diff options
Diffstat (limited to '44131-0.txt')
| -rw-r--r-- | 44131-0.txt | 2058 |
1 files changed, 2058 insertions, 0 deletions
diff --git a/44131-0.txt b/44131-0.txt new file mode 100644 index 0000000..7daa5b5 --- /dev/null +++ b/44131-0.txt @@ -0,0 +1,2058 @@ +*** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK 44131 *** + +Transcriber's Notes + +A few minor typographical errors have been corrected without notice. +However, many grammatical errors and odd spellings have been left as +in the original. + + + + +SINGLE COPIES PRICE FOURPENCE NET. + +19. (Vol. II., No. 5.) + +Majo, 1905. + + THE + ESPERANTIST + + La Esperanta Gazeto por la + Propagando de la Internacia Lingvo. + +ANNUAL SUBSCRIPTION: 3/- (4 francs; 1-1/2 roubles; 75 cents). + +Wholesale Agents: 41, Outer Temple, London, W.C. + +All Communications should be sent to THE EDITOR, 67, Kensington +Gardens Square, London, W. + + + + +CONTENTS. + Page + Voice from the Himalayas (Anando) 65 + A Sanskrit Legend + (A. Randall and L. K. Venner) 66 + The Smith (a Song by Mme. Reddet) 67 + Another Cat's Nest (Jem Ross Archibald) 67 + To-Morrow (Poem by A. Motteau) 68 + In Life's Presence (----ko) 68 + Conscience, from Victor Hugo + (translated by C. Guersent) 69 + Clarence's Dream, Shakespeare + (Clarence Bicknell) 70 + The City of the Demons (Elise Bauer) 71 + Colonization in America (Gen. Cox) 74 + Reverie (Kolowrat Ĉervinskij) 74 + Our Village Sports (F. A. Meigh) 75 + A Rainy Day (Poem by J. Parisot) 75 + Reminiscences, Part V. + (Edward Metcalfe, M.A., Oxon) 76 + The Protection of an Englishman + (Edward Gauntlett) 77 + On the Ice, from Pickwick (A. A. Cowan) 78 + A True N.Z. Ghost Story (Esp. 10549) 79 + Master Sparrow (Alfonso Wachter) 80 + + + + +AVIZO GRAVA. + +La malnova firmo Buchanan, Scott & Co., fondita en la jaro 1870, +prezentas siajn komplimentojn al la Esperantistaro kaj anoncas ke, +post nelonge, interesa kaj enspeziga propono aperos en tiu ĉi spaco. +Ĉiu Esperantisto, ĉu membro de ia konata grupo aŭ kies nomo +enskribiĝis en la Adresaro de D-ro Zamenhof, kiu volas akcepti +tiun ĉi proponon povos samtempe ne nur ŝpari al si specialan +rabaton sed ankaŭ antaŭenpuŝi la disvastigon de Esperanto. + +BUCHANAN, SCOTT & CO., + + Garthland Street, + Glasgow, Scotland. + + + + +The Remington + +THE _UNIVERSAL_ TYPEWRITER. + +Just think of it! + +THE INTERNATIONAL MACHINE. + +_Unbound by ties of nationality: + +The common bond of union of all civilised peoples._ + +The Remington can be supplied fitted for Esperanto. + + * * * + + THE REMINGTON TYPEWRITER COMPANY, + 100, Gracechurch St., London, E.C. + + + +La Remington + +LA _UNIVERSALA_ SKRIBMAŜINO. + +Pripensu je tio! + +LA INTERNACIA MAŜINO. + +_Tute liberiĝita de naciaj ligiloj: + +La Komuna unuigilo por ĉiuj civilizitaj popoloj._ + +La Remington estos liverita kun Esperantaj presliteroj. + + * * * + + LA REMINGTON TYPEWRITER KOMPANIO, + 100, Gracechurch St., Londono, E.C. + + + + +ĈIUJ, NI POVOS PARADIZON IRI. + + Kiu bone trinkas, + Tiu bone dormas. + Kiu bone dormas, + Tiu ne pensas malbone. + Kiu ne pensas malbone, + Tiu certe ne pekas. + Nu, ĉar kiu ne pekas. + Paradizon eniros. + De nun, bone trinku. + Kaj vi paradizon iros. + + * * * + +Por tio ĉi, oni devas aĉeti _bonajn vinojn_, kaj sin turni al:-- +Sro. Ch. Jadoan en Mercurey (S. & L.) France. + + + + +The "Review of Reviews" + + _Is the Best Magazine for Busy People. + And it is read by 'Esperanto' Students._ + +The aim of this Magazine is to make the Best Thoughts of +the Best Writers universally accessible at a Trifling Cost. + +The busiest and poorest in the community may here follow +with intelligent interest the great movements of Contemporary +History. + + Post Free for Twelve Months, 8/6, + 10 fr. 75 c., or 8.50 marks. + +Office: MOWBRAY HOUSE, NORFOLK ST., LONDON. + + + + +FOR SALE. + +160 Guinea 'Broadwood' Grand Piano for £63. In fine condition; +Rosewood. For all particulars write to The Editor. + + + + +Correspondence Lessons in Esperanto. + +ARE GIVEN BY + +Mr. A. MOTTEAU, Certified Teacher of Esperanto, 157, Earlham +Grove, Forest Gate, London, E. + +7/6 the Quarter. + + + + +Adresareto de Personoj kiuj deziras Korespondadi. + + +Sro. A. C. Body, 34, Greenbank Avenue, Plymouth. Dez. +interŝanĝi ilus. p-k. kun Gees. el aliaj landoj. + +Sro. C. B. Burgess, Penn Buildings, Erie, Pa., U.S.A. +Deziras koresp. kun Kristanaj Sciencistoj. + +Sro. Edward Gauntlett, Okayama, Japanujo. Deziras +interŝanĝi poŝtmarkojn; precipe deziras ricevi antaŭtempajn +kaj superpresitajn markojn de Anglujo kaj Britaj kolonioj. Ĉiam +respondos. + +Sro. L. A. Gill, Churchfield Hall, S. Acton, London, W. +Deziras koresp. kun ĉiul. per ilus. p-k. + +Sro. G. O. Messerly, Porlamar, Margarita, Venezuela, S. +America. Dez. kor. kun Geesp. nur letere pri feminismaj, literaturaj, +& estetik fizikkulturaj aferoj. Ne kolektas poŝt-markojn. Ĉiam +respondos. + +Sro. George Meadows, 68, Shrewsbury Street, Manchester, +S.W. Dez. kor. kun fremduloj per ilus. p-k aŭ letere. Dez. renkonti +Esp. en Manchester. + +Frl. Mitchell, Acaba House, 65, Marquess Road, Canonbury. +Kun alilandanoj par ilus. p-k. + +Sro. W. Miles, inĝeniero, 80, Station Road, Petersfield, +Anglujo. Deziras kor. kun Geesp. per ilus. p-k. Tuj & ĉiam resp. + +La Kosto de la Enskribo estas 6d. (70c. poŝtmarkoj). + + + + +THE ESPERANTIST + +The Esperanto Gazette for the Spread of the International Language. + + ABONPAGOJ ESTAS RICEVEBLAJ ĈE + SUBSCRIPTIONS SHOULD BE SENT TO + + H. Bolingbroke Mudie. Esq., 67, Kensington Gardens Square, London. W. + AUSTRIA.--Sro. T. Cejka, Bystrice Hostyn, Moravia. + BELGIUM.--M. M. Seynaeve. 3, Rue de l'Avenir, Courtrai. + FRANCE.--Grupo Pariza, 28, rue Serpente, Paris. + GERMANY.--Doktoro Mybs, 68, Markt Strasse Altona, Elbe. + NEW ZEALAND.--Esperanto Society, P.O. Box 50, Auckland. + RUSSIA.--Societo Espero, Bol Podjaceskaja 24, log 12, St Petersburg. + SWEDEN.--Sro. P. Ahlberg, 50, Döbelnsgatan, Stockholm. + +N.B. + +_Nepresitajn manuskriptojn la Redakcio resendos se oni aldonis +poŝtmarkon._ + +_Alsendatajn artikolojn la Redakcio laŭ bezono korektos._ + +_Oni povas sendi la abonpagon per poŝtmarkoj, kiuj estas akceptataj +laŭvaloro._ + +_Oni sendu ĉiujn artikolojn, demandojn kaj avizojn al La Redaktoro, +67, Kensington Gardens Square, London, W._ + +N.B. + +19. [Vol. II., No. 5.] + + Single Copies, 4d. net. Nos. + 2 to 13, 6d. each; Later Issues + 4d. each, net. + +MAJO, 1905. + + + + +VOĈO EL LA HIMALAJO. + +Letero de Anando. + + +La kvin sentoj malkovras la eksteran homon de unu al alia, sed ne +la internan. La sciado nur de la ekstera homo de ĉiu alia ne povas +fondi la veran parencecon inter homo kaj homo. + +Estas nur kiam lingvo venas kaj malkovras la internan homon de unu al +alia, estas nur kiam per lingvo ili eltrovas ke ili havas similajn +sentojn, ke la homoj ekkomprenas ke simila spirito aŭ individueco +ekzistas en ĉiu homo. Tiu ĉi ideo ree postulas aĝojn por maturiĝi +en tiun de universala frateco, kio nun estas bonekonata, almenaŭ +nome, de ĉiuj civilizataj landoj. + +Sed ekzistas ankoraŭ pli altan gradon, pli glora ol universala +frateco. + +Ĝi estas la _Universala Propro_, eltrovata de la antikvaj Hindaj +saĝuloj. Ĝi signifas ke la Propro en la Homaro estas Unu kaj la +Sama, kaj ne estas multespeca, aŭ simila. + +Estas la funkcio de lingvo malkovri la internan homon kaj aranĝi +lian parencecon rilate la aliaj. La malplej perfektigita dialekto +efektivigas tion inter la homoj de kiuj ĝi estas parolata. + +Kia, do, estas la funkcio de nia Esperanta lingvo, la lingvo +internacia? + +Vere fondigi kaj pliprofundigi ne sole la fratecon, sed ankoraŭ +pliproksime--la Propron de ĉiuj homoj. Instrui ke oni pensu pri +alia kiel pri Si, aŭ pensi _Si-e_ (Sanskrit _atmavat_), se mi povos +tiel skribi. La universala lingvo progresu tra ĉiuj landoj, vekanta +la universalan senton, la _homecon_ de ĉiuj homoj, la _Universalan +Propron_ de la Homaro, kaj tiam la gloro de la _Unu Si-o_ post ĉio, +brilos sur la mondon kaj estos videbla por ĉiuj, eĉ kiel estas +videbla la suno. Tiam efektive la homoj fariĝos _filoj de lumo_, al +kio celas la homa evolucio. + + +The five senses reveal the outer-man of one to another, but not the +inner. The mere knowledge of the outer-man of each other cannot +establish the true relationship between man and man. + +It is only when language comes and reveals the inner-man of one to +the other, it is only when through language they find out that they +have similar feelings, that men rise to the idea of a similar spirit +or self in each. This idea again takes ages to mature into that of +universal brotherhood, which is now well known, at least by name, in +all civilized countries. + +But there is a step still higher, more glorious than universal +brotherhood. + +It is the Universal Selfhood, discovered by the ancient sages of +India. It means that the Self in Man is One and the Same, and not +many and similar. + +It is the function of language to discover the inner-man and adjust +his relation to others. The least developed _patois_ does this among +the people by whom it is spoken. + +What, then, is the function of our Esperanto language, the +international tongue? + +To truly establish and deepen not only the brotherhood, but closer +still--the Selfhood of all men. To teach one to think