initial commit of ebook 24009HEAD main

author: Roger Frank <rfrank@pglaf.org> 2025-10-15 02:11:58 -0700
committer: Roger Frank <rfrank@pglaf.org> 2025-10-15 02:11:58 -0700
commit: abc559753db822ade625645836ccdf8e2ca07ca6 (patch)
tree: 32510f90baea21addb51a4a7d2739ff91a24655e /24009-h
16 files changed, 2668 insertions, 0 deletions
diff --git a/24009-h/24009-h.htm b/24009-h/24009-h.htm
new file mode 100644
index 0000000..2b1c056
--- /dev/null
+++ b/24009-h/24009-h.htm
@@ -0,0 +1,2668 @@
+
+<!DOCTYPE html
+PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/loose.dtd">
+
+<!-- This HTML file has been automatically generated from an XML source, using XSLT. If you find any mistakes, please edit the XML source. -->
+<html lang="nl-1900">
+<head>
+<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=ISO-8859-1">
+
+<title>Het Leven der Dieren</title>
+<link rel="schema.DC" href="http://dublincore.org/documents/1998/09/dces/">
+<meta name="author" content="A. E. Brehm">
+<meta name="DC.Creator" content="A. E. Brehm">
+<meta name="DC.Title" content="Het Leven der Dieren">
+<meta name="DC.Date" content="#####">
+<meta name="DC.Language" content="nl-1900"><style type="text/css">
+/* Standard CSS stylesheet */
+
+
+
+body
+{
+font: 100%/1.2em "Times New Roman", Times, serif;
+margin: 1.58em 16%;
+text-align: left;
+}
+
+.titlePage
+{
+border: #DDDDDD 2px solid;
+margin: 3em 0% 7em 0%;
+padding: 5em 10% 6em 10%;
+}
+
+h1.docTitle
+{
+font-size:1.6em;
+line-height:2em;
+}
+
+h2.byline
+{
+font-size:1.1em;
+font-weight:normal;
+line-height:1.44em;
+}
+
+span.docAuthor
+{
+font-size:1.2em;
+font-weight:bold;
+}
+
+h2.docImprint
+{
+font-size:1.2em;
+font-weight:normal;
+}
+
+.transcribernote
+{
+background-color:#DDE;
+border:black 1px dotted;
+color:#000;
+font-family:sans-serif;
+font-size:80%;
+margin:2em 5%;
+padding:1em;
+}
+
+.div0
+{
+padding-top: 5.6em;
+}
+
+.div1
+{
+padding-top: 4.8em;
+}
+
+.index
+{
+font-size: 80%;
+}
+
+.div2
+{
+padding-top: 3.6em;
+}
+
+.div3, .div4, .div5
+{
+padding-top: 2.4em;
+}
+
+.footnotes .body,
+.footnotes .div1
+{
+padding: 0;
+}
+
+h1, h2, h3, h4, h5, h6
+{
+clear: both;
+font-style: normal;
+text-transform: none;
+}
+
+h3
+{
+font-size:1.2em;
+line-height:1.2em;
+}
+
+h3.label
+{
+font-size:1em;
+line-height:1.2em;
+margin-bottom:0;
+}
+
+h4
+{
+font-size:1em;
+line-height:1.2em;
+}
+
+h4.lghead
+{
+margin-left:10%;
+margin-right:10%;
+
+}
+
+.alignleft
+{
+text-align:left;
+}
+
+.alignright
+{
+text-align:right;
+}
+
+.alignblock
+{
+text-align:justify;
+}
+
+p.tb, hr.tb
+{
+margin-top: 1.6em;
+margin-bottom: 1.6em;
+margin-left: auto;
+margin-right: auto;
+text-align: center;
+}
+
+p.poetry
+{
+margin:0 10% 1.58em;
+}
+
+p.line
+{
+margin:0 10%;
+}
+
+p.argument, p.note, p.tocArgument
+{
+font-size:0.9em;
+line-height:1.2em;
+text-indent:0;
+}
+
+p.argument, p.tocArgument
+{
+margin:1.58em 10%;
+}
+
+p.tocChapter
+{
+margin:1.58em 0%;
+}
+
+p.tocSection
+{
+margin:0.7em 5%;
+}
+
+
+div.epigraph
+{
+font-size:0.9em;
+line-height:1.2em;
+width: 60%;
+margin-left: auto;
+}
+
+.epigraph .bibl
+{
+text-align: right;
+}
+
+.epigraph .poem
+{
+margin-left: 0;
+}
+
+.epigraph .line
+{
+margin-left: 0;
+text-indent: 0;
+}
+
+.trailer
+{
+clear: both;
+padding-top: 2.4em;
+padding-bottom: 1.6em;
+}
+
+.floatLeft
+{
+float:left;
+margin:10px 10px 10px 0;
+}
+
+.floatRight
+{
+float:right;
+margin:10px 0 10px 10px;
+}
+
+p.figureHead
+{
+font-size:100%;
+text-align:center;
+}
+
+.figure p
+{
+font-size:80%;
+margin-top:0;
+text-align:center;
+}
+
+p.smallprint,li.smallprint
+{
+color:#666666;
+font-size:80%;
+}
+
+span.parnum
+{
+font-weight: bold;
+}
+
+.leftnote
+{
+font-size:0.8em;
+height:0;
+left:1%;
+line-height:1.2em;
+position:absolute;
+text-indent:0;
+width:14%;
+}
+
+.pagenum
+{
+display:inline;
+font-size:70%;
+font-style:normal;
+margin:0;
+padding:0;
+position:absolute;
+right:1%;
+text-align:right;
+}
+
+a.noteref
+{
+font-size: 80%;
+text-decoration: none;
+vertical-align: 0.25em;
+}
+
+
+.red
+{
+color: red;
+}
+
+.displayfootnote
+{
+display: none;
+}
+
+div.footnotes
+{
+margin-top: 1em;
+padding: 0;
+}
+
+hr.fnsep
+{
+margin-left: 0;
+margin-right: 0;
+text-align: left;
+width: 25%;
+}
+
+p.footnote
+{
+font-size: 80%;
+margin-bottom: 0.5em;
+margin-top: 0.5em;
+}
+
+p.footnote .label
+{
+float: left;
+text-align:left;
+width:2em;
+}
+
+.footnotes td, .footnotes th, .footnotes .tablecaption
+{
+font-size: 80%;
+}
+
+
+.poem
+{
+margin-left:5%;
+position:relative;
+text-align:left;
+width:90%;
+}
+
+.poem h4
+{
+font-weight:normal;
+margin-left:5em;
+}
+
+.poem .linenum
+{
+color:#777;
+font-size:90%;
+left:-2.5em;
+margin:0;
+position:absolute;
+text-align:center;
+text-indent:0;
+top:auto;
+width:1.75em;
+}
+
+.versenum
+{
+font-weight:bold;
+}
+
+/* right aligned page number in table of contents */
+.tocPagenum
+{
+position: absolute;
+right: 16%;
+top: auto;
+}
+
+.footnotes .line
+{
+font-size:80%;
+margin:0 5%;
+}
+
+.poem .i0
+{
+display:block;
+margin-left:2em;
+}
+
+.poem .i1
+{
+display:block;
+margin-left:3em;
+}
+
+.poem .i2
+{
+display:block;
+margin-left:4em;
+}
+
+.poem .i3
+{
+display:block;
+margin-left:5em;
+}
+
+.poem .i4
+{
+display:block;
+margin-left:6em;
+}
+
+.poem .i5
+{
+display:block;
+margin-left:7em;
+}
+
+.poem .i6
+{
+display:block;
+margin-left:8em;
+}
+
+.poem .i7
+{
+display:block;
+margin-left:9em;
+}
+
+.poem .i8
+{
+display:block;
+margin-left:10em;
+}
+
+.poem .i9
+{
+display:block;
+margin-left:11em;
+}
+
+span.corr
+{
+border-bottom:1px dotted red;
+}
+
+span.abbr
+{
+border-bottom:1px dotted gray;
+}
+
+span.measure
+{
+border-bottom:1px dotted green;
+}
+
+.letterspaced
+{
+letter-spacing:0.2em;
+}
+
+.smallcaps
+{
+font-variant:small-caps;
+}
+
+
+.caps
+{
+text-transform:uppercase;
+}
+
+.fraktur
+{
+font-family: 'Walbaum-Fraktur';
+}
+
+hr
+{
+clear:both;
+height:1px;
+margin-left:auto;
+margin-right:auto;
+margin-top:1em;
+text-align:center;
+width:45%;
+}
+
+h2.docImprint,h1.docTitle,h2.byline,h2.docTitle,.aligncenter,div.figure
+{
+text-align:center;
+}
+
+h1,h2
+{
+font-size:1.44em;
+line-height:1.5em;
+}
+
+h1.label,h2.label
+{
+font-size:1.2em;
+line-height:1.2em;
+margin-bottom:0;
+}
+
+h5,h6
+{
+font-size:1em;
+font-style:italic;
+line-height:1em;
+}
+
+p,p.initial
+{
+text-indent:0;
+}
+
+p.firstlinecaps:first-line
+{
+text-transform: uppercase;
+}
+
+p.dropcap:first-letter
+{
+float: left;
+clear: left;
+margin: 0em 0.05em 0 0;
+padding: 0px;
+line-height: 0.8em;
+font-size: 420%;
+vertical-align:super;
+}
+
+.poem
+{
+padding: .5em 0% .5em 0%;
+}
+
+p.quote,div.blockquote,div.argument
+{
+font-size:0.9em;
+line-height:1.2em;
+margin:1.58em 5%;
+}
+
+.pagenum a, a.noteref:hover, a.hidden:hover, a.hidden
+{
+text-decoration:none;
+}
+
+
+ul { list-style-type: disc; }
+ol { list-style-type: decimal; }
+ol.AL { list-style-type: lower-alpha; }
+ol.AU { list-style-type: upper-alpha; }
+ol.RU { list-style-type: upper-roman; }
+ol.RL { list-style-type: lower-roman; }
+.lsoff { list-style-type: none; }
+
+.castlist, .castitem { list-style-type: none; }
+
+
+
+
+
+/* Supplement CSS stylesheet "style/arctic.css.xml
+" */
+
+
+
+body
+{
+background: #FFFFFF;
+font-family: "Times New Roman", Times, serif;
+}
+
+body, a.hidden
+{
+color: black;
+}
+
+h1, h2, h3, h4, h5, h6
+{
+color: #001FA4;
+font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;
+}
+
+p.byline
+{
+font-style: italic;
+margin-bottom: 2em;
+}
+
+.figureHead, .noteref, span.leftnote, p.legend, .versenum, .stage
+{
+color: #001FA4;
+}
+
+.rightnote, .pagenum, .linenum, .pagenum a
+{
+color: #AAAAAA;
+}
+
+a.hidden:hover, a.noteref:hover
+{
+color: red;
+}
+
+p.dropcap:first-letter
+{
+color: #001FA4;
+font-weight: bold;
+}
+
+
+
+</style></head>
+<body>
+
+
+<pre>
+
+The Project Gutenberg EBook of Het Leven der Dieren, by A. E. Brehm
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+
+Title: Het Leven der Dieren
+       Deel 1, Hoofdstuk 14: Buideldieren; Hoofdstuk 15: Kloakdieren
+
+Author: A. E. Brehm
+
+Release Date: December 24, 2007 [EBook #24009]
+
+Language: Dutch
+
+Character set encoding: ISO-8859-1
+
+*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HET LEVEN DER DIEREN ***
+
+
+
+
+Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
+Proofreading Team at http://www.pgdp.net/
+
+
+
+
+
+
+</pre>
+
+
+<div class="body"><a id="d0e75"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e75">570</a>]</span><div class="div1">
+<h2 class="label">Veertiende Orde.</h2>
+<h2 class="normal">De Buideldieren (<span class="letterspaced" lang="la-x-bio">Marsupialia</span>).
+</h2>
+<p>De klasse der Zoogdieren bevat naast de orden van de Apen, de Walvischachtigen en Kloakdieren geen groep van gelijken rang,
+die opmerkelijker eigenaardigheden heeft dan de orde der Buideldieren. Bij nauwkeuriger beschouwing van deze dieren blijkt
+het, dat het begrip orde, op hen toegepast, een ongewoon ruime beteekenis heeft. Onder den naam Buideldieren worden n.l. een
+groot aantal, zeer uiteenloopende famili&euml;n van Zoogdieren samengevat, die, met uitzondering van den buidel, de voortplantingswijze
+en de hiervoor dienende organen weinig met elkander gemeen hebben en veel eerder aanspraak zouden kunnen maken op den naam
+van orden, die dan met elkander een afzonderlijke onder-klasse in de klasse der Zoogdieren zouden vormen.
+
+</p>
+<p>Het onderzoek van de bedoelde dieren, zoowel van die, welke thans bestaan, als van die, welke in vroegere geologische tijdperken
+leefden, leidt tot de gevolgtrekking, dat deze groep haar bloeitijd had in de dagen, toen het vasteland door plompe Amphibi&euml;n
+(Labyrinthodonten), de vlucht door Vliegende Hagedissen (Pterosauri&euml;rs), de zee door Draken (Ichthyosauri&euml;rs) werd bewoond.
+Zeer belangrijke feiten wijzen er op, dat de Buideldieren de slechts weinig veranderde nakomelingen van de Zoogdieren van
+vroegere ontwikkelingsperioden zijn.
+
+</p>
+<p>Wanneer men een Buideldier met een ander Zoogdier, b.v. met een Roofdier of Knaagdier, vergelijkt, zoo bemerkt men onmiddellijk,
+dat het Buideldier in alle opzichten minder ontwikkeld, minder volkomen is dan het voor een gelijksoortige levenswijze uitgeruste
+Roofdier of Knaagdier. Dit achterstaan van het Buideldier bij de andere leden zijner klasse openbaart zich nu eens in den
+geheelen lichaamsbouw, dan weer in het samenstel van sommige ledematen of in het gebit. Men spreekt met overtuiging van den
+sierlijken bouw van vele Roofdieren en Knaagdieren; bij de beschouwing van een Buideldier komen dergelijke indrukken slechts
+zelden voor. Het eene wekt hoogstens onze verwondering, maar niet onzen bijval, het andere maakt onzen lachlust gaande, een
+derde boezemt ons zelfs afkeer in. Ons door andere diervormen verwend oog ontdekt bij de beschouwing van een Buideldier steeds
+de eene of andere onvolkomenheid. Bij het onderzoeken van het gebit wordt onze meening over de beteekenis van het dier niet
+gunstiger; want ook het tandenstelsel maakt, vergeleken met dat van overeenkomstige Roofdieren en Knaagdieren, den indruk
+van onvolledigheid en gebrekkigheid. Het Roofbuideldier heeft tanden genoeg in zijn bek, deze zijn ook op soortgelijke wijze
+gerangschikt als die der Roofdieren, steeds echter zijn zij minder ontwikkeld dan deze. Wat voor de Roofbuideldieren geldt,
+kan ook van de overige Buideldieren gezegd worden; de zienswijze dat zij onvolkomen, op lagen ontwikkelingstrap verkeerende
+wezens zijn, komt ons dus in alle opzichten juist voor.
+
+</p>
+<p>Van den lichaamsbouw der Buideldieren kan weinig gezegd worden, dat op alle toepasselijk is. De verschillende leden van deze
+orde wijken meer van elkander af dan die van eenige andere orde. Aan het gebit is natuurlijk de samenstelling der spijsverteringswerktuigen
+en in zekeren zin ook de uitwendig zichtbare organisatie van het dier ge&euml;venredigd. Daar men onder de Buideldieren zoowel
+echte roofdieren als echte graseters vindt, ja zelfs groepen, die aan de Herkauwers herinneren, kan er bij de leden dezer
+orde zoo goed als geen sprake zijn van gelijkaardigheid van gestalte. Al laten wij de grootte, welke tusschen die van een
+middelmatig groot Hert en van een Spitsmuis afwisselt, buiten rekening, toch kan men zeggen, dat geen andere orde zulke ongelijksoortige
+vormen in zich vereenigt. Het komt ons daarom overbodig voor, op deze plaats hierover iets te zeggen, wat bij het uitwerken
+van de beschrijving toch herhaald zou moeten worden.&#8212;Alle leden der orde komen door den bouw der voortplantingsorganen en
+door het bezit van buidelbeenderen met elkander overeen. De bedoelde beenderen ontstaan, doordat de pezen van de buitenste
+schuinsche buikspier, die van voren op het schaambeen ontspringen, verbeenen; deze zijn ook bij het mannetje aanwezig, maar
+mogen toch beschouwd worden als geschikt om door het steviger maken van den buikwand de jongen, die in den buidel aanwezig
+zijn, te beschutten tegen de drukking van de buikingewanden van hun moeder. De buidel kan een volledige zak zijn, maar bestaat
+bij andere soorten slechts uit twee huidplooien, terwijl bij nog andere ook hiervan slechts onbeduidende sporen over zijn.
+In den buidel komen de tepels voor.
+
+</p>
+<p>Na een zeer korten draagtijd werpt het Buideldier jongen. Deze komen in een veel minder ontwikkelden toestand ter wereld dan
+eenig ander Zoogdier. Zij zijn klein, naakt en blind en hebben slechts stompjes van ledematen. Dadelijk na de geboorte neemt
+de moeder hare jongen &eacute;&eacute;n voor &eacute;&eacute;n met den bek op en legt ze in den buidel aan een tepel; hieraan blijven zij hangen, totdat
+de zintuigelijke organen en de ledematen zich ontwikkeld hebben. Bij de vormen, die met een volledigen, zakvormigen buidel
+voorzien zijn, is deze voor de jongen niet alleen een nest en toevluchtsoord, maar zelfs kan men hun verblijf hier tot op
+zekere hoogte <a id="d0e94"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e94">571</a>]</span>met een voortzetting van den draagtijd vergelijken. Het Buideldier verlaat, als het een zekeren trap van ontwikkeling bereikt
+heeft, van tijd tot tijd den buidel, om na een uitstapje van steeds langer wordenden duur er in terug te keeren; zijn geheele
+kindsheid door blijft het echter aan den tepel vastgehecht; bij meer dan &eacute;&eacute;n lid van deze merkwaardige orde, waar de eigenlijke
+draagtijd slechts &eacute;&eacute;n maand of iets langer aanhoudt, duurt de draagtijd in den buidel 6 &agrave; 8 maanden. Van den dag der bevruchting
+tot aan dien, waarop het jong voor de eerste maal den kop uit den buidel steekt, verloopen bij den Reuzen-Kangoeroe ongeveer
+7 maanden; van dit tijdstip tot dat, waarin het diertje voor de eerste maal den buidel verlaat, gaan nog ongeveer 9 weken
+voorbij; even lang leeft het jonge wezen vervolgens gedurende een deel van den dag in den buidel, en voor &#8217;t overige er buiten.
+Bij sommige soorten is het aantal jongen zeer aanzienlijk.
+
+</p>
+<p>De Buideldieren bewonen tegenwoordig Australi&euml; en eenige naburige eilanden, voorts Zuid- en Noord-Amerika. In Amerika worden
+slechts de leden van &eacute;&eacute;n familie gevonden, de meeste in de zuidelijke helft van dit werelddeel.
+
+</p>
+<p>Wegens den zeer verschillenden lichaamsbouw van de Buideldieren zijn er in hun levenswijze weinige overeenkomstige verschijnselen
+op te merken: sommige zijn roovers, andere voeden zich met planten; vele leven op den vasten bodem, andere op boomen, eenige
+zelfs tijdelijk in &#8217;t water; de meeste zijn nachtdieren, sommige zijn ook over dag werkzaam. Onder de Roofbuideldieren zijn
+er, die zeer behendig loopen en klimmen; vele planteneters kunnen vlug en langen tijd achtereen springen; wanneer men ze echter
+met de hooger ontwikkelde roovende en plantenetende Zoogdieren vergelijkt, zal men duidelijk opmerken, dat de beide eerstgenoemde
+groepen bij de laatstgenoemde achterstaan; zelfs het volkomenste Roofbuideldier kan zich, wat de geschiktheid tot beweging
+betreft, in de verste verte niet meten met het Roofdier. Ieder Buideldier is in vergelijking met het hooger ontwikkelde Zoogdier,
+waarmede het ten naastenbij op &eacute;&eacute;n lijn gesteld kan worden, een geesteloos wezen, dat zoomin voor ontwikkeling als voor veredeling
+vatbaar, zoomin voor africhting als voor onderrichting toegankelijk is. De onvolkomenheid, ruwheid en plompheid der Buideldieren
+komt vooral dan aan den dag, als men op hunne geestelijke eigenschappen let. Onverschilligheid jegens de omgeving, tenzij
+het een buit betreft, die misschien overmeesterd zou kunnen worden, het gemis aan deelneming in de meest verschillende omstandigheden,
+het ontbreken van gehechtheid, liefde en vriendschap schijnen aan alle Buideldieren eigen te zijn. Onverschilligheid toont
+zelfs de moeder jegens hare jongen, hoewel zij zich met deze meer en langer bezig houdt dan eenig hooger ontwikkeld dier.
+Het blijkt den opmerkzamen onderzoeker, dat handelingen, die, naar men zou kunnen meenen, moederliefde en teederheid verraden,
+werktuigelijk plaats hebben, niet met zelfbewustzijn geschieden.
+
+</p>
+<p>Het voedsel der Buideldieren is uitermate verschillend. Alle soorten, die op Roofdieren gelijken, maken jacht op andere dieren,
+eten Schelpdieren, Visschen en wat de zee verder nog uitwerpt, of vreten aas van landdieren; de kleinere soorten vangen Vogels,
+Insecten en Wormen; de planteneters voeden zich met vruchten, bladen, grassen en wortels, die zij afplukken of uitdelven.
+Gene veroorzaken velerlei schade en ergernis, daar zij de kudden vervolgen, &#8217;s nachts in de hoenderhokken doordringen en soortgelijke
+misdrijven plegen; de overige soorten kan men eigenlijk ternauwernood lastig noemen, omdat de blanke landverhuizer, die het
+land in bezit neemt, ze zoo schielijk mogelijk uitroeit, minder met een bepaald doel voor oogen, dan wel tot bevrediging van
+zijn jachtlust. Over &#8217;t algemeen is zoomin het nut als het nadeel dat de Buideldieren teweegbrengen, van noemenswaardig belang.
+Slechts van weinige worden het vleesch en het vel gebruikt, met de overige weet men niets aan te vangen.
