalmanak maakt ge de schalen, welke ge met
-vier <span class="pagenum">[<a id="pb169" href="#pb169" name=
-"pb169">169</a>]</span>touwtjes aan het groote touw vastmaakt, ter
-weerszijden, op 25 cM<span class="corr" id="xd23e1766" title=
-"Niet in bron">.</span> afstands, van den knoop.</p>
-<p class="par">Het middelste deel van het touw met den knoop, dat dus
-50 cM<span class="corr" id="xd23e1771" title="Niet in bron">.</span>
-lang is, zal dan een horizontalen stand aannemen.</p>
-<p class="par">Plaats een stevig papier achter dat horizontale deel, en
-merk de plaats, waar de knoop zich bevindt, als uwe balans in rust is,
-met een pijltje. Legt ge nu het een of ander, een kuiken bijv., op de
-eene schaal, dan is het evenwicht verbroken, en het middelste deel van
-het touw neemt een meer of minder schuinen stand aan, waardoor de knoop
-zich niet meer recht v&oacute;&oacute;r het pijltje bevindt, dat tot
-merk dient. Door gewone gewichten in de andere schaal te plaatsen, kunt
-ge den knoop weder op de oorspronkelijke plaats terug brengen; wanneer
-aldus het evenwicht hersteld is en de knoop zich dus weder volkomen
-nauwkeurig v&oacute;&oacute;r het pijltje bevindt, wijst de som der
-gewichten, welke gij in de schaal hebt geplaatst, het gewicht van het
-kuiken aan.</p>
-<p class="par">Deze balans wordt gemaakt van bindtouw, stevig koord of
-zelfs van een ketting, naarmate het te wegen voorwerp minder of meer
-zwaar is; zij is zeer gevoelig en in voldoende mate juist voor het
-wegen van huishoudelijke behoeften. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb170" href="#pb170" name="pb170">170</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np80" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p170.jpg" alt="De unster." width=
-"557" height="414"></div>
-<h2 class="main">De unster.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Met de hierboven afgebeelde balans voor
-keukengebruik kunt ge zonder gewicht wegen, door middel van een
-pollepel, die tegelijk het juk en de schaal uitmaakt en eene
-schuimspaan, die het verschuifbare gewicht vervangt.</p>
-<p class="par">Eene ijzeren vork rust met twee tanden op twee naalden,
-welke loodrecht in de kurk van eene flesch zijn gestoken; het andere
-einde van de vork is met een stuk kurk in den haak van den pollepel
-vastgeklemd. De schuimspaan wordt met den haak over den steel van den
-pollepel gehangen, en men schuift haar daarover heen en weer, totdat de
-steel horizontaal staat, als het geheele toestel in rust is; hiertoe
-kan men zich bedienen van eene <span class="pagenum">[<a id="pb171"
-href="#pb171" name="pb171">171</a>]</span>horizontale lijn, welke men
-achter het toestel op den muur getrokken heeft.</p>
-<p class="par">De plaats, waar nu de schuimspaan den steel van den
-pollepel aanraakt, merkt men met inkt en zet daarbij het cijfer 0.
-Daarop plaatst men midden in den lepel een gewicht van een 1 KG en
-schuift de schuimspaan achteruit totdat het evenwicht hersteld is. Hier
-plaatst men op de bovenzijde van den steel weer een merk, zet daarbij 1
-KG, en verdeelt den afstand tusschen 0 en 1 in 10 gelijke deelen, welke
-ieder met een gewicht van 100 G overeenkomen.</p>
-<p class="par">Om het merk voor 2 KG te verkrijgen plaatst men 2 KG in
-den lepel en handelt verder als voren, m. d. v. dat de ruimte tusschen
-1 en 2 ook weder in 10 deelen verdeeld wordt.</p>
-<p class="par">Door middel van deze graadverdeeling zal de keukenmeid
-met deze unster haar boter of suiker kunnen afwegen.</p>
-<p class="par">Als goudschaaltje durf ik deze inrichting niet
-aanbevelen, maar voor keukengebruik kan zij, bij gebrek aan eene andere
-balans, misschien eenige diensten bewijzen. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb172" href="#pb172" name="pb172">172</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np81" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p172.jpg" alt=
-"Een eenvoudig waterpas." width="539" height="414"></div>
-<h2 class="main">Een eenvoudig waterpas.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Het luchtbelwaterpas is een vrij kostbaar en teer
-werktuig; bovendien moet men leeren het te gebruiken, daar het slechts
-in eene enkele richting den stand van een voorwerp aangeeft.</p>
-<p class="par">Het werktuig, dat u evenwel hier wordt aangeboden, kan
-ieder gebruiken, daar het waterpas er in iedere richting door wordt
-aangegeven; bovendien kan ieder het zelf maken en regelen.</p>
-<p class="par">Steek eene speld door eene kurk; bind een draad aan den
-kop der speld, laat de kurk in eene ledige flesch vallen en maak het
-vrije uiteinde van den draad met wat boen- of wrijfwas aan den bodem
-der flesch vast. Giet nu zooveel water in de flesch, dat de kurk drijft
-en de draad behoorlijk gespannen is (deze moet dus korter zijn
-<span class="pagenum">[<a id="pb173" href="#pb173" name=
-"pb173">173</a>]</span>dan de hoogte van de flesch); de punt der speld
-zal dan boven het water uitsteken en als het water in rust is, een
-vasten stand aannemen. (De speld behoeft niet vertikaal te staan).
-Sluit nu de flesch met eene kurk, waarin ge eene lange speld gestoken
-hebt, en regel den stand van de kurk zoodanig, dat, als de flesch op
-een marmeren schoorsteenmantel staat, die gewoonlijk vrij wel
-horizontaal is, de punt van den drijver en die van den vasten stop
-juist tegenover elkander komen. Nu lakt ge den stop op de flesch vast,
-om eene mogelijke verplaatsing van de daarin gestoken speld te
-voorkomen.</p>
-<p class="par">Wilt ge nu een meubelstuk of eene boekenplank zuiver
-horizontaal stellen, dan hebt ge er slechts uwe flesch op te zetten;
-als de stand van het voorwerp niet in alle richtingen waterpas is, zal
-de punt van den drijver meer of minder verwijderd zijn van de punt der
-vaste speld, waar omheen de eerste een cirkel zal beschrijven. Ge moet
-dan zoo lang iets onder het meubelstuk schuiven, totdat de beide punten
-boven elkander komen te liggen. Dan staat het ten minste niet minder
-waterpas dan het blad van den schoorsteenmantel, hetgeen voor de
-praktijk voldoende is. <span class="pagenum">[<a id="pb174" href=
-"#pb174" name="pb174">174</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np82" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p174.jpg" alt=
-"Een waterpas van karton." width="526" height="439"></div>
-<h2 class="main">Een waterpas van karton.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Neem twee zuiver rechthoekige stukken karton, van
-dezelfde lengte (omstreeks 20 cM), maar van verschillende breedte, stel
-10 en 6 cM. Maak in beide een gaatje in het midden van de lengte en 4
-of 5 mM van den bovenkant; steek eene speld door het groote karton en
-bevestig die, door er van achteren een paar stukjes karton tegen te
-plakken, zooals de teekening aanwijst. Vergroot het gaatje in het
-kleine stuk karton, dat bewegelijk moet zijn, tot een vertikaal
-sleufje, en hang nu het kleine karton op de punt van de speld, op
-eenigen afstand van het groote, waartegen het niet mag wrijven. Plaats
-dit werktuigje op een marmeren schoorsteenmantel en hang het
-bewegelijke <span class="pagenum">[<a id="pb175" href="#pb175" name=
-"pb175">175</a>]</span>karton eens andersom, om te zien of het ten
-opzichte van het achterste denzelfden stand behoudt, namelijk zoodanig,
-dat de bovenkanten van beide stukken karton evenwijdig blijven; hetgeen
-men verkrijgt door zoo noodig een klein randje van het kleinste stuk
-weg te snijden.</p>
-<p class="par">Wilt ge nu een meubelstuk met dit toestelletje waterpas
-plaatsen, dan plaatst ge daarop het vaste stuk karton; steekt het
-bewegelijke stuk nu rechts of links daarboven uit, dan helt het
-meubelstuk en ge laat het zoo lang rijzen of dalen tot de bovenkanten
-der stukken karton weder evenwijdig zijn. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb176" href="#pb176" name="pb176">176</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np83" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p176.jpg" alt="De Robinsonpen."