of another as +_Self_, or "to think _Self-ly_" (Sanskrit _atmavat_), if I may say +so. Let the universal language progress through all lands, waking +up the universal feeling, the _humanity_ of all men, the _Universal +Selfhood_ of Man, and then the glory of the _One Self_ behind all +will shine upon earth and be visible to all, even as the sun is +visible. Then truly will men be children of light, towards the +attainment of which is human evolution. + + + + +SANSKRITA LEGENDO. + +Tradukita de A. Randall & L. K. Venner. + + +En la komenco, kiam Ajvashti venis al la kreo de la Virino, li trovis +ke, kreinte la Viron sia materialo elĉerpiĝis, kaj ke da malfluidaj +elementoj neniom restis. + +Je tiu malfacilego, post multe da meditado, li jene faris: + +Li prenis la Rondecon de la Luno, kaj la Kurbojn de la Rampaĵoj, kaj +la Teniĝon de la Rampantaj Kreskaĵoj, kaj la Trememon de la Herbo, +kaj la Maldikecon de la Kano, kaj la Floron de la Florkreskaĵoj, +kaj la Malpezecon de la Folioj, kaj la Maldikiĝon de la Rostro de +la Elefanto, kaj la Ekrigardojn de la Cervinoj, kaj la Kunvenon de +la Abel-amasoj kaj la Ĝojan Gajecon de la Sunradio, kaj la Ploremon +de la Nuboj, kaj la Ŝanĝemon de la Ventoj, kaj la Timemon de la +Leporo, kaj la Vanecon de la Pavo, kaj la Molecon de la Brusto de +la Papago, kaj la Malmolecon de la Diamanto, kaj la Dolĉecon de la +Mielo, kaj la Kruelecon de la Tigro, kaj la Varman Brilon de Fajro, +kaj la Babilemon de Garoloj, kaj la Kares-murmuradon de Kolomboj, kaj +la Hipokritecon de la Gruo, kaj la Fidelecon de la Ĉakavako, kaj, +kunmetinte kune tiujn ĉi, li kreis la Virinon kaj ŝin donis al la +Viro. + +Sed, post unu semajno, la Viro venis al li kaj diris: "Sinjoro, tiu +ĉi estaĵo, kiun vi donis al mi, malfeliĉigadas mian vivon. Ŝi +senĉese babilas, kaj min turmentas pli ol estas tolereble, neniam +permesante al mi pacon. Ŝi okupas mian tutan tempon, ŝi senkaŭze +ploras, kaj ĉiam ŝi estas mallaborema. Mi venas por redoni ŝin, +ĉar mi ne povas kun ŝi vivadi." + +Tial Ajvashti diris "Tre bone," kaj li reprenis ŝin. + +Tiam, post alia semajno la Viro revenis al li, kaj diris: "Sinjoro, +mi sentis la vivon esti tre izola tuj kiam mi redonis tiun estaĵon +al vi. Mi memoras ke ŝi dancis kaj kantis al mi, kaj mi memoras +la flankrigardojn de la okuloj, kiel ŝi ludis kun mi, kaj min +ĉirkaŭprenis, kaj ŝia rido estis muziko, kaj ŝi estis bela por +rigardi, kaj mola por palpi; tial do redonu ŝin al mi!" + +Tial Ajvashti diris "Tre bone," kaj li redonis ŝin. + +Tiam, post nur tri tagoj, la Viro revenis denove al li kaj diris: +"Sinjoro, mi ne povas ĝin kompreni, sed, malgraŭ ĉio, mi +certiĝas ke ŝi estas pli turmento ol plezuro al mi, tial, mi +petas, reprenu ŝin." + +Sed Ajvashti ekkriis: "Ho! Hontindulo, foriru! Mi tion ĉi ne suferos +plu; vi devas fari tiel bone, kiel vi povos." + +Tiam la Viro diris: "Sed mi ne povas vivi kun ŝi!" + +Kaj Ajvashti respondis: "Vi nek povas vivi sen ŝi." Kaj li turnis la +dorson kontraŭ la Viro kaj daŭrigis sian laboron. + +Tiam la Viro diris: "Kion mi faros? Mi ne povas kun ŝi vivi, kaj mi +ne povas sen ŝi vivi!" + + +In the beginning, when Iwashti came to the creation of Woman, be +found that he had exhausted his material in the making of Man, and +that no solid elements were left. + +In this dilemma, after much profound meditation, he did as follows: + +He took the Rotundity of the Moon, and the Curves of the Creepers, +and the Clinging of Tendrils, and the Trembling of Grass, and the +Slenderness of the Reed, and the Bloom of Flowers, and the Lightness +of Leaves, and the Tapering of the Elephant's Trunk, and the Glances +of the Deer, and the Clustering of the Swarms of Bees, and the Joyous +Gaiety of the Sunbeam, and the Weeping of the Clouds, the Fickleness +of the Winds, and the Timidity of the Hare, and the Vanity of the +Peacock, and the Softness of the Parrot's Bosom, and the Hardness of +Adamant, and the Sweetness of Honey, and the Cruelty of the Tiger, +and the warm Glow of Fire, the Chattering of Jays, and the Cooing of +the Kabala, and the Hypocrisy of the Crane, and the Fidelity of the +Chakawaka; and compounding all these together, he made Woman and gave +her to Man. + +But after one week Man came to him and said: "Lord, this creature +whom you have given me makes my life miserable. She chatters +incessantly, and teases me beyond endurance, never leaving me alone. +She takes up all my time, she cries about nothing, and is always +idle. I have come to give her back again, as I cannot live with her." + +So Iwashti said "Very well," and he took her back. + +Then after another week Man came to him and said: "Lord, I find +that my life is very lonely since I gave you back that creature. I +remember how she used to dance and sing to me, to look at me out of +the corners of her eyes, and play with me and cling to me, and her +laughter was music, and she was beautiful to look at and soft to +touch; so give her back to me again." + +So Iwashti said "Very well," and he gave her back again. + +Then after only three days Man came back again to him, and said: +"Lord, I know not how it is, but, after all, I have come to the +conclusion that she is more of a trouble than a pleasure to me, so +please take her back again." + +But Iwashti said: "Out on you, shameful one! Be off! I will have no +more of this; you must manage how you can." + +Then Man said: "But I cannot live with her." + +And Iwashti said: "Neither can you live without her." And he turned +his back on Man and went on with his work. + +Then Man said: "What is to be done? For I cannot live with her, and I +cannot live without her." + + + + +LA FORĜISTO. + +Kanto originale verkita de S-rino Reddet. (Sens). + + + Ho Forĝisto, forĝu feron! + Prenu per muskola brako + La martelon, forte frapu, + Bona la plugferon faru. + Jes, mi ekbruligas karbon, + Kaj mi forĝas por la Vivo! + + Ho Forĝisto, forĝu feron! + Tiru el la ruĝa fajro + Ĉiujn metiistajn ilojn + De l' maŝinoj la radarojn. + Jes, mi ekbruligas karbon, + Forĝos tuj por Laboristo! + + Ho Forĝisto, forĝu feron! + Serĉu el la blua ŝtalo + La plej bonan kaj flekseblan, + Forĝu bisturilon akran! + Jes, mi ekbruligas karbon, + Forĝos tuj por Kuracisto! + + Ho Forĝisto, forĝu feron! + Aŭdu de la pafilego + Fore la teruran voĉon + Kaj rapide forĝu glavon! + Ne ne! Mi estingas karbon, + Mi ne forĝos por la Morto! + + + + +LA KATINO & LA KOKIDOJ. + +Originale verkita de Jem Ross Archibald. + + +La interesa rakonto _Katnesto_ sur la Februara numero de The +Esperantist rememorigis al mi la saĝan maljunan katinon, kiun +mi ofte vidis kune kun ŝiaj strangaj familioj en farmadomo, kien mi +vizitis geamikojn. + +Ŝia nomo estos Torty, sed ŝi estis ankaŭ nomita "Kara avineto," +ĉar ŝi flegis kaj tre zorge vartis kelke da orfaj katidoj, kies +malfeliĉajn gepatrojn la ĉasgardistoj mortigis en la proksima +arbaro. + +Kiam mi ŝin ekvidis, mi pensis la nomon "Avineto" tute taŭga por +ŝia plen-zorga vizaĝo sed, tiatempe, mi ne konis, ke Torty posedis +plumajn tiel bone kiel pelajn familiojn. + +En tago mi ŝin vidis alportante en ŝia buŝo etan kokidon. + +Mi tuj ekkuris, kiel mi tiam pensis, por savi la vivon al la +malfeliĉa kokido. + +Torty atingis la kuirejon, mi ŝin sekvis en tiun grandan ĉambron. + +Ŝi ĝentile metis la birdeton en komfortan korbon apud la kameno. +Ŝi blekis kaj murmuretis dum ŝi vartis la kokideton! + +Mi diris al la servistoj, ke mi timis ke Torty mortigus la birdeton, +kaj ili tiam diris al mi la sekvantan rakonton. + +La farmamastrino unu tagon trovis kuvon da kokidoj, kies malserioza +patrino forlasis ilin perei en la kortbirdejo. + +Tion ĉi la farmamastrino tre bedaŭris, ĉar ili apartenis al bona +raso de bela kortbirdaro, tial ŝi alportis ilin, kaj enmetis ilin en +korbon apud la fajro en kuirejo. + +Ŝi eliris el tiu ĉambro por trovi flanelon por kovri kaj varmigi la +kokidojn. + +Ŝi aŭdis la maljunan katinon murmurante apud la korbo, kaj diris +"Torty! Kara katino, vi povos varmigi tiujn ĉi malfeliĉajn +kreitaĵojn!" + +Nu imagu ŝian miregon, kiam Torty blekis "Miaŭ (_Jes!