+
+</p>
+<p>De 6 famili&euml;n, 37 geslachten en 151 soorten, die <span class="smallcaps">Thomas</span> in het jaar 1888 onderscheiden heeft, kunnen verdeeld worden over twee door het gebit gekenmerkte onderorden: de <span class="letterspaced">Planteneters</span> en de <span class="letterspaced">Vleescheters</span>.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Plantenetende Buideldieren</span> (<i lang="la-x-bio">Diprotodontia</i>) hebben in de onderkaak aan weerszijden slechts &eacute;&eacute;n grooten, min of meer horizontaal gerichten snijtand. De hoektanden ontbreken
+geheel, of zijn klein en zwak. Zij worden over drie famili&euml;n verdeeld.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De leden van de eerste familie&#8212;de <span class="letterspaced">Springbuideldieren</span> (<i lang="la-x-bio">Macropodidae</i>) kenmerken zich door hun gebit en hun meestal zeer eigenaardige gedaante. Elke bovenkaakshelft bevat in den regel drie snijtanden,
+waarvan de voorste de grootste is; slechts bij uitzondering volgt hierop &eacute;&eacute;n hoektand; in elke onderkaakshelft is slechts
+&eacute;&eacute;n breede, beitelvormige snijtand aanwezig; de hoektand ontbreekt hier steeds; bovendien worden in iedere kaakhelft 1 valsche
+kies en 4 ware maaltanden gevonden. De Springbuideldieren bewegen zich, zooals hun naam te kennen geeft, meestal springend;
+eenige soorten zijn evenwel in staat in de boomen te klimmen.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De onderfamilie van de <span class="letterspaced">Kangoeroes</span> (<i lang="la-x-bio">Macropodinae</i>) bevat, behalve de reuzen van de geheele orde, ook dieren ter grootte van een Konijn. Van alle is de gestalte hoogst opmerkelijk.
+Wegens de buitengewoon krachtig gebouwde achterste ledematen, neemt de romp van voren naar achteren in omvang toe en is in
+de lendestreek het meest ontwikkeld; met deze vergeleken zijn de borst en de kop bijzonder slank. Het achterste gedeelte van
+het lichaam moet zoo zwaar gebouwd en sterk gespierd zijn, omdat de beweging van het dier bijna uitsluitend met de zeer lange
+en forsche achterpooten en den kolossalen staart geschiedt. Het gebruik van de voorste ledematen bij de voortbeweging en bij
+het opnemen van voedsel is zeer beperkt. De achterpooten en de staart daarentegen stellen het dier in staat zich springend
+te verplaatsen, en zijn daarom ongetwijfeld de meest eigenaardige deelen van zijn geheele lichaam. Het bovenbeen is zeer sterk
+gespierd, het onderbeen zeer lang; het hielbeen heeft een zeer lang hieluitsteeksel, voor &#8217;t overige is de voetwortel niet
+sterk ontwikkeld; de middelvoet daarentegen bevat vier zeer lange beenderen, waarmede vier drieledige teenen verbonden zijn,
+daar de binnenste of eerste (die met onzen grooten teen overeenstemt) ontbreekt; de tweede en de derde zijn tot aan den nagel
+met elkander vergroeid; de derde is grooter; de vierde of buitenste is de langste; alle teenen zijn met hoefvormige nagels
+voorzien, die van den vierden is buitengewoon groot.&#8212;De staart is naar verhouding dikker en langer dan bij eenig ander Zoogdier
+en zeer sterk gespierd. In vergelijking <a id="d0e143"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e143">572</a>]</span>met deze kolossale lichaamsdeelen zijn de voorste ledematen slechts onbeduidende grijporganen, waarmede echter niet bedoeld
+wordt, dat zij, wat hun geschiktheid tot beweging betreft, onontwikkeld zouden zijn. Zij hebben vijf teenen, welker nagels
+rond, middelmatig groot en ongeveer van gelijke lengte zijn. De Kangoeroe gebruikt deze ledematen bij wijze van handen; de
+duim kan bij hem echter niet tegenover de overige teenen gesteld worden.&#8212;De kop houdt door zijn uitwendigen vorm ongeveer
+het midden tusschen dien van een Hert en dien van een Haas.
+
+</p>
+<p>Het vasteland van Australi&euml; en de naburige eilanden zijn het vaderland van de Kangoeroes; de uitgestrekte grasrijke vlakten
+in het midden van dit werelddeel zijn uitmuntend voor hun levenswijze geschikt. Eenige soorten verkiezen met struiken begroeide
+gewesten, andere rotsachtige gebergten boven deze op parken gelijkende grasvlakten; nog andere geven de voorkeur aan het verblijf
+in ondoordringbaren wildernissen, waarin zij eerst door het afbreken van takken en twijgen loopgraven moeten maken, of leven,
+hoe ongeloofelijk dit met het oog op hun lichaamsbouw ook moge schijnen, op de rotsen en boomen zelf. De meeste soorten zijn
+over dag in beweging; de kleinere vormen hebben echter een nachtelijke levenswijze, en verbergen zich over dag in ondiepe
+kuilen, waarin zij telkens terugkeeren. Enkele bewonen rotskloven, die zij geregeld weer opzoeken, wanneer zij uit geweest
+zijn om te laveien.
+
+</p>
+<p>De Kangoeroes behooren ongetwijfeld tot de meest opmerkelijke Zoogdieren. Bij hen is eigenlijk alles vreemdsoortig: hunne
+bewegingen en de manier waarop zij rusten, de wijze waarop zij zich voedsel verschaffen, hun voortplanting, hun ontwikkeling
+en hun geestestoestand. Hun gang, dien men vooral kan waarnemen, terwijl zij aan &#8217;t grazen zijn, is een log en gebrekkig gehompel.
+Het dier steunt dan op de handpalmen, en trekt de achterpooten bij, totdat zij naast de voorpooten staan. Gedurende deze beweging
+moet het op den staart steunen, omdat het anders de lange achterpooten niet hoog genoeg zou kunnen optillen. De Kangoeroe
+blijft echter in deze voor hem hoogst ongemakkelijke houding nooit langer dan volstrekt noodig is. Zelfs bij het afbijten
+van &#8217;t voedsel zit hij in den regel op de achterpooten en den staart, en laat de voorpooten slap naar beneden hangen. Zoodra
+hij de een of andere lievelingsplant heeft afgeplukt, richt hij zich op, om haar in de gewone houding op te eten. Hierbij
+steunt de romp op de zolen der beide achterste ledematen, en tevens op den naar achteren gerichten, stevig tegen den grond
+gedrukten staart, waardoor het lichaam veilig en gemakkelijk als op een drievoet rust. Bij het slapen nemen de kleinere soorten
+een soortgelijke houding aan als de Haas in zijn leger; zij rusten, dicht tegen den bodem aangedrukt, op alle vier pooten
+en den in overlangsche richting onder den romp uitgestrekten staart. Door deze houding zijn zij in staat te allen tijde onmiddellijk
+op de vlucht te gaan.
+
+</p>
+<p>Als een Kangoeroe een verdacht verschijnsel opmerkt, denkt hij in de eerste plaats aan de vlucht. Hierbij toont hij zich in
+zijn volle kracht. Niet anders dan springende kan hij zich snel bewegen; hij doet dit uitsluitend met de achterpooten; de
+sprongen, die hij maakt, overtreffen door hun wijdte die van alle overige Zoogdieren. Hij houdt zijne voorvoeten dicht bij
+de borst, strekt den staart achterwaarts, buigt de lange, slanke en veerende achterpooten met de volle kracht van zijne kolossale
+dijspieren naar den bodem, strekt ze plotseling, terwijl hij het lichaam vooroverbuigt, en schiet nu, een zwak gekromde booglijn
+volgend, als een pijl door de lucht. De eene sprong volgt onmiddellijk op den anderen; alle zijn minstens 3 M., bij de grootste
+soorten echter niet zelden 6 &agrave; 10 M. wijd en dan 2 &agrave; 3 M. hoog. Zelfs van gevangen exemplaren worden, als men ze in een groote,
+omheinde ruimte heen en weer jaagt, soms sprongen van 8 M. waargenomen.
+
+</p>
+<p>Het is licht te begrijpen, dat er een uitmuntende Hond noodig is om een Kangoeroe te volgen, en werkelijk zijn maar weinige
+Jachthonden hiertoe in staat. Op een begroeid terrein komt aan de vervolging zeer spoedig een einde, want de vluchtende Kangoeroe
+springt gemakkelijk over de op zijn weg voorkomende struiken heen, terwijl de Hond er om heen loopen moet. Op een oneffen
+bodem beweegt hij zich langzamer; vooral kost het hem moeite om bij hellingen naar beneden te gaan, omdat hij hier wegens
+de hevigheid van den sprong licht over den kop buitelt. Uren lang kan het dier trouwens deze bewegingswijze volhouden zonder
+vermoeid te worden.
+
+</p>
+<p>Onder de zintuigen van den Kangoeroe speelt het gehoororgaan vermoedelijk de belangrijkste rol; men bemerkt althans bij gevangen
+exemplaren een voortdurende beweging van de ooren ongeveer als bij onze Herten. Het gezichtsvermogen is zwakker en de reuk
+waarschijnlijk tamelijk weinig ontwikkeld. Een Engelsche jager, die zijne ervaringen onder den pseudonym &#8220;<span class="letterspaced" lang="en">the old Bushman</span>&#8221; te boek gesteld heeft, bericht evenwel, dat deze dieren uitstekend kijken, luisteren en speuren, maar voegt er bij, dat
+zij, evenals de Hazen, de voorwerpen op hun weg slecht waarnemen en als &#8217;t ware blindelings op den mensch toeijlen, indien
+deze zich maar niet beweegt, waaruit dus blijkt, dat hunne zinnen geenszins bijzonder goed ontwikkeld kunnen zijn. Nog veel
+minder kan dit van hunne geestvermogens gezegd worden. De Kangoeroe&#8217;s vormen onder de Buideldieren een uitzondering, maar
+zijn in hooge mate arm van geest; zelfs het Schaap staat in dit opzicht ver boven hen. Door elk ongewoon verschijnsel verliezen
+zij hun kalmte, daar zij niet in staat zijn nieuwe toestanden spoedig te overzien. Hunne hersenen arbeiden langzaam; elke
+indruk, dien zij ontvangen, dringt eerst na verloop van eenigen tijd tot hun begrip door. De in vrijheid levende Kangoeroe
+stormt, wanneer een gevaar hem bedreigt, of wanneer hij er een vermoedt, blindelings regelrecht vooruit, laat zich ternauwernood
+weerhouden, en doet dan soms sprongen, waarbij hij, volgens den hierboven aangehaalden onderzoeker, de sterke beenderen van
+de pooten breekt. De gevangen Kangoeroe acht een nieuw perk in de hoogste mate gevaarlijk. Hoewel hij tusschen het ijzeren
+traliewerk opgegroeid is, zal hij toch hiertegen zich den kop te bersten springen, wanneer hij in een nieuw perk wordt gebracht.
+Om dit te verhoeden moet zijn oppasser hem dagen van te voren in een stal opsluiten, waar hij zijn domme kop niet beschadigen
+kan en tevens gelegenheid heeft om zijn nieuwe verblijfplaats in oogenschouw te nemen. Langzamerhand begint hij dan te begrijpen,
+dat het nieuwe perk toch in hoofdzaken met het oude overeenstemt, langzamerhand geraakt hij aan deze ruimte gewoon, langzamerhand
+kiest hij zich hierin een bepaald pad uit. Gesteld, dat in een perk daarnaast intusschen andere Kangoeroe&#8217;s zijn komen wonen,
+dan zal de nieuweling ze aanvankelijk voor verschrikkelijke wezens aanzien en zullen deze evenzoo denken over hem. Later trouwens
+vechten Kangoeroe&#8217;s van dezelfde soort of van verschillende soorten door de <a id="d0e158"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e158">573</a>]</span>trali&euml;n heen hevig met elkander; voor lage hartstochten, zooals haat en nijd, zijn zelfs Kangoeroe-hersenen voldoende ontwikkeld.
+Hoewel het in gevangenschap levende Springbuideldier zijn oppasser leert kennen, bestaat er reden om te betwijfelen, dat het
+hem van andere personen onderscheidt. Met de menschen in &#8217;t algemeen, maar niet met &eacute;&eacute;n bepaald persoon, geraakt het langzamerhand
+eenigermate vertrouwd; de vreesachtigheid, die het aanvankelijk toont, wordt althans allengs afgelegd; tot het aanknoopen
+van echte vriendschapsbanden komt het echter nooit.
+
+</p>
+<p>De Kangoeroe&#8217;s vermenigvuldigen zich niet sterk. De groote soorten werpen zelden meer dan &eacute;&eacute;n jong. In weerwil van de aanzienlijke
+grootte van eenige Kangoeroe&#8217;s is de draagtijd van de wijfjes verbazend kort, die van den Reuzen-Kangoeroe b.v. slechts 39
+dagen. Na afloop van dezen tijd wordt het jong geboren; de kiemtoestand, volgens de eigenlijke beteekenis van het woord, is
+dan ge&euml;indigd. De moeder neemt het met den mond op, opent met beide handen den buidel en legt het kleine, onoogelijke wezen
+aan een van hare tepels. 12 uren na de geboorte heeft de jonge Reuzen-Kangoeroe een lengte van iets meer dan 3 cM. bereikt.
+Het staat nu echter nog op geen hoogeren ontwikkelingstrap dan die, waarop de kiemen van de Zoogdieren der vroeger beschreven
+orden lang v&oacute;&oacute;r hun geboorte zich bevinden: het is volkomen onrijp, doorschijnend, week, wormachtig; zijne oogen zijn gesloten,
+de ooren en de neusgaten maar even aangeduid, de ledematen nog niet volkomen duidelijk herkenbaar. Tusschen het kind en de
+moeder schijnt dan niet de minste overeenkomst te bestaan. Juist de voorste ledematen zijn 1/3 langer dan de achterste. In
+sterk gekromde houding, den korten staart tusschen de achterpooten door naar boven gebogen, hangt het aan den tepel, zonder
+waarneembare beweging, buiten staat zelfs om te zuigen. Zoodra het aan den tepel is gelegd, zwelt deze zoo sterk op, dat de
+groote lippen hem, de gezwollen tepelbasis daarentegen den mond nauwkeurig omsluiten. Voorzoover men thans weet, zuigt de
+jonge Kangoeroe in &#8217;t geheel niet, maar wordt zonder eenige inspanning zijnerzijds met melk verzorgd, daar deze hem door samentrekkingen
+van den tepel wordt ingespoten. Bijna 8 maanden lang krijgt het uitsluitend in den buidel voedsel; reeds een weinig eerder
+steekt het van tijd tot tijd den kop daarbuiten, maar is ook dan nog niet in staat zich zelfstandig te bewegen.
+
+</p>
+<p>Men heeft opgemerkt, dat een jonge Kangoeroe, die met geweld van den tepel was afgetrokken, of er toevallig afviel, na verloop
+van een lange tusschenpoos zich weder vastzoog. <span class="smallcaps">Leisler</span> verhaalt, dat een iets verder ontwikkeld jong, dat, reeds bijna koud, op het stroo gevonden was, toen het aan den tepel werd
+gezet, verder groeide. Uit de overige en nieuwste waarnemingen blijkt, dat de Kangoeroe, wanneer hij eens een zekere grootte
+bereikt heeft, zeer snel groeit, vooral na het tijdstip waarin de haren verschijnen. Hij is dan in staat om zijne lange ooren,
+die v&oacute;&oacute;r dien tijd slap bij het kopje naar beneden hingen, op te richten. Van nu af vertoont hij zich zeer dikwijls, wanneer
+de moeder rustig zit. Het kopje wordt buiten den buidel gestoken, de oogen waren rond, de armpjes woelen reeds in &#8217;t hooi
+rond en het diertje begint zelfs er van te eten. De moeder geeft nog wel steeds blijken van bezorgdheid voor het jong, maar
+is toch niet meer zoo beangst voor zijn veiligheid als vroeger. In den beginne duldt zij slechts met zeer grooten tegenzin
+pogingen om het jong in den buidel te zien of aan te raken. Ook het diertje zelf is zeer schroomvallig en keert bij de minste
+stoornis in den buidel terug. Hier zit het trouwens volstrekt niet altijd rechtop, maar neemt alle mogelijke standen aan.
+Men ziet het met den kop buiten den buidel, terwijl tevens de beide achterpooten en de staart er uit steken; soms ziet men
+alleen de beide laatstgenoemde lichaamsdeelen en niet den kop. Een aardig schouwspel is het te zien, hoe de moeder, als zij
+verder springen wil, het jong, dat het kopje buiten den buidel steekt, er in terugdrijft: zij geeft het diertje als het niet
+spoedig gehoorzaamt, een zachten tik met de handen. Geruimen tijd nadat het jong zich voor de eerste maal vertoond heeft,
+verlaat het af en toe zijn schuilplaats en zwerft naast de moeder in de vrije natuur rond; nog lang daarna vlucht het echter,
+en zoodra het gevaar vreest, in den buidel terug. Het komt dan met kolossale sprongen op de moeder af en stort zich, zonder
+ook maar een oogenblik op te houden, hals over kop in den half geopenden buidel van de rustig op hare achterpooten zittende
+oude, keert zich om en kijkt door de opening van den buidel naar buiten.
+
+</p>
+<p>In hun vaderland zijn de Kangoeroes het belangrijkste wild; met hartstochtelijken ijver wordt jacht op hen gemaakt door de
+Roofdieren zoowel als door de menschen, door de <span id="d0e169" class="corr" title="Bron: inboorlingnn">inboorlingen</span> zoowel als door de blanken. De kleurlingen trachten zoo voorzichtig mogelijk een gezelschap grazende Kangoeroe&#8217;s te naderen,
+en hebben er meesterlijk slag van ze zoo te omsingelen, dat althans eenige exemplaren van den troep hen ten buit vallen. Bovendien
+verstaan de Australi&euml;rs de kunst om allerlei strikken en vangnetten te vervaardigen en op doelmatige wijze te plaatsen. Een
+veel grootere slachting dan door de inboorlingen onder de Kangoeroe&#8217;s wordt aangericht, is het gevolg van de jachtlust der
+blanken. Alle denkbare middelen worden toegepast om deze dieren uit te roeien: men vangt ze in strikken, doodt ze met het
+geweer, hitst ze met Honden. Dit geschiedt alleen uit overmoed, want de gevelde dieren laat men in &#8217;t woud verrotten. &#8220;Om
+deze reden,&#8221; schrijft <span class="letterspaced" lang="en">&#8220;the old Bushman&#8221;</span>, &#8220;zijn de Kangoeroes in de nabijheid van alle steden en volksplantingen van eenige beteekenis reeds uitgeroeid. Als deze
+wilde jacht op dezelfde wijze voortduurt, zal het tijdstip niet ver meer zijn, dat zij ook in het binnenland tot de zeldzame
+Zoogdieren zullen behooren. Ik kan niet inzien, dat zij op de uitgestrekte, met gras begroeide vlakten zooveel schade aanrichten.
+In de nabijheid van ontginningen worden zij wel is waar lastiger dan bij ons de Hazen en Konijnen, maar ook dit is geen reden
+om ze op zulk een onverstandige wijze te vervolgen. Des nachts komen zij over de omtuiningen en verslinden de planten; een
+paar wildverschrikkers zijn echter voldoende om ze te weren. Zij verdienen meer waardeering dan hun ten deel valt. Ik wil
+niet ontkennen, dat hun vel en vleesch minder waarde hebben, dan die van ons Hert: de geringschatting, die men er in Australi&euml;
+voor toont, is echter overdreven. Velen achten het vleesch voor niet veel beter dan aas en willen het om niet ternauwernood
+aannemen, zelfs op plaatsen waar rundvleesch en schapenvleesch betrekkelijk duur zijn; voor het vel willen de opkoopers niet
+meer geven dan 90 cents. Ik kan echter op grond van eigen ervaring verzekeren, dat dit vleesch volstrekt niet slecht smaakt,
+en dat het vel minstens even goed, ja zelfs fijner dan kalfsleder is. De menschen beweren dat dit vleesch niet voedzaam is;
+ik acht deze meening geheel onjuist. Mijn oude tentkameraad en ik leefden van Kangoeroevleesch, <a id="d0e175"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e175">574</a>]</span>zoolang wij in &#8217;t bosch waren en deden toch ons werk zoo goed als iemand anders. Wel wil ik niet tegenspreken, dat dit vleesch
+bij dat van ons wild achterstaat, daar het droog en flauw, zeer bloedrijk en donker van kleur is; het smaakt ook minder goed
+dan schapenvleesch; ik houd echter vol, dat men het niet behoeft te verachten en dat vooral de staart een uitmuntende soep
+oplevert.
+
+</p>
+<p>&#8220;Welgestelde kolonisten zijn gewoon den Kangoeroe te jagen met een meer bepaaldelijk hiervoor geschikt ras van Jachthonden.
+Deze brengen het dier weldra ten val, vooral wanneer de grond vochtig is; zij weten buiten het bereik te blijven van de gevaarlijke
+wapens van het vervolgde dier. Niet altijd n.l. valt het ten buit aan zijne vijanden zonder strijd; want ook deze vreedzame
+kruideneter heeft middelen om zich te verdedigen. Zijn sterkte is gelegen in de gespierde achterpooten, welker middelste teen,
+zooals men weet, een scherpen nagel draagt. Met dezen brengt hij zijne vijanden gevaarlijke wonden toe. Jonge Honden geraken
+in den regel binnen het bereik van de achterklauwen; eenige diepe wonden of slagen van den met de achterpooten zich verwerenden
+Kangoeroe leeren hun echter weldra voorzichtigheid. In geval van nood tracht het dier zich ook met de tanden te verdedigen.&#8221;
+
+
+</p>
+<p>Alle soorten van Kangoeroes berusten zonder veel bezwaar in de gevangenschap, kunnen met hooi, groen voer, rapen, graan, brood
+en dergelijke voedingsmiddelen gemakkelijk in &#8217;t leven gehouden worden, verlangen in den winter geen bijzonder warmen stal
+en planten zich, bij doelmatige verzorging, in hun gevangenis voort.
+
+</p>
+<p>Voor eenige jaren heeft <span class="smallcaps">Philipp</span> <span class="letterspaced">baron Von</span> <span class="smallcaps">B&ouml;selager</span> getracht <span class="smallcaps">Bennet</span>&#8217;s <span class="letterspaced">Wallaby</span> in Duitschland te acclimatiseeren; dit geschiedde in de Rijnprovincie in een bosch van 500 hectare oppervlakte bij Heimerzheim.
+Naar men bericht, kunnen deze Kangoeroes in hun nieuw vaderland goed aarden en vermenigvuldigen zich hier. Misschien zijn
+eenige wel wederrechtelijk geschoten en andere ontvlucht (naar gezegd wordt, hebben een aantal van deze dieren zich in den
+Eifel gevestigd), maar toch kon onze zegsman in de lente van 1890 in de jagerscourant &#8220;der Weidmann&#8221; berichten: &#8220;Het is dus
+een feit, dat wij een stam van hier geacclimatiseerde Kangoeroes bezitten, die zich geregeld voortplanten en welker aantal
+vermoedelijk gestadig zal toenemen.&#8221;
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Reuzenkangoeroe</span> (<i lang="la-x-bio">Macropus giganteus</i>), de <span class="letterspaced">Boomer</span> der Australische kolonisten, behoort tot de grootste soorten van de familie. Zeer oude mannetjes hebben in zittende houding
+bijna manshoogte; hun lengte bedraagt omstreeks 3 M., waarvan 90 cM. voor den staart gerekend moeten worden; hun gewicht varieert
+tusschen 100 en 150 KG. Het wijfje is gemiddeld een derde kleiner dan het mannetje. De vacht is goed gevuld, dicht, glad en
+zacht, bijna wollig, de kleur een moeilijk te omschrijven bruin, met grijs gemengd. De voorarm, het onderbeen en de voetwortel
+zijn wit of grijsachtig wit, de teenen zwartachtig; de kop heeft dezelfde kleur als de rug met donkere strepen op de zijden;
+de staart is bruinachtig, wordt naar de spits toe allengs donkerder en is aan de spits zwart.