-width="527" height="416"></div>
-<h2 class="main">De Robinsonpen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Een slimmerd had in verscheidene kranten de
-volgende advertentie laten plaatsen:</p>
-<div class="figure xd23e1826width"><img src="images/p176-2.png" alt=""
-width="448" height="160"></div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Het regende brieven aan het opgegeven adres, en ieder,
-die een gulden geofferd had, ontving per omgaande het volgende,
-merkwaardig laconieke antwoord:</p>
-<div class="blockquote">&ldquo;<i>Neem een potlood!</i>&rdquo;</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb177" href="#pb177" name=
-"pb177">177</a>]</span></p>
-<p class="par">Als ik mijne lezers beloof, hun een middel aan te wijzen
-om zonder pen te schrijven, ben ik niet van zins bovenvermelden leuken
-grappenmaker na te doen, maar hun eene geheel nieuwe soort van pen aan
-te bieden, welke alle mogelijke hoedanigheden bezit, die men van eene
-pen kan verlangen, zooals ge dadelijk zult zien; zelfs de deugd van
-zeer goedkoop te zijn, daar ze letterlijk niets kost: moeder natuur
-stelt ze bijna over de geheele aarde te onzer beschikking. Zoek haar
-niet in het delfstoffenrijk, dat ons de stalen pennen verschaft, noch
-in het dierenrijk, waaraan wij de veeren pen te danken hebben, die
-tegenwoordig bijna geheel verdwenen is, tot groot leedwezen van eenige
-getrouwe vereerders; de pen welke ik u aanbied, behoort tot het
-plantenrijk en kan, zonder dat zij eenige bewerking behoeft te
-ondergaan, gebruikt worden, z&oacute;&oacute; als zij wordt
-voortgebracht door den boom, waaraan zij groeit.</p>
-<p class="par">De pen, die wij, als ge het goed vindt <i>de
-Robinsonpen</i> zullen noemen, bestaat uit niets anders dan uit twee
-blaadjes van den gewonen den (<i lang="la">Pinus sylvestris</i>) of van
-den zeeden (<i lang="la">P. maritima</i>).</p>
-<p class="par">De fraaie donkergroene bladeren van den pijnboom of den
-worden naar hun langen, smallen vorm <i>naalden</i> genoemd, welke naam
-bovendien hierom zoo gepast is, dat iedere naald in eene scherpe punt
-eindigt,</p>
-<p class="par">Als ge een dennetak wat nauwkeuriger bekijkt, zult ge
-bemerken, dat deze naalden paarsgewijze in eene zelfde scheede zitten,
-en als men ze tegen elkaar drukt, ziet men, dat de beide scherpe
-punten, waarvan ik zoo even sprak, volkomen tegen elkaar sluiten, omdat
-zij juist even lang zijn. Ten slotte zult ge zien, dat iedere naald
-eene overlangsche <span class="pagenum">[<a id="pb178" href="#pb178"
-name="pb178">178</a>]</span>groeve heeft, zoodat, als men twee naalden
-uit dezelfde scheede met de randen tegen elkaar plaatst, daar binnen,
-over de geheele lengte der naalden, eene cylindervormige holte
-ontstaat.</p>
-<p class="par">Op de volgende wijze kan men zich die verschillende
-opmerkingen ten nutte maken bij de vervaardiging van de
-<i>Robinsonpen</i>.</p>
-<p class="par">Verwijder van een dennetak eene scheede met twee
-naalden, bij No 1 van onze teekening afgebeeld; bind de naalden samen
-met een dun draadje, dicht bij de puntige uiteinden, zooals men bij No
-2 ziet, en uwe pen met twee fijne en even lange punten is gereed om
-alles te schrijven, wat ge verlangt. Als penhouder gebruikt ge een
-vliertakje, waarin ge de pen steekt, zorg dragende de punten slechts 1
-cM te laten uitsteken; nog beter kunt ge een pijpesteel gebruiken,
-zooals No 3 van onze teekening aanwijst. De verdikking van de scheede
-belet het verschuiven van de pen in onzen eigengemaakten penhouder.
-Steek nu uwe pen in den inkt, en laat haar, juist andersom als bij
-gewone pennen, eenigen tijd daarin staan, ten gevolge van de
-capillariteit zal de inkt opstijgen in de buis, welke door de
-samenvoeging der beide naalden ontstaan is, en uwe pen zal ten slotte
-genoeg gevuld zijn, om er 20 of 25 regels mee achter elkaar te
-schrijven.</p>
-<p class="par">De pen, welke ik u heb leeren maken, is fijn, slap,
-oxydeert niet en kan voor allerlei schrift gebruikt worden; neer- en
-ophalen, gothisch of engelsch, rond- of basterdschrift hebben geen
-geheimen voor haar. <span class="pagenum">[<a id="pb179" href="#pb179"
-name="pb179">179</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np84" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p179.jpg" alt=
-"Hoe men hazelnoten kan aanrijgen." width="557" height="341"></div>
-<h2 class="main">Hoe men hazelnoten kan aanrijgen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Tusschen de bruine schil van de hazelnoot en den
-dop bevinden zich een aantal fijne kanalen, welke men kan waarnemen,
-als men eene hazelnoot volgens de lengte opensplijt.</p>
-<p class="par">Een der uiteinden van die kanalen komt uit bij de punt
-van de hazelnoot, het andere bij den omtrek van het grijze
-gedeelte.</p>
-<p class="par">Als men daar luchtig met een mes overheen schrapt, komen
-de openingen van die kanalen bloot, en men kan er dan gemakkelijk een
-fijn hoofdhaar doorheen steken.</p>
-<p class="par">Zoo kan men door eene hazelnoot 35 haren steken, welke
-door de 35 kanalen gaan; om de haren er door te krijgen, moet men ze
-luchtig met den vinger voortschuiven, als men ziet, dat ze zich met het
-uiteinde in de opening bevinden.</p>
-<p class="par">Een enkel haar is sterk genoeg om aldus een <span class=
-"pagenum">[<a id="pb180" href="#pb180" name=
-"pb180">180</a>]</span>aantal hazelnoten te dragen, die dan een snoer
-vormen, dat zeer ongemeen is.</p>
-<p class="par">Wil men slagen, dan moet men hazelnoten gebruiken, die
-goed droog zijn. Daar men bovendien bij de haren van <i>de vleug</i>
-kan <span class="corr" id="xd23e1889" title=
-"Bron: speken">spreken</span>, aangezien zij uit een aantal vezeltjes
-bestaan, die naar het einde gericht zijn, moet men zorgen, dat ze
-altijd met het wortelgedeelte ingestoken worden.</p>
-<p class="par">Wij dragen dit aardige spel op aan onze lezeressen, wier
-fijne en zijdeachtige haren hierbij onmisbaar zijn. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb181" href="#pb181" name="pb181">181</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np85" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p181.jpg" alt="De betooverde bal."
