diff options
| -rw-r--r-- | .gitattributes | 3 | ||||
| -rw-r--r-- | 35453-0.txt | 4126 | ||||
| -rw-r--r-- | 35453-0.zip | bin | 0 -> 108572 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h.zip | bin | 0 -> 205839 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/35453-h.htm | 4229 | ||||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/cover.jpg | bin | 0 -> 70203 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/form1.png | bin | 0 -> 355 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/form2.png | bin | 0 -> 404 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/form3.png | bin | 0 -> 705 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/form4.png | bin | 0 -> 461 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/form5.png | bin | 0 -> 501 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/form6.png | bin | 0 -> 328 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/form7.png | bin | 0 -> 375 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/form8.png | bin | 0 -> 503 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/form9.png | bin | 0 -> 502 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/shape1.jpg | bin | 0 -> 6371 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 35453-h/images/shape2.jpg | bin | 0 -> 10104 bytes | |||
| -rw-r--r-- | LICENSE.txt | 11 | ||||
| -rw-r--r-- | README.md | 2 |
19 files changed, 8371 insertions, 0 deletions
diff --git a/.gitattributes b/.gitattributes new file mode 100644 index 0000000..6833f05 --- /dev/null +++ b/.gitattributes @@ -0,0 +1,3 @@ +* text=auto +*.txt text +*.md text diff --git a/35453-0.txt b/35453-0.txt new file mode 100644 index 0000000..ceb1f85 --- /dev/null +++ b/35453-0.txt @@ -0,0 +1,4126 @@ +The Project Gutenberg EBook of Timaeus, by Plato + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + + +Title: Timaeus + Volume A + +Author: Plato + +Translator: Paulus Gratsiatos + +Release Date: March 2, 2011 [EBook #35453] + +Language: Greek + +Character set encoding: UTF-8 + +*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK TIMAEUS *** + + + + +Produced by Sophia Canoni (txt file) and Andrew Sly (html +file). Book provided by Iason Konstantinides. + + + + + +Note: The tonic system has been changed from polytonic to monotonic. +A table of errors at the end of the 2nd volume has been taken into +account.The spelling of the book has not been changed otherwise. +Footnotes have been converted to endnotes. Bold words are included +in &. Powers are designated by ^, e.g. 1 raised to the second power +is shown as 1^2. Two geometrical shapes referred to in the endnotes +of this book, can be seen only in the html version of the text. Their +place is indicated by [] + +Σημείωση: Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σε +μονοτονικό. Ο Πίνακας Παροραμάτων στο τέλος του 2ου τόμου έχει ληφθεί +υπ' όψη. Κατά τα άλλα έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του βιβλίου. Οι +υποσημειώσεις των σελίδων έχουν μεταφερθεί στο τέλος του βιβλίου. +Λέξεις με έντονους χαρακτήρες, περικλείονται σε &. Οι δυνάμεις +παρουσιάζονται με το σήμα ^, π.χ. 1 εις την δευτέρα φαίνεται σαν 1^2. +Δύο γεωμετρικά σχήματα τα οποία αναφέρονται στις σημειώσεις στο τέλος +του βιβλίου μπορεί να τα δει κανείς μόνο στην Html εκδοχή του κειμένου. +Το μέρος όπου βρίσκονται σημειώνεται με []. + + + + +ΠΛΑΤΩΝΟΣ + + + +ΤΙΜΑΙΟΣ + + + +ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ +ΠΑΥΛΟΥ ΓΡΑΤΣΙΑΤΟΥ + + + +ΤΟΜΟΣ Α + + + +ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΦΕΞΗ +ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΦΕΞΗ + + + + +ΠΛΑΤΩΝΟΣ + +ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ +ΠΑΥΛΟΥ ΓΡΑΤΣΙΑΤΟΥ +ΤΟΜΟΣ Α + +ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ. ΦΕΞΗ + + +1911 + + + +ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ + + + +Α'. ΥΠΟΘΕΣΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ + +Κατά την εορτήν των Βενδιδείων, τελουμένην προς τιμήν της Θρακικής +θεότητος Βένδιδος, την οποίαν οι Αθηναίοι εταύτιζον με την Άρτεμιν, κατέβη +ο Σωκράτης εις Πειραιά εις την οικίαν του Κεφάλου, ένθα συνδιελέχθη περί +Πολιτείας με τον Πολέμαρχον, υιόν του Κεφάλου, τον Γλαύκωνα και +Αδείμαντον, αδελφούς του Πλάτωνος, και τον σοφιστήν Θρασύμαχον. Την +επαύριον ο Σωκράτης τα της εν Πειραιεί συνδιαλέξεως διηγήθη είς τινας +φίλους εν Αθήναις. Η διήγησις δ' αύτη του Σωκράτους, συνεχής και αδιάκοπος +απ' αρχής άχρι τέλους, αποτελεί τον όλον διάλογον εν τη «Πολιτεία», όπου +όμως δεν αναφέρονται τα ονόματα των ακροατών. Ούτοι, τέσσαρες όντες, +συνεφώνησαν, ίνα την αμέσως ακόλουθον ημέραν εις νέαν συνδιάλεξιν +αποδώσωσιν εις τον Σωκράτην το υπό τούτου παρατεθέν αυτοίς συμπόσιον +λόγων. Η συνέχεια δ' αύτη της συνδιαλέξεως εκτίθεται εις άλλον διάλογον, +όστις επιγράφεται «Τίμαιος» εκ του ονόματος ενός των εστιατόρων του +Σωκράτους. Οι άλλοι ήσαν Κριτίας, ο Αθηναίος πολιτευτής, και Ερμοκράτης, ο +Συρακόσιος στρατηγός. Του τετάρτου το όνομα δεν μνημονεύεται εν τω Τιμαίω· +αλλά λέγεται ότι ούτος ασθενήσας δεν έλαβε μέρος εις τον διάλογον, +αναπληρωθείς υπό των άλλων. Κατά τον νεοπλατωνικόν φιλόσοφον Πρόκλον, +όστις συνέγραψε «Γλαφυρά υπομνήματα εις τον Τίμαιον», ο μεν Δερκυλλίδης +επίστευεν ότι ο ανώνυμος ήτο αυτός ο Πλάτων, ο δε Αττικός έλεγεν ότι ήτο +ξένος τις, φίλος του Τιμαίου. Αλλά και των νεωτέρων τινές δέχονται ότι ήτο +αυτός ο Πλάτων. + +Ο «Τίμαιος», πολύ μεταγενέστερος της «Πολιτείας» και διαφέρων αυτής κατά +το ύφος και κατά τινας θεμελιώδεις αρχάς, είναι συνέχεια της «Πολιτείας», +όπως ο «Κριτίας» είναι εξακολούθησις του «Τιμαίου». Αντικείμενον της +«Πολιτείας», ως δηλούται εν τω Α' και Β' βιβλίω αυτής, είναι η Δικαιοσύνη, +ως επεισόδιον δε εισάγεται η περί Πολιτείας διάλεξις διά τον λόγον, ότι +είναι ευκολώτερον να νοήσωμεν τι είναι η Δικαιοσύνη, εάν επισκοπήσωμεν την +Πολιτείαν μάλλον παρά το μεμονωμένον άτομον. Αλλ' ούτως η συζήτησις περί +Πολιτείας κατέστη κύριον θέμα του διαλόγου. Διατυπώσας δε ήδη την ιδεώδη +Πολιτείαν του ο Πλατωνικός Σωκράτης επεθύμησε να ίδη την απόδειξιν αυτής, +πώς δηλ. θα ηδύνατο αύτη να ενεργή και υπερασπίζη εαυτήν εν πολέμω και εν +ειρήνη. Και προς τούτο εξέλεξε τους ειρημένους συνομιλητάς, άνδρας +πολιτικούς άμα και σοφίας εραστάς. Εν τω «Τιμαίω» λοιπόν μετά συνοπτικήν +ανακεφαλαίωσιν των σπουδαιοτέρων πορισμάτων της «Πολιτείας», γενομένην υπό +του Σωκράτους, πρώτος ο Κριτίας αναλαμβάνει να ικανοποιήση την αξίωσιν +αυτού, και λέγει ότι πολίτευμα όμοιον προς το περιγραφέν υπό του Σωκράτους +υπήρξεν εν Αθήναις προ 9,000 ετών κατά την διήγησιν, την οποίαν ο Σόλων +έμαθεν εν Αιγύπτω παρά των ιερέων. Η Αθηναϊκή αύτη Πολιτεία επετέλεσε τότε +λαμπρότατον κατόρθωμα κατανικήσασα τους στρατούς, οίτινες ώρμησαν κατά της +Ευρώπης εκ της εν τω Ωκεανώ μεγάλης νήσου Ατλαντίδος, θέλων όμως έπειτα ο +Κριτίας να εκθέση και τα καθέκαστα αυτής λέγει, ότι συνεφωνήθη με τον +Τίμαιον, όπως ούτος, ειδήμων της αστρονομίας και της φυσικής, εκθέση +πρώτον την σύστασιν του Κόσμου και του Ανθρώπου, έργα αμφότερα του θεού +πατρός και δημιουργού, έπειτα δε μεταβώσιν εις την εξέτασιν της Πολιτείας, +διότι αύτη βεβαίως είναι ανάλογος προς την διακόσμησιν του Παντός. Εκ +τούτου αντικείμενον του «Τιμαίου» γίνεται η κοσμογονία. Το τέλειον δε +Κράτος, την πεπραγματωμένην Πολιτείαν παραλαμβάνει ως θέμα τρίτος +διάλογος, ο «Κριτίας», όστις δυστυχώς έμεινεν ατελής, ένεκα του θανάτου +του Πλάτωνος. Τον «Τίμαιον» συνέγραψε κατά το 358 - 357 π. Χ. Έπειτα +επεχείρησε να συγγράψη τον «Κριτίαν». Αλλ' εν τω μεταξύ ησχολήθη συγγράφων +τους «Νόμους», δι' ους εδαπάνησε τα τελευταία δέκα έτη του βίου του. + +Τίμαιος ο Λοκρός, εκ της Μεγάλης Ελλάδος εν Ιταλία, ήτο αστρονόμος και +φιλόσοφος Πυθαγόρειος, εις τον όποιον αποδίδεται συγγραμμάτιον σωζόμενον +εις Δωρικήν διάλεκτον «Περί ψυχής κόσμου και φύσεως». Και ο μεν Πρόκλος +λέγει ότι ο Πλάτων λαβών το βιβλίον τούτο επεχείρησε να γράψη τον +«Τίμαιον». Αλλ' οι νεώτεροι κριτικοί θεωρούσιν αυτό νόθον. Διότι προς τοις +άλλοις το βιβλίον τούτο υποθέτει, ότι αι ιδέαι υπήρχον προ του κόσμου, η +υπόθεσις δ' αύτη είναι διδασκαλία καθαρώς Πλατωνική και ουχί Πυθαγορική. +Είναι λοιπόν ουχί πρότυπον, αλλ' απλή συνοπτική μετάφρασις του Πλατωνικού +«Τιμαίου». Ότι όμως ο Πλάτων ήντλησεν εκ Πυθαγορικού συγγράμματος μαρτυρεί +η κακή γλώσσα Τίμωνος του σιλλογράφου, όστις εις τρεις σωζομένους στίχους +λέγει: + +«Και συ, Πλάτων, διότι και σε κατέλαβε πόθος να μάθης — με πολλά δε +αργύρια μικρόν ηγόρασες βιβλίον — και εκ τούτου έμαθες να Τιμαιογραφής». +Διογένης ο Λαέρτιος λέγει εις τους βίους Φιλολάου, Πυθαγόρου και Πλάτωνος +ότι το αγορασθέν βιβλιάριον ήτο του Φιλολάου, όπερ όμως δεν σώζεται. Αλλά +και τούτου δεκτού γενομένου, ο Πλάτων βεβαίως μεν δεν αντέγραψε τον +Φιλόλαον, αλλά παρέλαβε πολλά δόγματα των Πυθαγορείων. Τούτου ένεκα και +Πυθαγόρειος, οίος ο Τίμαιος, εκθέτει εν τω ομωνύμω διαλόγω την κοσμογονίαν +εις λόγον συνεχή, ουχί δραματικώς και διαλογικώς, αλλά δογματικώς και +συνθετικώς, ως ήρμοζεν εις πραγματείαν στηριζομένην επί πιθανότητος και +αναλογίας, ανεπίδεκτον δε διαλεκτικής και επιστημονικής αποδείξεως τότε +δι' έλλειψιν επαρκών φυσικών γνώσεων. + +Ο «Τίμαιος» είναι κατά την κοινήν ομολογίαν των σοφών μία εκ των υψίστων +και σπανίων πτήσεων, τας οποίας επιχειρεί ευτόλμως το ανθρώπινον πνεύμα, +όταν αισθάνηται ότι έχει ισχυράς πτέρυγας, ίνα αναβή εις την πηγήν αυτού, +ίνα συλλάβη την ενότητα του Παντός και ίνα εύρη την λύσιν των βασανιζόντων +αυτό μεγάλων ζητημάτων. Ο θαυμάσιος ούτος διάλογος είναι οργανική σύνθεσις +περιλαμβάνουσα πάντα τα αντικείμενα της γνώσεως και πάντα τα ζητήματα περί +της φύσεως και του πνεύματος. Αιτία πάντων και αρχή κηρύττει ότι είναι ο +είς Θεός, και ότι, επειδή ούτος είναι αγαθός, αγαθά είναι και τα πλάσματα +αυτού, ο δε άνθρωπος είναι ο μικρός κόσμος, όστις οφείλει κατά τo δυνατόν +να ομοιώται με τον μέγαν κόσμον και διά τούτου με τον Δημιουργόν. Ούτως ο +«Τίμαιος» συνοψίζων την όλην Πλατωνικήν φιλοσοφίαν συναρμολογεί εις έν +όλον πάσαν την φυσικήν και την μεταφυσικήν, την επιστήμην και την ηθικήν +και την θεολογίαν. Αμυδράν εικόνα τούτων πάντων θα δώσωμεν διά συντόμου +περιλήψεως του περιεχομένου του «Τιμαίου», παραλείποντες την περί +Πολιτείας μακράν εισαγωγήν, περί της οποίας είπομεν ανωτέρω. Αι +αναφερόμεναι σελίδες και παράγραφοι είναι αι της εκδόσεως του Ερρίκου +Στεφάνου, τας οποίας σημειούμεν εις τo περιθώριον της μεταφράσεως. + +Β. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΙΣ ΤΗΣ ΠΛΑΤΩΝΙΚΗΣ ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΑΣ + +Προς κατανόησιν των διδασκαλιών του «Τιμαίου» και εν γένει πάντων των +Ελλήνων φιλοσόφων πρέπει να έχωμεν πάντοτε προ οφθαλμών, ότι η έννοια ή η +άποψις η δεσπόζουσα επί του πνεύματος αυτών είναι η της Τέχνης. +Αντελαμβάνοντο τα πράγματα, και διενοούντο πάντες ως καλλιτέχναι. Διότι το +θαυμάσιον αρχαίον Ελληνικόν πνεύμα ήτο κατά την φύσιν και την ουσίαν αυτού +κυριολεκτικώς καλλιτέχνης. Προς παραγωγήν δε του &καλλιτεχνήματος& πλην +του Καλλιτέχνου ή του &Δημιουργού& αναγκαίως συντρέχουσι πρώτον η &Ιδέα& ή +το Παράδειγμα, καθ' ο γίνεται το έργον, και έπειτα η Ύλη, ήτις δέχεται και +εμφανίζει την Ιδέαν αισθητώς. Ούτω και όλος ο αισθητός ούτος κόσμος είναι +κατά τον Πλάτωνα καλλιτέχνημα, το οποίον έπλασεν ο θείος Δημιουργός κατά +τας ιδέας, κατά τα εν αυτώ θεία, αυτοτελή και αιώνια νοήματα. Έκαστον ον +εν τη φύσει είναι εμφάνισις και πραγμάτωσις αισθητή μιας ιδέας, ενός όντος +νοητού. Και η μεν ιδέα είναι το πραγματικόν (όντως) ον, αιώνιον (αεί ον), +αμετάβλητον, ακίνητον, το αυτό προς εαυτό (κατά τα αυτά ον) και διά της +νοήσεως μόνης αντιληπτόν (νοητόν). Η επιστήμη την ιδέαν έχει ως +αντικείμενον. Την ετέραν αρχήν του παντός, την Ύλην, ο Πλάτων υπολαμβάνει +αΐδιον μεν, ουχί όμως ακίνητον, αλλά άμορφον καθ' εαυτήν και ασχημάτιστον, +δεχομένην δε πάσαν μορφήν, απλούν χώρον. Η ιδέα ή το σύνολον των ιδεών, ο +δημιουργός Νους είναι ως ο Πατήρ, η δε Ύλη ως η Μήτηρ, Τέκνον δ' αυτών +είναι ο ορατός ούτος κόσμος. Τα φαινόμενα αυτού, τα αισθητά όντα, ρέοντα +και μεταβαλλόμενα απαύστως και αφανιζόμενα, δεν έχουσιν αληθή ύπαρξιν, δεν +είναι όντα, αλλά γινόμενα. Η αισθητή ύπαρξις δεν είναι όντως ον, αλλά το +διάμεσον μεταξύ όντος και μη όντος, το οποίον πάντοτε γίνεται και ουδέποτε +αληθώς είναι, αλλά μεταβάλλεται, γίνεται άλλο, &είναι έτερον&. Ταύτα δε +είναι αντιληπτά μόνον υπό της αισθήσεως και της δόξης. Η γνώσις αυτών και +της όλης φύσεως είναι λοιπόν αναγκαίως αβεβαία, είναι γνώσις κατ' εικασίαν +(εικότα λόγον) και αναλογίαν, ενώ η επιστήμη των νοητών είναι βεβαία +γνώσις. Διά τούτο ο Πλάτων δεν επραγματεύθη την Φυσικήν μεθ' όσης +επιμελείας και ακριβείας τα άλλα μέρη της φιλοσοφίας. Κατ' εκείνον τον +χρόνον η ατέλεια των φυσικών γνώσεων εγέννα αβεβαιότητα, ήτις την +αναλογίαν και πιθανότητα καθίστα κύριον όργανον της φιλοσοφίας της φύσεως +(σελ. 27). + +Αλλ' αν ο Πλάτων κατεχόμενος υπό της καλλιτεχνικής επόψεως του Ελληνικού +πνεύματος, του οποίου είναι τελεία ενσάρκωσις, παραλαμβάνει όρους και +φράσεις εκ της τέχνης προς σαφεστέραν δήλωσιν των νοημάτων αυτού, όμως δεν +πρέπει να δεχώμεθα παθητικώς το γράμμα, ουδέ τας υλικάς εικόνας να +εκλαμβάνωμεν ως αυτόν τον νουν του φιλοσόφου. Ο Δημιουργός του λ. χ. δεν +είναι τεράστιόν τι πρόσωπον διαπλάττον δεδομένα υλικά κατά τι πρότυπον, +κατά τας ιδέας. Τοιαύται υλικαί παραστάσεις είναι ανάξιαι Θεού όλως νοητού +και νοερού. Το άυλον πνεύμα, ίνα δημιουργήση, ίνα αποκαλυφθή ως πνεύμα, +μόνον υλικόν έχει τον λόγον. Διά τούτο και η θρησκεία του Ύψους παριστά +τον Θεόν δημιουργούντα τον κόσμον διά μόνου του λόγου. + +«Και είπε· Γενηθήτω φως, και εγένετο φως». Αλλ' η δημιουργία είναι +αναγκαία και αιώνιος, καθ' ότι ο Θεός αιωνίως καταλείπει την ερημίαν και +απειρίαν αυτού, δημιουργεί, προσλαμβάνει διορισμούς, πέρατα, και +εμφανίζεται εν τη φύσει, εν τω Υιώ — ίνα πάλιν επιστρέψη εις εαυτόν. Η +επιστροφή αυτή, το Πνεύμα, είναι βέβαια ο τέλειος τρόπος της υπάρξεως της +ιδέας. Το Ελληνικόν όμως πνεύμα ως ύψιστον τρόπον υπάρξεως του θείου +συνέλαβε μόνον την εμφάνισιν, την φανέρωσιν αυτού διά της ύλης +τελειουμένην εν τη καλλιτεχνία. Τοιούτου λοιπόν πνεύματος κατ' εξοχήν +ερμηνευτής είναι ο Πλάτων, και εκ τούτου εξηγείται διατί και ούτος και ο +Αριστοτέλης δεν ηδυνήθησαν να διαλλάξωσιν εντελώς τας δύο αρχάς, το πνεύμα +και την ύλην. + +Κατά τα ειρημένα λοιπόν έχομεν το ον και το γινόμενον. Το ον είναι +ακίνητον, ταυτόν και νοητόν. Το γινόμενον είναι μεταβλητόν, άλλο και +αισθητόν. Αλλ' ό,τι γίνεται γίνεται υπό τινος· άρα ο κόσμος έχει αιτίαν, +διό εδημιουργήθη υπό του Θεού. Και επειδή ο Δημιουργός είναι αγαθός, διά +τούτο και τον κόσμον έπλασεν αγαθόν, άριστον, κατά παράδειγμα αιώνιον και +αναλλοίωτον (σελ. 29 Α). Ούτως η δημιουργία είναι κυρίως διακόσμησις (σ. +30 Α). Το πρότυπον, καθ' ο επλάσθη και διεκοσμήθη το παν, ήτο το τέλειον +νοητόν ζώον, περιλαμβάνον πάντα τα νοητά ζώα. Διό, όπως ο δημιουργός είναι +είς και το παράδειγμα έν, ούτως είς είναι και ο κόσμος πάντα περιλαμβάνων, +έν μόνον ζώον αισθητόν λογικόν, περιλαμβάνον πάντα τα αισθητά ζώα (σ. 31 +Β). + +Ο κόσμος λαβών ύπαρξιν είναι κατ' ανάγκην ορατός και αισθητός, διό συνέστη +εκ πυρός και εκ γης. Αλλά δύο τινά δεν δύνανται να ενώνται ειμή διά +τρίτου, διά τινος μέσου όρου, και ίνα αποτελέσωσιν έν στερεόν, πρέπει να +ενώνται διά δύο μέσων όρων. Μεταξύ λοιπόν του πυρός και της γης ετέθησαν ο +αήρ και το ύδωρ. Και ο κόσμος συνέστη εκ των τεσσάρων τούτων στοιχείου, +διατεταγμένων κατά γεωμετρικήν αναλογίαν· περιέλαβε δε αυτά ολόκληρα, ώστε +ουδέν να υπάρχη εκτός αυτού. Ο κόσμος άρα έγινε τέλειος και δεν υπόκειται +εις νόσους, εις γήρας και εις θάνατον, διότι και ουδέν υπάρχει εκτός +αυτού, όπερ θα ηδύνατο να επιδράση ολεθρίως επ' αυτού. (33 Α). Έλαβε δε +σφαιρικόν σχήμα, όπερ είναι το τελειότατον και το κάλλιστον των σχημάτων, +και ούτω κινείται ομοιομόρφως, στρεφόμενος κυκλικώς περί εαυτόν, εις τον +αυτόν τόπον πάντοτε χωρίς να μεταβάλλη θέσιν. (33 Β - 34 Α). + +Πρώτη όμως εδημιουργήθη η ψυχή του κόσμου, ήτις διεπέρασε το σώμα αυτού +πανταχού (34 Β. C.). Ο δημιουργός αναμίξας πρώτον την αμετάβλητον και την +μεταβλητήν ουσίαν (την φύσιν του αυτού και του ετέρου) έπλασε τρίτην +ουσίαν. Έπειτα την διάμεσον ταύτην ουσίαν ανέμιξε με τας δύο πρώτας, και +το όλον μίγμα διήρεσεν εις μέρη, τα οποία συνέδεσε κατά αριθμητικάς +αναλογίας (35)· έπειτα διέταξε το όλον εις δύο συγκεντρικάς σφαίρας, των +οποίων η εξωτερική είναι ο Ουρανός των απλανών αστέρων, εις τον οποίον +έδωκε την κίνησιν του αυτού (αμεταβλήτου), την από δεξιών προς αριστερά. +Εις δε την εσωτερικήν σφαίραν, ήτις αναλογεί προς τους ουρανούς των +πλανητών, έδωκε την κίνησιν του ετέρου (μεταβλητού), από των αριστερών +προς τα δεξιά, και υπέταξεν αυτήν εις το κράτος της εξωτερικής σφαίρας +(36 Β - Δ). Η ψυχή του κόσμου ούτω μορφωθείσα και διπλήν έχουσα κίνησιν +είναι ικανή να αντιλαμβάνηται τα μεταβλητά και αμετάβλητα, και να έχη +δόξας αληθείς και τελείαν επιστήμην (36 - D 37 C). + +Ο κόσμος δημιουργηθείς υπό του Θεού δεν δύναται να καταστραφή ειμή υπ' +αυτού του Θεού. Αλλ' επειδή επλάσθη αγαθός και επειδή ο δημιουργός αυτού +είναι αγαθός, δεν είναι δυνατόν να θέλη ούτος να τον καταστρέψη. Είναι άρα +αΐδιος ο κόσμος, όπως και το αρχέτυπον αυτού (37 C - D.). Και διά τούτο, ίνα +δηλ. ο κόσμος ούτος μετάσχη της αϊδιότητος, ο Θεός εδημιούργησε τον +χρόνον, όστις είναι κινητή εικών της ακινήτου αιωνιότητος, διότι, αν και +ουδέποτε &είναι&, ούχ ήττον &γίνεται& πάντοτε· υπηρέτας δε του χρόνου +έθεσεν εις τον ουρανόν τον Ήλιον, την Σελήνην και τους πέντε άλλους +πλανήτας, οίτινες ορίζουσι και φυλάττουσι τους αριθμούς, δι' ων μετρείται +ο χρόνος (38 C - 39 Ε). + +Ο Θεός έπειτα εποίησε κατά τα τέσσαρα στοιχεία του κόσμου τέσσαρα είδη +ζώων, τους ουρανίους θεούς, ήτοι τους αστέρας, τα πτηνά, τα ένυδρα και τα +χερσαία. Πρώτους έπλασε τους αστέρας προ πάντων εκ πυρός, διά να είναι +λαμπροί και ωραίοι. Τα θεία ταύτα ζώα, στρογγυλά όντα, έχουσι διπλήν +κίνησιν, περιστρεφόμενα και προχωρούντα, και διακρίνονται των άλλων +αστέρων διά την κανονικότητα των πορειών αυτών (39 Ε - 40 D). Οι θεοί της +μυθολογίας είναι παραδόσεις, τας οποίας καλόν είναι να αποδεχώμεθα, αλλά +είναι ανεπίδεκτοι συζητήσεως (40 D 41 Α). + +Τα θνητά όμως είδη ζώων δεν ήτο δυνατόν να πλάση αυτός ο Δημιουργός, διότι +ούτω θα εγίνοντο και αυτά θεοί, διό ανέθηκε την δημιουργίαν του θνητού +αυτών μέρους εις τους δημιουργηθέντας θεούς, αυτός δε ο αιώνιος Θεός +έπλασε το αθάνατον και θείον μέρος αυτών (41 Α - D). Εδημιούργησε λοιπόν τας +λογικάς ψυχάς και διέσπειρεν αυτάς εις τους διαφόρους αστέρας, ίνα εκείθεν +γνωρίσωσι την φύσιν των πραγμάτων, την οποίαν έπειτα θα αναμιμνήσκωνται, +όταν θα κατέλθωσιν εις τα γήινα σώματα (41D - Ε). Και όσαι μεν ζήσωσι με +δικαιοσύνην, αύται θα επανέλθωσιν εις τον ίδιον αστέρα αυτών, αι δε άλλαι +θα μεταβώσιν εις σώματα ζώων (42 Α - C). Το σώμα τουναντίον επλάσθη υπό των +άλλων θεών και απετελέσθη εκ πυρός, αέρος, ύδατος και γης. Η εισαγωγή όμως +και η έξοδος της τροφής γεννά μεταβολάς και ούτως εμποδίζει τας λογικάς +κινήσεις της ψυχής. Εκ τούτου πηγάζει η ανάγκη της αγωγής (42Γ - 44Δ). Οι +θεοί εποίησαν την κεφαλήν στρογγύλην, διά να είναι κατοικία του νου, και +έθεσαν αυτήν εις την κορυφήν του σώματος, το οποίον είναι το όχημα της +κεφαλής. Εις το έμπροσθεν μέρος αυτής, εις το πρόσωπον, προσήρμοσαν τα +όργανα των αισθήσεων (44 Δ - 45 Α) και ιδίως τα όμματα, τα οποία φέρουσι +το φως (φωσφόρα). Η όρασις είναι η σπουδαιοτέρα των αισθήσεων, διότι δι' +αυτής δυνάμεθα να γνωρίζωμεν την τάξιν του παντός και την βάσιν αυτής, τον +αριθμόν, ούτω δε να ρυθμίζωμεν τας κινήσεις της διανοίας ημών, και να +υψώμεθα εις την φιλοσοφικήν θεωρίαν και εις την ηθικήν τελείωσιν ημών +αυτών (45 Β - 47 C). Και η ακοή δε, διά της οποίας αισθανόμεθα την +αρμονίαν, συντελεί εις τον αυτόν σκοπόν (47 C. - Ε). + +Ταύτα είναι τα διά του νου δημιουργηθέντα. Αλλ' εις την γένεσιν του κόσμου +πλην του νου συνεργεί και η ανάγκη, ήτοι το στοιχείον, εις το οποίον +πραγματοποιείται η δημιουργία, το οποίον δέχεται αυτήν, ως η ύλη δέχεται +την ιδέαν του τεχνίτου (47 Ε - 48 Β). Τούτο είναι ο χώρος (η χώρα), όστις, +δεν είναι ούτε πυρ, ούτε αήρ, ούτε ύδωρ, ούτε γη, διότι ταύτα δεν είναι +ούτε πρώτα ούτε δεύτερα στοιχεία του παντός, αλλά απλώς καταστάσεις της +ύλης (48 Β - 50 C), είναι τέσσαρα φαινόμενα είδη, εις τα οποία +αντιστοιχούσι τα τέσσαρα νοητά είδη ή ιδέαι, πυρ, αήρ, ύδωρ, γη, τα οποία +είναι αιώνια. Τα αισθητά είδη μεταβάλλονται διηνεκώς εις άλληλα· αι +μεταμορφώσεις δε γίνονται αναγκαίως έν τινι, το οποίον μένει το αυτό, +δύναται να γίνηται πάντα τα σώματα, δεν έχει καμμίαν ποιότητα και δύναται +να δέχηται πάσας, είναι αόρατον, άμορφον, πανδεχές, και δεν δύναται να +γίνηται αντιληπτόν διά της νοήσεως ως η ιδέα, ούτε διά της αισθήσεως, ως +τα αισθητά, αλλά διά λογισμού νόθου, ήτοι διά συλλογισμού εξ αναλογίας. Εκ +της δεξαμενής ή χώρας ταύτης, ήτις ύστερον εκλήθη ύλη, έξήλθον πάντα τα +μερικά πράγματα, ως εκτίθεται εν τοις εξής. + +Αλλά τα νοητά είδη υπάρχουσι πραγματικώς, ή είναι κενοί λόγοι; Ο Πλάτων +αποκρίνεται ότι όντως υπάρχουσι, διότι είναι το αντικείμενον της νοήσεως, +όπως τα αισθητά είναι το αντικείμενον της δόξης. Και επειδή η επιστήμη και +η δόξα διαφέρουσιν, άρα διαφέρουσι και τα αντικείμενα αυτών (51 C.— 52 C). + +Προ του κόσμου λοιπόν υπήρχον τα τρία ταύτα, το ον, η γένεσις και ο χώρος +(52 Δ). Αλλ' εν τω χώρω ήσαν πανταχού τα τέσσαρα στοιχεία (λογικώς, ει μη +χρονικώς) άνευ μορφής και αριθμητικών σχέσεων, και έπειτα έλαβον σχήμα και +διάταξιν (53 Β). Αλλά και τα τέσσαρα εκείνα είδη είναι σύνθετα εξ άλλων +στοιχείων, τα οποία είναι τρίγωνα απείρως σμικρά. Τα τρίγωνα είναι σκαληνά +ή ισοσκελή. Τα σκαληνά συνδυαζόμενα γεννώσι τρία στερεά, την πυραμίδα +(πυρ), το οκτάεδρον (αήρ) και το εικοσάεδρον (ύδωρ). Τα ισοσκελή γεννώσι +μόνον τον κύβον (γην). Ούτω τα στερεά ταύτα συνδυαζόμενα, γεννώσι τα +τέσσαρα στοιχειώδη σώματα, εκ των οποίων έπειτα αποτελούνται τα μερικά +σώματα (53 C.— 56 C). Ο Πλάτων ακολούθως εξετάζει τα όρια, εντός των +οποίων γίνεται η μεταμόρφωσις της ύλης (56 C.— 57 Δ), τας εκ ταύτης +προερχομένας μεταβολάς θέσεως και τας κινήσεις, αι οποίαι είναι +αποτελέσματα ή αίτια των μεταβολών (57 Δ - 58 C), και τας ιδιότητας του +πυρός, αέρος, ύδατος και γης (58 C.— 61 C). + +Τα αισθήματα γεννώνται εκ της ενεργείας των μερικών σωμάτων επί του +αισθανομένου υποκειμένου. Εξετάζονται λοιπόν πρώτον αι εντυπώσεις αι +κοιναί εις όλον το σώμα (αι της αφής 61 C). Ούτω λ. χ. η βαρύτης ορίζεται +ως η ιδιότης ην έχουσιν η γη, το ύδωρ, ο αήρ, το πυρ να έλκωσι προς εαυτά +το όμοιον αυτών, η ιδιότης δε αύτη ενεργεί κατ' ευθύν λόγον της μάζης (62 +C - 63 Ε). + +Τινές των απτικών (σωματικών) εντυπώσεων συνοδεύονται υπό των αισθημάτων +της ηδονής και του άλγους, των οποίων εξετάζονται τα αίτια (εν σελ. 64 Α - +65 Β). Έπειτα έρχονται αι άλλαι αισθήσεις, γεύσις, όσφρησις, ακοή και +τελευταία η όρασις. Αι εντυπώσεις της γεύσεως, ως αι πλείσται των άλλων, +γεννώνται διά συστολών και διαστολών, καθ' ας επικρατεί μάλιστα το τραχύ +και το λείον. Αι της οσφρήσεως εντυπώσεις δεν έχουσι διωρισμένα είδη, +διότι η οσμή είναι ατελές τι· οσμάς εκπέμπουσι μόνον σώματα σηπόμενα, +διαλυόμενα ή εξατμιζόμενα. Ο ήχος είναι κίνησις μεταδιδομένη εις την ψυχήν +υπό του αέρος, διά των ώτων, του εγκεφάλου και του αίματος. Ο ήχος είναι +βαρύς, αν η κίνησις είναι βαρεία, οξύς, αν ταχεία, ομαλός και λείος, αν +είναι ομοιόμορφος, τουναντίον δε τραχύς κ. λ. Το χρώμα είναι το εκ των +σωμάτων απορρέον πυρ, του οποίου τα μόρια ενούνται με το πυρ των οφθαλμών· +εκ της αριθμητικής αναφοράς των δύο πυρών γεννώνται τα διάφορα χρώματα (65 +Β - 68 Δ). Τοιούτον είναι το σύμπαν υπό την έποψιν της ανάγκης. Αλλ' η +πρώτη και αληθής αιτία πάντων είναι ο Θεός και διά τούτο πρέπει εις πάντα +να ζητώμεν την γνώσιν αυτού (68 Ε - 69 Α). + +Ο Πλάτων νυν επανέρχεται εις την γένεσιν της ψυχής του ανθρώπου. Το +λογικόν και αθάνατον μέρος αυτής επλάσθη υπό του θεού πατρός και ετέθη εις +την κεφαλήν, το δε θνητόν εποιήθη υπό των κατωτέρων θεών και ετέθη εις τον +κορμόν, χωριζόμενον από της κεφαλής διά του λαιμού. Επειδή δε η θνητή ψυχή +είχε δύο μέρη, τα μεν θυμικόν έθεσαν εις τον θώρακα, το δε επιθυμητικόν +εις την γαστέρα, χωριζομένην από του θώρακος διά του διαφράγματος. Το +θυμικόν ετέθη πλησίον της κεφαλής, διά να δύναται να βοηθή τον εν τη +κεφαλή λόγον κατά των επιθυμιών και ορέξεων. Η καρδία, ο δεσμός των φλεβών +και η πηγή του αίματος, ετέθη πλησίον, διά να μεταφέρη τα διατάγματα του +λόγου και τα αισθήματα πανταχού του σώματος· πλησίον δε της καρδίας +εφύτευσαν τον πνεύμονα, ίνα δροσίζη και ανακουφίζη αυτήν. Το μέρος δε το +επιθυμούν τροφάς και ποτά και άλλα αναγκαία ετέθη μεταξύ του διαφράγματος +και του ομφαλού ωσεί φάτνη, όπου δύναται να τρέφηται το άγριον τούτο +θρέμμα και να τρέφη το όλον σώμα. Μετά ταύτα ακολουθεί η μελέτη του ήπατος +και της χολής και των εντέρων. (69 Α - 72 Δ). Έπειτα έρχεται η της +συστάσεως των άλλων μελών του σώματος. (72 Δ - 79 Ε). + +Άλλα ζώα έπλασαν οι θεοί προς τροφήν των πρώτων, με άλλα σχήματα και με +μόνον το τρίτον είδος ψυχής (θρεπτικόν), τα φυτά, τα οποία ζώσιν ακίνητα, +ερριζωμένα εις το έδαφος (77 Α - C). + +Ο «Τίμαιος» έπειτα περιγράφει πώς τα καθ' έκαστα συστατικά του σώματος +διετάχθησαν και συνηρμόσθησαν, πώς διετέθησαν οι οχετοί αυτού προς +άρδευσιν, πέψιν και θρέψιν του όλου. Οι οχετοί ούτοι είναι αι φλέβες +εκτεινόμεναι καθ' όλον το σώμα. Το υγρόν το ρέον δι' αυτών, το αίμα, +αποτελείται εκ των τροφών κοπτομένων εις μόρια εν τη κοιλία και φερομένων +υπό του ρεύματος της αναπνοής εις τας φλέβας, όπου γίνονται θρεπτικός +χυμός. Το σώμα, υπό την επίδρασιν των εξωτερικών πραγμάτων, υφίσταται +διηνεκείς φθοράς· αύται όμως διηνεκώς επανορθούνται υπό του αίματος, του +οποίου τα μέρη πληρούσι τα εν τω σώματι σχηματιζόμενα κενά. Αν αι φθοραί +υπερβαίνωσι την επανόρθωσιν, το ζώον καταστρέφεται, αν τανάπαλιν, +αυξάνεται. Διά της αρχής ότι το όμοιον έλκει το όμοιον εξηγείται ευχερώς η +αύξησις κατά την νεότητα, ότε τα εισερχόμενα υπερβαίνουσι τα εξερχόμενα, η +εξασθένησις κατά το γήρας, αι νόσοι και ο θάνατος (77 G. 81 Ε). + +Εκ των νοσημάτων πρώτα περιγράφει τα του σώματος (82 Α - 86 Α). Έπειτα +εξετάζει τα της ψυχής, ων μέγιστα είναι η αμαθία και η αφροσύνη και η +υπερβολή ηδονής και λύπης (86 Β - 87 Β). Και τέλος διδάσκει τα της +θεραπείας αυτών, ήτις επιτυγχάνεται, αν διά της γυμναστικής διατηρώμεν +αρμονίαν μεταξύ σώματος και ψυχής, και μεταξύ των τριών μερών της ψυχής. +Τιμώντες την αθάνατον ψυχήν, ήτις εδρεύουσα εν τη κεφαλή είναι ως θείος +δαίμων εντός ημών, θα φθάσωμεν εις το άκρον αγαθόν (87 C.—90C). + +Εν τέλει γίνεται λόγος περί της γενέσεως των γυναικών και των άλλων ζώων. +Όσοι εκ των ανδρών ήσαν δειλοί και διέπραξαν αδικίας, ούτοι κατά την +δευτέραν γέννησιν μεταμορφούνται εις γυναίκας, οι κούφοι και οι φλύαροι +εις πτηνά, και οι άλλοι ωσαύτως καταβιβάζονται εις ταπεινοτέρας υπάρξεις +αναλόγως προς τας κακίας αυτών. Καταλήγει δε ο «Τίμαιος» επαναλαμβάνων τα +εξής, εν οις συνοψίζεται το θέμα, η ουσία του όλου διαλόγου· «Απεδείχθη +ότι ο κόσμος ούτος περιλαβών ζώα θνητά και αθάνατα και εξ αυτών πληρωθείς +έγινε ζώον ορατόν περιέχον πάντα τα ορατά, εικών του νοητού Θεού, Θεός +αισθητός μέγιστος και άριστος, κάλλιστος και τελειότατος, είς ων και +μονογενής ο κόσμος ούτος». + +Γ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ + +Ίνα νοήση τις τας βαθείας διδασκαλίας του «Τιμαίου», πρέπει να μελετήση +αυτάς ως εκτίθενται υπό του συγγραφέως με την δύναμιν, την γοητευτικήν +χάριν και την αβίαστον φυσικότητα, εις τας οποίας ο Πλάτων ήτο τεχνίτης +απαράμιλλος. Ο «Τίμαιος» είναι φιλοσόφημα άμα και ποίημα, είναι +αποκάλυψις, εν τη οποία ο μεταφυσικός κρύπτεται υπό τας εικόνας και τα +σχήματα του ποιητού. Ο μύθος και τα καθαρά νοήματα συγχέονται πολλαχού +ούτως, ώστε αποβαίνει δυσχερής η κατανόησις των δογμάτων του φιλοσόφου. +Αλλά και πλάνας και ατελείας ύφους αντισταθμίζουσι λαμπρώς θεωρήματα +μεγάλης διανοίας, προλαμβάνοντα πολλά συμπεράσματα, εις ά βαθμηδόν έφθασεν +η επιστήμη μετά χρόνον μακρόν. + +Το όλως νέον θέμα του «Τιμαίου», ου μέρη, οία η Φυσική και η Φυσιολογία, +ήσαν εντελώς ξένα προς την λοιπήν Πλατωνικήν Φιλοσοφίαν, απήτει βεβαίως +γλώσσαν, σύνταξιν και ύφος διάφορον των άλλων διαλόγων. Αλλ' είναι τόσον +πολλαί αι διαφοραί, ώστε και αύται αι ελλείψεις άλλως δεν δύνανται να +εξηγηθώσιν ειμή εκ του ότι το έργον δεν έλαβε νέαν και οριστικήν +επεξεργασίαν υπό του συγγραφέως. Η εισαγωγή π. χ. είναι δυσανάλογος προς +το λοιπόν μέρος του διαλόγου, αρμόζει δε μάλλον ως εισαγωγή εις έτερον +διάλογον, τον «Κριτίαν». Πρόδηλος είναι και έλλειψίς τις τάξεως, αι +επαναλήψεις των αυτών, αι ανακολουθίαι, αι ασυνταξίαι και επανορθώσεις, εξ +ων πολλαχού επισκοτίζεται η έννοια. Αναντιρρήτως τα γνωρίσματα του +Πλατωνικού ύφους αναγνωρίζονται και εν τω «Τιμαίω», αλλά φαίνονται ωσεί +άνευ μέτρου. Είναι δε γνωστόν εκ της μαρτυρίας Διονυσίου του Αλικαρνασσός +ότι ο Πλάτων «τους εαυτού διαλόγους κτενίζων και βοστρυχίζων και πάντα +τρόπον αναπλέκων ου διέλιπεν ογδοήκοντα γεγονώς έτη». Διά ταύτα ο Ουόλφιος +και άλλοι κριτικοί υπέλαβον ότι ο «Τίμαιος» είναι συνονθύλευμα διαφόρων +αποσπασμάτων ή έργα διάφορα χαλαρώς συνδεδεμένα. Αλλά, παρατηρεί ο Έγελος, +«καίτοι η σύνδεσις φαίνεται γινομένη άνευ μεθόδου, καίτοι αυτός ο Πλάτων +πολλάκις απολογείται διά ταύτα, το όλον διαιρείται αναγκαίως, και ένεκα +βαθέος εσωτερικού λόγου είναι αναγκαία η επάνοδος εις τα πρώτα και τας +αρχάς.» + +Εις τον «Τίμαιον» προ πάντων αναφέρεται η εξής γενική κρίσις του αυτού +βαθυσόφου Γερμανού περί της Πλατωνικής Φιλοσοφίας· «Ο Πλάτων είναι εκ των +κοσμοϊστορικών ατομικότητων. Η φιλοσοφία αυτού ήσκησε σημαντικωτάτην +επιρροήν εις την μόρφωσιν και την ανάπτυξιν του ανθρωπίνου πνεύματος από +της εμφανίσεως αυτής κατά πάντας τους έπειτα χρόνους. Το ιδιάζον προσόν +αυτής είναι η κατεύθυνσις εις τον νοερόν, τον υπεραίσθητον κόσμον, η +ανύψωσις της συνειδήσεως εις την βασιλείαν του Πνεύματος... Η Χριστιανική +θρησκεία βεβαίως ησπάσθη την υψηλήν ταύτην αρχήν, ότι η εσωτερική, η +πνευματική φύσις του ανθρώπου είναι η αληθής φύσις αυτού και κατέστησεν +αυτήν αρχήν καθολικήν κατά τον ιδιάζοντα εις αυτήν (παραστατικόν) τρόπον, +αλλ' η θρησκεία αύτη διά της υπό του Πλάτωνος δοθείσης ήδη αρχής εγένετο +είτα η οργάνωσις του λόγου, η βασιλεία του υπεραισθήτου (των ουρανών). Η +πνευματική αρχή διά του Χριστιανισμού διωργανώθη εις πνευματικόν κόσμον +επί της γης, αλλ' εις το έργον τούτο την μεγίστην μερίδα συνεβάλετο ο +Πλάτων και η φιλοσοφία αυτού ». (Εγέλ. Ιστορ. Φιλοσοφ.). + +Τας σχέσεις ταύτας του «Τιμαίου» και γενικώς της Πλατωνικής φιλοσοφίας +προς τον Χριστιανισμόν αποδεικνύει η μελέτη αμφοτέρων. Διότι μη λησμονώμεν +ότι έκαστον κοσμοϊστορικόν γεγονός κατά τοσούτον είναι μέγα και έξοχον, +καθ' όσον δι' υψηλοτέρας αρχής συγκεντρώνει εν εαυτώ και ανυψώνει πάσας +τας αληθείας, ας έφερεν εις φως η προηγηθείσα ιστορική κίνησις. Τούτο +λοιπόν έπραξεν ο Χριστιανισμός· και αυτή δε η Πλατωνική φιλοσοφία, διά των +νέων αρχών, ας εδίδαξε και ιδία διά της &θεωρίας των καθόλου, των ιδεών& +και της &διαλεκτικής& συνεχώνευσεν εις εαυτήν και ανύψωσε τα προ αυτής +μεγάλα φιλοσοφικά συστήματα του Ηρακλείτου, του Παρμενίδου, του Πυθαγόρου, +του Αναξαγόρου και του Σωκράτους. Ούτω μόνον ο μαθητής του Πλάτωνος, ο +Αριστοτέλης, ηδυνήθη να στρέψη τα βλέμματα εις τα εμπρός και διά της νέας +αρχής της Ατομικότητος [τόδε] να ανοίξη την νέαν φιλοσοφίαν και εν γένει +τον νέον πολιτισμόν. — Όσοι δεν δύνανται να παρακολουθώσι την αλληλουχίαν +των ιστορικών συμβάντων φαντάζονται, ότι αι διδασκαλίαι των εξόχων +φιλοσόφων είναι αργολογίαι μηδεμίαν ασκούσαι επίδρασιν επί των πραγμάτων, +θεωρίαι ξέναι και άσχετοι προς την ιστορικήν εξέλιξιν. Και όμως οι +φιλόσοφοι ούτοι, τα εκλεκτά δηλ. όργανα της απολύτου αληθείας, της +πνευματικής ελευθερίας και της ιδανικής τελειότητος, είναι οι αφανείς +δημιουργοί της ιστορικής κινήσεως των εθνών, οι πραγματικοί σκαπανείς της +προόδου, δηλητηριάζοντες εκάστοτε το παρόν και παρασκευάζοντες μακρόθεν το +μέλλον. Ούτω τας συγχρόνους κοινωνίας, τον νεώτερον θαυμάσιον πολιτισμόν +ίδρυσεν η αρχαία φιλοσοφία, μεγαλυνθείσα και εκλαϊκευθείσα διά του +Χριστιανισμού. + +Ανωτέρω είπομεν ότι ο φιλόσοφος Πρόκλος έγραψεν υπομνήματα ή σχόλια εις +τον «Τίμαιον». Αλλά τα υπομνήματα ταύτα φθάνουσι μόνον μέχρι της σελ. 44 +Δ, (Ed. Ε. Diehls 1 - II Lipsiae 1904). Μεγάλην συμβολήν εις εξήγησιν των +θεωριών του «Τιμαίου» παρέχει ο Πλούταρχος, διά της συγγραφής «Περί της εν +Τιμαίω ψυχολογίας», της οποίας αξιόλογον μετά σχολίων έκδοσιν εδημοσίευσε +και ο Κερκυραίος Καθηγητής Ανδρ. Μαυρομμάτης (1845). Θέων ο Σμυρναίος +συνέγραψε «Περί των κατά το μαθηματικόν χρησίμων εις την Πλάτωνος +ανάγνωσιν». (Έκδ. υπό Hiller 1878). Ήκμασε δε ούτος επί Αυγούστου. Και ο +Νεοπλατωνικός φιλόσοφος ή Γραμματικός Χαλκίδιος (Chalcidius) συνέταξε +λατινικήν μετάφρασιν και σχόλια εις τον «Τίμαιον» μέχρι της σελίδος 53 Δ, +αφιερώσας είς τινα Osius, όστις υποτίθεται ότι ήτο επίσκοπος Κορδούης +μετασχών της εν Νικαία Συνόδου (325 μ. Χ.). Παραλείποντες άλλους αρχαίους +σχολιαστάς και μεταφραστάς αναφέρομεν εκ των νεωτέρων τους Γερμανούς +Böckh, Stallbaum, Mueller, Zeller, και Kiefer (1909), τους Γάλλους +Martin, Gousin, Saisset, τους Άγγλους Jowett, και Archer-Hind, και τον +Ιταλόν G. Fraccaroli. Πολλούς των σχολιαστών και μεταφραστών τούτων +είχομεν υπ' όψει εν τη μεταφράσει ημών και εν τοις σχολίοις αυτής. + +Εν Αθήναις εν 1 Ιουλίου 1911 + Παύλος Γρατσιάτος + + + +ΠΛΑΤΩΝΟΣ +ΤΙΜΑΙΟΣ +[Ή περί φύσεως] + + + +ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ +ΣΩΚΡΑΤΗΣ +ΚΡΙΤΙΑΣ +ΤΙΜΑΙΟΣ +ΕΡΜΟΚΡΑΤΗΣ + + + + Ε I Σ Α Γ Ω Γ Η + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'. + &(Συγκεφαλαίωσις της Πλατωνικής πολιτείας).