+
+</p>
+<p><span class="smallcaps">Cook</span> ontdekte deze Kangoeroe-soort in 1770 aan de kust van Nieuw-Zuid-Wales en gaf haar den thans gebruikelijken naam in overeenstemming
+met dien, welke de inboorlingen haar gaven. Het dier leeft in met gras begroeide oorden of in de schraal bezette struikbosschen,
+die men in Australi&euml; zoo veelvuldig vindt. In het kreupelhout begeeft het zich vooral gedurende den zomer om zich tegen de
+heete middagzon te beveiligen. Tegenwoordig is dit dier door de aanhoudende vervolgingen tot ver in het binnenland teruggedrongen
+en ook hier begint het zeldzamer te worden. Het leeft in troepen, maar is niet zoo gezellig, als men aanvankelijk op grond
+van een toevallige vereeniging van verscheidene famili&euml;n meende. Gewoonlijk ziet men ze slechts bij drie&euml;n of vieren bijeen;
+tusschen de leden van dit gezelschap bestaat zulk een los verband, dat eigenlijk geen hunner zich om de overige bekommert;
+ieder gaat onafhankelijk van de andere zijn eigen weg. Op een buitengewoon goeden weidegrond komen zij in grooten getale te
+zamen, om zich weder van elkander te scheiden, wanneer het hier aanwezige voedsel opgebruikt is. Vroeger meende men, dat de
+mannetjes als aanvoerders van den troep optraden, waarschijnlijk, omdat zij wegens hun aanzienlijke grootte voor dit ambt
+geschikt schenen; deze onderstelling is echter gebleken onjuist te zijn. Volgens alle berichten is de Reuzenkangoeroe in hooge
+mate schuw en vreesachtig; slechts zelden gelukt het den mensch hem op de gewenschte wijze te naderen. Tegenwoordig ziet men
+hem zeldzamer bij ons in gevangenschap dan vroeger, toen hij in zijn vaderland veelvuldiger voorkwam. Bij goede verzorging
+kan men hem lang in &#8217;t leven houden; enkele exemplaren leefden 10 &agrave; 25 jaren in Europa.
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>Bewoners van &#8217;t gebergte zijn de <span class="letterspaced">Bergkangoeroe</span>&#8217;s (<i lang="la-x-bio">Petrogale</i>), o.a. de hierboven afgebeelde <span class="letterspaced">Geelvoetkangoeroe</span> (<i lang="la-x-bio">Petrogale xanthopus</i>) en de Zuid-Australische <span class="letterspaced">Rotskangoeroe</span> (<i lang="la-x-bio">Petrogale penicillata</i>). De laatstgenoemde bereikt, met inbegrip van den aan de spits ruigen staart, die ongeveer even lang is als het overige lichaam,
+een lengte van 1.25 M. en is donker purpergrijs, aan de zijden witachtig bruin, van achteren zwart, van onderen bruin of geelachtig.
+
+
+</p>
+<p>De Rotskangoeroe bewoont in vrij grooten getale de gebergten van Zuid-Australi&euml;; men ziet hem echter niet dikwijls, omdat
+hij een vriend van den nacht is, en slechts uiterst zelden v&oacute;&oacute;r zonsondergang uit donkere holen en gangen van tusschen de
+rotsen te voorschijn komt. De behendigheid, die hij bij het klimmen langs de rotswanden toont, zou een Aap alle eer aandoen.
+Door zijn vaardigheid in &#8217;t klimmen is hij beter dan al zijne verwanten tegen de vervolgingen van den mensch en van andere
+vijanden gevrijwaard. In den laatsten tijd heeft men verscheidene malen Rotskangoeroe&#8217;s levend naar Europa gebracht; men ziet
+ze tegenwoordig in vele dierentuinen. Hun lust in &#8217;t klimmen buiten rekening gelaten, onderscheiden hunne handelingen zich
+niet van die hunner verwanten.
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>De geschiktheid tot klimmen van de Springbuideldieren is het grootst bij de vier soorten van <span class="letterspaced">Boomkangoeroe</span>&#8217;s (<i lang="la-x-bio">Dendrolagus</i>), die Nieuw-Guinea en het noorden van Queensland bewonen. De groote en krachtige voorste ledematen, die maar weinig onderdoen
+voor de achterpooten, zijn een kenmerkende eigenschap van dit geslacht. De <span class="letterspaced">Beerachtige Kangoeroe</span> (<i lang="la-x-bio">Dendrolagus ursinus</i>) van Nieuw-Guinea is een tamelijk groot dier van 1.25 M. lichaamslengte, waarvan meer dan de helft voor den staart gerekend
+moet worden.
+
+</p>
+<p>Alle onderzoekers verklaren eenstemmig, dat men zich geen merkwaardiger schouwspel kan denken, dan dat <a id="d0e257"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e257">575</a>]</span>van een Boomkangoeroe, die zich vroolijk op de takken beweegt en bijna alle klauterkunsten vertoont, die bij andere klimmers
+uit de klasse der Zoogdieren waargenomen worden. Met de grootste gemakkelijkheid klimt dit dier bij de boomstammen op; met
+de vastheid van beweging van een Eekhoorn, gaat hij naar boven en naar beneden; toch maakt hij daarboven zulk een vreemden
+indruk, dat iedere toeschouwer als &#8217;t ware verbluft is, wanneer het donkerharige, langpootige dier onverwachts van den bodem
+af bij een boom ophuppelt en zich daar te midden van de heen en weer schommelende takken beweegt. In overeenstemming met zijn
+verblijfplaats voedt het zich hoofdzakelijk met bladen, knoppen en uitspruitsels van boomen; waarschijnlijk eet het ook vruchten.
+In gevangenschap ziet men het zelden.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De kleine Springbuideldieren noemt men <span class="letterspaced">Kangoeroeratten</span> (<i lang="la-x-bio">Potoroinae</i>). Zij gelijken nog zeer op hare grootere verwanten, maar onderscheiden zich van deze, behalve door de geringere grootte,
+door den langen nagel aan den middelsten teen van de voorste ledematen en hoofdzakelijk door het gebit. Deze onderfamilie
+is tot het vasteland van Australi&euml; en tot Tasmani&euml; beperkt.
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>Een van de grootste soorten van Kangoeroeratten is de <span class="letterspaced">Opossumrat</span> (<i lang="la-x-bio">Bettongia penicillata</i>), een dier van de grootte van een Konijn, met zeer korte, ronde ooren en tamelijk lange haren. De kleur van de bovendeelen
+is grijsbruin, zwart en wit gespikkeld, die van de onderdeelen vuilwit of geelachtig. De Opossumrat is zeer goed kenbaar aan
+een kam van lange, zwarte, ruige haren op het laatste derde gedeelte van den staart. Haar totale lengte bedraagt 67 cM., waarvan
+31 cM. voor den staart gerekend moeten worden. Zij bewoont het geheele vasteland van Australi&euml; met uitzondering van de noordelijke
+districten.
+
+</p>
+<p>&#8220;Evenals de overige soorten van dit geslacht,&#8221; bericht <span class="smallcaps">Gould</span>, &#8220;graaft de Opossumrat een hol in den bodem, om daarin haar dikwandig, uit gras samengesteld nest te bouwen; het uiterlijk
+van dit nest stemt zoo volkomen met dat van de omgeving overeen, dat men het zonder zeer zorgvuldig onderzoek stellig over
+&#8217;t hoofd ziet. Op een zeer opmerkelijke wijze brengen deze Dwergkangoeroes het dorre gras, dat voor den nestbouw moet dienen,
+bijeen. Zij maken hiertoe gebruik van den staart, die voor &#8217;t grijpen zeer geschikt is. Het dier vat er een bos gras mede
+aan en sleept het naar de bepaalde plaats; hoe vreemd en grappig dit gelijkt, kan men zich licht voorstellen. Ook in den gevangen
+staat sleepen zij op deze wijze de materialen voor hun leger bijeen.&#8221;
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Kangoeroerat</span> (<i lang="la-x-bio">Potorous tridactylus</i>) is kenbaar aan haar langwerpigen kop, korte pooten en rattenstaart. Haar lichaamslengte bedraagt 40 cM., de lengte van den
+staart 25 cM. De romp is kort en gedrongen, de hals dik, de staart lang, plat, tamelijk sterk geringd en geschubd, en nog
+schraal begroeid met eenige korte en stijve haren, ten deele echter naakt. De lange, losse, zwak glanzige vacht is van boven
+donkerbruin, aan de onderzijde vuilwit of geelachtig wit.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1575.jpg" alt="Geelvoetkangoeroe (Petrogale xanthopus). 1/10 v. d. ware grootte." width="720" height="557"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Geelvoetkangoeroe</span> (<i lang="la-x-bio">Petrogale xanthopus</i>). 1/10 v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>De koloni&euml;n Nieuw-Zuid-Wales, Victoria, Zuid-Australi&euml; en Tasmani&euml; zijn het vaderland van de Kangoeroerat. Zij houdt veel
+van streken, die slechts hier en daar met struiken begroeid zijn, en vermijdt het open veld. Op hare woonplaatsen graaft zij
+tusschen graspollen een kuil in den grond, bekleedt deze zorgvuldig met droog gras en hooi, en slaapt hier, gewoonlijk in
+gezelschap van eenige soortgenooten, gedurende den geheelen dag; want ook zij is een echt nachtdier, dat eerst tegen zonsondergang
+te voorschijn komt.
+
+</p>
+<p>De bewegingen van de Kangoeroerat verschillen aanmerkelijk van die der echte Kangoeroes. Zij loopt geheel anders en met veel
+meer gemak dan deze, meer op de wijze van de Springmuizen, dat wil zeggen, door de achterpooten &eacute;&eacute;n voor &eacute;&eacute;n en niet gelijktijdig
+te bewegen. Ook door haar voedingswijze verschilt zij van hare vroeger beschreven verwanten. <a id="d0e308"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e308">576</a>]</span>Zij graaft hoofdzakelijk knollen, wortels en andere onderaardsche plantendeelen uit, en richt hierdoor op de bouwlanden dikwijls
+een gevoelige schade aan. Sedert er diergaarden bestaan, komt de Kangoeroerat niet zelden levend naar Europa. Zij blijft gezond
+bij zeer eenvoudig voedsel en heeft volstrekt geen bijzondere beschutting noodig. Een met hooi gevoerde kist of een klein
+hokje op den grond is voldoende voor haar; als men haar geen woning verschaft, graaft zij er zelf een en bekleedt deze zorgvuldig
+met gras, bladen en hooi, zooals zij in haar vaderland gewoon is te doen.
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1576-1.jpg" alt="Opossumrat (Bettongia penicillata). 1/4 v. d. ware grootte." width="720" height="472"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Opossumrat</span> (<i lang="la-x-bio">Bettongia penicillata</i>). 1/4 v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De familie van de <span class="letterspaced">Klimbuideldieren</span> (<i lang="la-x-bio">Phalangeridae</i>) omvat dieren, die op boomen leven; voor &#8217;t meerendeel eten zij planten, ten deele echter vleesch en Insecten. Zij wordt
+in drie onderfamili&euml;n verdeeld: de <span class="letterspaced">Buidelberen</span>, de <span class="letterspaced">Phalangisten</span> (Koeskoes en Koesoe) en de <span class="letterspaced">Vliegende Buideldieren</span>. Alle hebben vijf teenen aan de voor- en achtervoeten, een enkelvoudige maag en een goed ontwikkelden buidel, die zich naar
+voren opent. De tweede en de derde teen van de achtervoeten zijn met elkander vergroeid, de vierde teen is de langste, de
+eerste teen mist den nagel en heeft de eigenschap van een duim, daar hij tegenover de andere teenen geplaatst kan worden;
+de teenen der voorvoeten zijn vrijwel gelijk aan elkander.
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1576-2.jpg" alt="Koala (Phascolarctus cinereus). 1/6 v. d. ware grootte." width="720" height="443"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Koala</span> (<i lang="la-x-bio">Phascolarctus cinereus</i>). 1/6 v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>De eerste onderfamilie (<i lang="la-x-bio">Phascolarctinae</i>) bevat slechts &eacute;&eacute;n geslacht en dit slechts &eacute;&eacute;n soort, n.l. den <span class="letterspaced">Koala</span> of <span class="letterspaced">Buidelbeer</span> (<i lang="la-x-bio">Phascolarctus cinereus</i>), een der merkwaardigste leden van de geheele orde. De staartlooze romp is gedrongen gebouwd, de zeer dikke kop eindigt in
+een korten snuit, de mond is met wangzakken voorzien, de ooren zijn groot en ruig behaard; zoowel aan de voorste als aan de
+achterste ledematen komen echte grijpvoeten voor, ieder met vijf teenen. De beide binnenste teenen van de voorvoeten kunnen
+tegenover de drie overige geplaatst worden; de achtervoeten hebben een stevigen, ongenagelden, maar tegenoverstelbaren duim;
+de overige teenen zijn met scherpe, lange, gekromde nagels voorzien en hierdoor voor &#8217;t klimmen geschikt; zij zijn zeer ongelijk
+van lengte. Aan het gebit valt op te merken, dat de snijtanden van de bovenkaak ongelijk zijn: de voorste van <a id="d0e365"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e365">577</a>]</span>de twee, die in iedere kaakhelft voorkomen, is de grootste en dikste; de hoektanden zijn klein; de kroon van de maaltanden
+is van knobbels voorzien.
+
+</p>
+<p>De naam &#8220;Buidelbeer&#8221; is goed gekozen, daar de Koala zoowel door zijn gestalte, als door zijn gang en zijn geheele houding
+duidelijk aan den jongen Beer herinnert. Zijn lengte bedraagt ongeveer 60 cM., de schofthoogte ongeveer de helft. De kleur
+van de bovendeelen is roodachtig aschgrauw, die van de onderdeelen geelachtig wit; de buitenzijde van de ooren is zwartachtig
+grijs.
+
+</p>
+<p>Het verbreidingsgebied van den Buidelbeer strekt zich uit over Oost-Australi&euml; en in Queensland tot aan Victoria. Hij komt
+nergens veelvuldig voor en is daarom ook nog tamelijk weinig bekend. Paarsgewijs (een mannetje en een wijfje) bewegen deze
+dieren zich in de hoogste boomen, zoo langzaam, dat men ze ook wel &#8220;Australische Luiaard&#8221; noemt. Een deel van den dag brengt
+de Koala slapend door, diep verborgen in de kroon van de eucalyptus-boomen, die zijn liefste verblijfplaats vormen; op deze
+wijze vrijwaart hij zich tegen de felste zonnehitte en het schelste licht; hij heeft dus een half-nachtelijke levenswijze.
+Tegen den avond begint zijn maaltijd. Rustig en niet gestoord door de overige bewoners der wildernis, bijt hij dood op zijn
+gemak met de snijtanden de jonge bladen en uitspruitsels van de takken af, die hij met zijne voorpooten vasthoudt.
+
+</p>
+<p>Zonder groote moeite kan dit stompzinnige dier gevangen worden; gelaten schikt het zich in het onvermijdelijke en dus ook
+in de gevangenschap. Hier wordt het zeer spoedig tam, leert spoedig zijn verzorger kennen en toont dezen ook een zekere gehechtheid.
+
+
+</p>
+<p>Voorzoover men weet, werpt het wijfje slechts &eacute;&eacute;n jong. De moeder sleept haar kind, nadat het den buidel ontgroeid is, nog
+langen tijd op den rug of op de schouders mede, en behandelt het met groote zorg en liefde. De Europeanen kennen den Koala
+eerst sedert het jaar 1803. Door de inboorlingen wordt hij <span class="letterspaced">Goriboen</span> genoemd en van oudsher als een gewenschten buit beschouwd, dien zij met grooten ijver om zijn vleesch vervolgen en in de
+boomen achterna klauteren.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De soortenrijkste onderfamilie van de Klimbuideldieren is die der <span class="letterspaced">Phalangisten</span> (<i lang="la-x-bio">Phalangerinae</i>). Hoogstens bereiken zij de grootte van een flinken Marter. Hun staart is gewoonlijk een lange grijpstaart, hun snuit kort
+en breed.
+
+</p>
+<p>In de wouden van Celebes, van de Molukken, van de eilanden van de Timor-groep, van Nieuw-Guinea en van het noordelijke deel
+van Queensland huizen de <span class="letterspaced">Koeskoeten</span> of <span class="letterspaced">Oostersche Opossums</span> (<i lang="la-x-bio">Phalanger</i>). Zij hebben een plompe gestalte, middelmatig lange of korte ooren, een loodrecht geplaatste pupil, een korten en breeden
+snuit, een meer of minder wollige vacht. Met den staart, waarvan het voorste deel behaard, de eindhelft echter naakt en met
+wratten bezet is, houden zij zich aan boomtakken vast.
+</p>
+<p class="tb"></p><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Gevlekte Koeskoes,</span> de <span class="letterspaced">Wangal</span> van de bewoners van Aroe (<i lang="la-x-bio">Phalanger maculatus</i>), een der fraaiste soorten van dit soortenrijke geslacht, bereikt in volwassen toestand eene totale lengte van 1.1 M., waarvan
+ongeveer 48 cM. op den staart komen. Een dichte, wollige, zijdeachtige vacht bekleedt het lichaam. De kleur wisselt sterk
+af: in den regel zijn de bovendeelen wit met een geelachtige of grijsachtige tint, en geteekend met groote, onregelmatige
+vlekken van vurig roestroode, donkerbruine of zwarte kleur, die op de buitenzijde van de pooten uitvloeien; de onderdeelen
+zijn altijd ongevlekt en zuiver wit.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1577.jpg" alt="Gevlekte Koeskoes (Phalanger maculatus). &frac14; v. d. ware grootte." width="590" height="720"><p class="figureHead">Gevlekte Koeskoes (<i lang="la-x-bio">Phalanger maculatus</i>). &frac14; v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>De Gevlekte Koeskoes bewoont de eilanden ten oosten van Celebes tot aan Nieuw-Guinea en Noord-Australi&euml;. De eerste berichten
+over de levenswijze van dit dier danken wij aan den Hollandschen reiziger <span class="smallcaps">Valentijn.</span> Hij verhaalt, dat op Amboina de Koeskoes of Koesoe, zooals de Maleiers hem noemden, een der vreemdsoortigste dieren van het
+geslacht der Wezels is. &#8220;De kop heeft groote overeenkomst met dien van een Rat of van een Vos. Het uiteinde van den staart
+is naakt <a id="d0e425"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e425">578</a>]</span>en zeer buigzaam; hiermede houden zij zich zoo stevig vast aan de takken, dat men ze er slechts met moeite van af trekken
+kan. Zij wonen dan ook op de Molukken niet in holen, maar in de bosschen, op boomen, vooral op die, welke eetbare zaden voortbrengen.
+Op Ceram en Boeroe zijn er meer dan op Amboina, omdat zij hier bevreesd zijn voor de menschen, die hen op een eigenaardige
+wijze vangen om ze te eten, want zij worden door de inboorlingen als een lekkernij beschouwd en smaken gebraden als Konijnen.
+Men moet de aan hun staart hangende dieren stijf aankijken, dan laten zij uit vrees den staart los en vallen uit den boom.
+Slechts enkele lieden hebben echter de eigenschap den Koeskoes van de boomen naar beneden te kijken. Groene bladen, de buitenste
+bolster van de canari-noten, pisang- en andere sappige vruchten worden door hem gegeten. Daarbij zitten deze dieren overeind
+zooals de Eekhoorntjes. Tusschen de achterpooten bevindt zich een buidel, waarin 2 &agrave; 4 jongen bewaard worden.&#8221; In de wouden
+voeden zij zich met alle bekende soorten van specerijachtige vruchten; in den gevangen staat eten zij ook rauw vleesch, wanneer
+het hun aan plantaardig voedsel ontbreekt. Hun gedrag in de kooi of in de kamer is even onbehagelijk als hun voorkomen. Zij
+zijn langzaam en stil, slaperig en knorrig, eten gulzig en drinken zeer veel. Onverdraagzaam jegens hunne soortgenooten, vallen
+zij dikwijls onder luid geknor en gillend geschreeuw op elkander aan, blazen als Katten, krabben en bijten. Over dag hebben
+hunne groote karmijnroode oogen, welker pupil tot een smalle spleet ineengekrompen is, een eigenaardige, domme en wezenlooze
+uitdrukking; des nachts schitteren zij zooals die van andere nachtdieren; zij herinneren dan in vele opzichten aan de Lori&#8217;s.
+
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>Veel vaker worden de <span class="letterspaced">Koesoes</span> (<i lang="la-x-bio">Trichosurus</i>), naar Europa overgebracht; deze Klimbuideldieren zijn nauw verwant aan de Koeskoeten; hun gebit heeft dezelfde samenstelling;
+naar het uitwendige verschillen zij er van door de ronde pupil, de groote ooren, de gladde vacht en den staart, welks beharing
+zich tot aan de spits uitstrekt.
+</p>
+<p class="tb"></p><p>
+
+</p>
+<p>Een van de meest bekende soorten van dit geslacht is de <span class="letterspaced">Voskoesoe</span> (<i lang="la-x-bio">Trichosurus vulpecula</i>, <i lang="la-x-bio">Phalangista vulpina</i>), een dier, dat als &#8217;t ware een samenvoeging is van de sierlijke gestalte van ons Eekhoorntje met die van den Vos. De lengte
+van &#8217;t lichaam bedraagt 60 cM., die van den staart 45 cM. De kleur van de bovenzijde is bruinachtig grijs, met een roodachtig
+vaal waas, dat hier en daar sterk op den voorgrond treedt; de onderdeelen zijn licht okergeel, de onderhals en de borst meestal
+roestrood; de rug, de staart en de snorren zijn zwart.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1578.jpg" alt="Voskoesoe (Trichosurus vulpecula). 1/6 v. d. ware grootte." width="720" height="442"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Voskoesoe</span> (<i lang="la-x-bio">Trichosurus vulpecula</i>). 1/6 v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>De Vos-koesoe bewoont Australi&euml; en Tasmani&euml;, en is een van de veelvuldigste Australische Buideldieren. Evenals zijne verwanten
+leeft hij uitsluitend in de wouden op boomen, en leidt een volslagen nachtelijke levenswijze. Zijn voedsel bestaat grootendeels
+uit plantaardige stoffen; kleine vogeltjes en andere zwakke Gewervelde Dieren worden echter volstrekt niet door hem versmaad.
+
+
+</p>
+<p>Het wijfje brengt slechts twee jongen ter wereld en draagt deze gedurende langen tijd bij zich in den buidel, later ook wel
+op den rug, totdat het kroost de moederlijke zorgen niet meer noodig heeft.