-width="358" height="559"></div>
-<h2 class="main">De betooverde bal.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">De betooverde bal, door Robert-Houdin uitgevonden,
-kwam mij door de hazelnoten weder voor den geest. Gij zult zoo dadelijk
-zien waarom. In dien bal, welke als speelgoed verkocht werd, was
-volgens de middellijn een wijd gat geboord, zoodat hij gemakkelijk kon
-glijden langs een koord, dat er doorheen gestoken was.</p>
-<p class="par">Maar als iemand, die het geheim kende, de beide
-<span class="pagenum">[<a id="pb182" href="#pb182" name=
-"pb182">182</a>]</span>einden van het koord vasthield, gebeurde er iets
-anders: in plaats van te vallen, gleed de bal langzaam langs het koord
-naar beneden en stond zelfs op kommando stil, om zijne neerdalende
-beweging slechts dan voort te zetten, als men dit veroorloofde.</p>
-<p class="par">Deze toer, welke Robert-Houdin met een bal van
-reusachtige afmetingen deed, had altijd de nieuwsgierigheid in hooge
-mate geprikkeld. Hoe ging dat?</p>
-<p class="par">De teekening geeft voor mij het antwoord: behalve het
-wijde gat, dat door het middelpunt gaat, had men van binnen in den bal
-een gebogen kanaal gemaakt, dat aan de beide uiteinden in het wijde
-kanaal uitkwam.</p>
-<p class="par">Het geheele geheim bestond nu hierin, dat men deed,
-alsof men het koord door het middelste gat stak, maar men zorgde wel
-dat het door het gebogen kanaal ging; het kwam dan aan de andere zijde
-weer te voorschijn, alsof het recht door den bal was heengegaan. Nu
-behoefde men het koord slechts meer of minder strak te trekken om den
-bal naar willekeur te laten stilstaan of langzaam te laten
-neerglijden.</p>
-<p class="par">Op dit beginsel berusten tal van reddingstoestellen bij
-brand.</p>
-<p class="par">Maar wat heeft dit met de hazelnoot te maken? zult ge
-zeggen. Wel! met de hazelnoot kan men dezelfde proef doen: het gebogen
-kanaal is hier immers ook aanwezig, en men behoeft slechts meer of
-minder aan het haar te trekken, om de noot naar uw begeeren meer of
-minder snel te laten afglijden, of op formeel bevel zelfs geheel te
-laten stilstaan. <span class="pagenum">[<a id="pb183" href="#pb183"
-name="pb183">183</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np86" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p183.jpg" alt="Het odeurspuitje."
-width="533" height="410"></div>
-<h2 class="main">Het odeurspuitje.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Met dit toestelletje, dat zeer goedkoop is, daar
-het niets kost, noch aan grondstof noch aan arbeidsloon, kunnen
-teekenaars hun kleefmiddel opbrengen, huismoeders met eene
-antiseptische vloeistof tot de kleinste hoekjes en gaatjes
-desinfecteeren en jonge dames de lucht in hare vertrekken parfumeeren,
-door er damp van reukwater in te blazen.</p>
-<p class="par">In eene kurk, waaruit een vierde deel volgens de
-teekening is weggesneden, steekt men twee penneschachten,
-z&oacute;&oacute; dat zij onderling een rechten hoek vormen en met de
-uiteinden tegen elkaar komen, en het werktuig is gereed. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb184" href="#pb184" name="pb184">184</a>]</span></p>
-<p class="par">Plaats de eene buis vertikaal in een fleschje met
-opopanax, blaas in de horizontale buis en ge verkrijgt eene welriekende
-wolk, zoo goed als met de meest samengestelde toestellen. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb185" href="#pb185" name="pb185">185</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np87" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p185.jpg" alt=
-"Eene nieuwe wijze om eene kaars uit te blazen en weer aan te steken."
-width="539" height="535"></div>
-<h2 class="main">Eene nieuwe wijze om eene kaars uit te blazen en weer
-aan te steken.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Knip van dun karton een paar poppetjes, die een
-penneschachtje voor den mond houden, waarin ze schijnen te blazen.</p>
-<p class="par">Vul de penneschachten met zand, maar laat een gedeelte
-open aan het van den mond afgekeerde einde.</p>
-<p class="par">Doe in de eene opening een weinig jachtkruit en in de
-andere een klein stukje phosphorus.</p>
-<p class="par">Als de poppetjes vooraf op deze wijze zijn gereed
-<span class="pagenum">[<a id="pb186" href="#pb186" name=
-"pb186">186</a>]</span>gemaakt, laat ge eene brandende kaars brengen,
-en deelt mede dat het eene poppetje op uw verzoek de kaars zal
-uitblazen, terwijl de andere haar weer zal aansteken.</p>
-<p class="par">Zoodra ge het buisje met kruit bij de vlam brengt, zal
-dit ontbranden en eene ontploffing in miniatuur teweegbrengen, welke
-echter voldoende is, om de kaars uit te blazen en de rook naar het
-poppetje te jagen, dat ge in de andere hand houdt. Deze rook is warm
-genoeg om het stukje phosphorus aan te steken, en als ge het buisje,
-dat het bevat, op behoorlijken afstand van de pit houdt, gaat de kaars
-weer aan.</p>
-<p class="par">Het is niet gewenscht, dat ongeoefende handen deze proef
-voorbereiden, daar met buskruit en phosphorus voorzichtig moet omgegaan
-worden. <span class="pagenum">[<a id="pb187" href="#pb187" name=
-"pb187">187</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np88" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p187.jpg" alt=
-"De kunst om door eene speelkaart heen te gaan." width="535" height=
-"416"></div>
-<h2 class="main">De kunst om door eene speelkaart heen te gaan.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Als er op een gezellig avondje onder vrienden
-verschillende kunstjes met de kaart gedaan zijn, en men raakt zachtjes
-aan uitgepraat, moet ge eens vragen of iemand kans ziet, dwars door
-eene speelkaart heen te gaan.</p>
-<p class="par">Men zal u antwoorden, dat dit niet moeilijk is, als de
-kaart maar groot genoeg is; als ge echter meedeelt, dat er sprake is
-van eene gewone speelkaart, wordt de vraag lastiger. Om het gezelschap
-dan ook niet lang te laten zoeken, neemt ge eene speelkaart, en maakt
-er in de lengte eene snede in tot dicht bij den rand, (zie fig. 1). Nu
-vouwt ge de kaart volgens die snede dubbel, en maakt er de sneden in,
-welke door fig. 2 worden aangewezen. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb188" href="#pb188" name="pb188">188</a>]</span></p>
-<p class="par">Als ge nu de kaart weer openvouwt en aan de randen
-uittrekt, zult ge zien dat ze verandert in eene lange, rekbare strook,
-welke bestaat uit kleine reepen, die onderling meer of minder scherpe
-hoeken vormen, naarmate de kaart meer of minder uitgerekt wordt, en
-waar ge, zooals de teekening u doet zien, gemakkelijk doorheen kunt.