& + + + + Σωκράτης + 17. | Είς, δύο, τρεις· και ο τέταρτος των ομοτραπέζων, τους + οποίους χθες εφιλοξένησα εγώ (με λόγους), σήμερον δε θα + προσφέρωσιν εις εμέ γεύμα, πού είναι, φίλε Τίμαιε; + + Τίμαιος + Κάποια ασθένεια συνέβη, ω Σώκρατες, εις αυτόν, διότι άλλως + δεν θα έλειπεν εκουσίως από την συνομιλίαν ταύτην. + + Σωκράτης + Λοιπόν είναι χρέος ιδικόν σου και τούτων εδώ αντί του απόντος + να αναπληρώσητε και το μέρος αυτού. + + Τίμαιος + Β. | Βεβαιότατα· και όσον δυνάμεθα δεν θα λείψωμεν εις τί- + ποτε, διότι δεν θα ήτο και δίκαιον, αφού χθες εφιλοξενήθημεν + υπό σου με την πρέπουσαν φιλοξενίαν, να μη σοι ανταποδώσωμεν + το γεύμα προθύμως ημείς οι λοιποί. + + Σωκράτης + Άρα γε ενθυμείσθε όσα και περί ποίων σας παρεκάλεσα να + ομιλήσωμεν; + + Τίμαιος + Μερικά ενθυμούμεθα, όσα δε δεν ενθυμούμεθα συ παρών εδώ + θα μας τα υπενθυμίσης. Αλλά καλύτερα, εάν δεν σου είναι οχληρόν, + επανάλαβε αυτά πάλιν εξ αρχής με ολίγους λόγους, διά να + μας εντυπωθώσι βεβαιότερα. + + Σωκράτης + Αυτό θα γίνη. Το αντικείμενον των λόγων, τους οποίους είπον + C. | χθες περί πολιτείας, ήτο τούτο: ποία πολιτεία και από ποίους + άνδρας αποτελουμένη θα μοι εφαίνετο ότι είναι η αρίστη (1). + + Τίμαιος + Και πολύ σύμφωνα με την γνώμην όλων ημών, ω Σώκρατες, + ήσαν όσα είπες περί αυτής. + + Σωκράτης + Άρα γε εις την πολιτείαν ταύτην δεν διεκρίναμεν χωριστά + πρώτον την τάξιν των γεωργών και πάσας τας άλλας τέχνας από + την τάξιν των μελλόντων να πολεμώσιν υπέρ αυτής; (2) + + Τίμαιος + Ναι. + + Σωκράτης + Και αφού σύμφωνα με την φυσικήν του διάθεσιν εδώκαμεν εις + ένα έκαστον το αρμόζον εις αυτόν, έν μόνον επιτήδευμα και μίαν + Δ. | τέχνην εις έκαστον, περί τούτων, οίτινες πρέπει να πολεμώσιν + υπέρ πάντων, είπομεν ότι πρέπει να είναι μόνον φύλακες της + πόλεως, να προσέχωσιν αν τις έρχεται έξωθεν ή και εκ των εντός + της πόλεως, ίνα πράξη κακόν, και να δικάζωσι με ημερότητα τους + υπ' αυτών εξουσιαζομένους και όντας φυσικούς φίλους αυτών, και + 18. | να γίνωνται σκληροί εις τας μάχας εναντίον των εχθρών, + οποιοιδήποτε τύχωσιν ούτοι. + + Τίμαιος + Ακριβέστατα. + + Σωκράτης + Διότι, νομίζω, ελέγομεν περί τινος φυσικής διαθέσεως της + ψυχής των φυλάκων (3), ότι πρέπει αύτη να είναι θυμοειδής + συνάμα και φιλόσοφος εις μέγαν βαθμόν, διά να δύνανται να + γίνωνται δικαίως ήμεροι προς τους συμπολίτας των και σκληροί + προς τους εχθρούς. + + Τίμαιος + Ναι. + + Σωκράτης + Περί δε της ανατροφής αυτών; Άρα γε δεν είπομεν, ότι πρέπει + να είναι ανατεθραμμένοι με γυμναστικήν και μουσικήν και + με όλα εκείνα τα άλλα μαθήματα, τα οποία αρμόζουσιν εις + αυτούς; + + Τίμαιος + Βεβαίως. + + Σωκράτης + Β. | Είπομεν προσέτι, ότι οι λαβόντες τοιαύτην ανατροφήν + δεν πρέπει να νομίζωσιν ως αποκλειστικήν ιδιοκτησίαν των ούτε + χρυσόν, ούτε άργυρον, ούτε άλλο οιονδήποτε πράγμα· αλλά ως + επίκουροι, λαμβάνοντες από εκείνους, τους οποίους υπερασπίζουσι, + μισθόν διά την φύλαξιν, όσος αρκεί εις σώφρονας ανθρώπους, να + δαπανώσιν αυτόν κοινώς, και ούτω συντρώγοντες να + ζώσιν ομού μεταξύ των, μόνην φροντίδα έχοντες την αρετήν εις + πάντα και από πάσας τας άλλας ασχολίας απέχοντες. + + Τίμαιος + Ελέχθησαν ούτω και αυτά. + + Σωκράτης + C. |Ακόμη και περί της αγωγής των γυναικών είπομεν, ότι + πρέπει να συναρμόζωμεν τας φυσικάς διαθέσεις αυτών ομοίως + προς τας των ανδρών, και να δίδωμεν εις πάσας τας αυτάς + επασχολήσεις (τας οποίας και εις τους άνδρας δίδομεν) και ως προς + τον πόλεμον και ως προς τους άλλους τρόπους της ζωής. + + Τίμαιος + Ούτως ελέγοντο και ταύτα. + + Σωκράτης + Και τι ελέγομεν περί παιδοποιίας; Ίσως τα λεχθέντα περί + τούτου είναι ευκολοθύμητα, επειδή δεν είναι συνήθη, δηλ. εδέχθημεν + να είναι κοινά εις πάντας πάντα, και γάμοι και παίδες + Δ. | και να μηχανευώμεθα πώς να μη γνωρίση κανείς ποτέ το + ίδιον αυτού τέκνον, πάντες δε να νομίζωσιν όλους τους άλλους + ως συγγενείς, ήτοι ως αδελφάς και αδελφούς εκείνους, όσοι ήθελον + είναι εντός της αρμοζούσης ηλικίας, ως γονείς δε και + προγόνους τους γεννημένους προ της ηλικίας ταύτης και ακόμη πρότερον, + παίδας δε και εκγόνους τους γεννωμένους υστερώτερον. + + Τίμαιος + Ναι. Και ταύτα είναι, ως λέγεις, ευκολομνημόνευτα. + + Σωκράτης + Και διά να γεννώνται οι παίδες ευθύς όσον το δυνατόν με + τας αρίστας φυσικάς διαθέσεις(4), άρα γε δεν ενθυμούμεθα, ότι + Ε. | είπομεν, ότι οι άρχοντες και αι άρχουσαι οφείλουσι κρυφά να + μηχανεύωνται διά τινων κληρώσεων πώς εις την σύναψιν των + γάμων οι κακοί οφ' ενός και οι αγαθοί εξ άλλου, κεχωρισμένοι + όντες, να ενώνται με γυναίκας ομοίας των, και ούτω να μη + συλλαμβάνωσιν έπειτα διά ταύτα έχθραν μεταξύ των, διότι θα + νομίζωσιν ότι η τύχη υπήρξεν αιτία του γάμου των; + + Τίμαιος + Ενθυμούμεθα. + + Σωκράτης + 19. | Και προσέτι είπομεν, ότι τα τέκνα των αγαθών (5) πρέπει + να ανατρέφωνται (6), τα δε των κακών να διασκορπίζωνται κρυφά + εις τας άλλας τάξεις των πολιτών; Και καθ' όσον ταύτα αυξάνονται, + πρέπει να προσέχωσιν οι άρχοντες πάντοτε τους αποδεικνυομένους + άξιους να επαναφέρωσι πάλιν εις την προτέραν τάξιν + των, εκείνους δε, όσοι εις την τάξιν των ταύτην εδείχθησαν + ανάξιοι, να μεταφέρωσιν εις τον τόπον των επανερχομένων; + + Τίμαιος + Ούτως είπομεν. + + Σωκράτης + Άρα λοιπόν έχομεν ούτω διέλθει ήδη όσα είπομεν χθες, + εφ' όσον είναι δυνατόν να επαναλάβωμεν πάλιν τα κεφαλαιώδη, + ή επιθυμούμεν ακόμη, αγαπητέ Τίμαιε, κάτι εκ των ρηθέντων, + το οποίον έχομεν παραλείψει; + + Τίμαιος + Β. | Ουδόλως, αλλ' αυτά είναι ακριβώς, ω Σώκρατες, εκείνα + τα οποία ελέχθησαν. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'. + &(Συνέχεια περί πολιτείας).& + + + + Σωκράτης + Δύνασθε τώρα να ακούσητε τα επακόλουθα της πολιτείας, + την οποίαν έχομεν εκθέσει, τι δηλ. έχω πάθει ως προς αυτήν. + Το πάθημά μου τούτο ομοιάζει σχεδόν με το πάθημα εκείνου, + όστις ιδών πού ωραία ζώα, είτε απεικονισμένα εις ζωγραφίαν + είτε και αληθινώς ζωντανά, αλλά ήσυχα μένοντα, ήθελεν αισθανθή + την επιθυμίαν να τα ίδη να κινώνται και να εκτελώσι + καμμίαν άσκησιν εξ εκείνων, αι οποίαι πιστεύεται ότι αρμόζουσιν + εις τα σώματα αυτών κατά την πάλην (7). Το αυτό λοιπόν και + C. | εγώ έπαθον ως προς την πολιτείαν, την οποίαν περιεγράψαμεν. + Ευχαρίστως δηλαδή θα ήκουόν τινα να εκθέση διά λόγου, + ότι τους αγώνας τους οποίους πόλις τις αναγκάζεται να αγωνίζηται, + τούτους η πολιτεία ημών δύναται ν' αγωνίζηται εντίμως + εναντίον άλλων πολιτειών και να επιχειρή τον πόλεμον καθώς + πρέπει, και εν ώ πολεμεί, να αποδίδη την προσήκουσαν τιμήν + εις την παιδείαν και την ανατροφήν είτε κατά τας πράξεις τας + αναγκαίας εις τα πολεμικά έργα, είτε κατά τους λόγους, όταν + γίνωνται διαπραγματεύσεις προς εκάστην των άλλων πόλεων. Ως + Δ. | προς ταύτα όμως, ω Κριτία (8) και Ερμόκρατες (9), εγώ αυτός + έκρινα περί του εαυτού μου ότι δεν θα ήμην ποτέ ικανός να εγκωμιάσω + προσηκόντως τους άνδρας και την πόλιν. Και ό,τι αφορά + εμέ αυτόν, δεν είναι θαυμαστόν τούτο· αλλά την αυτήν γνώμην + έχω και περί των προγενεστέρων και περί των συγχρόνων ποιητών + (10), όχι διότι περιφρονώ το γένος αυτών, αλλά διότι είναι + φανερόν εις πάντας, ότι η τάξις των επιτηδευομένων την μίμησιν + μιμείται ευκολώτατα και κάλλιστα τα πράγματα εις τα οποία + έχει ανατραφή, εκείνο δε το οποίον είναι έξω της ανατροφής και + Ε. | των έξεων εκάστου, είναι δύσκολον να το μιμήται με έργα, + και ακόμη δυσκολώτερον με λόγους. Εξ άλλου οι σοφισταί νομίζω + ότι είναι εμπειρότατοι εις πολλούς και ωραίους λόγους, + αλλά φοβούμαι μήπως, επειδή περιφέρονται από πόλεως εις πόλιν + και δεν έχουσιν ουδαμού ιδιαιτέρας μονίμους κατοικίας, είναι + ανίκανοι να καταλάβωσί τι περί των φιλοσόφων και των πολιτικών + ανδρών, πόσα δηλ. και ποία ούτοι δέον να πράττωσι και + λέγωσι κατά τον πόλεμον και τας μάχας αυτοί ούτοι ενεργούντες + πραγματικώς και ομιλούντες προς ένα έκαστον διά λόγων. + 20. | Υπολείπονται λοιπόν οι άνθρωποι της τάξεως υμών, οίτινες + εκ φύσεως και εξ ανατροφής μετέχουσι και των δύο (της + επιστήμης και της πολιτικής). Τω όντι και ο Τίμαιος εδώ, + καταγόμενος εκ πόλεως ευνομωτάτης, της εν Ιταλία Λοκρίδος, ουδενός + των συμπολιτών του κατώτερος κατά την περιουσίαν και το + γένος, διεχειρίσθη τα ανώτατα αξιώματα και έλαβε τας μεγίστας + τιμάς εν τη πόλει του και, κατά την γνώμην μου, έφθασε συνάμα + εις την κορυφήν όλων των μερών της φιλοσοφίας. Τον Κριτίαν + πάλιν γνωρίζομεν όλοι όσοι είμεθα εδώ, ότι δεν είναι αμαθής + ουδενός εκ των αντικειμένων, τα οποία συζητούμεν. Και τέλος περί + της φύσεως και της ανατροφής του Ερμοκράτους πρέπει να + Β.| πιστεύσωμεν ότι είναι ικανός προς όλα ταύτα, επειδή πολλά + το μαρτυρούσι. Ταύτα εγώ και χθες συλλογιζόμενος, επειδή με + παρεκαλείτε να εκθέσω την ουσίαν της πολιτείας, με προθυμίαν + σας ευχαρίστησα, διότι εγνώριζον ότι την συνέχειαν των συλλογισμών + ουδείς άλλος θα ήτο ικανώτερος υμών, εάν θελήσητε, να + αποδώση. Διότι μόνοι υμείς εκ των συγχρόνων δύνασθε, παριστώντες + την πολιτείαν ως διεξάγουσαν ένα πόλεμον, όποιος εμπρέπει, + να αποδώσητε εις αυτήν πάντα όσα προσήκουσιν εις αυτήν + (11). Αφού λοιπόν είπον όσα μοι ανετέθησαν να είπω, ώρισα + εις υμάς να ανταποδώσητε εκείνα τα οποία τώρα σας υπενθυμίζω. + Συνεφωνήσατε δε, αφού συνεσκέφθητε μεταξύ σας, να μοι + C. | ανταποδώσητε σήμερον την φιλοξενίαν των λόγων μου. Λοιπόν + είμαι παρών εδώ παρεσκευασμένος δι' αυτά και ετοιμότατος υπέρ + πάντα άλλον να δεχθώ το φιλοξένημα. + + Ερμοκράτης + Και αληθώς, καθώς είπεν ο Τίμαιος εδώ, ω Σώκρατες, δεν + θα δείξωμεν καμμίαν έλλειψιν προθυμίας, ούτε έχομεν πρόφασίν + τινα να μη πράξωμεν τούτο. Και μάλιστα χθες ευθύς άμα + εξήλθομεν εδώθεν, μόλις εφθάσαμεν εις τον ξενώνά μας πλησίον + του Κριτίου, όπου έχομεν το κατάλυμά μας, και ακόμη πρότερον + Δ. | καθ' οδόν ταύτα ακριβώς εσκεπτόμεθα. Ούτος δε μας διηγήθη + μίαν ιστορίαν, την οποίαν γνωρίζει από παλαιάν παράδοσιν, + και την οποίαν είπε, ω Κριτία, και τώρα εις τον Σωκράτην, + ίνα και αυτός μεθ' ημών κρίνη αν είναι κατάλληλος ή όχι εις + το θέμα της συνδιαλέξεως ημών. + + Κριτίας + Ταύτα πρέπει να πράξωμεν, αν συμφωνή και ο τρίτος σύντροφος, + ο Τίμαιος. + + Τίμαιος + Συμφωνώ. + + Κριτίας + Άκουσε λοιπόν, ω Σώκρατες, λόγον παραδοξότατον, αλλά και + αληθέστατον, ως διηγήθη αυτόν ποτε ο Σόλων, ο σοφώτατος των + Ε. | επτά σοφών. Ήτο βέβαια ούτος συγγενής ημών και φίλτατος + του προπάππου μου Δρωπίδου, καθώς λέγει αυτός ούτος εις + πολλά μέρη των στίχων του· εις δε τον πάππον μου Κριτίαν + διηγήθη (όπως ο γέρων ενθυμούμενος έλεγε και αυτός εις ημάς), + ότι μεγάλα και θαυμαστά ήσαν τα παλαιά κατορθώματα της + πόλεως ταύτης (12) τα οποία ηφανίσθησαν από την μνήμην (ελησμο- + νήθησαν) ένεκα του πολλού χρόνου και του θανάτου των ανθρώ- + πων, αλλά εξ όλων τούτων έν ήτο το μέγιστον. Και πρέπον θα + 21. | ήτο εις ημάς ενθυμηθέντες τώρα αυτό, και εις σε να απο- + δώσωμεν την χάριν, και συνάμα την θεάν εις την σημερινήν πα- + νήγυρίν της(13) δικαίως και αληθώς να εγκωμιάσωμεν, τοιουτο- + τρόπως υμνούντες αυτήν. + + Σωκράτης + Καλά λέγεις. Αλλά ποίον είναι το κατόρθωμα τούτο, το + οποίον ο Κριτίας διηγείτο όχι ως λεγόμενον απλώς (14), αλλ' ως + τω όντι πραχθέν τον παλαιόν καιρόν υπό της πόλεως ταύτης, + όπως το ήκουσεν από τον Σόλωνα. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'. + &Η πανάρχαιος πολιτεία των Αθηναίων και η νίκη αυτών + κατά των Ατλαντίνων.& + + + + Κριτίας + Εγώ θα είπω το παλαιόν τούτο διήγημα, το οποίον ήκουσα + από άνδρα ουχί νέον· διότι ο Κριτίας ήτο, ως έλεγε, σχεδόν πλη- + σίον εις τα ενενήκοντα έτη, εγώ δε θα ήμην το πολύ δεκαετής. + Β. | Έτυχε τότε η Κουρεώτις (η τρίτη ημέρα) της εορτής των + Απατουρίων (15), και ό,τι είναι σύνηθες εις τοιαύτην εορτήν να κά- + μνωσιν οι παίδες, συνέβη και τότε. Δηλαδή οι πατέρες μας επρό- + τειναν βραβεία (απαγγελίας) ραψωδιών. Απηγγέλθησαν λοιπόν + πολλά ποιήματα πολλών ποιητών, πολλοί δε εκ των παίδων εψάλ- + λομεν ποιήματα του Σόλωνος, επειδή ήσαν νέα κατ' εκείνον τον + χρόνον. Είς δε εκ της φρατρίας ημών, είτε διότι τότε ούτως εσκέ- + φθη, είτε και διά να κάμη ευχαρίστησιν εις τον Κριτίαν, είπεν + C. | ότι νομίζει, ότι ο Σόλων υπήρξε και εις τα άλλα σοφώτα- + τος και εις την ποίησιν ευγενέστατος (16) πάντων των ποιητών. Ο + δε γέρων (τα ενθυμούμαι πολύ καλά), πολύ εχάρη διά τούτο, + εμειδίασε και είπεν: Εάν, ω Αμύνανδρε, δεν ήθελε μεταχειρι- + σθή την ποίησιν ως τι πάρεργον, αλλ' ήθελεν ασχοληθή σπου- + δαίως εις αυτήν, όπως άλλοι, και αν είχε φέρει εις πέρας την + διήγησιν, την οποίαν από την Αίγυπτον έφερεν εδώ, και αν διά + τας εμφυλίους στάσεις και διά τα άλλα δυστυχήματα, τα οποία + έπαθεν, όταν έφθασεν εδώ, δεν ήθελεν αναγκασθή να την αμε- + Δ. | λήση, κατά την γνώμην μου ούτε ο Ησίοδος, ούτε ο Όμη- + ρος, ούτε άλλος ουδείς εκ των ποιητών θα εγίνετό ποτε περιφη- + μότερος αυτού. — Και ποίον ήτο αυτό το διήγημα, ω Κριτία; + ηρώτησεν ο Αμύνανδρος. — Ήτο διήγησις πράξεως όντως μεγί- + στης, και ήτις δικαιότατα θα ήτο η περιφημοτάτη από όλας, όσας + διέπραξεν η πόλις αύτη, αλλ' ένεκα του πολλού χρόνου και του + θανάτου των εκτελεσάντων αυτήν δεν διήρκεσε μέχρι σήμερον + μνήμη αυτής. — Λέγε λοιπόν εξ αρχής, είπεν ούτος, τι και + πώς και από ποίους διηγείτο ο Σόλων ότι είχεν ακούσει ως + αληθές. + + Ε. | Υπάρχει, είπεν ο Κριτίας, κατά την Αίγυπτον, εις το + Δέλτα, εις την κορυφήν του οποίου σχίζεται το ρεύμα του Νεί- + λου, είς νομός ονομαζόμενος Σαϊτικός. Τούτου δε του νομού η + μεγίστη πόλις είναι η Σάις, οπόθεν ακριβώς ήτο και ο Άμασις ο + βασιλεύς. Ως ιδρυτήν της πόλεως οι κάτοικοι έχουσι θεάν, ήτις + Αιγυπτιστί ονομάζεται Νηίθ, Ελληνιστί δε Αθηνά (17), ως λέγου- + σιν εκείνοι. Είναι δε πολύ φιλαθήναιοι και λέγουσιν ότι κατά + τινα τρόπον είναι συγγενείς των Αθηναίων. Εκεί λοιπόν πο- + ρευθείς ο Σόλων διηγείτο ότι έλαβε μεγάλας τιμάς παρ' αυτών, + 22.| και ότι, ενώ ηρώτα περί των παλαιών γεγονότων τους εις + ταύτα εμπειροτάτους των ιερέων, ανεκάλυψεν, ότι ούτε αυτός + ούτε άλλος ουδείς Έλλην εγνώριζεν, ούτως ειπείν, ουδέν περί + αυτών. Και θελήσας ποτέ να σύρη αυτούς εις λόγους περί των + αρχαίων ήρξατο να ομιλή περί των πραγμάτων, τα οποία εδώ + εν Ελλάδι θεωρούνται αρχαιότατα, περί του Φορωνέως (18) εκεί- + νου, όστις εκλήθη πρώτος, και περί της Νιόβης, και μετά τον κα- + Β. | τακλυσμόν(19) να μυθολογή περί Δευκαλίωνος και Πύρρας, + πώς διεσώθησαν, και να κάμνη την γενεαλογίαν των απογόνων + των, και ν' αναφέρη περί των ετών αυτών πόσα ήσαν, διά των + οποίων έλεγεν ότι επειράτο να κάμη την χρονολογίαν των συμβάν- + των. Είς δε των ιερέων (20) πολύ γέρων, είπε τότε· Ω Σόλων, Σό- + λων, οι Έλληνες είσθε πάντοτε παίδες και Έλλην γέρων δεν + υπάρχει. Ακούσας ταύτα ο Σόλων, πώς είπε, πώς εννοείς τούτο; + Είσθε νέοι, απεκρίθη, όλοι κατά τας ψυχάς. Διότι δεν έχετε εις + αυτάς εξ αρχαίας παραδόσεως καμμίαν παλαιάν γνώμην και καμ- + μίαν γνώσιν, ήτις να έχη γίνη με τον χρόνον παλιά. Αίτιον δε + C. | τούτων είναι το εξής: Πολλαί και κατά πολλούς τρόπους + συνέβησαν καταστροφαί ανθρώπων και θα συμβαίνωσι, διά πυ- + ρός μεν και ύδατος αι μέγισται, διά μυρίων δε άλλων μέσων άλ- + λαι μικρότεραι. Τω όντι εκείνο, όπερ και παρ' υμίν λέγεται, + ότι ποτέ ο Φαέθων ο παις του Ηλίου, ζεύξας το άρμα του πα- + τρός, επειδή δεν ήτο ικανός να αμαξηλατή επί της οδού του πα- + τρός, κατέκαυσεν ό,τι ήτο επί της γης, και αυτός ούτος κεραυνω- + θείς κατεστράφη, τούτο λέγεται μεν υπό μορφήν μύθου, αλλά + Δ.| η εν αυτώ αλήθεια είναι η παραλλαγή(21) κινήσεως των όν- + των, τα οποία περιφέρονται πέριξ της γης κατά τον ουρανόν, και + η κατά μακράς χρονικάς περιόδους γινομένη διά μεγάλου πυρός + καταστροφή των επί γης πραγμάτων. Τότε λοιπόν όσοι εξ υμών + κατοικούσι κατά τα όρη και εις τόπους υψηλούς και ξηρούς κα- + ταστρέφονται περισσότερον παρά τους κατοικούντας πλησίον εις + τους ποταμούς και την θάλασσαν. Ημάς όμως ο Νείλος, ο οποίος + είναι σωτήρ ημών και κατά τα άλλα, σώζει και τότε εκ της αμη- + χανίας ταύτης, ερχόμενος έξω (πλημμυρών). Όταν δε πάλιν οι + Ε. | θεοί, ίνα καθαρίσωσι την γην διά των υδάτων, κατακλύζου- + σιν αυτήν, όσοι μεν είναι εις τα όρη, βουκόλοι και βοσκοί, δια- + σώζονται, όσοι δε είναι εις τας πόλεις υμών, παρασύρονται εις + την θάλασσαν υπό των ποταμών. Αλλά εις ταύτην εδώ την χώ- + ραν ούτε τότε, ούτε άλλοτε ποτέ επιρρέει το ύδωρ άνωθεν + επί του εδάφους, αλλά απ' εναντίας εκ φύσεως ανυψούται κάτω- + θεν. Εκ τούτου και διά τας αιτίας ταύτας όσα διασώζονται παρ' + ημίν λέγονται ότι είναι αρχαιότατα. Η αλήθεια όμως είναι ότι + εις πάντας τους τόπους, όπου χειμών υπερβολικός ή καύσων δεν + 23. | εμποδίζει, άλλοτε μεν περισσότερον, άλλοτε δε ολιγώτερον + υπάρχει πάντοτε το γένος των ανθρώπων (22). Όσα δε συμβαίνου- + σιν ή εις υμάς, ή εις ταύτην την χώραν ή εις άλλον τόπον, περί + των οποίων λαμβάνομεν γνώσιν, εάν έγινε καλόν τι ή μέγα ή και + άλλο τι αξιοσημείωτον, πάντα είναι γεγραμμένα ενταύθα πα- + λαιόθεν και διατηρούνται εις τους ναούς. Τα της ιδικής σας όμως + πολιτείας και τα των άλλων, πάντοτε μόλις ταύτα τύχωσι να ανα- + πτυχθώσι με γράμματα και με όλους εκείνους τους θεσμούς των + οποίων έχουσι χρείαν αι πόλεις, και ιδού πάλιν μετά τον συνήθη + αριθμόν των ετών, ως μία νόσος έρχεται επ' αυτών με ορμήν το + Β. | ρεύμα του ουρανού, και εξ υμών αφίνει μόνους τους μη γι- + νώσκοντας γραφήν και αμούσους, ώστε πάλιν γίνεσθε νέοι εξ + αρχής, χωρίς να γνωρίζητε τίποτε ούτε περί των εν τη χώρα + ταύτη ούτε περί των παρ' υμίν συμβάντων, όσα έγιναν εις τους + παλαιούς χρόνους. + + Αι γενεαλογίαι τουλάχιστον, ω Σόλων, περί των παρ' υμίν συμ- + βάντων, τας οποίας τώρα εξέθεσες, ολίγον διαφέρουσιν από τους + μύθους των παίδων. Και πρώτον πάντων υμείς ενθυμείσθε ένα + μόνον κατακλυσμόν της γης, ενώ συνέβησαν πολλοί πρότερον. + Προσέτι δεν γνωρίζετε, ότι εις την χώραν υμών εγεννήθη το + C. | ωραιότατον και κάλλιστον γένος, το οποίον ποτε υπήρξε με- + ταξύ των ανθρώπων· εξ αυτού και συ και πάντες οι σημερινοί πο- + λίται κατάγονται, διότι διεσώθη ποτέ ολίγον σπέρμα. Αλλά υμείς + δεν το εμάθετε, διότι οι σωθέντες πρόγονοι υμών απέθνησκον επί + πολλάς γενεάς χωρίς να ομιλήσωσι διά γραμμάτων. Διότι ήτο + ποτε, ω Σόλων, προ της μεγάλης διά των υδάτων καταστροφής, + αύτη, ήτις είναι τώρα η πολιτεία των Αθηναίων, πολιτεία αρί- + στη, και προς πόλεμον και κατά πάντα τα άλλα πράγματα κα- + λώς συντεταγμένη περισσότερον πάσης άλλης, και υπ' αυτής + έγιναν, ως λέγεται, τα κάλλιστα κατορθώματα και αι κάλλι- + σται πολιτειακαί διατάξεις εξ όλων, όσων την γνώσιν υπό τον ου- + ρανόν ημείς έχομεν παραλάβει. + + Δ. | Ότε ήκουσε ταύτα ο Σόλων, είπεν ότι εθαύμασε και ότι + έλαβε πασαν προθυμίαν παρακαλών τους ιερείς να τω διηγη- + θώσιν ακριβώς και κατά σειράν τα αφορώντα εις τους παλαιούς + συμπολίτας του. Και ο ιερεύς απεκρίθη: Δέν έχω λόγον να αρ- + νηθώ, ω Σόλων, αλλά χάριν σου και της πόλεώς σου θα ομι- + λήσω, μάλιστα δε και χάριν της θεάς, ήτις και την πόλιν υμών + και την ιδικήν μας έλαβε και έθρεψε και επαίδευσε, πρότερον + όμως την ιδικήν σας κατά χίλια έτη, λαβούσα το σπέρμα υμών + εκ της Γης και του Ηφαίστου (23), ύστερον δε ταύτην την ιδικήν + μας. Περί ταύτης της ιδρύσεως της πόλεως ημών εις τας ιεράς + ημών βίβλους είναι γεγραμμένος ο αριθμός οκτώ χιλιάδων ετών (24). + Αλλά περί των συμπολιτών σου, οίτινες υπήρξαν προ εννέα χι- + λιάδων ετών, θα σοι φανερώσω συντόμως και τους νόμους αυ- + τών και εκ των έργων των εκείνο, όπερ έπραξαν κάλλιστον πάν- + των. Τα καθέκαστα ακριβώς περί πάντων θα διεξέλθωμεν κατά + σειράν ύστερον εν ανέσει, αφού λάβωμεν ανά χείρας αυτά τα γε- + γραμμένα. Και τους μεν νόμους αυτών εξέταζε συγκρίνων με + τους νόμους της πόλεως ταύτης. Διότι πολλά παραδείγματα εκεί- + νων, τους οποίους είχετε υμείς τότε, θα τα εύρης εδώ τώρα. Και + πρώτη είναι η τάξις των ιερέων, διακεκριμένη χωριστά από τας + άλλας και μετ' αυτήν η τάξις των τεχνιτών, των οποίων εκάστη + κλάσις μόνη και χωρίς να αναμιγνύηται με άλλας εργάζεται, + Β. | έπειτα δε η των βοσκών και των κυνηγών και η των γεωρ- + γών. Και προσέτι έχεις ακούσει ίσως, ότι η τάξις των μαχητών + ενταύθα είναι κεχωρισμένη από πάσας τας άλλας τάξεις και ότι + εις αυτούς προσετάχθη υπό των νόμων να μη φροντίζωσι περί + ουδενός άλλου πλην των αφορώντων εις τον πόλεμον. Προσέτι ο + τρόπος του οπλισμού των, ασπίδες δηλ. και δόρατα, με τα οποία + ημείς πρώτοι εκ των κατοικούντων την Ασίαν(25) έχομεν οπλισθή, + εδόθη παρά της θεάς, ήτις μας εδίδαξεν αυτόν, καθώς εις εκεί- + C. | νους εκεί τους τόπους τον είχε διδάξει εις υμάς πρώτους. + Όσον αφορά πάλιν την πνευματικήν μόρφωσιν βλέπεις, νομίζω, + πόσην ο νόμος εδώ έλαβεν επιμέλειαν ευθύς απ' αρχής, διότι εκ + πασών των επιστημών, αίτινες πραγματεύονται περί του κόσμου, + μέχρι της μαντικής και της ιατρικής, ης αντικείμενον είναι η + υγεία, εκ των θείων τούτων τεχνών ανεύρεν ό,τι ανήκει εις την + υπηρεσίαν των ανθρώπων και επεδίωξε την απόκτησιν των γνώ- + σεων τούτων και παντός ό,τι συνδέεται μετ' αυτών. Καθ' όλην + ταύτην λοιπόν την διακόσμησιν και τάξιν πρώτους υμάς διεκό- + σμησεν η θεά και κατώκισε την πόλιν υμών, αφού πρώτον εξέ- + λεξε τον τόπον, εις τον οποίον έχετε γεννηθή, και εγνώρισε κα- + λώς, ότι η εν αυτώ επικρατούσα ευκρασία των εποχών θα παράγη + Δ. | άνδρας νοημονεστάτους. Η θεά λοιπόν, επειδή και φιλοπόλε- + μος είναι και φιλόσοφος, αφού εξέλεξε τον τόπον, όστις έμελλε να + παράγη άνδρας ομοιοτάτους με αυτήν, τούτον κατά πρώτον κα- + τώκισε. Και υμείς εκατοικείτε αυτόν έχοντες νόμους τοιούτους + και ακόμη καλυτέρους και υπερβαίνοντες εις πάσαν αρετήν όλους + τους ανθρώπους, ως είναι επόμενον, επειδή είσθε γεννήματα και + παιδεύματα των θεών. + + Και πολλά μεγάλα έργα της πόλεως υμών, εδώ γεγραμμένα, + θαυμάζονται, πάντα όμως υπερέχει έν κατά το μεγαλείον και + Ε. | την ανδρείαν. Διότι λέγουσιν αι γραφαί ημών ότι η πόλις υμών + κατέστρεψέ ποτε μεγίστην δύναμιν, ήτις βιαίως είχεν εισβάλει + συγχρόνως εις όλην την Ευρώπην και την Ασίαν, ορμηθείσα + έξωθεν εκ του Ατλαντικού ωκεανού. Τότε τω όντι διά του πε- + λάγους εκείνου ηδύνατό τις να διαβή, διότι υπήρχε νήσος έμπρο- + σθεν του στομίου, το οποίον καλείται, ως υμείς λέγετε, στήλαι + του Ηρακλέους. Η νήσος δε αύτη ήτο μεγαλυτέρα της Λιβύης + και της Ασίας ομού και εξ αυτής ηδύνατό τις τότε να πορευθή + και μεταβή εις τας άλλας νήσους, εκ δε των νήσων εις όλην την + απέναντι Ήπειρον την πέριξ της θαλάσσης εκείνης, ήτις είναι + 25. | αληθώς θάλασσα. Διότι το μέρος τούτο, όπερ είναι εντός + του πορθμού, περί του οποίου ομιλούμεν, φαίνεται μάλλον ότι + είναι λιμήν έχων στενήν είσοδον, ενώ εκείνη είναι τω όντι ωκεα- + νός. Και η γη η περιέχουσα αυτήν δύναται αληθέστατα να λέ- + γηται Ήπειρος. Εις την νήσον λοιπόν ταύτην Ατλαντίδα συν- + έστη μεγάλη και θαυμασία δύναμις υπό βασιλέων, ήτις εξουσίαζεν + όλην την νήσον και πολλάς άλλας νήσους και μέρη της Ηπεί- + Β. | ρου. Και εκτός τούτων ακόμη χώρας εκ του μέρους τούτου + εις την εσωτερικήν θάλασσαν εξουσίαζεν, επί μεν της Λιβύης + μέχρι της Αιγύπτου, επί δε της Ευρώπης μέχρι της Τυρρηνίας. + Όλη δε αύτη η δύναμις συνενωθείσα επεχείρησέ ποτε με μίαν + ορμήν να υποδουλώση και τον ιδικόν σας τόπον και τον ιδικόν + μας και πάντας τους εντεύθεν του στενού. Και τότε, ω Σόλων, + η δύναμις της πόλεως υμών έγινε περιφανής εις όλους τους αν- + θρώπους και διά την ανδρείαν και διά την ρώμην αυτής. Διότι + υπερέχουσα πάντας διά την ευψυχίαν της και διά πάσας τας πο- + λεμικάς τέχνας, κατ' αρχάς μεν έχουσα την αρχηγίαν των Ελ- + C. | λήνων, έπειτα δε μεμονωμένη ούσα εξ ανάγκης, όταν οι άλ- + λοι απεστάτησαν, αφού κατήντησεν εις τους εσχάτους κινδύνους, + ενίκησε τους επιδρομείς, ανήγειρε τρόπαια, και τους μη υποδου- + λωθέντας ακόμη ημπόδισε να υποδουλωθώσι, και τους άλλους, + όσοι κατοικούμεν εντεύθεν των Ηρακλείων στηλών, γενναίως + ηλευθέρωσεν άπαντας (26). Βραδύτερον όμως, επειδή συνέβησαν + Δ. | μεγάλοι σεισμοί και κατακλυσμοί, ήλθε μία ημέρα και μία + νυξ φοβερά και πάσα η μάχιμος τάξις υμών αύτη διά μιας εβυ- + θίσθη εις την γην, ομοίως δε και η Ατλαντίς νήσος βυθισθείσα + εις την θάλασσαν ηφανίσθη. Διά τούτο και τώρα είναι αδιάβα- + τος και ανεξερεύνητος η θάλασσα εκείνη εκεί, επειδή είναι εμ- + πόδιον ο πηλός των χαμηλών βράχων (υφάλων), τους οποίους η + καθίζησις της νήσου παρήγαγε. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'. + &Συνέχεια και τέλος του προοιμίου.& + + + + Ήκουσες λοιπόν, ω Σώκρατες, εν συντομία όσα διηγήθη ο + Ε. | παλαιός Κριτίας, ακούσας αυτά από τον Σόλωνα. Και διά + ταύτα, ότε συ χθες διελέγεσο περί της πολιτείας και περί των + πολιτών, τους οποίους περιέγραφες, εθαύμαζον ενθυμούμενος + αυτά, τα οποία λέγω τώρα. Διότι κατενόουν πόσον θαυμασίως + κατά τύχην τινά ουχί ασκόπως εις τα πλείστα συνεφώνεις με όσα + 26. | είπεν ο Σόλων. Αλλ' όμως δεν ηθέλησα αμέσως να ομι- + λήσω, διότι μετά τόσον χρόνον δεν τα ενεθυμούμην πολύ καλά. + + Εσκέφθην λοιπόν ότι έπρεπε πρώτον κατ' ιδίαν να επαναλάβω + πάντα αρκούντως και έπειτα να ομιλήσω. Διά τούτο και ταχέως + εσυμφώνησα με εκείνα, τα οποία χθες επρότεινες, διότι ενόμι- + ζον ότι ούτως εκείνο, το οποίον είναι το δυσκολώτατον εις όλα τα + τοιαύτα, δηλαδή να προσαρμόζωμεν εις τους σκοπούς ημών πρέ- + πουσαν διήγησιν, τούτο ημείς θα επιτύχωμεν αρκετά καλά (27). Και + Β. | ούτω, καθώς είπεν ούτος (ο Ερμοκράτης), και χθες, ευθύς + άμα απήλθομεν εντεύθεν ανέφερον εις τούτους αυτά, ανακαλών + εις την μνήμην μου, και αφού απεμακρύνθην σκεπτόμενος κατά + την νύκτα σχεδόν άπαντα ενεθυμήθην. Πόσον αληθεύει το κοι- + νώς λεγόμενον, ότι όσα μανθάνει τις εκ παιδικής ηλικίας μέ- + νουσι θαυμάσια εις την μνήμην του, διότι εγώ όσα ήκουσα χθες + δεν γνωρίζω αν θα ηδυνάμην να επαναλάβω όλα πάλιν εις την + μνήμην μου, αλλ' εκείνα, τα οποία εχω ακούσει προ τόσου πολ- + λού χρόνου, πάντως ήθελον εκπλαγή, αν με διέφευγε κανέν εξ + C. | αυτών. Τω όντι ηκούοντο ταύτα τότε με πολλήν παιδικήν + ευχαρίστησιν, και ο γέρων ακόμη προθύμως μοι τα επανελάμ- + βανε, διότι εγώ πολλάκις επανηρώτων αυτόν, ούτως ώστε μοι + έγιναν μόνιμα ως εικών εγκεκαυμένη, ήτις δεν δύναται πλέον + να εξαλειφθή. Και εις τούτους ακόμη ευθύς έλεγον αυτά ταύτα + την πρωίαν, διά να έχωσι και αυτοί αφθονίαν λόγων, όπως και + εγώ. Τώρα λοιπόν, διά να έλθω εις εκείνο χάριν του οποίου πάντα + ταύτα ελέχθησαν, είμαι έτοιμος να είπω, ω Σώκρατες, όχι μό- + νον κεφαλαιωδώς, αλλά ως ήκουσα αυτά έν έκαστον κατά μέρος. + Και τους πολίτας και την πολιτείαν εκείνην, την οποίαν χθες + μας περιέγραφες ως εις μύθον, τώρα θα μεταφέρωμεν εις την + Δ. | πραγματικότητα και θα την θέσωμεν εδώ εν Αθήναις, διότι + εκείνη ήτο αύτη (η ιδική μας)· και οι πολίται, τους οποίους παρί- + στανες εις την διάνοιάν σου, θα είπωμεν ότι είναι εκείνοι οι + αληθινοί πρόγονοι ημών, περί των οποίων ωμίλει ο ιερεύς. Η + αρμονία μεταξύ αυτών θα είναι τελεία και δεν θα απομακρυν- + θώμεν του αληθούς, λέγοντες ότι αυτοί (οι της πολιτείας) είναι + οι Αθηναίοι οι ζώντες τότε. Λαμβάνοντες δε μέρος έκαστος (28) ας + προσπαθήσωμεν κοινώς όλοι, όσον δυνάμεθα, πρεπόντως να δώ- + σωμεν την λύσιν των προβλημάτων άπερ έθεσες. + + Πρέπει όμως να εξετάσωμεν, ω Σώκρατες, αν ο λόγος ούτος + Ε. | είναι σύμφωνος με τόν σκοπόν ημών ή αν πρέπει αντ' αυ- + τού να ζητήσωμεν ένα άλλον. + + Σωκράτης + Και ποίον άλλον, ω Κριτία, καλύτερον τούτου δυνάμεθα να + λάβωμεν; διότι ούτος και εις την σημερινήν εορτήν της θεάς διά + την μετ' αυτής συγγένειάν του κάλλιστα αρμόζει, και το ότι εί- + ναι ουχί πλαστός μύθος, αλλ' αληθινός λόγος, είναι μέγιστον + πράγμα. Τω όντι, πώς και πόθεν θα εύρωμεν άλλους, αν απορ- + ρίψωμεν τούτον; Είναι αδύνατον αλλά με καλήν ώραν πρέπει + 27. | υμείς να λέγητε, εγώ δε εις αμοιβήν των χθεσινών λόγων + μου να ακούω σιωπών. + + Κριτίας + Πρόσεχε όμως εις την τάξιν των προς σε, ω Σώκρατες, φιλο- + ξενημάτων μας, τίνι τρόπω τα έχομεν διαθέσει. Διότι απεφασί- + σαμεν ταύτα: ο Τίμαιος, επειδή είναι δυνατώτερος ημών εις την + αστρονομίαν και έκαμεν ως κύριον έργον του να μάθη την + φύσιν του παντός, πρώτος θα ομιλήση αρχίζων από την γένεσιν + του κόσμου και καταλήγων εις την φύσιν του ανθρώπου. Μετά + τούτον εγώ, διότι θα έχω δεχθή από αυτόν μεν τους ανθρώπους, + Β.| οίτινες έχουσιν ήδη γίνη κατά τον λόγον αυτού, από σε δέ + τινας εξ αυτών εξόχως πεπαιδευμένους, κατά δε τον λόγον (29) και + τον νόμον του Σόλωνος, αφού παρουσιάσω αυτούς εις το δικαστή- + ριον υμών, θα τους κάμω πολίτας ταύτης εδώ της πόλεως, επειδή + αυτοί ακριβώς είναι εκείνοι οι παλαιοί Αθηναίοι, τους οποίους, + ενώ ήσαν αφανείς, απεκάλυψεν ο λόγος των ιερών γραφών. Ούτω + δε και του λοιπού θα ομιλώμεν περί αυτών ως περί συμπολιτών + και αληθινών Αθηναίων. + + Σωκράτης + Τελείως και λαμπρώς φαίνεται ότι θα λάβω την ανταπόδοσιν + του συμποσίου των λόγων (το οποίον σας προσέφερον). Εις σε + λοιπόν ανήκει, ω Τίμαιε, τώρα να ομιλήσης, αφού κατά την συνή- + θειαν επικαλεσθής τους θεούς. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε'. + &Γενικαί αρχαί της Κοσμογονίας. Το αεί ον και το γινόμε- + νον. Το ον είναι αμετάβλητον, καταληπτόν υπό της κα- + θαράς νοήσεως και δύναται να γινώσκηται μετά βεβαιό- + τητος. Το γινόμενον είναι μεταβλητόν, αντικείμενον των + αισθήσεων και της γνώμης και γινώσκεται μόνον μετ' + εικασίας και πιθανότητος. Ο αισθητός κόσμος γίνεται, + άρα εδημιουργήθη κατά αιώνιον παράδειγμα (την ιδέαν) + υπό του Δημιουργού (30).& + + + + Τίμαιος + Αλλ', ω Σώκρατες, πάντες όσοι και ολίγην έχουσι φρόνησιν + C.| πράττουσι τούτο, δηλ. εις την αρχήν παντός πράγματος μι- + κρού και μεγάλου πάντοτε επικαλούνται τον Θεόν. Ημείς δε + οίτινες μέλλομεν να ομιλήσωμεν περί του σύμπαντος πώς έγινε + ή αν είναι αγέννητον, εάν δεν είμεθα εντελώς παράφρονες, + ανάγκη, επικαλούμενοι τους θεούς και τας θεάς, να ευχηθώμεν + να είναι όλοι οι λόγοι ημών προ πάντων σύμφωνοι προς την κρί- + Δ. | σιν αυτών, ακόλουθοι δε προς ημάς αυτούς. Και ως προς + τους θεούς μεν ας είναι αύτη η παράκλησις· ως προς ημάς δε ας + παρακαλέσωμεν, όπως όσον το δυνατόν ευκολώτερον υμείς κατα- + νοήσητε, εγώ δε σας δείξω σαφώς περί του αντικειμένου της δια- + λέξεως, πώς το νοώ. + + Πρέπει τώρα κατά την γνώμην μου να διακρίνωμεν τα εξής: + Τι είναι εκείνο όπερ πάντοτε είναι και γένεσιν δεν έχει, και τι + 28. | είναι εκείνο όπερ γίνεται και ουδέποτε είναι(31). Το μεν πρώ- + τον είναι καταληπτόν υπό της νοήσεως διά του συλλογισμού, διότι + είναι πάντοτε κατά τον αυτόν τρόπον (αμετάβλητον). Το άλλο + είναι αντιληπτόν υπό της δόξης (γνώμης) και της ασυλλογίστου + αισθήσεως, δοξαστόν, διότι γίνεται και φθείρεται(32), αλλά πρα- + γματικώς ουδέποτε &είναι&. Εξ άλλου, παν πράγμα, το οποίον γίνε- + ται, εξ ανάγκης γίνεται από αίτιον τι, διότι οιονδήποτε πράγμα + είναι αδύνατον να λάβη γένεσιν χωρίς αιτίου (υπό του οποίου + γίνεται). Παν πράγμα λοιπόν, του οποίου την μορφήν και την + λειτουργίαν ποιεί ο δημιουργός βλέπων πάντοτε προς εκείνω, το + οποίον είναι αιώνιον και αμετάβλητον και ως παράδειγμα μετα- + χειριζόμενος αυτό, εξ ανάγκης το πράγμα τούτο αποτελείται + Β. | πάντοτε ούτω καλόν· εκείνο όμως, όπερ δημιουργεί αποβλέ- + πων εις το έχον γένεσιν και μεταχειριζόμενος γεννητόν παρά- + δειγμα, τούτο δεν είναι καλόν(33). Ο όλος δε ουρανός, ή ο κόσμος, + ή αν ευρίσκηται άλλο τι όνομα περισσότερον κατάλληλον, ού- + τως ας ονομάζηται υφ' υμών. Περί αυτού λοιπόν πρέπει να εξε- + τάσωμεν κατά πρώτον εκείνο, το οποίον μας παρουσιάζεται εις + την αρχήν εκάστου πράγματος ως αναγκαίον, να σκεφθώμεν + δηλαδή: πάντοτε ήτο και δεν έλαβεν ουδεμίαν αρχήν γενέσεως; + ή έγινε και έλαβεν έναρξιν από τινος αρχής; Έλαβε γένεσιν, + διότι είναι ορατός και απτός και έχει σώμα, πάντα δε τα τοιαύτα + πράγματα είναι αισθητά· τα δε αισθητά, τα οποία αντιλαμβα- + C. | νόμεθα διά της δόξης (γνώμης) εν βοηθεία της αισθήσεως, + είδομεν ότι γίνονται και είναι γεννητά. Το δε γεννηθέν είπομεν + ότι εξ ανάγκης εγένετο υπό τινος αιτίου. Τον ποιητήν όμως και + πατέρα του σύμπαντος τούτου και να εύρη τις είναι δύσκολον, και + αν τον εύρη, είναι αδύνατον να τον αποκαλύψη εις πάντας (34). + + Αλλά και το εξής πάλιν πρέπει τις να σκεφθή περί αυτού. Προς + ποίον εκ των παραδειγμάτων βλέπων ο ποιητής του κόσμου κα- + 29. | τεσκεύαζεν αυτόν; προς εκείνο το οποίον είναι αιωνίως το + αυτό και κατά τον αυτόν τρόπον ή προς το λαβόν γέννησιν (35); + Εάν μεν ο κόσμος ούτος είναι καλός και ο δημιουργός αυτού + αγαθός, είναι φανερόν ότι έβλεπε πρός το αιώνιον παράδειγμα. + Εάν δε τουναντίον (όπερ δεν επιτρέπεται ούτε να το είπη τις) (36) + προς το λαβόν γέννησιν. Αλλά εις πάντας είναι προφανές ότι + απέβλεπε προς το αιώνιον, διότι ο μεν κόσμος είναι το ωραιότα- + τον όσων έλαβον γέννησιν (37), ο δε ποιητής του είναι το άριστον + των αιτίων. Και, αν έχη γίνη τοιουτοτρόπως, εδημιουργήθη σύμ- + φωνα προς εκείνο, το οποίον είναι καταληπτόν υπό του λόγου + και της νοήσεως και είναι πάντοτε το αυτό. Και, αν ταύτα είναι + Β. | αληθή(38), ανάγκη πάσα ο κόσμος να είναι εικών τινος. + Εκείνο δε, το οποίον είναι το μέγιστον εις παν πράγμα, εί- + ναι το να γίνεται έναρξις από της φυσικής αρχής αυτού. Λοιπόν + και περί της εικόνος και του παραδείγματος αυτής πρέπει να δια- + κρίνωμεν ακριβώς, ότι οι λόγοι (πρέπει να) είναι συγγενείς αυ- + τών τούτων των πραγμάτων, τα οποία εξηγούσι (39). Περί εκείνου + άρα, το οποίον είναι μόνιμον και σταθερόν και γίνεται καταφα- + νές διά του νου, οι λόγοι πρέπει να είναι σταθεροί και αμε- + τάβλητοι, και, εφ' όσον είναι δυνατόν και αρμόζει εις λόγους να + είναι αναντίρρητοι και ακίνητοι, εκ τούτων τίποτε δεν πρέπει + να λείπη. Αλλ' οι λόγοι, οίτινες εξηγούσι το πράγμα, το + C. | οποίον εικονίσθη κατά το παράδειγμα εκείνο, και το οποίον + άρα είναι εικών, είναι πιθανοί και ανάλογοι προς το πράγμα. + Τω όντι, ό,τι είναι προς την γένεσιν η ουσία, τούτο είναι προς + την πίστιν η αλήθεια (40). Εάν λοιπόν, ω Σώκρατες, επειδή πολλοί + είπον πολλά (διάφορα) περί θεών και της γενέσεως κόσμου, εάν + δεν δυνηθώμεν να δώσωμεν εξηγήσεις ολοσχερώς και καθ' όλα + τα μέρη συμφώνους πρός εαυτάς και ακριβείς, μη θαυμάσης. + Εάν όμως όχι ολιγώτερον άλλου τινός παρουσιάσωμεν λόγους + πιθανούς, πρέπει να αρκεσθώμεν, ενθυμούμενοι ότι και εγώ ο + Δ. | ομιλών και υμείς οι κρίνοντες έχομεν φύσιν ανθρωπίνην, + ούτως ώστε δεχόμενοι περί τούτων τον πιθανόν λόγον δεν πρέπει + να ζητώμεν ακόμη περαιτέρω (βαθύτερον). + + Σωκράτης + Άριστα, ω Τίμαιε· και πρέπει να αποδεχθώμεν απολύτως + ό,τι λέγεις. Και το μεν προοίμιόν σου μας ήρεσε θαυμάσια· τώρα + δε συνεχίζων τελείωνέ μας και το άσμα. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ'. + &Η αγαθότης του Θεού είναι η αιτία της Δημιουργίας, ήτις + είναι ουσιωδώς Διακόσμησις. Διά τούτο ο κόσμος είναι + είς και τέλειος. Εν τω σώματι αυτού ετέθη ψυχή, ίνα + τον ζωογονή, εν τη ψυχή δε νους, ίνα την φωτίζη. Ού- + τως ο κόσμος είναι ζώον λογικόν, περιλαμβάνον πάντα + τα αισθητά ζώα, όπως το παράδειγμα αυτού περιέχει + πάντα τα νοητά ζώα.& + + + + Τίμαιος + Άς είπωμεν λοιπόν διά ποίαν αιτίαν εσύστησε την γένεσιν + Ε. | και το σύμπαν τούτο ο συστήσας αυτά. Ήτο αγαθός (41) και + εις τον αγαθόν ουδείς φθόνος ουδέποτε γεννάται δι' ουδέν πρά- + γμα (42). Επειδή λοιπόν ήτο χωρίς φθόνον, ηθέλησε να γίνωσι + πάντα τα πράγματα όσον το δυνατόν ομοιότατα με αυτόν. + Και αν τις αποδέχηται την αρχήν ταύτην της γενέσεως και + του κόσμου, λαβών από άνδρας σοφούς αυτήν(43) ως την βασι- + 30. | μωτάτην πασών, ορθότατα θα απεδέχετο αυτήν. Διότι ο + Θεός, θελήσας πάντα τα πράγματα να είναι αγαθά και ουδέν + καθ' όσον ήτο δυνατόν(44) να είναι άχρηστον(45), διά τούτο λα- + βών όσον ήτο ορατόν (46) και δεν ησύχαζεν, αλλ' εκινείτο ακα- + νονίστως και ατάκτως, το έφερεν εις τάξιν εκ της αταξίας, θεω- + ρήσας ότι εκείνη είναι κατά πάντα καλυτέρα ταύτης. Διότι ούτε + ήτο ούτε είναι θεμιτόν εις τον άριστον να πράττη άλλο παρά + Β. | το κάλλιστον(47). Συλλογισθείς λοιπόν εύρισκεν ότι κανέν + πράγμα φύσει ορατόν, μη έχον νουν, θα είναι ποτε (48) εις το σύνο- + λον του ωραιότερον έργον άλλου εις το σύνολόν του, το οποίον + έχει νουν, και ότι νους πάλιν χωρίς ψυχήν είναι αδύνατον να + υπάρξη εις κανένα (49). Ένεκα δε του λογισμού τούτου θέτων τον + νουν εις την ψυχήν και την ψυχήν εις το σώμα εσύστησε το σύμ- + παν, ίνα το έργον, το οποίον εποίει, είναι κατά την φύσιν του + όσον το δυνατόν ωραιότατον και άριστον. Ούτω λοιπόν μετά πι- + θανότητος πρέπει να λέγωμεν, ότι ο κόσμος ούτος είναι αληθώς + ζώον, έχον ψυχήν και νουν, δημιουργηθέν υπό της προνοίας του + Θεού. + + C. | Τούτου τεθέντος, πρέπει τώρα να εξετάσωμεν την επα- + κολουθούσαν ερώτησιν, δηλαδή καθ' ομοιότητα τίνος ζώου συνέ- + στησε τον κόσμον ο συστήσας αυτόν; Με ουδέν βεβαίως, από όσα + έχουσι φύσει χαρακτήρα μέρους (50), θα δυνηθώμεν να τον παρο- + μοιώσωμεν διότι κανέν, όπερ ομοιάζει με ατελές πράγμα, δύνα- + ται ποτε να γίνη ωραίον. Με εκείνο όμως, του οποίου μέρη είναι + τα άλλα ζώα καθ' έν και τα γένη αυτών, με αυτό περισσότερον + πάντων των άλλων θα παραδεχθώμεν ότι είναι ομοιότατος ο κό- + σμος. Διότι εκείνο έχει περιλάβει εν εαυτώ πάντα τα νοητά ζώα, + καθώς ο κόσμος· ούτος περιλαμβάνει ημάς και όσα άλλα ορατά + Δ. | ζώα εγεννήθησαν. Όθεν με το ωραιότατον και κατά πάντα + τέλειον εκ των νοητών αντικειμένων ο Θεός θελήσας να κάμη + όμοιον τον κόσμον συνέστησεν έν ορατόν (αισθητόν) ζώον, + έχον εντός εαυτού πάντα τα άλλα ζώα, όσα είναι συγγενή με + 31. | αυτό κατά την φύσιν του. Αλλ' άρα γε ορθώς είπομεν &ένα& + μόνον κόσμον (ουρανόν), ή ορθότερον είναι να &λέγωμεν& πολλούς + και απείρους; Ένα (51), εάν αληθώς είναι δημιουργημένος κατά το + παράδειγμα. Διότι εκείνο, το οποίον περιέχει όλα όσα υπάρχουσι + νοητά ζώα, δεν δύναται ποτέ να είναι δεύτερον μετ' άλλου. Διότι + πάλιν έπρεπε να υπάρχη έν άλλο ζώον, όπερ θα περιελάμβαναν + τα δύο εκείνα, και του οποίου μέρη θα ήσαν αυτά τα δύο· και + όχι πλέον με τα δύο εκείνα, αλλά με εκείνο το περιέχον θα ελέ- + γετο ορθότερον ότι επλάσθη όμοιος (ο κόσμος). Ίνα λοιπόν το + Β. | ζώον (ο κόσμος) τούτο και κατά την αριθμητικήν ενότητα + είναι όμοιον με το τέλειον εκείνο ζώον, διά τούτο ο ποιητής + αυτού δεν εποίησεν ούτε δύο ούτε απείρους κόσμους, αλλ' υπάρχει + και θα υπάρχη(52) πάντοτε είς ούτος ο κόσμος γεννηθείς μο- + νογενής. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ'. + &Ο κόσμος σύγκειται εκ πυρός και γης, διό είναι ορατός + και απτός. Αλλ' ίνα αποτελέσωσι στερεόν σώμα, το πυρ + και η γη συνεδέθησαν διά του αέρος και του ύδατος. + Ούτως ο κόσμος συνέστη εκ των τεσσάρων τούτων ει- + δών, διατεταγμένων κατά γεωμετρικήν αναλογίαν, και + περιλαμβάνει αυτά ολόκληρα, ώστε ουδέν υπάρχει εκτός + αυτού. Διό είναι τέλειος και απηλλαγμένος πάσης φθο- + ράς εξ επιδράσεως εξωτερικών αιτίων. Είναι σφαιρι- + κός, λείος και κινείται πάντοτε περί εαυτόν ομοιομόρ- + φως, αλλά δεν μεταβάλλει τόπον.