+
+</p>
+<p>De Voskoesoe kan gemakkelijk getemd worden. Levende exemplaren van deze diersoort komen in den laatsten tijd dikwijls naar
+Europa. De meeste diergaarden hebben er eenige. In de gevangenschap zijn zij zachtaardig en vredelievend, met andere woorden,
+zij trachten niet te bijten; zij zijn echter zoo dom, onverschillig en traag, dat men niet veel aardigheid aan hen kan hebben.
+De inboorlingen maken ijverig jacht op dit dier en beschouwen zijn vleesch, in weerwil van den voor ons hoogst onaangenamen
+geur, dien het verbreidt, als een kostelijke lekkernij; ook het vel gebruiken zij voor velerlei doeleinden. Een van koesoe-vellen
+vervaardigden mantel dragen zij met evenveel zwier als wij een pelsjas van sabel- of marterbont.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Buideleekhoorntjes</span> (<i lang="la-x-bio">Petauroides</i>) gelijken door hun gestalte zoo sprekend op de meer bekende Vliegende Eekhoorntjes, dat zij met deze verward zouden kunnen
+worden, indien zij zich niet door hun gebit belangrijk van deze Knaagdieren onderscheidden.
+</p>
+<p class="tb"></p><p>
+
+</p>
+<p>De eenige soort van dit geslacht, het <span class="letterspaced">Buideleekhoorntje</span> (<i lang="la-x-bio">Petauroides volans</i>), heeft een vlieghuid, <a id="d0e486"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e486">579</a>]</span>die zich naar voren tot aan den elleboog, naar achteren tot aan den wortel van den duim uitstrekt. Het kan een lichaamslengte
+van 50 cM. bereiken, zonder den ongeveer even langen staart, die aan de onderzijde bij de spits onbehaard is. De kop is klein,
+de snuit kort en toegespitst; de oogen zijn zeer groot, de breede ooren dicht, bijna ruig behaard. Aan de voeten bevinden
+zich stevige, gekromde en scherpe nagels. De zeer lange en zachte, aan den staart ruige vacht vertoont vele kleurafwijkingen.
+Gewoonlijk zijn de bovendeelen bruinachtig zwart, de kop is meer bruinachtig, de vlieghuid witachtig gesprenkeld; de snuit,
+de kin en de pooten zijn zwart, de keel, de borst en de buik wit.
+
+</p>
+<p>De Buideleekhoorn bewoont Australi&euml;, van Queensland tot Victoria, vooral de groote wouden tusschen Port-Philipp en Moreton-baai;
+hij moet daar veelvuldig zijn, hoewel men hem slechts zelden gevangen of gedood in de handen van de inboorlingen ziet. Nachtdier
+zooals al zijne verwanten, verbergt hij zich tegen den morgen in de holten van groote, doode boomen en brengt hier den dag
+slapend door, beveiligd tegen al zijne vijanden behalve den altijd hongerigen en altijd op den loer liggenden inboorling.
+Men beweert, dat hij, in &#8217;t nauw gebracht, met wanhopigen moed vecht en zijne tanden bijna even goed weet te gebruiken als
+zijne klauwen. Zijn vleesch wordt als een lekkernij beschouwd. Daar deze dieren betrekkelijk groot worden, maken niet alleen
+de zwarte oorspronkelijke bewoners van het land, maar ook de blanken ijverig jacht op hen.
+
+</p>
+<p>In volkomen wakenden toestand onderscheidt de Buideleekhoorn zich door de vlugheid, behendigheid en zekerheid van zijne bewegingen.
+Hij vliegt letterlijk van den eenen tak op den anderen, springt over groote tusschenruimten heen, klimt buitengewoon snel
+weer naar een nieuwen boomtop omhoog en begeeft zich op deze wijze van den eenen boom op den anderen, van kroon tot kroon.
+Zijn lang, zacht, als zijde glinsterend haar is bij deze sprongen in golvende beweging; het vel, dat door zijn gladheid het
+bleeke schijnsel der maan op een eigenaardige wijze weerspiegelt, maakt in heldere nachten een waarlijk tooverachtigen indruk.
+
+
+</p>
+<p>Het voedsel van dit dier bestaat uit bladen, knoppen, jonge twijgen en misschien ook uit wortels. Zelden daalt het op den
+bodem af om hier te grazen. Men zegt, dat het in gevangen staat lang in &#8217;t leven kan blijven; het gelukt echter uiterst zelden
+het te krijgen.
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>De naaste verwanten van de Buideleekhoorntjes zijn de <span class="letterspaced">Suikereekhoorntjes</span> (<i lang="la-x-bio">Petaurus</i>), welker staart ook aan de spits behaard is. De meest bekende soort is de <span class="letterspaced">Suikereekhoorn</span> (<i lang="la-x-bio">Petaurus sciureus</i>) uit wiens naam men reeds zou kunnen afleiden, dat het een bij &#8217;t volk geliefd dier is. Niet alleen door zijn gestalte, maar
+ook door zijn grootte gelijkt het dier op ons Eekhoorntje en nog meer op den Tagoean.
+
+</p>
+<p>Men vindt den Suikereekhoorn van Queensland tot Victoria. Hij is een echt boomdier en evenals de meeste op hem gelijkende
+dieren des nachts werkzaam. Hij klimt met de behendigheid van een Eekhoorn in de boomen rond, altijd van onderen naar boven
+en is in staat buitengewone sprongen te doen en intusschen naar verkiezing een andere richting aan te nemen. Hij behoeft van
+geen grootere hoogte dan 10 M. af te springen om een boom te bereiken, die 20 &agrave; 30 M. van hem verwijderd is. Allen die dit
+dier in de vrije natuur waargenomen hebben, zijn eenstemmig in hun bewondering over deze beweging, die zooveel op vliegen
+gelijkt, door geen dier, dat met een behaarde vlieghuid uitgerust is, overtroffen wordt en even bevallig als behendig uitgevoerd
+wordt.
+
+</p>
+<p>Over &#8217;t algemeen is de Suikereekhoorn een zeer aardig dier; hoewel hij zich verweren kan, is het niet moeilijk hem te temmen;
+bovendien is hij &#8217;s nachts buitengewoon opgewekt, vlug en vroolijk, maar ongelukkig altijd eenigszins schuw. Men ontmoet hem
+volstrekt niet zelden in de huizen der kolonisten, die hem met groote zorgvuldigheid behandelen. Zijn verstand is gering;
+het gemis van geestesgaven wordt tot op zekere hoogte vergoed door vroolijkheid, opgewektheid en een lieftallig uiterlijk.
+Zonder groote moeite kan men hem aan allerlei kost gewennen, hoewel hij steeds aan vruchten, knoppen en Insecten de voorkeur
+blijft geven, welke stoffen in de vrije natuur zijn voedsel uitmaken. Bijzonder gaarne eet hij de <span id="d0e514" class="corr" title="Bron: eucolyptus-manna">eucalyptus-manna</span>, een product van den <i lang="la-x-bio">Eucalyptus mannifera</i> en eenige andere soorten van hetzelfde voor Nieuw-Holland karakteristieke plantengeslacht. De schors en de bladen van deze
+hooge boomen zweeten in kleine droppeltjes een grooten overvloed van een slijmerig, zoet sap uit, dat, aan de lucht drogend,
+in den vorm van groote schubben aan den boom hangt. Aan deze voorliefde dankt het dier zijn naam. Ongetwijfeld maken ook Insecten
+een hoofdbestanddeel van zijn voedsel uit. Bij gevangen exemplaren in den Londenschen dierentuin heeft men opgemerkt, dat
+zij doode Musschen en stukken vleesch, die men hun bracht, zeer gaarne opaten. Daarom meent men, dat zij &#8217;s nachts, zonder
+gedruisch te maken, op de wijze der Lori&#8217;s, slapende Vogels en andere kleine dieren sluipend naderen en deze om &#8217;t leven brengen.
+In sommige gewesten richten zij in de perziken- en sinaasappelgaarden een aanzienlijke schade aan.
+
+</p>
+<p>De Suikereekhoorns zijn zeer gezellige dieren; men vindt er in de wouden altijd verscheidene bijeen, hoewel men niet kan opmerken,
+dat zij met hunne soortgenooten op bijzonder liefdevolle wijze omgaan. In de gevangenschap sluiten zij ook wel vriendschap
+met andere kleine dieren en toonen zelfs den mensch eenige gehechtheid.
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>De kleinste van alle Klimbuideldieren, de <span class="letterspaced">Buidelmuis</span> of <span class="letterspaced">Opossummuis</span> (<i lang="la-x-bio">Acrobates pygmaeus</i>), wordt terecht als vertegenwoordiger van een afzonderlijk geslacht beschouwd. Haar breede vlieghuid reikt tot aan den handwortel,
+de staart is tweerijig, vedervormig behaard; de beharing van de ooren is middelmatig lang. Dit sierlijke diertje is ongeveer
+zoo groot als een Huismuis. Als het op een tak zit, de rekbare vlieghuid tegen den romp aangelegd, vertoont het een merkwaardige
+overeenkomst in uitzicht met het in onze huizen levend, lieftallig en toch zoo gehaat Knaagdier. Zijn totale lengte bedraagt
+ongeveer 14.5 cM., waarvan een weinig meer dan de helft door den staart wordt geleverd. De korte, zachtharige vacht is van
+boven grijsbruin, van onderen geelachtig wit van kleur.
+
+</p>
+<p>De Buidelmuis, die in Oost-Australi&euml;, van Queensland tot Victoria, inheemsch is, voedt zich, evenals hare verwanten, met bladen,
+vruchten, knoppen en andere malsche plantendeelen. Zij versmaadt ook een klein Insect niet, wanneer zij dit toevallig ontdekt.
+Door hare opgewektheid en vlugheid van bewegingen komt zij vrij wel met hare verwanten overeen; haar vaardigheid om met behulp
+van de uitgespreide vlieghuid groote afstanden door de lucht heen af te leggen, wordt slechts door weinige dieren met behaarde
+vlieghuid <a id="d0e537"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e537">580</a>]</span>ge&euml;venaard. Men zegt, dat dit diertje zoowel bij de inboorlingen als bij de kolonisten van Europeeschen oorsprong, die in
+de nabijheid van Port-Jackson wonen, zeer geliefd is en dikwijls getemd in kooien voorkomt.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De derde familie der Plantenetende Buideldieren omvat de <span class="letterspaced">Plompe Buideldieren</span> of <span class="letterspaced">Wombats</span> (<i lang="la-x-bio">Phascolomyidae</i>), die aan Knaagdieren herinneren. Men kent tegenwoordig drie soorten van Wombats, die alle in gestalte en aard overeenstemmen.
+Hun lichaam is buitengewoon plomp gebouwd, de romp log en dik, de hals dik en kort, de kop onbehouwen van vorm, de staart
+een klein, bijna onbehaard stompje; de ledematen zijn kort en krom, de voeten met vijf teenen voorzien en met lange, forsche,
+sikkelvormige klauwen gewapend, die alleen aan den binnenteen der achterste ledematen ontbreken; de zolen zijn breed en onbehaard;
+de teenen, die op den binnensten volgen, vergroeien gedeeltelijk met elkander. Zeer opmerkelijk is het gebit, daar de breede,
+voorste snijtanden, waarvan elke kaakhelft er &eacute;&eacute;n bevat, met knaagtanden overeenkomen. Bovendien bevat elke helft van iedere
+kaak &eacute;&eacute;n valsche kies en vier lange, gekromde ware kiezen.
+</p>
+<p class="tb"></p><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Tasmanische Wombat</span> (<i lang="la-x-bio">Phascolomys ursinus</i>) kan een lengte van omstreeks 95 cM. bereiken en kenmerkt zich door korte, afgeronde ooren. Zijn kleur is gespikkeld donkergrijs
+bruin. Tasmani&euml; en de eilanden van de Bass-straat zijn het vaderland van deze soort. De nevens haar afgebeelde <span class="letterspaced">Breedkoppige Wombat</span> (<i lang="la-x-bio">Phascolomys latifrons</i>) bewoont Zuid-Australi&euml;.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1580.jpg" alt="Buidelmuis (Acrobates pygmaeus). Ware grootte." width="720" height="469"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Buidelmuis</span> (<i lang="la-x-bio">Acrobates pygmaeus</i>). Ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>Alle soorten leven in dichte wouden, graven wijde holen en zeer diepe gangen in den bodem, en brengen hier den geheelen dag
+slapend door. Eerst nadat het volslagen nacht geworden is, waggelt de Wombat naar buiten om voedsel te zoeken. Dit bestaat
+hoofdzakelijk uit een hard, biesachtig gras, dat groote oppervlakten bedekt; overigens echter ook uit allerlei kruiden en
+uit wortels, die hij door flink te graven blootlegt.
+
+</p>
+<p>De Wombat ziet er onhandiger uit, dan hij is. Zijne bewegingen zijn langzaam, maar volhardend en krachtig. Een dier dat zoo
+stompzinnig en onverschillig is als hij, verliest niet zoo licht zijn kalmte. Hij gaat regelrecht op zijn doel af en gaat
+onverpoosd zijn gang, zonder zich door eenig bezwaar, van welken aard dan ook, te laten afschrikken. Wat hij zich eens voorgenomen
+heeft, tracht hij ondanks alle hinderpalen ten uitvoer te brengen. Een hol, waaraan hij eens begonnen is, zal hij met de zielsrust
+van een wijsgeer honderdmaal trachten te voltooien, al wordt het ook telkens weer dichtgestopt.
+
+</p>
+<p>Evenals de meeste Australische dieren is ook de Wombat goed bestand tegen het leven als gevangene in ons werelddeel. Als hij
+goed verzorgd wordt en het voedsel krijgt dat hij noodig heeft, schijnt hij zich hier zeer op zijn <span id="d0e584" class="corr" title="Bron: gemaak">gemak</span> te gevoelen, en wordt dan ook tamelijk tam, d. w. z. hij geraakt in zoover aan den mensch gewoon, dat men hem kan veroorloven
+naar vrije verkiezing in huis rond te loopen. In Europa houdt men dit stompzinnige, onnoozele dier met groen voer, wortels,
+rapen, vruchten, zaden en graan zonder moeite in &#8217;t leven. Wanneer men het bovendien een weinig melk geeft, verschaft men
+het een buitengewoon genot. In Engeland is het reeds gelukt van beide soorten jongen te telen; men heeft toen kunnen opmerken,
+dat het wijfje 3 &agrave; 4 jongen werpt en ze, althans zoolang zij zich nog in den buidel bevinden, met groote zorgvuldigheid en
+liefde verpleegt en opvoedt.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De tweede onderorde van de Buideldieren wordt gevormd door de <span class="letterspaced">Vleescheters</span> (<i lang="la-x-bio">Polyprotodontia</i>), die zich van de leden der eerste orde onderscheiden door hun groot aantal snijtanden, en hieraan hun wetenschappelijken
+naam ontleenen: in elke helft van de bovenkaak hebben zij er 4 of 5, in elke helft van de onderkaak 3 of 4. De kleine snijtanden,
+die met elkander nagenoeg in lengte overeenstemmen, worden in grootte ver overtroffen door de lange en spitse hoektanden.
+
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>Zelfs de leek zal de leden van de eerste familie van de Vleeschetende Buideldieren&#8212;de <span class="letterspaced">Buideldassen</span> of <span class="letterspaced">Bandikoets</span> (<i lang="la-x-bio">Peramelidae</i>)&#8212;gemakkelijk kunnen onderscheiden. De sterk verlengde achterpooten en het zeer afwijkende maaksel van de teenen zijn kenmerken,
+die iedereen in &#8217;t oog moeten vallen. Van de vijf voorteenen zijn slechts 2 of 3 van de middelste <a id="d0e610"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e610">581</a>]</span>tot op behoorlijke lengte uitgegroeid en onafhankelijk van elkander; zij eindigen in stevige, sikkelvormige klauwen. De tweede
+en de derde teen van de achtervoeten zijn onderling vergroeid; de binnenteen ontbreekt of is gebrekkig ontwikkeld, de vierde
+teen is zeer lang. De romp is over &#8217;t geheel genomen gedrongen; de kop, vooral het snuitgedeelte loopt zeer spits toe; de
+staart is gewoonlijk zeer kort en dun behaard, slechts bij uitzondering lang en ruig; de ooren zijn bij sommige soorten bijzonder
+groot.
+
+</p>
+<p>De Buideldassen bewonen Australi&euml; en Nieuw-Guinea; zij leven in holen, die zij zich in den bodem graven en bij het geringste
+gevaar dat hen bedreigt, ten spoedigste opzoeken. Soms treft men hen aan in de nabijheid van plantsoenen of nederzettingen
+van den mensch; gewoonlijk echter houden zij zich op een afstand van den aartsvijand van alle dieren. De meeste soorten leven,
+naar het schijnt, gezellig met elkander en zijn uitsluitend &#8217;s nachts werkzaam. Hunne bewegingen zijn tamelijk vlug en eigenaardig,
+daar hun gang uit een opeenvolging van kortere of wijdere, op sprongen gelijkende stappen bestaat. Zij voeden zich hoofdzakelijk
+met planten, vooral met sappige wortels en knollen, nu en dan gebruiken zij echter ook Insecten en Wormen, ook wel zaden.
+
+</p>
+<p class="tb"></p><p>
+
+</p>
+<p>Tot het geslacht der <span class="letterspaced">Buideldassen</span> (<i lang="la-x-bio">Perameles</i>), dat, behalve in Australi&euml;, ook in Nieuw-Guinea inheemsch is, behoort de <span class="letterspaced">Langneuzige Buideldas</span> (<i lang="la-x-bio">Perameles nasuta</i>), een dier van eigenaardige gestalte, dat bijna evenveel op een Konijn als op een Spitsmuis gelijkt. Volwassen-dieren zijn
+meer dan 50 cM. lang met inbegrip van den staart, welks lengte 12 cM. bedraagt.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De tweede familie van de onderorde der Vleescheters wordt gevormd door de <span class="letterspaced">Roofbuideldieren</span> (<i lang="la-x-bio">Dasyuridae</i>). Voor- en achterpooten zijn bij hen vrijwel van gelijke lengte; beide hebben vijf teenen; bij sommige soorten hebben de
+achterste ledematen er slechts vier. De staart is lang behaard en niet voor &#8217;t grijpen ingericht.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>Aan de onderfamilie van de <span class="letterspaced">Buidelmarters</span> (<i lang="la-x-bio">Dasyurinae</i>), wordt gewoonlijk de eerste rang toegekend. Alle hedendaagsche soorten, die tot deze groep behooren, bewonen het Australische
+faunistische rijk en zijn van Nieuw-Guinea tot Tasmani&euml; verbreid.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1581.jpg" alt="Tasmanische Wombat (Phascolomys ursinus) en Breedkoppige Wombat (Phascolimus&#xA;latifrons). 1/8 v. d. ware grootte." width="720" height="564"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Tasmanische Wombat</span> (<i lang="la-x-bio">Phascolomys ursinus</i>) en <span class="letterspaced">Breedkoppige Wombat</span> (<i lang="la-x-bio">Phascolimus
+latifrons</i>). 1/8 v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>De Buidelmarters houden zich zoowel in wouden als in rotsachtige gewesten of aan de oevers van de zee op; sommige leven hier
+in diepe holen of gaten in den grond, onder boomwortels of in rotskloven; andere zoeken holle boomen op. Sommige bewegen zich
+uitsluitend op den bodem, andere klimmen uitmuntend en eenige houden bijna uitsluitend verblijf op boomen. Zij hebben een
+sluipenden en bedachtzamen gang, daar zij de geheele voetzool op den grond laten rusten. Bijna alle zijn nachtelijke dieren,
+die den dag slapend in hunne schuilhoeken doorbrengen, en op roof uitgaan, zoodra de schemering invalt. Bij deze rondzwervingen
+bezoeken zij de zeekust, en verslinden alle dieren, die de zee aan land werpt, onverschillig of zij versch zijn of in rottenden
+toestand verkeeren. De op boomen levende vormen voeden zich hoofdzakelijk met Insecten; hoogstens maken zij bovendien nog
+op kleine Zoogdieren en Vogels, alsmede op eieren jacht. De grootste soorten dringen ook wel in menschelijke woningen door
+en dooden hier, op de wijze van de Marters, in een enkelen nacht alle Hoenderen of plunderen, evenals de brutale Poolvossen
+in het hooge noorden, de zolders en proviandkamers, waar zij vleesch en spek stelen. De kleinste soorten kunnen zelfs door
+zeer nauwe openingen het lichaam heenwringen en zijn om deze reden even gehaat als de Marters en Bunzingen bij ons; de grootste
+soort valt de schapenkudden aan en haalt zich af en toe een buit uit hun midden. Vele brengen het voedsel met de voorpooten
+naar den bek. Hun stem bestaat uit een eigenaardig geknor en een helderklinkend geblaf. De groote <a id="d0e668"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e668">582</a>]</span>soorten zijn zeer wild, bijtlustig en ontembaar; wanneer zij aangevallen worden, verdedigen zij zich woedend met hunne scherpe
+tanden; de kleinere daarentegen hebben een zachtzinnig en goedaardig voorkomen; enkele kunnen gemakkelijk in <span id="d0e670" class="corr" title="Bron: de vangenschap">gevangenschap</span> in &#8217;t leven gehouden en zonder groote moeite getemd worden; nooit laten zij echter eenige gehechtheid aan hun verzorger blijken.&#8212;In
+de lente werpt het wijfje 4 &agrave; 5 jongen.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1582-1.jpg" alt="Langneuzige Buideldas (Perameles nasuta). &frac14; v. d. ware grootte." width="720" height="448"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Langneuzige Buideldas</span> (<i lang="la-x-bio">Perameles nasuta</i>). &frac14; v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>De schade, die de leden van deze onderfamilie aanrichten, overtreft verre het nut, dat zij opleveren en rechtvaardigt de felle
+vervolgingen, die zij te verduren hebben.
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Buidelwolf</span>, <span class="letterspaced">Zebrahond</span> of <span class="letterspaced">Buidelhond</span> (<i lang="la-x-bio">Thylacinus cynocephalus</i>), de eenige thans levende vertegenwoordiger van zijn geslacht, draagt zijn naam niet ten onrechte, want hij gelijkt werkelijk
+op een Wilden Hond. Zijn gestrekte romp, de vorm van den kop, de scherp begrensde snuit, de rechtop staande ooren, de oogen,
+de wijze waarop de staart gedragen wordt herinneren aan de laatstgenoemde Roofdieren; de ledematen zijn echter betrekkelijk
+kort en het gebit vertoont met dat van den Hond een belangrijk verschil.