-<span class="pagenum">[<a id="pb189" href="#pb189" name=
-"pb189">189</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="np89" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<div class="figure"><img src="images/p189.jpg" alt=
-"De onbewuste bewegingen." width="523" height="409"></div>
-<h2 class="main">De onbewuste bewegingen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Kies iemand uit het gezelschap, die volstrekt niet
-aan tafeldans, klopgeesten en dergelijke gelooft; verzoek hem een mes
-in de hand te nemen en haar dan flink op de tafel te laten rusten.</p>
-<p class="par">Splijt een lucifer aan het ondereinde; snijd een anderen
-lucifer schuin af, en steek ze dan zoo in elkander, dat zij te zamen
-een V vormen met zeer scherpen hoek. Zet deze twee lucifers schrijlings
-op het lemmet van het mes en druk den ongeloovigen proefnemer goed op
-het hart, het mes horizontaal te houden, en zijne hand zoo te plaatsen,
-dat de koppen der lucifers voortdurend even de tafel aanraken.</p>
-<p class="par">Tot groote verbazing van de omstanders en den
-<span class="pagenum">[<a id="pb190" href="#pb190" name=
-"pb190">190</a>]</span>proefnemer ziet men de lucifers zich langs het
-lemmet voortbewegen. Dit wordt veroorzaakt door de onbewuste bewegingen
-van den persoon, die het mes vasthoudt, welke onzichtbaar zijn zoowel
-voor hem als voor het publiek.</p>
-<p class="par">Om de proef nog aardiger te maken, kan men de lucifers
-in het midden breken: zij stellen dan de beenen van een ruiter voor,
-wiens bovenlijf, dat men van een visitekaartje geknipt heeft, in eene
-spleet gestoken wordt, welke men in de punt van de V gemaakt heeft.</p>
-<p class="trailer xd23e1969">EINDE</p>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div class="back">
-<div class="div1 cover"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divBody">
-<p class="par first"></p>
-<div class="figure xd23e1974width"><img src="images/spine.jpg" alt=
-"Oorspronkelijke rug." width="92" height="720"></div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">&nbsp;</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd23e1981width"><img src="images/back.jpg" alt=
-"Oorspronkelijke achterkant." width="530" height="720"></div>
-<p class="par"></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div1" id="toc">
-<h2 class="main">Inhoudsopgave</h2>
-<table>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href=
-"#preface">VOORBERICHT.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#preface">V</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#preface2">Voorbericht
-voor den tweeden druk.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#preface2">V</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np1">Een bord op eene
-naald.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np1">1</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np2">Een potlood op de
-punt te laten staan.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np2">3</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np3">Een ei op eene
-flesch.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np3">5</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np4">Eigenaardige manier
-om eene peer door te snijden.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np4">6</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np5">Eene speld met eene
-naald te doorboren.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np5">8</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np6">De schrik der
-huismoeders.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np6">10</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np7">Hoe men eene naald
-door een cent kan steken.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np7">12</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np8">Evenwicht van een
-pollepel. EERSTE STAND.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np8">14</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np9">Evenwicht van een
-pollepel. TWEEDE STAND.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np9">16</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np10">Evenwicht van een
-bord.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np10">18</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np11">De flesch
-koorddanseres.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np11">20</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np12">De potlooden in
-evenwicht.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np12">22</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np13">Evenwicht van tang
-en aschschop.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np13">24</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np14">De
-duikerklok.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np14">26</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np15">De Fransche
-vlag.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np15">28</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np16">Het okshoofd en de
-flesch.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np16">30</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np17">Uitbarsting van den
-Vesuvius.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np17">32</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np18">Het water in wijn
-veranderd.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np18">34</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np19">De duivel in de
-champagneflesch.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np19">37</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np20">De gedresseerde
-visch.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np20">40</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np21">Een zonderlinge
-blaker.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np21">42</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np22">Met een bezemsteel
-een brief te wegen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np22">44</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np23">De zeepbellen en
-het koolzuurgas.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np23">46</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np24">De schorpioen van
-kamfer.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np24">49</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np25">Het waterrad van
-stroohalmen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np25">51</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np26">De draaiende
-hevel.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np26">54</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np27">De
-Stoomboot.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np27">56</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np28">Het
-kanonschot.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np28">58</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np29">Een papieren visch
-op het watervlak te laten zwemmen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np29">60</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np30">De
-tooverfiguren.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np30">62</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np31">De kracht van den
-adem.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np31">64</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np32">De weerbarstige
-kurk.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np32">66</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np33">Een kwartje onder
-een rijksdaalder vandaan te blazen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np33">68</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np34">De vliegende
-vlinder.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np34">70</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np35">De
-middelpuntvliedende kracht.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np35">72</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np36">Het dansende
-ei.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np36">74</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np37">De
-dampkringsdrukking.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np37">76</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np38">Eene gevaarlijke
-slingerproef.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np38">79</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np39">Een glas met de
-vlakke hand opnemen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np39">81</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np40">De spijker in de
-flesch.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np40">83</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np41">Een vol glas te
-ledigen in een volle flesch.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np41">86</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href=
-"#np42">Gedaanteverwisselingen van een zeepbel.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np42">88</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np43">Het vuurvaste
-garen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np43">91</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np44">De hand in het
-water te steken, zonder dat zij nat wordt.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np44">93</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np45">Hoe men spelden en
-naalden kan laten drijven.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np45">95</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np45a">Het goedkoope
-kompas.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np45a">97</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np45b">De twee
-pantserschepen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np45b">97</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np46">De beweging der
-aarde.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np46">99</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np47">Hoe men kurken
-rechtstandig kan laten drijven.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np47">101</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np48">De trekpop in den
-spiegel.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np48">103</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np49">Het oog op den
-rug.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np49">105</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np50">Nieuwe Chineesche
-schimmen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np50">107</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np51">De levende
-schim.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np51">109</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np52">De lepel als holle
-spiegel.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np52">111</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np53">Een muntstuk op te
-pompen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np53">113</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np54">De complementaire
-kleuren.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np54">115</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum">I.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd23e1273">I.
-<span class="sc">Het groene duiveltje.</span></a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd23e1273">115</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum">II.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd23e1286">II.