_) kaj tuj +eksaltis tre zorge en la korbon." + +De tiu tempo, ĉiuj el la orfaj birdetoj fariĝis la genepoj de la +aminda maljuna "Avineto Torty." + +Oni povas priskribi la korbon de Torty ankaŭ kiel la _Katnesto_. + + + + +"MORGAŬ." + +Popoldira fabelo versigita de A. Motteau. + + + "Matene, morgaŭ, kampon mian," + Trenjo diris, "mi tuj plugos, + Antaŭ ol sezon' forflugos, + Aŭ grenon havos mi nenian." + + Alvenis morgaŭ; la plugilo + Tute preta lin atendis, + Sed nun manĝinviton sendis + Al li aminde la bofilo. + + Eĉ Trenjon ŝanceligis tio ... + Ĉu li devos tuj plugiri, + Aŭ ĉu ĉe filin' manĝiri? + Bah! _tago_ taŭgas por _nenio_. + + Amiko Trenjo do festenis + Ĉe l' bofilo kaj filino, + Kie, eble, ruĝa vino + Malfrue lin en lit' detenis. + + Anstataŭ tago, du li perdis-- + "Morgaŭ mi pli longe plugos," + Diris li, "ne tiel taŭgos." + Sitele morgaŭ trapluvadis. + + Postmorgaŭ la veter' beliĝis ... + Plugi ĉu nun povas Trenjo? + Ne, ĉar en la ĉevalejo + Ĉevalo lia malsaniĝis. + + Kaj tiam venis vilaĝfesto, + Kaj neniu faris ion: + Ŝatis Trenjo l' opinion + Ke beno ĉiam estas resto. + + Semajn' alia sin komencis + Per grandega kampfoiro; + Eĉ foriĝi de l' vojiro + Neniam Trenjo ja intencis. + + Edziĝon tiam li alestis, + Poste al enterigiro: + Tro malfrue la deziro + Por kampon plugi nun ĉeestis. + + _Se post la semsezono plugos_ + _Prokrastulo kampon sian,_ + _Ne miregu se nenian_ + _Tritikon li engrenejigos._ + + + + +ANTAŬ LA RIGARDO DE LA VIVO. + +Tradukita de ----ko. + + +Antaŭ la rigardo de la severa vivo staris du homoj, ambaŭ +nekontentaj je ĝi, kaj al la demando: "Kion vi atendas de mi?" unu +el ili per laca voĉo diris: + +"Mi estas indignigita per la krueleco de viaj interkontraŭecoj, +senforte mia prudento penas kompreni la sencon de la ekzisto, kaj per +senlumeco de malkompreno je vi animo mia estas plena. Mia memkonscio +diras al mi, ke homo estas la plej bona el ĉiuj kreitaĵoj." + +"Kion vi volas de mi?" senpasie demandis Vivo. + +"Feliĉon! ... Por feliĉo mia estas necese, ke vi interpacigu du +fundamentojn de la interkontraŭecoj de animo mia: mian _mi volas_ +kun via _vi_ devas." + +"_Volu_ tion, kion vi _devas_ por mi," severe diris Vivo. + +"Mi ne volas esti ofero via!" ekkriis la homo. "Mi volas esti reganto +de la vivo, sed devas mi kolon fleksadi en jugo de ĝiaj leĝoj--por +kio?" + +"Vi parolu do pli simple!" diris la dua homo, starinta pli proksime +al Vivo, sed la unua daŭrigis, ne doninte atenton al la paroloj de +lia kolego: + +"Mi volas liberecon, vivi en harmonio kun deziroj miaj, kaj mi volas +esti por proksimulo laŭ sento de devo, nek frato, nek servanto, kaj +mi estos tiu, kiel mi volos libere--sklavo aŭ frato. Mi ne volas +en societo esti ŝtono, kiun societo kuŝigas, kien kaj kiel ĝi +ekvolas, konstruante malliberejojn de feliĉo sia. Mi estas homo, mi +estas spirito kaj prudento. Vivo, mi devas esti libera!" + +"Haltu!" diris Vivo, severe ridetante. "Vi multe parolis, kaj ĉio, +kion vi diros plu estas por mi certa. Vi volas esti libera! Kio do? +Estu! Bataladu kun mi, venku min, kaj estu por mi reganto; kaj mi +tiam via sklavo estos. Vi scias, mi estas senpasia kaj al venkantoj +ĉiam facile cedadis. Sed estas necese venki! Vi al batalado kun mi, +pro via libereco, ĉu estas kapabla? Jes? Sufiĉe forta estas vi por +venko kaj je forto via ĉu vi kredas?" + +Kaj la homo diris malgaje: "Vi entiris min en bataladon kun mem mi, +vi akrigis prudenton mian, kiel tranĉilon, ĝi enpuŝiĝis al mi +malproksimen en animon kaj dispremis ĝin!" + +"Sed vi kun ĝi pli severe parolu, ne plendu," diris la dua homo. + +Sed la unua daŭrigis: "Mi ripozi volas de premo via. Ho donu al mi +ĝui feliĉon!" + +Vivo ree ekridetis per rideto, simila al brilo de glacio: + +"Diru! Kiam vi parolas, ĉu vi postulas, aŭ petas?" + +"Mi petas!" kiel eĥo la homo diris. + +"Vi petas, kiel kutima almozulo; sed, malfeliĉulo mia, mi devas diri +al vi--Vivo almozon ne donas! Kaj ĉu vi scias? Libera li ne petas, +li mem prenas donacojn miajn.... Sed vi! Vi estas nur sklavo de miaj +deziroj, sed ne pli. Libera estas tiu, en kiu estas forto de ĉiuj +deziroj rifuziĝi por en unu sin enmeti. Ĉu vi komprenis? Foriru!" + +Li komprenis, kaj kuŝiĝis, kiel hundo, ĉe la piedoj de la +senpasia vivo por nerimarkeble kaptadi pecojn de ĝia tablo, ĝiajn +manĝ-restaĵojn. + +Tiam la senkoloraj okuloj de la severa vivo ekrigardis la duan +homon--tio estis maldelikata, sed bona vizaĝo: + +"Pri kio vi petas?" + +"Mi ne petas, sed postulas." + +"Kion?" + +"Kie estas justeco? Donu ĝin tien ĉi! Ĉion ceteran poste mi +prenos, dume bezona al mi estas nur justeco. Mi longe atendis, +pacience atendis, mi vivis en laborado, sen ripozo, sen lumo! Mi +atendis.... sed sufiĉe! Kie estas justeco?" + +Kaj Vivo al li senpasie respondis: "Prenu!" + + + + +LA KONSCIENCO. + +De Victor Hugo, tradukita de C. Guersent (Rouen). + + +Kune kun siaj infanoj, kiam Kaino, la haroj malordigitaj, la vizaĝo +oliv-verdigita, tra la blovanta ventego forkuris malproksime de +Jehovo kiam vesperiĝis, li malĝoje alvenis ĉe la malsupron de +monto en vasta kamparo. Lia edzino lacigata, liaj senspiraj filoj +petis de li: "Ni kuŝiĝu teren kaj dormu." + +Kaino, ne dormante, sonĝis malsupre de la monto. Levinte la kapon en +la ĉiela funebra arkaĵo li vidis Okulon grande malfermatan, kiu, +en la mallumo, fikse rigardis lin. "Mi estas tro proksime," li diris +tremante. + +Li vekis siajn dormantajn filojn, sian lacigitan edzinon, kaj ree +forkuris malĝoje tra la mondon. Tridek tagojn kaj noktojn li +vagadis. Li marŝis muta, pala kaj tremanta je la plej malgranda +brueto, ne rigardante malantaŭ si, ne ripozante, ne dormante. + +Fine li alvenis ĉe la marbordoj de lando nomata Assuro. + +"Ni haltu tie," li diris, "ĉar tiu loko estas sendanĝera. Tie estas +la fino de la mondo." + +Kiam li sidiĝis, li vidis ankoraŭ Okulon lin rigardantan ĉe la +horizonto. + +Tiam li skuiĝis de forta tremo: + +"Ŝirmu min!" li ĝemis, kaj, la fingro sur la buŝo, liaj infanoj +rigardis lin sovaĝe tremantan. + +Kaino diris al Ĵabelo, patro de la vagantuloj de la vasta dezerto, +kiuj loĝas sub vastaj tendoj: "Etendu tiuflanke la tol-tendon." + +Oni etendis la tolan mureton. + +Kiam oni starigis ĝin per plombaj najloj: "Ĉu vi nenion plu vidas?" +diris Tsillao, lia blonda nepino, dolĉa kiel matenruĝo; kaj Kaino +respondis: + +"Okulon mi ankoraŭ vidas." + +Ĵubalo, patro de tiuj, kiuj trapasas la vilaĝojn ludante per +trumpetoj kaj frapante tamburojn ekkriis: "Mi konstruos barilegon." + +Li altigis bronzan muregon, kiu ŝirmis Kainon. Sed tiu ĉi ankoraŭ +ĝemis: "Tiu ĉi Okulo ĉiam rigardadas min." + +Enoĥo diris: "Ni faru zonon de turoj tiel teruran, ke nenio povu +alproksimiĝi. Ni faru fortikaĵon, kaj ni ĝin tute fermu." + +Tiam Tubalkaino, la forgistestro, konstruis grandegan kaj superhoman +urbon. Dum li laboris, liaj fratoj forpelis la Enosidojn, kaj la +Sethidojn, kaj oni boris la okulojn de la preterpasantoj. + +Vespere oni pafarkis al la steloj. La granito anstataŭis la +tol-tendon; oni kunligis ĉiujn ŝtonojn per feraj ligiloj. + +Infera ŝajnis la urbo. La ombro de la turoj noktigis la kamparon, la +muregoj estis dikaj same kiel montoj, kaj oni skribis sur la pordo: +"Estas tute malpermesate al Dio tien ĉi eniri!" + +Kiam ili finis muregi, oni ŝirmis la avon en ŝtonturo, sed li +restis funebra kaj okulfiksata. + +"Ho, Avo mia! Ĉu la Okulo malaperis?" diris Tsillao tremanta, kaj +Kaino ree ĝemis: "Ne, ĉiam ĝi estas tie." + +Tiam li diris: "Mi volas loĝi sub la tero, kiel homo tute sola en +sia tombo; nenio plu vidos min, mi neniam ion plu vidos." + +Oni do fosis kavegon, kaj Kaino diris: "Bone!" + +Tiam li malsupreniris sola sub tiun malluman arkaĵon. + +Kiam li estis sidiĝinta, kiam oni estis ferminta super lia kapo la +subteran galerion, tra la mallumo, en la tombo, Kainon ĉiam fiksadis +la Okulo. + + + + +LA SONĜO DE KLARENCO. + +Tradukita el la dramo "La Reĝo Riĉardo III." (Shakespeare) de C. +Bicknell. + + +Brakenburo. + + Kial malbone fartas Via Moŝto? + +Klarenco. + + Ho! mi la nokton tre mizere pasis, + Pro sonĝoj kaj vidaĵoj terurigaj; + Do kvankam mi Kristan' fidela estas, + Ne volus mi similan nokton pasi + Por gajni mondon da feliĉaj tagoj,-- + Tiel terure estis kaj malĝoje! + +Brakenburo. + + Kaj Via Moŝta sonĝo, kio estis? + +Klarenco. + + Mi pensis, ke mi el la Tur' forkuris. + Kaj enŝipiĝis por la martransiro + Al Burgundi', kun mia frat' Glostero; + Kaj li min vokis el ĉambreto mia + Al la ferdek': de tie ni rigardis + Anglujon, kaj pri mil teruraj tempoj + Dum la militoj inter Lankastero + Kaj Yorko, ni parolis. Dum ni paŝis + Laŭlonge la ferdekon kapturnigan, + Mi pensas ke Glostero iom falas; + Kaj li, falante, min deĵetas kiu + Lin savi penas, en la maltrankvilajn + Ondegojn de la mar'. Ho! Dio mia! + Ho! Dio! droni! kia suferado! + Ho! kia akvobruo en l' oreloj! + Kiom da mortvidaĵoj al l' okuloj! + De ŝipoj derompaĵojn mil mi vidas, + Kaj dekmil korpojn kiujn fiŝoj mordas; + Amasojn orajn, ankrojn kaj perlarojn, + Juvelojn de valor' nekalkulebla, + Ĉe l' fundo de la maro dissemitajn: + En la kranioj de l' mortintoj iuj; + Kaj en la truoj kie unufoje + Okuloj loĝis, kuŝas pro malŝato, + Juveloj rebrilantaj, kiuj kisas + La koton de la mara profundaĵo + Kaj nur mokadis ostojn de mortintoj. + +Brakenburo. + + Ĉu vi, mortante, libertempon havis + Sekretojn de la maro por rigardi? + +Klarenco. + + Jes, tiel pensis mi, kaj ofte provis + Delasi la spiriton; sed l' akvaro + Envia tenis ĝin, ne permesante + Ke ĝi l' aeron vastan kaj malplenan + Ekserĉu, sed sufokis ĝin en mia + Ĝemanta korpo preskaŭ rompigita + De penoj, por ke ĝi en maron iru. + +Brakenburo. + + Ĉu ne vekiĝis vi, pro l' agonio? + +Klarenco. + + Ho! ne! post vivo mia sonĝo daŭris, + Kaj la ventego en l' anim' komencis, + Kiam, laŭ mia penso, ĝi transiris + Kun la pramist' malgaja, li pri kiu + Poetoj skribas, la melankolian + Riveron, en la ĉiamnoktan regnon. + L' unuo kiu mian fremdanimon + Salutis, estis la famul', Warwick'o + Bopatro nobla mia; li ekkriis + "Do kian punon pro ĵurrompo lia + Malklara regno al Klarenco falsa + Nun povas doni?" kaj li neniiĝis. + Tiam fantomo al anĝel' simila + Kun la harar' per sango makulita, + Vagante venis; kaj li laŭte kriis + "Klarenco estas alveninta, falsa + Perfida, ĵurrompinta; li, Klarenco, + Kiu min vundis apud Tewkesbury'o: + Ho! kaptu lin, Furioj, lin konduku + En viajn turmentadojn." Tiam fine, + Mi pensis ke infera diablaro + Ĉirkaŭas min, kaj tiel malbelege + Kriegas, ke pro ili mi vekiĝas + Tremante, kaj dum longa posta tempo + Mi kredas ke mi estas en infero, + Tiel terura