+
+</p>
+<p>De Buidelwolf is het grootste van alle vleeschetende Buideldieren. Zijn lichaamslengte bedraagt meer dan 1 M., de lengte van
+den staart 50 cM.; de oude mannetjes zijn nog aanmerkelijk grooter en kunnen naar men beweert, een totale lengte van ongeveer
+1.9 M. bereiken. De korte, los aanliggende vacht is grijsbruin, op den rug met 12 &agrave; 14 zwarte strepen geteekend.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1582-2.jpg" alt="Buidelwolf (Thylacinus cynocephalus). 1/10 v. d. ware grootte." width="720" height="579"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Buidelwolf</span> (<i lang="la-x-bio">Thylacinus cynocephalus</i>). 1/10 v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>De Buidelwolf bewoont Tasmani&euml;. Toen de kolonisatie van dit eiland door de Europeanen begon, kwam hij hier zeer veelvuldig
+voor, tot groote schade en ergernis voor de veefokkers, welker schapenkudden en <a id="d0e715"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e715">583</a>]</span>pluimveefokkerijen hij ijverig brandschatte. Later werd hij door het schietgeweer meer en meer verdreven; tegenwoordig is
+hij in het binnenland teruggedrongen. Hier vindt men hem in sommige bergachtige gewesten nog altijd in tamelijk grooten overvloed,
+het veelvuldigst op een hoogte van ongeveer 1000 M. boven den zeespiegel. Rotsspleten in donkere, voor den mensch bijna ontoegankelijke
+ravijnen, diepe holen, die door de natuur gevormd of door hem zelf gegraven zijn, verschaffen hem toevluchtsoorden gedurende
+den dag; van hier uit onderneemt hij zijne rooftochten. Hij is een nachtelijk dier en schuwt het heldere licht in hooge mate.
+Hoewel hij niet het wildste van alle Roof-buideldieren is, overtreft hij toch al zijne familiegenooten, wat sterkte en koenheid
+betreft, en verdient reeds hierom zijn naam.
+
+</p>
+<p>Het voedsel van den Zebrahond bestaat uit alle kleine dieren, die hij bereiken en overmeesteren kan, uit Gewervelde Dieren
+zoowel als uit ongewervelde, bij de Insecten en Weekdieren te beginnen en afdalend tot aan de Straaldieren. Als hij zeer hongerig
+is, versmaadt hij geen enkele spijs en deinst niet eens af voor het met scherpe verweermiddelen voorziene kleed van den Mierenegel.
+Wanneer de Buidelwolf zijne rooftochten uitstrekt tot in de gewesten, die door menschen bewoond worden, vangt men hem in vallen
+of maakt jacht op hem met Honden. Tegen deze weet hij zich goed te verdedigen en toont daarbij een wildheid, die buiten verhouding
+staat tot zijn geringe grootte.
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>Veel leelijker en in de hoogste mate afkeerwekkend is de naaste verwant van den Buidelwolf, die door de kolonisten <span class="letterspaced">Duivel</span> wordt genoemd (<i lang="la-x-bio">Sarcophilus ursinus</i>). Deze naam, die aan duidelijkheid niets te wenschen overlaat, heeft hij te danken aan zijn ongeloofelijke wildheid en ontembaarheid.
+Volgens het eenstemmig oordeel van alle waarnemers kan men zich moeielijk een lastiger, woester, zinneloozer en kwaadaardiger
+schepsel voorstellen dan deze Buidelduivel, wiens booze stemming en wreveligheid nooit ophouden en wiens toorn bij de geringste
+aanleiding helder opvlamt. Niet eens in de gevangenschap en bij de zorgvuldigste verpleging verliest hij deze eigenschappen;
+nooit toont hij bekendheid met of genegenheid voor den persoon, die hem met voedsel en al wat hij verder noodig heeft, voorziet;
+zijn oppasser valt hij met evenveel haat en zinnelooze woede aan als ieder ander wezen, dat het waagt hem te naderen. Zijn
+vacht bestaat uit korte, stijve haren.
+
+</p>
+<p>De borst van dit dier is met een witten halsband en in den regel bovendien met twee witte vlekken geteekend; het geheele overige
+lichaam is met een koolzwarte vacht bekleed. De totale lengte van dit dier bedraagt ongeveer 1 M. met inbegrip van den ongeveer
+30 cM. langen staart.
+
+</p>
+<p>Aanvankelijk hadden de kolonisten op Tasmani&euml; veel last van den Buidel-duivel, daar hij hun het fokken van Hoenderen en andere
+Vogels bijna geheel onmogelijk maakte. Op de wijze van de Marters drong hij in het hoenderhok door en hield hier huis met
+een bloedgierigheid zooals overigens alleen door de dieren van het Martergeslacht getoond wordt. Hij werd daarom van den eersten
+aanvang af fel gehaat en op de meest wraakzuchtige wijze vervolgd, te meer omdat men zijn vleesch als smakelijk of althans
+eetbaar had leeren kennen. Vallen van allerlei soort werden op zijn weg geplaatst en groote verdelgingsjachten gehouden; zeer
+schielijk leerde hij de heerschappij en het verstand van den mensch eerbiedigen en vreezen; het gevolg hiervan was, dat hij
+zich in de dichte, moeielijk toegankelijke wouden van het gebergte terugtrok. In vele districten is hij reeds uitgeroeid;
+daar waar hij nog voorkomt, ziet men hem slechts zelden.
+
+</p>
+<p>Hij is een echt nachtdier en schuwt het daglicht evenzeer als de Buidelwolf of als een van onze Uilen.
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Buidelmarters</span> (<i lang="la-x-bio">Dasyurus</i>) vertegenwoordigen een afzonderlijk geslacht. Zij houden, wat hun uitwendig voorkomen betreft, ongeveer het midden tusschen
+de Vossen en de Marters, zonder evenwel met deze of met gene een bijzonder in &#8217;t oog vallende overeenkomst te vertoonen. De
+romp is slank en gestrekt, de hals tamelijk lang, de kop naar voren toegespitst. De staart is lang, slap en gelijkmatig ruig
+behaard; de pooten zijn laag en middelmatig dik; de achterste zijn iets langer dan de voorste en missen den binnenteen; de
+teenen zijn vaneengescheiden en met stevige, sikkelvormig gekromde, spitse nagels gewapend.
+</p>
+<p class="tb"></p><p>
+
+</p>
+<p>Een van de meest bekende soorten, de <span class="letterspaced">Gevlekte Buidelmarter</span> (<i lang="la-x-bio">Dasyurus viverrinus</i>), is van boven vaalbruin, nu eens lichter dan weer donkerder, en van onderen wit. De geheele bovenzijde is bezet met onregelmatige,
+witte vlekken, die op den kop kleiner zijn dan op den romp. Een volwassen exemplaar bereikt een lichaamslengte van 40 en een
+staartlengte van 30 cM., bij 15 cM. schofthoogte. De leden van deze soort zijn over Nieuw-Zuid-Wales, Victoria, Zuid-Australi&euml;
+en Tasmani&euml; verbreid.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1583.jpg" alt="Gevlekte Buidelmarter (Dasyurus viverrinus). 1/4 v. d. ware grootte." width="720" height="347"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Gevlekte Buidelmarter</span> (<i lang="la-x-bio">Dasyurus viverrinus</i>). 1/4 v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>Bij voorkeur bewoont de Gevlekte Buidelmarter de wouden aan de zeekust. Hier verbergt hij zich <span id="d0e767" class="corr" title="Bron: over dag">overdag</span> <a id="d0e770"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e770">584</a>]</span>onder boomwortels en steenen of in holle boomstammen. Nadat de nacht is aangevangen, zwerft hij om voedsel te zoeken ver rond.
+Hij vreet hoofdzakelijk doode dieren, die door de zee aan land geworpen zijn, maar vervolgt in het woud ook kleine Zoogdieren
+of op den grond nestelende Vogels; ook insecten worden niet door hem versmaad. Het aantal jongen wisselt af van 4 tot 6.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1584.jpg" alt="Buidelmiereneter (Myrmecobius fasciatus). 1/3 v. d. ware grootte." width="720" height="415"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Buidelmiereneter</span> (<i lang="la-x-bio">Myrmecobius fasciatus</i>). 1/3 v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>De Buidelmarter wordt met even grooten haat vervolgd als de vroeger genoemde Roofbuideldieren. Men vangt ze dikwijls in grooten
+getale in ijzeren vallen, die met het een of ander dierlijk voedsel als lokaas voorzien zijn. Van het gevangen dier beleeft
+men weinig genoegen, daar het een van de vervelendste schepsels is.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Buidelmiereneter</span> (<i lang="la-x-bio">Myrmecobius fasciatus</i>) is de eenige vertegenwoordiger van de tweede onderfamilie der Roofbuideldieren, van de <span class="letterspaced">Spitsbuideldieren</span> (<i lang="la-x-bio">Myrmecobiinae</i>). Zijn lichaam is lang, de kop zeer spits; de achtervoeten hebben vier, de voorvoeten vijf teenen; de achterpooten zijn iets
+langer dan de voorpooten, de zolen onbehaard, de teenen van elkander gescheiden. De staart is slap, lang en ruig. Het wijfje
+heeft geen buidel. Opmerkelijk is het goed voorziene gebit; het aantal tanden bedraagt meer dan bij eenig ander Zoogdier;
+hij heeft er niet minder dan 50 &agrave; 54 in iedere kaakhelft.
+
+</p>
+<p>Terecht wordt de Buidelmiereneter als een der fraaiste en opmerkelijkste Buideldieren beschouwd. In grootte komt hij ongeveer
+met onzen Gewonen Eekhoorn overeen. Zijn kleur is hoogst eigenaardig. Het okergeel van &#8217;t voorste deel van de rugzijde van
+&#8217;t lichaam, dat door de hiermede gemengde, witte haren lichter schijnt, gaat verder achterwaarts onmerkbaar in donkerzwart
+over, dat het grootste deel van de achterste helft van het lichaam inneemt, maar door witte of roodachtige dwarsbanden afgebroken
+wordt. Het voornaamste voedsel van den Buidelmiereneter is reeds door zijn naam aangeduid. Men vindt hem daarom vooral in
+zulke boschrijke gewesten, waar de Mieren in grooten overvloed voorkomen. Geheel op dezelfde wijze als de Mierenleeuw steekt
+hij de tong te midden van de wemelende schaar en trekt haar schielijk in den bek terug, nadat een groot aantal van de vertoornde
+Insecten zich er aan vastgebeten hebben. Bovendien verslindt hij, naar men zegt, ook andere Insecten en in sommige gevallen
+het hars, dat door de twijgen van de eucalypten wordt uitgezweet, ja zelfs gras. In tegenstelling <span id="d0e802" class="corr" title="Bron: met">tot</span> de reeds genoemde Roofbuideldieren is de Buidelmiereneter in den volsten zin van het woord ongevaarlijk. Zonder eenige tegenstribbeling
+schikt hij zich in de gevangenschap, waarin hij het gewoonlijk niet lang uithoudt, daar men hem het noodige voedsel niet in
+voldoende hoeveelheid verschaffen kan. Het aantal jongen in iederen worp bedraagt, naar men zegt, 5 &agrave; 8.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Buidelratten</span> (<i lang="la-x-bio">Didelphyidae</i>), die de derde familie van de onderorde der Vleescheters vormen, zijn Buideldieren, die hoogstens de grootte van een Kat
+bereiken, maar ook dikwijls die van een Muis niet overtreffen. De romp is gedrongen, de kop aan den snuit min of meer toegespitst.
+De staart is meestal lang en in dit geval een aan de spits naakte grijpstaart, soms echter kort en meer of minder behaard.
+De achterste ledematen zijn iets langer dan de voorste; de pooten hebben vijf teenen, die bij &eacute;&eacute;n geslacht door zwemvliezen
+verbonden zijn; de duim van de achterste ledematen kan tegenover de andere teenen gesteld worden. Bij het wijfje van eenige
+soorten ontbreekt de buidel, of is door twee huidplooien aangeduid; bij andere is hij volledig aanwezig, maar heeft de opening
+vaker van achteren dan van voren. Het gebit vertoont alle eigenaardigheden van een roofdierengebit.
+
+</p>
+<p>In den voortijd kwamen ook in Europa Buidelratten voor. Tegenwoordig bewonen 2 geslachten (met 24 soorten) van deze dieren
+Amerika, en wel hoofdzakelijk het Zuid-Amerikaansche faunistische rijk; daar in Noord-Amerika slechts &eacute;&eacute;n soort aantroffen
+wordt, die ook in het zuiden vertegenwoordigd is. Zij leven bijna alle in wouden of in het dichte struikgewas, waar zij holle
+boomen of gaten in den grond bewonen, of zich eenvoudig tusschen dicht bijeenstaande grassen en struiken neervlijen. E&eacute;n soort
+bevolkt de oevers van kleine rivieren en beken, zwemt uitmuntend en zoekt een <a id="d0e817"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e817">585</a>]</span>toevlucht in gaten in den grond. Alle zijn nachtdieren, doorgaans leven zij eenzaam en zwerven rond. Haar gang op den vlakken
+bodem, waarbij zij op de geheele zool rusten, is tamelijk langzaam en onvast; de meeste zijn echter in staat om in boomen
+te klimmen, zich met haar voor &#8217;t grijpen geschikten staart vast te houden en uren lang in deze houding te volharden. Naar
+het schijnt, is de reuk de volkomenste van hare zinnen. Hare geestvermogens zijn zeer gering, hoewel men haar een zekere sluwheid
+niet kan ontzeggen; deze blijkt o.a. hieruit, dat zij vallen van allerlei soort weten te vermijden. Haar voedsel bestaat uit
+kleine Zoogdieren, Vogels en vogeleieren, ook wel uit kleine Reptielen en Amphibi&euml;n, Insecten en insectenlarven en Wormen;
+in geval van nood eten zij ook vruchten. De in &#8217;t water levende Zwembuideldieren voeden zich hoofdzakelijk met Visschen. De
+grootste soorten van Buidelratten bezoeken de woningen van den mensch en dooden alle zwakke dieren, die zij hier vinden, drinken
+hun bloed en worden er letterlijk bedwelmd van. Haar uit eigenaardige sisklanken bestaande stem laten zij alleen dan hooren,
+als zij mishandeld worden. Vervolgde Buidelratten verweren zich niet, maar zijn gewoon zich dood te houden, als zij zich niet
+meer verbergen kunnen. In haar angst verbreiden zij een onaangename, knoflookachtige lucht.
+
+</p>
+<p>De levenswijze van de Buidelratten heeft in bekwame natuuronderzoekers ijverige en zorgvuldige beoefenaars gevonden; veel
+van &#8217;t geen ons over de voortplanting der Buideldieren bekend is, berust op de mededeelingen van deze geleerden. &#8220;In het midden
+van den winter,&#8221; zegt <span class="smallcaps">Rengger</span> van de in Paraguay levende soorten van Buidelratten, &#8220;in Augustus n.l, vangt bij haar, naar &#8217;t schijnt, de paartijd aan;
+in deze maand althans ontmoet men dieren van verschillend geslacht dikwijls bij elkander; in de daarop volgende maand vindt
+men drachtige wijfjes. Deze werpen slechts &eacute;&eacute;nmaal per jaar jongen. Het aantal jongen is zoomin bij de verschillende soorten,
+als bij de wijfjes van &eacute;&eacute;n soort gelijk. Bij &eacute;&eacute;n en dezelfde soort vond ik soms 14 jongen per worp, dikwijls echter 8 of 4,
+eens slechts &eacute;&eacute;n enkel jong. De draagtijd duurt een weinig meer dan 3 weken. In het begin van October komen de jongen ter
+wereld; onmiddellijk daarna worden zij in den buidel gebracht of geborgen onder de huidplooien aan den buik van de moeder,
+waar zij aan de tepels worden gelegd en zoo lang vastgehecht blijven, totdat zij hun volledige ontwikkeling bereikt hebben.
+Dit geschiedt na ruim 50 dagen. Zij verlaten dan den buidel, maar nog niet de moeder; daar zij zich, zelfs wanneer zij reeds
+eten kunnen, aan haar vacht vasthouden om zich nog eenigen tijd door haar te laten dragen.
+
+</p>
+<p>&#8220;De grootte van de pas geboren jongen bedraagt hoogstens 12 mM<span id="d0e826" class="corr" title="Bron: ">.</span>; zij komen niet alle gelijktijdig ter wereld. Hun lichaam is naakt, hun kop in verhouding tot de overige lichaamsdeelen groot;
+de oogen zijn gesloten, de neusgaten en de mond echter open; de ooren zijn volgens de lengte en de breedte opgevouwen, de
+voorpooten over de borst, de achterpooten over den buik gekruist; de staart is naar onderen opgerold. Zelfs op uitwendige
+prikkels antwoorden zij niet door eenige beweging. Toch vindt men ze, korten tijd nadat ze in den buidel gekomen zijn, aan
+de tepels vastgezogen. De jongen blijven bijna twee maanden in den buidel, en laten in al dien tijd de tepels nimmer los,
+behalve in de laatste dagen. In de eerste twee weken bemerkt men geen verandering aan hen, behalve dat zij flink groeien en
+dat de borstelige haren bij den mond zich beginnen te vertoonen. Vier weken na de geboorte hebben zij ongeveer de grootte
+van een Huismuis bereikt; de beharing is nu op alle deelen van hun lichaam zichtbaar; ook kunnen zij eenige bewegingen met
+de voorpooten maken. Ongeveer in de zevende week zijn zij bijna zoo groot als een Rat; dan openen zij de oogen. Van dezen
+tijd af hangen zij niet meer gedurende den geheelen dag aan de tepels; ook verlaten zij soms den buidel, waarin zij echter
+dadelijk terugkeeren, zoodra hun gevaar dreigt. Weldra echter laat de moeder hen er niet meer in toe; zij draagt hen evenwel
+nog gedurende verscheidene dagen met zich mede op den rug en de schenkels, waar zij zich aan de haren vasthouden, totdat zij
+in staat zijn om zelf in hun onderhoud te voorzien.&#8221;
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1585.jpg" alt="Opossum (Didelphys marsupialis). 1/5 v. d. ware grootte." width="720" height="449"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Opossum</span> (<i lang="la-x-bio">Didelphys marsupialis</i>). 1/5 v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>De meest bekende Buidelrat is ongetwijfeld de <span class="letterspaced">Opossum</span> (<i lang="la-x-bio">Didelphys marsupialis</i>). Dit dier onderscheidt zich zoomin door een aangename kleur als door bevalligheid van vorm; ook heeft het niets aantrekkelijks
+in zijn levenswijze; terecht wordt het als een zeer afstootend dier beschouwd. Zijn lichaamslengte bedraagt ruim 47 cM., zonder
+den ongeveer 43 cM. langen staart. Deze is rond en tamelijk dik, spits toeloopend, <a id="d0e849"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e849">586</a>]</span>alleen aan den wortel met haar bekleed, van hier tot aan de spits onbehaard, maar met fijne, kranswijs geplaatste schubben
+bedekt, waartusschen hier en daar eenige korte haren te voorschijn komen. Het wijfje heeft een volkomen buidel. De pooten
+zijn kort, de teenen van elkander gescheiden en nagenoeg even lang, de binnenteen van de achtervoeten kan als een duim gebruikt
+worden.
+
+</p>
+<p>Amerika, van de noordelijke Vereenigde Staten tot aan Chili en Zuid-Brazili&euml;, is het vaderland van den Opossum. In de middelste
+gedeelten van dit uitgestrekte gebied wordt hij overal veelvuldig gevonden, geenszins tot genoegen van den mensch. Wouden
+en struikbosschen dienen hem tot verblijfplaats; hoe dichter zij zijn, des te beter acht de Opossum ze ter bewoning geschikt.
+
+
+</p>
+<p>&#8220;Het is mij,&#8221; zegt <span class="smallcaps">Audubon</span>, &#8220;alsof ik thans nog den Opossum voor mij zie, zooals hij langzaam en voorzichtig over de smeltende sneeuw voorttrippelt,
+op den bodem speurend naar hetgeen hem het best zal smaken. Daar ontmoet hij het versche spoor van een Hoen of van een Haas;
+hij richt den snuit omhoog en snuffelt. Eindelijk heeft hij een besluit genomen; met de snelheid van een flinken voetganger
+rept hij zich voort op den door hem gekozen weg. Nu zoekt hij en schijnt onzeker te zijn, welke richting hij moet volgen;
+de door hem nagejaagde buit heelt &ograve;f een grooten sprong gemaakt, &ograve;f misschien &#8220;een haak geslagen&#8221;, op de plaats waar de Opossum
+het spoor heeft waargenomen. De roover richt zich op, blijft een poos op de achterpooten staan, kijkt om zich heen, speurt
+opnieuw en draaft daarna verder. Hier aan den voet van een ouden boom maakt hij zonder aarzeling halt. Hij loopt om den kolossalen
+stam heen over de met sneeuw bedekte wortels en vindt daartusschen een opening, waar hij oogenblikkelijk binnensluipt. Verscheidene
+minuten gaan voorbij; daar verschijnt hij weder, een reeds gedood Aardeekhoorntje in den bek naar buiten sleepend, en begint
+den boom te bestijgen. Langzaam klimt hij naar boven, totdat hij verborgen is te midden van de dichte twijgen, die met wingerdranken
+doorvlochten zijn. Hier gaat hij rustig zitten, slingert den staart om een tak en verscheurt met de scherpe tanden het ongelukkige
+Eekhoorntje, dat intusschen voortdurend met de voorpooten vastgehouden wordt.
+
+</p>
+<p>&#8220;De liefelijke lentedagen zijn gekomen en krachtig ontwikkelen zich de bladen; de Opossum echter moet nog steeds honger lijden
+en is bijna geheel uitgeput. Hij bezoekt de oevers van de poelen en is blijde, dat hij een jonge Kikvorsch ziet, die hem een
+dragelijk maal verschaft. Langzamerhand ontwikkelen zich de spruiten van de boschbessen en van de netels; met smaak verorbert
+hij de jonge stengels. De morgenroep van den Wilden Kalkoen klinkt als verrukkelijke muziek in de ooren van het listige dier;
+want het weet zeer goed, dat het weldra ook de hen zal hooren en haar spoor zal kunnen volgen tot aan het nest; daar is het
+voornemens zich heerlijk te vergasten door de eieren uit te slurpen. Op zijne tochten door het woud, nu eens over den bodem,
+dan weer hoog boven den grond van boom tot boom, hoort het een haan kraaien, en zijn hart zwelt van vreugde bij de herinnering
+aan de kostelijke spijs, waaraan hij zich in den vorigen zomer op de naburige boerenplaats te goed deed. Hoogst voorzichtig
+echter schrijdt hij voort en kruipt eindelijk in &#8217;t hoenderhok.
+
+</p>
+<p>&#8220;Wakkere boer! waarom hebt gij in den vorigen winter zooveel Kraaien doodgeschoten en bovendien ook nog Raven? &#8217;t Is waar,
+gij hebt toen pret gehad: haast u nu echter naar het naaste dorp en koop een behoorlijke voorraad schietbehoeften! poets uw
+roestig jachtgeweer, zet vallen uit en leer uw luien Hond om op den Opossum te loeren! Daar komt hij! De zon is pas ter ruste
+gegaan, maar de hongerige gauwdief is al sinds lang wakker. Hoort gij het schreeuwen van uw beste hen, die hij gepakt heeft?