-<span class="sc">De driekleurige ster.</span></a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd23e1286">116</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np55">De draaiende
-Speld.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np55">119</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np56">Optische
-Illusie.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np56">121</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np57">Tweede optische
-Illusie.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np57">123</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np58">De gebroken
-Spiegel.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np58">125</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np59">De
-Koorddansers.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np59">127</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np60">Het
-ge&euml;lectriseerde papier.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np60">129</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np61">Een lampeglas in
-eene electriseermachine te veranderen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np61">131</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np62">Grondproef van het
-electro-magnetisme.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np62">133</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np63">De
-Tantaluskwelling.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np63">136</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np64">Eene lastige manier
-om eene kaars aan te steken.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np64">137</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np65">Met het hoofd tegen
-den muur.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np65">139</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np66">De
-bezemsteel.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np66">141</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np67">Het kunstje met de
-drie lucifers.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np67">143</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np68">De
-Stroohalmen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np68">145</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np69">De brug van
-lucifers.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np69">147</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np70">Vijftien lucifers
-met &eacute;&eacute;n enkelen op te nemen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np70">149</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np71">De
-Eiffeltoren.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np71">151</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np72">De omgebogen
-lucifer.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np72">154</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np73">De helsche
-machine.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np73">156</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np74">Een geldstuk op de
-punt van eene speld te laten draaien.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np74">159</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np75">De betooverde
-werpspies.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np75">161</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np76">Hoe een lampeglas
-eene cigaret kan rooken.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np76">163</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np77">De drie
-glazen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np77">165</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np78">Een
-ge&iuml;mproviseerde standaard.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np78">167</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np79">Een touw als
-weegtoestel.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np79">168</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np80">De unster.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np80">170</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np81">Een eenvoudig
-waterpas.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np81">172</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np82">Een waterpas van
-karton.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np82">174</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np83">De
-Robinsonpen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np83">176</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np84">Hoe men hazelnoten
-kan aanrijgen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np84">179</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np85">De betooverde
-bal.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np85">181</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np86">Het
-odeurspuitje.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np86">183</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np87">Eene nieuwe wijze
-om eene kaars uit te blazen en weer aan te steken.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np87">185</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np88">De kunst om door
-eene speelkaart heen te gaan.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np88">187</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#np89">De onbewuste
-bewegingen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#np89">189</a></td>
-</tr>
-</table>
-</div>
-<div class="transcribernote">
-<h2 class="main">Colofon</h2>
-<h3 class="main">Beschikbaarheid</h3>
-<p class="par first">Dit eBoek is voor kosteloos gebruik door iedereen
-overal, met vrijwel geen beperkingen van welke soort dan ook. U mag het
-kopi&euml;ren, weggeven of hergebruiken onder de voorwaarden van de
-<a class="seclink xd23e46" title="Externe link" href=
-"https://www.gutenberg.org/license" rel="license">Project Gutenberg
-Licentie</a> bij dit eBoek of on-line op <a class="seclink xd23e46"
-title="Externe link" href=
-"https://www.gutenberg.org/">www.gutenberg.org</a>.</p>
-<p class="par">Dit eBoek is geproduceerd door het on-line
-gedistribueerd correctieteam op <a class="exlink xd23e46" title=
-"Externe link" href="http://www.pgdp.net/">www.pgdp.net</a>.</p>
-<h3 class="main">Codering</h3>
-<p class="par first">Dit boek is weergegeven in oorspronkelijke
-schrijfwijze. Afgebroken woorden aan het einde van de regel zijn
-stilzwijgend hersteld. Kennelijke zetfouten in het origineel zijn
-verbeterd. Deze verbeteringen zijn aangegeven in de colofon aan het
-einde van dit boek.</p>
-<h3 class="main">Documentgeschiedenis</h3>
-<ul>
-<li>2016-10-27 Begonnen.</li>
-</ul>
-<h3 class="main">Externe Referenties</h3>
-<p>Dit Project Gutenberg eBoek bevat externe referenties. Het kan zijn
-dat deze links voor u niet werken.</p>
-<h3 class="main">Verbeteringen</h3>
-<p>De volgende verbeteringen zijn aangebracht in de tekst:</p>
-<table class="correctiontable" summary=
-"Overzicht van verbeteringen aangebracht in de tekst.">
-<tr>
-<th>Bladzijde</th>
-<th>Bron</th>
-<th>Verbetering</th>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd23e192">III</a></td>
-<td class="width40 bottom">GOOT</td>
-<td class="width40 bottom">GOOD</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd23e728">57</a></td>
-<td class="width40 bottom">insnijdigen</td>
-<td class="width40 bottom">insnijdingen</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd23e1037">89</a>,
-<a class="pageref" href="#xd23e1412">131</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd23e1452">134</a>, <a class="pageref" href="#xd23e1455">134</a>,
-<a class="pageref" href="#xd23e1547">145</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd23e1761">168</a>, <a class="pageref" href="#xd23e1766">169</a>,
-<a class="pageref" href="#xd23e1771">169</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd23e1131">97</a></td>
-<td class="width40 bottom">zoover</td>
-<td class="width40 bottom">zoo ver</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd23e1462">134</a></td>
-<td class="width40 bottom">eenvondig</td>
-<td class="width40 bottom">eenvoudig</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd23e1619">153</a></td>
-<td class="width40 bottom">.</td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Verwijderd</i>]</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd23e1656">157</a></td>
-<td class="width40 bottom">verband</td>
-<td class="width40 bottom">verbrand</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd23e1665">157</a></td>
-<td class="width40 bottom">stel</td>
-<td class="width40 bottom">stelt</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd23e1889">180</a></td>
-<td class="width40 bottom">speken</td>
-<td class="width40 bottom">spreken</td>
-</tr>
-</table>
-</div>
-</div>
-
-
-
-
-
-
-
-<pre>
-
-
-
-
-
-End of the Project Gutenberg EBook of Natuurkunde in de Huiskamer, by Tom Tit
-
-*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK NATUURKUNDE IN DE HUISKAMER ***
-
-***** This file should be named 53393-h.htm or 53393-h.zip *****
-This and all associated files of various formats will be found in:
-        http://www.gutenberg.org/5/3/3/9/53393/
-
-Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
-Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ for Project
-Gutenberg.
-
-Updated editions will replace the previous one--the old editions will
-be renamed.
-
-Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright
-law means that no one owns a United States copyright in these works,
-so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United
-States without permission and without paying copyright
-royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part
-of this license, apply to copying and distributing Project
-Gutenberg-tm electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG-tm
-concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark,
-and may not be used if you charge for the eBooks, unless you receive
-specific permission. If you do not charge anything for copies of this
-eBook, complying with the rules is very easy. You may use this eBook
-for nearly any purpose such as creation of derivative works, reports,
-performances and research. They may be modified and printed and given
-away--you may do practically ANYTHING in the United States with eBooks
-not protected by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the
-trademark license, especially commercial redistribution.
-
-START: FULL LICENSE
-
-THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
-PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
-
-To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
-distribution of electronic works, by using or distributing this work
-(or any other work associated in any way with the phrase "Project
-Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full
-Project Gutenberg-tm License available with this file or online at
-www.gutenberg.org/license.
-
-Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project
-Gutenberg-tm electronic works
-
-1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
-electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
-and accept all the terms of this license and intellectual property
-(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
-the terms of this agreement, you must cease using and return or
-destroy all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your
-possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a
-Project Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound
-by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the
-person or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph
-1.E.8.
-
-1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be
-used on or associated in any way with an electronic work by people who
-agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
-things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
-even without complying with the full terms of this agreement. See
-paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
-Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this
-agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm
-electronic works. See paragraph 1.E below.
-
-1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the
-Foundation" or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection
-of Project Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual
-works in the collection are in the public domain in the United
-States. If an individual work is unprotected by copyright law in the
-United States and you are located in the United States, we do not
-claim a right to prevent you from copying, distributing, performing,
-displaying or creating derivative works based on the work as long as
-all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope
-that you will support the Project Gutenberg-tm mission of promoting
-free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg-tm
-works in compliance with the terms of this agreement for keeping the
-Project Gutenberg-tm name associated with the work. You can easily
-comply with the terms of this agreement by keeping this work in the
-same format with its attached full Project Gutenberg-tm License when
-you share it without charge with others.
-
-1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
-what you can do with this work. Copyright laws in most countries are
-in a constant state of change. If you are outside the United States,
-check the laws of your country in addition to the terms of this
-agreement before downloading, copying, displaying, performing,
-distributing or creating derivative works based on this work or any
-other Project Gutenberg-tm work. The Foundation makes no
-representations concerning the copyright status of any work in any
-country outside the United States.
-
-1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
-
-1.E.1. The following sentence, with active links to, or other
-immediate access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear
-prominently whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work
-on which the phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the
-phrase "Project Gutenberg" is associated) is accessed, displayed,
-performed, viewed, copied or distributed:
-
-  This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and
-  most other parts of the world at no cost and with almost no
-  restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it
-  under the terms of the Project Gutenberg License included with this
-  eBook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the
-  United States, you'll have to check the laws of the country where you
-  are located before using this ebook.