ŝajnis mia sonĝo. + +Brakenburo. + + Ne stranga estas ke ĝi vin timigis, + Ĉar mi mem timas, eĉ per la rakonto. + +Klarenco. + + Ho! Brakenburo, mi por li, Edwardo, + Aferojn faris, kiuj nun atestas + Kontraŭ animo mia; kaj rimarku + Per kio li nun rekompencas min. + Ho Di'! se preĝoj Vin ne kontentigos + Sed Vi Vin venĝos pro la miaj krimoj, + Sur mi, mi mem, kolero Via falu; + Ho! la edzinon mian la senkulpan, + Pardonu, kaj mizerajn idojn miajn. + Gardisto, apud mi sidiĝu iom. + La kor' laciĝas, kaj mi volus dormi. + +Brakenburo. + + Sinjor', volonte; Di' vin ripozigu. + +(Klarenco _dormas_). + + + + +LA URBO DE LA DEMONOJ. + +Tradukita de Elise Bauer (Munich). + + +Antaŭ multe da jaroj vivadis en la floranta urbo Kajro Hebrea rabeno +nomita Joĥonano, kiu estis la plej eminenta klerulo en sia lando. +Lia famo vastiĝis en la tuta Oriento, kaj la plej malproksimaj +popoloj sendis siajn junulojn, por ensorbi saĝecon de liaj lipoj. Li +estis profunde instruita en la tradicioj de siaj antaŭuloj, kaj en +disputadoj lia vorto estis decidiga. Li estis pia, justa kaj severa, +sed li havis unu malvirton--la amo por la oro estis kaptinta lian +koron, kaj li ne malfermis sian manon al la malriĉuloj. Tamen li +estis pli riĉa ol la plimulto, lia saĝeco estante por li la fonto +de riĉeco. La Hebreoj de la urbo ĉagreniĝis pro tiu ĉi makulo en +la karaktero de la plej saĝa el ili sed, kvankam la maljunuloj de la +gento daŭrigis respekti lin pro lia famo, la virinoj kaj infanoj ne +donis al li alian nomon ol: "Rabeno Joĥonano, avarulo." + +Neniu sciis tiel bone kiel li la ceremoniojn bezonatajn al la +iniciatio en la religion de Moseo, sekve la ekzercado de tiuj ĉi +solenaj oficoj estis por li alia fonto de gajno. + +Unu tagon, promenante en la ĉirkaŭaĵo de Kajro, kaj paroladante +kun junulo pri leĝo-scienco, okazis ke la anĝelo de la morto +ekfrapis lian akompananton. Li falis senmove antaŭ la piedoj de la +rabeno, dume tiu ĉi estis ankoraŭ parolanta. + +Vidante ke la junulo estas senviva, la rabeno disŝiris siajn vestojn +kaj gloriis Dion. Sed lia koro estis ektuŝita kaj, nokte, pensoj +pri la morto elturmentis lin. Li maltrankviliĝis pripensante sian +malmolecon kontraŭ la malriĉuloj, kaj li diris: "Benata estu la +nomo de Dio! Se iu petos min fari ion je Lia sankta nomo, mi ĝin +faros senpage." Sed li eksopiris, ĉar li timis ke oni povus peti lin +pri porcio de lia oro. + +Dum tiuj ĉi pensoj ankoraŭ okupis lin, laŭta krio aŭdiĝis antaŭ +la pordego de lia domo. + +"Vekiĝu, dormulo," la voĉo diris, "Vekiĝu! Infano estas morte +malsana, kaj la patrino sendis min por vi, por ke vi faru vian +oficon." + +"La nokto estas senluma," respondis la rabeno, alproksimiĝante la +fenestron, "kaj miaj jaroj estas multaj. Ĉu ne estas en Kajro pli +junaj viroj ol mi?" + +"Mi estas sendita nur por vi, rabeno Joĥonano, nomita saĝulo de +kelkaj, sed avarulo de aliaj. Jen estas oro," li daŭrigis, eltirante +monujon plenan je zeĥenoj, "mi ne deziras vian laboron por nenio! Mi +vin petegas veni, je la nomo de Dio!" + +Tiam la rabeno memoris la ĵus-faritan promeson kaj li ĝemis +spirite, ĉar la monujo ŝajnis esti multepeza. + +"Ĉar vi petegis min en la Dia nomo, mi iros kun vi," li diris al la +viro, "sed mi esperas, ke la interspaco ne estas granda. Remetu la +monon en vian poŝon." + +"La loko estas proksima," respondis la fremdulo,--nobla, bele-vestita +junulo. "Rapidu, ĉar mi ne devas perdi tempon." + +Joĥonano leviĝis, sin vestis, kaj, zorge ŝlosinte ĉiujn pordojn +de sia domo kaj metinte la ŝlosilojn en sekretan lokon, li akompanis +la fremdulon. + +"Mi ne memoras tian malluman nokton," diris la maljunulo. "Vi estu +mia gvidisto, ĉar mi povas apenaŭ vidi la vojon." + +"Mi ĝin konas bone," respondis lia akompananto, sopirante, "estas +vojo multe vizitata, kaj hore trairata de multaj. Apogu vin sur mia +brako, kaj ne timu." + +Ili antaŭen paŝadis. Estis mallume, sed heliĝis kelkafoje, kaj +tiam la rabeno ekvidis, ke li sin trovis en loko al li nekonata. + +"Mi kredis," li diris, "ke mi konas la tutan ĉirkaŭaĵon de Kajro, +tamen mi ne scias, kie mi estas. Mi esperas, mia amiko, ke vi ne +estas perdinta la vojon." Kaj li sentis malkuraĝon en la koro. + +"Ne timu," respondis la gvidisto, "via vojaĝo estas jam finiĝinta." +Dum li parolis, la rabeno sentis siajn piedojn forgliti, kaj li +malsupren rulis grandan deklivon. Retrovinte sin, li ekvidas, ke sia +akompananto estis ankaŭ falinta, kaj staris nun apud li. + +"Ne, junulo, se vi petolos tiamaniere kun maljunuloj, viaj tagoj ne +estos multaj! Ve al tiu, kiu insultas grizharojn!" diris la rabeno. + +La fremdulo senkulpigis sin, kaj ambaŭ daŭrigis silente la +marŝadon. + +La mallumo malpliiĝis, kaj la mirigata rabeno ekvidis, ke ili estas +venintaj al la pordegoj de urbo, kiun li neniam antaŭe vidis. Kaj li +ja konis ĉiujn urbojn en Egiptujo, kaj estis nur duono da horo de +lia foriro de lia loĝejo en Kajro! Tial li ne sciis kion pensi, kaj +sekvis la viron tremante. + +Baldaŭ ili trapaŝis la pordegojn de la feste iluminata urbo. La +stratoj estis plenigataj de festigantoj, kaj gojaj sonoj aŭdiĝis. + +Sed, rigardante la vizaĝojn de la preter-pasantoj, Joĥonano +ekvidis, ke tiuj ĉi estas la vizaĝoj de homoj interne elturmentataj +kaj, de la markoj kiujn ili havis, li sciis ke ili estas demonoj +(Mazikenoj). + +Li estis profunde terurita, kaj je la torĉ-lumo li rigardis nun +ankaŭ sian akompananton. Ankaŭ li havas la saman markon. + +La rabeno timiĝis multege, li preskaŭ svenis, sed li pensis ke +estas pli bone silenti, kaj malgaje li sekvis sian gvidiston, kiu +kondukis lin al belega domo en la plej bela kvartalo de la urbo. + +"Eniru!" diris la demono al Joĥonano, "ĉar tiu ĉi domo estas mia. +La sinjorino kaj la infano estas en la supra ĉambro." + +La rabeno supreniris la ŝtuparon, kaj eniris la ĉambron. + +La sinjorino, kies eksterordinara beleco estis vualita de senespera +melankolio, kuŝis en lito, apud ŝi la infano, en riĉaj vestaĵoj, +dormetis sur la genuoj de vartistino. + +"Rebeka, lumo de miaj okuloj, amatino de mia animo," diris la demono, +"mi alkondukis al vi la rabenon Joĥonanon, la saĝulon, kiun vi +deziris. Vi permesu ke li tuj komencu sian oficon, ĉar li deziras +reforiri rapide." + +Dirante tion ĉi, li ridetis maldolĉe, kaj rigardis la rabenon. Tiam +li eliris el la ĉambro sekvata de la vartistino. + +Kiam Joĥonano kaj la sinjorino estis solaj, ŝi sin turnis al li, +dirante: "Malfeliĉulo! ĉu vi scias kien oni vin kondukis?" + +"Mi ja scias," li respondis kun profunda ĝemo, mi scias, ke mi estas +"en la urbo de la Mazikenoj." + +"Sciu do plue," ŝi diris, kaj la larmoj fluegis el ŝiaj okuloj, pli +brilaj ol diamantoj, "sciu do plue, ke neniu estas iam alkondukita +tien ĉi, kiu ne estas pekinta kontraŭ Dio. Ne estas necese, ke vi +sciu mian pekon, kaj mi ne serĉas scii vian. Sed ĉi tie vi restados +por ĉiam, perdita kiel mi estas perdita." Kaj denove ŝi ekploregis. + +La rabeno ĵetis sian turbanon teren, kaj, elŝirante siajn harojn, +li ekkriis: "Ve al mi! Kiu vi estas, virino, kiu parolas tiamaniere +kun mi?" + +"Mi estas Hebreino," ŝi diris, "filino de doktoro de leĝoscienco +en la urbo Bagdad kaj alkondukita tien ĉi, vi ne demandu kiel! Mi +edziniĝis kun la Princo de la Mazikenoj, la sama kiu serĉis vin. La +infano, kiun vi vidis, estas mia unue naskito, kaj mi ne povas toleri +la ideon, ke la animo de tiu ĉi senkulpa infano devos perei! Mi tial +petegis mian edzon, ke li penu alkonduki tien ĉi pastron, por ke la +leĝo de Moseo--benata estu lia memoro--estu plenumata. Kaj via famo, +kiu etendis sin ĝis Bagdad kaj ankoraŭ pli malproksime igis min +pensi pri vi. Mia edzo, kvankam eminenta inter la Mazikenoj, estas +pli justa ol la aliaj demonoj, kaj li amas min, kiun li ruinigis kun +amo de malespero. Li do diris, ke la nomo de la saĝa Joĥonano estas +bone konata al li, kaj ke li scias, ke vi ne povos rifuzi al li. Vi +mem devos scii, kion vi estas farinta, por doni al li tian povon +super vi." + +"Mi ĵuras antaŭ la ĉielo," diris la rabeno, "ke mi ĉiam +respektegis diligente la leĝon, kaj vivadis konstante laŭ la +tradicioj de niaj patroj, de la tago de mia naskiĝo, ĝis nun. Mi +ne faris malbonon al iu ajn, aŭ per vorto aŭ faro, kaj ĉiutage +mi adoras la Sinjoron, plenumante detale ĉiujn postulitajn +ceremoniojn!" + +"Ne," diris la sinjorino, "ĉion tion vi povas esti farinta, kaj +pli ankaŭ, sed, malgraŭ tio ĉi, la demonoj povas posedi povon +super vi. Sed la tempo pasas, mi aŭdas la paŝojn de mia edzo sur la +ŝtuparo. Ekzistas por vi unu ŝanco de foriro." + +"Kia ĝi estas? Ho, ĉiela sinjorino, diru ĝin al mi!" + +"Ne manĝu, ne trinku, ne akceptu pagon aŭ donacon dum via estado en +tiu ĉi domo, kaj tiom da tempo, kiom vi tiel agas, la Mazikenoj ne +havas povon super vi, viva aŭ senviva. Estu kuraĝa, kaj persista!" + +Kiam ŝi ĉesis paroli, ŝia edzo revenis en la ĉambron, sekvata de +la vartistino, kiu portis ĉiujn necesaĵojn por la ceremonio. + +Kun multepeza koro li faris sian oficon, la vino estis, kiel kutime, +ĉirkaŭ-pasigata, por ke la infano, la patrino kaj la rabeno gustumu +ĝin. Li rifuzis ĝin, dirante: "Pardonu min, Sinjoro, sed mi faris +sanktan promeson fasti hodiaŭ, kaj mi nek manĝas nek trinkas." + +"Faru laŭ via ŝato," diris la demono, "mi ne deziras, ke vi ne +plenumu vian promeson!" kaj li ekridegis. + +Tiam la malfeliĉa