& + + + + Παν ότι εγένετο πρέπει να είναι σωματοειδές και ορατόν και + απτόν. Αλλ' ουδέν πράγμα χωρίς του πυρός δύναται να είναι + ποτε ορατόν, ούτε απτόν χωρίς στερεότητος, στερεόν δε δεν δύ- + ναται να είναι άνευ της γης. Όθεν ο Θεός εκ πυρός και γης (53) + εποίει το σώμα του σύμπαντος, ότε ήρχισε να το συνιστά· αλλά + δεν είναι δυνατόν μόνα να ενώνται καλώς δύο στοιχεία άνευ τρί- + C. | του τινός, διότι εν μέσω των δύο πρέπει να υπάρχη δεσμός, + ήστις να συνδέη αυτά. Ο κάλλιστος δε των δεσμών είναι εκείνος, + όστις και εαυτόν και τα συνδεόμενα πράγματα κάμνει εντελώς + έν μόνον· τούτο δε κάλλιστα ποιεί φυσικώς η αναλογία (54). Διότι + 32.| ,όταν εκ τριών αριθμών οιωνδήποτε, είτε όγκοι είτε δυνά- + μεις είναι ούτοι(55), ο μέσος είναι προς τον τελευταίον ακριβώς ό,τι + είναι ο πρώτος προς τον μέσον, και πάλιν ο μέσος είναι προς + τον πρώτον ό,τι είναι ο τελευταίος προς τον μέσον, τότε ο μέσος + γινόμενος πρώτος και τελευταίος, ο δε τελευταίος και ο πρώτος + γινόμενοι και οι δύο μέσοι, κατ' ανάγκην θα συμβή να είναι όλοι + το αυτό, και αφού γίνωσι το αυτό μεταξύ των, όλα θα είναι είναι έν + μόνον πράγμα (56). Εάν λοιπόν το σώμα του παντός έμελλε να εί- + ναι μία επιφάνεια και να μη έχη κανέν βάθος, είς μέσος όρος θα + ήρκει να συνδέση ομού εαυτόν και τα άλλα στοιχεία. Αλλά τώρα_ + Β. | απεναντίας, έπρεπε να είναι στερεόν αυτό, τα δε στερεά ου- + δέποτε συνδέονται διά μιας, αλλά πάντοτε διά δύο μεσοτήτων (57). + + Διά τούτο ο Θεός εν μέσω του πυρός και της γης θέσας ύδωρ + και αέρα, και διατάξας ταύτα μεταξύ των όσον ήτο δυνατόν κατά + την αυτήν αναλογίαν, ούτως ώστε, όπως το πυρ είναι προς τον + αέρα, ούτως ο αήρ να είναι προς το ύδωρ, και όπως ο αήρ είναι + προς το ύδωρ, ούτω το ύδωρ να είναι προς την γην (58), συνέδεσε + και συνέστησε τον ορατόν και απτόν κόσμον. + + C. | Και διά ταύτα και εκ τούτων των στοιχείων, τα οποία + είναι τοιαύτα και τέσσαρα αριθμητικώς, εγεννήθη το σώμα του + κόσμου αρμονικόν διά της αναλογίας (59) και (εις τα μέρη) έλαβε + φιλίαν ώστε, γενόμενον έν και το αυτό με εαυτό, κατέστη αδιάλυ- + τον υπό άλλου οιουδήποτε, πλην υπ' εκείνου, όστις το συνέδεσεν. + + Έκαστον δε των τεσσάρων τούτων στοιχείων το περιέλαβεν + ολόκληρον η σύστασις του κόσμου. Διότι εξ ολοκλήρου του πυ- + ρός και του ύδατος και του αέρος και της γης συνέστησεν αυτόν, + εκείνος ο όποιος τον συνέστησε, χωρίς να αφήση έξω κανέν + μέρος και καμμίαν ενέργειαν αυτών, έχων κατά νουν ταύτα: + Δ. | πρώτον μεν ίνα το όλον ζώον γίνη όσον το δυνατόν &τέλειον& + 33. | και εκ μερών τελείων, και προς τούτοις &έν&, διότι δεν υπε- + λείποντο πράγματα εξ ων ηδύνατο να γίνη άλλο τοιούτον, και + προσέτι ίνα μη υπόκειται εις γήρας και νόσον. Διότι κατενόει, + ότι το θερμόν και το ψυχρόν και όσα άλλα κάμνουσι βιαίας ενερ- + γείας περικυκλούντα έξωθεν σώμα σύνθετον και προσβάλλοντα + αυτό ακαίρως το διαλύουσι, και επιφέροντα νόσους και γήρας το + καταστρέφουσι. Διά την αιτίαν λοιπόν ταύτην και διά τον συλ- + λογισμόν τούτον έπλασεν αυτόν ούτως, ώστε να είναι έν όλον + Β. | αποτελούμενον εξ όλων των πραγμάτων, τέλειον, άνευ γήρα- + τος και νόσου. Και σχήμα δε έδωκεν εις αυτόν εκείνο, όπερ ήρ- + μοζε και ήτο συγγενές με αυτόν. Διότι εις το ζώον, όπερ έμελλε + να περιέχη εντός αυτού όλα τα ζώα, ηδύνατο να αρμόζη εκείνο + μόνον το σχήμα, το οποίον περιλαμβάνει εν εαυτώ πάντα τα + σχήματα όσα υπάρχουσι. Διά τούτο και σφαιροειδές, εκ του κέν- + τρου πανταχού προς τα άκρα εξ ίσου εκτεινόμενον, και κυκλικόν + το ετόρνευσε, σχήμα δώσας τελειότατον και προς εαυτό ομοιότα- + τον εκ πάντων των σχημάτων, διότι ενόμιζεν ότι το όμοιον είναι + απείρως ωραιότερον του ανομοίου. Και λείον έπειτα έξωθεν ολό- + C. | γυρα το έκαμε με πάσαν ακρίβειαν, διά πολλούς λόγους. Διότι + τούτο δεν είχε χρείαν ομμάτων, αφού ουδέν είχε μείνει έξω, όπερ + να είναι ορατόν, ούτε ακοής, διότι δεν υπήρχε τι ακουστόν. Ούτε + υπήρχε πέριξ αήρ, του οποίου δεν είχε χρείαν ίνα αναπνέη. + Ούτε πάλιν είχε χρείαν να κατέχη όργανόν τι(60), ίνα δι' αυτού + δέχηται εντός εαυτού την τροφήν και αποβάλλη την πρότερον + χωνευθείσαν, διότι ουδέν ηδύνατο να εξέλθη ούτε να εισέλθη εις + αυτό από κανέν μέρος, επειδή και ουδέν υπήρχε. Διότι έχει + πλασθή επίτηδες ούτως, ώστε αυτό εις εαυτό να δίδη ως τροφήν + Δ. | ό,τι εξ αυτού φθείρεται και πάντα εντός εαυτού και υφ' εαυτού + να πάσχη και να ενεργή· διότι ο συνθέσας αυτό ενόμισεν + ότι, εάν είναι αύταρκες, θα είναι πολύ καλύτερον παρά εάν είχε + χρείαν άλλων. Χείρας έπειτα, με τας οποίας δεν ήτο καμμία + χρεία ούτε να συλλάβη ούτε να αποκρούση τι, δεν ενόμισεν + ότι έπρεπεν ανωφελώς να προσάψη εις αυτό, ούτε πόδας ούτε + 34. | γενικώς ό,τι χρησιμεύει εις το βάδισμα. Διότι απέδωκεν + εις αυτό κίνησιν(61), οποία είναι κατάλληλος προς σώμα τοιούτον, + εκείνην εκ των επτά, ήτις περισσότερον των άλλων αρμόζει εις + τον νουν και την σοφίαν. Και διά τούτο στρέφων αυτό κατά τον + αυτόν τρόπον, εν τω αυτώ τόπω και εν εαυτώ, το έκαμεν ούτως + ώστε να κινήται κυκλικώς περιστρεφόμενον, τας άλλας δε έξ κι- + νήσεις αφήρεσεν απ' αυτού και το κατέστησεν ακίνητον ως προς + αυτάς. Επειδή δε προς την κυκλικήν ταύτην περιστροφήν δεν + είχε καμμίαν χρείαν ποδών, έπλασεν αυτό άνευ σκελών και άνευ + ποδών. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η'. + &Προ του σώματος τον κόσμον εδημιουργήθη η ψυχή αυτού, + λογική, πανταχού διαχωρούσα. Ο Θεός έπλασεν αυτήν + ούτω, συνδέσας την αναλλοίωτον ουσίαν μετά της μετα- + βλητής και μεριστής εις τρίτον είδος ουσίας (ψυχήν), ανέ- + μιξεν είτα τας τρεις και το μίγμα διήρεσεν εις μέρη + καθ' ωρισμένας αναλογίας. Έπειτα το διέθεσεν εις δύο + ομοκέντρους σφαίρας, μίαν εξωτερικήν, την των απλα- + νών αστέρων, κινουμένην εξ ανατολών προς δυσμάς + ομοιομόρφως, ετέραν εσωτερικήν, την των πλανητών, + κινουμένην εξ αριστερών προς τα δεξιά διαφοροτρόπως.& + + + + Ούτος λοιπόν ο Λογισμός του αιωνίως υπάρχοντος Θεού, τον + Β. | οποίον εσυλλογίσθη ως προς τον Θεόν, όστις έμελλε να γεν- + νηθή, εποίησε σώμα λείον και ομαλόν και εις όλα τα μέρη απέ- + χον εξ ίσου από το κέντρον, και ολόκληρον και τέλειον εκ τε- + λείων μερών (62). Θέσας δε ψυχήν εις το μέσον αυτού την εξέτεινε + πανταχού και ακόμη δι' αυτής περιεκάλυψεν έξωθεν το σώμα αυ- + τού (63) και κατεσκεύασεν ούτω κύκλον στρεφόμενον κυκλικώς, κό- + σμον ένα, μόνον, έρημον, αλλά διά της ιδίας αυτού αρετής ικανόν + να γονιμοποιήται αφ' εαυτού, χωρίς να έχη χρείαν άλλου ουδενός, + ικανώς γνώριμον και φίλον εις εαυτόν. Δι' όλα ταύτα εγέννησεν + αυτόν Θεόν ευδαίμονα (64). + + Την δε ψυχήν, αν και τώρα επιχειρούμεν να ομιλήσωμεν + C. | περί αυτής τελευταίας, δεν εδημιούργησεν ούτω και ο Θεός + υστερωτέραν. Διότι συνδέσας αυτήν με το σώμα δεν ήθελεν επι- + τρέψει το αρχαιότερον να εξουσιάζηται από το νεώτερον· αλλ' + ημείς κατά τινα τρόπον όπως μετέχομεν πολύ του τυχαίου και + του ενδεχομένου, κατά τον αυτόν σχεδόν τρόπον και ομιλούμεν. + Εκείνος όμως συνέστησε την ψυχήν προτέραν του σώματος και + πρεσβυτέραν αυτού κατά την γένεσιν και την αρετήν, διότι έμελ- + λεν αύτη να είναι κυρία και κυβερνήτρια του σώματος, όπερ + έμελλε να κυβερνάται, συνέστησε δε αυτήν εκ των εξής πραγμά- + των και κατά τον εξής τρόπον. + + 35. | Εκ της ουσίας, ήτις είναι αδιαίρετος και πάντοτε κατά + τον αυτόν τρόπον (αμετάβλητος), και εκ της ουσίας, ήτις εις τα + σώματα γίνεται διαιρετή, εκ των δύο τούτων, αναμίξας αυτάς + ομού, έκαμε μεταξύ αυτών τρίτον είδος ουσίας, μεταξύ δηλ. + της φύσεως του αυτού και του ετέρου (65), και ούτω την έστησεν + εν τω μέσω του αδιαιρέτου (αμερούς) και του κατά τα σώματα + διαιρετού. Και λαβών τα τρία ταύτα όντα τα συνέμιξε πάντα + ούτως, ώστε να αποτελέσωσιν έν μόνον είδος προσαρμόζων διά + της βίας εις την φύσιν εκείνου, όπερ είναι ταυτό (αναλλοίωτον), + Β. | την φύσιν του ετέρου, ήτις δυσκόλως μιγνύεται. Έπειτα + δε μιγνύων ταύτα μετά του τρίτου είδους ουσίας, και εκ των τριών + κατασκευάσας έν, πάλιν όλον τούτο το εμοίρασεν εις όσα μέρη + έπρεπεν, εκ των οποίων έκαστον ήτο μίγμα εκ του ταυτού και + του ετέρου και εκ της (τρίτης) ουσίας. Ήρχισε δε να διαιρή + ως εξής: + + Κατά πρώτον αφήρεσεν από του όλου έν μέρος (1), έπειτα + αφήρεσε διπλάσιον τούτου μέρος (2), τρίτον μέρος έλαβε το + όλον και το ήμισυ του δευτέρου (2+1) ή το τριπλάσιον του πρώ- + του (1 Χ 3), τέταρτον δε μέρος έλαβε το διπλάσιον του δευτέ- + C.| ρου (2X2), πέμπτον το τριπλάσιον, του τρίτου (3Χ3), έκτον + το οκταπλάσιον του πρώτου (1X8), έβδομον δε το εικοσιεπτα- + 36. | πλάσιον του πρώτου (1Χ27) (66). Μετά ταύτα εγέμισε τα δι- + πλάσια και τριπλάσια διαστήματα (σχέσεις ή λόγους), αποκό- + πτων ακόμη μέρη από του όλου και θέτων αυτά εις το μέ- + σον εκείνων ούτως, ώστε εις έκαστον διάστημα υπήρχον δύο + μέσοι όροι, των οποίων ο είς υπερέχει έν των άκρων κατά τόσον + μέρος, καθ' όσον υπερέχεται υπό του άλλου, ο δε άλλος υπερέ- + χει και υπερέχεται κατά τον αυτόν αριθμόν (εξ ίσου). Επειδή δε + ούτως έγιναν εκ των δεσμών τούτων (εκ της παρενθέσεως των + μέσων όρων) εις τα πρότερα διαστήματα νέα διαστήματα, τα + οποία ήσαν το όλον και ήμισυ του προηγουμένου, το όλον και + έν τρίτον, και το όλον και έν όγδοον, συνεπλήρωσε πάντα εκείνα, + Β. | τα οποία ήσαν το όλον και έν τρίτον, με το διάστημα του + όλου και ενός ογδόου, αφίνων εξ εκάστου αυτών έν μέρος, όπερ + παριστάνει έν διάστημα έχον σχέσιν αριθμού προς αριθμόν, + τοιαύτην, οία είναι η αναφορά του 256 (2^8) προς τον 243 (3^5), + Και ούτω το μίγμα, από το οποίον απέκοπτε ταύτα, το είχεν ήδη + καταναλώσει ολόκληρον (67). + + Όλην λοιπόν την σύστασιν ταύτην σχίσας εις δύο κατά μή- + κος και θέσας το έν ήμισυ επί του άλλου εις σχήμα Χ τα έκαμ- + C. | ψεν εις κύκλον, ενώσας αυτά έκαστον προς εαυτό (τα άκρα + των) και αμφότερα μεταξύ των εις το σημείον του κύκλου το αντί- + θετον εις την πρώτην τομήν (68) αυτών, και επέβαλεν εις αυτά την κί- + νησιν εκείνην, ήτις στρέφεται πάντοτε κατά τον αυτόν τρόπον και + εις τον αυτόν τόπον. Και τον ένα εκ των κύκλων έθεσεν έξω, τον + δε άλλον εντός. Και την μεν εξωτερικήν κίνησιν του κύκλου εδή- + λωσε ρητώς ότι είναι της φύσεως του αμεταβλήτου (ταύτου), την + δε εσωτερικήν της του ετέρου, και την μεν του ταυτού έστρεψε + προς τα δεξιά κατά την πλευράν (ορθογωνίως), την δε κίνησιν + του ετέρου προς τα αριστερά κατά την διαγώνιον (69). Έδωκε δε +!!Δ. | την επικράτησιν εις την περιφοράν, ήτις είναι η αυτή και + ομοία προς εαυτήν, και αφήκεν αυτήν μίαν και άσχιστον, αλλά + την εσωτερικήν σχίσας εξάκις εις επτά κύκλους ανίσους(70) κατά + τα διπλάσια και τριπλάσια διαστήματα, τα οποία είναι τρία· και + τα μεν και τα δε (εις εκάστην πρόοδον) (71) επρόσταξεν εις τους κύ- + κλους να κινώνται κατ' αντίθετον προς αλλήλους διεύθυνσιν, και + ως προς την ταχύτητα τρεις μεν εξ ίσου, οι δε άλλοι τέσσαρες + ανίσως προς αλλήλους και προς τους τρεις εκείνους, αλλά πάν- + τοτε κανονικώς να κινώνται. (72) + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ'. + &Εν τη ψυχή ταύτη ετέθη το σώμα του παντός, και ούτως + απετελέσθη το λογικόν ζώον, ο κόσμος. Διπλήν έχουσα + κίνησιν η ψυχή, κατά τα αντικείμενα τα οποία θεωρεί, + άλλοτε μεν μανθάνει το μεταβλητόν και έχει δόξας βε- + βαίας και αληθείς, άλλοτε δε το αμετάβλητον και ούτως + αποτελείται νόησις και επιστήμη.& + + + + Ότε δε όλη η σύστασις της ψυχής (του κόσμου) είχε γίνει + κατά το θέλημα εκείνου όστις την εσύστησε, μετά τούτο(73) + Ε. | όλον το έχον φύσιν σώματος εντός αυτής το κατεσκεύασε + και το συνήρμοσε συνδέων το κέντρον του ενός με το κέντρον + της άλλης. Αύτη δε (η ψυχή) εκ του κέντρου μέχρι των + άκρων του ουρανού διαχυθείσα και ολόγυρα περικαλύψασα + αυτόν έξωθεν, και αυτή στρεφομένη εντός εαυτής ήρχισε + την πρώτην έναρξιν ζωής διηνεκούς και φρονίμου κατά τον + άπαντα χρόνον(74). Και το μεν σώμα του κόσμου εδημιουργήθη + 37. | ορατόν, αυτή όμως η ψυχή έγινεν αόρατος, άλλα μέτοχος + λόγου και αρμονίας, υπό του αρίστου των νοητών και αιωνίων + όντων γεννηθείσα αρίστη πάντων όσα εγεννήθησαν. Επειδή + λοιπόν έγινεν εκ της μίξεως των τριών τούτων μερών, ήτοι εκ + της φύσεως του ταυτού και της του ετέρου και εκ της (τρίτης) + ουσίας, και κατ' αναλογίαν διηρέθη και συνεδέθη (75) και αυτή + εις εαυτήν περιστρέφεται, όταν συναντάται με πράγμα έχον φύ- + σιν διαιρετήν, και ακόμη (76) όταν με άλλο τι αδιαίρετον, κινουμένη + όλη εντός εαυτής λέγει με τι είναι τούτο &ταυτόν& και από τι + Β. | είναι &διάφορον,& και κατ' αναφοράν &προς τι& εξόχως και + &πού& και &πώς& και &πότε& συμβαίνει εις τον κόσμον των γινομένων + έκαστον πράγμα να &είναι& και να &πάσχη& σχετικώς προς άλλα(77), + ούτω δε και εις τον κόσμον των αιωνίων και αναλλοιώτων. Ο + λόγος δε ούτος, όστις μετέχων του ταυτού είναι αληθής, είτε + αντικείμενον έχει το έτερον είτε το ταυτό, φερόμενος άνευ ήχου + και φωνής εντός του αφ' εαυτού κινουμένου (της ψυχής), όταν μεν + έρχηται εις σχέσιν με το αισθητόν, και ο κύκλος του ετέρου, ορθός + ων το αναγγέλλη εις όλην την ψυχήν αυτού (78) τότε γεννώνται αι + γνώμαι και αι πίστεις αι βέβαιαι και αληθείς. Όταν όμως έρχη- + C.| ται εις σχέσεις με το λογικόν (νοητόν) και ο κύκλος του + ταυτού, τρέχων καλώς, το αναγγέλλη, τότε αποτελείται αναγ- + καίως η διάνοια και η επιστήμη. Εκείνο δε το ον εις το οποίον + και αι δύο αύται γνώσεις γίνονται, εάν τις είπη ότι είναι άλλο + πράγμα πλην της ψυχής, κάθε άλλο λέγει παρά την αλήθειαν (79). + + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι'. + &Ίνα ο κόσμος μετάσχη της αιωνιότητος του προτύπου του, + ο Θεός εδημιούργησε τον χρόνον, όστις είναι εικών κι- + νητή της ακινήτου αιωνιότητος· διότι, καίτοι ο χρόνος + ουδέποτε είναι, όμως γίνεται πάντοτε και απαύστως.& + + + + Άμα δε ενόησεν ότι τούτο (το παν) εκινήθη και έγινε ζων- + τανή εικών των αιωνίων Θεών (ιδεών)(80) ο Πατήρ, ο γεννήσας + αυτό, το εθαύμασε και πλήρης χαράς εσκέφθη να το καταστήση + ακόμη ομοιότερον με το παράδειγμα (πρότυπον). Επειδή δε αυτό + Δ. | ήτο ζώον αιώνιον, ούτω και το σύμπαν τούτο επεχείρησε + τοιούτο να το κάμη όσον ήτο δυνατόν. Αλλά το ζώον εκείνο ήτο + φύσει αιώνιον τούτο δε (την αιωνιότητα) δεν ήτο δυνατόν παν- + τελώς να προσάψη εις το λαβόν γέννησιν. Επινοεί λοιπόν να + κάμη εικόνα της αιωνιότητος κινητήν, και τακτοποιών συνάμα + τον ουρανόν κάμνει της αιωνιότητος, ήτις μένει πάντοτε εις την + ενότητα (εις το έν), αιώνιον εικόνα, ήτις προχωρεί (κινείται) + κατ' αριθμούς, και είναι εκείνο το οποίον έχομεν ονομάσει χρό- + Ε. | νον (81). Διότι τας ημέρας και τας νύκτας και τους μήνας και + τους ενιαυτούς, οίτινες δεν ήσαν πριν ή ο ουρανός γεννηθή, τότε + ενώ ούτος ελάμβανεν ύπαρξιν, ο δημιουργός παρήγαγε και ταύτα. + Και πάντα ταύτα είναι μέρη του χρόνου, και το &ήτο& και το &θα + είναι& είναι είδη του χρόνου και γενητά, τα οποία λεληθότως + μεταφέρομεν όχι ορθώς εις την αιώνιον ουσίαν. Διότι λέγομεν + βέβαια ότι αύτη ήτο και είναι και θα είναι, αλλ' εις αυτήν αλη- + 38. | θώς ειπείν αρμόζει μόνον το &είναι&, το δε &ήτο& και το &θα + είναι& πρέπει να λέγωνται περί της γενέσεως, ήτις προβαίνει, εν + χρόνω. Διότι τα δύο ταύτα είναι κινήσεις, ενώ εκείνο, όπερ είναι + πάντοτε κατά τον αυτόν τρόπον ακινήτως, δεν δύναταί ποτε να + γίνηται ούτε πρεσβύτερον ούτε νεώτερον, ούτε να έχη γίνη τώρα, + ούτε να είναι εις το μέλλον, ούτε το παράπαν άλλο τι από όσα + η γένεσις έδωκεν εις εκείνα, τα οποία κινούνται (και υποπίπτου- + σιν) εις την αίσθησιν, αλλά ταύτα είναι μορφαί του χρόνου, όσ- + τις μιμείται την αιωνιότητα και στρέφεται κατ' αριθμητικάς ανα- + Β. | φοράς. Και ακόμη εκτός τούτων, όταν λέγωμεν ότι το γε- + γονός &είναι&(82) γεγονός, και ότι το γινόμενον είναι γινόμενον, προσ- + έτι δε ότι το γενησόμενον είναι γενησόμενον και το μη ον είναι + μη ον, ουδέν λέγομεν ακριβώς. Περί τούτων όμως ίσως δεν είναι + καιρός αρμόζων τώρα να ακριβολογήσωμεν(83). + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ'. + &Υπηρέται του χρόνου ετέθησαν εν τη σφαίρα του μεταβλη- + τού (ετέρου) ο ήλιος, η σελήνη και πέντε άλλα άστρα + πλανητά, ίνα διορίζωσι και φυλάττωσι τους αριθμούς + τον χρόνου (χρονόμετρα).& + + + + Ο χρόνος λοιπόν εγεννήθη μετά του ουρανού, ίνα και οι δύο + συγχρόνως γεννηθέντες συγχρόνως διαλυθώσιν, αν ποτε συμβή + να διαλυθώσι, και (εγεννήθη) κατά το παράδειγμα της αιωνίου + C. | φύσεως, όπως όσον είναι δυνατόν γίνη ομοιότατος με αυτό. + Διότι το παράδειγμα διατελεί υπάρχον κατά πάσαν την αιω- + νιότητα, ο δε χρόνος μέχρι τέλους απ' αρχής είναι τοιούτος, + ώστε είναι και θα είναι γεγενημένος. Εκ τοιούτου λοιπόν λόγου (84) + και εκ τοιαύτης διανοήσεως του Θεού, ως προς την γένεσιν του + χρόνου, ίνα γεννηθή ο χρόνος, εγεννήθησαν ο Ήλιος, η Σελήνη + και πέντε άλλα άστρα, τα οποία ονομάζονται πλανήται, + κατάλληλοι προς διάκρισιν και διατήρησιν των αριθμών + του χρόνου. Ότε δε τα σώματα εκάστου αυτών έπλασεν ο Θεός, + τα έθεσεν εις τας τροχιάς, εις τας οποίας εκινείτο η περιστροφή + του ετέρου, και αίτινες ήσαν επτά, διότι επτά ήσαν τα άστρα. + Δ. | Και την μεν Σελήνην έθεσεν εις την πρώτην πέριξ της γης, + τον δε Ήλιον εις την δευτέραν υπεράνω της γης. Τον δε Εωσφό- + ρον και τον λεγόμενον ιερόν του Ερμού αστέρα τους έκαμε να + κινώνται εις κύκλον, όστις κατά την ταχύτητα τρέχει ίσα με + τον του Ηλίου αλλά κατ' εναντίαν προς τούτον τάσιν. Όθεν + ο Ήλιος και ο Ερμής και ο Εωσφόρος (Αφροδίτη) καταφθάνου- + σιν ο είς τον άλλον και καταφθάνονται υπ' αλλήλων κατά τον + αυτόν τρόπον. Ως προς δε τους άλλους πού και διά ποίας αι- + τίας ετοποθέτησεν αυτούς, εάν τις θελήση να εξετάση όλας, ο + λόγος ούτος, πάρεργος ων, ήθελεν απαιτήσει εργασίαν περισσο- + Ε. | τέραν παρά το αντικείμενον ένεκα του οποίου λέγεται. Αλλά + ταύτα ύστερον με άνεσιν δύνανται επαξίως να εξηγηθώσιν. + + Ότε λοιπόν έφθασεν εις την αρμόζουσαν τροχιάν του έκα- + στον εξ εκείνων των άστρων, τα οποία έπρεπε να αποτελέσωσιν + ομού τον χρόνον, και ότε τα σώματα αυτών, δεθέντα με δεσμούς + εμψύχους, έγιναν ζώα και έμαθον ό,τι είχε προσταχθή εις αυτά, + 39. | τότε κινούμενα κατά την κίνησιν του ετέρου, ήτις στρέφε- + ται πλαγίως ως προς την κίνησιν του ταυτού και δεσπόζεται + υπ' αυτής, και περιφερόμενα άλλο μεν εξ αυτών εις κύκλον με- + γαλύτερον, άλλο δε εις μικρότερον, τα τον μικρότερον κύκλον + πορευόμενα έκαμνον ταχύτερον την περιφοράν των, ενώ τα διά- + νύοντα μείζονα κύκλον την έκαμνον βραδύτερον. Ούτω διά + της κινήσεως του ταυτού τα φερόμενα ταχύτερον εφαίνοντο + ότι κατεφθάνοντο υπό των κινουμένων βραδύτερον, ει και κατέ- + φθαναν ταύτα. Διότι στρέφουσα η κίνησις αύτη όλους τους κύ- + Β. | κλους αυτών ελικοειδώς, επειδή ούτοι επροχώρουν συγχρό- + νως διά δύο οδών διαφόρων κατ' εναντίαν διεύθυνσιν, το απερ- + χόμενον βραδύτατα απ' αυτής, ήτις είναι ταχυτάτη, εφαίνετο + πλησιέστατα εις αυτήν (85). + + Και διά να υπάρχη έν φανερόν μέτρον των μεταξύ αυτών + αναφορών βραδύτητος και ταχύτητος, κατά το οποίον να προβαί- + νωσιν εις τας οκτώ περιφοράς των ο Θεός ήναψε φως εις τον κύ- + κλον όστις είναι ο δεύτερος ως προς την γην, το οποίον έχομεν + ήδη ονομάσει Ήλιον, διά να φωτίζη όσον το δυνατόν όλον + τον ουρανόν και διά να μετάσχωσι του αριθμού όσα ζώα έπρεπε + να μετάσχωσι, μανθάνοντα αυτόν από την περιφοράν του ταυτού + C. | και ομοίου. Η νυξ λοιπόν και η ημέρα έχουσιν ούτω γεν- + νηθή, αι οποίαι είναι η περίοδος της μιας εκείνης και σοφωτά- + της κυκλικής κινήσεως (86), και ο μην, όταν η Σελήνη διανύσασα + τον κύκλον της συναντήση πάλιν τον Ήλιον, και ο ενιαυτός, όταν + ο Ήλιος επιτελέση τον ιδικόν του κύκλον. Τας περιόδους δε + των άλλων αστέρων μη εξετάσαντες οι άνθρωποι, πλην ολίγων + εκ των πολλών, ούτε όνομα έδωκαν εις αυτάς, ούτε εσκέφθησαν + να μετρήσωσι τας μεταξύ των αναφοράς με αριθμούς· ώστε, ού- + τως ειπείν, δεν γνωρίζουσιν ότι αι περιφοραί αυτών είναι χρόνος, + Δ. | ει και απαιτούσιν άπειρον ποσόν αυτού και είναι θαυμασίως + ποικίλαι. Είναι όμως ουχ ήττον εύκολον να κατανοήσωμεν, ότι + ο τέλειος αριθμός του χρόνου τότε πληροί τον τέλειον ενιαυτόν, + όταν αι ταχείαι πορείαι όλων των οκτώ περιόδων εκτελεσθείσαι + συγχρόνως μεταξύ των επανέλθωσιν εις το σημείον της αναχω- + ρήσεώς των, μετρηθείσαι υπό του κύκλου του ταυτού και ομοιο- + μόρφως κινουμένου (87). Ωσαύτως και χάριν τούτων εγεννήθησαν + όσα εκ των άστρων κινούμενα εις τον ουρανόν, επανέρχονται + περιοδικώς, ίνα τούτο (το σύμπαν ή το αίσθητόν ζώον) είναι όσον + Ε. | το δυνατόν ομοιότατον με το τελειότατον και νοητόν ζώον, + ως προς την μίμησιν της αιωνίας φύσεως. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒ'. + &Αφού εδημιούργησε τον χρόνον ο Θεός, συμφώνως προς + το παράδειγμα εποίησε τέσσαρα είδη ορατών ζώων, ανα- + λόγων προς το πυρ, τον αέρα, το ύδωρ και την γην. + Και πρώτον εδημιούργησε το θείον είδος, τους ουρα- + νίους θεούς, τους αστέρας εκ πυρός, έδωκεν αυτοίς + νόησιν και δύο κινήσεις, περί εαυτούς και εις τα εμπρός. + Την γην όμως εποίησεν ακίνητον εν τω κέντρω του + κόσμου (88).& + + + + Και τα μεν άλλα όντα μέχρι της του χρόνου γεννήσεως εί- + χον πλασθή καθ' ομοιότητα του προτύπου αυτών. Αλλά καθ' + όσον δεν είχον περιληφθή εις το σύμπαν πάντα τα γεννηθέντα + ζώα, κατά τούτο ήτο ακόμη ανόμοιον (προς το παράδειγμα). + Τώρα λοιπόν και τούτο το υπόλοιπον αυτού (του κόσμου) ο Θεός + το έπλασεν, εντυπώνων εις αυτό την φύσιν του παραδείγμα- + τος. Καθως λοιπόν ο νους βλέπει τας μορφάς (ιδέας) αίτινες πε- + ριλαμβάνονται εις το ζώον όπερ υπάρχει, οπόσαι δηλ. και ποίαι + είναι, εσκέφθη ότι τόσας και τοιαύτας πρέπει να έχη και τούτο. + 40. | Είναι δε τέσσαρες αύται, μία μεν το ουράνιον γένος των + Θεών, άλλη δε είναι τα πτερωτά και αεροπορούντα, τρίτη το + γένος των εν τω ύδατι ζώντων και τετάρτη το πεζόν και χερ- + σαίον (89). Του θείου λοιπόν είδους ζώων το περισσότερον μέρος + έκαμεν εκ πυρός, διά να είναι όσον το δυνατόν λαμπρότατον και + κατά την όψιν ωραιότατον. Και δίδων εις αυτό το σχήμα του + παντός το έκαμε τελείως κυκλικόν και το έθεσεν εις τον νουν + του κύκλου όστις δεσπόζει πάντων(90), ίνα συνακολουθή αυτόν και + το διένειμεν εις όλον τον ουρανόν πέριξ, διά να είναι αληθινόν + και ποικίλον κόσμημα αυτού καθ' όλην την έκτασίν του. Δύο + δε κινήσεις έδωκεν εις έκαστον (των άστρων), την μίαν εν τω + αυτώ τόπω και κατά τον αυτόν τρόπον, καθ' όσον εν εαυτώ πάν- + Β. | τοτε διανοείται τα αυτά περί των αυτών(91), την άλλην δε κί- + νησιν προς τα εμπρός (92), καθ' όσον έκαστον δεσπόζεται (ελκόμε- + νον) υπό της περιφοράς του ταυτού και ομοίου. Κατά τας άλλας + δε πέντε κινήσεις (93) τα έκαμεν ακίνητα και στάσιμα, διά να γίνη + έκαστον αυτών όσον ήτο δυνατόν άριστον. Και εκ ταύτης της + αιτίας εγεννήθησαν όσα εκ των άστρων είναι απλανή, ζώα θεία + και αιώνια, τα οποία κατά τον αυτόν τρόπον και εις τον αυτόν + τόπον στρεφόμενα μένουσι πάντοτε στάσιμα· όσα δε περιφέρον- + ται και περιπλανώνται ούτως, ως προείπομεν, τοιουτοτρόπως + εγεννήθησαν (94). + + C. | Την γην τέλος, την τροφόν ημών, συσπειρουμένην περί + τον άξονα, όστις εκτείνεται δι' όλου του κόσμου, ο Θεός έκαμε + φύλακα και αιτίαν της νυκτός και της ημέρας, πρώτην και + πρεσβυτάτην των θεών, όσοι εγεννήθησαν εντός του ουρανού (95). + Ως προς τους χορούς όμως αυτών, τας αμοιβαίας αυτών συνο- + δείας, τας προσεγγίσεις και απομακρύνσεις των κύκλων αυτών, + ως και ποιοι των Θεών τούτων εις τας μεταξύ των συζυγίας πλη- + σιάζουσα, και ποίοι έρχονται εις αντίθεσιν, μετά ποίους και εις + ποίους χρόνους τινές αυτών ο είς κατόπιν του άλλου γίνονται αφα- + Δ. | νείς εις ημάς και πάλιν αναφαινόμενοι προξενούσι φόβους, + και σημεία των μελλόντων να γίνωσι μετά ταύτα εις εκείνους, οί- + τινες δεν δύνανται να υπολογίζωσιν αυτά, το να γίνηται λόγος περί + τούτων χωρίς να είναι προ των οφθαλμών μιμήματα (ουράνιοι + χάρται) αυτών θα ήτο μάταιος κόπος(96). Αλλά ταύτα είναι αρ- + κετά εις ημάς και όσα είπομεν περί της φύσεως των ορατών και + γενητών Θεών, ας έχωσι τέλος εδώ. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΓ'. + &Οι Θεοί της μυθολογίας είναι παραδόσεις, ας καλόν είναι + να δεχόμεθα, αλλ' άνευ συζητήσεως. Ο Δημιουργός + καλεί νυν τους γενητούς Θεούς να πλάσωσι κατά μί- + μησιν αυτού τα άλλα είδη ζώων, αυτός δε ως αθάνα- + τος δημιουργεί πρώτον το αθάνατον μέρος των ζώων.& + + + + Περί δε των άλλων δαιμόνων (97) να είπωμεν και να γνωρίσω- + μεν την γένεσιν αυτών είναι έργον υπερβαίνον τας δυνάμεις + Ε. | ημών. Αλλά πρέπει να εμπιστευώμεθα εις εκείνους οίτινες + ωμίλησαν πρώτοι, οι οποίοι ήσαν απόγονοι των Θεών, ως έλε- + γον, και θα εγνώριζον καλά τους προγόνους των. Αδύνατον λοι- + πόν να μη πιστεύωμεν εις τα τέκνα των Θεών, ει και άνευ απο- + δείξεων πιθανών ή αναγκαίων ομιλούσιν. Αλλ' επειδή λέγου- + σιν ότι τα διηγούνται ως οικογενειακά πράγματα, ημείς υπα- + κούοντες εις τον νόμον πρέπει να τα πιστεύωμεν. Ούτω λοιπόν + και η γένεσις των Θεών τούτων ας είναι και δι' ημάς όπως ούτοι + λέγουσι, και ας λέγηται: ότι εκ της Γης και του Ουρανού εγεννή- + θησαν παίδες ο Ωκεανός και η Θέτις· εκ τούτων δε ο Φόρκυς και + ο Κρόνος και η Ρέα και όσοι μετ' αυτών· εκ του Κρόνου δε και της + 41. | Ρέας εγεννήθησαν ο Ζευς και η Ήρα και πάντες, όσους + γνωρίζομεν ότι λέγονται αδελφοί αυτών, και ακόμη άλλοι από- + γονοι τούτων. + + Ότε λοιπόν όλοι οι Θεοί, όσοι περιφέρονται φανερά, και όσοι + φανερώνονται καθ' όσον θέλουσιν (98), έλαβον γέννησιν, εκείνος, + όστις εγέννησε το σύμπαν τούτο, λέγει εις αυτούς ταύτα: «Θεοί + (τέκνα) Θεών, των οποίων εγώ είμαι ο δημιουργός και πατήρ, + έργων, τα οποία γεννηθέντα δι' εμού είναι αδιάλυτα όταν εγώ + δεν θέλω(99). Αληθώς παν ότι εδέθη δύναται να λυθή, αλλ' + εκείνο το οποίον καλώς συνηρμόσθη και έχει καλώς να θέλη να + λύση τις, πράττει έργον κακού (100). Διά τούτο, και επειδή έχετε + Β. | γεννηθή, δεν είσθε μεν αθάνατοι ουδέ αδιάλυτοι το παρά- + παν, αλλ' όμως δεν θέλετε διαλυθή, ούτε θα υποκύψητε εις την + μοίραν του θανάτου, διότι έχετε υπέρ υμών την θέλησίν μου, + ήτις είναι δεσμός πολύ μεγαλύτερος και στερεώτερος παρά εκεί- + νους, διά των οποίων συνεδέθητε, ότε εγεννάσθε. Τώρα λοιπόν + ταύτα τα οποία λέγω και δηλώνω εις υμάς, ακούσατε. Γένη + θνητά τρία ακόμη υπολείπονται να γεννηθώσι, και λοιπόν εάν + ταύτα δεν γεννηθώσιν, ο κόσμος θα είναι ατελής, διότι δεν θα + C. | έχη εντός εαυτού όλα τα γένη των ζώων· και όμως πρέπει να + τα έχη, εάν μέλλη να είναι όσον πρέπει τέλειος. Αλλ' εάν ταύτα + δι' εμού γεννηθώσι και λάβωσι ζωήν, θα είναι ίσα με Θεούς. + Διά να είναι λοιπόν ταύτα θνητά, τούτο δε το Παν πραγμα- + τικώς Άπαν (σύμπαν), αναλάβετε υμείς κατά την φύσιν υμών + την δημιουργίαν των ζώων, μιμούμενοι την ενέργειάν μου εις + την γένεσιν υμών. Και ως προς το μέρος αυτών εκείνο, το οποίον + πρέπει να έχη το όνομα των αθανάτων, λεγόμενον θείον και + διευθύνον εν αυτοίς το μέρος, όπερ θέλει να υπακούη εις την δι- + καιοσύνην και εις υμάς, τούτο εγώ θα σπείρω και θα προνοήσω + Δ. | να παραδώσω εις υμάς. Ως προς δε το λοιπόν υμείς συνυ- + φαίνοντες το θνητόν με το αθάνατον δημιουργείτε και γεννάτε + τα ζώα, και δίδοντες τροφήν αυξάνετε αυτά και όταν αποθνή- + σκωσι, δέχεστε αυτά πάλιν. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΔ'. + &Δημιουργεί λοιπόν τας λογικάς ψυχάς και διανέμει εις τα + άστρα, όπου δεικνύει εις αυτάς την φύσιν των πραγμά- + των (τας ιδέας), ίνα αναμιμνήσκωνται, όταν θα καταβώ- + σιν εις τα επί της γης και των άλλων πλανητών σώματα. Και όσαι + [θα ζήσωσι μετά + δικαιοσύνης θα επιστρέψωσι πάλιν εις τον αστέρα αυ- + τών, αι δε άλλαι θα μεταβώσιν εις σώματα ζώων.& + + + + Ταύτα είπε, και πάλιν εις τον αυτόν κρατήρα, εντός του + οποίου πρότερον αναμιγνύων έκαμνε με το κράμα την ψυχήν, + έχυσεν ό,τι είχε πρότερον υπολειφθή(101) αναμιγνύων αυτό εν μέ- + ρει μεν κατά τον αυτόν τρόπον, αλλ' όχι πλέον ούτω καθαρόν + και αμετάβλητον, αλλά δεύτερον και τρίτον (ως προς ταύτας τας + ιδιότητας). Ότε δε εσύστησεν αυτό εις έν όλον, το διήρεσεν εις + ψυχάς ισαρίθμους με τα άστρα, έδωκεν εκάστην ψυχήν εις έκα- + στον άστρον, και επιβιβάσας αυτάς ούτως ως εις έν όχημα έδει- + Ε. | ξεν εις αυτάς την φύσιν του παντός και είπεν εις αυτάς τους + μοιραίους νόμους του: — ότι η πρώτη γένεσις (102) θα είναι διατε- + ταγμένη η αυτή εις όλας, ίνα μη τις στερηθή τι υπ' αυτού· ότι + πρέπει αύται διασπαρείσαι εις έκαστον όργανον του χρόνου(103) + το κατάλληλον εις εκάστην, να γεννήσωσι το θεοσεβέστατον + 42. | ζώον· και ότι, επειδή είναι διπλή η ανθρωπίνη φύσις, το + καλύτερον φύλον θα είναι εκείνο, όπερ και έπειτα θα καλήται + ανήρ· ότι, ότε έπειτα εξ ανάγκης θα φυτευθώσιν εις (ενωθώσι + με) τα σώματα, και μέρος μεν θα προστίθηται, μέρος δε θα + αφαιρήται από του σώματος αυτών, πρώτον μεν θα είναι ανάγκη, + όπως εκ των βιαίων τούτων παθημάτων γεννάται αίσθημα εις + όλας έμφυτον, δεύτερον δε έρως μεμιγμένος με ηδονήν και λύ- + Β. | πην, και προς τούτοις φόβος και θυμός, και όσα άλλα πάθη + ακολουθούσιν εις ταύτα και όσα αντιστρόφως είναι φύσει εναν- + τία προς αυτά· και αν αύται δεσπόσωσι των παθών τούτων, θα + ζήσωσιν εν δικαιοσύνη, αν δε δουλωθώσιν εις αυτά, εν αδικία. + Και όστις ζήση καλώς κατά τον δοθέντα εις αυτόν χρόνον, πά- + λιν επανελθών εις την κατοικίαν του οικείου εις αυτόν άστρου, + θα ζη ζωήν ευδαίμονα και ειθισμένην (104), όστις όμως αμαρτήση, + ούτος κατά την δευτέραν γέννησιν θα μεταβληθή εις γυναίκα (105), + και αν ακόμη και τότε δεν παύση από του να πράττη το κακόν, + συμφώνως με το είδος της κακίας του θα μεταβάλληται εκάστοτε, + C. | καθ' ομοιότητα των ηθών τα οποία απέκτησεν, εις τοιαύ- + την φύσιν θηρίου, και δεν θα εύρη την λήξιν των μεταμορφώ- + σεων και των βασάνων τούτων, πριν ή ακολουθών την περι- + φοράν εκείνου, όπερ εν εαυτώ είναι ταυτόν και όμοιον, και διά + του λόγου καθυποτάξας τον πολύν όχλον, όστις και ύστερον + έχει προσκολληθή εις αυτόν εκ μερών πυρός και ύδατος και αέ- + Δ. | ρος και γης, όγκον θορυβώδη και παράλογον, επανέλθη εις + την μορφήν της πρώτης και αρίστης καταστάσεώς του. + + Ότε δε πάντα ταύτα ενομοθέτησεν εις αυτούς(106) τότε διά να + είναι αθώος από πάσης μετά ταύτα κακίας εκάστου αυτών, έσπει- + ρεν άλλους μεν εις τον Ήλιον, άλλους δε εις την Σελήνην, άλ- + λους εις άλλα, όσα υπάρχουσιν όργανα χρόνου, και μετά την + σποράν ταύτην ανέθηκεν εις τους νέους θεούς να πλάσωσι τα + θνητά σώματα, και πλάττοντες ούτοι όσον έλειπεν ακόμη εκ της + ανθρωπίνης ψυχής και το οποίον έπρεπε να προστεθή, τούτο και + Ε. | ακόμη αφού πάντα όσα είναι ακόλουθα εις ταύτα δημιουρ- + γήσωσι, να άρχωσι και να κυβερνώσιν όσον το δυνατόν κάλλιστα + και άριστα το θνητόν ζώον, εκτός εάν αυτό τούτο γίνηται αίτιον + συμφορών εις εαυτό. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΕ'. + &Οι γενητοί θεοί πλάττουσι το σώμα εκ των τεσσάρων στοι- + χείων. Αλλ' η τροφή, την οποίαν αναγκάζεται τούτο να + εισάγη και εξάγη, και άλλα αίτια φέρουσιν αλλοιώσεις + και γίνονται κώλυμα εις τας λογικάς κινήσεις. Εκ τού- + του η ανάγκη της παιδαγωγίας.& + + + + Και ότε ταύτα πάντα διέταξεν ο δημιουργός, έμενε κατά την + φύσιν αυτού εις το οικείον ήθος(107). Και ενώ έμενεν ούτω, τα τέ- + κνα νοήσαντα την διάταξιν του πατρός, υπήκουον εις αυτήν, και + λαβόντες την αθάνατον αρχήν του θνητού ζώου, μιμούμενοι τον + πατέρα αυτών, εδανείζοντο εκ του κόσμου, με τον σκοπόν να τα + αποδώσωσι πάλιν (108), μόρια πυρός και γης και ύδατος και αέρος, + 43. | και όσα ελάμβανον τα συνεκόλλων όχι με εκείνους τους + αδιαλύτους δεσμούς με τους οποίους αυτοί συνεδέοντο, αλλά τα + συνέδεον με πυκνούς γόμφους, αοράτους ένεκα της σμικρότη- + τός των, και πλάττοντες εξ όλων τούτων των στοιχείων έκαστον + σώμα, έν όλον, τας περιφοράς (κύκλους) της αθανάτου ψυχής + συνέδεον εις σώμα πάσχον εισροάς και απορροάς (μορίων). Αι + περιφοραί δε, εις ποταμόν εξωγκωμένον βυθισθείσαι, ούτε ενίκων + Β. | αυτόν ούτε ενικώντο, αλλά βιαίως εσύροντο και έσυρον ώστε + το όλον ζωον εκινείτο, ατάκτως όμως και όπως έτυχε προχωρούν + και αλόγως, έχον όλας τας έξ κινήσεις· διότι έβαινε και εμ- + πρός και όπισθεν, και πάλιν δεξιά και αριστερά, και άνω και + κάτω, και πανταχού πλανώμενον κατά τους έξ τούτους τρόπους. + Τω όντι, ει και ήτο πολύ το ρεύμα το οποίον και επλημμύρει + και έρρεεν έξω του σώματος και το οποίον έδιδε την τροφήν, + ακόμη περισσότερον θόρυβον παρήγεν εκείνο το οποίον έκαστος + C. | έπασχεν από τα εξωτερικά συμβάντα, ότε το σώμα αυτού + ήθελε τύχει να προσκρούση εις πυρ ξένον ή ήθελε καταληφθή + υπό της στερεότητος της γης ή υπό υγράς ολισθήσεως του ύδα- + τος, ή υπό θυέλλης των άνεμων συρομένων υπό του αέρος, και + ότε υπό πάντων τούτων ωθούμεναι αι κινήσεις ήθελον διά του + σώματος εμπέσει εις την ψυχήν. Αι κινήσεις δε αύται και έπειτα + ωνομάσθησαν διά ταύτα και ακόμη και τώρα καλούνται αι- + σθήσεις όλαι. Και τω όντι πάραυτα και τότε αύται παράγουσαι + πλείστην και μεγίστην κίνησιν, και μετά του απαύστως ρέοντος + Δ. | ποταμού κινούσαι και σείουσαι σφοδρώς τους κύκλους της + ψυχής, τον μεν του ταυτού εντελώς έδεσαν, ρέουσαι εναντίον αυ- + τού, και τον ημπόδισαν να εξουσιάζη και να προχωρή, και τον + κύκλον πάλιν του ετέρου διετάραξαν ούτως, ώστε και τας τρεις + αποστάσεις του διπλασίου και τας τρεις του τριπλασίου και τα διά- + στήματα (μεσότητας) και τους δεσμούς του ενός και ημίσεος (1 1/2), + του ενός και ενός τρίτου (1 1/3) και του ενός και ενός ογδόου (1 1/8), + επειδή ούτοι και πρότερον δεν ήσαν εντελώς άλυτοι, ειμή υπό + Ε. | του συνδέσαντος αυτούς, έστρεψαν κατά πάσας τας στροφάς, + επέφερον δε παν είδος θλάσεως και φθοράς των κύκλων, καθ' + όσους εδύναντο τρόπους. Ούτως αι περιφοραί αύται (της ψυχής), + μόλις συνεχόμεναι μεταξύ των, εκινούντο μεν, αλλ' εκινούντο + αλόγως, άλλοτε εναντίαι, άλλοτε πλάγιαι και άλλοτε ύπτιαι. Ού- + τω, και όταν τις ανάποδα στηρίξας την κεφαλήν του, επί της γης, + τους δε πόδας υψώσας προς τα άνω, ευρίσκηται απέναντι άλλου, + τότε εις τοιαύτην κατάστασιν του πάσχοντος και του βλέποντος + αυτόν τα δεξιά μέρη του ενός φαίνονται αριστερά εις τον άλλον, + και τα αριστερά δεξιά αμοιβαίως. Το αυτό λοιπόν πάθος και + άλλα τοιαύτα πάσχουσαι σφοδρώς αι περιφοραί, όταν τύχη να + 44. | συναντήσωσι πράγμα τι εξωτερικόν ανήκον εις την τάξιν + του ταυτού ή του ετέρου, τότε, λέγουσαι ότι αυτό είναι ταυτόν + προς τι και διάφορον άλλου (109) εναντίον της αληθείας, γίνονται + ψευδείς και ανόητοι, και ουδεμία υπάρχει πλέον μεταξύ αυ- + τών περιστροφή άρχουσα και κυβερνώσα τας άλλας. Αν δε πά- + λιν αισθήσεις τινές, ωθούμεναι έξωθεν, εισέλθωσι και παρασύ- + ρωσι μεθ' εαυτών όλην την ψυχήν, τότε αι περιφοραί, ενώ εξου- + σιάζονται (110), φαίνονται ότι εξουσιάζουσι. Και δι' όλα ταύτα τα + Β. | παθήματά της η ψυχή και τώρα, όπως απ' αρχής, γένεται + ανόητος ευθύς άμα δεθή εις θνητόν σώμα. Όταν όμως το ρεύμα + της αυξήσεως και της θρέψεως καταντά βαθμηδόν ολιγώτερον, + και οι κύκλοι πάλιν επιτυχόντες γαλήνην πορεύωνται την οδόν + αυτών, και γίνωνται κανονικώτεροι με την πρόοδον του χρόνου, + τότε πλέον αι τροχιαί κατευθυνόμεναι κατά την τάξιν (το σχήμα) + των κατ' ιδίαν κύκλων οίτινες κινούνται κατά φύσιν, τότε λέγου- + σαι ορθώς τα κατηγορήματα του ταυτού και του ετέρου κατορ- + θούσιν ώστε να γίνη συνετός ο έχων αυτάς. Αν δε και ορθή + C. | ανατροφή και παίδευσις επέλθη βοηθός είς τινα, ούτος απο- + φυγών την μεγίστην νόσον γίνεται ακέραιος και υγιής εντελώς. + Εάν όμως αμελήση, πορευθείς την οδόν της ζωής με χωλόν τον + πόδα, επιστρέφει εις τον Άδην χωρίς ουδέν να κατορθώση + και να κερδήση. Τούτο δε συμβαίνει ύστερον κατά τινα χρόνον. + Τώρα όμως πρέπει να εξετάσωμεν ακριβέστέρον τα προταθέντα + (ζητήματα) και προ πάντων περί της γενέσεως των σωμά- + των καθ' έκαστον μέλος αυτών, και περί της ψυχής, διά ποίας + αιτίας και προνοίας των θεών εγεννήθησαν, προσέχοντες εις το + Δ. | πιθανώτατον· ούτω και κατά ταύτα προχωρούντες πρέπει + να εξετάσωμεν (111). + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΣΤ'. + &Την κεφαλήν πλάττουσι σφαιροειδή, ίνα κατοική εν αυτή η + λογική ψυχή, και θέτουσιν επί της κορυφής του σώμα- + τος, όπερ είναι το όχημα αυτής. Εις το έμπροσθεν μέ- + ρος, εις το πρόσωπον προσέδεσαν τα όργανα των αισθή- + σεων και μάλιστα τα φωσφόρα όμματα, άτινα εμπεριέ- + χουσι πυρ μη καίον, αλλά φωτεινόν. Εκ της συναντή- + σεως αυτού και του εξωτερικού φωτός γεννάται η αί- + σθησις της οράσεως, δι' ης θεωρούμεν την τάξιν του + παντός και τον αριθμόν, και ούτω κανονίζομεν τας εσω- + τερικάς κινήσεις της διανοίας και της βουλήσεως ημών. + Προς τον αυτόν σκοπόν χρησιμεύει και η ακοή.