-
-1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is
-derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not
-contain a notice indicating that it is posted with permission of the
-copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in
-the United States without paying any fees or charges. If you are
-redistributing or providing access to a work with the phrase "Project
-Gutenberg" associated with or appearing on the work, you must comply
-either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or
-obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg-tm
-trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.
-
-1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
-with the permission of the copyright holder, your use and distribution
-must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any
-additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms
-will be linked to the Project Gutenberg-tm License for all works
-posted with the permission of the copyright holder found at the
-beginning of this work.
-
-1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
-License terms from this work, or any files containing a part of this
-work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
-
-1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
-electronic work, or any part of this electronic work, without
-prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
-active links or immediate access to the full terms of the Project
-Gutenberg-tm License.
-
-1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
-compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including
-any word processing or hypertext form. However, if you provide access
-to or distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format
-other than "Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official
-version posted on the official Project Gutenberg-tm web site
-(www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense
-to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means
-of obtaining a copy upon request, of the work in its original "Plain
-Vanilla ASCII" or other form. Any alternate format must include the
-full Project Gutenberg-tm License as specified in paragraph 1.E.1.
-
-1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
-performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
-unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
-
-1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing
-access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works
-provided that
-
-* You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
-  the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
-  you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed
-  to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he has
-  agreed to donate royalties under this paragraph to the Project
-  Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid
-  within 60 days following each date on which you prepare (or are
-  legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty
-  payments should be clearly marked as such and sent to the Project
-  Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in
-  Section 4, "Information about donations to the Project Gutenberg
-  Literary Archive Foundation."
-
-* You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
-  you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
-  does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
-  License. You must require such a user to return or destroy all
-  copies of the works possessed in a physical medium and discontinue
-  all use of and all access to other copies of Project Gutenberg-tm
-  works.
-
-* You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of
-  any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
-  electronic work is discovered and reported to you within 90 days of
-  receipt of the work.
-
-* You comply with all other terms of this agreement for free
-  distribution of Project Gutenberg-tm works.
-
-1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project
-Gutenberg-tm electronic work or group of works on different terms than
-are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing
-from both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and The
-Project Gutenberg Trademark LLC, the owner of the Project Gutenberg-tm
-trademark. Contact the Foundation as set forth in Section 3 below.
-
-1.F.
-
-1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
-effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
-works not protected by U.S. copyright law in creating the Project
-Gutenberg-tm collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm
-electronic works, and the medium on which they may be stored, may
-contain "Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate
-or corrupt data, transcription errors, a copyright or other
-intellectual property infringement, a defective or damaged disk or
-other medium, a computer virus, or computer codes that damage or
-cannot be read by your equipment.
-
-1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
-of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
-Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
-Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
-Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
-liability to you for damages, costs and expenses, including legal
-fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
-LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
-PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
-TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
-LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
-INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
-DAMAGE.
-
-1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
-defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
-receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
-written explanation to the person you received the work from. If you
-received the work on a physical medium, you must return the medium
-with your written explanation. The person or entity that provided you
-with the defective work may elect to provide a replacement copy in
-lieu of a refund. If you received the work electronically, the person
-or entity providing it to you may choose to give you a second
-opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If
-the second copy is also defective, you may demand a refund in writing
-without further opportunities to fix the problem.
-
-1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
-in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS', WITH NO
-OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT
-LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
-
-1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied
-warranties or the exclusion or limitation of certain types of
-damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement
-violates the law of the state applicable to this agreement, the
-agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or
-limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or
-unenforceability of any provision of this agreement shall not void the
-remaining provisions.
-
-1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
-trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
-providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in
-accordance with this agreement, and any volunteers associated with the
-production, promotion and distribution of Project Gutenberg-tm
-electronic works, harmless from all liability, costs and expenses,
-including legal fees, that arise directly or indirectly from any of
-the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this
-or any Project Gutenberg-tm work, (b) alteration, modification, or
-additions or deletions to any Project Gutenberg-tm work, and (c) any
-Defect you cause.
-
-Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
-
-Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
-electronic works in formats readable by the widest variety of
-computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It
-exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations
-from people in all walks of life.
-
-Volunteers and financial support to provide volunteers with the
-assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg-tm's
-goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
-remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
-Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
-and permanent future for Project Gutenberg-tm and future
-generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see
-Sections 3 and 4 and the Foundation information page at
-www.gutenberg.org
-
-
-
-Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
-
-The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
-501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
-state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
-Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification
-number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by
-U.S. federal laws and your state's laws.
-
-The Foundation's principal office is in Fairbanks, Alaska, with the
-mailing address: PO Box 750175, Fairbanks, AK 99775, but its
-volunteers and employees are scattered throughout numerous
-locations. Its business office is located at 809 North 1500 West, Salt
-Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up to
-date contact information can be found at the Foundation's web site and
-official page at www.gutenberg.org/contact
-
-For additional contact information:
-
-    Dr. Gregory B. Newby
-    Chief Executive and Director
-    gbnewby@pglaf.org
-
-Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg
-Literary Archive Foundation
-
-Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
-spread public support and donations to carry out its mission of
-increasing the number of public domain and licensed works that can be
-freely distributed in machine readable form accessible by the widest
-array of equipment including outdated equipment. Many small donations
-($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
-status with the IRS.
-
-The Foundation is committed to complying with the laws regulating
-charities and charitable donations in all 50 states of the United
-States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
-considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
-with these requirements. We do not solicit donations in locations
-where we have not received written confirmation of compliance. To SEND
-DONATIONS or determine the status of compliance for any particular
-state visit www.gutenberg.org/donate
-
-While we cannot and do not solicit contributions from states where we
-have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
-against accepting unsolicited donations from donors in such states who
-approach us with offers to donate.
-
-International donations are gratefully accepted, but we cannot make
-any statements concerning tax treatment of donations received from
-outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.
-
-Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
-methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
-ways including checks, online payments and credit card donations. To
-donate, please visit: www.gutenberg.org/donate
-
-Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic works.
-
-Professor Michael S. Hart was the originator of the Project
-Gutenberg-tm concept of a library of electronic works that could be
-freely shared with anyone. For forty years, he produced and
-distributed Project Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of
-volunteer support.
-
-Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
-editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in
-the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not
-necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper
-edition.