rabeno estis kondukata en ĉambron, rigardantan +sur ĝardenon, kie li pasigis la ceterajn noktajn horojn kaj la +sekvantan tagon, ploregante, kaj preĝante la Sinjoron, ke li +liberigu lin el la urbo de la demonoj. + +Sed kiam la dekdua horo batis kaj la suno estis subirinta, la princo +revenis al li kaj diris: "Manĝu nun, mi vin petas, ĉar la tago +estas pasinta, kaj li metis manĝaĵojn antaŭ li." + +"Pardonu de nove vian servanton, mia sinjoro!" respondis Joĥonano, +"ĉar mi faris sanktan promeson ankaŭ por tiu ĉi tago. Ne koleriĝu +kontraŭ via servanto." + +"Mi ne koleras," respondis la princo. "Faru laŭ via plaĉo. Mi +respektegas vin promeson." Kaj li ridis pli laŭte ol la antaŭan +tagon. + +La rabeno pasigis duan tagon en sia ĉambro apud la ĝardeno +ploregante kaj preĝante. Sed, kiam la suno estis malleviĝinta +malantaŭ la montetoj, la princo denove staris antaŭ li, kaj +diris: "Manĝu nun, ĉar vi devas malsati. Via promeso estas multe +malgajiganta." Kaj li prezentis al li viandaĵojn. + +Joĥonano sentis grandan manĝbezonon, sed li preĝis interne al la +sinjoro, kaj la tento malaperis, kaj li respondis: "Pardonu min la +trian fojon, sinjoro. Mi refaris mian promeson." + +"Ĝi estu tiel!" diris la alia. "Vi leviĝu, kaj sekvu min." + +La princo prenis torĉon, kaj kondukis la rabenon tra granda parto de +sia palaco, al pordo de vasta ĉambro, kiun li malfermis per ŝlosilo +prenita el niĉo en la muro. Enirante la ĉambron, Joĥonano ekvidis +ke ĉio, planko, plafono, muroj, eĉ la sojlo de la pordo estas el +arĝento. La kurioze skulptata plafono, kaj la bordoj de la muroj +brilis en la torĉlumo, kvazaŭ ili estus fantazia frost-disegno. En +la ĉambromezo estis amasoj da arĝentaj moneroj en grandegaj urnoj +el la sama metalo, plenigitaj ĝis la randoj. + +"Vi faris al mi servon," diris la demono. "Vi prenu de tiu ĉi mono +tiom, kiom vi volas, eĉ ĉion!" + +"Mi ne povas, sinjoro," diris Joĥonano, "vi petis min veni tie ĉi +pro la nomo de Dio, kaj mi venis pro tiu nomo, kaj ne pro pago aŭ +rekompenco." + +"Sekvu min," diris la princo, kaj Joĥonano sekvis lin en alian +ĉambron. Ĝi estis el oro, kiel la unua estis el arĝento. Ĝia ora +tegmento estis subtenata de oraj kolonoj starantaj sur ora planko. +La trezoroj de la reĝoj de la tero ne estus povintaj aĉeti unu el +la dudek kvar vazoj da oraj moneroj, kiuj estis metitaj en ses vicoj +laŭlonge la ĉambro. + +Ne estas miro, ĉar ili estis plenigitaj per la senĉesaj laboroj de +la demonoj de la mino. + +La koro de Joĥonano estis tuŝita de avareco vidante la oron brili +en la flava torĉ-lumo, kiel la aŭtuna suno. Sed Dio helpis lin +kontraŭbatali. + +"Tiuj ĉi vazoj estas viaj," diris la demono, "unu el ili ja faris +vin pli riĉan ol la plej riĉa homo, sed mi al vi donas ĉiujn." + +Sed Joĥonano rifuzis denove. Tiam la princo de la Mazikenoj +malfermis la pordon de tria ĉambro, nomata la diamanta ĉambrego. +Enirinte ĝin, la rabeno ekkriis laŭte, kaj metis siajn manojn +antaŭ la okulojn, ĉar la brilo de la diamantoj blindigis lin, +kvazaŭ li estas rigardanta la mez-tagan sunon. En agataj vazoj estis +amasigitaj sennombraj diamantoj; la plej malgrandaj el ili estis pli +grandaj ol kolomb-ovo. Sur alabastraj tabloj trovis sin ametistoj, +topazoj, rubenoj, beriloj, kaj aliaj multekostaj juveloj, mirinde +laboritaj per la manoj de lertaj metiistoj. + +La ĉambro estis lumigitaj de karbunklo, kiu disĵetis lumon pli +brilan ol la radioj de la suno, sed pli freŝiganta ol la brilo +ĝentila de la luno. + +Tio estis grava tento por la avara rabeno, sed li estis fortigita de +supre, kaj rifuzis denove. + +"Mi ekvidas, ke vi konas min, Joĥonano, filo de Ben-Davido," diris +la princo. "Mi estas demono, kaj volis tenti vin por pereigi vin. +Sed, tial ke vi rezistis tiel longe, mi ne vin tentos plu. Estas +ankoraŭ alia ĉambro, kiun vi devas vidi." + +Kaj Joĥonano, kiu estis ferminta la okulojn kaj fervore preĝis al +la Sinjoro batante sian bruston, lin sekvis. + +La ĉambro, kiun la rabeno nun eniris estis tute malsama je la aliaj. +Ĝi estis malvasta kaj malriĉa, sen mebloj. Sur la malpuraj muroj +pendis senorde sennombraj aroj da rustiĝintaj ŝlosiloj. Inter ili, +Joĥonano ekvidis kun miro la ŝlosilojn de sia propra domo, kiujn li +estis kaŝinta je sia foriro, kaj li fikse rigardadis ilin. + +"Kion vi vidas," diris la demono, "ke vi rigardas tiel fikse? Ĉu li, +kiu rifuzas arĝenton kaj oron, povas esti ekscitata de rustiĝinta +ŝlosilaro?" + +"Ili estas miaj," respondis la rabeno, "kaj mi akceptos ilin, se vi +prezentas ilin al mi." + +"Vi do prenu ilin," diris la demono, metante ilin en lian manon. + +"Vi povas foriri. Sed, rabeno, kiam vi estos reveninta en Kajron, +malfermu ne nur vian domon, sed ankaŭ vian koron. Tial ke vi ne +malfermis ĝin antaŭe, mi havis povon super vi. Estas bone, ke vi +faris unu bonaĵon sen pago, ĉar tio savis vin. Vi ne estu pli longe +Joĥonano la Avarulo!" + +La rabeno klinigis sin ĝis la tero, kaj laŭdis la Sinjoron por sia +liberiĝo. + +"Sed kiel mi povas iri returnen? Mi ne scias la vojon." + +"Fermu viajn okulojn," ordonis la princo. + +Li faris tiel, kaj post momento li aŭdis la voĉon de la demon-estro +ordonante lin malfermi ilin denove. + +Kaj li sin trovis antaŭ sia domo en Kajro, kun la ŝlosiloj en la +mano. + +Retrovinte sin de sia surprizo, kaj dankinte la Sinjoron, li +malfermis sian domon, kaj ankaŭ sian koron. + +Li donacis almozojn al la malriĉuloj, li ĝojigis la korojn al la +vidvinoj, kaj helpis la malfeliĉajn. + +La fremduloj ĝuis lian gastamon kaj lia monujo estis al la servo de +ĉiuj bezonantoj. Lia vivo estis senfina bonfarado, kaj la beno de +Dio estis kun li. + +La homoj miris kaj diris: "Ĉu tiu ĉi viro ne estas nomata rabeno +Joĥonano, la avarulo? Kio kaŭzas la ŝanĝon?" + +Kiam la rabeno aŭdis tion, li kunvokis siajn amikojn, kaj konfesis +sian antaŭan amon por la mono, kaj la danĝeron al kiu tio kondukis +lin. + +Li rakontis al ili ĉion, kion mi ĵus rakontis al vi. + +Kaj saĝuloj, kiuj estis verkistoj, skribis lian rakonton por la +memoriĝo de la posteuloj, por ke ili profitu je ĝi. + + + + +KOLONIIGADO EN AMERIKO. + +Major-General George Cox. + + +Antaŭ ĉirkaŭ kvardek jaroj, mi vojaĝis en Nord-Ameriko, kaj +dum miaj vagadoj alvenis ĉe la ĉefurbo New York, kie mi restis +kelkajn semajnojn. En unu tago, ne havante ion speciale por fari, mi +promenetis el mia hotelo, kaj, trovante min apud la stacidomo, mi +eniris. + +Sur la trotuaro staris granda amaso da homoj kaj infanoj. + +"Kio okazas," mi diris, kiel mi pensas, al mi mem, sed ŝajne, mi +estis parolinta laŭte, ĉar voĉo ĉe mia kubuto ripetis la vortojn. + +Mi turnis min, kaj vidas apude, belan, hardan junulon, kiu, de lia +mieno kaj vestaĵo, estas evidente Amerikano. + +"Kio okazas," diris li, "ĉu vi volus sciiĝi, fremdulo, kion +signifas tiu ĉi amaso?" + +"Jes," mi respondis, "ĉar ŝajnas al mi, ke oni ne vidas kutime +tiom da homoj, viroj, virinoj kaj infanoj kunvenantaj en stacidomo, +escepte ke io neordinara okazas." + +La junulo ridanta, videble pro mia nescio, diris, "Nu, fremdulo, mi +divenas ke ni estas aro da koloniistoj forirontaj por loĝiĝi en la +Ŝtato Colorado, kaj mi divenas, ke ni estas tiel memstara grupo, +kiel iam lasis New York por la Okcidento. Ekzemple, tiu viro tie; nu, +mi divenas ke li malfermos sekkomercaĵan magazenon; tiu ĉi estas +nia pastro; tiu estas nia drogisto; tiu ĉi, nia kuracisto; tiu, nia +advokato; tiu maljunulo tie, estas juĝisto (ĉiuj el ni, laŭvice, +estos la juĝantaro!)" li diris kun rideto, parenteze. + +"Tiu grupo dekstre (vi vidas ke la viroj havas nek vangharojn nek +lipharojn), nu, ili estas aktoroj por nia nova teatro. Ĉu vi ne +pensas ke nia grupo estas modere plena?" + +"Jes," mi respondis. "Sed kion vi estas farontaj per tiu maljunega +kaj malfortega sinjoro, apoganta sin sur bastono? Ne ŝajnas al mi ke +vi povos multe uzi lin?" + +La Amerikano rigardis min momente, kaj siaj okuloj briletis humore +dum li parolis:--"Nu, fremdulo, mi divenas, ke tiu maljunulo estas la +plej gravega in-di-vi-du-o el nia partio; mi divenas ke ni malfermos +nian novan tombejon per li!!! Sed, pardonu al mi, mi devas helpi lin +eniri en la vagonaron; estus domaĝe lin perdi antaŭ ni alvenos en +Colorado! Adiaŭ!" + + + + +REVO. + +Originale verkita de G. Kolowrat (St. Petersburg). + + +Nokto. Mara bruo. La ondoj kun terura ĝemo per sia unutona krio +kvazaŭ plendas, kvazaŭ nekonsoleble ploregas. + +Unu ondo volas atingi alian; ili rapidas, ili kvazaŭ kuras al voko +de la ŝtonegoj; sed ve! tiuj ĉi trompis, anstataŭ ol karesi ili +pereigas ilin, kaj ili senespere disbatite revenas al siaj kolegoj, +eble por reunuiĝi por ataki la ŝtonegojn. Vane! Ili alportos nenian +doloron al la masivaj grandeguloj. Ree ili ploras. Ree ili ĝemas, +timigante la animon, suferigante ĝin. + +La steloj malgaje rigardas, kvazaŭ simpatiante al la ondoj, volante +helpi en ilia sencela batalado. + +Nigraj ĉirkaŭlinioj de la bordo, nedetrueblaj malafablaj ŝtonegoj +ankoraŭ pli sopiras kaj oni ekvolas foriri el tiu ĉi sufoka +atmosfero; oni volas forkuri, ekkrii kaj samtempe sentas ke tio ĉi +estus sencele, sensekve, kaj oni submetas sin al la naturo, vidante +sin senforta por bataladi. + +Ŝi sidis tie, sur la bordo, kaj pensis pri li. + +Li forveturis militon, kaj ne estas sciate, ĉu li revenos viva. Ŝi +estas lacigita de longa atendado, de longa nesciado. Ŝi