+Het listige dier heeft zich met zijn buit uit de voeten gemaakt. Er is nu niets meer aan te doen; hoogstens kunt gij op den
+loer gaan liggen en ook op de Vossen en Uilen het oog houden, die grinniken van pret bij de gedachte, dat gij hun vijand en
+uw vriend, de arme Kraai, het levenslicht hebt uitgeblazen. De kostelijke hen, die gij zoo pas op een dozijn eieren te broeden
+hebt gezet, is thans van de moeite van &#8217;t broeden bevrijd. Ondanks haar angstgeschreeuw en het overeindzetten van hare vederen
+heeft de Opossum de eieren het eene na het andere opgegeten. Dat komt van uw kraaienschieten! Als gij barmhartiger en verstandiger
+waart geweest, zou de Opossum wel in &#8217;t bosch gebleven zijn en zich tevreden gesteld hebben met een jongen Eekhoorn of een
+Haasje, met de eieren van den Kalkoen of met de druiven, die zoo rijkelijk de takken van de boomen onzer wouden versieren:
+maar het helpt toch niet, dat ik u dit zeg!
+
+</p>
+<p>&#8220;Maar stel eens, dat de boer den Opossum op heeterdaad betrapt heeft, en uit ergernis het arme dier op schoppen tracteert.
+In &#8217;t volle besef van zijn ongeschiktheid om weerstand te bieden rolt het zich als een bal ineen. Hoe meer de boer raast,
+des te minder laat het dier iets blijken van de pijn die het voelt. Daar ligt het, niet dood, maar uitgeput; de bek is geopend,
+de tong hangt er uit; de oogen zijn dof. Zoo zou het blijven liggen, tot de Vleeschvlieg eieren op zijn vel ging leggen, indien
+zijn pijniger niet eindelijk wegging. &#8221;&#8220;Het dier zal nu toch stellig wel dood zijn,&#8221;&#8221; zegt de boer. Denk er om, lezer, het
+&#8221;&#8220;opossumt&#8221;&#8221; hem wat voor. Nauwelijks heeft de vijand de hielen gelicht, of het staat alweer op de pooten en drentelt naar
+het woud terug.&#8221;
+
+</p>
+<p>De Opossum is, zooals uit zijn geheele organisatie blijkt, een boomdier; op den bodem beweegt hij zich tamelijk langzaam en
+onbeholpen. Bij &#8217;t gaan laat hij de geheele zool op den grond rusten. Al zijne bewegingen zijn traag; zelfs bij &#8217;t vluchten
+komt hij niet snel vooruit, hoewel zijn gang dan uit een opeenvolging van op passen gelijkende sprongen bestaat. In de boomkronen
+daarentegen klautert het dier met groote zekerheid en tamelijk vlug rond. Daarbij komen de duim van de achterhand&#8212;die ver
+van de overige teenen afstaat, zoodat hij takken omspannen en zich vasthouden kan&#8212;en de rolstaart, hem goed te pas. Niet zelden
+gaat hij aan den staart hangen en blijft uren lang in deze houding.
+
+</p>
+<p>In de groote, donkere wouden sluipt de Opossum over dag zoowel als &#8217;s nachts rond, hoewel hij aan de duisternis de voorkeur
+geeft boven het licht. Overal echter, waar hij gevaar ducht, ja reeds daar, waar hij hinder heeft van het daglicht, komt hij
+alleen &#8217;s nachts te voorschijn en brengt den geheelen dag slapend door in gaten van den grond of in holle boomen. Alleen in
+den paartijd leeft hij met zijn wijfje samen, voor &#8217;t overige leidt hij een eenzaam leven evenals al zijne naaste verwanten.
+Hij heeft geen bepaalde woning, maar maakt gebruik van iederen schuilhoek, dien hij bij &#8217;t einde van zijn nachtelijken zwerftocht,
+als de dag aanbreekt, ontdekt. Als de fortuin hem bijzonder gunstig is en hij het geluk heeft een hol te vinden, <a id="d0e868"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e868">587</a>]</span>waarin het een of ander zwak Knaagdier woont, zoo is dit hem natuurlijk des te aangenamer; daar de eigenaar van het huis hem
+niet alleen inwoning, maar ook den kost zal verschaffen. Zooals uit <span class="smallcaps">Audubon&#8217;s</span> beschrijving blijkt, verslindt hij alle kleine Zoogdieren en Vogels, die hij krijgen kan, bovendien eieren, velerlei Reptielen
+en Amphibi&euml;n, groote Insecten zoowel volwassene als larven, en zelfs Wormen. Bij gebrek aan dierlijk voedsel stelt hij zich
+ook met vruchten tevreden, b.v. met ma&iuml;s en voedzame wortels. Boven alle overige spijzen verkiest hij bloed; daarom gaat hij,
+telkens als hiertoe gelegenheid bestaat, met onbeschrijfelijken moordlust te keer. Bij een bezoek aan &#8217;t hoenderhok doodt
+hij dikwijls alle bewoners; hij zuigt dan alleen hun bloed uit, zonder iets van hun vleesch op te eten. Door dit bloedig festijn
+wordt hij, naar men zegt, evenals onze Marters, als &#8217;t ware dronken, zoodat men hem niet zelden &#8217;s morgens te midden van de
+doode Vogels slapende vindt. Hoewel over &#8217;t geheel voorzichtig, is hij, zoolang hij zijn bloeddorst bevredigen kan, blind
+en doof; hij denkt dan om geen gevaar en laat zich, zonder van het moorden af te zien en zonder weerstand te bieden, door
+de Honden doodbijten of door den vertoornden landman doodslaan. Dat dit niet gemakkelijk gaat, daar het dier een taai leven
+heeft, is ons reeds gebleken.
+
+</p>
+<p>Het nagaan van den handel en den wandel van den gevangen Opossum kan den waarnemer slechts weinig genoegen verschaffen. Door
+ervaring weet ik, dat dit dier nog vervelender is dan andere Roofbuideldieren. Bewegingloos ineengerold ligt hij gedurende
+den geheelen dag in zijn hok; alleen als men hem plaagt, geeft hij zich de moeite een beweging te maken: hij opent den bek
+zoo wijd mogelijk, zoolang men v&oacute;&oacute;r hem blijft staan, alsof hij mondklem heeft. Hij is traag, lui en slaperig en schijnt verschrikkelijk
+dom te zijn.
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>Van de Buidelratten in engeren zin onderscheiden zich de <span class="letterspaced">Schoepati</span>&#8217;s (<i lang="la-x-bio">Philander</i>) hoofdzakelijk door den onvolkomen buidel van het wijfje. Deze wordt namelijk slechts door twee huidplooien gevormd, die
+zich over de nog onontwikkelde, aan de tepels hangende jongen heenvleien.
+
+</p>
+<p>De grootste soort van dit geslacht en een van de grootste Buidelratten in &#8217;t algemeen is de <span class="letterspaced">Kreeftenschoepati</span> (<i lang="la-x-bio">Philander philander</i>), een dier van 24 cM. lichaamslengte, met een 32 cM. langen staart. Zijn dik, zacht en wollig haar is vuil geelachtig grijs
+of roodachtig grijs, van onderen geel. Het bleekgrijze aangezicht is met een bruine middelstreep en met donkere ringen om
+de oogen geteekend, terwijl de eindhelft van den staart er witachtig uitziet.
+
+</p>
+<p>De Kreeftenschoepati is tamelijk ver, misschien over geheel tropisch Amerika verbreid; hij komt talrijk voor in de wouden
+van Brazili&euml;, het liefst in de nabijheid van moerassen, die hem Kreeften en Krabben leveren. Hij leeft bijna uitsluitend op
+boomen en daalt alleen dan op den bodem af, als hij hier jagen wil.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1587.jpg" alt="Zwemmende Buidelrat (Chironectes minimus), 1/3 v. d. ware grootte. (Zie bladz. 588.)" width="720" height="619"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Zwemmende Buidelrat</span> (<i lang="la-x-bio">Chironectes minimus</i>), 1/3 v. d. ware grootte. (Zie bladz. 588.)
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>Zijn volkomen naakte rolstaart maakt hem het klimmen gemakkelijk; men ziet hem in geen enkele houding, zonder dat hij zich
+met dit orgaan vasthoudt. Op den grond beweegt hij zich langzaam en slecht; toch ziet hij kans om kleine Zoogdieren, Reptielen,
+Amphibi&euml;n en Insecten te overmeesteren, vooral ook Kreeften, die zijn liefste voedsel uitmaken. In de boomen zoekt hij de
+Vogels en hunne nesten op; evenals de Opossum eet hij echter ook wel vruchten. Ook hij dringt, naar men zegt, soms in de hoenderhokken
+en duiventillen door en richt dan onder de Hoenderen en Duiven een groote slachting aan.
+
+</p>
+<p>De jongen van den <span id="d0e909" class="corr" title="Bron: Kreeftenschoepatie">Kreeftenschoepati</span> verschillen in kleur zeer van de ouden. Kort na de geboorte volkomen naakt, krijgen zij, als hun ontwikkeling zoover is voortgeschreden,
+dat zij den buidel verlaten kunnen <a id="d0e912"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e912">588</a>]</span>een vacht, die uit korte, zijdeachtig zachte, glanzige nootbruine haren samengesteld is, en eerst langzamerhand de donkere,
+bruinzwarte kleur van de volwassen dieren aanneemt. Alle berichtgevers verklaren eenstemmig, dat het een alleraardigst schouwspel
+is, de pas uit den buidel gekomen diertjes om en op hun moeder te zien loopen.
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>De tweede onderfamilie van de Buidelratten omvat slechts &eacute;&eacute;n geslacht, waartoe slechts &eacute;&eacute;n soort behoort: het eenige, tot
+dusver bekende Buideldier, dat zich bijvoorkeur in &#8217;t water ophoudt, de <span class="letterspaced">Yapok</span> of <span class="letterspaced">Zwemmende Buidelrat</span> (<i lang="la-x-bio">Chironectes minimus</i> afgebeeld op p. 587).
+
+</p>
+<p>Over &#8217;t geheel genomen heeft dit dier het voorkomen van een Rat. Zijn staart is bijna even lang als het overige lichaam en
+heeft de kenmerken van een grijpstaart, hoewel hij niet als zoodanig gebruikt wordt. De vacht is op den rug fraai aschgrauw,
+waarbij de witte kleur van de onderzijde scherp afsteekt. De grijze grondkleur van de bovenzijde is met zes breede, zwarte,
+dwars gerichte vlekken geteekend. Over het midden van den rug loopt een donkere streep van de eene vlek naar de andere. De
+ooren en de staart zijn zwart. Volwassen dieren hebben bij een lichaamslengte van ongeveer 40 cM. een nagenoeg even langen
+staart.
+
+</p>
+<p>De Zwemmende Buidelrat is over een groot deel van het Zuid-Amerikaansche faunistische rijk verbreid. Zij wordt gevonden van
+Guatemala tot Zuid-Brazili&euml;; overal schijnt zij zeldzaam of althans moeielijk verkrijgbaar te zijn; men treft haar daarom
+slechts in zeer weinige verzamelingen aan. Naar men zegt, gaat zij zoowel over dag als &#8217;s nachts voedsel zoeken; zij zwemt
+met groot gemak en kan zich ook op &#8217;t land vlug en behendig bewegen. Haar voedsel bestaat, naar bericht wordt, uit vischjes
+en andere kleine waterdieren en uit vischkuit; de groote wangzakken doen echter vermoeden, dat dit dier bovendien ook plantaardige
+stoffen niet versmaadt.
+
+</p>
+<p>Het wijfje werpt ongeveer 5 jongen, draagt ze in den buidel, totdat zij voldoende ontwikkeld zijn, neemt ze op tamelijk jeugdigen
+leeftijd met zich mede in &#8217;t water en onderricht hen hier gedurende geruimen tijd in &#8217;t zwemmen, duiken en het verkrijgen
+van hun voedsel.
+
+<a id="d0e933"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e933">589</a>]</span></p>
+</div>
+<div class="div1">
+<h2 class="label">Vijftiende Orde.</h2>
+<h2 class="normal">De Kloakdieren (<span class="letterspaced" lang="la-x-bio">Monotremata</span>).
+</h2>
+<p>Gedurende langen tijd heeft er verschil van meening bestaan over de plaats, die aan de <span class="letterspaced">Kloakdieren</span> in het dierenrijk moet worden toegekend; thans is deze strijd beslecht. Hoewel de meening van de dierkundigen uit een vroegere
+periode, die de Kloakdieren voor een op zichzelf staande klasse van het dierenrijk hielden, een tijdlang haar waarde had verloren,
+wordt thans een soortgelijke opvatting opnieuw gehuldigd. De Mierenegels en Vogelbekdieren die men met het volste recht als
+een afzonderlijke onderklasse van de Zoogdieren zou kunnen beschouwen, worden door geen enkelen hedendaagschen dierkundige
+tot de Buideldieren of zelfs tot de Tandeloozen gerekend, zooals sommige hunner voorgangers deden.
+
+</p>
+<p>Dat de Kloakdieren hunne jongen werkelijk zoogen, is reeds sinds lang boven allen twijfel verheven; eerst door de nauwkeurige
+onderzoekingen van <span class="smallcaps">Gegenbaur</span> echter heeft men den waren aard van hunne zoogorganen leeren kennen. De melkklieren, die zijdelings aan den onderbuik voorkomen,
+hebben tot afvoerbuizen een groot aantal fijne gangen in de huid, die evenwel ook op deze plaatsen met haar begroeid is. Daar
+nu de mannelijke Zoogdieren soortgelijke klieren op dezelfde plaatsen hebben, geloofden de eerste ontleedkundigen, die zich
+met het Vogelbekdier bezighielden, niet, dat zij hier echte zoogorganen voor zich hadden, tot dat <span class="smallcaps">Meckel</span> aantoonde, dat de genoemde klieren bij het mannelijke Vogelbekdier niet ontwikkeld zijn, en <span class="smallcaps">B&auml;r</span> opmerkte, dat de melkklieren van de Cetace&euml;n een soortgelijken bouw vertoonen. <span class="smallcaps">Owen</span>, die in het jaar 1832 deze klieren onderzocht, vond bij ieder van deze ongeveer 120 openingen in de huid, waardoor een voor
+de voeding geschikte vloeistof werd afgevoerd, die hij in gestolden toestand in de maag van de jongen aantrof. Dit noopte
+hem de Vogelbekdieren tot de klasse van de Zoogdieren te rekenen. Den 2en September 1884 berichtte <span class="smallcaps">Haacke</span> echter aan de Zuid-Australische &#8220;Koninklijke maatschappij van wetenschappen&#8221; te Adela&iuml;de, dat hij eenige weken te voren in
+den grooten, tot dusver onbekenden broedbuidel van een levend Mierenegel-wijfje, het ei gevonden had, dat in de vergadering
+door hem vertoond werd. Op denzelfden dag werd in Montreal een door den onderzeeschen telegraafkabel overgebracht bericht
+voorgelezen, waardoor aan de daar vergaderde leden van de &#8220;Britsche Vereeniging&#8221; werd medegedeeld, dat een andere, destijds
+in Australi&euml; werkzame onderzoeker, <span class="smallcaps">Caldwell</span>, de Kloakdieren als eierleggende dieren had herkend. Door deze ontdekking werd natuurlijk de nauwe verwantschap van de Kloakdieren
+met de overige Zoogdieren weder in twijfel gesteld. Vooral was dit het geval, toen <span class="smallcaps">Gegenbaur</span> in het jaar 1886 aantoonde, dat de klieren, die voedsel leveren aan de uitgebroede jongen van de Kloakdieren, niet, evenals
+de melkklieren van alle overige Zoogdieren, in maaksel met de huidsmeerklieren overeenstemmen, maar als gewijzigde zweetklieren
+moeten worden beschouwd. Een nieuwe reden voor twijfel leverde een ontdekking, die in het jaar 1888 door <span class="smallcaps">Oldfield Thomas</span> werd gedaan: hij vond, dat het Vogelbekdier gedurende een groot deel van zijn leven tanden heeft, die, hoewel zij werkelijk
+dezen naam verdienen, toch aanmerkelijk verschillen van de tanden van alle overige Zoogdieren.
+
+</p>
+<p>De temperatuur van het bloed is lager bij de Kloakdieren dan bij eenig ander warmbloedig Gewerveld Dier. Reeds in 1883 berichtte
+de Russische onderzoekingsreiziger <span class="smallcaps">Michluko-Maclay</span>, dat hij bij den Mierenegel een temperatuur van 28&deg;, en bij het Vogelbekdier eene van 24.8&deg; had waargenomen. De zo&ouml;loog <span class="smallcaps">Richard Semon</span> van Jena, die van 1891 tot 1893 Australi&euml; doorreisde, vond bij 7 Mierenegels niet alleen een zeer lage, maar ook een zeer
+veranderlijke temperatuur, varieerende tusschen 26.5&deg; en 34&deg;. Dus, schommelingen van 7&deg;, terwijl bij andere Zoogdieren de
+grootste waargenomen schommelingen niet meer dan 2 &agrave; 4&deg; bedragen. Bovendien bleek volstrekt niet, dat deze variaties, zooals
+men allicht zou vermoeden, met verschillen in luchttemperatuur, jaargetijde of leeftijd van het dier samenhangen. Volgens
+deze waarnemingen zouden dus de Kloakdieren niet alleen door hun lichaamsbouw, maar ook door den aard van hun stofwisseling
+in zekeren zin een verbindenden schakel vormen tusschen de dieren met veranderlijke lichaamstemperatuur of koudbloedige dieren
+(meer bepaaldelijk de Kruipende Dieren), en die met standvastige lichaamstemperatuur of warmbloedige dieren (meer bepaaldelijk
+de Zoogdieren). Wanneer men dit alles bedenkt, zal men moeten erkennen, dat er voldoende redenen bestaan om de Kloakdieren
+als afzonderlijke onderklasse te onderscheiden van die, waarin men de Buideldieren en alle hooger ontwikkelde Zoogdieren&#8212;de
+Zoogdieren met echte melkklieren dus&#8212;moet vereenigen. Zelfs zou het gerechtvaardigd zijn, de beide bedoelde groepen op nog
+grooteren afstand van elkander te plaatsen, door aan beide den rang van klassen toe te kennen. Misschien zal men later wel
+tot deze scheiding moeten besluiten; voorloopig laten wij de Kloakdieren de tot dusver door hen ingenomen plaats in het stelsel
+behouden, en beschouwen ze als de laatste en laagste Zoogdieren-orde.
+<a id="d0e981"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e981">590</a>]</span></p>
+<p>De Kloakdieren komen met de andere Zoogdieren overeen door de bekleeding van de huid: het Vogelbekdier heeft een vacht, de
+Mierenegel een stekelkleed; voor &#8217;t overige verschillen zij; ook door hunne uitwendig waarneembare eigenschappen belangrijk
+van alle andere bekende vormen der klasse. Een met een droge huid bedekte snavel, welke aan dien van een Zwemvogel herinnert,
+vervangt bij hen den snuit. Het spijskanaal en de afvoerbuizen van de urine en van de geslachtsproducten monden gezamenlijk
+uit in de zoogenaamde &#8220;kloak&#8221;. Dit is een inrichting, welke ook voorkomt bij de Vogels, waaraan de Kloakdieren, behalve door
+hunne met een grooten dooier voorziene eieren, ook nog herinneren door het bezit van twee paar sleutelbeenderen, waarvan de
+beide voorste met elkander tot een vorkbeen vergroeid zijn, en door het gedeeltelijk ontwikkeld blijven van den rechter eierstok.
+Door deze eigenaardigheden toonen zij op onmiskenbare wijze hun verwantschap met de Vogels, de Kruipende Dieren en de Amphibi&euml;n;
+terwijl daarentegen uit het bezit van den buidelbeenderen aan het bekken hun betrekking tot de Buideldieren blijkt.
+
+</p>
+<p>De Kloakdieren zijn kleine Zoogdieren, met een gedrongen, eenigszins plat gedrukt lichaam, dat zeer laag op de pooten staat
+en in een korten staart eindigt. De snavelvormige kaken zijn met een droge huid bedekt. Alleen bij &#8217;t Vogelbekdier komen tanden
+voor; zij bestaan uit platte, aan den rand met knobbels of inkervingen voorziene, schotelvormige platen, die zoo goed als
+zonder wortels aan de kaken vastgehecht zijn, weldra uitvallen en door hoornplaten vervangen worden. De oorschelp ontbreekt
+geheel; de oogen zijn klein. De naar buiten gerichte voeten zijn met krachtige klauwen voorzien; de hiel van het mannetje
+is bovendien nog gewapend met een doorboorde, holle spoor, welker holte met een eigenaardige klier in gemeenschap staat.
+
+</p>
+<p>Behalve beenderen van een uitgestorven soort van Mierenegel, die zich door aanzienlijke grootte onderscheidde, heeft men tanden
+van voorwereldlijke dieren gevonden, welke op die van het Vogelbekdier gelijken. Tegenwoordig bestaat deze <span id="d0e988" class="corr" title="Bron: eigenaaardige">eigenaardige</span> orde uit slechts twee familien: de Mierenegels en de Vogelbekdieren.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De familie der <span class="letterspaced">Mierenegels</span> (<i lang="la-x-bio">Echidnidae</i>), uit twee geslachten bestaande, welke ieder slechts &eacute;&eacute;n soort omvatten, wordt gekenmerkt door den plompen<span id="d0e1001" class="corr" title="Bron: ,"></span> vorm van den romp, die grootendeels bedekt is met een vacht, waarin talrijke stekels voorkomen, door den rolvormigen, tandeloozen
+snavel met een mondspleet, die zich niet verder dan het voorste uiteinde uitstrekt, door het korte staartstompje, door de
+vrije, onvolkomen beweeglijke teenen en door de zeer lange, dunne, wormvormige tong, die, evenals bij de andere Miereneters,
+ver buiten den bek kan worden gestoken. Naar het uitwendige wijken de Mierenegels veel meer van de Vogelbekdieren af dan door
+hun inwendig maaksel. De beide zogklieren hebben honderden afvoergangen, liggen zijdelings aan den buik van het wijfje in
+ondiepe groeven, die, volgens <span class="smallcaps">Haacke</span>, bij den Mierenegel althans, zich kort voor het leggen van het ei in de zijdelingsche plooien van een <span class="letterspaced">broedzak</span> bevinden. Deze is reeds in den aanvang zoo groot, dat er een zakhorloge in kan; hij dient tot berging en bebroeding van het
+ei, bevat later het jong en neemt in omvang toe, naarmate dit zich ontwikkelt, verdwijnt echter weer allengs, nadat het jong
+geheel zelfstandig is geworden, zoodat men er tijdelijk niets meer van bespeurt. <span class="smallcaps">R. van Lendenfeld</span> heeft opgemerkt, dat de temperatuur in den broedzak ten tijde van de bebroeding hooger is dan die van het overige lichaam,
+en dat de huid die den broedzak vormt, in den genoemden tijd door den sterken aandrang van het bloed er zeer rood en als &#8217;t
+ware ontstoken uitziet. Naar het schijnt, legt de Mierenegel nooit meer dan &eacute;&eacute;n ei; dit is klein, maar heeft een grooten dooier
+en een perkamentachtige schaal. De duur van de bebroeding is nog niet bekend. Het jong is bij het verlaten van het ei nietig
+klein, naakt en blind, evenals dat van de Buideldieren; het verschilt van zijne ouders vooral door den korteren snuit. Hoe
+het zuigt, weet men nog niet recht. Naar het schijnt, blijft het geruimen tijd in den broedzak van de moeder.