-
-Most people start at our Web site which has the main PG search
-facility: www.gutenberg.org
-
-This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
-including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
-subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
-
-
-
-</pre>
-
-</body>
-</html>
diff --git a/old/53393-h/images/back.jpg b/old/53393-h/images/back.jpg
deleted file mode 100644
index da9d9f6..0000000
--- a/old/53393-h/images/back.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/book.png b/old/53393-h/images/book.png
deleted file mode 100644
index 8c9ee4f..0000000
--- a/old/53393-h/images/book.png
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/card.png b/old/53393-h/images/card.png
deleted file mode 100644
index 1ffbe1a..0000000
--- a/old/53393-h/images/card.png
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/external.png b/old/53393-h/images/external.png
deleted file mode 100644
index ba4f205..0000000
--- a/old/53393-h/images/external.png
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/front.jpg b/old/53393-h/images/front.jpg
deleted file mode 100644
index 4e07b1d..0000000
--- a/old/53393-h/images/front.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/letter-h.png b/old/53393-h/images/letter-h.png
deleted file mode 100644
index bdb3546..0000000
--- a/old/53393-h/images/letter-h.png
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/letter-x-sideways.png b/old/53393-h/images/letter-x-sideways.png
deleted file mode 100644
index 34528ca..0000000
--- a/old/53393-h/images/letter-x-sideways.png
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p001.jpg b/old/53393-h/images/p001.jpg
deleted file mode 100644
index 13d0d32..0000000
--- a/old/53393-h/images/p001.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p003.jpg b/old/53393-h/images/p003.jpg
deleted file mode 100644
index 4e82163..0000000
--- a/old/53393-h/images/p003.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p005.jpg b/old/53393-h/images/p005.jpg
deleted file mode 100644
index 39db7cb..0000000
--- a/old/53393-h/images/p005.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p006.jpg b/old/53393-h/images/p006.jpg
deleted file mode 100644
index 5fb59e2..0000000
--- a/old/53393-h/images/p006.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p008.jpg b/old/53393-h/images/p008.jpg
deleted file mode 100644
index 692ea04..0000000
--- a/old/53393-h/images/p008.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p010.jpg b/old/53393-h/images/p010.jpg
deleted file mode 100644
index 1bc8611..0000000
--- a/old/53393-h/images/p010.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p012.jpg b/old/53393-h/images/p012.jpg
deleted file mode 100644
index 09f97ff..0000000
--- a/old/53393-h/images/p012.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p014.jpg b/old/53393-h/images/p014.jpg
deleted file mode 100644
index 9595359..0000000
--- a/old/53393-h/images/p014.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p016.jpg b/old/53393-h/images/p016.jpg
deleted file mode 100644
index e78b166..0000000
--- a/old/53393-h/images/p016.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p018.jpg b/old/53393-h/images/p018.jpg
deleted file mode 100644
index c7c6f10..0000000
--- a/old/53393-h/images/p018.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p020.jpg b/old/53393-h/images/p020.jpg
deleted file mode 100644
index 783b952..0000000
--- a/old/53393-h/images/p020.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p022.jpg b/old/53393-h/images/p022.jpg
deleted file mode 100644
index c37841c..0000000
--- a/old/53393-h/images/p022.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p024.jpg b/old/53393-h/images/p024.jpg
deleted file mode 100644
index 88ffd91..0000000
--- a/old/53393-h/images/p024.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p026.jpg b/old/53393-h/images/p026.jpg
deleted file mode 100644
index 146b43a..0000000
--- a/old/53393-h/images/p026.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p028.jpg b/old/53393-h/images/p028.jpg
deleted file mode 100644
index 759bea4..0000000
--- a/old/53393-h/images/p028.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p030.jpg b/old/53393-h/images/p030.jpg
deleted file mode 100644
index 9428124..0000000
--- a/old/53393-h/images/p030.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p032.jpg b/old/53393-h/images/p032.jpg
deleted file mode 100644
index 56167c4..0000000
--- a/old/53393-h/images/p032.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p034.jpg b/old/53393-h/images/p034.jpg
deleted file mode 100644
index f0cf055..0000000
--- a/old/53393-h/images/p034.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p037.jpg b/old/53393-h/images/p037.jpg
deleted file mode 100644
index 30c1ab7..0000000
--- a/old/53393-h/images/p037.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p040.jpg b/old/53393-h/images/p040.jpg
deleted file mode 100644
index e27cff3..0000000
--- a/old/53393-h/images/p040.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p042.jpg b/old/53393-h/images/p042.jpg
deleted file mode 100644
index fdcbaec..0000000
--- a/old/53393-h/images/p042.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p044.jpg b/old/53393-h/images/p044.jpg
deleted file mode 100644
index 980644e..0000000
--- a/old/53393-h/images/p044.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p046.jpg b/old/53393-h/images/p046.jpg
deleted file mode 100644
index 9c3bf78..0000000
--- a/old/53393-h/images/p046.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p049.jpg b/old/53393-h/images/p049.jpg
deleted file mode 100644
index c892475..0000000
--- a/old/53393-h/images/p049.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p051.jpg b/old/53393-h/images/p051.jpg
deleted file mode 100644
index 5609b42..0000000
--- a/old/53393-h/images/p051.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p054.jpg b/old/53393-h/images/p054.jpg
deleted file mode 100644
index d0269bf..0000000
--- a/old/53393-h/images/p054.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p056.jpg b/old/53393-h/images/p056.jpg
deleted file mode 100644
index 6a022c2..0000000
--- a/old/53393-h/images/p056.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p058.jpg b/old/53393-h/images/p058.jpg
deleted file mode 100644
index a18a462..0000000
--- a/old/53393-h/images/p058.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p060.jpg b/old/53393-h/images/p060.jpg
deleted file mode 100644
index c761477..0000000
--- a/old/53393-h/images/p060.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p062.jpg b/old/53393-h/images/p062.jpg
deleted file mode 100644
index 88aff0f..0000000
--- a/old/53393-h/images/p062.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p064.jpg b/old/53393-h/images/p064.jpg
deleted file mode 100644
index 0310591..0000000
--- a/old/53393-h/images/p064.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p066.jpg b/old/53393-h/images/p066.jpg
deleted file mode 100644
index e477e1b..0000000
--- a/old/53393-h/images/p066.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p068.jpg b/old/53393-h/images/p068.jpg
deleted file mode 100644
index c334d97..0000000
--- a/old/53393-h/images/p068.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p070.jpg b/old/53393-h/images/p070.jpg
deleted file mode 100644
index 2beeda6..0000000
--- a/old/53393-h/images/p070.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p072.jpg b/old/53393-h/images/p072.jpg
deleted file mode 100644
index 3da37a4..0000000
--- a/old/53393-h/images/p072.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p074.jpg b/old/53393-h/images/p074.jpg
deleted file mode 100644
index ba05c54..0000000
--- a/old/53393-h/images/p074.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p077.jpg b/old/53393-h/images/p077.jpg
deleted file mode 100644
index 1427044..0000000
--- a/old/53393-h/images/p077.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p079.jpg b/old/53393-h/images/p079.jpg
deleted file mode 100644
index 3206818..0000000
--- a/old/53393-h/images/p079.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p081.jpg b/old/53393-h/images/p081.jpg
deleted file mode 100644
index 0743821..0000000
--- a/old/53393-h/images/p081.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p083.jpg b/old/53393-h/images/p083.jpg
deleted file mode 100644
index 02cb5e1..0000000
--- a/old/53393-h/images/p083.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p086.jpg b/old/53393-h/images/p086.jpg
deleted file mode 100644
index 193037b..0000000
--- a/old/53393-h/images/p086.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p088.jpg b/old/53393-h/images/p088.jpg
deleted file mode 100644
index c0929d2..0000000
--- a/old/53393-h/images/p088.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p091.jpg b/old/53393-h/images/p091.jpg
deleted file mode 100644
index 6e76052..0000000
--- a/old/53393-h/images/p091.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p093.jpg b/old/53393-h/images/p093.jpg