ekrevis. + +Al la lacigita animo en ŝia prezento aperas li, gaja post milito, +post venko, post ricevo de rekompenco. Li alkuras, ĉirkaŭprenas +ŝin, ridetas, kisas. Ŝi sentas sin feliĉa. + +Al ŝi ŝajnas, ke la ondoj pro troeco da sentoj gaje bruas por festi +lian revenon kaj ĝoji ŝian feliĉecon. Ke la steloj gaje ekrigardas +ŝin, volante ĵeti sin de la ĉielo por plenigi ŝian feliĉecon, +por lumigi, por ĉirkaŭpreni ilin. + +Al ŝi ŝajnas, ke la ŝtonegoj kareseme altiras siajn manojn, kaj +ĉio volas kuniĝi en unu sento, en unu formo, en unu sono. + +Ŝi revis ke ... + +Sed subite ŝi reekkonscias, kaj eksentas la teruran realecon. +Ŝi komprenas, ke ĉio ĉi estis revo, kaj ŝi ektimas, ekkrias, +ekploras. + +Ŝi ekaŭdas la terurajn frapojn de la batalantaj ondoj, ŝi envidis +la mokemajn rigardojn de la steloj, ŝi rimarkas la minacajn formojn +de la ŝtonegoj kaj falas kun teruro, bedaŭrante la momentan revitan +forflugintan feliĉecon. + + + + +NIAJ VILAĜAJ SPORTOJ. + +Originale verkita de F. A. Meigh. + + +Unu el la plej amuzigaj okazaĵoj, kiujn mi estas vidinta, okazis dum +la ĉiujaraj sportoj de nia vilaĝo. Inter la diversaj eroj sur la +programo de amuzaĵoj, k.t.p., estis unu por la knaboj, kiuj havis +nur dekses jarojn kaj oni donacis grandan premion al la gajnanto. + +Oni estis elmezurinta antaŭe longan kurejon sur la kampo, kaj meze +de ĝi oni alligis per la kvar anguloj, grandan veldrapon. Ĉiuj +knaboj kiuj deziris partopreni en la amuzaĵo devis demeti siajn +botojn kaj jakojn kaj ilin meti amase ĉe la malproksima flanko de la +veldrapo. + +Tiam la knaboj sin aranĝis ĉe la komencaloko kaj oni donis al ĉiuj +el ili novan (duonpencan) bunon kaj botelon da ŝaŭmanta limonado. + +Ĉe antaŭaranĝita signalo ili devis gluti la bunon kaj limonadon +kiel eble plej rapide. Tuj kiam unu estas fininta oni lin permesis +ekkuri tra la kurejo. + +Mi neniam forgesos la diversajn metodojn, kiujn la knaboj uzis por +rapide malaperigi la nutraĵon. Iuj el ili premegis la bunojn per +la malpuraj manoj ĝis ili ŝajnis kiel nigraj kolbasetoj. Tiujn +ĉi apetitdonaĵojn ili penis gluti en tute sed la rezultatoj ne +estis ĉiam kontentigaj. Sed alia knabo enpuŝis sian tutan bunon +en unu vango kaj la botelan nazeton en la alia vango. Tiam okazis +eksplodon ĉar la limonado enŝaŭmadis en la buŝon pli rapide ol +li povis gluti kaj elŝovis la bunon. Kiel siaj kunuloj ekridegis! +Kiel ili tedis lin! Sed sentimige, li reenmetis la duonmaĉaĵon en +la buŝon, kaj sin preskaŭ sufokinte, li triumfis. Tiam komencis +la kuro. Kiam ili alvenis al la veldrapo ili devis rampi sub ĝin, +kaj estis tiel malluma tie, ke multaj, senintence piedfrapinte la +malantaŭajn amikojn (kaj ricevinte ree multajn frapojn) fariĝis +tiel konfuzaj, ke fine ili elrampis ĉe la fino, kie ili eniris kun +ruĝegaj, ŝvitaj vizaĝoj. Sed la aliaj kiuj eliris al la prava fino +ne povis trovi tuj siajn proprajn vestaĵojn. Ili aperis kiel aro de +kortbirdoj, skrapanta sur amaso da cindroj. + +Tamen, post mallonga tempo ili sin vestis kaj per la restanta +energio, atingis la gajnstangon. Alia amuzaĵo, kiu kaŭzis multan +ridadon inter la rigardantoj estis la kapto de porketo, kiun oni +antaŭe ŝmiris per sapo. + +Oni permesis nur la junajn edzinojn kunkuri por la porketo, sed +lia haŭto estis tiel glata ke neniu povis lin teni, kaj li kuris +timegige blekanta inter la rigardantoj; disĵetanta teren kelkajn +kiuj ĝenis lin. + +Sed la amuzaĵo daŭrigis ĝis unu edzino (kun elstaraj dentoj) dum +la interpuŝo, falis sur la porketo, kiu estis laciĝinta, kaj lin +kaptis. + +Voĉo apude ekkriis: "Ho! Nia Mario lin estas kaptinta per ŝiaj +dentoj." + + + + +PLUVA TAGO. + +J. Parisot (Vosges). + + + Timema knabino rapidas + Trairi la densan arbaron; + Korbeton portante, ŝi gvidas + La hejmen irantan kapraron. + Sed kapon skuetas la pino, + Dum blovas vent' florojn ŝirante. + Ho! zorgu pri l' korbo, knabino: + Forŝtelos ĝin vento blovante. + + La vojo nun ŝajnas malklara + Kaj tere filikoj elpendas; + Ĉielo fariĝas nubara. + Malfruan kapraron ŝi plendas, + Dum interplektatan branĉaron + Disligas, la manojn vundante. + Ho! zorgu orflavan la haron: + Forŝtelos ĝin dornoj ludante. + + Fulmeg' malproksime brilegas, + Gutetoj ekfalas, kaj bruas + Tondrego, kaj pluvo zumegas, + Akvego tra l' vojo defluas; + En koto glitetas la plando, + Venteg' l' antaŭtukon skuante. + Ho! zorgu, knabin' pri l' rubando: + Ĝin ŝtelos venteg' forflugante. + + Pro ĉia brueto, l' orelon + Vekanta, tuj preskaŭ ŝi svenas. + Sed, kiu ĉi tien, ombrelon + Portante, kaŝate alvenas? + Ha! ŝia jam pasis timeto: + Ŝi ridas, fianĉon vidante. + Ho! zorgu, knabin', pri l' rideto: + Ĝin ŝtelos l' eĥo forirante. + + Jen li fianĉinon manpremis; + Ŝi lin aŭskultadis revante; + Sed jam ne pro l' vento eltremis + L' ombrelo nun ambaŭ kovrante.... + Se ne la ombrelo mensogis, + Pasadis la horo tre dolĉe; + Knabino pri l' koro ne zorgis ... + L' ombrelo ĝin ŝtelis ensorĉe. + + + + +FRAGMENTAJ MEMOROJ. + +Originale verkita de Edward Metcalfe, M.A. (Oxon). + +_La aŭtoro rizervas ĉiajn rajtojn._ + + +Treege interesa mi trovis la konversacion de la pastro, kies memoro +estas tiel kiel profundega puto; puto en kiun mi ofte mallevis mian +sitelon por ĉerpi laŭ mia mezuro la akvon de lia iom stranga sed +ĉiam interesa sciado. + +Ke tiu sitelo gutetas; ke mi ne povas detale aŭ tute akurate +revenigi en memoron liajn rakontetojn estas, mi bone scias, +maljustaĵo kontraŭ vera klerulo. Sed la akvo kiu dum multaj jaroj +estas restinta en la ujo de mia cerbo ne povas esti tute same kiel +kiam mi ĝin freŝe ĉerpis el la viva fonto. Eble ĝi malklariĝas; +eble mi kunmiksas iom da forgesado. Sed malgraŭ tio mi penos rakonti +almenaŭ unu el la klarigoj, kiujn mi ĉiutage, preskaŭ ĉiuhore +ricevis. + +Mi estas nominta la urbon Chicago, kiam ekdiras la pastro: "Ha, tiu +nomo havas iom strangan devenon. Sed sendube vi jam scias pri tio!" + +"Sendube ne," mi respondas. "Mi estas grandega nesciulo. Plie mi +havas grandan emon por la aŭskultado. Volu tial min instrui, mi +petas." + +"Antaŭ la Ŝtatoj anoncis sian sendependon," li komencis, "dum tiu +milito de la Angloj kontraŭ la Francoj, kiu decidis la posedon de +la Okcidentaj Ŝtatoj, ambaŭ kontraŭbatalantoj tre uzadis kiel +spionistojn kaj antaŭmarŝantojn la tribojn Indianajn." + +Tagon, apud la lago _Erie_ la spionistoj de la Angloj raportis ke ili +ekvidis haltejon de la malamiko; kiun la Angloj decidis ataki. + +Sed lertege estis ankaŭ la spionistoj de la malamiko. Kiam alvenis +la soldatoj Anglaj ili vidis nur kelkajn fuĝantajn Indianojn. + +Post tiuj fuĝantoj tuj sin ĵetis, per flugantaj piedoj, la +Indianaj kunbatalantoj de la Angloj, kriegantaj per triumfaj voĉoj: +"_Ŝĭ-ka-go; Ŝĭ-ka-go_"; kiu signifas en ilia lingvo, "_Indianoj +kuras; Indianoj kuras._" + +Poste oni konstruis sur la sido de la haltejo ŝtipan fortikaĵeton, +kiun oni nomis pro la kriego de la Indianoj Ŝĭ-ka-go (Chicago). + +Loĝiĝis apud la fortikaĵeto loĝiĝantoj, kaj jen la komenco de la +konatega urbo. + +Bedaŭrinde oni nuntempe nur malofte ekvidas la ŝtipajn dometojn +de tiuj unuaj loĝiĝantoj; dometojn kiuj tre malmulte similas al +la lignaj domoj kiujn mi supre priskribis, kaj kiujn oni konstruas +el tabuloj, alfiksitaj tiamaniere ke ĉiu el ili estas superkuŝita +per la malantaŭa flanko de la supre lokita tabulo, laŭ maniero de +ardezoj sur tegmento. + +Ne! Tiuj Unuevenintoj uzadis ne tabulojn, sed tutajn arbtrunkojn, +krude per hakilo kvadrigitajn, aŭ eble laŭlonge segitajn kaj +tiamaniere kunmetintaj ke la rondflanko estu ekstere, kaj interne +la plata supraĵo. Ili konstruis kvar nerompitajn murojn kaj poste +trahakis aŭ trasegis la truojn por la pordo kaj fenestroj: Ĉiujn +interspacojn ili plenigis per koto; kaj tiamaniere faris konstruaĵon +treege fortikan kaj multe pli varman ol la nunaj lignaj domoj. Tamen +ĉar ili dehakis kaj _tuj_ uzis la arbojn post nelonge la freŝa +(verda) ligno malpliiĝis, kaj oni devis ofte renovigi la kotan +plenigaĵon. + +Mi vizitis farman domon kies la multaj aldonoj estis el tabuloj, +tamen ankoraŭ restis la, laŭ Amerikaj ideoj, _antikva_ ŝtipa +dometo, kiu estis, laŭ mia opinio, la plej dezirinda porcio +de la domo. Kiel kutime, ĝi enhavis du ĉambrojn; manĝo- kaj +dormo-ĉambro. + +En la dormĉambro proksime de la planko troviĝis iom granda truo. + +"Pro kio servas tiu ĉi truo?" + +"Ho, la ŝtipoj malpliiĝis, kaj la koto estas forfalinta." + +"Kial ne ankoraŭ ĝin kovri. Tra tia malfermaĵo povus tre facile +eniri serpento." + +"Ho, jes; antaŭ nelonge unu eniris." + +"Kaj post tia okazo vi ne ŝtopis la truon!" + +"Ho, ne; sed ni mortigis la serpenton." + +"_Kutimo naskigas malestimon!