& + + + + Οι Θεοί λοιπόν απομιμηθέντες το σχήμα του παντός, το + οποίον είναι στρογγύλον, συνέδεσαν τους θείους κύκλους, οίτινες + είναι δύο, εις έν σφαιροειδές σώμα, τούτο όπερ τώρα καλούμεν κε- + φαλήν και είναι το θειότατον πάντων των εν ημίν πραγμάτων + και εξουσιάζει πάντα. Εις αυτό παρέδοσαν οι θεοί προς υπηρε- + σίαν και όλον το σώμα, συνενώσαντες τούτο, διότι κατενόη- + σαν ότι έμελλε να μετέχη όλων των κινήσεων, αίτινες θα γίνων- + ται. Ίνα λοιπόν η κεφαλή κυλιομένη επί της γης, ήτις έχει + Ε. | ύψη και βάθη παντός είδους, μη δυσκολεύηται εκείνα μεν + να υπερβαίνη, εκ τούτων δε να εξέρχηται, έδοσαν εις αυτήν το + σώμα ως όχημα και προς ευκολίαν. Διά τούτο ακριβώς το σώμα + έλαβε μήκος και εγέννησε τέσσαρα άκρα μέλη δυνάμενα να εκ- + τείνωνται και να κάμπτωνται, τα οποία επρομήθευσεν ο Θεός (112) + και διά τούτων συλλαμβάνον και στηριζόμενον έγινεν ικανόν + 45. | να πορεύηται διά παντός τόπου, φέρον επάνωθεν ημών την + κατοικίαν του θειοτάτου και ιερωτάτου. Σκέλη λοιπόν και χείρες + τοιουτοτρόπως και διά τας αιτίας ταύτας προσετέθησαν εις πάν- + τας. Επειδή δε οι θεοί ενόμιζον, ότι το έμπροσθεν μέρος είναι + περισσότερον άξιον τιμής και εξουσίας παρά το όπισθεν, κατά + την διεύθυνσιν ταύτην μας έδοσαν τον συνηθέστερον τρόπον του + βαδίζειν. Έπρεπε δε ο άνθρωπος να έχη το έμπροσθεν του σώμα- + τος ανόμοιον με το όπισθεν. Διά τούτο πρώτον μεν πέριξ του δο- + χείου της κεφαλής, αφού έθεσαν εις τούτο το μέρος το πρόσω- + πον, συνέδεσαν μετ' αυτού όργανα κατάλληλα προς πάσαν πρό- + Β. | νοιαν της ψυχής, και διέταξαν τούτο, το οποίον είναι φύσει + έμπροσθεν, να είναι μέτοχον της κυβερνήσεως. + + Και εκ των οργάνων τούτων πρώτα έπλασαν τα φέροντα το + φως, τα όμματα, και τα συνέδεσαν (εις το πρόσωπον) κατά τον + εξής τρόπον: Όσον μέρος του πυρός δεν έχει την ιδιότητα να + καίη, αλλά να μας δίδη το ήμερον φως, το ανήκον εις την ημέ- + ραν, εμηχανεύθησαν να το κάμωσιν εν σώμα. Τω όντι το εντός + ημών καθαρόν πυρ, το οποίον είναι αδελφόν εκείνου, το έκαμον + να ρέη διά μέσου των ομμάτων λείον και πυκνόν, αφού συνέ- + C. | σφίγξαν όλον το όμμα, αλλά περισσότερον το μέσον αυτού, + ούτως ώστε να εμποδίζη το λοιπόν μέρος του πυρός, όσον ήτο + πυκνότερον, και να αφίνη να διέρχηται το λεπτόν μόνον καθα- + ρόν. Όταν λοιπόν υπάρχη φως της ημέρας πέριξ του ρεύματος + τούτου της όψεως, τότε πίπτει όμοιον εις όμοιον (113) και συνενού- + μενα στερεώς αποτελούσιν έν μόνον σώμα ομοίας φύσεως κατά + την διεύθυνσιν των ομμάτων εκεί, όπου το προστιθέμενον έσωθεν + συγκρούεται προς εκείνο, όπερ έρχεται εις συνάντησίν του έξωθεν. + Όθεν διά την ομοιότητα ταύτην όλον τούτο γινόμενον ομοιοπα- + θές οιονδήποτε πράγμα ήθελέ ποτε εγγίσει αυτό, ή εγγιχθή + Δ. | τούτο υπ' άλλου, και διαδίδον τας κινήσεις αυτών καθ' όλον το + σώμα μέχρι της ψυχής παράγει την αίσθησιν εκείνην, διά της + οποίας ακριβώς λέγομεν ότι βλέπομεν (114). Αλλ' όταν το συγγενές + πυρ απέρχηται, ότε γίνεται νυξ, το άλλο μένει αποκεκομμένον, + διότι εξερχόμενον προς εκείνο, όπερ είναι ανόμοιον, μεταβάλλεται + αυτό τούτο και σβύνεται, μη ον πλέον (συμφυές) της αυτής φύσεως + με τον πλησίον αέρα, διότι ούτος δεν έχει πυρ. Παύει λοιπόν να + βλέπη και προσέτι προκαλεί τον ύπνον. Διότι εκείνο το μέσον + της σωτηρίας, όπερ οι θεοί επενόησαν χάριν της όψεως, τα βλέ- + Ε. | φαρα, όταν συγκλείωνται κατακλείουσιν εντός την δύναμιν + του πυρός, αύτη δε διαλύει και εξομαλύνει τας εσωτερικάς κινή- + σεις και, όταν αύται εξομαλυνθώσιν, επέρχεται ησυχία. Και όταν + μεν η ησυχία είναι πολλή, τότε μας έρχεται ύπνος με μικρά + όνειρα· αλλ' εάν απομείνωσι κινήσεις τινές ολίγον μεγάλαι, οποίαι + 46. | είναι αύται και οποίοι είναι οι τόποι εις τους οποίους απέ- + μειναν, τοιαύτα και τοσαύτα φαντάσματα παράγουσι κατ' αφο- + μοίωσιν των εντός και των έξωθεν, και ταύτα έπειτα, όταν εγερ- + θώμεν, μας επανέρχονται εις την μνήμην. + + Ως προς δε τας εικόνας, αι οποίαι παράγονται εις τα κά- + τοπτρα και εις όλα τα πράγματα, τα οποία είναι στιλπνά και + λεία, δεν είναι δύσκολον να τας εννοήσωμεν. Διότι εκ της προς + άλληλα συνενώσεως και των δύο πυρών, του εσωτερικού και του + εξωτερικού, εκ των οποίων πάλιν γίνεται εκάστοτε επί της λείας + Β. | επιφανείας έν μόνον, όπερ κατά πολλούς τρόπους ανακλάται, + όλα τα τοιαύτα εξ ανάγκης εμφανίζονται, καθ όσον συνενούνται + εις έν στερεώς επί της λείας και λαμπράς επιφανείας το πυρ, το + οποίον είναι πέριξ του προσώπου, και εκείνο το οποίον εξέρχεται + εκ της όψεως. Εκείνο δε το οποίον είναι δεξιά φαίνεται αριστερά, + διότι η επαφή συμβαίνει εις μέρη αντίθετα της όψεως με μέρη + αντίθετα (του λείου κατόπτρου), εναντίον του συνήθους τρόπου της + οπτικής επαφής. Απεναντίας τα δεξιά φαίνονται δεξιά και τα αρι- + στερά φαίνονται αριστερά (του κοίλου κατόπτρου), όταν το φως συν- + C. | δυαζόμενον με εκείνο, με το οποίον συνδυάζεται, μεταβάλλει + την θέσιν του. Τούτο δε συμβαίνει, όταν η λειότης των κατόπτρων, + υψουμένη από την μίαν και από την άλλην πλευράν, απωθήση + το δεξιόν μέρος της όψεως εις το αριστερόν και αντιστρόφως. + Εάν δε το κάτοπτρον στραφή ούτως ώστε η καμπύλη να διατί- + θεται κατά το μήκος του προσώπου, τούτο κάμνει τα πάντα να + φαίνωνται ανεστραμμένα, απωθούν το κάτω μέρος εις το άνω + του προσώπου και το άνω εις το κάτω. + + Ταύτα λοιπόν πάντα είναι από τα σΥνεργά αίτια (συναίτια), + τα οποία μεταχειρίζεται ο Θεός ως υπηρέτας, ίνα πραγματο- + Δ. | ποιήση κατά το δυνατόν την ιδέαν του αρίστου. Και πιστεύε- + ται μεν υπό των πλείστων, ότι ταύτα είναι ουχί συναίτια αλλά + αίτια πάντων των πραγμάτων, ότι ταύτα ψύχουσι και θερ- + μαίνουσι, συστέλλουσι και διαστέλλουσι, και παράγουσιν όσα + είναι τοιαύτα, ενώ δεν είναι ικανά να έχωσι λόγον ούτε νουν + προς ουδέν πράγμα. Διότι εκ των όντων, εκείνο εις το οποίον + μόνον ανήκει να έχη τον νουν, πρέπει να είπωμεν ότι είναι η + ψυχή· αύτη δε είναι αόρατος, ενώ το πυρ και το ύδωρ και ο + αήρ και η γη είναι πάντα σώματα ορατά. Ο δε εραστής του + νου και της επιστήμης ανάγκη να επιδιώκη τας πρώτας αιτίας + Ε. | τας αναφερομένας εις την νοούσαν φύσιν, όσαι δε γεννών- + ται από άλλας, αίτινες κινούνται και εξ ανάγκης κινούσιν άλλα, + πρέπει να θεωρή ταύτας δευτέρας. Λοιπόν και ημείς πρέπει + κατά ταύτα να εξετάζωμεν και τα δύο είδη των αιτίων, αλλά + χωριστά εκείνα τα οποία μετά νου είναι δημιουργά πραγμάτων + καλών και αγαθών, και εκείνα όσα εστερημένα φρονήσεως ποιού- + σιν εκάστοτε ό,τι τύχη άνευ τάξεως. + + Αρκούσι λοιπόν ταύτα ως προς τα συναίτια του να λάβωσι + τα όμματα την δύναμιν εκείνην, την οποίαν έχουσιν. Αλλά ποίον + είναι το μέγιστον έργον αυτών προς ωφέλειαν, διά το οποίον ο + 47. | Θεός μας εδώρησεν αυτούς, πρέπει να είπωμεν τώρα. Η + όψις τω όντι κατ' εμέ μας είναι αιτία μεγίστης ωφελείας, διότι + εκ των λόγων, όσοι τώρα λέγονται περί του παντός, ουδείς ήθελΈ + ποτε λεχθή υπό των μη ιδόντων μήτε άστρα μήτε ήλιον μήτε + ουρανόν, αλλά νυν η ημέρα και η νυξ, τας οποίας είδομεν, και + οι μήνες και αι περίοδοι των ενιαυτών παρήγαγον τον αριθμόν + και μας έδοσαν την έννοιαν του χρόνου και την έρευναν περί + Β. | της φύσεως του παντός. Εκ τούτων επορίσθημεν την αρχήν + της φιλοσοφίας, της οποίας ουδέν μεγαλύτερον αγαθόν ούτε ήλ- + θεν ούτε θα έλθη ποτέ εις το θνητόν γένος ως δώρον των Θεών. + Λέγω λοιπόν ότι τούτο είναι το μέγιστον αγαθόν των οφθαλμών. + Τα δε άλλα όσα είναι μικρότερα, προς τι να τα υμνώμεν; διά + ταύτα μόνος ο μη ων φιλόσοφος τυφλωθείς, όταν οδύρηται, μα- + ταίως θρηνεί. Αλλά τούτο ας λέγωμεν ημείς, ότι διά την αι- + τίαν ταύτην ο Θεός ανεύρε και μας εδώρησε την όψιν, ίνα βλέ- + ποντες τας περιόδους του Νου εν τω ουρανώ μεταχειριζώμεθα εις + τας περιφοράς της εν ημίν διανοήσεως, αίτινες είναι συγγενείς + C. | με εκείνας, καίτοι αύται μεν είναι τεταραγμέναι, εκείναι δε + αδιατάρακτοι· και ίνα ούτω λαμβάνοντες μαθήματα και μετέχον- + τες της ορθότητος των κατά φύσιν συλλογισμών, μιμούμενοι τας + περιφοράς των Θεών, αίτινες είναι όλως σταθεραί, θέσωμεν εις + τάξιν τας εν ημίν πεπλανημένας κινήσεις. + + Ως προς την φωνήν δε και την ακοήν ισχύει πάλιν ο αυτός + λόγος, ότι δηλ. μας εδωρήθησαν παρά των Θεών προς τον αυτόν + σκοπόν διά τας αυτάς αιτίας. Διότι και ο λόγος ετάχθη προς + τον αυτόν σκοπόν και εις τούτον συνεισφέρει μεγίστην μερίδα. + Και πάλιν ό,τι υπάρχει χρήσιμον προς ακοήν εις τον μουσικόν + ήχον μας εδόθη ένεκα της αρμονίας. Η δε αρμονία, επειδή έχει + κινήσεις ομοίας με τας περιόδους της ψυχής, αίτινες είναι εντός + ημών, εδόθη υπό των μουσών εις τον μετά φρονήσεως μεταχει- + ριζόμενον ταύτας· ουχί προς ηδονήν άλογον, καθώς τώρα νομί- + ζεται ότι είναι χρήσιμος, αλλά ως σύμμαχος, ίνα φέρη εις τάξιν + και συμφωνίαν προς εαυτήν την περιόδον της ψυχής, ήτις έγι- + νεν εντός ημών άνευ αρμονίας. Και ο ρυθμός ομοίως μας εδόθη + υπό των αυτών προς τον αυτόν σκοπόν ως επίκουρος διά την + Ε. | άνευ μέτρου και άνευ χάριτος διάθεσιν, ήτις είναι εις τους + πλείστους ημών. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΖ'. + &Εδείξαμεν τα δημιουργήματα του νου, αλλά μετά του νου + συνεργάζεται και η ανάγκη, το στοιχείον όπερ δέχεται + την δημιουργίαν. Ανάγκη λοιπόν να επαναλάβωμεν τα + πράγματα απ' αρχής, ίνα δώσωμεν πληρεστέραν εξήγη- + σιν αυτών.& + + + + Όσα είπομεν έως εδώ, πλην ολίγων, έχουσι δείξει ό,τι εδη- + μιουργήθη υπό του νου. Τώρα πρέπει να προσθέσωμεν εις τον + λόγον και τα υπό της ανάγκης γινόμενα. Διότι η γένεσις τούτου + 48. | του κόσμου υπήρξε μικτή, εκ συνδυασμού ανάγκης και νου. + Επειδή δε ο νους εδέσποζε της ανάγκης, πείθων αυτήν να φέ- + ρωσιν εις το βέλτιστον τα πλείστα των γινομένων, κατά ταύτα + διά της ανάγκης νικωμένης υπό έμφρονος πειθούς, ούτω κατ' αρ- + χάς έλαβε σύστασιν τούτο το σύμπαν. Εάν τις λοιπόν, όπως έγινε + το σύμπαν, ούτω και πράγματι θέλη να ομιλήση, πρέπει να ανα- + μίξη (εις τον λόγον) και το είδος της μεταβαλλομένης αιτίας, και + να την ακολουθή όπου κατά την φύσιν της φέρει. Πρέπει λοιπόν + Β. | να επανέλθωμεν οπίσω και λαβόντες αύθις άλλην αρχήν + αυτών τούτων, αρμόζουσαν εις αυτά, καθώς επράξαμεν τότε περί + αυτών, ούτω τώρα περί τούτων πρέπει να αρχίσωμεν απ' αρχής. + Και πρέπει την φύσιν του πυρός και του ύδατος και του αέρος + και της γης, οποία ήτο προ της γενέσεως του ουρανού, να εξετά- + σωμεν αυτήν καθ' εαυτήν και τα πρότερα πάθη αυτής. Διότι μέ- + χρι του νυν ουδείς ακόμη εξέθεσε την γένεσιν αυτών, αλλ' ως + εάν εγνωρίζομεν τι είναι το πυρ και έκαστον αυτών, λέγομεν ότι + είναι αρχαί, υποθέτοντες αυτά ως στοιχεία (115) (του αλφαβήτου) του + παντός, ενώ δεν έπρεπεν ούτε με τας συλλαβάς λογικώς να παρο- + μοιάζωνται ταύτα υπό ανθρώπου και ολίγην έχοντος φρόνησιν. + Τώρα λοιπόν ό,τι ημείς διανοούμεθα έχει ως εξής: Περί της αρ- + χής πάντων των πραγμάτων, ή περί των αρχών, ή όπως θέλει + τις να εκφρασθή περί τούτων, τώρα δεν θα είπωμεν ουχί δι' άλ- + λην αιτίαν παρά διότι είναι δύσκολον κατά τον παρόντα τρόπον + του εκθέτειν τα πράγματα να δηλώσω την γνώμην μου. Μη νο- + μίζετε λοιπόν μήτε υμείς ότι πρέπει εγώ να είπω αυτήν, (διότι) + ούτε εγώ αυτός θα ήμην ικανός να πείσω τον εαυτόν μου ότι + ορθώς θα επεχείρουν, αν ανελάμβανον τοιούτον έργον. Αλλά + Δ. | διατηρών ό,τι κατ' αρχάς είπον, δηλ. αποβλέπων εις την δύ- + ναμιν των πιθανών συλλογισμών, θα προσπαθήσω να είπω πρά- + γματα ουχί ολιγώτερον αλλά περισσότερον άλλων πιθανά, ως + πρότερον είπον απ' αρχής περί εκάστου και περί όλων ομού των + πραγμάτων. Και τώρα πάλιν εις την αρχήν του λόγου τούτου τον + Θεόν επικαλούμενος σωτήρα, όπως μας οδηγήση σώους εκ διηγή- + Ε. | σεως παραδόξου και ασυνήθους εις δοξασίας πιθανάς, ας αρ- + χίσωμεν εκ νέου να λέγωμεν. + + + + ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΗ'. + &Εις τας αρχάς ας διεκρίναμεν πρότερον, ήτοι 1) το παρά- + δειγμα, το ον (ιδέαν) και 2) το μίμημα, τα αισθητά αντι- + κείμενα, προσθετέον 3) την δεξαμενήν και την τροφόν + παντός όπερ γίνεται. Το στοιχείον τούτο δεν είναι πυρ, + αήρ, ύδωρ, γη, διότι ταύτα μεταβάλλονται απαύστως + και μεταβαίνουσιν εκ μιας εις άλλην κατάστασιν. Αι με- + ταβολαί όμως αύται συμβαίνουσιν αναγκαίως είς τι, όπερ + μένει ταυτόν εαυτώ, και όπερ μη ον ωρισμένον σώμα + δύναται να γίνη πάντα και να δεχθή πάσας τας ποιό- + τητας, είναι άφθαρτον και αόρατον, καταληπτόν διά ει- + κασίας και αναλογίας, αιώνιος Χώρος, παρέχων τόπον + εις παν ό,τι γίνεται.& + + + + Η νέα λοιπόν αρχή περί του παντός ας λάβη διαιρέσεις πε- + ρισσοτέρας της πρώτης. Δηλαδή τότε μεν διεκρίναμεν δύο είδη, + τώρα δε πρέπει να δηλώσωμεν και τρίτον άλλο είδος. Διότι τα + δύο ήσαν επαρκή, προς όσα είπομεν πρότερον, έν μεν υπετέθη + 49. | ως παράδειγμα, νοητόν και αιωνίως υπάρχον κατά τον αυτόν + τρόπον, δεύτερον δε ως μίμημα του παραδείγματος, έχον γέννησιν + και ον ορατόν. Τρίτον δε τότε δεν διεκρίναμεν, επειδή ενομίσαμεν + ότι τα δύο ήσαν αρκετά. Αλλά τώρα φαίνεται ότι ο λόγος μας + αναγκάζει και τρίτον είδος, δύσκολον και σκοτεινόν, να επιχειρή- + σωμεν να διασαφήσωμεν διά λόγων. Ποίαν λοιπόν φύσιν, ποίαν + δύναμιν πρέπει να υπολάβωμεν ότι έχει αυτό; Τοιαύτην ακριβώς, + ότι δηλ. είναι το υποδεχόμενον παν ό,τι γεννάται, ως μία τρο- + φός. Είπομεν ούτω την αλήθειαν αλλά πρέπει να είπωμεν σαφέ- + Β. | στερα περί αυτού· τούτο όμως είναι δύσκολον, και δι' άλλους + λόγους και διότι χάριν αυτού είναι αναγκαίον να προβάλωμεν + απορίας περί του πυρός και των άλλων τριών ειδών. Διότι είναι + δύσκολον να είπωμεν περί εκάστου αυτών, ποίον πραγματικώς + πρέπει να λέγωμεν ύδωρ μάλλον παρά πυρ, και ποίον οτιδή- + ποτε άλλο, είτε όλα ομού (λαμβάνοντες) είτε και έν έκαστον, + ούτως ώστε να λέγωμεν αξιόπιστα και ασφαλή. Πώς λοιπόν θα + λέγωμεν ευλόγως το πράγμα αυτό καθ' εαυτό, και τίνι τρόπω, + και τι, όταν ευρισκώμεθα εις απορίαν; Και πρώτον εκείνο το + C. | οποίον ωνομάσαμεν ύδωρ, όταν πηγνύηται, ως φαίνεται + βλέπομεν ότι γίνεται λίθοι και γη, έπειτα δε όταν διαλύηται + και διαστέλληται, αυτό τούτο γίνεται αήρ και άνεμος. Και + ο αήρ, όταν καή, γίνεται πυρ· τανάπαλιν δε το πυρ, όταν πυ- + κνωθή και σβεσθή, μεταβαίνει πάλιν εις μορφήν αέρος. Και πά- + λιν ο αήρ, όταν συσταλή και πυκνωθή, γίνεται νέφος και ομίχλη· + και εκ τούτων, όταν επί μάλλον συμπυκνωθώσι, ρέει ύδωρ· εξ + ύδατος δε πάλιν γίνονται γη και λίθοι. Και τοιουτοτρόπως ταύτα + αποτελούσι κύκλον μεταδίδοντα εις άλληλα την γέννησιν, ως εί- + Δ. | δομεν. Αλλ' ούτως, επειδή ταύτα ουδέποτε φαίνονται έκαστον + τα αυτά, ποιον εξ αυτών είναι εκείνο, όπερ εάν τις διισχυρισθή + ότι είναι μονίμως τούτο και ουχί άλλο, δεν θα καταισχύνη εαυ- + τόν; Δεν είναι (κανέν)· διό πολύ ασφαλέστερον περί τοιούτων + πραγμάτων είναι να ομιλώμεν, όταν θέτωμεν ως βάσιν τούτο: + ότι εκείνο το οποίον βλέπομεν, ότι πάντοτε γίνεται άλλο, π. χ. + το πυρ, να μη λέγωμεν τούτο πυρ, αλλ' εκείνο όπερ σταθερώς + είναι τοιούτον(116) μήτε να λέγωμεν ύδωρ τούτο εδώ, αλλ' εκείνο + Ε. | όπερ πάντοτε είναι τοιούτον, μήτε άλλο ουδέν ποτε ως να + είχε σταθερότητά τινα, από εκείνα, όσα δηλούμεν μεταχειριζόμενοι + την λέξιν τούτο και εκείνο και νομίζομεν ότι λέγομέν τι (ορθόν). + Διότι ταύτα μη μένοντα πάντοτε αποφεύγουσι τον προσδιορισμόν + του τούτου και εκείνου και του κατά τούτον τον τρόπον και οιονδή- + ποτε άλλον, όστις δεικνύει ότι ταύτα είναι μόνιμα. Ταύτα λοιπόν + δεν πρέπει να λέγωνται ούτω καθέν, αλλ' εκείνο όπερ είναι πάν- + τοτε τοιούτον και μεταβαίνει σταθερώς (εξ ενός εις άλλο, μένον) + όμοιον, είτε περί εκάστου είτε περί πάντων των πραγμάτων πρέ- + πει να λέγωμεν ούτω, και επομένως πυρ εκείνο όπερ είναι πάντοτε + τοιούτον, και ομοίως παν άλλο πράγμα όπερ έχει γέννησιν. Και + ούτως εκείνο, εις το οποίον έκαστον εκ των πραγμάτων τούτων, + όταν γεννάται, εμφανίζεται, και πάλιν εκείθεν αφανίζεται, εκείνο + 50. | μόνον δυνάμεθα να ονομάζωμεν μεταχειριζόμενοι τας λέξεις + &τούτο& και &εκείνο&, το δε άλλο, οποιονδήποτε είναι, ή θερμόν ή + λευκόν, ή οτιδήποτε εκ των εναντίων, και παν ό,τι γεννάται εκ + τούτων, κανέν από ταύτα δεν πρέπει να καλήται ούτως. + + Αλλά περί τούτων πρέπει να προσπαθήσωμεν να είπωμεν + πάλιν σαφέστερα. Εάν δηλαδή πλάσας τις εκ χρυσού πάντα + τα είδη των σχημάτων δεν έπαυε να μεταπλάττη αυτά ούτως, + ώστε καθέν να μετασχηματίζηται εις όλα τα άλλα, ότε έτερος + ήθελε δείξει έν αυτών και ερωτήσει τι είναι, πολύ ασφαλέστερον + Β. | ως προς την αλήθειαν θα ήτο να είπη ότι είναι χρυσός, + και το τρίγωνον λ. χ., και όσα άλλα σχήματα γίνονται εις αυ- + τόν (τον χρυσόν), δεν πρέπει να λέγη ταύτα ότι είναι, διότι μετα- + βάλλονται, άμα (ο τεχνίτης) τα σχηματίση, αλλά να αρκήται αν + μόλις δύνανται μετά τινος ασφαλείας να δέχωνται το &τοιούτον&. + Ο αυτός δε λόγος δύναται να λεχθή και περί της φύσεως, ήτις + δέχεται εν εαυτή πάντα τα σώματα· πρέπει πάντοτε να την ονο- + μάζωμεν με το αυτό όνομα, διότι δεν εξέρχεται ποτέ εκ της ιδιότη- + C. | τος αυτής. Διότι δέχεται πάντοτε τα πάντα, και ουδέποτε κατ' + ουδένα τρόπον ουδεμίαν έλαβέ ποτε μορφήν ομοίαν με την των + πραγμάτων, τα οποία εισέρχονται εις αυτήν. Διότι αύτη πρόκει- + ται εις παν πράγμα εν τη φύσει ως εκμαγείον, το οποίον κινεί- + ται και λαμβάνει σχήμα υπ' εκείνων τα οποία εισέρχονται εις + αυτό, και διά ταύτα φαίνεται άλλοτε μεν κατά τούτον, άλλοτε + δε κατ' άλλον τρόπον. Τα δε εξερχόμενα και εισερχόμενα (117) εί- + ναι μιμήματα πάντοτε των όντων (των ιδεών), τυπωθέντα επ' + αυτών κατά τρόπον όστις δυσκόλως δύναται να εκφρασθή και + είναι άξιος θαυμασμού, και τον οποίον μετά ταύτα θα εξετά- + σωμεν. + + Κατά το παρόν λοιπόν πρέπει να διανοηθώμεν τρία γένη, τ. έ. + εκείνο το οποίον γεννάται, εκείνο εν τω οποίω γεννάται, και + Δ. | εκείνο κατά μίμησιν του οποίου γεννάται το γεννώμενον. + Και ακριβώς το μεν δεχόμενον (την γέννησιν) πρέπει να παρο- + μοιώσωμεν με την μητέρα, εκείνο εξ ου (έρχεται η γέννησις) με + τον πατέρα, και το μεταξύ αυτών με τον υιόν. Και πρέπει να + εννοήσωμεν ότι, επειδή το εκτύπωμα μέλλει να είναι κατά την + όψιν ποικίλον, έχον πάσας τας ποικιλίας, κατ' ουδένα άλλον + τρόπον εκείνο, εις το οποίον γίνεται η εκτύπωσις, δύναται να είναι + καλώς παρεσκευασμένον, πλην εάν είναι άμορφον, εστερημέ- + νον όλας εκείνας τας μορφάς, τας οποίας μέλλει να δεχθή οθεν- + Ε. | δήποτε. Διότι, αν είναι όμοιον με κανέν εκ των πραγμάτων + τα οποία δέχεται έχοντα εναντίαν ή και όλως διάφορον φύσιν, + οπότε ταύτα ήθελον έλθει, θα τα εδέχετο κακώς και κακώς θα τα + παρίστανε, διότι θα παρουσίαζε την ιδικήν του όψιν. Διά τούτο + και είναι αναγκαίον να είναι έξω (άνευ) οιασδήποτε μορφής το + μέλλον να δεχθή πάσας εις εαυτό, όπως διά τας ευώδεις αλοι- + φάς πρώτον μηχανεύονται με τέχνην να υπάρχη τούτο, τ. έ. + κάμνουν άοσμα τα υγρά, τα οποία θα δεχθώσι τας οσμάς· + ομοίως και όσοι επιχειρούσι να αποτυπώσωσι σχήματα εις μα- + λακάς ύλας, δεν αφίνουσι να υπάρχη φανερόν κανέν σχήμα εις + αυτάς, και πρότερον εξομαλύνοντες τας κάμνουσιν όσον το δυ- + 51. | νατόν λειοτέρας. Ούτω λοιπόν και εκείνο, όπερ μέλλει να + δεχθή πολλάκις εις όλον τον εαυτόν του τα ομοιώματα πάντων + των όντων, τα οποία είναι αιώνια, πρέπει φύσει να είναι άνευ + όλων τούτων των μορφών. Διά τούτο την μητέρα ταύτην και + υποδοχήν (δοχείον) παντός, όπερ γεννάται ορατόν και αισθητόν, + ας μη λέγωμεν μήτε γην, μήτε αέρα, μήτε πυρ, μήτε ύδωρ, + μήτε άλλο τι όπερ γεννάται εκ τούτων, ή εκ του οποίου γεννών- + ται ταύτα. Αλλά δεν θα απατηθώμεν ονομάζοντες αυτήν είδος + Β. | τι (ιδέαν) αόρατον και άμορφον, ικανόν να δεχθή πάντα (παν- + δεχές), μετέχον του νου κατά τρόπον ανεξήγητον, και όπερ δύσκο- + λον είναι να συλληφθή. Καθόσον δε εκ των ήδη ρηθέντων είναι + δυνατόν να φθάσωμεν να εννοήσωμεν την φύσιν αυτού, δύναταί + τις να είπη ορθότατα τα εξής: τ. έ. πυρ φαίνεται εκάστοτε το πυ- + ρωθέν μέρος αυτού, ύδωρ δε το υγρανθέν μέρος, γη δε και αήρ, + καθόσον δέχεται εικόνας τούτων (118). Αλλά περί τούτων ανάγκη + να εξετάσωμεν προσδιορίζοντες περισσότερον τα τοιαύτα. Άρα + C. | γε υπάρχει, πυρ, το οποίον είναι πυρ αυτό αφ' εαυτού; και + όλα τα άλλα, τα οποία πάντοτε ονομάζομεν ούτως, υπάρχουσιν + αυτά καθ εαυτά έκαστον; Ή τα πράγματα, τα οποία και βλέπο- + μεν και όσα άλλα διά του σώματος αισθανόμεθα, μόνα αυτά + κατέχουσι την τοιαύτην αλήθειαν, άλλα δε δεν υπάρχουσιν + εκτός αυτών ουδαμού και κατ' ουδένα τρόπον, και ματαίως εκά- + στοτε λέγομεν ότι υπάρχει νοητή μορφή (ιδέα) εκάστου πράγματος, + ενώ αύτη ουδέν άλλο είναι ειμή (κενός) λόγος; Δεν είναι βέβαια + ορθόν αφίνοντες το παρόν ζήτημα άνευ εξετάσεως και κρίσεως + να διισχυρισθώμεν λέγοντες ότι ούτως έχει, και ούτε εις λό- + Δ. | γον μακρόν να παρεμβάλωμεν πάρεργον άλλον μακρόν. + Αλλ' εάν με ολίγας λέξεις ήθελε φανή μέγα όριον προσδιωρι- + σμένον, τούτο θα ήτο το σπουδαιότερον πάντων. Ιδού λοιπόν η + γνώμη την οποίαν εγώ προβάλλω. + + Εάν ο νους και η αληθής γνώμη (δόξα) είναι δύο διάφορα + πράγματα, τα είδη ταύτα, τα οποία υφ' ημών δεν είναι αισθητά, + αλλά μόνον νοητά, υπάρχουσι και απολύτως καθ' εαυτά. Εάν + όμως, καθώς εις μερικούς φαίνεται, η αληθής δόξα ουδόλως + διαφέρει του νου, τότε πρέπει να παραδεχθωμεν ως βεβαιότατα + πάντων πάντα όσα αισθανόμεθα διά του σώματος (119). Πρέπει λοι- + Ε. | πόν να είπωμεν, ότι ταύτα είναι δύο διάφορα πράγματα, + διότι εγεννήθησαν χωριστά και είναι προς άλληλα ανόμοια. + Διότι το μεν (ο νους) διά της διδασκαλίας, το δε άλλο διά της + πίστεως γεννάται εις ημάς· το μεν συνοδεύεται πάντοτε υπό του + αληθούς συλλογισμού, το δε είναι χωρίς λόγον· και το μεν είναι + αμετακίνητον υπό της πειθούς, το δε δύναται να μεταπείθηται (120). + Και της μεν δόξης, πρέπει να το είπωμεν, μετέχουσι πάντες + οι άνθρωποι, του δε νου μόνοι οι Θεοί και ολίγον μέρος του αν- + θρωπίνου γένους (121). Επειδή λοιπόν ταύτα ούτως έχουσι, πρέπει + 52. | να ομολογήσωμεν — ότι έν είναι το είδος, το οποίον είναι + πάντοτε κατά τον αυτόν τρόπον, αγέννητον και άφθαρτον, όπερ + ούτε εις εαυτό δέχεται άλλο τι έξωθεν, ούτε αυτό μεταβαίνει + εις άλλο(122), αόρατον και με καμμίαν αίσθησιν αισθητόν, εκείνο + ακριβώς το οποίον έλαχεν εις την νόησιν να θεωρή — ότι το + αυτό έχον όνομα και όμοιον με τούτο είναι έν δεύτερον, αισθη- + τόν, γεννημένον, όπερ διαρκώς ταράττεται, γεννάται είς τινα + τόπον, και πάλιν εκείθεν καταστρέφεται, δύναται δε να συλλαμ- + βάνηται υπό της δόξης διά της αισθήσεως — και ότι πάλιν + τρίτον είδος, το του χώρου, όστις υπάρχει πάντοτε, δεν επιδέχε- + Β. | ται φθοράν, και παρέχει τόπον (έδραν) εις όλα όσα γεννών- + ται, αυτός δε δεν υπόκειται εις τας αισθήσεις, αλλ' είναι αντιλη- + πτός υπό τινος συλλογισμού αθεμίτου και μόλις είναι αντικείμε- + νον (123) πίστεως (ουχί γνώσεως)· και προς αυτόν βλέποντες ονειρο- + πολούμεν (124) και λέγομεν ότι παν ό,τι υπάρχει αναγκαίως είναι έν + τινι τόπω και κατέχει χώρον τινα και εκείνο, το οποίον δεν είναι + πού ούτε εις την γην ούτε εις τον ουρανόν, δεν είναι τίποτε. Όλα + δε ταύτα και άλλα συγγενή με αυτά και ως προς την φύσιν ακόμη + C. | εκείνην, η οποία δεν κοιμάται (125) και υπάρχει αληθώς, ένεκα + της ονειρώξεως ταύτης, δεν είμεθα ικανοί, όταν εγερθώμεν, να τα + διακρίνωμεν και να λέγωμεν το αληθές, ότι δηλαδή η εικών + (επειδή δεν είναι ιδικόν της ούτε αυτό τούτο διά το οποίον εγεν- + νήθη και αυτή αύτη είναι πάντοτε φάντασμα άλλου τινός (126) πρέ- + πει διά ταύτα να γεννάται εντός άλλου, λαμβάνουσα κατά τινα + τρόπον ύπαρξιν, ή άλλως αυτή να μη είναι εντελώς τίποτε· αλλ' + εις το πραγματικώς υπάρχον (την ιδέαν) ο αληθής και ακριβής + λόγος είναι βοηθός (προς απόδειξιν) ότι εφ' όσον πράγμα τι εί- + ναι έν τι και άλλο τι είναι άλλο, ούτε το έν ούτε το άλλο θα + ηδύνατο να ενωθή με το άλλο ούτως ώστε το αυτό συνάμα να + γίνη έν και δύο. + + + +ΤΕΛΟΣ ΠΡΩΤΟΥ ΤΟΜΟΥ + + + +Η Σειρά των Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων, των Εκδόσεων Φέξη, υπήρξεν ένας +σταθμός στα ελληνικά χρονικά. Για πρώτη φορά προσφερόταν συστηματικά στο +ελληνικό αναγνωστικό κοινό, η αρχαία ελληνική σκέψη (Ιστορία, φιλοσοφία, +ποίηση, δράμα, δικανικός και πολιτικός λόγος) σε δημιουργικές μεταφορές +της, από τους άριστους μεταφραστές του τόπου, στην πιο σύγχρονη μορφή που +πήρε εξελισσόμενο το γλωσσικό της όργανο. Ο Όμηρος, οι Τραγικοί κι ο +Αριστοφάνης, ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Πλάτων, ο Ξενοφών, ο Αριστοτέλης, +ο Θεόκριτος, ο Θεόφραστος, ο Επίκτητος, ο Πλούταρχος, ο Λουκιανός κλπ. +προσφέρονται και σήμερα, στις κλασικές πια μεταφράσεις των Πολυλά, +Ραγκαβή, Μωραϊτίδη, Κονδυλάκη, Ποριώτη, Γρυπάρη, Τανάγρα, Πολέμη, Καμπάνη, +Καζαντζάκη, Βάρναλη, Αυγέρη, Βουτιερίδη, Ζερβού, Φιλαδελφέως, Τσοκόπουλου, +Σιγούρου, Κ. Χρηστομάνου κλπ, σε μια σύγχρονη σειρά εκδόσεων βιβλίου +τσέπης, πράγμα που επίσης γίνεται για πρώτη φορά, συστηματικά, στην +Ελλάδα. + +&Τίμαιος& Αποτελεί σύστημα μεταφυσικής φιλοσοφίας περί γενέσεως του κόσμου +και περί φύσεως του ανθρώπου, που παρουσιάζει πολλή συγγένεια με τις +θεωρίες των Πυθαγορείων. Ο Τίμαιος αναπτύσσει βαθύτατες ιδέες γιά τον +χαρακτήρα του κόσμου και ο Σωκράτης διευκρινίζει, συντελώντας στην +ενάργεια και την παραστικότητα του πλατωνικού ύφους. Η μετάφραση έγινε από +τον Π. Γρατσιάτο. + + + +Η «ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΦΕΞΗ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ» ΑΝΑΤΥΠΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ +ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ. +!!ΑΘΗΝΑΙ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 36 +!!ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΤΣΙΜΙΣΚΗ 61 + + + +ΤΙΜΗ ΤΟΜΟΥ ΔΡΑΧΜΑΙ 10 + +*** + + 1) Το λοιπόν μέρος του Κεφ. I είναι ελευθέρα συγκεφαλαίωσις των βιβλίων +II - V της Πολιτείας περί τάξεως των φυλάκων, περί αγωγής, γυναικών κλπ. + + 2) Πρβλ. Πολιτείας II σ. 369 ε - 374 ε. + + 3) Πολιτ. σ. 374 Δ. + + 4) Πολιτ. V σ. 460α. + + 5) Φυλάκων. Πολιτ. III b. 415 C.—Δ. IV, 429 GΔ, V, 460 Δ + + 6) Διότι αυτά θα είναι οι μέλλοντες φύλακες της πόλεως (πολιτείας). + + 7) Η πράξις είναι η απόδειξις και τρόπον τινά η συμπλήρωσις της θεωρίας. +Ούτω και ο Θεός εχάρη διά το έργον του, ότε είδεν αυτό να κινήται (όρα +σελ. 37. C). «Ως δε ο πατήρ είδεν ότι αυτό εκινήθη, εχάρη και ηθέλησε να +το κάμη περισσότερον όμοιον, με το παράδειγμα». Ασκήσεις ή άθλοι του +σώματος είναι δρόμος, πάλη κ.λ. + + 8) Ο Κριτίας, μαθητής του Σωκράτους, ήτο γενναίας φύσεως, μετείχε δε και +φιλοσοφικών συνδιαλέξεων και εκαλείτο αμαθής (ιδιώτης) μεταξύ φιλοσόφων, +φιλόσοφος δε μεταξύ ιδιωτών· υπήρξε δε και είς των 30 τυράννων εν +Αθήναις». (Σχολ.). + + 9) Ο Ερμοκράτης στρατηγός Συρακούσιος, συντελέσας εις την ήτταν των +Αθηναίων στρατηγών Δημοσθένους και Νικίου. Ησχολείτο και εις την πολιτικήν +και εις την φιλοσοφίαν (Σχ.). + + 10) Εν τη «Πολιτεία» ο Πλάτων (III σ. 392) διακρίνει την ποίησιν εις +μίμησιν και διήγησιν, και επί τέλους καταδικάζει αυτήν όλην εις μίμησιν. +Ενταύθα την θεωρεί ως μίμησιν χρήσιμον. + + 11) Να φαντασθήτε την ιδανικήν πολιτείαν, περιπεπλεγμένην εις πόλεμον +φανταστικόν. + + 12) Των Αθηνών. + + 13) Τα μικρά Παναθήναια. + + 14) Ή όπερ καίτοι δεν διεκοινώθη, αλλ' ο Κριτίας το διηγείτο ως κ.λ. + + 15) Τα Απατούρια ήσαν εορτή εν Αθήναις, ήτις προς τιμήν του Διονύσου +ετελείτο κατά τον μήνα Πυανεψιώνα (Οκτώβριον) και διήρκει ημέρας τρεις, +των οποίων η πρώτη ελέγετο Ανάρρυσις, διότι πολλαί θυσίαι εγίνοντο κατ' +αυτήν. Η δευτέρα ελέγετο Δορπία, διότι κατ' αυτήν εγίνοντο ευωχίαι και +δείπνα πολλά. Η τρίτη εκαλείτο Κουρεώτις, διότι τότε οι κούροι, ήτοι οι +παίδες και τα κοράσια ηλικίας 3 ή 4 ετών, κατεγράφοντο εις τα βιβλία των +φρατριών. Αι φυλαί ήσαν κατ' αρχάς τέσσαρες, από δε Κλεισθένους δέκα και +μετά ταύτα δώδεκα. Εκάστη δε των φυλών διηρέθη εις τρία μέρη και το τρίτον +εκλήθη πατρία και φρατρία, οι δε ανήκοντες εις την αυτήν φυλήν και +φρατρίαν ως συγγενείς μεταξύ των ελέγοντο φράτορες. Εις τους φράτορας +τούτους εγίνετο η εγγραφή των παίδων (Προκλ. 27 F). + + 16) Διότι έγραψε ποιήματα διδακτικά και γνωμικά. Ήτο λοιπόν ποιητής +ηθικός. + + 17) Ο Πλούταρχος (περί Ίσιδ. και Οσίρ., λέγει: «Το εν Σάει έδος της +Αθηνάς, την οποίαν και Ίσιν νομίζουσιν, είχε τοιαύτην επιγραφήν· «Εγώ ειμι +παν το γεγονός και ον και εσόμενον και τον εμόν πέπλον ουδείς πω θνητός +απεκάλυψεν». Ο Πρόκλος όμως αναφέρει (30 Δ. Ε.) ότι το επίγραμμα είχεν +ούτω: «Τα όντα και τα εσόμενα και τα γεγονότα εγώ ειμι· τον εμόν χιτώνα +ουδείς απεκάλυψεν. Ον εγώ καρπόν έτεκον, ήλιος εγένετο». Το πρώτον μέρος +της επιγραφής χαρακτηρίζει το Αιγυπτιακόν πνεύμα, όπερ είναι πρόβλημα εις +εαυτό, και όπερ πανταχού επί του εδάφους και υπό το έδαφος θέτει +προβλήματα (πυραμίδας, σφίγγας κ.λ.) προς λύσιν. Αλλ' ο τεχθείς καρπός, ο +ήλιος, το σαφές, είναι το αποτέλεσμα και η λύσις του προβλήματος. Το φως, +η σαφήνεια αύτη είναι το πνεύμα, ο υιός της Νηίθ της υπό τον πέπλον +κρυπτομένης θεότητος. Ο Απόλλων των Ελλήνων είναι η λύσις του προβλήματος +της αληθείας, όπερ έθηκεν η Νηίθ. Το εν Δελφοίς παράγγελμα αυτού ήτο +«Άνθρωπε, γνώθι σαυτόν (την φύσιν και ουσίαν σου). Η λύσις είναι: Το φως +το της γνώσεως. Η σχέσις αύτη των δύο πνευμάτων, του Ελληνικού και του +Αιγυπτιακού ή εν γένει του Ασιατικού, θαυμασίως παριστάνεται εν τω μύθω +του Οιδίποδος και της σφιγγός. Η σφιγξ — το μέγα Αιγυπτιακόν σύμβολον — +εμφανισθείσα εις τας Θήβας, έθηκε το πρόβλημα: «Τι είναι το ον, όπερ την +πρωίαν βαίνει επί τεσσάρων ποδών, την μεσημερίαν επί δύο και την εσπέραν +επί τριών». Ο Οιδίπους έλυσεν αυτό είπών ότι είναι ο &άνθρωπος& και +κατεκρήμνισε την σφίγγα. Ό,τι εζήτει και δεν ηδύνατο να εύρη η Ανατολή, +τούτο εύρεν η Ελλάς, ότι δηλ. η ουσία της Φύσεως είναι ο νους, όστις +υπάρχει ως νους μόνον εν τη συνειδήσει του ανθρώπου. Αλλ' η συνείδησις, η +γνώσις είναι κατ' αρχάς ατελής, και ο σοφός βασιλεύς εμπλέκεται εις την +τραγικήν αντίθεσιν της γνώσεως και της αγνοίας, μη έχων συνείδησιν του +χαρακτήρος των ιδίων αυτού πράξεων. Αλλά το Ελληνικόν πνεύμα βαθμηδόν +εκτήσατο πλήρη συνείδησιν εαυτού. Ο Αιγύπτιος ιερεύς είπεν ότι οι Έλληνες +είναι πάντοτε παίδες. Ημείς, λέγει ο Έγελος εν τη φιλοσοφία της Ιστορίας, +εξ ης παραλαμβάνομεν τας κρίσεις ταύτας, δυνάμεθα τουναντίον να είπωμεν, +ότι οι Αιγύπτιοι είναι οι εύρωστοι παίδες, οίτινες ζητούσι μόνον σαφή +αντίληψιν εαυτών εν ιδεώδει μορφή, ίνα γίνωσι νεανίαι (οίοι εγένοντο οι +Έλληνες). + + 18) Ο Φορωνεύς έζη προ του κατακλυσμού του Δευκαλίωνος, ήτο υιός του +Ινάχου και εβασίλευσε του Άργους. Λέγεται πρώτος, διότι υπήρξεν ο πρώτος +των ανθρώπων. (Ο Ίναχος ήτο ποταμός, κατ' άλλους, διότι αυτός πρώτος +θνητός εβασίλευσε, και κατ' άλλους, διότι πρώτος ίδρυσε το Άργος. Η Νιόβη +ήτο θυγάτηρ του Φορωνέως, ήτις εγέννησεν εκ του Διός υιόν Άργον, εξ ου +ωνομάσθη και η πόλις. Αύτη δεν πρέπει να συγχέηται με την Νιόβην, θυγατέρα +του Ταντάλου. + + 19) Του Δευκαλίωνος. Λέγουσιν ότι συνέβησαν τρεις κατακλυσμοί, πρώτος +επί Ωγύγου, βασιλέως της Αττικής, δεύτερος επί Δευκαλίωνος, και τρίτος επί +Δαρδάνου. + + 20) Ο Πλούταρχος (Περί Ίσ. και Οσίρ.) λέγει ότι ο Σόλων διήκουσε +Σόγχιτος Σαΐτου. Αλλ' ο Πρόκλος (σελ. 31 Δ) λέγει ότι ο Σόλων εν Σάει +εγνώρισεν ιερέα ονομοζόμενον Παφενεΐτ, εν Ηλίου πόλει τον Οχοιάπι, εν +Σεβεννύτω δε Εθήμων, ως λέγουσιν αι ιστορίαι των Αιγυπτίων· και ίσως ο +Πατενεΐτ είναι ο Σαΐτης ιερεύς ο ειπών εις αυτόν την επομένην διήγησιν. + + 21) Η διατάραξις, εξ ης γεννάται η εκπύρωσις. Εν τω Πολιτικώ λέγει ο +Πλάτων, ότι αι καταστροφαί αύται συμβαίνουσιν, ότε ο κόσμος κατά τινας +χρονικάς περιόδους εγκαταλειφθείς υπό του θεού κινείται αφ' εαυτού +αντιθέτως. Αλλά και τούτο λέγεται ως μύθος, ουχί ως γεγονός βέβαιον και +λογικώς γνωστόν. Όμοια και εν τη αρχή του 3ου βιβλίου των Νόμων. + + 22) Πανταχού επί της γης πάντοτε υπήρξαν άνθρωποι και πράξεις +ανθρώπιναι. Και εν τοις φοβερωτάτοις κατακλυσμοίς δεν καταστρέφονται όλοι, +αλλ' οι επιζώντες είναι ολίγοι αμαθείς και αδιάφοροι, και διά τούτο η +μνήμη των συμβάντων αφανίζεται. Εν Αιγύπτω όμως μεγάλοι κατακλυσμοί δεν +γίνονται, και η μνήμη των σπουδαίων γεγονότων, όπου αν συμβώσι, +διατηρείται θρησκευτικώς εις τας ιεράς Γραφάς. Βλέπε Θεαίτ. 175 Α. + + 23) Ο Πρόκλος (σ. 44 Δ) λέγει ότι κατά τον μύθον ο Ήφαιστος ερών της +Αθηνάς αφήκε το σπέρμα εις γην και εκείθεν εβλάστησε το γένος των +Αθηναίων. Οι θεοί ούτοι είναι παράστασις δύο στοιχείων, της γης και του +πυρός. + + 24) Η έκφρασις δεν φαίνεται λογική. Πώς ήτο δυνατόν να γραφή τότε, ότε +ιδρύθη η πόλις, ο αριθμ. 8000; Πώς δε προ 9000 ετών ιδρύθησαν άμα και +εμεγαλούργησαν αι Αθήναι; + + 25) Ιστορικώς η Αίγυπτος ανήκει εις την Ασίαν. Πολλοί των αρχαίων +εθεώρουν ότι και γεωγραφικώς η Αίγυπτος ήτο μέρος της Ασίας. + + 26) Τα συμβάντα ταύτα είναι αυτά τα κατά των Περσών κατορθώματα των +Αθηναίων. + + 27) Ο Πρόκλος λέγει (σελ 59) ότι «ο Κριτίας ενόμιζεν ότι εις τοιαύτα +αντικείμενα, ως είναι εκείνο όπερ ώρισεν ο Σωκράτης, να ίδη την Πολιτείαν +δρώσαν, το σπουδαιότερον είναι να εύρη τις διήγησιν, διά της οποίας θα +δυνηθή να εκτελέση το πρόσταγμα καθώς πρέπει». Και τούτο έπραξεν ο +Κριτίας, λαβών τον πόλεμον Αθηναίων και Ατλαντίνων, ως δυνάμενον να +παραστήση τον τρόπον, καθ' ον παράγεται η αρίστη πολιτεία. + + 28) Ο Σωκράτης επραγματεύθη περί πολιτείας θεωρητικώς. Ο Κριτίας θα +περιγράψη αυτήν δρώσαν. Ο Τίμαιος θα εκθέση τας αρχάς αυτής. Περί +Ερμοκράτους δεν γίνεται λόγος. + + 29) Την διήγησιν των ιερέων, την οποίαν έφερεν ο Σόλων εξ Αιγύπτου. + + 30) Ο Πλάτων άρχεται από της διακρίσεως του φαινομένου και της ουσίας. +Αφ' ενός είναι το σύνολον των αισθητών όντων, τα οποία γεννώνται, +&διαιρούνται& και μεταβάλλονται, αφ' έτερου ο νόμος και η ουσία εκάστου, +ήτις είναι νοητή, &αδιαίρετος& και αμετάβλητος. Και πρώτον θεωρεί τα υλικά +πράγματα κατά τον απλούστατον διορισμόν αυτών, την κίνησιν, της οποίας +διορισμοί είναι ο χώρος και ο χρόνος. Βεβαίως επέκεινα της κινήσεως +συλλαμβάνουν τι, όπερ όμως διαφεύγει την νόησιν και την φαντασίαν, και +όπερ καλούμεν πρώτην ύλην, ήτις δύναται να δεχθή πάσας τας μορφάς και να +γίνη ύδωρ, γη και ει τι άλλο, αλλ' ουδέν εκ τούτων είναι και μένει η αυτή +προς εαυτήν εν τη αδιοριστία αυτής. Ο Πλάτων ταυτίζει αυτήν με τον χώρον, +όστις όμως είναι μόνον είς των διορισμών αυτής. + +Ουρανία Μηχανική. + +Η ύλη κινουμένη τείνει προς τι κέντρον και κατά τον Πλάτωνα η ενέργεια της +βαρύτητος ασκείται κατά τον νόμον των ομοίων, πάντα δε τα σώματα τείνουσι +να ενωθώσι προς τα ομογενή. Έκαστον αυτών είναι βαρύ μόνον, όταν είναι +εκτός της θέσεώς του. Και, επειδή το σύμπαν είναι σφαιρικόν, δεν δύναται +να θεωρηθή μέρος τι ως το άνω μάλλον ή το κάτω. — Η ύλη κείται εν χώρω, +ήτοι τα μέρη αυτής είναι εκτός αλλήλων, αλλ' επειδή ταύτα είναι ολότητες +κινούμεναι κατά τον νόμον των ομοίων, παρά τον χωρισμόν (την άπωσιν) +υπάρχει η ένωσις (η έλξις) της ύλης. Όταν δε πολλά τοιαύτα σώματα +απωθούμενα και ελκόμενα αποτελώσιν έν σύστημα, τότε υπάρχει κοινόν κέντρον +και μερικά κέντρα. Έκαστον σώμα έχει εν τω συστήματι την ωρισμένην θέσιν +του προς αποφυγήν συγχύσεως· πάντα δε κινούνται εις κεκλεισμένας καμπύλας +περί το καθολικόν κέντρον, ίνα τηρήσωσι την αναφοράν των προς αυτό, και +συνάμα κινούνται περί εαυτά, ίνα έχωσιν αναφοράν προς εαυτά ως ανεξάρτητα. +Τας κινήσεις ταύτας, τας αναφοράς των, τα μεγέθη και τας διαρκείας αυτών ο +Πλάτων παριστάνει διά της δημιουργίας της ψυχής του κόσμου. Ο κόσμος έχει +θαυμασίαν τάξιν, έχει γενικούς νόμους, &καθολικάς αρχάς& και το σύνολον +τούτων είναι ο λόγος, η ψυχή του κόσμου. + +Ο Θεός εκ της αδιαιρέτου ουσίας και εκ της διαιρετής εποίησε τρίτην, την +ψυχήν, ήτις μετέχει της φύσεως του ταυτού και του ετέρου και εν μέσω των +μεταβολών αυτής μένει η αυτή προς εαυτήν. Έπειτα το μίγμα εχώρισεν εις όσα +έπρεπε μέρη κατά γεωμετρικάς και αρμονικάς αναλογίας, και εδημιούργησε +πάντας τους αστέρας. Ο νους, η ύλη και η ψυχή παριστώσι τας τρεις +παγκοσμίας αρχάς του ταυτού, του ετέρου και της τρίτης ουσίας. Εκ της +ενώσεως αυτών εμορφώθησαν δύο σφαίραι ομόκεντροι, η των απλανών αστέρων +και εντός αυτής η των πλανητών. Επειδή η ψυχή μετέχει της φύσεως του +ταυτού, διό απλανείς και πλανήται κινούνται την περί εαυτούς αναλλοίωτον +κίνησιν, αλλ' οι επτά πλανήται τεθειμένοι εν τη εσωτερική σφαίρα (εν +εκλειπτική) και υποκείμενοι εις την φύσιν του ετέρου εκτελούσιν εις +χρόνους διαφόρους περιστροφάς εναντίας προς τας των απλανών. Μόνη η γη +μένει ακίνητος εν τω μέσω του παντός και περί αυτήν στρέφονται οι αστέρες. + + 31) Το γίγνεσθαι (η γένεσις) είναι η ενότης δύο εννοιών, του είναι και +του μη είναι. Το γίγνεσθαι είναι η κίνησις ή μετάβασις του ενός τούτων εις +το άλλο. Γέννησις, μεταβολή κ.λ. κ.λ. είναι μορφαί ή τρόποι γενέσεως. Το +γινόμενον τείνει εις το είναι, αλλ' εφ' όσον γίνεται δεν είναι όντως ον. +Όντως ον είναι ο κόσμος των ιδεών, των νοητών, τα οποία νοούνται και δεν +ορώνται. Το πάντοτε γινόμενον και ουδέποτε ον είναι ο ορατός, ο αισθητός +κόσμος, τα φαινόμενα. Ό,τι λέγει ενταύθα ο Τίμαιος συμφωνεί προς τα της +Εξόδου (3, 14)· «Και είπεν ο Θεός προς Μωυσήν, «Εγώ ειμι ο ων, και ερείς +τοις υιοίς Ισραήλ, «Ο ων με απέσταλκε προς υμάς». Ο ιερός Αυγουστίνος +θαυμάζει διά την συμφωνίαν ταυτην και άγεται να παραδεχθή, ότι ο Πλάτων +είχε γνώσιν της Αγ. Γραφής! + + 32) Η γένεσις και η φθορά αποτελούσι συνεχή κίνησιν εν τω αισθητώ +κόσμω. Διό ο θάνατος είναι μεταμόρφωσις της ύλης και γέννησις νέων μορφών, +και συμβιβάζεται με την αγαθότητα του Θεού, όστις ηθέλησε να είναι αγαθός +ο κόσμος. Η φθορά του μέρους, λέγει ο Πρόκλος (115 C.