deleted file mode 100644
index c7ea1e8..0000000
--- a/old/53393-h/images/p093.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p095.jpg b/old/53393-h/images/p095.jpg
deleted file mode 100644
index 429944d..0000000
--- a/old/53393-h/images/p095.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p099.jpg b/old/53393-h/images/p099.jpg
deleted file mode 100644
index 83150a7..0000000
--- a/old/53393-h/images/p099.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p101.jpg b/old/53393-h/images/p101.jpg
deleted file mode 100644
index 87de94b..0000000
--- a/old/53393-h/images/p101.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p103.jpg b/old/53393-h/images/p103.jpg
deleted file mode 100644
index 19d6fd2..0000000
--- a/old/53393-h/images/p103.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p105.jpg b/old/53393-h/images/p105.jpg
deleted file mode 100644
index 02491d7..0000000
--- a/old/53393-h/images/p105.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p107.jpg b/old/53393-h/images/p107.jpg
deleted file mode 100644
index 303c0a1..0000000
--- a/old/53393-h/images/p107.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p109.jpg b/old/53393-h/images/p109.jpg
deleted file mode 100644
index d24815f..0000000
--- a/old/53393-h/images/p109.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p111.jpg b/old/53393-h/images/p111.jpg
deleted file mode 100644
index 0f10594..0000000
--- a/old/53393-h/images/p111.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p113.jpg b/old/53393-h/images/p113.jpg
deleted file mode 100644
index 661147c..0000000
--- a/old/53393-h/images/p113.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p115.jpg b/old/53393-h/images/p115.jpg
deleted file mode 100644
index fe86847..0000000
--- a/old/53393-h/images/p115.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p117.jpg b/old/53393-h/images/p117.jpg
deleted file mode 100644
index 1c82dc2..0000000
--- a/old/53393-h/images/p117.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p119.jpg b/old/53393-h/images/p119.jpg
deleted file mode 100644
index e0b9016..0000000
--- a/old/53393-h/images/p119.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p121.jpg b/old/53393-h/images/p121.jpg
deleted file mode 100644
index 913dd0c..0000000
--- a/old/53393-h/images/p121.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p123.jpg b/old/53393-h/images/p123.jpg
deleted file mode 100644
index e202f49..0000000
--- a/old/53393-h/images/p123.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p125.jpg b/old/53393-h/images/p125.jpg
deleted file mode 100644
index d57da66..0000000
--- a/old/53393-h/images/p125.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p127.jpg b/old/53393-h/images/p127.jpg
deleted file mode 100644
index 5ae6ac7..0000000
--- a/old/53393-h/images/p127.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p129.jpg b/old/53393-h/images/p129.jpg
deleted file mode 100644
index f49f28f..0000000
--- a/old/53393-h/images/p129.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p131.jpg b/old/53393-h/images/p131.jpg
deleted file mode 100644
index 57668a8..0000000
--- a/old/53393-h/images/p131.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p133.jpg b/old/53393-h/images/p133.jpg
deleted file mode 100644
index 390a23f..0000000
--- a/old/53393-h/images/p133.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p136.jpg b/old/53393-h/images/p136.jpg
deleted file mode 100644
index f4197af..0000000
--- a/old/53393-h/images/p136.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p137.jpg b/old/53393-h/images/p137.jpg
deleted file mode 100644
index 722886c..0000000
--- a/old/53393-h/images/p137.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p139.jpg b/old/53393-h/images/p139.jpg
deleted file mode 100644
index 798599b..0000000
--- a/old/53393-h/images/p139.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p141.jpg b/old/53393-h/images/p141.jpg
deleted file mode 100644
index 8f848b3..0000000
--- a/old/53393-h/images/p141.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p142.jpg b/old/53393-h/images/p142.jpg
deleted file mode 100644
index a3e6c67..0000000
--- a/old/53393-h/images/p142.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p143.jpg b/old/53393-h/images/p143.jpg
deleted file mode 100644
index 99c1a0c..0000000
--- a/old/53393-h/images/p143.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p145.jpg b/old/53393-h/images/p145.jpg
deleted file mode 100644
index 1e63e18..0000000
--- a/old/53393-h/images/p145.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p147.jpg b/old/53393-h/images/p147.jpg
deleted file mode 100644
index c31c779..0000000
--- a/old/53393-h/images/p147.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p148.jpg b/old/53393-h/images/p148.jpg
deleted file mode 100644
index 14fb6d6..0000000
--- a/old/53393-h/images/p148.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p149.jpg b/old/53393-h/images/p149.jpg
deleted file mode 100644
index 96c5d27..0000000
--- a/old/53393-h/images/p149.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p151.jpg b/old/53393-h/images/p151.jpg
deleted file mode 100644
index 50883ff..0000000
--- a/old/53393-h/images/p151.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p154.jpg b/old/53393-h/images/p154.jpg
deleted file mode 100644
index 17e84b1..0000000
--- a/old/53393-h/images/p154.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p156.jpg b/old/53393-h/images/p156.jpg
deleted file mode 100644
index 2e86eda..0000000
--- a/old/53393-h/images/p156.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p157.jpg b/old/53393-h/images/p157.jpg
deleted file mode 100644
index 31e7970..0000000
--- a/old/53393-h/images/p157.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p159.jpg b/old/53393-h/images/p159.jpg
deleted file mode 100644
index 4eb86e6..0000000
--- a/old/53393-h/images/p159.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p161.jpg b/old/53393-h/images/p161.jpg
deleted file mode 100644
index 186cc59..0000000
--- a/old/53393-h/images/p161.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p163.jpg b/old/53393-h/images/p163.jpg
deleted file mode 100644
index b6cb243..0000000
--- a/old/53393-h/images/p163.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p165.jpg b/old/53393-h/images/p165.jpg
deleted file mode 100644
index 1f92fe9..0000000
--- a/old/53393-h/images/p165.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p167.jpg b/old/53393-h/images/p167.jpg
deleted file mode 100644
index af40aed..0000000
--- a/old/53393-h/images/p167.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p168.jpg b/old/53393-h/images/p168.jpg
deleted file mode 100644
index 8c629b9..0000000
--- a/old/53393-h/images/p168.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p170.jpg b/old/53393-h/images/p170.jpg
deleted file mode 100644
index 3c7ff7e..0000000
--- a/old/53393-h/images/p170.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p172.jpg b/old/53393-h/images/p172.jpg
deleted file mode 100644
index 3bd7037..0000000
--- a/old/53393-h/images/p172.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p174.jpg b/old/53393-h/images/p174.jpg
deleted file mode 100644
index de625dd..0000000
--- a/old/53393-h/images/p174.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p176-2.png b/old/53393-h/images/p176-2.png
deleted file mode 100644
index d2aafc2..0000000
--- a/old/53393-h/images/p176-2.png
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p176.jpg b/old/53393-h/images/p176.jpg
deleted file mode 100644
index 4b4f8e2..0000000
--- a/old/53393-h/images/p176.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p179.jpg b/old/53393-h/images/p179.jpg
deleted file mode 100644
index 0fb4497..0000000
--- a/old/53393-h/images/p179.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p181.jpg b/old/53393-h/images/p181.jpg
deleted file mode 100644
index ad9ab1d..0000000
--- a/old/53393-h/images/p181.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p183.jpg b/old/53393-h/images/p183.jpg
deleted file mode 100644
index a3dbd4a..0000000
--- a/old/53393-h/images/p183.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p185.jpg b/old/53393-h/images/p185.jpg
deleted file mode 100644
index 62e1ce9..0000000
--- a/old/53393-h/images/p185.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p187.jpg b/old/53393-h/images/p187.jpg
deleted file mode 100644
index 470b1e4..0000000
--- a/old/53393-h/images/p187.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/p189.jpg b/old/53393-h/images/p189.jpg
deleted file mode 100644
index 4d8837e..0000000
--- a/old/53393-h/images/p189.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/spine.jpg b/old/53393-h/images/spine.jpg
deleted file mode 100644
index 0b45cbd..0000000
--- a/old/53393-h/images/spine.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/53393-h/images/titlepage.png b/old/53393-h/images/titlepage.png
deleted file mode 100644
index 5f30bcc..0000000
--- a/old/53393-h/images/titlepage.png
+++ /dev/null