+
+</p>
+<p>Het verbreidingsgebied van de Mierenegels strekt zich van Nieuw-Guinea over Australi&euml; tot in Tasmani&euml; uit.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Australische Mierenegel</span> (<i lang="la-x-bio">Echidna aculeata typica</i>), wiens grootte het midden houdt tusschen die van Papoeaanschen en die van den Tasmanischen Mierenegel heeft een betrekkelijk
+langen snavel. Het aangezicht en de omgeving van de ooren zijn geheel of grootendeels met gladde borstels bedekt, die op het
+voorhoofd en op iederen wang een streep onbedekt laten. De rugstekels zijn lang, stijf en dik, bereiken dikwijls een lengte
+van 6 cM. en bedekken gewoonlijk de daartusschen groeiende haren geheel. De kleur van ieder haar is van onderen bleekgeel,
+in het midden oranje-geel, aan den top zwart. De haren op den rug zijn zwart of donkerbruin, ontbreken evenwel dikwijls bijna
+geheel, terwijl zij soms (misschien alleen in bepaalde tijden van het jaar) boven de stekels van &#8217;t achterste gedeelte van
+den rug uitsteken. De pooten en de geheele onderzijde van het lichaam zijn bedekt met een donkerbruine vacht, die vele gladde
+borstels bevat. De lengte van het dier bedraagt ongeveer 40 cM., met inbegrip van den iets meer dan 1 dM. langen staart. Deze
+ondersoort behoort op het geheele vasteland van Australi&euml; thuis en wordt ook op het Kangoeroe-eiland aan de zuidkust van Australi&euml;
+aangetroffen.
+</p>
+<p class="tb"></p><p>
+
+</p>
+<p>Van de genoemde Australische ondersoort onderscheidt zich de <span class="letterspaced">Papoeaansche Mierenegel</span> (<i lang="la-x-bio">Echidna aculeata Lawesii</i>) door zijn geringere grootte, door de kortere rugstekels, waartusschen het haar van den rug zichtbaar wordt, door het grooter
+aantal stekels in de vacht van den kop, de pooten en den buik en door den betrekkelijk langeren snavel. Alleen bij Port-Moresby
+in het zuidoosten van Nieuw-Guinea heeft men deze ondersoort gevonden.
+</p>
+<p class="tb"></p><p>
+
+</p>
+<p>De <span class="letterspaced">Tasmanische Mierenegel</span> (<i lang="la-x-bio">Echidna aculeata setosa</i>) verschilt van de Australische ondersoort door zijn meerdere grootte (hij kan wel 50 cM. lang worden) en doordat in de beharing
+van den kop, van de zijden, van den buik en van de pooten geen borstels voorkomen. De kleur van den kop is gewoonlijk lichter
+dan die van het overige lichaam.
+</p>
+<p class="tb"></p><p>
+
+</p>
+<p>De Mierenegel is veeleer een bewoner van bergachtige streken dan van de vlakten en komt op sommige plaatsen nog wel voor op
+een hoogte van 1000 M. boven den zeespiegel. Droge wouden, waar hij holen en gangen graven kan onder boomwortels, maken zijn
+meest geliefde verblijfplaats uit. Hier verbergt hij zich over dag; des nachts komt hij te voorschijn en gaat <a id="d0e1048"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e1048">591</a>]</span>snuffelend en gravend zijn voedsel zoeken. Zijne bewegingen zijn levendig, vooral bij het wroeten in den grond, welke kunst
+hij meesterlijk verstaat. Zijn voedsel bestaat uit Insecten en Wormen, hoofdzakelijk echter uit Mieren en Termieten. Deze
+zoekt hij op met behulp van de zeer gevoelige spits van zijn snuit, die minder voor het speuren dan wel voor het tasten geschikt
+schijnt. Hij eet op de wijze van de andere dieren met wormvormige tong, n.l. door de tong uit te steken en haar, wanneer zij
+met Mieren bedekt is, snel in den bek terug te trekken. Evenals alle overige miereneters verzwelgt hij tegelijk met zijn voedsel
+veel zand en stof en ook droog hout, want men vindt zijn maag hiermede steeds gevuld. Soms komt er ook wel gras in voor.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1591.jpg" alt="Australische Mierenegel (Echidna aculeata typica). 1/5 v. d. ware grootte." width="720" height="412"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Australische Mierenegel</span> (<i lang="la-x-bio">Echidna aculeata typica</i>). 1/5 v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>Als men een Mierenegel aanvat, rolt hij zich oogenblikkelijk als een bal ineen; het is dan zeer moeielijk hem vast te blijven
+houden, daar de scherpe stekels bij de hevige beweging van het ineenrollen gewoonlijk gevoelige wonden veroorzaken. Een ineengerolde
+Mierenegel kan niet gemakkelijk vervoerd worden; het best kan dit nog geschieden, door hem bij de achterpooten te vatten,
+zonder zich verder over zijn tegenspartelen te bekommeren. Als hij eens een kuil van eenige diepte gegraven heeft, kost het
+zeer groote moeite hem er uit te trekken. Op de wijze van de Gordeldieren schoort hij zich aan alle zijden en drukt de stekels
+zoo stevig tegen de wanden van het hol, dat hij er als &#8217;t ware aan vastgekleefd is. De bewering van de inboorlingen, dat het
+mannetje zijn aanvaller met de spoor aan den achtervoet verwondt en uit dit wapen een vergiftige vloeistof in de wonde laat
+vloeien, moet, blijkens alle proefnemingen, die hiermede gedaan zijn, als een fabel beschouwd worden.
+
+</p>
+<p>Dit vreemdsoortig dier laat, als het zich zeer beangst gevoelt, een zwak geknor hooren. Onder zijne zintuigen nemen die van
+het gehoor en van het gezicht de eerste plaats in; de overige zijn zeer stomp.
+
+</p>
+<p><span class="smallcaps">Haacke</span> heeft in Australi&euml; verscheidene Mierenegels in &#8217;t leven gehouden; de berichten die hij over hun levenswijze geeft, hebben
+voornamelijk betrekking op hun vaardigheid in &#8217;t klimmen, hun voortplanting en hun geschiktheid om geruimen tijd in &#8217;t leven
+te blijven zonder voedsel te gebruiken. &#8220;De eerste Mierenegel, dien ik kreeg,&#8221; schrijft hij, &#8220;had ik in mijn werkkamer onder
+een onderstboven gekeerde kist geplaatst, waar het hem niet goed scheen te bevallen. Onophoudelijk deed hij zijn best om uit
+deze gevangenis te ontsnappen; overal waar tusschen den vloer en de kist genoeg ruimte was, stak hij voortdurend de lange
+tong tastend naar buiten. Eindelijk gelukte het hem gedurende den nacht de zware kist op te tillen en zijn vrijheid terug
+te krijgen. Langen tijd zocht ik hem tevergeefs. Eindelijk vond ik hem tot mijn groote verwondering in een andere, ongeveer
+40 cM. hooge kist, die van boven open en voor de helft gevuld was met in papier gewikkelde stukken goudhoudend kwarts, die
+ongeveer de grootte van een vuist hadden. Bijna verborgen sliep hij op zijn gemak tusschen deze ingepakte stukken steen, die
+hem waarschijnlijk als leger geschikter voorkwamen dan de effene vloer. Twee andere Mierenegels plaatste ik, gedachtig aan
+het waargenomen klimvermogen dezer dieren, in de uitgestrekte onderste verdieping van het museumgebouw te Adela&iuml;de, in een
+omstreeks 1 M. hoogen en 50 cM. wijden ton. Het ontsnappen uit deze gevangenis, die den vorm van een gewonen ton had, scheen
+onmogelijk. Toch gelukte het een van deze dieren zich te bevrijden. Nadat ik het dagen lang tevergeefs gezocht had, vond ik
+het weder bij zijn metgezel in de ton; waarschijnlijk was het op het geluid dat deze maakte, afgegaan, had zich tusschen den
+muur en de ton weder omhoog gewerkt, tot aan den rand en zich van hier in de ton laten vallen. Daar ik de dieren ontleden
+en voor dit doel van het hinderlijke vet bevrijden wilde, liet ik ze vasten en vond, dat zij zonder merkbare vermindering
+van hun welstand minstens een maand lang zonder voedsel konden blijven. Den darm van een Mierenegel, die ongeveer zes weken
+lang gevast had, vond ik uitsluitend gevuld met het zand uit zijn hok. Dit is een vingerwijzing voor de bereiding van het
+voedsel, dat men aan gevangen dieren van deze soort kan geven. Mijns inziens zal men ze lang in &#8217;t leven kunnen houden met
+een fijnkorrelig mengsel van gelijke deelen vleeschmeel, fijn gewreven eidooier, fijn gemalen hennep, gestampte beschuit,
+fijn gewreven wortels en schoon zand. Misschien zullen zij dan in de gevangenschap zich voortplanten. Door aan het voedsel
+mierenpoppen <a id="d0e1068"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e1068">592</a>]</span>en meelwormen toe te voegen, zal het nog geschikter worden; de Mierenegels moet men geheel op de wijze van insectenetende
+Vogels behandelen. De meesten zouden de reis van Australi&euml; naar Europa, die door de snelvarende stoombooten zeer afgekort
+is, wel vastend kunnen afleggen.&#8221;
+</p>
+<p class="tb">*</p><p>
+
+</p>
+<p>Het tweede geslacht en de tweede soort der Mierenegels wordt gevormd door een eerst onlangs ontdekt dier van Nieuw-Guinea.
+dat wij (om het te onderscheiden van het reeds genoemde) <span class="letterspaced">Vachtegel</span> (<i lang="la-x-bio">Pro&euml;chidna Bruynii</i>) zullen noemen. Dit geslacht is gekenmerkt door het aantal teenen, dat slechts drie aan elken voet bedraagt. De naar onderen
+gekromde snavel is bijna tweemaal zoo lang als het overige deel van den kop. Het dier is ongeveer 0.5 M. lang; zijn dichte,
+effen donkerbruine of zwarte vacht, waarin slechts een gering aantal stekels verborgen zijn, bestaat uit grof wolhaar, dat
+met weinig of geen gladde borstels gemengd is.
+
+</p>
+<p>Tot dusver werd de Vachtegel alleen in het noordwesten van <span id="d0e1082" class="corr" title="Bron: &#8220;"></span>Nieuw-Guinea gevonden; over zijn levenswijze zijn nog geen berichten tot ons gekomen.
+</p>
+<hr class="tb"><p>
+
+</p>
+<p>Het <span class="letterspaced">Vogelbekdier</span> (<i lang="la-x-bio"><span id="d0e1092" class="corr" title="Bron: Ornithorynchus">Ornithorhynchus</span> anatinus, O. paradoxus</i>) is de eenige bekende vertegenwoordiger van de tweede familie der Kloakdieren. Aan <span class="smallcaps">E. T. Bennett</span> danken wij de eerste goede beschrijving van dit werkelijk zonderlinge dier, dat nog lang na zijn ontdekking deskundigen en
+leeken in verbazing bracht. Zijne gestalte en levenswijze schenen zoo vreemdsoortig, dat <span class="smallcaps">Bennett</span> uitsluitend met het doel om dit dier te leeren kennen, een reis naar Australi&euml; deed. Tot aan dien tijd waren slechts onbepaalde
+berichten over deze diersoort bekend geworden. Het eenige dat men vernomen had, was, dat het smakelijk gebraad oplevert. Bovendien
+werd toen reeds gesproken over het eierleggen van dit dier, welke mededeeling men echter als een fabel meende te moeten beschouwen,
+totdat <span class="smallcaps">Caldwell</span> in 1884 berichten kon, dat hij zelf deze eieren had gevonden.
+
+
+</p>
+<p></p>
+<div class="figure"><img border="0" src="images/p1592.jpg" alt="Vogelbekdier (Ornithorhynchus anatinus). &frac14; v. d. ware grootte." width="720" height="481"><p class="figureHead"><span class="letterspaced">Vogelbekdier</span> (<i lang="la-x-bio">Ornithorhynchus anatinus</i>). &frac14; v. d. ware grootte.
+</p>
+</div><p>
+
+
+</p>
+<p>Het Vogelbekdier is een weinig grooter dan de Mierenegel, ongeveer 60 cM. lang met inbegrip van den nagenoeg 14 cM. langen
+staart. De mannetjes zijn opmerkelijk grooter dan de wijfjes. De van boven naar onderen als &#8217;t ware samengedrukte romp, gelijkt
+in sommige opzichten op dien van den Bever of van den Vischotter. De pooten zijn zeer kort, alle voeten hebben vijf teenen
+en zijn met zwemvliezen voorzien. Aan de voorvoeten, die de grootste spierkracht bezitten en zoowel voor &#8217;t zwemmen als voor
+&#8217;t graven dienen, reikt het zwemvlies een weinig voorbij de klauwen; dit deel is zeer buigzaam en rekbaar en wordt, als het
+dier graaft, teruggeschoven. Alle teenen zijn zeer forsch, stomp en uitmuntend voor &#8217;t graven geschikt. De beide middelste
+zijn de langste. De korte achtervoeten zijn naar achteren gericht, en herinneren aan die van den Zeehond; ook werken zij hoofdzakelijk
+achterwaarts en buitenwaarts. Hun eerste teen is zeer kort, de nagels zijn alle naar achteren gekromd, langer en scherper
+dan die van de voorvoeten; het zwemvlies reikt hier echter niet verder dan tot aan den wortel der klauwen. Bij het mannetje
+vindt men aan iederen achtervoet, een weinig boven de teenen, een naar binnen gekromde, puntige en beweeglijke spoor, die
+tamelijk ver gedraaid kan worden. De staart is plat, breed en aan het einde (waar lange haren groeien) plotseling afgeknot,
+bij oudere dieren is hij van onderen geheel naakt of slechts met eenige weinige grove haren bedekt, bij jonge dieren echter
+overal behaard; waarschijnlijk slijten deze haren eerst mettertijd af. De kop is tamelijk plat en klein; door zijn breeden
+eendensnavel onderscheidt hij zich van iederen anderen Zoogdierenkop. De beide kaken zijn verlengd en over haar geheele oppervlakte
+bedekt met een hoornachtige huid, die zich achterwaarts voortzet in een eigenaardig schild. Bij het volwasschen dier bevat
+elke kaakhelft twee hoorntanden: de voorste is lang, smal en scherp, de achterste is breed en plat en heeft over &#8217;t geheel
+het voorkomen van een kies. In de plaats van deze hoorntanden bezit het Vogelbekdier v&oacute;&oacute;r het tijdstip, waarop het een derde
+of een vierde van de grootte van &#8217;t volwassen dier bereikt heeft, acht echte tanden, die op platte, onregelmatig afgeronde
+schotels gelijken, en aan den rand met groote en kleine knobbels bezet zijn. Deze eerst voor korten tijd ontdekte, <a id="d0e1117"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e1117">593</a>]</span>echte tanden herinneren aan die van kleine Zoogdieren uit het Jura tijdperk. Nadat zij bijna geheel afgesleten en eindelijk
+uitgevallen zijn, komen de reeds genoemde, door verhoorning van het slijmvlies gevormde kauworganen er voor in de plaats.
+De neusgaten liggen aan de bovenvlakte van den snavel dicht bij zijn uiteinde; de kleine oogen staan hoog aan den kop; de
+gehooropeningen kunnen gesloten worden en zijn dicht bij den buitensten ooghoek gelegen. De huidplooi, die, aan den snavel
+beginnend, als een schild over het voorste deel van den kop en over de keel valt, is van groot nut voor het dier, daar zij
+bij het zoeken van voedsel de aangrenzende deelen van de vacht tegen het slijk, en bij &#8217;t graven in den grond de oogen tegen
+het zand beschut. De tong is vleezig, maar met hoornachtige tanden bezet en van achteren met een eigenaardige opzwelling voorzien,
+die den mond volkomen afsluit. Zoo wordt de snavel tot een uitmuntende zeef, waarmede het dier het water kan doorzoeken, eetbare
+bestanddeelen van oneetbare kan scheiden en de eerstgenoemde in de ruime wangzakken kan bergen, die zich langs de zijden van
+den kop uitstrekken, om ze later op zijn gemak te kauwen.
+
+</p>
+<p>De vacht van het Vogelbekdier bestaat uit dicht bijeengeplaatste, grove borstels van donkerbruine kleur met zilverwitten weerschijn,
+die het zeer zachte grijsachtige wolhaar bedekken, welks zachtheid aan de vacht van den Zeehond en den Zeeotter herinnert.
+Zij verbreidt, vooral wanneer zij nat is, een eigenaardige vischlucht, die waarschijnlijk door een olieachtige huidafscheiding
+veroorzaakt wordt. Ondanks deze afkeerwekkende uitwaseming beschouwen de Australi&euml;rs het vleesch van dit dier als een smakelijk
+gerecht.
+
+</p>
+<p>Het liefst bewoont het Vogelbekdier stille plaatsen bij rivieren, waarin talrijke waterplanten groeien en welker oevers door
+lommerrijke boomen overschaduwd worden. Hier graaft het aan den waterkant een min of meer kunstig hol. Een ongeveer 6 M. lange
+gang, die zich herhaaldelijk kronkelt, mondt uit in een ruime kamer, die evenals de gang met droge waterplanten bestrooid
+is. Gewoonlijk heeft elk hol echter twee ingangen: de eene onder den waterspiegel, de andere ongeveer 30 cM. er boven.
+
+</p>
+<p>In alle tijden van &#8217;t jaar ziet men het Vogelbekdier in de rivieren van Australi&euml;, het veelvuldigst echter gedurende de lente-
+en zomermaanden; het is mogelijk, dat zij winterslaap houden. Zij zijn eigenlijk schemering-dieren, hoewel zij ook over dag
+hunne schuilplaatsen voor korten tijd verlaten om voedsel te zoeken. Als het water zeer helder is, kan men den weg, dien het
+nu eens duikende, dan weer aan de oppervlakte verschijnende dier volgt, gemakkelijk met de oogen nagaan. Als men het waarnemen
+wil, moet men volkomen bewegingloos blijven staan, want zelfs de geringste beweging wordt door zijn scherpziend oog opgemerkt;
+zijn fijngevoelig oor hoort het zachtste gedruisch. Zelden blijft het langer dan 1 of 2 minuten boven water, daarna duikt
+het en komt een klein eind verder opnieuw te voorschijn. Bij gevangene exemplaren heeft <span class="smallcaps">Bennett</span> opgemerkt, dat het Vogelbekdier zich gaarne dicht bij den oever, op korten afstand boven het slijk ophoudt, om tusschen de
+wortels van de waterplanten, die de voornaamste schuilplaats van zwemmende Insecten zijn, te slobberen. Het voedsel, dat het
+gedurende deze werkzaamheid opneemt, hoofdzakelijk kleine in &#8217;t water levende Insecten en Weekdieren, wordt voorloopig in
+de wangzakken bewaard en later, terwijl het dier rust neemt, verslonden.
+
+</p>
+<p>&#8220;Op een mooien zomeravond,&#8221; verhaalt <span class="smallcaps">Bennett</span>, &#8220;kwam ik met mijn gids in de nabijheid van een riviertje in Australi&euml;, in de hoop hier een Vogelbekdier te zien te krijgen;
+ik wist, hoeveel dit dier van de schemering houdt. Met het geweer in de hand bleven wij rustig bij den oever staan. Het duurde
+niet lang of wij zagen aan de oppervlakte van &#8217;t water, en wel tamelijk dicht bij den oever, een zwart lichaam, welks spits,
+de kop, slechts weinig boven den waterspiegel uitstak. Wij maakten geen beweging om het dier niet te verjagen, keken goed
+uit en trachtten zooveel mogelijk de bewegingen van het dier te volgen. Men moet zich gereed maken om te schieten, zoodra
+het Vogelbekdier duikt, om hem op het oogenblik van zijn terugkomst aan de oppervlakte te treffen. Daar de hagel door de losse,
+dikke vacht niet gemakkelijk heendringt, moet men den kop zien te raken. Wij wondden er een, dat blijkbaar zwaar getroffen,
+oogenblikkelijk zonk, maar spoedig weder boven kwam. Toen de Hond het ons bracht, bemerkten wij dat het een flink mannetje
+was. Het was nog niet geheel dood, maar bewoog zich nu en dan, hoewel het geen ander gedruisch maakte, dan dat het dikwijls
+door de neusgaten ademde. Weinige minuten nadat het uit het water was gehaald, kwam het weder bij en liep oogenblikkelijk,
+hoewel met onvaste beweging, in de richting van de rivier. Ongeveer 25 minuten later buitelde het herhaaldelijk over den kop
+en stierf. Daar ik vaak gehoord had, hoe gevaarlijk een steek met de spoor van dit dier is, zelfs nadat het doodelijk gewond
+werd, hield ik, toen ik het voor de eerste maal aanvatte, mijn hand dicht bij de &#8220;giftige&#8221; spoor. Bij de hevige pogingen,
+die het dier deed om te vluchten, krabde het mij een weinig met zijne achterpooten en ook met de spoor; hoe hard ik het echter
+betastte, het stak mij volstrekt niet met opzet. Daar men ook verhaalt, dat het dier op den rug gaat liggen om zijne wapens
+te gebruiken&#8212;hetgeen trouwens door ieder, die het dier maar eenigzins kent, niet waarschijnlijk zal worden geacht&#8212;bracht ik
+het dier in dezen stand. Zonder de spoor te gebruiken, deed het eenvoudig zijn best om weder op de pooten te komen. Kortom,
+ik beproefde op allerlei wijzen, maar steeds tevergeefs, het dier te noodzaken met de spoor te steken. Hierdoor ben ik tot
+de overtuiging gekomen, dat de spoor niet als wapen dient, te meer daar latere proefnemingen bij gewonde dieren altijd dezelfde
+uitkomst opleverden. Wel is waar noemen de inboorlingen de spoor &#8220;neuswijs&#8221;, waarmede zij over &#8217;t algemeen schadelijk of vergiftig
+bedoelen; zij gebruiken echter dezelfde uitdrukking ook voor het aanduiden van het krabben met de achterpooten; ook schromen
+zij volstrekt niet het levende Vogelbekdier aan te vatten. Als het zonderlinge schepsel over den bodem loopt, ziet het er
+zoo onnatuurlijk uit, dat de schrik, dien het door zijn vreemde gestalte inboezemt, licht aanleiding kan hebben gegeven tot
+het vermoeden van giftigheid. Katten gaan gewoonlijk voor dit dier op de vlucht; Honden, die niet opzettelijk voor deze jacht
+afgericht zijn, kijken hun tegenstander met gespitste ooren aan en blaffen, maar durven hem niet aanraken.&#8221;
+
+</p>
+<p><span class="smallcaps">Bennett</span> liet Vogelbekdieren opgraven en kwam hierdoor in de gelegenheid verscheidene van deze wezens in gevangen toestand waar te
+nemen. &#8220;Ik liet,&#8221; zegt hij, &#8220;een hol openen, in weerwil van de tegenwerpingen van een luien inboorling, die maar volstrekt
+niet begrijpen kon, waarom ik, nu er zoo&#8217;n grooten overvloed van Runderen en Schapen was, ook nog Vogelbekdieren wenschte
+te bezitten. De ingang of de voorhof van de woning was groot in verhouding tot de breedte van de gang, die er op volgde, want
+deze <a id="d0e1137"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e1137">594</a>]</span>werd nauwer, naarmate wij er verder in doordrongen, totdat haar wijdte ten slotte overeenkwam met de dikte van &#8217;t dier. Wij
+gingen haar na tot op een diepte van ongeveer 3 M. Plotseling kwam uit den grond de kop van een Vogelbekdier te voorschijn,
+juist alsof het pas in zijn slaap gestoord werd en gekomen was om te zien, wat wij verlangden. Naar het scheen, kwam het tot
+het besluit, dat onze geraasmakende arbeid niet voor zijn bestwil ondernomen werd, want het maakte ten spoedigste rechtsomkeert.