—Δ), είναι αγαθόν, +εάν μέλλη να σώζηται το όλον. Και είναι τούτο αναγκαίον προς συντήρησιν +του κόσμου, διότι άλλως, διά να σώζωνται τα μέρη, θα εδαπανάτο και θα +εξέλειπε το όλον. + + 33) Το δόγμα τούτο — ότι είναι καλόν εκείνο, όπερ έχει παράδειγμα +αναλλοίωτον και _ον_, ενώ το έχον παράδειγμα, όπερ μεταβάλλεται και γίνεται, +δεν είναι καλόν — συμφωνεί προς την εν τω 10ω της Πολιτείας βιβλίω θεωρίαν +περί ποιήσεως. Κατ' αυτήν η τέχνη ως μίμησις είναι απορριπτέα, διότι +μιμείται τα πράγματα και ουχί τας ιδέας, των οποίων (ιδεών) είναι +μιμήσεις, ατελείς εκδηλώσεις, τα πράγματα. + + 34) Η παράστασις του Θεού πατρός και ποιητού διά της προηγηθείσης εν +Ελλάδι φιλοσοφικής κινήσεως απέβαλλε βαθμηδόν την υλικότητα, υπό την +οποίαν παρουσιάζεται εις τον λαόν και εις την ποίησιν, έως ου διά του +Πλάτωνος έγινε πνευματική έννοια ήτις έλαβε την πλήρη διαμόρφωσιν αυτής +υπό του Χριστιανισμού και των Νεοπλατωνικών. Ο Θεός είναι νους και +δημιουργεί ως νους, ήτοι θέτει τους διορισμούς αυτού, τας ιδέας, αίτινες +δεν είναι τι διάφορον αυτού, και αίτινες εμφανίζονται και +πραγματοποιούνται εν τω φαινομενικώ τούτω κόσμω. Το φαινόμενον έχει λόγον +και ουσίαν, ήτις δεν είναι αισθητή, διότι δεν είναι τι ατομικόν, αλλ' +είναι όλως καθολική και νοητή. Τα καθόλου, τα νοητά ταύτα είναι αι ιδέαι, +ήτοι νοήματα αντικειμενικά άμα και υποκειμενικά, κινούντα και ζωογονούντα +τα πράγματα και τα πνεύματα. Ούτως η ιδέα του κόσμου αναγκαίως προϋπάρχει +αυτού αναλλοίωτος και αιώνιος εν τω απολύτω νω. Ο αισθητός κόσμος, απ' +εναντίας, μεταβάλλεται διηνεκώς και ό,τι είναι τώρα παρόν εν αυτώ μετ' +ολίγον αφανίζεται και γίνεται παρελθόν. Και, αν συγκρίνωμεν την &ιδέαν& +του κόσμου και τον &Θεόν&, δυνάμεθα να είπωμεν, ότι, καίτοι είναι έν και +το αυτό, λογικώς όμως ο νους, ο Θεός, είναι πρότερος του νοητού, επομένως +είναι και πρώτη αιτία των πραγμάτων. Επειδή δε η σχέσις αύτη έχει +αναλογίαν με την σχέσιν πατρός και υιού, ή τεχνίτου (δημιουργού) και +ποιήματος, δύναται να λέγηται εικονικώς ότι ο Θεός γεννά ένα υιόν +(μονογενή) και ότι κατά το πρότυπον τούτο δημιουργεί τον κόσμον (και τα +πάντα δι' αυτού εγένοντο. Ιωάν.). Ο Χριστιανισμός έπειτα συμβιβάζων την +αντίθεσιν ταύτην του καθολικού και του μερικού εδίδαξεν, ότι ο πατήρ +αποκαλύπτει και θεωρεί εαυτόν εν τω υιώ, εν τη ενώσει δε ταύτη προς τον +υιόν ο Θεός γίνεται πνεύμα απόλυτον. Ο υιός ούτω δεν είναι απλούν όργανον, +αλλ' αυτό το περιεχόμενον της αποκαλύψεως. Υπό τους μύθους λοιπόν και τας +αλληγορίας πρέπει να ανευρίσκηται ο κρυπτόμενος νους. Και, ίνα συλλάβωμεν +τον νουν τούτον και εν γένει ίνα κατανοήσωμεν την Φύσιν και τας σχέσεις +αυτής προς το πνεύμα, πρέπει να απομακρύνωμεν πάσαν υλικήν και παχυλήν +παράστασιν. Προς τούτο πρέπει να έχωμεν προ οφθαλμών 1) ότι ο λεγόμενος +άπειρος χώρος υπάρχει, ίνα χωρή, χωρεί δε την ύλην, επομένως χώρος και ύλη +είναι αχώριστα· 2) η ύλη, ήτις προϋποθέτει τον χώρον και τον χρόνον και +την ενότητα αυτών, την κίνησιν, είναι και αυτή εν τη ιδέα της αιωνία και +απόλυτος, αιωνίως εμφανιζομένη και μορφουμένη υπό των άλλων ιδεών· 3) η +δημιουργία είναι αιωνία· η ιδέα, ο λόγος διηνεκώς δημιουργεί και συντηρεί +(πρόνοια), όπως η ψυχή διηνεκώς πλάττει και συντηρεί το σώμα και τα μέλη +αυτού. + + 35) Το δεύτερον μέρος του διλήμματος τούτου είναι αδύνατον, διότι +γεγεννημένα παραδείγματα δεν ήτο δυνατόν να υπάρχωσι προ της δημιουργίας. +Εάν δε η ύλη προϋπήρχε της δημιουργίας, τότε δεν εδημιουργήθη και δεν θα +ηδύνατό τις να βλέπη δεδημιουργημένον παράδειγμα εν αυτή, ήτις ήτο +αγέννητος. Εάν πάλιν δεχθώμεν πρώτην δημιουργίαν ύλης αμόρφου και +πλημμελούς, αύτη δεν δύναται να θεωρηθή ως πρότυπον της δημιουργίας, διότι +το άμορφον και το πλημμελές δεν δύναται να είναι πρότυπον της μορφής και +της τάξεως, αίτινες είναι τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της δημιουργίας κατά +τον Πλάτωνα. Ίσως ο Πλάτων ηθέλησε να εξηγήση την δημιουργίαν κατά πάσαν +δυνατήν αυτής εκδήλωσιν, διό την αιωνιότητα και το απόλυτον του +παραδείγματος παρέστησεν ως όρους της δημιουργίας απολύτους και πάντοτε +αληθείς. + + 36) Ίνα είπωμεν ότι τον κόσμον έπλασε κατά παράδειγμα γεννητόν, δέον να +δεχθώμεν ότι ο Θεός δεν είναι αγαθός, αλλά τούτο είναι βλασφημία. + + 37) Βεβαίως ο κόσμος είναι κάλλιστος, διότι είναι έργον και αποκάλυψις +του λόγου, όστις είναι είς και μόνος. Αλλ' η φράσις ότι ο κόσμος είναι το +κάλλιστον πάντων των δημιουργημάτων δεν φαίνεται λογική, διότι είς μόνος +κόσμος εγεννήθη, και επομένως λείπει πας όρος συγκρίσεως. Εκτός εάν +συγκρίνηται το όλον με τα μέρη του, ήτοι με εαυτό, όπερ άτοπον. + + 38) Τούτο είναι το συμπέρασμα του συλλογισμού και εν ταυτώ η βεβαίωσις +ότι ο κόσμος είναι εικών, φαινόμενον και ουχί πραγματικότης. Ο +φαινομενικός ούτος κόσμος είναι ουχί απόλυτος και ανεξάρτητος, αλλά +σχετικός και τεθειμένος. Τίθεται δε ή δημιουργείται υπό της ιδέας κατά τον +Πλάτωνα, υπό του πνεύματος κατά την γλώσσαν των νεωτέρων. + + 39) Και ούτω πρέπει να είναι ταύτα συμμετρικά και ανάλογα μεταξύ των, +ήτοι 1) δύο πράγματα, το ον και το γινόμενον (γεννητόν), 2) δύο γνώσεις, η +νόησις και η δόξα. 3) δύο λόγοι, οι βέβαιοι και οι πιθανοί (Πρόκλ. 103 Δ). + + 40) Η μελέτη του όντος καταλήγει εις την αλήθειαν, ενώ η του γινομένου +δεν υπερβαίνει την πίστιν. Η αλήθεια είναι η επιστήμη, η πίστις είναι η +δόξα, η γνώμη. Ο Πρόκλος (105 Α.) λέγει· «Ως η αλήθεια προς το νοητόν +παράδειγμα, ούτως η πίστις προς την γενετήν εικόνα». Και εν τη πολιτεία +(βιβλίω 7) ο Πλάτων διακρίνει τέσσαρας βαθμούς ή παθήματα ή μοίρας της +ψυχής. Πρώτον είναι η &νόησις&, ήτοι η κατ' εξοχήν γνώσις, η κυρίως +λεγομένη φιλοσοφική νόησις, δεύτερον είναι η &διάνοια&, τουτέστιν η +διασκεπτική ή συλλογιστική νόησις, ήτις περιλαμβάνει τα μαθηματικά και εν +γένει τας φυσικάς επιστήμας, τρίτον είναι η &πίστις&, ήτοι η παράστασις, η +παραστατική αλήθεια, και τέταρτον είναι η &εικασία&, ήτοι η διά των +αισθήσεων, των εικόνων και των φαντασιών γνώσις, η πιθανότης. Τα δύο πρώτα +μέρη συνιστώσι την επιστήμην, τα δε δύο τελευταία την δόξαν. Κατά ταύτα +και ο Παύλος (I Κορινθ. XII 8, 9) λέγει· «Ω μεν διά του πνεύματος δίδοται +λόγος &σοφίας& (φιλοσοφική νόησις), άλλω δε λόγος &γνώσεως& (η γνώσις η εν +γένει, αι μερικαί επιστήμαι) κατά το αυτό πνεύμα· ετέρω δε &πίστις& εν τω +αυτώ πνεύματι, άλλω δε κ λ.» + + 41) Εν τη Πολιτεία (VI) λέγει ότι η πρώτη αιτία είναι η ιδέα, αυτό &το +αγαθόν&, όπερ είναι ταυτόν με τον &νουν& (Φιλήβ. 22 C). Αν η αγαθότης νυν +γίνεται απλή ιδιότης του δημιουργού, τούτο προέρχεται εκ της μυθικής +μορφής, ην έλαβε το έργον της δημιουργίας. Η αγαθότης αύτη δεν πρέπει να +νοήται υπό την στενήν ηθικήν σημασίαν, αλλ' υπό την καθολικήν έννοιαν, ότι +τα πράγματα έχουσιν ύπαρξιν ιδίαν, και ευρίσκουσι τα μέσα να συντηρώνται. +Εν τούτω γενικώς αναγνωρίζεται η θεία αγαθότης, αντιθέτως προς την θείαν +δύναμιν, ενώπιον της οποίας ουδέν πράγμα οσονδήποτε ισχυρόν και στερεόν, +δύναται να υφίσταται. + + 42) Ο Έγελος λέγει· «Το ότι ο Θεός δεν είναι φθονερός αναμφιβόλως είναι +μεγάλη, ωραία, αληθής, αλλά και αφελής παράστασις. Παρά τοις αρχαίοις, +τουναντίον, ευρίσκομεν ότι η Νέμεσις, η δίκη, η ειμαρμένη είναι ο μόνος +προσδιορισμός των θεών, οίτινες καταρρίπτουσι και ταπεινούσι παν ό,τι +είναι μέγα και δεν ανέχονται να υπάρχη ό,τι είναι έξοχον και υψηλόν. Αλλά +η μεγαλόνοια των υστέρων φιλοσόφων ανέτρεψε την διδασκαλίαν ταύτην. Διότι +εν τη απλή έννοια της Νεμέσεως δεν εμπεριέχεται ακόμη κανείς ηθικός +διορισμός, διότι τιμωρία μόνη υπάρχει η ταπείνωσις παντός, όπερ υπερβαίνει +τα όρια, αλλά τα όρια ταύτα δεν παρουσιάζονται ακόμη ως ηθικά, και η +τιμωρία δεν είναι ακόμη η αναγνώρισις του ηθικού αντιθέτως προς το +ανήθικον. Ούτως η θεωρία του Πλάτωνος είναι πολύ υψηλοτέρα της δοξασίας +των νεωτέρων, οίτινες λέγοντες ότι ο Θεός είναι Θεός άγνωστος, όστις δεν +απεκαλύφθη εις ημάς και περί του οποίου ουδέν δυνάμεθα να γινώσκωμεν, +αποδίδουν φθόνον εις τον Θεόν. Τω όντι· διατί ο Θεός να μη αποκαλύπτηται +εις ημάς, εάν σπουδαίως ζητώμεν την γνώσιν αυτού; Έν φως ουδέν αποβάλλει, +εάν άλλο αναφθή εξ αυτού, και διά τούτο οι Αθηναίοι ετιμώρουν τους +εμποδίζοντας να γίνηται τούτο. Εάν η γνώσις του Θεού μας απηγορεύετο, ίνα +γινώσκωμεν μόνον το πεπερασμένον και ίνα μη φθάσωμεν εις το απόλυτον, ο +Θεός θα ήτο φθονερός Θεός ή θα εγίνετο κενή λέξις. Τοιαύται θεωρίαι ουδέν +έτερον σημαίνουσιν ειμή ότι θέλομεν να αμελώμεν ό,τι είναι υψηλότερον και +θείον και να επιδιώκωμεν τα ποταπά συμφέροντα και τας προσωπικάς γνώμας +ημών. Η ταπεινότης αύτη είναι αμάρτημα, είναι το κατά του Αγίου Πνεύματος +αμάρτημα (Εγ. ιστ. της Φιλ. Α'). + + 43) Τούτο είναι επιχείρημα ή λόγος πιθανός. Ούτως ο Θαλής έλεγε: +Πρεσβύτατον των όντων είναι ο Θεός, διότι είναι αγέννητον, κάλλιστον δε ο +κόσμος, διότι είναι ποίημα Θεού. + + 44) Κατά δύναμιν λέγει ο Πλάτων, δηλών ότι ο Θεός ενεργεί ουχί +αυθαιρέτως, αλλά κατά νόμους, οίτινες είναι αύται αι ιδέαι, αι αποτελούσαι +την ουσίαν των όντων. + + 45) Ο Τίμαιος λέγει &φλαύρον&, όπερ είναι η άτακτος ύλη, ην ο Θεός +μετεχειρίσθη, ούτως ώστε να μη μείνη κανέν φλαύρον, αχρείον, και τούτο +έγινε διά της τάξεως. Η ύλη έχει φύσιν ιδίαν προερχομένην εκ της +&ανάγκης&, ήτις δύναται να πεισθή, όχι να καταστραφή. + + 46) Ο Έγελος παρατηρεί ότι ταύτα είναι μυθική έκφρασις προερχομένη εκ +της ανάγκης, εις ην ευρίσκεται ο Πλάτων να αρχίση με άμεσόν τινα +διορισμόν, όστις είναι όμως απαράδεκτος, όπως διατυπούται. Προσέτι +φαίνεται ότι παριστά τον Θεόν, ως δημιουργόν μόνον, ήτοι κοσμήτορα της +ύλης, και ότι αύτη, αιωνία ούσα και ανεξάρτητος, ευρέθη υπό του Θεού ως +χάος. Αλλά και τούτο είναι μύθος. Ο Πλάτων ομιλεί ενταύθα κατά τρόπον +δημώδη, ίνα κάμη έναρξιν του λόγου του. Δεν πρέπει λοιπόν να δίδωμεν +προσοχήν εις τας εκφράσεις ταύτας, αλλ' εις τας αληθείς φιλοσοφικάς +θεωρίας του. + + 47) Το έξοχον αγαθόν και το έξοχον καλόν είναι τα χαρακτηριστικά της +μεγίστης τελειότητος. + + 48) Πρόκειται περί του κόσμου, όστις θα δημιουργηθή. + + 49) Ο νους θεωρείται ως μέρος η λειτουργία της ψυχής. + + 50) Το παράδειγμα είναι το νοητόν ζώον. Πώς τούτο είναι παράδειγμα του +αισθητού; Δεν είναι είδος (μέρος), αλλά γένος, εν ω περιέχονται πάντα τα +γένη. Εκ του ομοιώματος, όπερ είναι ο αισθητός κόσμος, δυνάμεθα να +συμπεράνωμεν περί του προτύπου, όπερ πρέπει να είναι τοιούτον, ώστε ο +αισθητός κόσμος και έν έκαστον των εν αυτώ να ευρίσκωσι τα παράδειγμα +αυτών. + + 51) Τα αυτόζωον ως ιδέα είναι έν, διότι είναι παν, λοιπόν και ο ορατός +κόσμος κατ' ανάγκην είναι είς, διότι άλλως δεν θα ήτο τέλειον ομοίωμα του +νοητού κόσμου του τα πάντα περιλαμβάνοντος. + + 52) Επειδή ο &κόσμος& γεννάται, άρα &θα& είναι. Εις το ον όμως ανήκει +μόνον το είναι (εστί). + + 53) Πρόκειται περί της δημιουργίας του &κόσμου&, ήτοι της τάξεως, διό η +δημιουργία γίνεται εκ στοιχειώδους ύλης, περί ης θα γίνη λόγος πάλιν εν +σελ. 48 Ε, όπως και περί του κόσμου ως ενός ζώου εν σ. 69 C. + + 54) Η γεωμετρική. Τρεις κύριαι αναλογίαι υπάρχουσιν. 1) Η αριθμητική, +ως 2:4 = 4:6, όπου ο μέσος υπερέχει τον ένα άκρον και υπερέχεται υπό του +ετέρου κατά το αυτό ποσόν· 2) Η γεωμετρική, ως 2:4 = 4:8, όπου ο μέσος +είναι, τοσάκις μείζων του ενός άκρου, οσάκις είναι ελάσσων του έτερου, και +3) Η αρμονική, ως 6:8 = 8:12, όπου ο μέσος είναι μείζων ενός άκρου κατά +κλάσμα (μέρος) τούτου, ίσον προς το κλάσμα, καθ' ό ο μέσος υπερέχεται υπό +του άλλου άκρου. Ούτως ο 8 είναι ίσος προς 6+6/3 = 8 και ίσος προς 12 - +12/3 = 8· ώστε ο 8 υπερέχει τον 6 κατά το 1/3 αυτού και υπερέχεται υπό του +12 κατά το αυτό μέρος, ήτοι κατά το 1/3 αυτού. Ο Πλάτων ορίζων τας +αναλογίας ορμάται εκ του μέσου αναλόγου, διότι ούτος αποτελεί τον +&δεσμόν&. Η αναφορά λοιπόν της αριθμητικής αναλογίας είναι η της ισότητος, +η της γεωμετρικής είναι η της ταυτότητος, και η της αρμονικής η της +ομοιότητος. Η γεωμετρική κυρίως λέγεται αναλογία, αι άλλαι δύο λέγονται +μεσότητες. + + 55) Πρόκειται περί της γεωμετρικής αναλογίας, ήτις είναι αναγκαία διά +τον ειρημένον τέλειον δεσμόν και ήτις διά τούτο καλείται γεωμετρική, διότι +παριστά αναφοράς σχημάτων επιπέδων ή στερεών. Οι αρχαίοι διέκρινον +αριθμούς γραμμικούς ή πλευράς, επιπέδους και στερεούς. Ο γραμμικός παριστά +ό,τι είναι εν τη γεωμετρία η πλευρά· κυρίως όμως πλευραί είναι οι πρώτοι +αριθμοί. Πρώτοι απλώς και ασύνθετοι είναι οι υπό μηδενός μεν αριθμού, υπό +μόνης δε της μονάδος μετρούμενοι, ως ο 3, 5, 7, 11, 13, 17 και οι τούτοις +όμοιοι. Λέγονται δε οι αυτοί γραμμικοί και ευθυμετρικοί, διότι και τα μήκη +και αι γραμμαί κατά μίαν διάστασιν θεωρούνται. Είναι δε εκ των αριθμών οι +μεν επίπεδοι, όσοι υπό δύο αριθμών πολλαπλασιάζονται, τούτων δε οι μεν +τρίγωνοι, οι δε τετράγωνοι, κ. λ. Ο επίπεδος είναι το γινόμενον δύο +πλευρών ή πρώτων αριθμών, ως λ. χ. ο 6, διότι 6 = 2x3. Αν οι δύο +παράγοντες αυτού είναι ίσοι, λέγεται τετράγωνος. Ο στερεός είναι γινόμενον +τριών πρώτων, και, αν ούτοι είναι ίσοι, λέγεται κύβος. Φανερόν είναι ότι +γεωμετρική αναλογία δεν δύναται να αποτελεσθή υπό μόνων πρώτων αριθμών. Εν +τω προκειμένω χωρίω του Τιμαίου πρέπει να αποκλεισθώσι και όσαι αναλογίαι +έχουσιν όρον πρώτον αριθμόν, λ.χ. η αναλογία 2:3 = 6:9 ή 3:6 = 6:12, διότι +ο 2 και ο 3 δεν δύνανται να παραστήσωσιν επίπεδον σχήμα. &Όγκοι& είναι οι +στερεοί αριθμοί· &δυνάμεις& είναι οι επίπεδοι. + + 56) Εν τη γεωμετρική αναλογία το γινόμενον των άκρων είναι ίσον με το +των μέσων, και η αναλογία δεν μεταβάλλεται, αν οι μέσοι γίνωσιν άκροι και +οι άκροι μέσοι. Ο Πλάτων δεν διακρίνει αναλογίαν από προόδου 4:6:9, και +διά τούτο μεταχειρίζεται τον μέσον καθ' ενικόν. Ο μέσος είναι ο δεσμός των +άκρων. Ο Έγελος θαυμάζει τα θεωρήματα του Πλάτωνος περί αναλογίας και +ταυτότητος των όρων αυτής. «Τούτο, λέγει, είναι έξοχον, το διετηρήσαμεν δε +και ημείς εν τη φιλοσοφία ημών. Η διάκρισις, ήτις δεν είναι διάκρισις, +διότι αίρεται, είναι ο συλλογισμός, εν ώ οι άκροι συνδέονται διά του +μέσου, όστις περιλαμβάνει και ταυτίζει αυτούς και τους κάμνει έν. Οι όροι +του συλλογισμού είναι το Καθολικόν, το Μερικόν και το Ατομικόν· έκαστος +αυτών γίνεται εκ περιτροπής υποκείμενον και κατηγορούμενον και μέσον ή +δεσμός αυτών και ούτω πάντες συνταυτίζονται· ο συλλογισμός είναι η μορφή +του λόγου. Το Απόλυτον είναι ο συλλογισμός, ή άλλως: παν πράγμα είναι είς +συλλογισμός. Παν πράγμα είναι μία έννοια, και η ύπαρξις αυτού είναι η +διαφορά (κρίσις) των διορισμών του, ούτως ώστε η &καθολική& φύσις του +δίδει εαυτή εξωτερικήν πραγματικότητα &μερικευομένη& και τιθεμένη ως έν +&ατομικόν& δι' αρνητικής επιστροφής εις εαυτήν. Ή ανάπαλιν· το πραγματικόν +είναι το ατομικόν, όπερ διά του μερικού υψούται εις το καθολικόν και +τίθεται ως έν και ταυτόν εαυτώ. Αι κατά του συλλογισμού αναρριπτόμεναι +ενστάσεις αποβλέπουσιν εις τον τυπικόν συλλογισμόν, όστις δεν συνδέει τους +άκρους ουχί διά μέσου συγκεκριμένου, ως είναι το καθόλου, το γένος (λ. χ. +άνθρωπος), όπερ συνδέει το ατομικόν (Πέτρος) με το μερικόν (την ειδοποιόν +διαφοράν &λογικός&), αλλά διά μέσου όστις είναι μία αισθητή ποιότης ή +εξωτερικός διορισμός (π. χ. το ερυθρόν, η βαρύτης) και ούτως οι άκροι +(ρόδον και χρώμα, ή ήλιος και πλανήται) μένουσιν ανεξάρτητοι και αδιάφοροι +προς αλλήλους (εάν λάβωμεν την βαρύτητα ως μέσον, θα συμπεράνωμεν ότι οι +πλανήται πίπτουσιν επί του ηλίου, δι' άλλου μέσου, της φυγοκέντρου +δυνάμεως, θα συμπεράνωμεν ότι φεύγουσι τον ήλιον). «Ταύτα όμως καταλύει η +Πλατ. φιλοσοφία, εν ή οι άκροι δεν μένουσιν ανεξάρτητοι ούτε απ' αλλήλων +ούτε από του μέσου· το κύριον είναι η ταυτότης αυτών. Εν τω συλλογισμώ του +λόγου το υποκείμενον, το περιεχόμενον, διά του άλλου και εν τω άλλω +ενούται προς εαυτό, διότι οι όροι συνταυτίζονται. Τούτο είναι εν άλλαις +λέξεσιν η φύσις του απολύτου, του Θεού. Ο Θεός, τιθέμενος ως υποκείμενον, +είναι τούτο: δηλ. γεννά τον υιόν του, τον κόσμον, πραγματοποιείται εν τη +πραγματικότητι ταύτη, ήτις φαίνεται ως άλλο, αλλ' εν αυτή μένει ο αυτός +προς εαυτόν (αναφέρεται εις εαυτόν, ευρίσκει εαυτόν), αναιρεί την πτώσιν, +μηδενίζει τον χωρισμόν και εν τω άλλω (εν τη φύσει) συνενοί εαυτόν προς +εαυτόν και γίνεται ούτω πνεύμα. Ούτως ο Θεός είναι είς συλλογισμός. Εν τη +Πλατ. φιλοσοφία έχομεν ούτω το κάλλιστον και το ύψιστον. Ταύτα είναι μεν +καθαρά νοήματα, αλλά περιέχουσι παν πράγμα εν εαυτοίς· διότι πάσαι αι +συγκεκριμέναι μορφαί ή υπάρξεις εξαρτώνται εκ των διορισμών της Νοήσεως +μόνον. Οι Πατέρες της εκκλησίας εύρον ούτω παρά Πλάτωνι την Τριάδα, ην +επεθύμουν να κατανοήσωσι και αποδείξωσι λογικώς. Παρά τω Πλάτωνι η αλήθεια +τω όντι έχει τους αυτούς διορισμούς ως η Τριάς. Αλλ' αι μορφαί αύται +ημελήθησαν επί δισχίλια έτη από των χρόνων του Πλάτωνος, διότι εις την +χριστιανικήν θρησκείαν δεν είχον μεταβή ως καθαρά νοήματα (αλλά διά +παραστάσεων και εικόνων) και εθεωρούντο ότι ήσαν διδασκαλίαι εκ πλάνης +γινόμεναι δεκταί, έως ου κατά τους νεωτέρους χρόνους οι άνθρωποι ήρξαντο +να καταλαμβάνωσιν ότι η έννοια (ο λόγος) εμπεριέχεται εις τους διορισμούς +τούτους και ότι η Φύσις και το Πνεύμα δι' αυτών μόνων δύνανται να +κατανοηθώσι». Δυνάμεθα λοιπόν να είπωμεν, ότι ο Πλάτων γράφων τον Τίμαιον +εδημιούργει το παράδειγμα, το πρότυπον, καθ' ο η διάνοια των επερχομένων +γενεών έμελλεν εξελισσομένη να πλάση τον πνευματικόν κόσμον αυτής. + + 57) Το δόγμα τούχο επολεμήθη σφοδρώς, λόγω ότι, αν είναι 2:4:8, ανάλογα +θα είναι και τα τετράγωνα 4:16:64 και οι κύβοι 8:64:512 μεθ' ενός μόνου +μέσου. Αλλ' όμως επειδή πρόκειται περί των στοιχείων, ο Πλάτων έχει προ +οφθαλμών ως πλευράς μεν τους πρώτους αριθμούς, ως επιπέδους δε και +στερεούς τα πολλαπλάσια των πρώτων. Μόνον επί τοιούτων αριθμών ισχύει το +ρηθέν, ότι μεταξύ δύο επιπέδων μία μόνη μεσότης &εξαρκεί&, διότι &δυνατόν& +ενίοτε να είναι πλείονες, αλλά πάντοτε είναι μία μόνη, όταν οι αριθμοί +είναι μεν πολλαπλάσια πρώτων αριθμών, αλλά τετράγωνοι. Έστωσαν πρώτοι 5 +και 7, τα τετράγωνα αυτών είναι 25 και 49, μέσος δε ανάλογος τετραγωνικός +τούτων είναι το γινόμενον των ριζών 5X7. Τω όντι 25:35 = 35:49, ένθα 25X49 += 35X35 = 1225. Αλλά, και αν λάβωμεν τα τετράγωνα 9 και 16 έχοντα πλευράς +ή ρίζας τους 3 και 4, ων ο 4 είναι πολλαπλάσιον του 2, πάλιν θα έχωμεν ένα +μόνον μέσον, τον 3X4 = 12, ήτοι θα έχωμεν 9:12 = 12:16 (Πρόκλ. 148 C). Εάν +όμως αμφότεραι αι ρίζαι είναι πολλαπλάσια πρώτων και δη τετράγωνα, τότε οι +μέσοι ανάλογοι θα είναι πλείονες. Έστωσαν ρίζαι τα τετράγωνα 4 και 9. +Τούτων τα τετράγ. 16 και 81 έχουσι μέσον ανάλογον το γινόμ. των ριζών 4X9 += 36, και ούτος δύναται να εξαρκή προς αναλογίαν, 16:36 = 36:81. Εν +τούτοις οι αριθμοί 4 και 9 ως τετράγ. έχουσι μέσον ανάλογον το γινόμ. των +ριζών 2X3 = 6, δι' ου ευρίσκομεν άλλους δύο μέσους μεταξύ 16 και 81, τους +4X6 = 24 και 6X9 = 54. Έχομεν άρα 16:24 = 54:81. Λοιπόν προς την δι' +αναλογίας σύνδεσιν δύο επιφανειών τετραγώνων μία μεσότης δύναται να +&εξαρκή&, εάν όμως τα τετράγ. ταύτα ρίζας έχωσι πρώτους αριθμούς, τότε μία +μόνη μεσότης δύναχαι να &υπάρχη&. + +Εάν νυν ληφθώσι δύο επίπεδοι, πολλαπλάσια άλλων, ουχί δε τετράγωνοι +αμφότεροι, ή ο είς μόνος, τότε δεν θα εύρωμεν ένα μόνον μέσον γεωμ. +ανάλογον, αλλά θα έχωμεν χρείαν δύο. Έστωσαν οι επίπεδοι 15 (= 3X5) και 77 +(= 7X11), οι μέσοι αυτών θα ευρεθώσι πολλαπλασιαζομένων των παραγόντων +3X11 = 33 και 5X7 = 35. Λοιπόν 15:33 = 35:77. Μία μόνη μέση αδύνατον είναι +να υπάρχη. Τω όντι έστω αύτη Χ. Θα έχωμεν λοιπόν 15:Χ = Χ:77 ή Χ^2 += 15Χ77, άρα Χ = τετραγωνική ρίζα (15Χ77) = τετραγωνική ρίζα 1155, αλλ' η +ρίζα του 1155 δεν είναι ακέραιος αριθμός, διότι ο 34 είναι ρίζα του 1156. +Πάλιν ας λάβωμεν δύο επιπέδους 18 και 28, ων οι παράγοντες 3X6 και 4X7 δεν +είναι πάντες πρώτοι και θα έχωμεν μέσους αναλόγους 21 (= 3Χ7) και 24 (= +4Χ6). Αλλά και ενταύθα ο μέσος είναι είς μόνος, όταν οι παράγοντες +εκατέρου, λ. χ. των 18 και 32, έχωσι προς αλλήλους οίαν σχέσιν και οι του +ετέρου, οι 3X6, και 4X8, ων οι 6 και 8 είναι διπλάσιοι των 3 και 4. Εδώ ο +μέσος μεταξύ 18 και 32 είναι μόνος ο 24, διότι 3X8 και 4X6 δίδουσιν +αμφότεραι 24. Τω όντι 18:Χ = Χ:32, εξ ης Χ ^ 2 = 18X32 και Χ = +τετραγωνική ρίζα (18X32) = τετραγωνική ρίζα 576 = 24. + +Προς αναλογίαν όμως των στερεών είς μόνος μέσος δεν εξαρκεί. Και πρώτον οι +κύβοι, των πρώτων αριθμών έχουσι πάντοτε δύο μέσους. Έστωσαν οι κύβοι 8 +και 27, ων ρίζαι οι 2 και 3. Τούτων των κύβων δύο μεσότητες υπάρχουσι, +2X2X3 = 12 και 3X3X2 = 18· ήτοι προκύπτει η αναλογία 8:12 = 18:27 ήτις +είναι συνεχής (κατά τον ημιόλιον λόγον, Προκλ. 148 Ε) δηλ. 8:12 = 12:18 = +18:27. Άλλον μέσον είναι αδύνατον να εύρωμεν. Εάν όμως αι κυβικαί ρίζαι +δεν είναι πρώτοι αριθμοί, είς μόνος μέσος δύναται να αρκή αλλά, ως +είπομεν, ο λόγος είναι πάντοτε περί των πρώτων και των πολλαπλασίων αυτών. +Π. χ. οι αριθμοί 64 και 799 ως τετράγωνα μεν των 8 και 27 έχουσι μέσον +ανάλογον τον 216, όστις είναι γινόμενον των 8X27, ως κύβοι δε του 4 και 9 +έχουσι δύο άλλους ανεξαρτήτους μέσους 4X4X9 = 144 και 9X9X4 = 324, λοιπόν +64:144 = 324:729 ή 64:144 = 144:324 = 324:729. Ο μέσος 216 εξηγείται και +κατά τα ανωτέρω, διότι μεταξύ των κυβικών ριζών 4 και 9, υπάρχει ο μέσος +2X3 = 6, του ο δε κύβος είναι ο 216. + +Επί τέλους, εάν οι στερεοί αριθμοί δεν είναι κυβικοί, τότε θα έχωμεν +πάντοτε δύο μέσους. Ούτω μεταξύ των στερεών 105 (= 3Χ5Χ7) και 385 (= +5X7X11) οι μέσοι είναι 3Χ5Χ11 = 165 και 5X7X7 = 245, λοιπόν 105:165 = +245:385, ή πολλαπλασιαζομένων άλλως των παραγόντων, 105:175 = 231:385 ή +και 105:147 = 275:385. Το αυτό συμβαίνει, και όταν οι παράγοντες ή πάντες +ή τινές δεν είναι πρώτοι αριθμοί. + +Εκ τούτων αποδεικνύεται ότι ο Πλάτων, λέγων ότι προς σύνδεσιν δύο επιπέδων +αρκεί είς μέσος· προς σύνδεσιν δε δύο στερεών &απαιτούνται& δύο μέσοι, +είχεν υπ' όψει περιπτώσεις στοιχειώδεις και ανεπιδέκτους αναγωγής, ήτοι +τετράγωνα και κύβους πρώτων αριθμών, τους κύβους δε ιδία ένεκα της ανάγκης +αναλογίας συνεχούς, οία πυρ: αέρα = αήρ:ύδωρ = ύδωρ:γην. + + 58) Ο μέσος εν τη φύσει είναι διπλούς και ούτως εν αυτή επικρατεί ο +αριθμός τέσσαρα. Η αιτία, δι' ην η τριάς του συλλογισμού του λόγου +μεταβάλλεται εις τετράδα εν τη φύσει, είναι ότι εκείνο όπερ εν τη νοήσει +είναι έν, τούτο εν τη φύσει χωρίζεται. Διότι εν αυτή, ίνα η αντίθεσις +υπάρχη ως αντίθεσις, πρέπει να είναι διπλή, και ούτως αριθμούντες έχομεν +τέσσαρας όρους. Ούτως εν τω απολύτω συλλογισμώ, το έν είναι ο Θεός, το +δεύτερον, ο μέσος (μεσίτης) είναι ο Υιός, το τρίτον είναι το Πνεύμα, — ο +Μέσος είναι απλούς. Αλλά, όταν την παράστασιν του θεού εφαρμόσωμεν εις τον +κόσμον, έχομεν ως μέσον την Φύσιν και το Πεπερασμένον πνεύμα, ως την οδόν +της επιστροφής από της φύσεως, το δε επιστραφέν είναι το απόλυτον Πνεύμα. +Η ζώσα αύτη πορεία, ούτος ο χωρισμός, η θέσις των διαφορών και η ένωσις, η +συνταύτισις αυτών, είναι ο ζων Θεός (Έγελ. Ιστορ. Φιλ. τόμ. Α' σ. 254). + + 59) Η φιλία είναι αρμονία, τα ανάλογα είναι εν αρμονία και φιλία· διό ο +κόσμος συντηρείται και δεν δύναται να διαλυθή, ειμή υπό του συνδέσαντος +αυτόν. Αλλ' ούτος αγαθός ων δεν δύναται να θέλη να τον διαλύση άρα ο +κόσμος θα υπάρχη πάντοτε. + + 60) Η περατότης των πραγμάτων συνίσταται εις το ότι διάφορόν τι, +εξωτερικόν τι υπάρχει προς άλλο τι αντικείμενον. Εν τη ιδέα υπάρχει +βεβαίως ο διορισμός, ο περιορισμός, η διαφορά, το άλλο, αλλά τούτο συνάμα +διαλύεται, αναιρείται, εν τη ιδέα, εν τω ενί. Αύτη είναι διαφορά, εξ ης +ουδεμία περατότης πηγάζει, διότι επίσης αναιρείται. Το πέρας ούτως είναι +εν τω απείρω, και τούτο είναι μέγα διανόημα του Πλάτωνος. + + 61) Του σφαιρικού σώματος η κίνησις είναι η κυκλική, ήτις είναι πάντοτε +κατά ένα τρόπον και μάλλον σύμφωνος προς τον νουν και την φρόνησιν, +αίτινες είναι πάντοτε επίσης καθ' ένα τρόπον. Αι άλλαι έξ κινήσεις είναι +αι προς τα εμπρός, οπίσω, δεξιά, αριστερά, κάτω, άνω. + + 62) Δήλα δη αποτελούμενον εκ πάντων των υπαρχόντων στοιχείων χωρίς να +μείνη υπόλοιπον κανέν. + + 63) Η ψυχή, ευρίσκεται ουχί μόνον εν τω κέντρω, αλλά, πανταχού, και +ούτω δεν περιέχεται υπό του σώματος αλλά το περιέχει. Επανορθοί ο Πλ. την +προτέραν φράσιν «ότι ο Θεός έθηκε ψυχήν εν τω κέντρω του σώματος», +δεικνύων, ότι κάλλιον δύναται να λέγηται ότι το σώμα είναι εν τη ψυχή. + + 64) Ο κόσμος ενταύθα διά της ψυχής είναι μία ολότης· νυν πρώτον ο +μονογενής Θεός, ο μέσος και η ταυτότης (των άκρων) είναι το αληθές +απόλυτον. Ο πρώτος εκείνος Θεός, όστις ήτο μόνον αγαθότης, είναι, +τουναντίον, απλή υπόθεσις και ένεκα τούτου ούτε διορίζεται ούτε +αυθορίζεται, είναι απροσδιόριστος. Νυν όμως ο Πλ. εμφανίζει διωρισμένην +παράστασιν του Θεού. Ο Πλάτων απολογείται αφελώς ότι ήρξατο από του +αφηρημένου. Αλλ' η έναρξις κατ' ανάγκην είναι αφηρημένη, είναι απλή +προϋπόθεσις της παραστατικής ενεργείας. Το συγκεκριμένον, το αληθές +εμφανίζεται ύστερον. Εύκολον είναι να δείξη τις ότι με τοιαύτας +παραστάσεις ο Πλάτων περιπίπτει εις αντιφάσεις. Αλλ' ημείς πρέπει να +προσέχωμεν εις τα εποπτικά νοήματα αυτού περί του αληθούς. Και το αληθές +είναι ούτος ο γεννητός Θεός (Έγ.). + + 65) Ο Πλάτων δεν εννοεί, ότι ο Θεός εδημιούργησε την ψυχήν ενώσας +μερίδα της ιδέας με μερίδα της ύλης. Το αμέριστον δεν μερίζεται, το δε +γινόμενον είναι αισθητόν, υλικόν, και είναι άτοπον να ομιλώμεν περί +ψυχικής ύλης. Έπειτα, αν η ψυχή επλάσθη προ του σώματος, πόθεν ελήφθη η +μερίς χάριν αυτής; Ο Πλάτων εννοεί ότι η ψυχή μετέχει της φύσεως, του +τρόπου του είναι αμφοτέρων, του αμερίστου και του μεριστού, και είναι η +ενότης, ο μέσος όρος αυτών. Η ψυχή είναι ενότης διαφορών, τούτο είναι το +ουσιώδες. Η σύνθεσις και η διάκρισις είναι εικονικαί εκφράσεις. Η ψυχή δεν +είναι σύνθετος, αλλά απλή και διά τούτο αθάνατος. Ο Έγελος λέγει ότι «εν +τω βαθεί τουτώ χωρίω ο Πλάτ. αναγνωρίζει εν τη ουσία της ψυχής την αυτήν +ιδέαν, ην εξέφρασε και ως ουσίαν του σωματικού. Το μεριστόν είναι κατά τον +Πλατ. το άλλο, όπερ είναι άλλο, έτερον εν εαυτώ, ουχί έτερον προς άλλο ή +άλλου. Ενταύθα οι αφηρημένοι διορισμοί· — το &έν& το οποίον είναι η +ταυτότης, το &έτερον&, όπερ είναι το εν εαυτώ άλλο, το εναντίον, το +διάφορον, — εμφανίζονται πάλιν. Το απόλυτον είναι η ενότης ή ταυτότης του +ταυτού και μη ταυτού. Ο Πλάτων κατωτέρω λέγει ότι αι τρεις ουσίαι +εμίχθησαν εις έν· αλλά δεν είναι τρεις· η τρίτη δεν είναι τρίτη αντιθέτως +προς τας άλλας· είναι η ενότης αυτών. (Αυτός ο Πλάτων κατωτέρω καλεί την +τρίτην μόνην &ουσίαν&, ως κατ' εξοχήν ουσίαν, διότι βεβαίως δι' αυτής και +εν αυτή τελείται το έργον της δημιουργίας). Λέγει προσέτι ότι εβίασεν ο +Θεός την δυσκόλως μιγνυομένην φύσιν του ετέρου. Αύτη είναι αναμφιβόλως η +βία ην η ιδέα ασκεί επί των πολλών, των μεμερισμένων, τα οποία ιδανικεύει, +και καθιστά διορισμούς αυτής. (Εγ. Ιστορ. Φιλ. Α' 257 - 258). Ο Πλούταρχος +«Περί της εν τω Τιμαίω ψυχογονίας» ΙΑ' 4 λέγει: Οι περί τον Κράντορα, +νομίζοντες ότι ίδιον έργον της ψυχής είναι προ πάντων να κρίνη τα νοητά +και τα αισθητά, λέγουσιν ότι συνεκράθη εκ της αμεταβλήτου και της +μεταβλητής φύσεως, εκ της του ταυτού και του ετέρου (εκ του νοητικού και +του αισθητικού). + + 66) Η ψυχή του κόσμου περιλαμβάνει πάσας τας αναφοράς αριθμού και +μέτρου, και εξ αυτής πηγάζει η αρμονία του παντός. Την μουσικήν δε +αρμονίαν και το σύστημα των αστέρων θεωρεί ο Πλάτων ως τας πρώτας +αποκαλύψεις των αοράτων αριθμών και της συμφωνίας αυτών. Ορίζει δε τας +αναφοράς ταύτας ως εξής: Με βάσιν 1 και με λόγον 2 σχηματίζεται η πρόοδος +1:2:4:8, με λόγον δε 3 η πρόοδος 1:3:9:27. Αύται, αι &τετρακτύς&, +συγχωνευόμεναι, αποτελούσι την σειράν 1:2:3:4:9:8:27, περί ης ομιλεί ο +Πλάτων. Οι 4 και 9 είναι τετράγωνα των 2 και 3, οι 8 και 27 κύβοι των +αυτών 2 και 3. Ο 27 είναι το άθροισμα των έξ πρώτων. Οι αριθμοί ούτοι κατά +τον Πλάτωνα παριστώσι τας αποστάσεις του Ηλίου και των πλανητών από της +γης. Η μονάς είναι η απόστασις της Σελήνης από της γης, του Ηλίου η +απόστασις είναι διπλασία της Σελήνης, της Αφροδίτης τριπλάσια, του Ερμού +τετραπλασία, του Άρεως οκταπλασία, του Διός εννεαπλασία και του Κρόνου +εικοσιεπταπλασία. + +Οι σχολιασταί διατάσσουσι συνήθως τας δύο προόδους εις γωνίαν, [σχήμα τριγώνου +που απεικονίζει την πρόοδο 4 βαθμών προς την τελειότητα] ης κορυφή είναι η +μονάς, η αριστερά πλευρά η πρώτη πρόοδος και η δεξιά είναι η δευτέρα. Οι +αντίστοιχοι 2 και 3 είναι οι πρώτοι επίπεδοι, οι 4 και 9 οι πρώτοι +τετράγωνοι, οι 8 και 27 οι πρώτοι κύβοι. Οι τέσσαρες όροι εκάστης προόδου +δεικνύουσι τους τέσσαρας βαθμούς, ους το φυσικόν ον πρέπει να διανύση, ίνα +φθάση εις το πλήρωμα και εις την τελειότητα αυτού. + +Η πρώτη σειρά 1:2:4:8 προβαίνει κατά διαστήματα διπλάσια, η δε άλλη +1:3:9:27 κατά διαστήματα τριπλάσια. Ταύτα επληρώθησαν ύστερον διά δύο +μέσων, ων ο μεν είναι εις αρμονικήν αναλογίαν προς τους άκρους, ο δε εις +αριθμητικήν. Εάν εκτελέσωμεν ταύτα, θα έχωμεν κλάσματα. Ίνα όμως έχωμεν +ακεραίους, πρέπει να ληφθή ως μονάς ο 384, ως έπραξεν ο Κράντωρ και ο +Εύδοξος (Πλουτ. περί της εν τω Τιμ. ψυχογονίας), ώστε η πρόοδος 1:2:4:8 θα +αντιστοιχή προς την 384:768:1536:3072. Προς εύρεσιν του μεταξύ 384 και 768 +αρμονικού μέσου, πολλαπλασιάζονται ούτοι και το γινόμενον 294912 +πολλαπλασιάζεται επί 2, το δε γινόμενον 589824 διαιρείται διά του +αθροίσματος 1152 των δύο άκρων, τα δε πηλίκον 512 είναι αρμονικός ανάλογος +μεταξύ 384 και 768, διότι υπερέχει τον 384 κατά 128, ήτοι κατά 1/3X384, +και υπερέχεται υπό του 768 κατά 256, ήτοι κατά 1/3Χ768. Ούτως ο αρμονικός +μέσος μεταξύ 768 και 1536 είναι 1024, μεταξύ δε 1536 και 3072 είναι 2048. +Ομοίως διά τα τριπλά διαστήματα η πρόοδος 384:1152:3456:10368 = 1:3:9:27, +ο αρμονικός μέσος μεταξύ 384 και 1152 είναι 576, μεταξύ 1152 και 3456 +είναι 1728 και μεταξύ 3456 και 10368 είναι 5184. + +Προς εύρεσιν δε του αριθμητικού μέσου διαιρείται διά 2 το άθροισμα των δύο +δεδομένων όρων· όθεν ο αριθμ. μέσος μεταξύ 384 και 768 είναι 576. + +Κατά τα ανωτέρω θα έχωμεν: + Άκροι Μέσοι Μέσοι Άκροι + αρμονικοί αριθμητικοί +1 :2) 384, 512, 576, 768, +2 :4) 768, 1024, 1152, 1536, +4 :8) 1536, 2048, 2304, 3072. + +Ομοίως +1:3) 384, 576, 768, 1152, +3:9) 1122, 1728, 2304, 3456, +9:27) 3456, 5184, 6912, 10368. + +Ο Κερκυραίος Ανδρέας Μαυρομμάτης σχολιάζων το σχετικόν χωρίον του Πλουτ. +Περί της εν τω Τιμαίω ψυχογονίας XV 4 δίδει τους εξής αλγεβρικούς τύπους +των δύο μέσων και της σχέσεως αυτών. Έστωσαν άκροι οι +α, β, ων μείζων ο β. Αριθμητικός μέσος θα είναι ο (α+β)/2, αρμονικός δε ο + +2αβ/(α+β). Ο αριθμητ. υπερέχει και υπερέχεται κατά (β — α)/2, ο δε αρμονικός +του μεν α υπερέχει κατά (αβ-α^2)/(α+β), του δε β υπολείπεται κατά (β^2-αβ)/(α+β). +Και φανερόν είναι ότι έχομεν ως (β — α)/2 προς (α+β)/2 ούτως (αβ-α^2)/(α+β) +προς α και (β^2-αβ)/(α+β) προς β. Αν ήδη λάβωμεν την αρχικήν τετρακτύν και +αντί του 384 αρχίσωμεν από της μονάδος, θα έχωμεν διά τα διπλάσια διαστήματα +την εξής σειράν: + +1) 1, 4/3, 3/2, 2, 8/3, 3, 4, 16/3, 6, 8, + +διά δε τα τριπλάσια, + +2) 1, 3/2, 2, 3, 9/2, 6, 9, 27/2, 18, 27. + +Τα διαστήματα της (1) σειράς είναι επίτριτα 4/3 = 4:3 = 1 1/3 και επόγδοα +9:8 = 1 1/8. Τω όντι 512 = 384+128 = 1 1/3 και 768 = 512+256 = 1 1/3. +Μεταξύ δε του 512 και 576, έχομεν 576 = 512+64 = 1 1/8. Εν τη δευτέρα (2) +σειρά, ήτοι των τριπλασίων διαστημάτων, έχομεν διαστήματα ημιόλια 3:2 = 1 +1/2 και επίτριτα. Τω όντι 576 = 384+182 = 1 1/2, 768 = 576+192 = 1 1/3, +και 1152 = 768+384 = 1 1/2 κ.λ.π. + +Εκ των διαστημάτων τούτων τα επίτριτα (1 1/3) αναπληρούνται δι' επογδόων +(1 1/8) και περιέχουσιν υπόλοιπον (λείμμα), όπερ είναι προς τον επόμενον +αριθμόν ως ο 243 είναι προς τον 256. Τω όντι, αν πληρωθή το επίτριτον +διάστημα μεταξύ 384 και 512 δι' επογδόου (1 1/8), θα έχωμεν 384/8 = 48· +λοιπόν 384+48 = 432 και πάλιν 432/8 = 54, λοιπόν 432+54 = 486, αλλά μεταξύ +486 και 512 δεν υπάρχει επόγδοον διάστημα, διότι 486/8 = 60 3/4, επομένως +486+60 3/4 = 546 3/4, όπερ υπερβαίνει τον 512, μένει λοιπόν διάστημα +(υπόλειμμα) μικρότερον των άλλων, και ενώ εις το επόγδοον διάστημα (1 1/8 += (9/8) η μεταξύ των αριθμών αναφορά είναι ως 8:9, ενταύθα, εις ακεραίους +αριθμούς είναι ως 486:512, ή ως τα ημίση αυτών 243:256, ήτοι 1 13/243. Και +πάλιν μεταξύ 512 και 576 υπάρχει διάστημα επόγδοον (1 1/8) ακέραιον· +μεταξύ δε 576 και 768 είναι επίτριτον (1 1/3) πληρούμενον ως το πρώτον με +δύο επόγδοα και έν λείμμα, και θα έχωμεν 576, 648, 729, 768. Ομοίως διά το +επόμενον διάστημα θα έχωμεν 768, 864, 972, 1024 κ. έ. Εις δε τας σειράς +των τριπλασίων έχομεν διαστήματα επίτριτα πληρούμενα ομοίως, και ημιόλια, +περί ων δεν αναφέρει ο Τίμαιος, ως ευνόητα ίσως. Πληρούμεν τα ημιόλια +παρεμβάλλοντες δύο επόγδοα και έν λείμμα, ως είδομεν ανωτέρω, και μετά το +λείμμα προσθέτοντες άλλο επόγδοον διάστημα. Μεταξύ λοιπόν 384, και 576, +όπου υπάρχει ημιόλιον διάστημα, θα έχωμεν + + 384, 432, 486, + α β γ + +512, 576, ων ο β είναι α+ α/8, ο γ είναι β+β/8, ο δε 512 είναι ο +γ+γ Χ 13/243 + +Πάντα ταύτα υπελογίσθησαν σχετικώς με το δωρικόν διατονικόν οκτάχορδον, εν +τω οποίω η αναφορά του δι' οκτώ είναι 1:2, διό 384 και 768 παριστώσι την +συμφωνίαν δι' οκτώ. Αλλά μεταξύ 384 και 512 υπάρχει αναφορά 6:8 (= 1 1/3 = +4/3 = 8/6) αντιστοιχούσα προς την διά τεσσάρων συμφωνίαν και μεταξύ 384 +και 576 είναι αναφορά 6 προς 9 (1+1/2 = 3/2 = 9/6), ήτις είναι η συμφωνία +διά πέντε. Η αναφορά δε 8 προς 9 (1 1/8 = 9/8) παριστά ολόκληρον τόνον, +ώστε το διά τεσσάρων διάστημα περιλαμβάνει τόνους δύο και ήμισυν, το δε +διά πέντε περιλαμβάνει το διά τεσσάρων και προσέτι ένα άλλον ακέραιον +τόνον. Τα αρχικά ταύτα διαστήματα παρατηρεί ο Πλούτ. (15) παριστά η +αναλογία 6:8 = 8:12 (ήτοι 6:12 = διά οκτώ, 8:12 = διά πέντε, 6:8 = διά +τεσσάρων), ήτις διά τούτο εκλήθη αρμονική, παρά Πλουτάρχω όμως υπεναντία. + +Ιδού το διάγραμμα του πρώτου οκταχόρδου, κατά τας χορδάς του οποίου (ήτοι +κατά τους νόμους της μουσικής αρμονίας) ο Θεός ενηρμόνισε τον κόσμον +(Fraccaroli). + +Διαστήματα Χορδαί + νήτη . . . 384 +1 τόνος . . . . . + παρανήτη . . 432 +1 τόνος . . . . . + τρίτη . . . 486 +λείμμα . . . . . . + παραμέση . . 512 +1 τόνος . . . . . + μέση . . . 576 +1 τόνος . . . . . + λιχανός. . . 684 +1 τόνος . . . . . + παρυπάτη . . 729 +λείμμα . . . + υπάτη . . . . 