_" + +Amerikoj ŝajne rigardas serpentojn kiel ridindaĵoj; preskaŭ mi +diris amuziloj. + +Eĉ la nudpiedaj knabetoj saltas sur ilian korpon kaj per batego +de la nuda kalkano mortigas ilin. Eble tio ŝajnas esti danĝera +amuzaĵo, sed por la salto oni celas tiun porcion de la serpenta +korpo kiu, se tiuj rampaĵoj havus kolojn, estus la kolo; kaj +tiamaniere subpremate serpentoj estas senpovaj por vundi. + +Plie ne ĉiuj serpentoj estas atakemaj kiel bone certigas la sekvanta +memoraĵo:-- + +Preskaŭ mi estis nudpiedulo, ĉar mi havis sur la piedoj nur +malpezajn sandalojn (ledplandojn kun ledrimenoj). Ŝtrumpojn mi tute +ne portis kaj de la genuoj ĝis la piedoj la kruroj estis tute +nudaj, ĉar mi sunbanis en Aŭstrujo. + +Antaŭ la _Luft Hütte_ (aerbudo) en kiu mi dormas estas herbejo, sur +kiu mi promenas. Hodiaŭ ĉar pluvas mi kunportas pluvombrelon. + +Subite mi ekaŭdas siblon koleregan. Mi malsuprenrigardas. Preskaŭ +tuŝante mian piedon mi vidas la kapon de malgranda sed venemega +serpento kies lango en kaj el iradas la buŝon laŭ nekredebla +rapideco. Mi pensas ke eĉ la dikeco de arbfolio estus plenigita +la spacon inter la elstreĉita lango kaj la haŭto de mia piedo. +Terurigite mi restas senmova kiel ŝtonego. Krom sia lango la +serpento restas egale senmova, kaj dum kelka tempo ni rigardadas +unu la alian. Tiam, subite, ĝi forĵetas sin; forrapidegante per +grandegaj kurboj. + +Tiel rapide ĝi forrampis, ke la herbo fajfis de ĝia trairo! + +"Li kiu mortigas serpenton," diras Aŭstra kredo "mortos mem antaŭ +pasas unu jaro." + +Se mi estus atakinta tiun serpenton (kaj se mi estus portinta armilon +pli konvenan ol malfermita pluvombrelo, kredeble mi estus tion +farinta) mi kredas ke ne estus por mi necese atendi la finon de la +jaro. Mi ja estus mortinta tiun saman tagon. + +Foje en Egiptujo mi levis de la tablo gazeton kaj malkovris skorpion, +kaj en Italujo--sed ne; mi skribas nun miajn _Amerikajn_ memorojn. + +Resaltegas la vaganta penso kaj ankoraŭ mi sidas en la ligna salono +de la Amerika pastrejo, kaj jen pluvas, senĉese pluvas. + +En mia cerbo ripetas sin, sekvante la sonon de la pluvgutoj sur la +fenestroj, frazo kiun mi legis en Amerika libro kaj kiun mi ne plene +komprenis. + +"_Li ne scias sufiĉon por eniri de la pluvo._" + +La pordo malfermas kaj eniras tri geinfanoj, knabo kaj du knabinoj. + +Estante Amerikoj ili estas neniel hontemaj, faras sin tute kvazaŭ +en sia propra domo, babiladas senĉese pri multaj aferoj, kaj kiam +alvenas la horo de tagmanĝo, tagmanĝas kun ni. + +Posttagmeze la pluvo ĉesas kaj ili foriras. + +"Mi volus ekscii," diras la pastredzino, "kies geinfanoj ili estas." + +"Ĉu vi ne konas ilin?" mi demandas. + +"Ne, por mi ili estas tute fremduloj." + +"Sed tre senceremonie ili eniris vian domon." + +"Nature, ĉar pluvis." + +"Sed--ĉu vi intencas diri ke _iu ajn_ eniros _ies ajn_ domo kaj +tie tagmanĝos, nur ĉar pluvas?" + +"Jes, certe; kial ne? Ili estis treege bonvenaj, kaj nature oni sin +ŝirmas de la pluvo. + +"_Li nescias sufiĉon por eniri de la pluvo._" + +Ankoraŭ mi aŭdis la rekantaĵon, sed nun mi ĝin komprenis; mi +estas vidinta la Amerikan gastemecon. + +La Amerikan senceremoniecon--sed pri tio mi parolos en alia +fragmento. + + + + +PROTEKTO DE ANGLO. + +Vera rakonto de Edw. Gauntlett (Okayama). + + +Tage, en la somero de 18-- mi komencis longan promenon kune kun +la juna homo Japana kiu tiutempe min instruis je la malfacilega +Japanlingvo. Mi intencis unue iri en Ikao'n, kie estas elfluaĵoj de +varmakvo minerala. Ikao similas je Clovelly, en Devonshire, escepte +ke ĝi estas alta, kaj inter altaj montoj, Clovelly estante apud la +maro. + +Estis necese ke ni iru per vagonaro de Tôkyô, la ĉefurbo, ĝis +Maebashi urbo, kaj de tie, per malgrandega tramo al la vilaĝo +Shibusawa. Poste oni marŝas, aŭ rajdas en _jinrikisha_ (homtirata +kaleŝo) ĉirkaŭ dek-kvin mejloj ĝis Ikao. Tamen, kiam ni alvenis +je la stacidomo de la tramo en Shibusawa, subite ekpluvegis, kaj +ĉirkaŭ du horojn, kiam ni restis en la stacidomo, pluvegis kaj +tondregis. Post la pluvego, mi ekiris, kiam la homo kiu tiris la +"jinrikishan" en kiu estis niajn pakaĵojn, sciigis nin ke estis +necese ke ni havu du virojn por la _jinrikisha_, ĉar li kredas ke +sur la montoj, la vojo estus difektigita per la pluvo. Ni konsentis +kaj ekmarŝis. La _jinrikisha-viro_ prava estis, ĉar, post ke ni +marŝis ĉirkaŭ ok mejlojn, ni vidis ke ponto estis duondifektigita. + +Nun ekmallumiĝis, kaj ni eniris nebuleton; sed ni marŝadis, kaj +amike paroladis. Mi nun ekvidis ke virino nin sekvis, kaj, ĉar ŝi +persiste nin sekvis, mi diris al S-ro Kôsaka, mia instruisto: + +"Demandu al ŝi kial ŝi nin sekvas." + +Li tiele demandis, kaj diris al mi ke ŝi diris ke ŝi timis esti +ensorĉata per vulpoj aŭ meloj, kaj ke ŝi sciis ke malsamlanduloj +neniam ensorĉiĝis per ia besto. + +Mi ridetis, sed diris ke mi estus feliĉa ŝin protekti. Ŝi nin +sekvis ĝis la hotelo kaj tiam subite malaperis. + +La sekvantan tagon matene frue, la servanto de la hotelo venis al mia +ĉambro kaj diris ke iu deziris paroli kun mi. Mi surpriziĝis, kaj +diris al S-ro Kôsaka: + +"Subiru, mi petas, kaj vidu la homon kiu venis min vidi. Mi kredas ke +eble estis eraro de la servanto. Mi kredas ke neniu scias ke mi estas +en Ikao." + +Li iris, sed baldaŭ revenis, kaj diris ke estis vere: iu deziris +paroli kun mi. + +Mi iris al la pordego, kaj tie mi vidis la virinon kiun mi +"protektis" la antaŭan tagon! Ŝi subfleksis la kapon--mem la +korpon--kaj diris: + +"Mi vin dankegas, Sinjoro, por via bona protekto. Mi bone sciis +ke, se mi penis veni tien ĉi sole, la vulpoj aŭ la meloj min +ensorĉus." + + + + +SUR LA GLACIO. + +El "la Dokumentoj pri Pickwick," de Dickens, tradukita de A. A. +Cowan. + + +Maljuna Wardle kondukis ilin al sufiĉe granda frostita lageto, kaj +kiam la "grasa knabo" kaj S-ro Weller estis forŝovelintaj kaj +forbalaintaj la neĝon kiu estis falinta dum la nokto S-ro Bob +Sawyer aranĝis siajn glitilojn per lerteco kiu al S-ro Winkle +ŝajnis perfekte mirinda, kaj faris rondojn per sia maldekstra kruro, +kaj la cifero _8_, kaj enskribis sur la glacio, ne unufoje haltante +por spiri, multajn aliajn plaĉajn kaj mirigajn devizojn je la treega +kontentigo de S-ro Pickwick, S-ro Tupman kaj la sinjorinoj, kiu +atingis pozitivan entuziasmon, kiam maljuna Wardle kaj Benjamin +Allen kune kun la antaŭnomita Bob Sawyer, faris kelkajn misterajn +evoluciojn kiujn ili nomis _Skota danco_. + +Dume, S-ro Winkle (sia vizaĝo kaj siaj manoj bluiĝis per la +malvarmo) estis devigata bori en siajn ledplandojn kaj surmeti siajn +glitilojn, la pintoj poste, kaj faris la rimenojn tre implikajn, +helpata de S-ro Snodgrass, kiu sciis malpli pri glitiloj ol Hindo. + +Fine, tamen, helpate de S-ro Weller, la malfeliĉaj glitiloj estis +firme surŝraŭbataj kaj surbukataj kaj S-ro Winkle leviĝis. + +"Nun, Sinjoro," diris Sam, per kuriĝiga voĉo, foriru kaj montru al +"ili, kiamaniere ĝin fari." + +"Haltu, Sam, haltu," diris S-ro Winkle, kiu tremis forte, kaj +ekkaptigis la brakojn de Sam je la premo de dronoto. + +"Kiel glate estas, Sam!" + +"Kutima stato de glacio, Sinjoro," respondis S-ro Weller. "Tenu! +Sinjoro." + +Tiu ĉi lasta rimarko de S-ro Weller rilatis je pruvo kiun S-ro +Winkle faris, je la momento, de furioza deziro por ĵeti siajn +piedojn en la aeron, kaj fragegi la postan flankon de sia kapo +kontraŭ la glacio. + +"Tiuj ĉi--tiuj ĉi--estas tre mallertaj glitiloj? Ĉu ili ne estas +Sam?" demandis S-ro Winkle, ŝanceliĝe. + +"Mi timas ke malvigla sinjoro estas sur ili, Sinjoro," respondis Sam. + +"Nun, Winkle," kriis S-ro Pickwick, tute nekonscia ke io estis +malprava. + +"Venu; la sinjorinoj atendas vin." + +"Jes, jes," respondis S-ro Winkle je timegiga rideto, "mi venas." + +"Jam, komenconta," diris Sam, penante por liberiĝi. + +"Nun, Sinjoro. Ekiru!" + +"Haltu momente, Sam," spiregis S-ro Winkle, tenante lin tre amante. +"Mi trovas ke mi havas du vestojn hejme kiujn mi ne bezonas, Sam. Vi +povas ilin havi, Sam." + +"Mi dankas vin, Sinjoro," respondis Sam. + +"Ne atentu por tuŝi vian ĉapelon, Sam," diris S-ro Winkle rapide. +"Vi ne bezonas forpreni vian manon por tiun fari. Mi intencis doni al +vi 5 ŝilingojn hodiaŭ matene por Kristnaska donaco, Sam. Mi donos +ĝin al vi posttagmeze, Sam." + +"Vi estas tre bona, Sinjoro," respondis S-ro Weller. + +"Tenu min komence, Sam," diris S-ro Winkle. + +"Nun--tiu estas prava. Mi kutimiĝos baldaŭ, Sam. Ne tro rapide, +Sam! ne tro rapide!" + +S-ro Winkle kurbiĝante antaŭe, sia korpo faldita duone, estis +helpata trans la glacio de S-ro Weller, je tre stranga kaj negracia +maniero, kiam S-ro Pickwick kriegis senkulpe de la kontraŭa +bordo--"Sam!" + +"Sinjoro?" diris S-ro Weller. + +"Tien ĉi, mi bezonas vin." + +"Liberigu min, Sinjoro," diris Sam, "ĉu vi ne aŭdas ke la mastro +vokas. Liberigu min, Sinjoro!" + +Per fortega peno, S-ro Weller liberiĝis el la premo de la agonia +Pickwickano, kaj tion farante, donis grandegan antaŭenpuŝon je la +malfeliĉa S-ro Winkle. Per akurateco kiun nenia grado de lerteco +aŭ pratiko povis certigi, tiu malgaja sinjoro iris rapide en la mezo +de la _Skota danco_, je la preciza momento, kiam S-ro Bob Sawyer +faras svingon de neegala beleco. S-ro Winkle frapas forte kontraŭ +li, kaj kun laŭtega bruo, ili falis peze glacien. + +S-ro Pickwick kuris al la loko. + +Bob Sawyer estis leviĝinta, sed S-ro Winkle estis multe tro saĝa +por tion fari sur glitiloj. Li estis sidanta sur la glacio, faranta +spasmajn penojn por rideti; sed dolerego estis pentrata sur ĉiuj +siaj trajtoj. + +"Ĉu vi estas vundata?" demandis S-ro Benjamin Allen, kun granda +maltrankvileco. + +"Ne multe," diris S-ro Winkle, frotante sian dorson. + +"Mi volas ke vi permesas min tiri sangon el vi," diris S-ro +Benjamin Allen, tre avide. + +"Ne, mi dankas vin," respondis S-ro Winkle, rapide. + +"Mi vere pensas ke vi devus," diris Allen. + +"Mi dankas vin," respondis S-ro Winkle. "Plivole ne." + +"Kion vi pensas, S-ro Pickwick?" demandis Bob Sawyer. S-ro +Pickwick estis ekcitata kaj indigna. Li signodonis je S-ro Weller, +kaj