+Bij het omdraaien werd het bij den achterpoot gegrepen en uit den grond getrokken. Het scheen zich hierover zeer te verontrusten
+en te verwonderen. Wij plaatsten onze gevangene, een volwassen wijfje, in een vat vol gras, rivierslib, water enz. Het krabbelde
+overal om uit zijn gevangenis te ontsnappen; toen het echter vond, dat al zijn moeite nutteloos was, hield het zich stil,
+kroop in elkander en scheen weldra te slapen. Gedurende den nacht was het zeer onrustig en krabbelde weder met de voorpooten,
+alsof het een gang wilde graven. Des morgens vond ik het in vasten slaap, den staart onder het lichaam naar voren, den kop
+met den snavel onder de borst teruggebogen, het lichaam ineengerold. Toen ik het in zijn sluimering stoorde, knorde het ongeveer
+als een jonge Hond, maar een weinig zachter en misschien op welluidender wijze. Gedurende den dag hield het zich meestal stil
+des nachts trachtte het opnieuw te ontkomen en knorde aanhoudend. Alle Europeanen in de nabijheid, die het dier zoo dikwijls
+dood hadden gezien, waren blijde er eindelijk eens een levend te kunnen aanschouwen; ik geloof, dat dit werkelijk de eerste
+maal is geweest, dat een Europeaan een Vogelbekdier levend gevangen en het hol van dit dier doorzocht heeft.
+
+</p>
+<p>&#8220;Toen ik afreisde, stak ik mijn &#8220;<span class="letterspaced">Mallangong</span>&#8221; in een kistje met gras en nam hem mede. Om hem een uitspanning te verschaffen, maakte ik hem eenigen tijd later wakker,
+bond hem een lang touw aan den achterpoot en zette hem aan den oever. Hij vond spoedig zijn weg naar het water en zwom stroomopwaarts,
+klaarblijkelijk zeer ingenomen met de plaatsen, die het dichtst met waterplanten bedekt waren. Nadat mijn gevangene zijn bekomst
+had gekregen van het duiken, kroop hij uit het water op den oever en vermaakte zich met in zijn vacht te krabbelen en deze
+uit te kammen.
+
+</p>
+<p>&#8220;Eenige dagen later liet ik hem nogmaals een bad nemen, ditmaal in een rivier met helder water, waarin ik zijne bewegingen
+duidelijk kon waarnemen. Schielijk dook hij tot op den bodem, bleef hier een korte poos en kwam weder aan de oppervlakte.
+Hij zwierf langs den oever, waarbij hij zich liet leiden door de gevoelsindrukken van zijn snavel, die, naar het schijnt,
+een zeer fijn tastwerktuig is en veelvuldig gebruikt wordt. Blijkbaar kon hij gemakkelijk aan den kost komen, want zoo vaak
+hij den snavel uit het slijk terugtrok, had hij er stellig iets eetbaars in, daar de eetwerktuigen dan zijwaarts gericht waren,
+in overeenstemming met de beweging, die zij bij het kauwen gewoonlijk maken. Verscheidene Insecten, die dicht bij het dier
+rondfladderden, liet hij ongestoord, hetzij dat hij ze niet zag, &ograve;f dat hij de voorkeur gaf aan het voedsel, dat het slijk
+hem verschafte. Na den maaltijd ging hij dikwijls op den met gras begroeiden oever half buiten het water op den buik liggen,
+of wendde den rug naar onderen om zijn vacht te kammen en te reinigen. In zijn gevangenis keerde hij zeer ongaarne terug en
+ditmaal wilde hij volstrekt niet tot rust komen. Gedurende den nacht hoorde ik hem krabbelen aan zijn kist, die in mijn slaapkamer
+stond, en ziet: den volgenden dag vond ik haar ledig. Het Vogelbekdier was zoo gelukkig geweest een lat te kunnen losmaken
+en had de vlucht genomen. Zoo was dus mijn verwachting, dat ik nog meer waarnemingen zou kunnen doen, verijdeld.&#8221;
+
+</p>
+<p>Gedurende een andere reis had <span class="smallcaps">Bennett</span> het geluk een hol te ontdekken met drie reeds behaarde jongen, die hij een tijdlang kon nagaan. &#8220;Toen wij het nest met de
+jongen vonden,&#8221; zegt <span class="smallcaps">Bennett</span>, &#8220;en ze op den grond zetten, liepen zij wel rond, maar maakten toch niet zulke woeste sprongen om te ontvluchten als de oude
+dieren. De inboorlingen, die bij het zien van deze vette jonge dieren watertandden, zeiden, dat zij reeds 8 maanden oud waren
+en voegden er bij, dat de jonge Vogelbekdieren door hun moeder slechts in den beginne met melk, later met Insecten, kleine
+Schelpdieren en slijk gevoederd worden.
+
+</p>
+<p>&#8220;Ik kon de jongen zonder bezwaar in de kamer laten rondloopen; een oud dier groef echter met zooveel volharding aan den muur,
+dat ik het opsluiten moest. Toen lag het gedurende den geheelen dag stil, maar herhaalde des nachts zijne pogingen om zich
+te bevrijden. Als ik de dieren in hun slaap stoorde, hoorde ik steeds een algemeen gemor.
+
+</p>
+<p>&#8220;Mijn klein gezin van Vogelbekdieren bleef nog eenigen tijd in leven; ik was dus in staat hunne gewoonten na te gaan. Dikwijls
+leek het, alsof de diertjes van zwemmen droomden, want hunne voorpooten maakten dikwijls de hierop doelende beweging. Als
+ik ze over dag op den grond zette, zochten zij een donker plekje uit om er te rusten; hier of in hun gevangenis rolden zij
+zich ineen en sliepen spoedig in; aan hun gewone rustplaats gaven zij echter de voorkeur boven iedere andere plek.
+
+</p>
+<p>&#8220;Eens op een avond kwamen mijne beide kleine lievelingen omstreeks het schemeruurtje te voorschijn en vraten hun voedsel als
+naar gewoonte; daarna begonnen zij echter te spelen als een paar jonge Honden, elkander met den snavel aan te vatten, de voorpooten
+op te lichten, over elkander heen te klauteren enz. Bij het rondloopen waren zij buitengewoon levendig, hunne oogjes straalden
+van opgewondenheid en hunne gehooropeningen werden zeer snel achtereen geopend en gesloten. Zij kunnen, daar hunne oogen zeer
+hoog aan den kop geplaatst zijn, niet goed volgens een rechte lijn voor zich uitzien, stooten daarom tegen alles aan en werpen
+dikwijls lichte voorwerpen om.
+
+</p>
+<p>&#8220;Kort na mijn aankomst in Sydney werden de diertjes tot mijn groote droefheid magerder, en hun vel verloor het fraaie, glanzige
+uitzicht. Uit allerlei verschijnselen bleek, dat zij ziek waren; hun aanblik kon nog slechts medelijden inboezemen. Den 29en
+Januari stierf het wijfje, den 2en Februari het mannetje. Ik had ze slechts ongeveer 5 weken in &#8217;t leven gehouden.&#8221;
+
+</p>
+<p>Het Vogelbekdier legt verscheidene eieren met weeke schaal, waarin, volgens de ontdekkingen van <span class="smallcaps"><span id="d0e1165" class="corr" title="Bron: Caldwrll">Caldwell</span></span>, de kiemen zoover ontwikkeld zijn als in een kippenei, dat 36 uren lang bebroed is geworden. Het uitbroeden der eieren geschiedt
+in het nest. De jongen, die uit de eieren komen, zijn klein, naakt, blind en onbeholpen zooals die van den Mierenegel en van
+de Buideldieren. Hunne snavels zijn kort.
+
+</p>
+<p>In den dierentuin te Melbourne worden in den laatsten tijd nu en dan Vogelbekdieren gehouden; geen enkel exemplaar van deze
+diersoort is tot dusver levend in Europa aangekomen.
+<a id="d0e1170"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e1170">595</a>]</span>
+</p>
+<p class="tb"></p><p>
+
+</p>
+<p>Misschien moet een eerst voor kort ontdekt, onder den grond levend <span class="letterspaced">dier van het binnenland van Australi&euml;</span> ook nog bij de Kloakdieren gerekend worden. Tot dusver kent men het slechts door een enkel, ongelukkigerwijs verminkt exemplaar.
+Het is met metaalglanzig haar bekleed, maar wacht nog op een meer gedetailleerde beschrijving. Het heeft nog geen naam gekregen.
+
+</p>
+<p class="tb"></p><p>
+
+</p>
+<p>Een nog belangrijker bijdrage tot de natuurlijke geschiedenis van de laagst ontwikkelde Zoogdieren zal waarschijnlijk geleverd
+worden door het <span class="letterspaced">eenige oorspronkelijke op het land levende Zoogdier van Nieuw-Zeeland</span>. Naar het uitwendige gelijkt dit dier op een Vischotter; het leeft bij en in het water, evenals deze, en is thans waarschijnlijk
+beperkt tot de meren van het gebergte van het zuidelijkste der beide groote Nieuw-Zeelandsche eilanden. Men heeft dit dier
+herhaaldelijk gezien, &eacute;&eacute;nmaal op zoo korten afstand, dat men het een zweepslag kon geven, waarna het met een schel geschreeuw
+in het water verdween. <span class="smallcaps">Julius Von Haast</span> zag de sporen van dit dier in de sneeuw. Het is evenwel nog niet gelukt er een exemplaar van te vangen. Van alle landen der
+aarde heeft Nieuw-Zeeland de laagst ontwikkelde Vogels; het zou dus kunnen zijn, dat zijn eenig hedendaagsch, inheemsch Zoogdier
+evenveel bij de Kloakdieren achter staat, als deze lager ontwikkeld zijn dan de Buideldieren. In dit geval zou het belangrijke
+en misschien onverwachte inlichtingen kunnen geven over den oorsprong van de hoogst georganiseerde klasse van de Gewervelde
+Dieren, die ook den mensch onder hare leden telt.
+
+
+
+</p>
+</div>
+</div>
+<div class="back">
+<div class="transcribernote">
+<h2>Colofon</h2>
+<h3>Beschikbaarheid</h3>
+<p>Dit eBoek is voor kosteloos gebruik door iedereen overal, met vrijwel geen beperkingen van welke soort dan ook. U mag het
+kopi&euml;ren, weggeven of hergebruiken onder de voorwaarden van de Project Gutenberg Licentie bij dit eBoek of on-line op <a href="http://www.gutenberg.org/">www.gutenberg.org</a>.
+
+</p>
+<p lang="en">This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give
+it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at <a href="http://www.gutenberg.org/">www.gutenberg.org</a>.
+
+</p>
+<h3>Codering</h3>
+<p>Dit bestand is in de oude spelling. Er is geen poging gedaan de tekst te moderniseren. Afgebroken woorden aan het einde van
+de regel zijn hersteld.
+
+</p>
+<p>Hoewel in dit werk laag liggende aanhalingstekens openen worden gebruikt, zijn deze gecodeerd met &#8220;. Geneste dubbele aanhalingstekens
+zijn stilzwijgend veranderd in enkele aanhalingstekens.
+
+</p>
+<h3>Documentgeschiedenis</h3>
+<ol class="lsoff">
+<li>16-DEC-2007 begonnen.</li>
+</ol>
+<h3>Verbeteringen</h3>
+<p>De volgende verbeteringen zijn aangebracht in de tekst:</p>
+<table width="75%">
+<tr>
+<th>Plaats</th>
+<th>Bron</th>
+<th>Verbetering</th>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e169">Bladzijde 573</a></td>
+<td width="40%">inboorlingnn</td>
+<td width="40%">inboorlingen</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e514">Bladzijde 579</a></td>
+<td width="40%">eucolyptus-manna</td>
+<td width="40%">eucalyptus-manna</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e584">Bladzijde 580</a></td>
+<td width="40%">gemaak</td>
+<td width="40%">gemak</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e670">Bladzijde 582</a></td>
+<td width="40%">de vangenschap</td>
+<td width="40%">gevangenschap</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e767">Bladzijde 583</a></td>
+<td width="40%">over dag</td>
+<td width="40%">overdag</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e802">Bladzijde 584</a></td>
+<td width="40%">met</td>
+<td width="40%">tot</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e826">Bladzijde 585</a></td>
+<td width="40%">
+[<i>Niet in bron</i>]
+
+</td>
+<td width="40%">.</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e909">Bladzijde 587</a></td>
+<td width="40%">Kreeftenschoepatie</td>
+<td width="40%">Kreeftenschoepati</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e988">Bladzijde 590</a></td>
+<td width="40%">eigenaaardige</td>
+<td width="40%">eigenaardige</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e1001">Bladzijde 590</a></td>
+<td width="40%">,</td>
+<td width="40%">
+[<i>Verwijderd</i>]
+
+</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e1082">Bladzijde 592</a></td>
+<td width="40%">&#8220;</td>
+<td width="40%">
+[<i>Verwijderd</i>]
+
+</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e1092">Bladzijde 592</a></td>
+<td width="40%">Ornithorynchus</td>
+<td width="40%">Ornithorhynchus</td>
+</tr>
+<tr>
+<td width="20%"><a href="#d0e1165">Bladzijde 594</a></td>
+<td width="40%">Caldwrll</td>
+<td width="40%">Caldwell</td>
+</tr>
+</table>
+</div>
+</div>
+
+
+
+
+
+
+
+<pre>
+
+
+
+
+
+End of the Project Gutenberg EBook of Het Leven der Dieren, by A. E. Brehm
+
+*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HET LEVEN DER DIEREN ***
+
+***** This file should be named 24009-h.htm or 24009-h.zip *****
+This and all associated files of various formats will be found in:
+        http://www.gutenberg.org/2/4/0/0/24009/
+
+Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
+Proofreading Team at http://www.pgdp.net/
+
+
+Updated editions will replace the previous one--the old editions
+will be renamed.
+
+Creating the works from public domain print editions means that no
+one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
+(and you!) can copy and distribute it in the United States without
+permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
+set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
+copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
+protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
+Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
+charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
+do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
+rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
+such as creation of derivative works, reports, performances and
+research.  They may be modified and printed and given away--you may do
+practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
+subject to the trademark license, especially commercial
+redistribution.
+
+
+
+*** START: FULL LICENSE ***
+
+THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
+PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
+
+To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
+distribution of electronic works, by using or distributing this work
+(or any other work associated in any way with the phrase "Project
+Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
+Gutenberg-tm License (available with this file or online at
+http://gutenberg.org/license).
+
+
+Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
+electronic works
+
+1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
+electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
+and accept all the terms of this license and intellectual property
+(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
+the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
+all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
+If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
+Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
+terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
+entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
+
+1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
+used on or associated in any way with an electronic work by people who
+agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
+things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
+even without complying with the full terms of this agreement.  See
+paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
+Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
+and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
+works.  See paragraph 1.E below.
+
+1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
+or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
+Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
+collection are in the public domain in the United States.  If an
+individual work is in the public domain in the United States and you are
+located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
+copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
+works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
+are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
+Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
+freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
+this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
+the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
+keeping this work in the same format with its attached full Project
+Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.
+
+1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
+what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
+a constant state of change.  If you are outside the United States, check
+the laws of your country in addition to the terms of this agreement
+before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
+creating derivative works based on this work or any other Project
+Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
+the copyright status of any work in any country outside the United
+States.
+
+1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
+
+1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
+access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
+whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
+phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
+Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
+copied or distributed:
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
+from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
+posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
+and distributed to anyone in the United States without paying any fees
+or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
+with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
+work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
+through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
+Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
+1.E.9.
+
+1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
+with the permission of the copyright holder, your use and distribution
+must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
+terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
+to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
+permission of the copyright holder found at the beginning of this work.
+
+1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
+License terms from this work, or any files containing a part of this
+work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
+
+1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
+electronic work, or any part of this electronic work, without
+prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
+active links or immediate access to the full terms of the Project
+Gutenberg-tm License.
+
+1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
+compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
+word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
+distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
+"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
+posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
+you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
+copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
+request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
+form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
+License as specified in paragraph 1.E.1.
+
+1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
+performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
+unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
+
+1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
+access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
+that
+
+- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
+     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
+     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
+     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
+     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
+     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
+     must be paid within 60 days following each date on which you
+     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
+     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
+     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
+     address specified in Section 4, "Information about donations to
+     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."
+
+- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
+     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
+     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
+     License.  You must require such a user to return or
+     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
+     and discontinue all use of and all access to other copies of
+     Project Gutenberg-tm works.
+
+- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
+     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
+     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
+     of receipt of the work.
+
+- You comply with all other terms of this agreement for free
+     distribution of Project Gutenberg-tm works.
+
+1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
+electronic work or group of works on different terms than are set
+forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
+both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
+Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
+Foundation as set forth in Section 3 below.
+
+1.F.
+
+1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
+effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
+public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
+collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
+works, and the medium on which they may be stored, may contain
+"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
+corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
+property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
+computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
+your equipment.
+
+1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
+of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
+Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
+Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
+liability to you for damages, costs and expenses, including legal
+fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
+LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
+PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
+TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
+LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
+INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
+DAMAGE.
+
+1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
+defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
+receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
+written explanation to the person you received the work from.  If you
+received the work on a physical medium, you must return the medium with
+your written explanation.  The person or entity that provided you with
+the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
+refund.  If you received the work electronically, the person or entity
+providing it to you may choose to give you a second opportunity to
+receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
+is also defective, you may demand a refund in writing without further
+opportunities to fix the problem.
+
+1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
+in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
+WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
+WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
+
+1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
+warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
+If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
+law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
+interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
+the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
+provision of this agreement shall not void the remaining provisions.
+
+1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
+trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
+providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
+with this agreement, and any volunteers associated with the production,
+promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
+harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
+that arise directly or indirectly from any of the following which you do
+or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
+work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
+Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.
+
+
+Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
+
+Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
+electronic works in formats readable by the widest variety of computers
+including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
+because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
+people in all walks of life.
+
+Volunteers and financial support to provide volunteers with the
+assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
+goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
+remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
+and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
+To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
+and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
+and the Foundation web page at http://www.pglaf.org.
+
+
+Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
+Foundation
+
+The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
+501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
+state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
+Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
+number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
+http://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
+permitted by U.S. federal laws and your state's laws.
+
+The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
+Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
+throughout numerous locations.  Its business office is located at
+809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
+business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
+information can be found at the Foundation's web site and official
+page at http://pglaf.org
+
+For additional contact information:
+     Dr. Gregory B. Newby
+     Chief Executive and Director
+     gbnewby@pglaf.org
+
+
+Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation
+
+Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
+spread public support and donations to carry out its mission of
+increasing the number of public domain and licensed works that can be
+freely distributed in machine readable form accessible by the widest
+array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
+($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
+status with the IRS.
+
+The Foundation is committed to complying with the laws regulating
+charities and charitable donations in all 50 states of the United
+States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
+considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
+with these requirements.  We do not solicit donations in locations
+where we have not received written confirmation of compliance.  To
+SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
+particular state visit http://pglaf.org
+
+While we cannot and do not solicit contributions from states where we
+have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
+against accepting unsolicited donations from donors in such states who
+approach us with offers to donate.
+
+International donations are gratefully accepted, but we cannot make
+any statements concerning tax treatment of donations received from
+outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.
+
+Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
+methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
+ways including checks, online payments and credit card donations.
+To donate, please visit: http://pglaf.org/donate
+
+
+Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
+works.
+
+Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm
+concept of a library of electronic works that could be freely shared
+with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
+Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.
+
+
+Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
+editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
+unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
+keep eBooks in compliance with any particular paper edition.
+
+
+Most people start at our Web site which has the main PG search facility:
+
+     http://www.gutenberg.org
+
+This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
+including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
+Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
+subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
+
+
+</pre>
+
+</body>
+</html>
diff --git a/24009-h/images/p1575.jpg b/24009-h/images/p1575.jpg
new file mode 100644
index 0000000..b990768
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1575.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1576-1.jpg b/24009-h/images/p1576-1.jpg
new file mode 100644
index 0000000..4395e22
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1576-1.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1576-2.jpg b/24009-h/images/p1576-2.jpg
new file mode 100644
index 0000000..268d0c3
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1576-2.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1577.jpg b/24009-h/images/p1577.jpg
new file mode 100644
index 0000000..e369d97
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1577.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1578.jpg b/24009-h/images/p1578.jpg
new file mode 100644
index 0000000..a1742f4
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1578.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1580.jpg b/24009-h/images/p1580.jpg
new file mode 100644
index 0000000..56f97dc
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1580.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1581.jpg b/24009-h/images/p1581.jpg
new file mode 100644
index 0000000..5b49d94
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1581.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1582-1.jpg b/24009-h/images/p1582-1.jpg
new file mode 100644
index 0000000..00b397a
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1582-1.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1582-2.jpg b/24009-h/images/p1582-2.jpg
new file mode 100644
index 0000000..4087595
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1582-2.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1583.jpg b/24009-h/images/p1583.jpg
new file mode 100644
index 0000000..6e9515f
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1583.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1584.jpg b/24009-h/images/p1584.jpg
new file mode 100644
index 0000000..110706b
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1584.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1585.jpg b/24009-h/images/p1585.jpg
new file mode 100644
index 0000000..eb9cbc0
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1585.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1587.jpg b/24009-h/images/p1587.jpg
new file mode 100644
index 0000000..4260268
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1587.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1591.jpg b/24009-h/images/p1591.jpg
new file mode 100644
index 0000000..ca2bf4f
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1591.jpg
diff --git a/24009-h/images/p1592.jpg b/24009-h/images/p1592.jpg
new file mode 100644
index 0000000..dfe06fc
--- /dev/null
+++ b/24009-h/images/p1592.jpg
author	Roger Frank <rfrank@pglaf.org>	2025-10-15 02:11:58 -0700
committer	Roger Frank <rfrank@pglaf.org>	2025-10-15 02:11:58 -0700
commit	abc559753db822ade625645836ccdf8e2ca07ca6 (patch)
tree	32510f90baea21addb51a4a7d2739ff91a24655e /24009-h