768 + +Όροι αριθμητικής σειράς, 6:9:12 + +η υπεροχή του εννέα = τρία η λείψις του εννέα = τρία + +Ο εννέα κατ' ίσον αριθμόν (3) υπερέχει του έξ και λείπεται του δώδεκα. + +Όροι αρμονικής σειράς, 6:8:12 + +Η υπεροχή των οκτώ δύο = τριτημόριον του 6. Η ένδεια του οκτώ τέσσαρα = +τριτημόριον του 12. + +Ο οκτώ κατά το αυτό μέρος των άκρων (1/3) υπερβάλλει του 6 και λείπεται +του 12. + + 67) Μεγάλη πρόοδος, λέγει ο Έγελος, δεν εγένετο διά των αριθμητικών +τούτων σχέσεων, διότι δεν προσφέρουσι πολύ εις την ιδέαν, εις την +θεωρητικήν νόησιν. Αι σχέσεις και οι νόμοι της φύσεως δεν δύνανται να +εκφρασθώσιν υπό των ξηρών τούτων αριθμών, διότι ούτοι αποτελούσιν +επειρικήν σχέσιν, ήτις δεν είναι η βάσις των αναλογιών της φύσεως (Ιστ. +της Φιλοσ.). + + 68) Επειδή ο λόγος είναι περί της ψυχής του κόσμου, δέον να αποκλεισθή +πάσα παράστασις ύλης. Έχομεν ούτως όλως μαθηματικήν παράστασιν, εις την +οποίαν έπειτα θα εφαρμοσθή η φυσική μετά της δημιουργίας του κόσμου νυν +αύτη είναι συνεχής σειρά αναλογικών αναφορών εφαρμοζομένων εις την διπλήν +τετρακτύν. Την συνεχή ταύτην σειράν εικονίζει ο Πλάτων ως ταινίαν, ην ο +δημιουργός διαιρεί εις δύο μέρη, ταύτα επιθέτει το έν επί του άλλου εις +σχήμα Χ, κάμπτει τα άκρα αυτών, τα οποία συνδέει εις τα σημείον το +αντίθετον της πρώτης τμήσεως των δύο μερών, και ούτω κλείει εντός αυτών +σφαίραν, ήτις περικυκλούται έξωθεν υπό της κινήσεως του ταυτού. Πρότερον +(34 Β) είπεν, ότι η ψυχή του κόσμου περιβάλλει αυτόν έξωθεν και ότι ούτος +κινείται κυκλικήν κίνησιν περί εαυτόν (περί τον άξονα αυτού), ήτοι την +κίνησιν του ταυτού. Αναγκαίως δε εκ των κύκλων των σχηματισθέντων διά του +Χ ο είς είναι εσωτερικός, ο δε άλλος εξωτερικός· ο εξωτερικός παριστά τον +ισημερινόν και είναι σύμβολον του ουρανού των απλανών αστέρων, ο δ' +εσωτερικός είναι η εκλειπτική και αντιστοιχεί προς τον κύκλον των +πλανητών. Ο Ιταλός μεταφραστής του Τιμαίου G. Fraccaroli, δικαίως κρίνει +ότι είναι αληθέσταται αι εξής παρατηρήσεις του Άγγλου μεταφραστού Archre +Hind. «Ό,τι υπάρχει και συμβαίνει εν τη υλική φύσει είναι (κατά Πλάτωνα) +απλώς το υλικόν σύμβολον της αΰλου αληθείας, είναι το αναγκαίον αποτέλεσμα +της κανονικής εξελίξεως του πνεύματος, κατά τον νόμον της φύσεως του, εν +ταις σωματικαίς εκδηλώσεσιν. Ο Πλάτων βέβαια δεν θέλει να είπη ότι η άυλος +και αμέριστος ουσία της ψυχής αποτελείται εκ κύκλων και μερίζεται κατά +μαθηματικάς αναλογίας. Ο κύκλος είναι κατ' αυτόν σύμβολον της ενεργείας +της νοήσεως· αποδίδων δε τους αρμονικούς αριθμούς εις την ψυχήν, θέλει να +είπη ότι πάσαι αι αναφοραί ή αρμονίαι, μαθηματικαί ή άλλαι, αίτινες +ευρίσκονται εν τω κόσμω του χώρου και του χρόνου, είναι η διά μαθηματικών +όρων φυσική έκφρασις αιωνίου τινός νόμου της ψυχής». + + 69) Εκ των δύο τούτων κινήσεων, η μεν εξωτερική (του ισημερινού) +μετέχει της φύσεως του ταυτού και κινείται προς τα δεξιά κατά την πλευράν, +η δε εσωτερική (της εκλειπτικής) είναι της φύσεως του ετέρου και κινείται +προς τα αριστερά κατά την διαγώνιον. Ίνα νοήσωμεν την κατά πλευράν και +κατά διαγώνιον κίνησιν, έστω η σφαίρα αβγδ [σχήμα σφαίρας που εξηγεί την +κατά πλευράν και κατά διαγώνιον κίνηση]. + +Έστω βδ ο Ισημερινός και εζ η εκλειπτική, ηζ και εθ οι τροπικοί. Εάν +αχθώσιν αι ευθείαι εη και θζ, θα έχωμεν το ορθογώνιον ηεθζ, ου εζ έσται η +διαγώνιος. Επειδή ο ισημερινός βδ είναι παράλληλος προς τους τροπικούς ηζ +και εθ, ορθώς λέγεται ότι κινείται κατά την πλευράν ηζ ή εθ· και επειδή η +εκλειπτική είναι και η διαγώνιος του σχήματος, ακριβώς λέγεται ότι +κινείται κατά την διαγώνιον. Την ισημερινήν κίνησιν παριστά η ημερησία +περιστροφή περί την γην του ουρανού των απλανών αστέρων, ήτις φαίνεται εις +τον υπολαμβάνοντα ότι η γη είναι ακίνητος και άνευ στροφής περί εαυτήν. +Διότι βλέπομεν, ότι οι αστέρες συνάμα ανατέλλουσι και δύουσι και κατ' +ανάγκην ή ημείς στρεφόμεθα ή ο ουρανός. Ο Πλάτων δέχεται ότι κινείται ο +ουρανός, επομένως αρνείται την περιστροφήν της γης, λέγων δε κινήσεις προς +τα δεξιά και τα αριστερά εννοεί δεξιάν και αριστεράν αυτού του κόσμου και +ουχί ως προς ημάς. Η δεξιά ημών αντιστοιχεί προς την αριστεράν του κόσμου +και τανάπαλιν. + +Ο εξωτερικός λοιπόν κύκλος, ο περιλαμβάνων τον ουρανόν των απλανών, +στρέφεται από ανατολών προς δυσμάς· ο δε εσωτερικός, διηρημένος εις επτά +ομοκέντρους, ήτοι ο των πλανητών κύκλος, εάν κινήται αντιθέτως, θα +στρέφηται από δυσμών προς ανατολάς. Αλλ' η κίνησις του εξωτερικού ουρανού +επικρατεί και παρασύρει μεθ' εαυτής και τους εσωτερικούς κύκλους. Ούτοι +άρα έχουσι δύο εναντίας κινήσεις, την μίαν επιβαλλομένην έξωθεν και την +άλλην οικείαν, όπως τις φερόμενος πρός τινα διεύθυνσιν υπό πλοίου +περιπατεί επ' αυτού κατ' αντίθετον διεύθυνσιν. Τούτο σαφώς εξηγεί Τίμαιος +ο Λοκρός, 96, C. Δ.: «ο εξωτερικός κύκλος παρασύρει πάντα όσα περιέχει +εντός εαυτού, καθ' άπασαν την κίνησιν απ' ανατολής προς δύσιν, ο δε +εσωτερικός κύκλος, ων της φύσεως του έτερου (μεταβλητού), στρέφεται από +δυσμών προς ανατολάς και κινείται αφ' εαυτού, αλλά συμπαρασύρεται κύκλω +έξωθεν υπό της κινήσεως του ταυτού, ήτις έχει δύναμιν κυρίαρχον επί του +κόσμου». Οι δύο κύκλοι δεν κείνται επί του αυτού επιπέδου. + +Κατά Πλάτωνα οι κύκλοι (τροχιαί) των 7 πλανητών απέχουσιν αλλήλων κατά τα +διπλάσια και τριπλάσια διαστήματα· τρεις αυτών, ο Ερμής, η Αφροδίτη και ο +Ήλιος, έχουσιν ίσην ταχύτητα, οι δε λοιποί διάφορον· τέλος δε κινούνται +αντιθέτως προς αλλήλους. Αλλά τι εννοείται διά της αντιθέτου ταύτης +κινήσεως; Άρα γε ότι ο Ερμής και η Αφροδίτη π. χ. (38 Δ) στρέφονται +αντιθέτως προς τον Ήλιον; Αλλά πώς τούτο συμβιβάζεται προς τα ειρημένα, +ότι ο εσωτερικός κύκλος όλος στρέφεται προς τα αριστερά, ενώ νυν μέρος +αυτού θα εστρέφετο προς δυσμάς, μέρος δε προς ανατολάς; Εκτός τούτου το +μέρος το στρεφόμενον προς τα δεξιά θα εστρέφετο συμφώνως προς την κίνησιν +του εξωτερικού κύκλου, από του οποίου φύσει διαφέρει. Την πιθανωτέραν +λύσιν της δυσκολίας ταύτης παρέχουσιν ίσως αι ομόκεντροι σφαίραι του +Ευδόξου, μεγάλου μαθηματικού. Ενταύθα αρκεί να είπωμεν μόνον ότι αι λέξεις +της § 38 Δ, «την εναντίαν ειληχότας αυτώ δύναμιν», δύνανται να +ερμηνευθώσιν ουχί ως δηλούσαι κίνησιν εναντίαν, αλλά μόνον τάσιν εναντίαν, +ή δύναμιν του προβαίνειν αντιθέτως. Ούτω θα εξηγείτο η οπισθοδρόμησις, +χωρίς να αποκλείηται η πρόοδος. + + 70) Ο Γάλλος μεταφραστής M. Schwalbé παρατηρεί ενταύθα ότι «οι επτά +αριθμοί 1, 2, 3, 4, 8, 9, 27 παριστώσιν αρκετά καλώς τους υπό των πλανητών +περιγραφομένους κύκλους. Τω όντι αι μέσαι αποστάσεις των πλανητών από του +ηλίου είναι: Ερμής 0,387, Αφροδίτη 0,723, Γη 1,000, Άρης 1,524, Ήρα 2,667, +Παλλάς 2,768, Ζευς 5,203, Κρόνος 9,539. Πολλαπλασιάζοντες τας αποστάσεις +ταύτας επί 3, ίνα έχωμεν την περιφέρειαν, ευρίσκομεν: 1,14; 2,16; 3,00; +4,56; 8,00; 8,30; 15,6; 28,61;» + + 71) Προφανώς αι δύο αύται πρόοδοι ηνωμέναι, ως μονάδος λαμβανομένου του +πρώτου κύκλου κοινού εις αμφοτέρας, παρέχουσι την σειράν 1, 2, 3, 4, 9, 8, +27. + + 72) Οι 3 πρώτοι είναι οι κύκλοι του Ηλίου, της Αφροδίτης και του Ερμού, +οι λοιποί τέσσαρες είναι ο της Σελήνης, του Άρεως, του Διός και του +Κρόνου. + + 73) Το ύστερον ενταύθα πρέπει να νοήται ουχί χρονικώς, αλλά λογικώς. +Και τα επόμενα δε δεν πρέπει να νοώνται υλικώς. + + 74) Έχομεν ούτω το σωματικόν σύμπαν, και εν αυτώ την ψυχήν, ως το +απλούν όπερ περιβάλλει το πολλαπλούν. Η ουσία του σωματικού και η της +ψυχής είναι η ενότης εν τη διαφορά. Η αυτή ουσία είναι διπλή. 1) τεθειμένη +εν τη διαφορά, συσχηματοποιείται εντός του ενός εις πολλά σημεία, άτινα +όμως είναι κινήσεις· 2) είναι πραγματικότης· αμφότεραι δε, ουσία και +πραγματικότης, είναι το όλον τούτο εν τη αντιθέσει ψυχής και σώματος, και +τούτο είναι πάλιν &έν&. Το Πνεύμα διαχωρεί εις πάντα, και το σωματικόν +είναι το εναντίον· αυτού μόνον καθ' όσον είναι αυτό τούτο πνεύμα. Ψυχή και +σώμα ή κόσμος είναι ουσιωδώς ταυτά. Η ψυχή, ήτις άρχει του σώματος του +κόσμου, είναι η αυτή ουσία οία είναι το αισθητόν τούτο Σύμπαν· είναι τα +αυτά σημεία, άπερ αποτελούσι την πραγματικότητα αυτού. Ο Θεός, η απόλυτος +ουσία, η υπόστασις, δεν βλέπει ειμή εαυτήν, γεννά μόνον εαυτόν (Εγέλ. Ιστ. +Φιλ. Α'). + + 75) Αναφέρεται εις τον αρχικόν &μερισμόν& της ψυχής κατά τους 7 +αριθμούς της &τετρακτύος& και εις την σύνδεσιν διά των δεσμών, δηλ. των +αριθμητικών και αρμονικών μέσων, οίτινες συνδέουσι τους αριθμούς. Τινές ως +τρίτην ουσίαν υπολαμβάνουσι την ζωήν, εξ ης και των δύο άλλων έγινεν η +ψυχή. + + 76) Ουσία &σκεδαστή& είναι το πολλαπλούν, το φαινόμενον, η αμέριστος +είναι το νοητόν. + + 77) Η ψυχή παρίσταται ως αποτελουμένη εκ στοιχείων ετερογενών, διότι +διάφορα και σχετικά προς τα στοιχεία ταύτα είναι τα πράγματα, τα οποία +πρέπει να μανθάνη. Οι σχολιασταί παρατηρούσιν ότι ενταύθα αναφέρονται +πάσαι σχεδόν αι υπό του Αριστοτέλους αριθμούμεναι δέκα κατηγορίαι. Ο +Πλούταρχος (Περί της εν Τιμ. ψυχογον.) λέγει ότι «εν τούτοις και των δέκα +κατηγοριών ποιείται υπογραφήν ο Πλάτων». + + 78) Και εν τω Σοφιστή λέγει ο Πλάτων, ότι λόγος και διάνοια είναι το +αυτό, πλην ότι η διάνοια είναι ο διάλογος τον οποίον η ψυχή διαλέγεται +εντός εαυτής, άνευ φωνής, ενώ ο λόγος είναι ο αυτός διάλογος εξερχόμενος +διά του στόματος μετά φωνής. Ο λόγος, ως διάνοια, ανήκει εις τα μέρος της +ψυχής όπερ και εν τω ανθρωπίνω σώματι είναι αθάνατον. Είναι δε φύσει &κατά +ταυτόν&, και διά τούτο είναι αληθής, οιονδήποτε αν έχη αντικείμενον, +νοητόν ή αισθητόν. Και περί μεν του αισθητού δόξα μόνον και πίστις +δύνανται να υπάρχωσιν, αλλ' ίνα αύται είναι αληθείς, πρέπει το υλικόν του +λόγου να είναι υγιές, ορθόν, (δύναται να λογίζηταί τις ορθώς, καίτοι +ορμάται εκ σφαλερών διδομένων). Το υλικόν όμως θα είναι ορθόν, αν ο κύκλος +του εναντίου, του αισθητού χωρή ορθώς, και ούτω μεταδίδη εις το θνητόν +μέρος της ψυχής τας αισθήσεις κανονικώς. Αν δε το αντικείμενον του λόγου +είναι νοητόν, ίνα υπάρξη η αληθής επιστήμη αυτού, δέον να τρέχη καλώς ο +κύκλος του ταυτού, άλλως ο συλλογισμός θα είναι ατελής ή ουχί ελεύθερος ή +θα ορμάται εκ προϋποθέσεων κακώς γινωσκομένων ή νοουμένων (Fraccaroli). + + 79) Αύτη είναι τώρα η ιδέα, η ουσία του κόσμου ως του εν εαυτώ +ευδαίμονος Θεού. Ενταύθα συμφώνως προς την ιδέαν ταύτην κατά πρώτον +εμφανίζεται ο κόσμος, ενταύθα κατά πρώτον η ιδέα του όλου είναι τελεία και +πλήρης. Έως εδώ εγεννάτο μόνον η ουσία του αισθητού, ουχί δε ο κόσμος ως +αισθητός, διότι, καίτοι ο Πλάτων ωμίλει πρότερον περί πυρός και των +λοιπών, έδιδεν εκεί μόνον την ουσίαν του αισθητού. Φαίνεται δ' ενταύθα ότι +αρχίζει πάλιν περί των προτέρων, περί των οποίων ήδη έχει πραγματευθή. +Αλλά, επειδή πρέπει ν' αρχίζωμεν από του αφηρημένου, ίνα φθάσωμεν εις το +συγκεκριμένον και αληθές, τούτο εμφανίζεται κατ' αρχάς ύστερον, και όταν +ευρεθή, τότε έχει την μορφήν και την όψιν νέας πάλιν ενάρξεως, και μάλιστα +εις το ασύνδετον ύφος του Πλάτωνος. Διά τούτο θα ήτο καλύτερον, αν έλειπον +εκείναι αι εκφράσεις, πυρ κλ. (Εγέλ. Ιστ. Φιλ.) + +&Σημείωσις.& — Η Πλατωνική φιλοσοφία διαφοροτρόπως ενοήθη κατά διαφόρους +εποχάς. Διότι ο Πλάτων, ως γνωστόν, δεν συνέταξε συστηματικήν έκθεσιν των +θεωριών αυτού. Αυτή δε η περίτεχνος διαλογική μορφή και οι μύθοι αλλότρια +εισάγοντες στοιχεία την φαντασίαν μάλλον ή την λογικήν νόησιν διεγείρουσι +και πολλαχώς δυσχεραίνουσι την κατανόησιν των θεωρημάτων. Ατυχώς δε δεν +εσώθησαν τα «άγραφα δόγματα περί αγαθού», άτινα κατέγραφον οι μαθηταί. +Μέγα εξ άλλου ελάττωμα ως προς το περιεχόμενον ή τους διορισμούς της ιδέας +είναι ότι αι δημώδεις παραστάσεις και τα καθαρά νοήματα συμφύρονται άνευ +διακρίσεως και εσωτερικού δεσμού. Ο Πλάτων βεβαίως πλην της παραστάσεως +είχε και καθαράν έννοιαν της απολύτου ουσίας, του πνεύματος, ουχί όμως και +της όλης πραγματικότητος αυτού. Διά τούτο παραστάσεις και έννοιαι της +Ουσίας χωρίζονται και αντιτίθενται, αλλ' όμως δεν δηλούται ότι μόνη η +έννοια είναι η Ουσία. Ούτως ομιλεί μεν ο Πλάτων περί Θεού και πάλιν εν +καθαροίς νοήμασι περί της απολύτου ουσίας των πραγμάτων, αλλ' ομιλεί περί +αυτών ως κεχωρισμένων ή χαλαρώς και φαινομενικώς μόνον συνδεδεμένων, ο δε +Θεός, ως ακατάληπτος ουσία, ανήκει πάντοτε εις την παράστασιν. Άλλοτε +πάλιν αντί αναπτύξεως της εννοίας εισάγει μύθους, διηγήματα, παραστάσεις +υλικάς, ίνα διορίση το νοητόν και πνευματικόν. — Οι Νεοπλατωνικοί, οίτινες +την μυθολογίαν εξήγουν αλληγορικώς και παρίστανον ως εκδήλωσιν ιδεών, +μετεποίουν εις φιλοσοφικά θεωρήματα τους Πλατωνικούς μύθους, ενίοτε δε +υπελάμβανον ως έκφρασιν του Απολύτου ό,τι παρά Πλάτωνι εκτίθεται εν μορφή +καθαράς νοήσεως, καίτοι ο Πλάτων δεν είχε κάμει διάκρισιν μεταξύ αυτών. +Ούτως ο Πρόκλος την περί του Όντος διδασκαλίαν του αριστουργήματος της +Πλατωνικής διαλεκτικής, του «Παρμενίδου», εθεώρει ορθώς ως την αληθινήν +θεολογίαν, ως την αληθή αποκάλυψιν των μυστηρίων της θείας ουσίας. Διότι +εν τω θαυμασίω τούτω διαλόγω αποδεικνύεται ότι η Ιδέα είναι ενότης +αντιθέτων διορισμών, ότι λ. χ. το έν και τα πολλά δεικνύονται διαλεκτικά +σημεία και είναι εκάτερον ταυτόν προς το εναντίον του. + +Η τοιαύτη δ' ενότης είναι πραγματικώς η Αλήθεια, είναι η Θεία Ουσία, ήτις +θέτει άμα και αναιρεί εις εαυτήν πάντα διορισμόν. Αλλ' όμως ο Πλάτων δεν +εδήλωσεν ούτω σαφώς την συνείδησιν ταύτην της ιδέας, ουδέ ότι η Ουσία αύτη +των πραγμάτων είναι αυτή η θεία Ουσία, και διά τούτο εν τη κοσμογονία του +Τιμαίου ο Θεός και η Ουσία των πραγμάτων φαίνονται κεχωρισμένα (Εγέλου +Ιστ. Φιλοσ. Β' σ. 244). + +Νεοπλατωνικών δογμάτων μετέχων και ο Πλούταρχος εν τω «Περί της εν τω +Τιμαίω Ψυχογονίας» υπεμνημάτισε το εν σελ. 35 - 36 Στεφ. χωρίον του +Πλάτωνος, διαιρέσας και αυτός την συγγραφήν του εις δύο μέρη. Το πρώτον +τούτων πραγματεύεται περί των στοιχείων, εξ ων συνέστη η ψυχή του κόσμου, +το έτερον δε περί των αριθμών και των λόγων, καθ' ους διηρέθη τα μίγμα +αυτών. Κρίνομεν ωφέλιμον διά τον Έλληνα σπουδαστήν του Πλάτωνος να +συνοψίσωμεν ενταύθα τα κυριώτερα σημεία των εξηγήσεων του Πλουτάρχου περί +των στοιχείων. Και πρώτον ανασκευάζει τους λέγοντας ότι ο Πλάτων διδάσκει, +ότι ο κόσμος και η ψυχή αυτού είναι αγένητος. Έπειτα επιχειρεί να αποδείξη +ότι ο δημιουργός ταύτα ευρισκόμενα εν αταξία ήγαγεν εις τάξιν. Ο κόσμος, +λέγει, και έκαστον των μερών αυτού συνέστη εκ σωματικής ουσίας και εκ +νοητής, και εκείνη μεν παρέσχεν εις το γινόμενον ύλην και υποκείμενον, +αύτη δε μορφήν και είδος. Η ύλη άμα μορφωθή είναι απτή και ορατή, η ψυχή +όμως διαφεύγει πάσαν αίσθησιν και είναι δύναμις αυτοκίνητος και πηγή και +αρχή κινήσεως, και δεν είναι μεν αρμονία, διεκοσμήθη όμως διά λόγου και +αρμονίας. Πάσα η ουσία εξ ης συνέστη ο κόσμος δεν εγένετο εκ του μη όντος, +αλλ' υπέκειτο ήδη και υποκειμένη διετέθη και διετάχθη υπό του δημιουργού. +Προ της γενέσεως του κόσμου υπήρχεν ακοσμία και αταξία, έχουσα το μεν +σωματικόν άμορφον και ασύστατον, το δε κινητικόν έμπληκτον και άλογον, +αλλ' ο δημιουργός διεκόσμησε και συνήρμοσε τας δύο ταύτας αρχάς. Εκ των +συστατικών της του κόσμου «Ψυχής» η λεγομένη μεριστή περί τα σώματα ουσία +είναι όχι σωματική ύλη, αλλ' η άτακτος και αόριστος, αυτοκίνητος δε και +κινητική αρχή, την οποίαν ο Πλάτων πολλαχού λέγει &ανάγκην&, εν δε τοις +Νόμοις καλεί ψυχήν άτακτον και κακοποιόν. Διότι αρχή και αιτία του κακού +εν τω κόσμω δεν δύναται να είναι το υποκείμενον, η άποιος, άμορφος και +άμοιρος πάσης αιτίας ύλη, ούτε ο δημιουργός, όστις αγαθός ων πάντα ηθέλησε +να εξομοιώση προς εαυτόν κατά το δυνατόν, αλλ' η κινητική της ύλης και +περί τα σώματα γενομένη μεριστή άτακτος και άλογος, ουχί όμως &άψυχος& +κίνησις, καθ' όσον, ως ελέχθη, η μεν ψυχή είναι αιτία και αρχή κινήσεως, ο +δε νους (λόγος) αρχή τάξεως και αρμονίας περί την κίνησιν. Η ψυχή δ' αύτη, +η εναντία και αντίπαλος προς την αγαθοεργόν κίνησιν, μετέσχε νου και +λογισμού και αρμονίας, ίνα γίνη κόσμου ψυχή. Ούτως ο Θεός δεν ανέστησε την +ύλην εν αργία ευρισκομένην, αλλ' έστησεν αυτήν ταραττομένην υπό της +ανοήτου και αλόγου αιτίας. Εν τω Φαίδρω ο Πλάτων εκ του αυτοκινήτου της +ψυχής συμπεραίνει το αγένητον, εκ δε του αγενήτου το αθάνατον αυτής. Εν τω +Τιμαίω φαίνεται μεν αναιρών το αΐδιον και αγένητον αυτής, αλλ' αίρει την +αντίφασιν, διότι &αγένητον& λέγει την προ της γενέσεως του κόσμου τα πάντα +κινούσαν πλημμελώς και ατάκτως, &γενομένην& δε λέγει και &γενητήν& +εκείνην, ην ο Θεός εκ ταύτης και εκ της μονίμου και αρίστης ουσίας +εποίησεν έννουν και κατέστησεν ηγεμόνα του παντός. Ούτω και το σώμα του +κόσμου πού μεν λέγει αγένητον, πού δε γενητόν διδάσκων σαφώς ότι ο Θεός +εδημιούργησεν ουχί σώμα απλώς, ουδέ όγκον και ύλην, αλλά συμμετρίαν +σώματος και κάλλος και ομοιότητα. Τον κόσμον όμως (το όλον) πάντοτε +ονομάζει γεγονότα και γενητόν, ουδέποτε δε αγένητον και αΐδιον. + +Η ψυχή λοιπόν του κόσμου συνέστη εκ δύο υποκειμένων, ήτοι 1) της +κρείττονος και αναλλοιώτου ουσίας, ήτις λέγεται αμέριστος και αμερής διά +το απλούν και απαθές και καθαρόν αυτής και 2) της χείρονος της περί τα +σώματα μεριστής, ήτις είναι αυτή η δοξαστική και φανταστική και συμπαθής +προς το αισθητόν κίνησις και ήτις δεν εγένετο, αλλ' υφίστατο αϊδίως, όπως +η άλλη. Λέγων δε ο Πλάτων ότι πριν να γίνη ο κόσμος υπήρχον τα τρία ταύτα: +το ον, η χώρα και η γένεσις, νοεί δι' αυτών το νοητόν (την αμέριστον +ουσίαν), την ύλην (τον χώρον) και την μεταβαλλομένην ουσίαν (την +μεριστήν). Τα τρία ταύτα στοιχεία είναι αχώριστα, (όπως αχώριστοι είναι αι +ψυχικαί ενέργειαι του διανοητικού, του βουλητικού και του αισθηματικού), +όπως και ο λόγος επιχειρών να χωρίση το ταυτόν και το έτερον, το έν και τα +πολλά, το αμέριστον και το μεριστόν δεν δύναται να τα χωρίση εντελώς. Η +ταυτότης, το ταυτόν, είναι η ιδέα των αναλλοιώτων, των ωσαύτως εχόντων, το +δε θάτερον η ιδέα των μεταβλητών, των διαφόρως εχόντων, και του μεν +θατέρου έργον είναι να χωρίζη και αλλοιοί και πολλά να ποιή· του δε +ταυτού έργον είναι να συνάγη και συνενοί τα πολλά εις έν. Αλλ' ουδ' έτερον +δύναται να υπάρξη και να νοηθή άνευ του ετέρου και αμφότερα εις άλληλα +αντανακλώνται. Το ταυτόν άνευ του θατέρου δεν θα είχε διαφοράν, άρα ούτε +κίνησιν, ούτε &γένεσιν&, το δε θάτερον άνευ του ταυτού δεν θα είχε τάξιν, +άρα ούτε σύστασιν ούτε &γένεσιν&. Αλλ' η τοιαύτη μέθεξις αλλήλων, ίνα +είναι γόνιμος, δείται τρίτου τινός, ως ύλης υποδεχομένης και διατιθεμένης +υπ' αμφοτέρων. Η ψυχή λοιπόν δεν είναι παν έργον του Θεού, αλλ' έχουσα +σύμφυτον εν εαυτή την μοίραν του κακού διεκοσμήθη υπό του Θεού διά της +ενότητος, της ταυτότητος και της ετερότητος. + + 80) Η Γένεσις (Α. 31) λέγει· «Και είδεν ο Θεός πάντα όσα εποίησε· και +ιδού ήσαν καλά λίαν». Ο κόσμος είναι η εικών παραδείγματος και ως ανωτέρω +(σελ. 34 Β) ερρήθη είναι Θεός ευδαίμων και ως το παράδειγμα είναι ζώον +αΐδιον ή κατά πληθυντικόν θεοί αΐδιοι. Θεοί έπειτα ρητώς λέγονται ουχί +μόνον ο κόσμος σύμπας, αλλά και τα καθέκαστα ουράνια σώματα και τέλος και +αυτοί οι θεοί της μυθολογίας. Αλλά τινες των Θεών τούτων είναι ρητώς +κατώτεροι, και μόνη αμφιβολία αντιθέσεως προς τον ένα Θεόν, Πατέρα και +Δημιουργόν, δύναται να εγείρη το παράδειγμα, ήτοι αι ιδέαι, διότι το +αρχέτυπον τούτο είναι λογικώς πρότερον της Δημιουργίας και δεν είναι +γεννητόν. Ο Πλάτων όμως συλλαμβάνει τον νοητόν κόσμον ως την +πραγματικότητα αντιθέτως προς τον αισθητόν κόσμον, τον οποίον θεωρεί ως +φαινόμενον, και διά τούτο δύναται να καλή τον νοητόν κόσμον ζώον αΐδιον. Ο +νοητός κόσμος, το αΐδιον ζώον, ποιείται υπό του Θεού και η νόησις του +όντος μετέχει της φύσεως του νοούντος. Θεοί άρα δύνανται να καλώνται αι +ιδέαι κατά μέθεξιν (ουχί καθ' ομοίωσιν). + + 81) Αν η εικών πρέπει να παριστάνη το παράδειγμα εις ό,τι έχει +ουσιώδες, τότε ό,τι εν τω παραδείγματι είναι ουσία, τούτο θα είναι εν τη +εικόνι φαινόμενον και ποιότης, αλλά δεν θα δύναταί ποτε να λείπη. Ο +&πεπερασμένος& χρόνος λοιπόν δεν θα ήτο πλέον εικών της αιωνιότητος. Άρα +και η εικών θα μετέχη αιωνιότητος. Και όπως ο χρόνος, ούτω και ο κόσμος, +εάν θα είναι εικών του Όντος, θα εξακολουθή να γίνηται αδιαλείπτως και +ατελευτήτως· θα τείνη εκ φύσεως απαύστως να φθάση το ον χωρίς ποτε να +δύναται να φθάση αυτό. + + 82) Επειδή ο κόσμος είναι μία συνεχής γένεσις (γίγνεσθαι), είναι άτοπον +να γίνηται περί αυτού χρήσις του &είναι& (εστίν). + + 83) Ο Πλάτων τον θείον κόσμον καλεί Παράδειγμα, όπερ είναι μόνον εν τη +νοήσει νοητόν και ταυτόν εαυτώ. Αλλά το όλον τούτο πάλιν αντιθέτει προς +εαυτό, ούτως ώστε υπάρχει έν δεύτερον, όπερ είναι η εικών του πρώτου, ο +κόσμος ο ων γεννητός και αισθητός. Το δεύτερον τούτο είναι το σύστημα της +ουρανίου κινήσεως· το πρώτον είναι το αΐδιον ζώον. Το δεύτερον, όπερ έχει +σύστασιν και γένεσιν εν εαυτώ, δεν δύναται να γίνη εντελώς όμοιον προς το +πρώτον, την αιώνιον Ιδέαν. Εγένετο όμως αυτοκίνητος εικών του αιωνίου, +όπερ μένει εν τη ενότητι, και η αιώνιος αύτη εικών ήτις αυτοκινείται +ρυθμικώς κατά τους αριθμούς είναι ο λεγόμενος χρόνος. Ο αληθής χρόνος +είναι αιώνιος, είναι το παρόν. Διότι η Υπόστασις δεν δύναται να γίνη ούτε +πρεσβυτέρα ούτε νεωτέρα και ο χρόνος ως άμεσος εικών του αιωνίου δεν έχει +ως μέρη του ούτε το μέλλον ούτε το παρελθόν. Ο χρόνος είναι στιγμή, +διορισμός της ιδέας, ως ο χώρος, — ο αντικειμενικός τρόπος του πνευματικού +είναι χώρος και χρόνος ουχί αισθητοί· — ο άμεσος τρόπος, καθ' ον το πνεύμα +μεταβαίνει εις την αντικειμενικήν μορφήν, το αισθητόν όπερ δεν είναι +αισθητόν. (Εγέλ. Ιστ. Φιλ.). + + 84) Η Ιδέα του Λόγου ως δημιουργού του κόσμου, δι' ου τα πάντα +εγένοντο, ως του μονογενούς υιού του Θεού κλ., εκ της Ελληνικής φιλοσοφίας +μετέβη διά του Αλεξανδρινού Ιουδαϊσμού εις τον Χριστιανισμόν. Ο ιουδαϊσμός +ούτος εξηγών την θρησκείαν του διά της φιλοσοφίας είχε συμβιβάση διά μέσου +της ιδέας του Λόγου την εθνικήν πίστιν του εις Θεόν με τας διδασκαλίας των +Ελλήνων φιλοσόφων. Η φιλοσοφική αύτη έννοια του λόγου είναι προ πάντων +έργον Φίλωνος του Ιουδαίου, φιλοσόφου, όστις ήτο σύγχρονος του Χριστού, +εγίνωσκε την Πλατωνικήν φιλοσοφίαν, την Πυθαγορικήν, την Αριστοτελικήν και +την Στωικήν και κατ' εκλογήν μετεχειρίζετο αυτάς. Η μεταφυσική ιδέα του +Φίλωνος εμφανίζεται εν τω 4ω Ευαγγελίω επεξειργασμένη εν μορφή πλήρει και +τελεία προς σκοπόν ηθικόν και θρησκευτικόν. Εναυτώ ο λόγος είναι η αρχή +δι' ης ο άνθρωπος αναγεννάται πνευματικώς και ενούται προς τον Θεόν. Ο +θείος ούτος μεσίτης, ο λόγος, ενεσαρκώθη εν τω προσώπω του Χριστού κλ. + + 85) Ο διαπρεπής αστρονόμος Sciaparelli (Οι Πρόδρομοι του Κοπερνίκου σ. +16) μετέφρασε το χωρίον τούτο ως εξής: Εκείνοι ων ο κύκλος ήτο ελάσσων +έβαινον ταχύτερον, εκείνοι δε ων ο κύκλος ήτο μείζων ετέλουν βραδύτερον +την περιφοράν των. Και ούτως εν τη κινήσει της φύσεως του ταυτού οι +ταχύτερον τελούντες την περιστροφήν των εφαίνοντο ότι κατεφθάνοντο υπό των +χωρούντων βραδύτερον, ενώ συνέβαινε το εναντίον. Διότι, επειδή η κίνησις +αύτη έκαμνε πάντας να διανύωσιν έλικα, οι δε πλανήται εκινούντο εναντίως +προς αυτήν, οι βραδύτερον απομακρυνόμενοι από του ταυτού (όπερ υπερέβαινε +πάντας κατά την ταχύτητα) εφαίνοντο ότι το ηκολούθουν εγγύτερον ή πάντες +οι άλλοι. + + 86) Η ημέρα και η νυξ εγεννήθησαν εκ της κινήσεως του ουρανού, ήτις +είναι μία και πάντοτε η αυτή. Τω όντι θα ήρκει η ημερησία στροφή του +ουρανού προς γέννησιν της ημέρας και της νυκτός, διότι και ο ήλιος +μεταφέρεται εκ της επικρατήσεως της κινήσεως ταύτης. Αλλά διά μόνης της +ημερησίας κινήσεως θα εγεννώντο ίσαι ημέραι και νύκτες άνευ άλλης +περιόδου. Διά τούτο απαιτείται η περιστροφή των πλανητών επί της +εκλειπτικής, η δε περίοδος της σελήνης παράγει τον μήνα και η του ηλίου το +έτος. + + 87) Ήτοι υπό της ημερησίας κινήσεως, ήτις είναι ούτως η μετρική μονάς +πασών των κινήσεων. Εκ της ημερησίας περιστροφής του κόσμου περί τον άξονα +αυτού προέρχεται η ημερησία περιστροφή πάντων των ουρανίων σωμάτων πέριξ +της γης. + + 88) &Φυσική&. — Εν τω 12 κεφ. ο Πλάτων μεταβαίνει από της μηχανικής εις +την φυσικήν, όπου τα πράγματα θεωρούνται ως υπάρχοντα καθ' εαυτά και +έχοντα ποιότητας, δι' ων προσδιορίζονται ατομικώς. Πρώτη και γενικωτάτη +ποιότης είναι το φως, εξ ου επλάσθησαν ο ήλιος και οι αστέρες και όπερ +είναι διάφορον της φλογός ή του πυρός. Το φως δεν καταστρέφει, δεν καίει +και εκ τούτου διακρίνεται του πυρός και του θερμού. Είναι σώμα, διότι +υπάρχει τι ατομικόν διαφέρον από των άλλων, αλλ' είναι αβαρές και +εκτείνεται πανταχού μετ' απολύτου ταχύτητος. Αλλ' άμα έλθη εις σχέσιν με +το σκοτεινόν, με τα σώματα και καταστήση ταύτα ορατά, τότε το φως +υφίσταται διαφοράς διευθύνσεως και ποσότητος (περί την λάμψιν). Εκ των +σωμάτων ανακλάται το φως πανταχού. Αλλ' ένεκα της διαχύσεως αυτού μη έχον +σχεδόν συγκέντρωσιν υποχωρεί εις τα τέσσαρα φυσικά στοιχεία. + +Τα στοιχεία ταύτα είναι ανάλογα. Το πυρ είναι προς το ύδωρ όπως ο αήρ προς +την γην και ανάπαλιν η γη είναι προς τον αέρα ως το ύδωρ προς το πυρ. +Ταύτα είναι τα κατ' εξοχήν σώματα της φύσεως, τα οποία δύνανται να +αποσυντεθώσιν εις απλούστερα, αλλά τότε αποβάλλουσι τον ουσιώδη και +ευεργετικόν χαρακτήρα αυτών, νεκρούνται, καθίστανται απολύτως ανίκανα να +παραγάγωσί τι ζων. Του πυρός και του αέρος την αναφοράν δεικνύει η πείρα, +διότι ισχυρά πίεσις αέρος παράγει πυρ· αμφότερα δε προσβάλλουσι τα διάφορα +σώματα. Το ύδωρ και ο αήρ είναι ρευστά, αλλά το ύδωρ δεν είναι ελαστικόν, +ούτε πιεστόν, ενώ ο αήρ είναι αδιάφορος προς τον χώρον ον κατέχει. Η γη +είναι εξόχως στερεά. Εν πάση μεταμορφώσει το κυριώτερον στοιχείον είναι το +ύδωρ, διότι είναι σώμα ουδέτερον, επιδεκτικόν μεταβολής και διορισμού. Ο +αήρ, ως ενεργητικόν στοιχείον, εξαφανίζει τον διορισμόν· Το πυρ, τέλος, +είναι το εξόχως φθαρτικόν στοιχείον. + + 89) Τα 4 είδη των ζώων αντιστοιχούσι προς τα 4 είδη των στοιχείων, πυρ, +αέρα, ύδωρ, γην. + + 90) Ο κόσμος ήδη εδημιουργήθη και έχει την ψυχήν αυτού από του κέντρου +εκτεινομένην εις πάσαν την περιφέρειαν. Τώρα θα δημιουργηθώσι τα καθέκαστα +ζώα, και πρώται αι διάνοιαι αίτινες θα κυβερνώσι τα καθέκαστα μέρη του +παντός, και αίτινες είναι οι κατώτεροι θεοί, οίτινες ετέθησαν εις τον νουν +του δεσπόζοντος κύκλου, ίνα ακολουθώσιν αυτόν. + + 91) Ομιλεί περί των απλανών αστέρων και των διανοιών αίτινες άρχουσιν +αυτών. Καθ' όσον ούτοι είναι διάνοιαι θείαι και αναλλοίωτοι, έκαστος +κινείται την κίνησιν του ταυτού, ήτοι την περί τον ίδιον άξονα, όπως και +το σύμπαν. Αλλ' είναι και μέρη του παντός, και δη του ογδόου κύκλου, όστις +στρέφεται περί εαυτόν. Έχουσιν άρα οι αστέρες ούτοι μίαν κίνησιν ιδίαν +περί τον άξονα αυτών και ετέραν κίνησιν μεταθέσεως κοινήν εις όλην την +σφαίραν εις ην ανήκουσιν. Είναι λοιπόν απλανείς ουχί απολύτως αλλά κατ' +αναφοράν προς την σφαίραν αυτών, εν η μένουσι πάντοτε εις την αυτήν θέσιν. + + 92) Την κίνησιν ταύτην ποιούσι προς τα εμπρός σχετικώς με την κίνησιν +περί τον ίδιον άξονα, αλλά και ταύτην κυκλικώς περί τον άξονα του παντός, +ανήκουσαν εις πάσαν την σφαίραν των απλανών. + + 93) Οι απλανείς δεν κινούνται ούτε προς τα δεξιά ούτε προς τα αριστερά, +ούτε προς τα άνω ούτε προς τα κάτω, ούτε προς τα οπίσω. + + 94) Τινές δεν παραδέχονται ότι ο Πλάτων αποδίδει εις τους πλανήτας και +περιστροφήν περί τον ίδιον άξονα. Διότι, λέγουσιν, εάν και τούτους καλή +ορατούς θεούς, θεότητα καλεί και την γην, την οποίαν θεωρεί ακίνητον. + + 95) Ο Αριστοτέλης κακώς λέγει ότι ο Πλάτων εδόξαζεν ότι η γη κινείται +περί τον ίδιον άξονα. Εν τούτοις ο Πλούταρχος και άλλοι βεβαιούσιν ότι ο +Πλάτων εις πρεσβυτικήν ηλικίαν μετέβαλε γνώμην περί της γης, λέγων ότι το +κέντρον προσήκεν εις κρείττον τι. Και εν τοις Νόμοις VII 821 - 22 και εν +τη Επινομίδι (987 Β) φαίνεται κλίνων προς το ηλιοκεντρικόν σύστημα. Ίσως ο +Αριστοτέλης συνέχεε την προφορικήν διδασκαλίαν, τα άγραφα δόγματα, με τα +γεγραμμένα. — Η γη συσπειρουμένη περί τον άξονα του παντός και ακινήτως +ηρεμούσα παράγει την ημέραν και την νύκτα διά της αντιστάσεώς της εις την +κίνησιν και συνάμα φυλάττει αυτάς. Η ακινησία της, λέγει ο Πλούταρχος, +δίδει εις τα άστρα, ανατολήν και δύσιν. + + 96) Ο Τίμαιος λέγει παραβολάς, επανακυκλήσεις κ.λ. Κατά τον Πρόκλον +παραβολή είναι η θέσις δύο πλανητών επί του αυτού μήκους (αι κατά το μήκος +αυτών συντάξεις, αι συνανατολαί και συγκαταδύσεις). Επανακύκλησις είναι η +βραδύτης, κοινώς όμως ερμηνεύεται ως η επάνοδος του άστρου εις το αυτό +σημείον του κύκλου, η επιτέλεσις της περιφοράς. + + 97) Ενταύθα μόνον ομιλεί περί των θεών της μυθολογίας μετά τινος +ειρωνείας, καίτοι θέλει να σεβασθή την λαϊκήν θρησκείαν, εις ην όμως δεν +επίστευεν ο φιλόσοφος. + + 98) Οι πρώτοι είναι οι αστέρες, οι άλλοι φαίνονται ότι είναι οι Θεοί +της μυθολογίας. + + 99) Το περίφημον τούτο χωρίον αναφέρουσι και χριστιανοί συγγραφείς. +Ηδύνατο να είπη (τα άστρα) και τέκνα Θεού ή εμά τέκνα. + + 100) Διό και ο κόσμος θα διαρκή πάντοτε κατά το θέλημα του Θεού. + + 101) Πρόκειται ουχί περί δημιουργίας, αλλά περί διακρίσεως· η ψυχή δηλ. +του κόσμου, ίνα έλθη εις πραγματικήν ύπαρξιν, πρέπει να διακριθή εις +ατομικάς ψυχάς. Πρώτη διάκρισις εγένετο με την δημιουργίαν των Θεών, ήτις +αφήκεν υπόλοιπα. + + 102) Η ενσάρκωσις εις σώμα ανθρώπου άρρενος. Αι αμαρτήσασαι ψυχαί +ενσαρκούνται εν δευτέρα γενέσει εις σώμα γυναικός. + + 103) Εις τους αστέρας, οίτινες εδημιουργήθησαν, ίνα σημειώσι και +μετρώσι τον χρόνον. + + 104) Ειθισμένη υπό της ψυχής πριν ή ενσαρκωθή, επειδή εκεί επάνω είναι +η αληθής πατρίς αυτής, ενώ η γη είναι μία εξορία προς αυτήν. + + 105) Αλλά πώς δύνανται να υπάρξωσιν άνδρες, αν μη υπάρξωσι συγχρόνως +και γυναίκες; + + 106) Αφού ο Θεός εξήγησεν εις τας ψυχάς τους νόμους της φύσεως και είπε +πως θα προβή εις την γένεσιν αυτών, ήτοι την ενσάρκωσιν αυτών, εκτελεί την +επαγγελίαν του και διανέμει αυτάς εις τους πλανήτας, ετοίμους να δεχθώσι +μετά των σωμάτων και τα θνητά μέρη αυτών. Εν σελ. 41 λέγεται ότι ο Θεός +&ένειμεν& εκάστην ψυχήν εις έκαστον άστρον, και υπέσχετο νέαν &διασποράν&, +ήτις εκτελείται νυν. (41 - 42). Ούτως υπάρχει μία διανομή και είτα μία σπορά +ψυχών. + + 107) Επανέρχεται εις την λογικήν έννοιαν του Θεού, όστις είναι πάντοτε +κατά τον αυτόν τρόπον. Ό,τι δε ελέχθη περί των ενεργειών του νοείται +εικονικώς. Ούτω λέγει αμέσως, &νοήσαντες&, διότι τα παραγγέλματα του Θεού +είναι ληπτά υπό του νου, ουχί υπό των αισθήσεων. + + 108) Η ύλη λαμβάνεται επί δανείω προς γέννησιν του ανθρωπίνου σώματος, +όπερ ουδέποτε είναι, αλλά πάντοτε γίνεται, και πρέπει να αποδοθή. Εκ +τούτου η ανάγκη του θανάτου. «Γη ει και εις γην απελεύση». + + 109) Αποβάλλεται τότε η ικανότης προς την διαλεκτικήν, ήτοι προς το +σχηματίζειν ορθάς κρίσεις ταυτότητος και ετερότητος. Πρβ. Σοφ. σ. 253 Δ. + + 110) Ευστόχως ο Martin σημειοί ενταύθα: «Ενίοτε ζωηρότατον αισθητικόν +πάθος, αντί να περισπά την ψυχήν, κυριεύει αυτήν όλην, εξεγείρει τας +διανοητικάς δυνάμεις και συγκεντροί επιτυχώς αυτάς εις τον ζητούμενον +σκοπόν. Τότε ο νους φαίνεται θριαμβεύων, αλλά τούτο είναι ψευδής επίφασις. +Ο νους είναι πράγματι ικανός δούλος, αλλά δούλος· εργάζεται ουχί δι' +εαυτόν, αλλά υπέρ του πάθους, όπερ δεσπόζει αυτού. + + 111) Ενταύθα λήγουσι τα υπομνήματα του Πρόκλου. + + 112) Ουχί ο Θεός ο Πατήρ, αλλ' ο κατώτερος ο αναλαβών το έργον. + + 113) Οι αρχαίοι φιλόσοφοι εξήγουν την γνώσιν οι μεν διά της ενεργείας +του ομοίου επί του ομοίου, οι δε διά της του εναντίου επί του εναντίου. + + 114) Οι Πυθαγορικοί έλεγον ότι η όψις είναι πυρ εσωτερικόν, όπερ +εξέρχεται εκ των ομμάτων και θίγει τα αντικείμενα. Οι ατομολόγοι εδόξαζον +ότι εικόνες αποσπώνται από των αντικειμένων και προσβάλλουσι τα όμματα. +Πρώτος ο Εμπεδοκλής φαίνεται ότι συνεδύασε τας δύο θεωρίας, έπειτα δε ο +Πλάτων αναμίξας τας φωτεινάς απορροάς των ομμάτων και τας των αντικειμένων +εξήγει την όψιν διά της συναντήσεως αυτών (Πλατωνική συναύγεια). + + 115) Λογοπαίγνιον. Τα τέσσαρα είδη, πυρ, αήρ, ύδωρ, γη, θεωρούνται +κοινώς τα στοιχεία του παντός ή τα γράμματα του αλφαβήτου του παντός, ενώ +δεν είναι ούτε συλλαβαί, ήτοι ούτε πρώτα στοιχεία, ούτε πρώτος συνδυασμός +πρώτων στοιχείων. Μόλις λοιπόν δύνανται να συγκρίνωνται με ακεραίας +λέξεις. + + 116) Την ιδέαν πυρ, ή και τον χώρον. + + 117) Εν τω Φαίδωνι όμως σ. 102 Δ - Ε λέγει ότι τα εισερχόμενα και +εξερχόμενα (εις τα πράγματα, ουχί εις τον χώρον) είναι αι ιδέαι. + + 118) Τα τέσσαρα είδη πυρ κ.λ. δεν είναι στοιχεία, ως ημείς τα νοούμεν, +αλλά καταστάσεις της ύλης, ήτοι καυστόν, υγρόν κ.λ. είναι εικόνες της +ιδέας) του πυρός κ.λ. + + 119) Εάν η διανοητική ενέργεια πρέπη να έχη αντικείμενον διάφορον της +αισθητικής, ταύτης μεν ίδια είναι τα αισθητά, εκείνης δε τα νοητά, άρα τα +νοητά υπάρχουσιν. Εάν όμως τα εξαγόμενα εκατέρας δεν διαφέρωσιν, ήτοι αν +εις εκατέραν απονέμωμεν τον αυτόν βαθμόν βεβαιότητος, τότε αι αισθητικαί +αντιλήψεις θα είναι το μάλιστα βέβαιον. Αλλά τούτο είναι αδύνατον κατά τον +Πλάτωνα, εις την διδασκαλίαν του οποίου αντίκειται όλως το δόγμα: ουδέν εν +τω νω ο μη πρότερον εν τη αισθήσει. + + 120) &Ακίνητον πειθοί&, ήτις είναι η άνευ λόγου πεποίθησις η υποβολή +(Θεαίτ. 201). + + 121) Ο Fraccaroli ορθότερον ίσως μεταφράζει: μικρού μέρους του νου +μετέχει το ανθρώπινον γένος. + + 122) Αποκλείει εδώ την εν τω Φαίδωνι θεωρίαν της μεθέξεως, ήτοι της +εμμονής της ιδέας εν τω φαινομένω, ότι δηλ. το φαινόμενον μετέχει της +ιδέας της ποιότητος αυτού. Ενταύθα η μέθεξις γίνεται μίμησις· το +φαινόμενον δεν μετέχει της ιδέας, αλλ' είναι μίμησις αυτής. + + 123) Ειπών ότι η διδαχή είναι καρπός του νου, η πειθώ δε της δόξης, +αριθμεί τα τρία στοιχεία της δημιουργίας, ων 1) η ιδέα την οποίαν +εποπτεύει η νόησις, 2) το φαινόμενον ή το πράγμα, ληπτόν υπό της δόξης και +αισθήσεως και 3) η χώρα, αντικείμενον της πίστεως, ήτις είναι το πρώτον +μέρος της δόξης, διότι έτερον, κατώτέρον μέρος είναι η εικασία. Τις είναι +όμως ο νόθος λογισμός, ο Πλάτων δεν εξηγεί. + + 124) Σφαλερώς αντιλαμβανόμεθα, ότι το να είναι τα πράγματα εν τόπω +είναι νόμος καθολικός. Διότι ο Θεός και αι ιδέαι δεν είναι εν τόπω κατά +Πλάτωνα. + + 125) Παρομοιάζει την εκ των αισθημάτων προερχομένην δόξαν με την +εντύπωσιν του ονειρώττοντος, όστις όμως νομίζει ότι βλέπει την αλήθειαν. +Εάν λοιπόν ο κόσμος των αισθήσεων είναι ο κόσμος των ονείρων, ο του νου +είναι ο της αληθείας. Η αίσθησις άρα είναι κώλυμα εις τον νουν, διότι τον +εμποδίζει ν' απαλλαγή των όρων του χώρου και του χρόνου. + + 126) Της ιδέας. Η εικών δεν λαμβάνει ύπαρξιν εκ της ιδέας, ης είναι απλή +μίμησις, αλλ' εξ άλλου, εκ της χώρας. Η ιδέα όμως υπάρχει καθ' εαυτήν +και επομένως δεν δύναται να μεταβή εις άλλο και να γίνη πρότυπον άμα και +εικών. Αλλ' αν αι ιδέαι έχουσιν ύπαρξιν χωριστήν εκτός των πραγμάτων, +δεν έπεται ότι είναι εκτός του Θεού, όστις είναι ουσία, ως αι ιδέαι, ενώ τα +πράγματα δεν είναι ουσία. + + + + + + + + + + +End of the Project Gutenberg EBook of Timaeus, by Plato + +*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK TIMAEUS *** + +***** This file should be named 35453-0.txt or 35453-0.zip ***** +This and all associated files of various formats will be found in: + http://www.gutenberg.org/3/5/4/5/35453/ + +Produced by Sophia Canoni (txt file) and Andrew Sly (html +file). Book provided by Iason Konstantinides. + + +Updated editions will replace the previous one--the old editions +will be renamed. + +Creating the works from public domain print editions means that no +one owns a United States copyright in these works, so the Foundation +(and you!) can copy and distribute it in the United States without +permission and without paying copyright royalties. Special rules, +set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to +copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to +protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project +Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you +charge for the eBooks, unless you receive specific permission. If you +do not charge anything for copies of this eBook, complying with the +rules is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose +such as creation of derivative works, reports, performances and +research. They may be modified and printed and given away--you may do +practically ANYTHING with public domain eBooks. Redistribution is +subject to the trademark license, especially commercial +redistribution. + + + +*** START: FULL LICENSE *** + +THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE +PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK + +To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free +distribution of electronic works, by using or distributing this work +(or any other work associated in any way with the phrase "Project +Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project +Gutenberg-tm License (available with this file or online at +http://gutenberg.org/license). + + +Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm +electronic works + +1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm +electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to +and accept all the terms of this license and intellectual property +(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all +the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy +all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession. +If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project +Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the +terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or +entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8. + +1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be +used on or associated in any way with an electronic work by people who +agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few +things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works +even without complying with the full terms of this agreement. See +paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project +Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement +and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic +works. See paragraph 1.E below. + +1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation" +or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project +Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the +collection are in the public domain in the United States. If an +individual work is in the public domain in the United States and you are +located in the United States, we do not claim a right to prevent you from +copying, distributing, performing, displaying or creating derivative +works based on the work as long as all references to Project Gutenberg +are removed. Of course, we hope that you will support the Project +Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by +freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of +this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with +the work. You can easily comply with the terms of this agreement by +keeping this work in the same format with its attached full Project +Gutenberg-tm License when you share it without charge with others. + +1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern +what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in +a constant state of change. If you are outside the United States, check +the laws of your country in addition to the terms of this agreement +before downloading, copying, displaying, performing, distributing or +creating derivative works based on this work or any other Project +Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning +the copyright status of any work in any country outside the United +States. + +1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: + +1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate +access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently +whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the +phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project +Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, +copied or distributed: + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + +1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived +from the public domain (does not contain a notice indicating that it is +posted with permission of the copyright holder), the work can be copied +and distributed to anyone in the United States without paying any fees +or charges. If you are redistributing or providing access to a work +with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the +work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 +through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the +Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or +1.E.9. + +1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted +with the permission of the copyright holder, your use and distribution +must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional +terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked +to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the +permission of the copyright holder found at the beginning of this work. + +1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm +License terms from this work, or any files containing a part of this +work or any other work associated with Project Gutenberg-tm. + +1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this +electronic work, or any part of this electronic work, without +prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with +active links or immediate access to the full terms of the Project +Gutenberg-tm License. + +1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, +compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any +word processing or hypertext form. However, if you provide access to or +distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than +"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version +posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org), +you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a +copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon +request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other +form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm +License as specified in paragraph 1.E.1. + +1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, +performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works +unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. + +1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing +access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided +that + +- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from + the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method + you already use to calculate your applicable taxes. The fee is + owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he + has agreed to donate royalties under this paragraph to the + Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments + must be paid within 60 days following each date on which you + prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax + returns. Royalty payments should be clearly marked as such and + sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the + address specified in Section 4, "Information about donations to + the Project Gutenberg Literary Archive Foundation." + +- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies + you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he + does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm + License. You must require such a user to return or + destroy all copies of the works possessed in a physical medium + and discontinue all use of and all access to other copies of + Project Gutenberg-tm works. + +- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any + money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the + electronic work is discovered and reported to you within 90 days + of receipt of the work. + +- You comply with all other terms of this agreement for free + distribution of Project Gutenberg-tm works. + +1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm +electronic work or group of works on different terms than are set +forth in this agreement, you must obtain permission in writing from +both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael +Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the +Foundation as set forth in Section 3 below. + +1.F. + +1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable +effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread +public domain works in creating the Project Gutenberg-tm +collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic +works, and the medium on which they may be stored, may contain +"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or +corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual +property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a +computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by +your equipment. + +1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right +of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project +Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project +Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all +liability to you for damages, costs and expenses, including legal +fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT +LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE +PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE +TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE +LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR +INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH +DAMAGE. + +1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a +defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can +receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a +written explanation to the person you received the work from. If you +received the work on a physical medium, you must return the medium with +your written explanation. The person or entity that provided you with +the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a +refund. If you received the work electronically, the person or entity +providing it to you may choose to give you a second opportunity to +receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy +is also defective, you may demand a refund in writing without further +opportunities to fix the problem. + +1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth +in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER +WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO +WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. + +1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied +warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. +If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the +law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be +interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by +the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any +provision of this agreement shall not void the remaining provisions. + +1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the +trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone +providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance +with this agreement, and any volunteers associated with the production, +promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works, +harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, +that arise directly or indirectly from any of the following which you do +or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm +work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any +Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause. + + +Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm + +Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of +electronic works in formats readable by the widest variety of computers +including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists +because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from +people in all walks of life. + +Volunteers and financial support to provide volunteers with the +assistance they need, are critical to reaching Project Gutenberg-tm's +goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will +remain freely available for generations to come. In 2001, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure +and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations. +To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation +and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 +and the Foundation web page at http://www.pglaf.org. + + +Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive +Foundation + +The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit +501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the +state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal +Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification +number is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is posted at +http://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent +permitted by U.S. federal laws and your state's laws. + +The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S. +Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered +throughout numerous locations. Its business office is located at +809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email +business@pglaf.org. Email contact links and up to date contact +information can be found at the Foundation's web site and official +page at http://pglaf.org + +For additional contact information: + Dr. Gregory B. Newby + Chief Executive and Director + gbnewby@pglaf.org + + +Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation + +Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide +spread public support and donations to carry out its mission of +increasing the number of public domain and licensed works that can be +freely distributed in machine readable form accessible by the widest +array of equipment including outdated equipment. Many small donations +($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt +status with the IRS. + +The Foundation is committed to complying with the laws regulating +charities and charitable donations in all 50 states of the United +States. Compliance requirements are not uniform and it takes a +considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up +with these requirements. We do not solicit donations in locations +where we have not received written confirmation of compliance. To +SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any +particular state visit http://pglaf.org + +While we cannot and do not solicit contributions from states where we +have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition +against accepting unsolicited donations from donors in such states who +approach us with offers to donate. + +International donations are gratefully accepted, but we cannot make +any statements concerning tax treatment of donations received from +outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. + +Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation +methods and addresses. Donations are accepted in a number of other +ways including checks, online payments and credit card donations. +To donate, please visit: http://pglaf.org/donate + + +Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic +works. + +Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm +concept of a library of electronic works that could be freely shared +with anyone. For thirty years, he produced and distributed Project +Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support. + + +Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed +editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S. +unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily +keep eBooks in compliance with any particular paper edition. + + +Most people start at our Web site which has the main PG search facility: + + http://www.gutenberg.org + +This Web site includes information about Project Gutenberg-tm, +including how to make donations to the Project Gutenberg Literary +Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to +subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks. diff --git a/35453-0.zip b/35453-0.zip Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..5bde566 --- /dev/null +++ b/35453-0.zip diff --git a/35453-h.zip b/35453-h.zip Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..10b0426 --- /dev/null +++ b/35453-h.zip diff --git a/35453-h/35453-h.htm b/35453-h/35453-h.htm new file mode 100644 index 0000000..431d529 --- /dev/null +++ b/35453-h/35453-h.htm @@ -0,0 +1,4229 @@ +<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" + "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd"> +<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="el" lang="el"> +<head> +<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8" /> +<title>Τίμαιος</title> +<style type="text/css"> +<!-- +body {padding-right: 10%; padding-left: 10%;} +div.titlepage {text-align: center; line-height: 2.0; margin-top: 4em;} +.gesp {letter-spacing:0.4em;} +p.speaker {text-indent: -2ex;} +div.chaphead {margin: 2em 10%; text-align: left;} +.center {text-align: center;} +.finish {text-align: center; font-size: 1.2em;} +.small {font-size: 90%} +.footnote {margin-left: 10%; margin-right: 10%; font-size: 0.9em; text-indent: -2em;} +.fnsign {vertical-align:baseline; position: relative; + bottom: 0.33em; font-size: .8em; text-decoration: none;} +.tnotes {background-color: #eeeeee; color: #000; + padding-top: .5em; padding-bottom: .5em; + padding-left: 1em; padding-right: 1em; + margin-left: 5%; margin-right: 5%;} +td {padding-left: 1em;} +td.number {text-align: right;} +p img {vertical-align: middle;} +--> +</style> +</head> + +<body> + + +<pre> + +The Project Gutenberg EBook of Timaeus, by Plato + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + + +Title: Timaeus + Volume A + +Author: Plato + +Translator: Paulus Gratsiatos + +Release Date: March 2, 2011 [EBook #35453] + +Language: Greek + +Character set encoding: UTF-8 + +*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK TIMAEUS *** + + + + +Produced by Sophia Canoni (txt file) and Andrew Sly (html +file). Book provided by Iason Konstantinides. + + + + + + +</pre> + + +<div class="tnotes"> +<p lang="en">Note: The tonic system has been changed from polytonic to monotonic. +A table of errors at the end of the 2nd volume has been taken into +account. The spelling of the book has not been changed otherwise. +Footnotes have been converted to endnotes. Two geometrical shapes +referred to in the endnotes of this book, can be seen only in the +html version of the text.</p> + +<p>Σημείωση: Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σε +μονοτονικό. Ο Πίνακας Παροραμάτων στο τέλος του 2ου τόμου έχει ληφθεί +υπ' όψη. Κατά τα άλλα έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του βιβλίου. Οι +υποσημειώσεις των σελίδων έχουν μεταφερθεί στο τέλος του βιβλίου. +Δύο γεωμετρικά σχήματα τα οποία αναφέρονται στις σημειώσεις στο τέλος +του βιβλίου μπορεί να τα δει κανείς μόνο στην Html εκδοχή του κειμένου.</p> +</div> + +<div class="titlepage"> +<img alt="Κάλυμμα" width="478" height="700" src="images/cover.jpg" /> + +<p style="font-size:200%">ΠΛΑΤΩΝΟΣ</p> + + + +<h1>ΤΙΜΑΙΟΣ</h1> + + +<p class="small">ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ</p> + +<p>ΠΑΥΛΟΥ ΓΡΑΤΣΙΑΤΟΥ</p> + + +<p>ΤΟΜΟΣ<br /> Α</p> + + + +<p>ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΦΕΞΗ</p> +</div> + +<p>ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΦΕΞΗ</p> + + + + +<p style="font-size:150%">ΠΛΑΤΩΝΟΣ</p> + +<p class="small">ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ</p> + +<p>ΠΑΥΛΟΥ ΓΡΑΤΣΙΑΤΟΥ</p> + +<p>ΤΟΜΟΣ<br /> Α</p> + +<p>ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ<br /> + ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ. ΦΕΞΗ</p> + +<p class="small">1911</p> + + + +<h2>ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ</h2> + + + +<h3>Α'. ΥΠΟΘΕΣΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ</h3> + +<p>Κατά την εορτήν των Βενδιδείων, τελουμένην προς τιμήν της Θρακικής +θεότητος Βένδιδος, την οποίαν οι Αθηναίοι εταύτιζον με την Άρτεμιν, κατέβη +ο Σωκράτης εις Πειραιά εις την οικίαν του Κεφάλου, ένθα συνδιελέχθη περί +Πολιτείας με τον Πολέμαρχον, υιόν του Κεφάλου, τον Γλαύκωνα και +Αδείμαντον, αδελφούς του Πλάτωνος, και τον σοφιστήν Θρασύμαχον. Την +επαύριον ο Σωκράτης τα της εν Πειραιεί συνδιαλέξεως διηγήθη είς τινας +φίλους εν Αθήναις. Η διήγησις δ' αύτη του Σωκράτους, συνεχής και αδιάκοπος +απ' αρχής άχρι τέλους, αποτελεί τον όλον διάλογον εν τη «Πολιτεία», όπου +όμως δεν αναφέρονται τα ονόματα των ακροατών. Ούτοι, τέσσαρες όντες, +συνεφώνησαν, ίνα την αμέσως ακόλουθον ημέραν εις νέαν συνδιάλεξιν +αποδώσωσιν εις τον Σωκράτην το υπό τούτου παρατεθέν αυτοίς συμπόσιον +λόγων. Η συνέχεια δ' αύτη της συνδιαλέξεως εκτίθεται εις άλλον διάλογον, +όστις επιγράφεται «Τίμαιος» εκ του ονόματος ενός των εστιατόρων του +Σωκράτους. Οι άλλοι ήσαν Κριτίας, ο Αθηναίος πολιτευτής, και Ερμοκράτης, ο +Συρακόσιος στρατηγός. Του τετάρτου το όνομα δεν μνημονεύεται εν τω Τιμαίω· +αλλά λέγεται ότι ούτος ασθενήσας δεν έλαβε μέρος εις τον διάλογον, +αναπληρωθείς υπό των άλλων. Κατά τον νεοπλατωνικόν φιλόσοφον Πρόκλον, +όστις συνέγραψε «Γλαφυρά υπομνήματα εις τον Τίμαιον», ο μεν Δερκυλλίδης +επίστευεν ότι ο ανώνυμος ήτο αυτός ο Πλάτων, ο δε Αττικός έλεγεν ότι ήτο +ξένος τις, φίλος του Τιμαίου. Αλλά και των νεωτέρων τινές δέχονται ότι ήτο +αυτός ο Πλάτων.</p> + +<p>Ο «Τίμαιος», πολύ μεταγενέστερος της «Πολιτείας» και διαφέρων αυτής κατά +το ύφος και κατά τινας θεμελιώδεις αρχάς, είναι συνέχεια της «Πολιτείας», +όπως ο «Κριτίας» είναι εξακολούθησις του «Τιμαίου». Αντικείμενον της +«Πολιτείας», ως δηλούται εν τω Α' και Β' βιβλίω αυτής, είναι η Δικαιοσύνη, +ως επεισόδιον δε εισάγεται η περί Πολιτείας διάλεξις διά τον λόγον, ότι +είναι ευκολώτερον να νοήσωμεν τι είναι η Δικαιοσύνη, εάν επισκοπήσωμεν την +Πολιτείαν μάλλον παρά το μεμονωμένον άτομον. Αλλ' ούτως η συζήτησις περί +Πολιτείας κατέστη κύριον θέμα του διαλόγου. Διατυπώσας δε ήδη την ιδεώδη +Πολιτείαν του ο Πλατωνικός Σωκράτης επεθύμησε να ίδη την απόδειξιν αυτής, +πώς δηλ. θα ηδύνατο αύτη να ενεργή και υπερασπίζη εαυτήν εν πολέμω και εν +ειρήνη. Και προς τούτο εξέλεξε τους ειρημένους συνομιλητάς, άνδρας +πολιτικούς άμα και σοφίας εραστάς. Εν τω «Τιμαίω» λοιπόν μετά συνοπτικήν +ανακεφαλαίωσιν των σπουδαιοτέρων πορισμάτων της «Πολιτείας», γενομένην υπό +του Σωκράτους, πρώτος ο Κριτίας αναλαμβάνει να ικανοποιήση την αξίωσιν +αυτού, και λέγει ότι πολίτευμα όμοιον προς το περιγραφέν υπό του Σωκράτους +υπήρξεν εν Αθήναις προ 9,000 ετών κατά την διήγησιν, την οποίαν ο Σόλων +έμαθεν εν Αιγύπτω παρά των ιερέων. Η Αθηναϊκή αύτη Πολιτεία επετέλεσε τότε +λαμπρότατον κατόρθωμα κατανικήσασα τους στρατούς, οίτινες ώρμησαν κατά της +Ευρώπης εκ της εν τω Ωκεανώ μεγάλης νήσου Ατλαντίδος, θέλων όμως έπειτα ο +Κριτίας να εκθέση και τα καθέκαστα αυτής λέγει, ότι συνεφωνήθη με τον +Τίμαιον, όπως ούτος, ειδήμων της αστρονομίας και της φυσικής, εκθέση +πρώτον την σύστασιν του Κόσμου και του Ανθρώπου, έργα αμφότερα του θεού +πατρός και δημιουργού, έπειτα δε μεταβώσιν εις την εξέτασιν της Πολιτείας, +διότι αύτη βεβαίως είναι ανάλογος προς την διακόσμησιν του Παντός. Εκ +τούτου αντικείμενον του «Τιμαίου» γίνεται η κοσμογονία. Το τέλειον δε +Κράτος, την πεπραγματωμένην Πολιτείαν παραλαμβάνει ως θέμα τρίτος +διάλογος, ο «Κριτίας», όστις δυστυχώς έμεινεν ατελής, ένεκα του θανάτου +του Πλάτωνος. Τον «Τίμαιον» συνέγραψε κατά το 358 - 357 π. Χ. Έπειτα +επεχείρησε να συγγράψη τον «Κριτίαν». Αλλ' εν τω μεταξύ ησχολήθη συγγράφων +τους «Νόμους», δι' ους εδαπάνησε τα τελευταία δέκα έτη του βίου του.</p> + +<p>Τίμαιος ο Λοκρός, εκ της Μεγάλης Ελλάδος εν Ιταλία, ήτο αστρονόμος και +φιλόσοφος Πυθαγόρειος, εις τον όποιον αποδίδεται συγγραμμάτιον σωζόμενον +εις Δωρικήν διάλεκτον «Περί ψυχής κόσμου και φύσεως». Και ο μεν Πρόκλος +λέγει ότι ο Πλάτων λαβών το βιβλίον τούτο επεχείρησε να γράψη τον +«Τίμαιον». Αλλ' οι νεώτεροι κριτικοί θεωρούσιν αυτό νόθον. Διότι προς τοις +άλλοις το βιβλίον τούτο υποθέτει, ότι αι ιδέαι υπήρχον προ του κόσμου, η +υπόθεσις δ' αύτη είναι διδασκαλία καθαρώς Πλατωνική και ουχί Πυθαγορική. +Είναι λοιπόν ουχί πρότυπον, αλλ' απλή συνοπτική μετάφρασις του Πλατωνικού +«Τιμαίου». Ότι όμως ο Πλάτων ήντλησεν εκ Πυθαγορικού συγγράμματος μαρτυρεί +η κακή γλώσσα Τίμωνος του σιλλογράφου, όστις εις τρεις σωζομένους στίχους +λέγει:</p> + +<p>«Και συ, Πλάτων, διότι και σε κατέλαβε πόθος να μάθης — με πολλά δε +αργύρια μικρόν ηγόρασες βιβλίον — και εκ τούτου έμαθες να Τιμαιογραφής». +Διογένης ο Λαέρτιος λέγει εις τους βίους Φιλολάου, Πυθαγόρου και Πλάτωνος +ότι το αγορασθέν βιβλιάριον ήτο του Φιλολάου, όπερ όμως δεν σώζεται. Αλλά +και τούτου δεκτού γενομένου, ο Πλάτων βεβαίως μεν δεν αντέγραψε τον +Φιλόλαον, αλλά παρέλαβε πολλά δόγματα των Πυθαγορείων. Τούτου ένεκα και +Πυθαγόρειος, οίος ο Τίμαιος, εκθέτει εν τω ομωνύμω διαλόγω την κοσμογονίαν +εις λόγον συνεχή, ουχί δραματικώς και διαλογικώς, αλλά δογματικώς και +συνθετικώς, ως ήρμοζεν εις πραγματείαν στηριζομένην επί πιθανότητος και +αναλογίας, ανεπίδεκτον δε διαλεκτικής και επιστημονικής αποδείξεως τότε +δι' έλλειψιν επαρκών φυσικών γνώσεων.</p> + +<p>Ο «Τίμαιος» είναι κατά την κοινήν ομολογίαν των σοφών μία εκ των υψίστων +και σπανίων πτήσεων, τας οποίας επιχειρεί ευτόλμως το ανθρώπινον πνεύμα, +όταν αισθάνηται ότι έχει ισχυράς πτέρυγας, ίνα αναβή εις την πηγήν αυτού, +ίνα συλλάβη την ενότητα του Παντός και ίνα εύρη την λύσιν των βασανιζόντων +αυτό μεγάλων ζητημάτων. Ο θαυμάσιος ούτος διάλογος είναι οργανική σύνθεσις +περιλαμβάνουσα πάντα τα αντικείμενα της γνώσεως και πάντα τα ζητήματα περί +της φύσεως και του πνεύματος. Αιτία πάντων και αρχή κηρύττει ότι είναι ο +είς Θεός, και ότι, επειδή ούτος είναι αγαθός, αγαθά είναι και τα πλάσματα +αυτού, ο δε άνθρωπος είναι ο μικρός κόσμος, όστις οφείλει κατά τo δυνατόν +να ομοιώται με τον μέγαν κόσμον και διά τούτου με τον Δημιουργόν. Ούτως ο +«Τίμαιος» συνοψίζων την όλην Πλατωνικήν φιλοσοφίαν συναρμολογεί εις έν +όλον πάσαν την φυσικήν και την μεταφυσικήν, την επιστήμην και την ηθικήν +και την θεολογίαν. Αμυδράν εικόνα τούτων πάντων θα δώσωμεν διά συντόμου +περιλήψεως του περιεχομένου του «Τιμαίου», παραλείποντες την περί +Πολιτείας μακράν εισαγωγήν, περί της οποίας είπομεν ανωτέρω. Αι +αναφερόμεναι σελίδες και παράγραφοι είναι αι της εκδόσεως του Ερρίκου +Στεφάνου, τας οποίας σημειούμεν εις τo περιθώριον της μεταφράσεως.</p> + +<h3>Β. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΙΣ ΤΗΣ ΠΛΑΤΩΝΙΚΗΣ ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΑΣ</h3> + +<p>Προς κατανόησιν των διδασκαλιών του «Τιμαίου» και εν γένει πάντων των +Ελλήνων φιλοσόφων πρέπει να έχωμεν πάντοτε προ οφθαλμών, ότι η έννοια ή η +άποψις η δεσπόζουσα επί του πνεύματος αυτών είναι η της Τέχνης. +Αντελαμβάνοντο τα πράγματα, και διενοούντο πάντες ως καλλιτέχναι. Διότι το +θαυμάσιον αρχαίον Ελληνικόν πνεύμα ήτο κατά την φύσιν και την ουσίαν αυτού +κυριολεκτικώς καλλιτέχνης. Προς παραγωγήν δε του <b>καλλιτεχνήματος</b> πλην +του Καλλιτέχνου ή του <b>Δημιουργού</b> αναγκαίως συντρέχουσι πρώτον η <b>Ιδέα</b> ή +το Παράδειγμα, καθ' ο γίνεται το έργον, και έπειτα η Ύλη, ήτις δέχεται και +εμφανίζει την Ιδέαν αισθητώς. Ούτω και όλος ο αισθητός ούτος κόσμος είναι +κατά τον Πλάτωνα καλλιτέχνημα, το οποίον έπλασεν ο θείος Δημιουργός κατά +τας ιδέας, κατά τα εν αυτώ θεία, αυτοτελή και αιώνια νοήματα. Έκαστον ον +εν τη φύσει είναι εμφάνισις και πραγμάτωσις αισθητή μιας ιδέας, ενός όντος +νοητού. Και η μεν ιδέα είναι το πραγματικόν (όντως) ον, αιώνιον (αεί ον), +αμετάβλητον, ακίνητον, το αυτό προς εαυτό (κατά τα αυτά ον) και διά της +νοήσεως μόνης αντιληπτόν (νοητόν). Η επιστήμη την ιδέαν έχει ως +αντικείμενον. Την ετέραν αρχήν του παντός, την Ύλην, ο Πλάτων υπολαμβάνει +αΐδιον μεν, ουχί όμως ακίνητον, αλλά άμορφον καθ' εαυτήν και ασχημάτιστον, +δεχομένην δε πάσαν μορφήν, απλούν χώρον. Η ιδέα ή το σύνολον των ιδεών, ο +δημιουργός Νους είναι ως ο Πατήρ, η δε Ύλη ως η Μήτηρ, Τέκνον δ' αυτών +είναι ο ορατός ούτος κόσμος. Τα φαινόμενα αυτού, τα αισθητά όντα, ρέοντα +και μεταβαλλόμενα απαύστως και αφανιζόμενα, δεν έχουσιν αληθή ύπαρξιν, δεν +είναι όντα, αλλά γινόμενα. Η αισθητή ύπαρξις δεν είναι όντως ον, αλλά το +διάμεσον μεταξύ όντος και μη όντος, το οποίον πάντοτε γίνεται και ουδέποτε +αληθώς είναι, αλλά μεταβάλλεται, γίνεται άλλο, <b>είναι έτερον</b>. Ταύτα δε +είναι αντιληπτά μόνον υπό της αισθήσεως και της δόξης. Η γνώσις αυτών και +της όλης φύσεως είναι λοιπόν αναγκαίως αβεβαία, είναι γνώσις κατ' εικασίαν +(εικότα λόγον) και αναλογίαν, ενώ η επιστήμη των νοητών είναι βεβαία +γνώσις. Διά τούτο ο Πλάτων δεν επραγματεύθη την Φυσικήν μεθ' όσης +επιμελείας και ακριβείας τα άλλα μέρη της φιλοσοφίας. Κατ' εκείνον τον +χρόνον η ατέλεια των φυσικών γνώσεων εγέννα αβεβαιότητα, ήτις την +αναλογίαν και πιθανότητα καθίστα κύριον όργανον της φιλοσοφίας της φύσεως +(σελ. 27).</p> + +<p>Αλλ' αν ο Πλάτων κατεχόμενος υπό της καλλιτεχνικής επόψεως του Ελληνικού +πνεύματος, του οποίου είναι τελεία ενσάρκωσις, παραλαμβάνει όρους και +φράσεις εκ της τέχνης προς σαφεστέραν δήλωσιν των νοημάτων αυτού, όμως δεν +πρέπει να δεχώμεθα παθητικώς το γράμμα, ουδέ τας υλικάς εικόνας να +εκλαμβάνωμεν ως αυτόν τον νουν του φιλοσόφου. Ο Δημιουργός του λ. χ. δεν +είναι τεράστιόν τι πρόσωπον διαπλάττον δεδομένα υλικά κατά τι πρότυπον, +κατά τας ιδέας. Τοιαύται υλικαί παραστάσεις είναι ανάξιαι Θεού όλως νοητού +και νοερού. Το άυλον πνεύμα, ίνα δημιουργήση, ίνα αποκαλυφθή ως πνεύμα, +μόνον υλικόν έχει τον λόγον. Διά τούτο και η θρησκεία του Ύψους παριστά +τον Θεόν δημιουργούντα τον κόσμον διά μόνου του λόγου.</p> + +<p>«Και είπε· Γενηθήτω φως, και εγένετο φως». Αλλ' η δημιουργία είναι +αναγκαία και αιώνιος, καθ' ότι ο Θεός αιωνίως καταλείπει την ερημίαν και +απειρίαν αυτού, δημιουργεί, προσλαμβάνει διορισμούς, πέρατα, και +εμφανίζεται εν τη φύσει, εν τω Υιώ — ίνα πάλιν επιστρέψη εις εαυτόν. Η +επιστροφή αυτή, το Πνεύμα, είναι βέβαια ο τέλειος τρόπος της υπάρξεως της +ιδέας. Το Ελληνικόν όμως πνεύμα ως ύψιστον τρόπον υπάρξεως του θείου +συνέλαβε μόνον την εμφάνισιν, την φανέρωσιν αυτού διά της ύλης +τελειουμένην εν τη καλλιτεχνία. Τοιούτου λοιπόν πνεύματος κατ' εξοχήν +ερμηνευτής είναι ο Πλάτων, και εκ τούτου εξηγείται διατί και ούτος και ο +Αριστοτέλης δεν ηδυνήθησαν να διαλλάξωσιν εντελώς τας δύο αρχάς, το πνεύμα +και την ύλην.</p> + +<p>Κατά τα ειρημένα λοιπόν έχομεν το ον και το γινόμενον. Το ον είναι +ακίνητον, ταυτόν και νοητόν. Το γινόμενον είναι μεταβλητόν, άλλο και +αισθητόν. Αλλ' ό,τι γίνεται γίνεται υπό τινος· άρα ο κόσμος έχει αιτίαν, +διό εδημιουργήθη υπό του Θεού. Και επειδή ο Δημιουργός είναι αγαθός, διά +τούτο και τον κόσμον έπλασεν αγαθόν, άριστον, κατά παράδειγμα αιώνιον και +αναλλοίωτον (σελ. 29 Α). Ούτως η δημιουργία είναι κυρίως διακόσμησις (σ. +30 Α). Το πρότυπον, καθ' ο επλάσθη και διεκοσμήθη το παν, ήτο το τέλειον +νοητόν ζώον, περιλαμβάνον πάντα τα νοητά ζώα. Διό, όπως ο δημιουργός είναι +είς και το παράδειγμα έν, ούτως είς είναι και ο κόσμος πάντα περιλαμβάνων, +έν μόνον ζώον αισθητόν λογικόν, περιλαμβάνον πάντα τα αισθητά ζώα (σ. 31 +Β).</p> + +<p>Ο κόσμος λαβών ύπαρξιν είναι κατ' ανάγκην ορατός και αισθητός, διό συνέστη +εκ πυρός και εκ γης. Αλλά δύο τινά δεν δύνανται να ενώνται ειμή διά +τρίτου, διά τινος μέσου όρου, και ίνα αποτελέσωσιν έν στερεόν, πρέπει να +ενώνται διά δύο μέσων όρων. Μεταξύ λοιπόν του πυρός και της γης ετέθησαν ο +αήρ και το ύδωρ. Και ο κόσμος συνέστη εκ των τεσσάρων τούτων στοιχείου, +διατεταγμένων κατά γεωμετρικήν αναλογίαν· περιέλαβε δε αυτά ολόκληρα, ώστε +ουδέν να υπάρχη εκτός αυτού. Ο κόσμος άρα έγινε τέλειος και δεν υπόκειται +εις νόσους, εις γήρας και εις θάνατον, διότι και ουδέν υπάρχει εκτός +αυτού, όπερ θα ηδύνατο να επιδράση ολεθρίως επ' αυτού. (33 Α). Έλαβε δε +σφαιρικόν σχήμα, όπερ είναι το τελειότατον και το κάλλιστον των σχημάτων, +και ούτω κινείται ομοιομόρφως, στρεφόμενος κυκλικώς περί εαυτόν, εις τον +αυτόν τόπον πάντοτε χωρίς να μεταβάλλη θέσιν. (33 Β - 34 Α).</p> + +<p>Πρώτη όμως εδημιουργήθη η ψυχή του κόσμου, ήτις διεπέρασε το σώμα αυτού +πανταχού (34 Β. C.). Ο δημιουργός αναμίξας πρώτον την αμετάβλητον και την +μεταβλητήν ουσίαν (την φύσιν του αυτού και του ετέρου) έπλασε τρίτην +ουσίαν. Έπειτα την διάμεσον ταύτην ουσίαν ανέμιξε με τας δύο πρώτας, και +το όλον μίγμα διήρεσεν εις μέρη, τα οποία συνέδεσε κατά αριθμητικάς +αναλογίας (35)· έπειτα διέταξε το όλον εις δύο συγκεντρικάς σφαίρας, των +οποίων η εξωτερική είναι ο Ουρανός των απλανών αστέρων, εις τον οποίον +έδωκε την κίνησιν του αυτού (αμεταβλήτου), την από δεξιών προς αριστερά. +Εις δε την εσωτερικήν σφαίραν, ήτις αναλογεί προς τους ουρανούς των +πλανητών, έδωκε την κίνησιν του ετέρου (μεταβλητού), από των αριστερών +προς τα δεξιά, και υπέταξεν αυτήν εις το κράτος της εξωτερικής σφαίρας +(36 Β - Δ). Η ψυχή του κόσμου ούτω μορφωθείσα και διπλήν έχουσα κίνησιν +είναι ικανή να αντιλαμβάνηται τα μεταβλητά και αμετάβλητα, και να έχη +δόξας αληθείς και τελείαν επιστήμην (36 D - 37 C).</p> + +<p>Ο κόσμος δημιουργηθείς υπό του Θεού δεν δύναται να καταστραφή ειμή υπ' +αυτού του Θεού. Αλλ' επειδή επλάσθη αγαθός και επειδή ο δημιουργός αυτού +είναι αγαθός, δεν είναι δυνατόν να θέλη ούτος να τον καταστρέψη. Είναι άρα +αΐδιος ο κόσμος, όπως και το αρχέτυπον αυτού (37 C - D.). Και διά τούτο, ίνα +δηλ. ο κόσμος ούτος μετάσχη της αϊδιότητος, ο Θεός εδημιούργησε τον +χρόνον, όστις είναι κινητή εικών της ακινήτου αιωνιότητος, διότι, αν και +ουδέποτε <b>είναι</b>, ούχ ήττον <b>γίνεται</b> πάντοτε· υπηρέτας δε του χρόνου +έθεσεν εις τον ουρανόν τον Ήλιον, την Σελήνην και τους πέντε άλλους +πλανήτας, οίτινες ορίζουσι και φυλάττουσι τους αριθμούς, δι' ων μετρείται +ο χρόνος (38 C - 39 Ε).</p> + +<p>Ο Θεός έπειτα εποίησε κατά τα τέσσαρα στοιχεία του κόσμου τέσσαρα είδη +ζώων, τους ουρανίους θεούς, ήτοι τους αστέρας, τα πτηνά, τα ένυδρα και τα +χερσαία. Πρώτους έπλασε τους αστέρας προ πάντων εκ πυρός, διά να είναι +λαμπροί και ωραίοι. Τα θεία ταύτα ζώα, στρογγυλά όντα, έχουσι διπλήν +κίνησιν, περιστρεφόμενα και προχωρούντα, και διακρίνονται των άλλων +αστέρων διά την κανονικότητα των πορειών αυτών (39 Ε - 40 D). Οι θεοί της +μυθολογίας είναι παραδόσεις, τας οποίας καλόν είναι να αποδεχώμεθα, αλλά +είναι ανεπίδεκτοι συζητήσεως (40 D - 41 Α).</p> + +<p>Τα θνητά όμως είδη ζώων δεν ήτο δυνατόν να πλάση αυτός ο Δημιουργός, διότι +ούτω θα εγίνοντο και αυτά θεοί, διό ανέθηκε την δημιουργίαν του θνητού +αυτών μέρους εις τους δημιουργηθέντας θεούς, αυτός δε ο αιώνιος Θεός +έπλασε το αθάνατον και θείον μέρος αυτών (41 Α - D). Εδημιούργησε λοιπόν τας +λογικάς ψυχάς και διέσπειρεν αυτάς εις τους διαφόρους αστέρας, ίνα εκείθεν +γνωρίσωσι την φύσιν των πραγμάτων, την οποίαν έπειτα θα αναμιμνήσκωνται, +όταν θα κατέλθωσιν εις τα γήινα σώματα (41D - Ε). Και όσαι μεν ζήσωσι με +δικαιοσύνην, αύται θα επανέλθωσιν εις τον ίδιον αστέρα αυτών, αι δε άλλαι +θα μεταβώσιν εις σώματα ζώων (42 Α - C). Το σώμα τουναντίον επλάσθη υπό των +άλλων θεών και απετελέσθη εκ πυρός, αέρος, ύδατος και γης. Η εισαγωγή όμως +και η έξοδος της τροφής γεννά μεταβολάς και ούτως εμποδίζει τας λογικάς +κινήσεις της ψυχής. Εκ τούτου πηγάζει η ανάγκη της αγωγής (42Γ - 44Δ). Οι +θεοί εποίησαν την κεφαλήν στρογγύλην, διά να είναι κατοικία του νου, και +έθεσαν αυτήν εις την κορυφήν του σώματος, το οποίον είναι το όχημα της +κεφαλής. Εις το έμπροσθεν μέρος αυτής, εις το πρόσωπον, προσήρμοσαν τα +όργανα των αισθήσεων (44 Δ - 45 Α) και ιδίως τα όμματα, τα οποία φέρουσι +το φως (φωσφόρα). Η όρασις είναι η σπουδαιοτέρα των αισθήσεων, διότι δι' +αυτής δυνάμεθα να γνωρίζωμεν την τάξιν του παντός και την βάσιν αυτής, τον +αριθμόν, ούτω δε να ρυθμίζωμεν τας κινήσεις της διανοίας ημών, και να +υψώμεθα εις την φιλοσοφικήν θεωρίαν και εις την ηθικήν τελείωσιν ημών +αυτών (45 Β - 47 C). Και η ακοή δε, διά της οποίας αισθανόμεθα την +αρμονίαν, συντελεί εις τον αυτόν σκοπόν (47 C. - Ε).</p> + +<p>Ταύτα είναι τα διά του νου δημιουργηθέντα. Αλλ' εις την γένεσιν του κόσμου +πλην του νου συνεργεί και η ανάγκη, ήτοι το στοιχείον, εις το οποίον +πραγματοποιείται η δημιουργία, το οποίον δέχεται αυτήν, ως η ύλη δέχεται +την ιδέαν του τεχνίτου (47 Ε - 48 Β). Τούτο είναι ο χώρος (η χώρα), όστις, +δεν είναι ούτε πυρ, ούτε αήρ, ούτε ύδωρ, ούτε γη, διότι ταύτα δεν είναι +ούτε πρώτα ούτε δεύτερα στοιχεία του παντός, αλλά απλώς καταστάσεις της +ύλης (48 Β - 50 C), είναι τέσσαρα φαινόμενα είδη, εις τα οποία +αντιστοιχούσι τα τέσσαρα νοητά είδη ή ιδέαι, πυρ, αήρ, ύδωρ, γη, τα οποία +είναι αιώνια. Τα αισθητά είδη μεταβάλλονται διηνεκώς εις άλληλα· αι +μεταμορφώσεις δε γίνονται αναγκαίως έν τινι, το οποίον μένει το αυτό, +δύναται να γίνηται πάντα τα σώματα, δεν έχει καμμίαν ποιότητα και δύναται +να δέχηται πάσας, είναι αόρατον, άμορφον, πανδεχές, και δεν δύναται να +γίνηται αντιληπτόν διά της νοήσεως ως η ιδέα, ούτε διά της αισθήσεως, ως +τα αισθητά, αλλά διά λογισμού νόθου, ήτοι διά συλλογισμού εξ αναλογίας. Εκ +της δεξαμενής ή χώρας ταύτης, ήτις ύστερον εκλήθη ύλη, έξήλθον πάντα τα +μερικά πράγματα, ως εκτίθεται εν τοις εξής.</p> + +<p>Αλλά τα νοητά είδη υπάρχουσι πραγματικώς, ή είναι κενοί λόγοι; Ο Πλάτων +αποκρίνεται ότι όντως υπάρχουσι, διότι είναι το αντικείμενον της νοήσεως, +όπως τα αισθητά είναι το αντικείμενον της δόξης. Και επειδή η επιστήμη και +η δόξα διαφέρουσιν, άρα διαφέρουσι και τα αντικείμενα αυτών (51 C. — 52 C).</p> + +<p>Προ του κόσμου λοιπόν υπήρχον τα τρία ταύτα, το ον, η γένεσις και ο χώρος +(52 Δ). Αλλ' εν τω χώρω ήσαν πανταχού τα τέσσαρα στοιχεία (λογικώς, ει μη +χρονικώς) άνευ μορφής και αριθμητικών σχέσεων, και έπειτα έλαβον σχήμα και +διάταξιν (53 Β). Αλλά και τα τέσσαρα εκείνα είδη είναι σύνθετα εξ άλλων +στοιχείων, τα οποία είναι τρίγωνα απείρως σμικρά. Τα τρίγωνα είναι σκαληνά +ή ισοσκελή. Τα σκαληνά συνδυαζόμενα γεννώσι τρία στερεά, την πυραμίδα +(πυρ), το οκτάεδρον (αήρ) και το εικοσάεδρον (ύδωρ). Τα ισοσκελή γεννώσι +μόνον τον κύβον (γην). Ούτω τα στερεά ταύτα συνδυαζόμενα, γεννώσι τα +τέσσαρα στοιχειώδη σώματα, εκ των οποίων έπειτα αποτελούνται τα μερικά +σώματα (53 C. — 56 C). Ο Πλάτων ακολούθως εξετάζει τα όρια, εντός των +οποίων γίνεται η μεταμόρφωσις της ύλης (56 C. — 57 Δ), τας εκ ταύτης +προερχομένας μεταβολάς θέσεως και τας κινήσεις, αι οποίαι είναι +αποτελέσματα ή αίτια των μεταβολών (57 Δ - 58 C), και τας ιδιότητας του +πυρός, αέρος, ύδατος και γης (58 C. — 61 C).</p> + +<p>Τα αισθήματα γεννώνται εκ της ενεργείας των μερικών σωμάτων επί του +αισθανομένου υποκειμένου. Εξετάζονται λοιπόν πρώτον αι εντυπώσεις αι +κοιναί εις όλον το σώμα (αι της αφής 61 C). Ούτω λ. χ. η βαρύτης ορίζεται +ως η ιδιότης ην έχουσιν η γη, το ύδωρ, ο αήρ, το πυρ να έλκωσι προς εαυτά +το όμοιον αυτών, η ιδιότης δε αύτη ενεργεί κατ' ευθύν λόγον της μάζης (62 +C - 63 Ε).