diris per severega voĉo: "Demetu liajn glitilojn." + +"Ne; sed mi vere estis apenaŭ komencinta," kontraŭdiris S-ro +Winkle. + +"Demetu liajn glitilojn," ripetis S-ro Pickwick, firme. + +La ordono ne povis esti kontraŭbatalata. S-ro Winkle silente +permesis al Sam obei. + +"Levu lin," diris S-ro Pickwick. Sam helpis lin leviĝi. S-ro +Pickwick iris kelkajn paŝojn for de la rigardantoj, kaj signodonis +sian amikon ke li proksimiĝu, fiksis serĉantan rigardon je li, kaj +ekparolis per mallaŭta, sed klara kaj akcentega voĉo, tiujn ĉi +remarkindajn vortojn. + +"Vi estas ŝajnigulo, Sinjoro." + +"Kio?" diris S-ro Winkle, ektremante. + +"Ŝajnigulo, Sinjoro. Mi parolos pli simple, se vi volas ĝin. +Trompanto, Sinjoro." + +Je tiuj ĉi vortoj, S-ro Pickwick turnis sin malrapide kaj +rekunigis siajn amikojn. + + + + +AVIZO. + +Pro mia libertempo, mi ne povas doni la kutiman raporton _Monato +post Monato_. Mi esperas, ke la Legantoj ne malkontentiĝos pri tio. +Proksiman monaton la raporto eble estos _tro longa_! + +H.B.M. + + + + +VERA HISTORIO DE FANTOMO. + +Originale verkita de Esp. 10549 (Nova Zelandano). + + +Antaŭ nemultaj jaroj la Nova Zelanda urbeto Arrowtown iom +ekscitiĝis pri senĉesaj kaj persistaj fantomaj fabeloj. Oni diradis +ke ia terura blanka supernatura apero promenadis ĉiunokte en la +publika tombejo. Unue, kompreneble, la pluparto da la vilaĝanoj +ridetis, mokis, kaj nenion kredis pri tiaj raportoj, sed kiam, tago +post tago, tiuj strangaj famoj daŭradis kaj certiĝis de multe da +diversaj personoj, kaj eĉ de la antaŭaj mokintoj, la publika sciemo +fariĝis forta kaj ĝenerala. Baldaŭ kelkaj geservantoj tute rifuzis +preteriri la tombejon post mallumo, kaj la afero fariĝis enuiga kaj +multe malhelpis la gemastrojn. + +En la urbeto estis kuraĝa virino nomita S-rino P. kiu tute ne +timis supernaturaĵojn kaj ne povis kompreni la superstiĉajn +timemulojn. + +"Mario," diris ŝi al unu sia amikino, "ĉu vi timas la fantomon?" + +"Ne, S-rino P.," respondis Mario, ridante, "ĉar ne ekzistas tiaj +kreitaĵoj." + +"Sed io estas en la tombejo, kaj mi iros hodiaŭ vespere tien por +vidi ĝin. Ĉu vi volas min akompani?" + +"Kion ni faros en la tombejo?" + +"Ni spionos, kaj ni sciiĝos kio estas kiu timigas la urbetanojn." + +Mario unue ŝanceliĝis, sed fine konsentis, kaj je la dekunua horo +la du sentimaj virinoj eniris la terurigan loĝejon de la mortintoj. + +La nokto estis sen luno, sed la ĉielo estis hela, kaj la +ĉirkaŭaĵo estis sufiĉe videbla sub la stellumo. Mario, vidante +ĉie la blankajn tombŝtonojn en la palega mallumo, komencis iom +tremeti, kaj preskaŭ pentis sian bravecon. Tamen ŝi ne volis esti +timulino, kaj ŝi nerve penadis babili kaj ŝerci por sin kuraĝigi, +kiam subite--ĥ-r-r-r-r! + +Bona Dio! kio estas tio? Io nigra, nekomprenebla, harstariganta, +leviĝas el la infero antaŭ la piedoj de la virinoj kaj flugas al la +ĉielo. + +Mario kriegis laŭte kaj forkuris malantaŭen tra la pordeto sur la +vojon. + +"Mario, revenu!" alvokis S-rino P. "Malsaĝulino ridinda, revenu! +Nur estas vesperto!" + +Sed Mario nenion plu komprenis. Plene, senespere terurigita, +la kompatinda knabino kuris rapidege sur la vojo hejmen kiel +frenezulino, dum S-rino P. staris tiel kolera kiel ridanta. "Nu," +pensis ŝi, "mi devos spioni sole. Sed la atendo verŝajne estos +enuiga sen la junulino." + +Si antaŭiris ĝis la tombeja mezo, kaj sidiĝis post ia tombo sub +ombra cipreso. Pasis kelka tempo, eble unu horo, kaj S-rino P. +komencis oscedi kaj perdi paciencon, kiam--jen la fantomo! Jen vere +la spirito! Io granda, blankvestita, kun pala vizaĝo kiel mortinto, +kviete sed rapide alproksimiĝis. Ĝi marŝis rekte al la tombo post +kiu sidis la spionantino, sed tiu ĉi ne ektimis, sed senmove kaj +atente observadis la aperon, suspektante ian friponan trompon. La +fantomo fine haltis, kaj sen observi S-rinon P. metis sin genue +sur la tombo kaj--preĝis! Tuj la mistero klariĝis en la vigla +inteligenco de la kuraĝa kaj admirinda virino. La fenomeno ne estis +fantomo, sed somnambulistino. Juna virino kiu preĝis ĉe la tombo de +sia patrino. Tiam vere S-rino P. treege ĝojis pri tio ke la kriema +Mario forestas, ĉar la afero estis grava. Vekigi la dormantinon en +tombejo estus kompreneble ago danĝera kaj kruela. + +Sekve la saĝa spionantino restis senmova ĝis la knabino returnis +el la tombejo hejmen, kaj tiam ŝi sekvis malproksime tra la vojo al +la domo de la dormanta vagistino. La sinjorino restis ekster la domo +sufiĉe da tempo por ke la knabino rekuŝiĝu, kaj tiam ŝi frapis +kaj vekigis la patron por lin sciigi ke lia filino estas la terura +fantomo kiu bezonas kuraciston sen prokrasto. + + + + +MAJSTRO PASERO. + +Babilado de Alfonso Wachter (Riga). + + +Je malklara kaj nebula printempa mateno bela pasero, kiu estas +konsiderata vivan beleco de sia parencaro, flugis, kune kun sia +amantino al lignejo ĉe la suba Duna kie ankoraŭ estis trankvile kaj +tute dezerte en ĉi tiu frua matena horo, ĉar la lignolaboristoj, +jam komencinte sian taglaboron, interrompis ĝin por matenmanĝi. Ĉi +tiu matenmanĝo konsistis el seka pano, lardo kaj harengo. + +Ĉi tie nia pasero tuj komencis danci siajn plej graciajn amdancojn +sur la lignetoj, kiuj estis ĵetitaj sur la vojo por replibonigi +ĝin. En sia amebrieco li nek atentis la sentaŭgan dancplacon nek +ke ŝi ne estis pruntinta ian ekvidon al li, aŭ rimarkinta liajn +dancojn, sed ke ŝi serĉis sian nutraĵon senĉagrene pro lia +flirtado, kaj ŝi okaze konversaciis gaje kun ĉi tiu aŭ tiu el la +paserpatrinoj kiuj flugis al ĉi tiu lignejo. + +Kiam, post longa tempo, Majstro Pasero fine vekiĝis je sia +amebrieco--en malgranda malproksimeco Ho ve! Sur unu el la +multenombraj staploj de traboj en plej karesa _kapo ĉe kapo_ kun +blanka pasero li vidis sian amatinon! + +Oni ne povas esprimi per vortoj la doloron, kiun nia kompatinda +pasero sentis ĉe tiu ĉi rigardo. Kaj ilia feliĉa kaj gaja pepado, +kiu sonis al li kiel malica, moka ridado pri sia malfeliĉo, tranĉis +profunde en sian malgrandan kaj plenaman birdakoron. + +Vere, li deziris satigi sian malŝaton je venĝo, je la sango de sia +konkuranto. Li volis subigi lin en batalo ĝis morto kaj vivo. Sed +tiu ĉi batalo por la posedo de la multe dezirata pasera virgulino +ne estis batalata, ĉar la fiereco kondamnis batalon kun kontraŭulo +kiu estis konsiderata ne egal-naskulo, kun iu, kiu estas nur vanta +malsaĝulo de alia ĉarma paservirinaro, kaj ankaŭ frivola fanfarulo +de la paserviraro. + +Plua argumento kiun li atentis, estis ŝia nuna malkaŝa koketeco. + +Li nek intencas meti sencele ilian vivon, nek detrui ŝian +amafeliĉon, kiun li egoiste forprenus de ŝi se li mortigos ŝian +amiston. + +Tiu ĉi malegoista rifuziĝo je ŝia posedo--ŝi, kiu estis la revo +de siaj noktoj, ja ne estis facila por li. Li malĝojege subfleksis +sian kapeton kaj li dume restadis senmove sur la lignetoj. + +La pentraĵoj de pli fruaj tagoj eble preteriris je siaj inteligentaj +okuloj. Li eble memoris la tagon, kiam li unue renkontis ŝin, kaj +kiel iliaj okuloj rigardis tuj unu la alian serĉe kaj kritike, kiel +rigardas sub ŝtono miozoto. + +En Majo, kiam ĉio burĝonas, li renkontis ŝin sur la branĉoj de +betuleto, en societo de infanriĉa paserpatrino. + +Tuj kuniĝinta kun ili kaj estanta lerta, vigla societamulo, li +turnis baldaŭ la konversacion--kiu, ĝis nun tuŝis diversajn +trivialajn aferojn, ekzemple plaŭdon, edukadon, nutro zorgojn, +k.t.p. + +Li lerte vivigis la konversacion, evitis ian interrompon kaj etendis +ĝin kiel eble plej longe. La ombroj de la vespero jam komencis +malleviĝi kiam la malgranda pepa societo fine disigis sin, por +serĉi siajn nestojn. + +De tiu tempo, ŝia plej fidela akompananto, li ĉiam sekvis ŝin dum +ŝiaj vagoj tra urbo kaj lando, tra kampo kaj arbaro. Li faciligis +kavalire al ŝi trovi orajn avenerojn kaj plej sukajn berojn. + +Se malleviĝis la nokto, li zorgis pro sendanĝera restejo kaj fidele +gardis ĉe ŝi. + +Subite li estas vekita pro alproksimiĝantaj ligno laboristoj. +Li do ŝanĝis sian ripozlokon kaj ree komencis revi. Sed li ne +povis mediti longe. Paser-dando, kiu jam aŭdis pri lia malfeliĉo, +kuniĝis kondolence kun li. + +Silente, jes, tute apatie, Majstro Pasero sin kondutis rilate la +fluo de la parolado, ĉar li konsideris, ke estus malinde respondi +al la malsprita, frivola afektulo. Komprenante fine, ke lia certigo +de sincera kompato ne estas sufiĉe atentita, kaj ke lia bonopinia +konsilo estas rifuzita, la dando forflugis ofendinta, en lia +tromemfido. + +Doloriga ekĝemo ŝvelis la bruston de nia Majstro Pasero. La vana +babilado de la forfluginto ŝajnis al li kvazaŭ profanado de liaj +plej sanktaj sentaĵoj. Tute logike li konkludis ke, kiel tiu dando +jam sciiĝis pri lia ama-malĝojo, nur tro baldaŭ la tuta mondo de +la paseroj scios ĝin kaj fajfos sur ĉiuj tegmentoj. Moko kaj ŝajna +kompato de nun sekvos liajn kalkanojn kaj estos lia sorto! + +Sekve li decidas lasi sian patrujon, la lulilon de sia malĝojo, por +eviti tiamaniere al la moko kaj kompato. Kiam li fine tion decidis +kaj siajn flugilojn malfaldis por la flugo en la malproksiman fremdan +landon, li ankoraŭ aŭdis la jenan rimarkon, kiun la paser-dando +elparolis: + +"Aliaj urbetoj--aliaj knabinetoj!" + + + + + + +End of Project Gutenberg's The Esperantist, Vol. 2, No. 5, by Various + +*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK 44131 *** |