</p> + +<p>Τινές των απτικών (σωματικών) εντυπώσεων συνοδεύονται υπό των αισθημάτων +της ηδονής και του άλγους, των οποίων εξετάζονται τα αίτια (εν σελ. 64 Α - +65 Β). Έπειτα έρχονται αι άλλαι αισθήσεις, γεύσις, όσφρησις, ακοή και +τελευταία η όρασις. Αι εντυπώσεις της γεύσεως, ως αι πλείσται των άλλων, +γεννώνται διά συστολών και διαστολών, καθ' ας επικρατεί μάλιστα το τραχύ +και το λείον. Αι της οσφρήσεως εντυπώσεις δεν έχουσι διωρισμένα είδη, +διότι η οσμή είναι ατελές τι· οσμάς εκπέμπουσι μόνον σώματα σηπόμενα, +διαλυόμενα ή εξατμιζόμενα. Ο ήχος είναι κίνησις μεταδιδομένη εις την ψυχήν +υπό του αέρος, διά των ώτων, του εγκεφάλου και του αίματος. Ο ήχος είναι +βαρύς, αν η κίνησις είναι βαρεία, οξύς, αν ταχεία, ομαλός και λείος, αν +είναι ομοιόμορφος, τουναντίον δε τραχύς κ. λ. Το χρώμα είναι το εκ των +σωμάτων απορρέον πυρ, του οποίου τα μόρια ενούνται με το πυρ των οφθαλμών· +εκ της αριθμητικής αναφοράς των δύο πυρών γεννώνται τα διάφορα χρώματα (65 +Β - 68 Δ). Τοιούτον είναι το σύμπαν υπό την έποψιν της ανάγκης. Αλλ' η +πρώτη και αληθής αιτία πάντων είναι ο Θεός και διά τούτο πρέπει εις πάντα +να ζητώμεν την γνώσιν αυτού (68 Ε - 69 Α).</p> + +<p>Ο Πλάτων νυν επανέρχεται εις την γένεσιν της ψυχής του ανθρώπου. Το +λογικόν και αθάνατον μέρος αυτής επλάσθη υπό του θεού πατρός και ετέθη εις +την κεφαλήν, το δε θνητόν εποιήθη υπό των κατωτέρων θεών και ετέθη εις τον +κορμόν, χωριζόμενον από της κεφαλής διά του λαιμού. Επειδή δε η θνητή ψυχή +είχε δύο μέρη, τα μεν θυμικόν έθεσαν εις τον θώρακα, το δε επιθυμητικόν +εις την γαστέρα, χωριζομένην από του θώρακος διά του διαφράγματος. Το +θυμικόν ετέθη πλησίον της κεφαλής, διά να δύναται να βοηθή τον εν τη +κεφαλή λόγον κατά των επιθυμιών και ορέξεων. Η καρδία, ο δεσμός των φλεβών +και η πηγή του αίματος, ετέθη πλησίον, διά να μεταφέρη τα διατάγματα του +λόγου και τα αισθήματα πανταχού του σώματος· πλησίον δε της καρδίας +εφύτευσαν τον πνεύμονα, ίνα δροσίζη και ανακουφίζη αυτήν. Το μέρος δε το +επιθυμούν τροφάς και ποτά και άλλα αναγκαία ετέθη μεταξύ του διαφράγματος +και του ομφαλού ωσεί φάτνη, όπου δύναται να τρέφηται το άγριον τούτο +θρέμμα και να τρέφη το όλον σώμα. Μετά ταύτα ακολουθεί η μελέτη του ήπατος +και της χολής και των εντέρων. (69 Α - 72 Δ). Έπειτα έρχεται η της +συστάσεως των άλλων μελών του σώματος. (72 Δ - 79 Ε).</p> + +<p>Άλλα ζώα έπλασαν οι θεοί προς τροφήν των πρώτων, με άλλα σχήματα και με +μόνον το τρίτον είδος ψυχής (θρεπτικόν), τα φυτά, τα οποία ζώσιν ακίνητα, +ερριζωμένα εις το έδαφος (77 Α - C).</p> + +<p>Ο «Τίμαιος» έπειτα περιγράφει πώς τα καθ' έκαστα συστατικά του σώματος +διετάχθησαν και συνηρμόσθησαν, πώς διετέθησαν οι οχετοί αυτού προς +άρδευσιν, πέψιν και θρέψιν του όλου. Οι οχετοί ούτοι είναι αι φλέβες +εκτεινόμεναι καθ' όλον το σώμα. Το υγρόν το ρέον δι' αυτών, το αίμα, +αποτελείται εκ των τροφών κοπτομένων εις μόρια εν τη κοιλία και φερομένων +υπό του ρεύματος της αναπνοής εις τας φλέβας, όπου γίνονται θρεπτικός +χυμός. Το σώμα, υπό την επίδρασιν των εξωτερικών πραγμάτων, υφίσταται +διηνεκείς φθοράς· αύται όμως διηνεκώς επανορθούνται υπό του αίματος, του +οποίου τα μέρη πληρούσι τα εν τω σώματι σχηματιζόμενα κενά. Αν αι φθοραί +υπερβαίνωσι την επανόρθωσιν, το ζώον καταστρέφεται, αν τανάπαλιν, +αυξάνεται. Διά της αρχής ότι το όμοιον έλκει το όμοιον εξηγείται ευχερώς η +αύξησις κατά την νεότητα, ότε τα εισερχόμενα υπερβαίνουσι τα εξερχόμενα, η +εξασθένησις κατά το γήρας, αι νόσοι και ο θάνατος (77 G. 81 Ε).</p> + +<p>Εκ των νοσημάτων πρώτα περιγράφει τα του σώματος (82 Α - 86 Α). Έπειτα +εξετάζει τα της ψυχής, ων μέγιστα είναι η αμαθία και η αφροσύνη και η +υπερβολή ηδονής και λύπης (86 Β - 87 Β). Και τέλος διδάσκει τα της +θεραπείας αυτών, ήτις επιτυγχάνεται, αν διά της γυμναστικής διατηρώμεν +αρμονίαν μεταξύ σώματος και ψυχής, και μεταξύ των τριών μερών της ψυχής. +Τιμώντες την αθάνατον ψυχήν, ήτις εδρεύουσα εν τη κεφαλή είναι ως θείος +δαίμων εντός ημών, θα φθάσωμεν εις το άκρον αγαθόν (87 C. — 90C).</p> + +<p>Εν τέλει γίνεται λόγος περί της γενέσεως των γυναικών και των άλλων ζώων. +Όσοι εκ των ανδρών ήσαν δειλοί και διέπραξαν αδικίας, ούτοι κατά την +δευτέραν γέννησιν μεταμορφούνται εις γυναίκας, οι κούφοι και οι φλύαροι +εις πτηνά, και οι άλλοι ωσαύτως καταβιβάζονται εις ταπεινοτέρας υπάρξεις +αναλόγως προς τας κακίας αυτών. Καταλήγει δε ο «Τίμαιος» επαναλαμβάνων τα +εξής, εν οις συνοψίζεται το θέμα, η ουσία του όλου διαλόγου· «Απεδείχθη +ότι ο κόσμος ούτος περιλαβών ζώα θνητά και αθάνατα και εξ αυτών πληρωθείς +έγινε ζώον ορατόν περιέχον πάντα τα ορατά, εικών του νοητού Θεού, Θεός +αισθητός μέγιστος και άριστος, κάλλιστος και τελειότατος, είς ων και +μονογενής ο κόσμος ούτος».</p> + +<h3>Γ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ</h3> + +<p>Ίνα νοήση τις τας βαθείας διδασκαλίας του «Τιμαίου», πρέπει να μελετήση +αυτάς ως εκτίθενται υπό του συγγραφέως με την δύναμιν, την γοητευτικήν +χάριν και την αβίαστον φυσικότητα, εις τας οποίας ο Πλάτων ήτο τεχνίτης +απαράμιλλος. Ο «Τίμαιος» είναι φιλοσόφημα άμα και ποίημα, είναι +αποκάλυψις, εν τη οποία ο μεταφυσικός κρύπτεται υπό τας εικόνας και τα +σχήματα του ποιητού. Ο μύθος και τα καθαρά νοήματα συγχέονται πολλαχού +ούτως, ώστε αποβαίνει δυσχερής η κατανόησις των δογμάτων του φιλοσόφου. +Αλλά και πλάνας και ατελείας ύφους αντισταθμίζουσι λαμπρώς θεωρήματα +μεγάλης διανοίας, προλαμβάνοντα πολλά συμπεράσματα, εις ά βαθμηδόν έφθασεν +η επιστήμη μετά χρόνον μακρόν.</p> + +<p>Το όλως νέον θέμα του «Τιμαίου», ου μέρη, οία η Φυσική και η Φυσιολογία, +ήσαν εντελώς ξένα προς την λοιπήν Πλατωνικήν Φιλοσοφίαν, απήτει βεβαίως +γλώσσαν, σύνταξιν και ύφος διάφορον των άλλων διαλόγων. Αλλ' είναι τόσον +πολλαί αι διαφοραί, ώστε και αύται αι ελλείψεις άλλως δεν δύνανται να +εξηγηθώσιν ειμή εκ του ότι το έργον δεν έλαβε νέαν και οριστικήν +επεξεργασίαν υπό του συγγραφέως. Η εισαγωγή π. χ. είναι δυσανάλογος προς +το λοιπόν μέρος του διαλόγου, αρμόζει δε μάλλον ως εισαγωγή εις έτερον +διάλογον, τον «Κριτίαν». Πρόδηλος είναι και έλλειψίς τις τάξεως, αι +επαναλήψεις των αυτών, αι ανακολουθίαι, αι ασυνταξίαι και επανορθώσεις, εξ +ων πολλαχού επισκοτίζεται η έννοια. Αναντιρρήτως τα γνωρίσματα του +Πλατωνικού ύφους αναγνωρίζονται και εν τω «Τιμαίω», αλλά φαίνονται ωσεί +άνευ μέτρου. Είναι δε γνωστόν εκ της μαρτυρίας Διονυσίου του Αλικαρνασσός +ότι ο Πλάτων «τους εαυτού διαλόγους κτενίζων και βοστρυχίζων και πάντα +τρόπον αναπλέκων ου διέλιπεν ογδοήκοντα γεγονώς έτη». Διά ταύτα ο Ουόλφιος +και άλλοι κριτικοί υπέλαβον ότι ο «Τίμαιος» είναι συνονθύλευμα διαφόρων +αποσπασμάτων ή έργα διάφορα χαλαρώς συνδεδεμένα. Αλλά, παρατηρεί ο Έγελος, +«καίτοι η σύνδεσις φαίνεται γινομένη άνευ μεθόδου, καίτοι αυτός ο Πλάτων +πολλάκις απολογείται διά ταύτα, το όλον διαιρείται αναγκαίως, και ένεκα +βαθέος εσωτερικού λόγου είναι αναγκαία η επάνοδος εις τα πρώτα και τας +αρχάς.»</p> + +<p>Εις τον «Τίμαιον» προ πάντων αναφέρεται η εξής γενική κρίσις του αυτού +βαθυσόφου Γερμανού περί της Πλατωνικής Φιλοσοφίας· «Ο Πλάτων είναι εκ των +κοσμοϊστορικών ατομικότητων. Η φιλοσοφία αυτού ήσκησε σημαντικωτάτην +επιρροήν εις την μόρφωσιν και την ανάπτυξιν του ανθρωπίνου πνεύματος από +της εμφανίσεως αυτής κατά πάντας τους έπειτα χρόνους. Το ιδιάζον προσόν +αυτής είναι η κατεύθυνσις εις τον νοερόν, τον υπεραίσθητον κόσμον, η +ανύψωσις της συνειδήσεως εις την βασιλείαν του Πνεύματος... Η Χριστιανική +θρησκεία βεβαίως ησπάσθη την υψηλήν ταύτην αρχήν, ότι η εσωτερική, η +πνευματική φύσις του ανθρώπου είναι η αληθής φύσις αυτού και κατέστησεν +αυτήν αρχήν καθολικήν κατά τον ιδιάζοντα εις αυτήν (παραστατικόν) τρόπον, +αλλ' η θρησκεία αύτη διά της υπό του Πλάτωνος δοθείσης ήδη αρχής εγένετο +είτα η οργάνωσις του λόγου, η βασιλεία του υπεραισθήτου (των ουρανών). Η +πνευματική αρχή διά του Χριστιανισμού διωργανώθη εις πνευματικόν κόσμον +επί της γης, αλλ' εις το έργον τούτο την μεγίστην μερίδα συνεβάλετο ο +Πλάτων και η φιλοσοφία αυτού ». (Εγέλ. Ιστορ. Φιλοσοφ.).</p> + +<p>Τας σχέσεις ταύτας του «Τιμαίου» και γενικώς της Πλατωνικής φιλοσοφίας +προς τον Χριστιανισμόν αποδεικνύει η μελέτη αμφοτέρων. Διότι μη λησμονώμεν +ότι έκαστον κοσμοϊστορικόν γεγονός κατά τοσούτον είναι μέγα και έξοχον, +καθ' όσον δι' υψηλοτέρας αρχής συγκεντρώνει εν εαυτώ και ανυψώνει πάσας +τας αληθείας, ας έφερεν εις φως η προηγηθείσα ιστορική κίνησις. Τούτο +λοιπόν έπραξεν ο Χριστιανισμός· και αυτή δε η Πλατωνική φιλοσοφία, διά των +νέων αρχών, ας εδίδαξε και ιδία διά της <b>θεωρίας των καθόλου, των ιδεών</b> +και της <b>διαλεκτικής</b> συνεχώνευσεν εις εαυτήν και ανύψωσε τα προ αυτής +μεγάλα φιλοσοφικά συστήματα του Ηρακλείτου, του Παρμενίδου, του Πυθαγόρου, +του Αναξαγόρου και του Σωκράτους. Ούτω μόνον ο μαθητής του Πλάτωνος, ο +Αριστοτέλης, ηδυνήθη να στρέψη τα βλέμματα εις τα εμπρός και διά της νέας +αρχής της Ατομικότητος [τόδε] να ανοίξη την νέαν φιλοσοφίαν και εν γένει +τον νέον πολιτισμόν. — Όσοι δεν δύνανται να παρακολουθώσι την αλληλουχίαν +των ιστορικών συμβάντων φαντάζονται, ότι αι διδασκαλίαι των εξόχων +φιλοσόφων είναι αργολογίαι μηδεμίαν ασκούσαι επίδρασιν επί των πραγμάτων, +θεωρίαι ξέναι και άσχετοι προς την ιστορικήν εξέλιξιν. Και όμως οι +φιλόσοφοι ούτοι, τα εκλεκτά δηλ. όργανα της απολύτου αληθείας, της +πνευματικής ελευθερίας και της ιδανικής τελειότητος, είναι οι αφανείς +δημιουργοί της ιστορικής κινήσεως των εθνών, οι πραγματικοί σκαπανείς της +προόδου, δηλητηριάζοντες εκάστοτε το παρόν και παρασκευάζοντες μακρόθεν το +μέλλον. Ούτω τας συγχρόνους κοινωνίας, τον νεώτερον θαυμάσιον πολιτισμόν +ίδρυσεν η αρχαία φιλοσοφία, μεγαλυνθείσα και εκλαϊκευθείσα διά του +Χριστιανισμού.</p> + +<p>Ανωτέρω είπομεν ότι ο φιλόσοφος Πρόκλος έγραψεν υπομνήματα ή σχόλια εις +τον «Τίμαιον». Αλλά τα υπομνήματα ταύτα φθάνουσι μόνον μέχρι της σελ. 44 +Δ, (Ed. Ε. Diehls 1-II Lipsiae 1904). Μεγάλην συμβολήν εις εξήγησιν των +θεωριών του «Τιμαίου» παρέχει ο Πλούταρχος, διά της συγγραφής «Περί της εν +Τιμαίω ψυχολογίας», της οποίας αξιόλογον μετά σχολίων έκδοσιν εδημοσίευσε +και ο Κερκυραίος Καθηγητής Ανδρ. Μαυρομμάτης (1845). Θέων ο Σμυρναίος +συνέγραψε «Περί των κατά το μαθηματικόν χρησίμων εις την Πλάτωνος +ανάγνωσιν». (Έκδ. υπό Hiller 1878). Ήκμασε δε ούτος επί Αυγούστου. Και ο +Νεοπλατωνικός φιλόσοφος ή Γραμματικός Χαλκίδιος (Chalcidius) συνέταξε +λατινικήν μετάφρασιν και σχόλια εις τον «Τίμαιον» μέχρι της σελίδος 53 Δ, +αφιερώσας είς τινα Osius, όστις υποτίθεται ότι ήτο επίσκοπος Κορδούης +μετασχών της εν Νικαία Συνόδου (325 μ. Χ.). Παραλείποντες άλλους αρχαίους +σχολιαστάς και μεταφραστάς αναφέρομεν εκ των νεωτέρων τους Γερμανούς +Böckh, Stallbaum, Mueller, Zeller, και Kiefer (1909), τους Γάλλους +Martin, Gousin, Saisset, τους Άγγλους Jowett, και Archer-Hind, και τον +Ιταλόν G. Fraccaroli. Πολλούς των σχολιαστών και μεταφραστών τούτων +είχομεν υπ' όψει εν τη μεταφράσει ημών και εν τοις σχολίοις αυτής.</p> + +<p>Εν Αθήναις εν 1 Ιουλίου 1911</p> +<p style="margin-left:15%">Παύλος Γρατσιάτος</p> + + + +<p style="font-size:200%;margin-top:4em;">ΠΛΑΤΩΝΟΣ</p> + +<h2 style="font-size:160%">ΤΙΜΑΙΟΣ</h2> + +<p style="font-size:120%;margin-bottom:2em;">[Ή περί φύσεως]</p> + + + +<p>ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ</p> +<ul> +<li>ΣΩΚΡΑΤΗΣ</li> +<li>ΚΡΙΤΙΑΣ</li> +<li>ΤΙΜΑΙΟΣ</li> +<li>ΕΡΜΟΚΡΑΤΗΣ</li> +</ul> + + +<p class="gesp">ΕIΣΑΓΩΓΗ</p> + + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'.</h3> + +<p><b>(Συγκεφαλαίωσις της Πλατωνικής πολιτείας).</b></p> +</div> + + +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">17. | Είς, δύο, τρεις· και ο τέταρτος των ομοτραπέζων, τους</span><br /> +<span class="i0">οποίους χθες εφιλοξένησα εγώ (με λόγους), σήμερον δε θα</span><br /> +<span class="i0">προσφέρωσιν εις εμέ γεύμα, πού είναι, φίλε Τίμαιε;</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Κάποια ασθένεια συνέβη, ω Σώκρατες, εις αυτόν, διότι άλλως</span><br /> +<span class="i0">δεν θα έλειπεν εκουσίως από την συνομιλίαν ταύτην.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Λοιπόν είναι χρέος ιδικόν σου και τούτων εδώ αντί του απόντος</span><br /> +<span class="i0">να αναπληρώσητε και το μέρος αυτού.</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Β. | Βεβαιότατα· και όσον δυνάμεθα δεν θα λείψωμεν εις τί-</span><br /> +<span class="i0">ποτε, διότι δεν θα ήτο και δίκαιον, αφού χθες εφιλοξενήθημεν</span><br /> +<span class="i0">υπό σου με την πρέπουσαν φιλοξενίαν, να μη σοι ανταποδώσωμεν</span><br /> +<span class="i0">το γεύμα προθύμως ημείς οι λοιποί.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Άρα γε ενθυμείσθε όσα και περί ποίων σας παρεκάλεσα να</span><br /> +<span class="i0">ομιλήσωμεν;</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Μερικά ενθυμούμεθα, όσα δε δεν ενθυμούμεθα συ παρών εδώ</span><br /> +<span class="i0">θα μας τα υπενθυμίσης. Αλλά καλύτερα, εάν δεν σου είναι οχληρόν,</span><br /> +<span class="i0">επανάλαβε αυτά πάλιν εξ αρχής με ολίγους λόγους, διά να</span><br /> +<span class="i0">μας εντυπωθώσι βεβαιότερα.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Αυτό θα γίνη. Το αντικείμενον των λόγων, τους οποίους είπον</span><br /> +<span class="i0">C. | χθες περί πολιτείας, ήτο τούτο: ποία πολιτεία και από ποίους</span><br /> +<span class="i0">άνδρας αποτελουμένη θα μοι εφαίνετο ότι είναι η αρίστη<a class="fnsign" href="#n001">(1)</a>.</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Και πολύ σύμφωνα με την γνώμην όλων ημών, ω Σώκρατες,</span><br /> +<span class="i0">ήσαν όσα είπες περί αυτής.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Άρα γε εις την πολιτείαν ταύτην δεν διεκρίναμεν χωριστά</span><br /> +<span class="i0">πρώτον την τάξιν των γεωργών και πάσας τας άλλας τέχνας από</span><br /> +<span class="i0">την τάξιν των μελλόντων να πολεμώσιν υπέρ αυτής;<a class="fnsign" href="#n002">(2)</a></span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ναι.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Και αφού σύμφωνα με την φυσικήν του διάθεσιν εδώκαμεν εις</span><br /> +<span class="i0">ένα έκαστον το αρμόζον εις αυτόν, έν μόνον επιτήδευμα και μίαν</span><br /> +<span class="i0">Δ. | τέχνην εις έκαστον, περί τούτων, οίτινες πρέπει να πολεμώσιν</span><br /> +<span class="i0">υπέρ πάντων, είπομεν ότι πρέπει να είναι μόνον φύλακες της</span><br /> +<span class="i0">πόλεως, να προσέχωσιν αν τις έρχεται έξωθεν ή και εκ των εντός</span><br /> +<span class="i0">της πόλεως, ίνα πράξη κακόν, και να δικάζωσι με ημερότητα τους</span><br /> +<span class="i0">υπ' αυτών εξουσιαζομένους και όντας φυσικούς φίλους αυτών, και</span><br /> +<span class="i0">18. | να γίνωνται σκληροί εις τας μάχας εναντίον των εχθρών,</span><br /> +<span class="i0">οποιοιδήποτε τύχωσιν ούτοι.</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ακριβέστατα.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Διότι, νομίζω, ελέγομεν περί τινος φυσικής διαθέσεως της</span><br /> +<span class="i0">ψυχής των φυλάκων<a class="fnsign" href="#n003">(3)</a>, ότι πρέπει αύτη να είναι θυμοειδής</span><br /> +<span class="i0">συνάμα και φιλόσοφος εις μέγαν βαθμόν, διά να δύνανται να</span><br /> +<span class="i0">γίνωνται δικαίως ήμεροι προς τους συμπολίτας των και σκληροί</span><br /> +<span class="i0">προς τους εχθρούς.</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ναι.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Περί δε της ανατροφής αυτών; Άρα γε δεν είπομεν, ότι πρέπει</span><br /> +<span class="i0">να είναι ανατεθραμμένοι με γυμναστικήν και μουσικήν και</span><br /> +<span class="i0">με όλα εκείνα τα άλλα μαθήματα, τα οποία αρμόζουσιν εις</span><br /> +<span class="i0">αυτούς;</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Βεβαίως.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Β. | Είπομεν προσέτι, ότι οι λαβόντες τοιαύτην ανατροφήν</span><br /> +<span class="i0">δεν πρέπει να νομίζωσιν ως αποκλειστικήν ιδιοκτησίαν των ούτε</span><br /> +<span class="i0">χρυσόν, ούτε άργυρον, ούτε άλλο οιονδήποτε πράγμα· αλλά ως</span><br /> +<span class="i0">επίκουροι, λαμβάνοντες από εκείνους, τους οποίους υπερασπίζουσι,</span><br /> +<span class="i0">μισθόν διά την φύλαξιν, όσος αρκεί εις σώφρονας ανθρώπους, να</span><br /> +<span class="i0">δαπανώσιν αυτόν κοινώς, και ούτω συντρώγοντες να</span><br /> +<span class="i0">ζώσιν ομού μεταξύ των, μόνην φροντίδα έχοντες την αρετήν εις</span><br /> +<span class="i0">πάντα και από πάσας τας άλλας ασχολίας απέχοντες.</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ελέχθησαν ούτω και αυτά.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">C. |Ακόμη και περί της αγωγής των γυναικών είπομεν, ότι</span><br /> +<span class="i0">πρέπει να συναρμόζωμεν τας φυσικάς διαθέσεις αυτών ομοίως</span><br /> +<span class="i0">προς τας των ανδρών, και να δίδωμεν εις πάσας τας αυτάς</span><br /> +<span class="i0">επασχολήσεις (τας οποίας και εις τους άνδρας δίδομεν) και ως προς</span><br /> +<span class="i0">τον πόλεμον και ως προς τους άλλους τρόπους της ζωής.</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ούτως ελέγοντο και ταύτα.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Και τι ελέγομεν περί παιδοποιίας; Ίσως τα λεχθέντα περί</span><br /> +<span class="i0">τούτου είναι ευκολοθύμητα, επειδή δεν είναι συνήθη, δηλ. εδέχθημεν</span><br /> +<span class="i0">να είναι κοινά εις πάντας πάντα, και γάμοι και παίδες</span><br /> +<span class="i0">Δ. | και να μηχανευώμεθα πώς να μη γνωρίση κανείς ποτέ το</span><br /> +<span class="i0">ίδιον αυτού τέκνον, πάντες δε να νομίζωσιν όλους τους άλλους</span><br /> +<span class="i0">ως συγγενείς, ήτοι ως αδελφάς και αδελφούς εκείνους, όσοι ήθελον</span><br /> +<span class="i0">είναι εντός της αρμοζούσης ηλικίας, ως γονείς δε και</span><br /> +<span class="i0">προγόνους τους γεννημένους προ της ηλικίας ταύτης και ακόμη πρότερον,</span><br /> +<span class="i0">παίδας δε και εκγόνους τους γεννωμένους υστερώτερον.</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ναι. Και ταύτα είναι, ως λέγεις, ευκολομνημόνευτα.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Και διά να γεννώνται οι παίδες ευθύς όσον το δυνατόν με</span><br /> +<span class="i0">τας αρίστας φυσικάς διαθέσεις<a class="fnsign" href="#n004">(4)</a>, άρα γε δεν ενθυμούμεθα, ότι</span><br /> +<span class="i0">Ε. | είπομεν, ότι οι άρχοντες και αι άρχουσαι οφείλουσι κρυφά να</span><br /> +<span class="i0">μηχανεύωνται διά τινων κληρώσεων πώς εις την σύναψιν των</span><br /> +<span class="i0">γάμων οι κακοί οφ' ενός και οι αγαθοί εξ άλλου, κεχωρισμένοι</span><br /> +<span class="i0">όντες, να ενώνται με γυναίκας ομοίας των, και ούτω να μη</span><br /> +<span class="i0">συλλαμβάνωσιν έπειτα διά ταύτα έχθραν μεταξύ των, διότι θα</span><br /> +<span class="i0">νομίζωσιν ότι η τύχη υπήρξεν αιτία του γάμου των;</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ενθυμούμεθα.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">19. | Και προσέτι είπομεν, ότι τα τέκνα των αγαθών<a class="fnsign" href="#n005">(5)</a> πρέπει</span><br /> +<span class="i0">να ανατρέφωνται<a class="fnsign" href="#n006">(6)</a>, τα δε των κακών να διασκορπίζωνται κρυφά</span><br /> +<span class="i0">εις τας άλλας τάξεις των πολιτών; Και καθ' όσον ταύτα αυξάνονται,</span><br /> +<span class="i0">πρέπει να προσέχωσιν οι άρχοντες πάντοτε τους αποδεικνυομένους</span><br /> +<span class="i0">άξιους να επαναφέρωσι πάλιν εις την προτέραν τάξιν</span><br /> +<span class="i0">των, εκείνους δε, όσοι εις την τάξιν των ταύτην εδείχθησαν</span><br /> +<span class="i0">ανάξιοι, να μεταφέρωσιν εις τον τόπον των επανερχομένων;</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ούτως είπομεν.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Άρα λοιπόν έχομεν ούτω διέλθει ήδη όσα είπομεν χθες,</span><br /> +<span class="i0">εφ' όσον είναι δυνατόν να επαναλάβωμεν πάλιν τα κεφαλαιώδη,</span><br /> +<span class="i0">ή επιθυμούμεν ακόμη, αγαπητέ Τίμαιε, κάτι εκ των ρηθέντων,</span><br /> +<span class="i0">το οποίον έχομεν παραλείψει;</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Β. | Ουδόλως, αλλ' αυτά είναι ακριβώς, ω Σώκρατες, εκείνα</span><br /> +<span class="i0">τα οποία ελέχθησαν.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.</h3> +<p><b>(Συνέχεια περί πολιτείας).</b></p> +</div> + +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Δύνασθε τώρα να ακούσητε τα επακόλουθα της πολιτείας,</span><br /> +<span class="i0">την οποίαν έχομεν εκθέσει, τι δηλ. έχω πάθει ως προς αυτήν.</span><br /> +<span class="i0">Το πάθημά μου τούτο ομοιάζει σχεδόν με το πάθημα εκείνου,</span><br /> +<span class="i0">όστις ιδών πού ωραία ζώα, είτε απεικονισμένα εις ζωγραφίαν</span><br /> +<span class="i0">είτε και αληθινώς ζωντανά, αλλά ήσυχα μένοντα, ήθελεν αισθανθή</span><br /> +<span class="i0">την επιθυμίαν να τα ίδη να κινώνται και να εκτελώσι</span><br /> +<span class="i0">καμμίαν άσκησιν εξ εκείνων, αι οποίαι πιστεύεται ότι αρμόζουσιν</span><br /> +<span class="i0">εις τα σώματα αυτών κατά την πάλην<a class="fnsign" href="#n007">(7)</a>. Το αυτό λοιπόν και</span><br /> +<span class="i0">C. | εγώ έπαθον ως προς την πολιτείαν, την οποίαν περιεγράψαμεν.</span><br /> +<span class="i0">Ευχαρίστως δηλαδή θα ήκουόν τινα να εκθέση διά λόγου,</span><br /> +<span class="i0">ότι τους αγώνας τους οποίους πόλις τις αναγκάζεται να αγωνίζηται,</span><br /> +<span class="i0">τούτους η πολιτεία ημών δύναται ν' αγωνίζηται εντίμως</span><br /> +<span class="i0">εναντίον άλλων πολιτειών και να επιχειρή τον πόλεμον καθώς</span><br /> +<span class="i0">πρέπει, και εν ώ πολεμεί, να αποδίδη την προσήκουσαν τιμήν</span><br /> +<span class="i0">εις την παιδείαν και την ανατροφήν είτε κατά τας πράξεις τας</span><br /> +<span class="i0">αναγκαίας εις τα πολεμικά έργα, είτε κατά τους λόγους, όταν</span><br /> +<span class="i0">γίνωνται διαπραγματεύσεις προς εκάστην των άλλων πόλεων. Ως</span><br /> +<span class="i0">Δ. | προς ταύτα όμως, ω Κριτία<a class="fnsign" href="#n008">(8)</a> και Ερμόκρατες<a class="fnsign" href="#n009">(9)</a>, εγώ αυτός</span><br /> +<span class="i0">έκρινα περί του εαυτού μου ότι δεν θα ήμην ποτέ ικανός να εγκωμιάσω</span><br /> +<span class="i0">προσηκόντως τους άνδρας και την πόλιν. Και ό,τι αφορά</span><br /> +<span class="i0">εμέ αυτόν, δεν είναι θαυμαστόν τούτο· αλλά την αυτήν γνώμην</span><br /> +<span class="i0">έχω και περί των προγενεστέρων και περί των συγχρόνων ποιητών<a class="fnsign" href="#n010">(10)</a>,</span><br /> +<span class="i0">όχι διότι περιφρονώ το γένος αυτών, αλλά διότι είναι</span><br /> +<span class="i0">φανερόν εις πάντας, ότι η τάξις των επιτηδευομένων την μίμησιν</span><br /> +<span class="i0">μιμείται ευκολώτατα και κάλλιστα τα πράγματα εις τα οποία</span><br /> +<span class="i0">έχει ανατραφή, εκείνο δε το οποίον είναι έξω της ανατροφής και</span><br /> +<span class="i0">Ε. | των έξεων εκάστου, είναι δύσκολον να το μιμήται με έργα,</span><br /> +<span class="i0">και ακόμη δυσκολώτερον με λόγους. Εξ άλλου οι σοφισταί νομίζω</span><br /> +<span class="i0">ότι είναι εμπειρότατοι εις πολλούς και ωραίους λόγους,</span><br /> +<span class="i0">αλλά φοβούμαι μήπως, επειδή περιφέρονται από πόλεως εις πόλιν</span><br /> +<span class="i0">και δεν έχουσιν ουδαμού ιδιαιτέρας μονίμους κατοικίας, είναι</span><br /> +<span class="i0">ανίκανοι να καταλάβωσί τι περί των φιλοσόφων και των πολιτικών</span><br /> +<span class="i0">ανδρών, πόσα δηλ. και ποία ούτοι δέον να πράττωσι και</span><br /> +<span class="i0">λέγωσι κατά τον πόλεμον και τας μάχας αυτοί ούτοι ενεργούντες</span><br /> +<span class="i0">πραγματικώς και ομιλούντες προς ένα έκαστον διά λόγων.</span><br /> +<span class="i0">20. | Υπολείπονται λοιπόν οι άνθρωποι της τάξεως υμών, οίτινες</span><br /> +<span class="i0">εκ φύσεως και εξ ανατροφής μετέχουσι και των δύο (της</span><br /> +<span class="i0">επιστήμης και της πολιτικής). Τω όντι και ο Τίμαιος εδώ,</span><br /> +<span class="i0">καταγόμενος εκ πόλεως ευνομωτάτης, της εν Ιταλία Λοκρίδος, ουδενός</span><br /> +<span class="i0">των συμπολιτών του κατώτερος κατά την περιουσίαν και το</span><br /> +<span class="i0">γένος, διεχειρίσθη τα ανώτατα αξιώματα και έλαβε τας μεγίστας</span><br /> +<span class="i0">τιμάς εν τη πόλει του και, κατά την γνώμην μου, έφθασε συνάμα</span><br /> +<span class="i0">εις την κορυφήν όλων των μερών της φιλοσοφίας. Τον Κριτίαν</span><br /> +<span class="i0">πάλιν γνωρίζομεν όλοι όσοι είμεθα εδώ, ότι δεν είναι αμαθής</span><br /> +<span class="i0">ουδενός εκ των αντικειμένων, τα οποία συζητούμεν. Και τέλος περί</span><br /> +<span class="i0">της φύσεως και της ανατροφής του Ερμοκράτους πρέπει να</span><br /> +<span class="i0">Β.| πιστεύσωμεν ότι είναι ικανός προς όλα ταύτα, επειδή πολλά</span><br /> +<span class="i0">το μαρτυρούσι. Ταύτα εγώ και χθες συλλογιζόμενος, επειδή με</span><br /> +<span class="i0">παρεκαλείτε να εκθέσω την ουσίαν της πολιτείας, με προθυμίαν</span><br /> +<span class="i0">σας ευχαρίστησα, διότι εγνώριζον ότι την συνέχειαν των συλλογισμών</span><br /> +<span class="i0">ουδείς άλλος θα ήτο ικανώτερος υμών, εάν θελήσητε, να</span><br /> +<span class="i0">αποδώση. Διότι μόνοι υμείς εκ των συγχρόνων δύνασθε, παριστώντες</span><br /> +<span class="i0">την πολιτείαν ως διεξάγουσαν ένα πόλεμον, όποιος εμπρέπει,</span><br /> +<span class="i0">να αποδώσητε εις αυτήν πάντα όσα προσήκουσιν εις αυτήν<a class="fnsign" href="#n011">(11)</a>.</span><br /> +<span class="i0">Αφού λοιπόν είπον όσα μοι ανετέθησαν να είπω, ώρισα</span><br /> +<span class="i0">εις υμάς να ανταποδώσητε εκείνα τα οποία τώρα σας υπενθυμίζω.</span><br /> +<span class="i0">Συνεφωνήσατε δε, αφού συνεσκέφθητε μεταξύ σας, να μοι</span><br /> +<span class="i0">C. | ανταποδώσητε σήμερον την φιλοξενίαν των λόγων μου. Λοιπόν</span><br /> +<span class="i0">είμαι παρών εδώ παρεσκευασμένος δι' αυτά και ετοιμότατος υπέρ</span><br /> +<span class="i0">πάντα άλλον να δεχθώ το φιλοξένημα.</span> +</div> +<p class="speaker">Ερμοκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Και αληθώς, καθώς είπεν ο Τίμαιος εδώ, ω Σώκρατες, δεν</span><br /> +<span class="i0">θα δείξωμεν καμμίαν έλλειψιν προθυμίας, ούτε έχομεν πρόφασίν</span><br /> +<span class="i0">τινα να μη πράξωμεν τούτο. Και μάλιστα χθες ευθύς άμα</span><br /> +<span class="i0">εξήλθομεν εδώθεν, μόλις εφθάσαμεν εις τον ξενώνά μας πλησίον</span><br /> +<span class="i0">του Κριτίου, όπου έχομεν το κατάλυμά μας, και ακόμη πρότερον</span><br /> +<span class="i0">Δ. | καθ' οδόν ταύτα ακριβώς εσκεπτόμεθα. Ούτος δε μας διηγήθη</span><br /> +<span class="i0">μίαν ιστορίαν, την οποίαν γνωρίζει από παλαιάν παράδοσιν,</span><br /> +<span class="i0">και την οποίαν είπε, ω Κριτία, και τώρα εις τον Σωκράτην,</span><br /> +<span class="i0">ίνα και αυτός μεθ' ημών κρίνη αν είναι κατάλληλος ή όχι εις</span><br /> +<span class="i0">το θέμα της συνδιαλέξεως ημών.</span> +</div> +<p class="speaker">Κριτίας</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ταύτα πρέπει να πράξωμεν, αν συμφωνή και ο τρίτος σύντροφος,</span><br /> +<span class="i0">ο Τίμαιος.</span> +</div> +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Συμφωνώ.</span> +</div> +<p class="speaker">Κριτίας</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Άκουσε λοιπόν, ω Σώκρατες, λόγον παραδοξότατον, αλλά και</span><br /> +<span class="i0">αληθέστατον, ως διηγήθη αυτόν ποτε ο Σόλων, ο σοφώτατος των</span><br /> +<span class="i0">Ε. | επτά σοφών. Ήτο βέβαια ούτος συγγενής ημών και φίλτατος</span><br /> +<span class="i0">του προπάππου μου Δρωπίδου, καθώς λέγει αυτός ούτος εις</span><br /> +<span class="i0">πολλά μέρη των στίχων του· εις δε τον πάππον μου Κριτίαν</span><br /> +<span class="i0">διηγήθη (όπως ο γέρων ενθυμούμενος έλεγε και αυτός εις ημάς),</span><br /> +<span class="i0">ότι μεγάλα και θαυμαστά ήσαν τα παλαιά κατορθώματα της</span><br /> +<span class="i0">πόλεως ταύτης<a class="fnsign" href="#n012">(12)</a> τα οποία ηφανίσθησαν από την μνήμην (ελησμο-</span><br /> +<span class="i0">νήθησαν) ένεκα του πολλού χρόνου και του θανάτου των ανθρώ-</span><br /> +<span class="i0">πων, αλλά εξ όλων τούτων έν ήτο το μέγιστον. Και πρέπον θα</span><br /> +<span class="i0">21. | ήτο εις ημάς ενθυμηθέντες τώρα αυτό, και εις σε να απο-</span><br /> +<span class="i0">δώσωμεν την χάριν, και συνάμα την θεάν εις την σημερινήν πα-</span><br /> +<span class="i0">νήγυρίν της<a class="fnsign" href="#n013">(13)</a> δικαίως και αληθώς να εγκωμιάσωμεν, τοιουτο-</span><br /> +<span class="i0">τρόπως υμνούντες αυτήν.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Καλά λέγεις. Αλλά ποίον είναι το κατόρθωμα τούτο, το</span><br /> +<span class="i0">οποίον ο Κριτίας διηγείτο όχι ως λεγόμενον απλώς<a class="fnsign" href="#n014">(14)</a>, αλλ' ως</span><br /> +<span class="i0">τω όντι πραχθέν τον παλαιόν καιρόν υπό της πόλεως ταύτης,</span><br /> +<span class="i0">όπως το ήκουσεν από τον Σόλωνα.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'.</h3> +<p><b>Η πανάρχαιος πολιτεία των Αθηναίων και η νίκη αυτών +κατά των Ατλαντίνων.</b></p> +</div> + +<p class="speaker">Κριτίας</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Εγώ θα είπω το παλαιόν τούτο διήγημα, το οποίον ήκουσα</span><br /> +<span class="i0">από άνδρα ουχί νέον· διότι ο Κριτίας ήτο, ως έλεγε, σχεδόν πλη-</span><br /> +<span class="i0">σίον εις τα ενενήκοντα έτη, εγώ δε θα ήμην το πολύ δεκαετής.</span><br /> +<span class="i0">Β. | Έτυχε τότε η Κουρεώτις (η τρίτη ημέρα) της εορτής των</span><br /> +<span class="i0">Απατουρίων<a class="fnsign" href="#n015">(15)</a>, και ό,τι είναι σύνηθες εις τοιαύτην εορτήν να κά-</span><br /> +<span class="i0">μνωσιν οι παίδες, συνέβη και τότε. Δηλαδή οι πατέρες μας επρό-</span><br /> +<span class="i0">τειναν βραβεία (απαγγελίας) ραψωδιών. Απηγγέλθησαν λοιπόν</span><br /> +<span class="i0">πολλά ποιήματα πολλών ποιητών, πολλοί δε εκ των παίδων εψάλ-</span><br /> +<span class="i0">λομεν ποιήματα του Σόλωνος, επειδή ήσαν νέα κατ' εκείνον τον</span><br /> +<span class="i0">χρόνον. Είς δε εκ της φρατρίας ημών, είτε διότι τότε ούτως εσκέ-</span><br /> +<span class="i0">φθη, είτε και διά να κάμη ευχαρίστησιν εις τον Κριτίαν, είπεν</span><br /> +<span class="i0">C. | ότι νομίζει, ότι ο Σόλων υπήρξε και εις τα άλλα σοφώτα-</span><br /> +<span class="i0">τος και εις την ποίησιν ευγενέστατος<a class="fnsign" href="#n016">(16)</a> πάντων των ποιητών. Ο</span><br /> +<span class="i0">δε γέρων (τα ενθυμούμαι πολύ καλά), πολύ εχάρη διά τούτο,</span><br /> +<span class="i0">εμειδίασε και είπεν: Εάν, ω Αμύνανδρε, δεν ήθελε μεταχειρι-</span><br /> +<span class="i0">σθή την ποίησιν ως τι πάρεργον, αλλ' ήθελεν ασχοληθή σπου-</span><br /> +<span class="i0">δαίως εις αυτήν, όπως άλλοι, και αν είχε φέρει εις πέρας την</span><br /> +<span class="i0">διήγησιν, την οποίαν από την Αίγυπτον έφερεν εδώ, και αν διά</span><br /> +<span class="i0">τας εμφυλίους στάσεις και διά τα άλλα δυστυχήματα, τα οποία</span><br /> +<span class="i0">έπαθεν, όταν έφθασεν εδώ, δεν ήθελεν αναγκασθή να την αμε-</span><br /> +<span class="i0">Δ. | λήση, κατά την γνώμην μου ούτε ο Ησίοδος, ούτε ο Όμη-</span><br /> +<span class="i0">ρος, ούτε άλλος ουδείς εκ των ποιητών θα εγίνετό ποτε περιφη-</span><br /> +<span class="i0">μότερος αυτού. — Και ποίον ήτο αυτό το διήγημα, ω Κριτία;</span><br /> +<span class="i0">ηρώτησεν ο Αμύνανδρος. — Ήτο διήγησις πράξεως όντως μεγί-</span><br /> +<span class="i0">στης, και ήτις δικαιότατα θα ήτο η περιφημοτάτη από όλας, όσας</span><br /> +<span class="i0">διέπραξεν η πόλις αύτη, αλλ' ένεκα του πολλού χρόνου και του</span><br /> +<span class="i0">θανάτου των εκτελεσάντων αυτήν δεν διήρκεσε μέχρι σήμερον</span><br /> +<span class="i0">μνήμη αυτής. — Λέγε λοιπόν εξ αρχής, είπεν ούτος, τι και</span><br /> +<span class="i0">πώς και από ποίους διηγείτο ο Σόλων ότι είχεν ακούσει ως</span><br /> +<span class="i0">αληθές.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Ε. | Υπάρχει, είπεν ο Κριτίας, κατά την Αίγυπτον, εις το</span><br /> +<span class="i0">Δέλτα, εις την κορυφήν του οποίου σχίζεται το ρεύμα του Νεί-</span><br /> +<span class="i0">λου, είς νομός ονομαζόμενος Σαϊτικός. Τούτου δε του νομού η</span><br /> +<span class="i0">μεγίστη πόλις είναι η Σάις, οπόθεν ακριβώς ήτο και ο Άμασις ο</span><br /> +<span class="i0">βασιλεύς. Ως ιδρυτήν της πόλεως οι κάτοικοι έχουσι θεάν, ήτις</span><br /> +<span class="i0">Αιγυπτιστί ονομάζεται Νηίθ, Ελληνιστί δε Αθηνά<a class="fnsign" href="#n017">(17)</a>, ως λέγου-</span><br /> +<span class="i0">σιν εκείνοι. Είναι δε πολύ φιλαθήναιοι και λέγουσιν ότι κατά</span><br /> +<span class="i0">τινα τρόπον είναι συγγενείς των Αθηναίων. Εκεί λοιπόν πο-</span><br /> +<span class="i0">ρευθείς ο Σόλων διηγείτο ότι έλαβε μεγάλας τιμάς παρ' αυτών,</span><br /> +<span class="i0">22.| και ότι, ενώ ηρώτα περί των παλαιών γεγονότων τους εις</span><br /> +<span class="i0">ταύτα εμπειροτάτους των ιερέων, ανεκάλυψεν, ότι ούτε αυτός</span><br /> +<span class="i0">ούτε άλλος ουδείς Έλλην εγνώριζεν, ούτως ειπείν, ουδέν περί</span><br /> +<span class="i0">αυτών. Και θελήσας ποτέ να σύρη αυτούς εις λόγους περί των</span><br /> +<span class="i0">αρχαίων ήρξατο να ομιλή περί των πραγμάτων, τα οποία εδώ</span><br /> +<span class="i0">εν Ελλάδι θεωρούνται αρχαιότατα, περί του Φορωνέως<a class="fnsign" href="#n018">(18)</a> εκεί-</span><br /> +<span class="i0">νου, όστις εκλήθη πρώτος, και περί της Νιόβης, και μετά τον κα-</span><br /> +<span class="i0">Β. | τακλυσμόν<a class="fnsign" href="#n019">(19)</a> να μυθολογή περί Δευκαλίωνος και Πύρρας,</span><br /> +<span class="i0">πώς διεσώθησαν, και να κάμνη την γενεαλογίαν των απογόνων</span><br /> +<span class="i0">των, και ν' αναφέρη περί των ετών αυτών πόσα ήσαν, διά των</span><br /> +<span class="i0">οποίων έλεγεν ότι επειράτο να κάμη την χρονολογίαν των συμβάν-</span><br /> +<span class="i0">των. Είς δε των ιερέων<a class="fnsign" href="#n020">(20)</a> πολύ γέρων, είπε τότε· Ω Σόλων, Σό-</span><br /> +<span class="i0">λων, οι Έλληνες είσθε πάντοτε παίδες και Έλλην γέρων δεν</span><br /> +<span class="i0">υπάρχει. Ακούσας ταύτα ο Σόλων, πώς είπε, πώς εννοείς τούτο;</span><br /> +<span class="i0">Είσθε νέοι, απεκρίθη, όλοι κατά τας ψυχάς. Διότι δεν έχετε εις</span><br /> +<span class="i0">αυτάς εξ αρχαίας παραδόσεως καμμίαν παλαιάν γνώμην και καμ-</span><br /> +<span class="i0">μίαν γνώσιν, ήτις να έχη γίνη με τον χρόνον παλιά. Αίτιον δε</span><br /> +<span class="i0">C. | τούτων είναι το εξής: Πολλαί και κατά πολλούς τρόπους</span><br /> +<span class="i0">συνέβησαν καταστροφαί ανθρώπων και θα συμβαίνωσι, διά πυ-</span><br /> +<span class="i0">ρός μεν και ύδατος αι μέγισται, διά μυρίων δε άλλων μέσων άλ-</span><br /> +<span class="i0">λαι μικρότεραι. Τω όντι εκείνο, όπερ και παρ' υμίν λέγεται,</span><br /> +<span class="i0">ότι ποτέ ο Φαέθων ο παις του Ηλίου, ζεύξας το άρμα του πα-</span><br /> +<span class="i0">τρός, επειδή δεν ήτο ικανός να αμαξηλατή επί της οδού του πα-</span><br /> +<span class="i0">τρός, κατέκαυσεν ό,τι ήτο επί της γης, και αυτός ούτος κεραυνω-</span><br /> +<span class="i0">θείς κατεστράφη, τούτο λέγεται μεν υπό μορφήν μύθου, αλλά</span><br /> +<span class="i0">Δ.| η εν αυτώ αλήθεια είναι η παραλλαγή<a class="fnsign" href="#n021">(21)</a> κινήσεως των όν-</span><br /> +<span class="i0">των, τα οποία περιφέρονται πέριξ της γης κατά τον ουρανόν, και</span><br /> +<span class="i0">η κατά μακράς χρονικάς περιόδους γινομένη διά μεγάλου πυρός</span><br /> +<span class="i0">καταστροφή των επί γης πραγμάτων. Τότε λοιπόν όσοι εξ υμών</span><br /> +<span class="i0">κατοικούσι κατά τα όρη και εις τόπους υψηλούς και ξηρούς κα-</span><br /> +<span class="i0">ταστρέφονται περισσότερον παρά τους κατοικούντας πλησίον εις</span><br /> +<span class="i0">τους ποταμούς και την θάλασσαν. Ημάς όμως ο Νείλος, ο οποίος</span><br /> +<span class="i0">είναι σωτήρ ημών και κατά τα άλλα, σώζει και τότε εκ της αμη-</span><br /> +<span class="i0">χανίας ταύτης, ερχόμενος έξω (πλημμυρών). Όταν δε πάλιν οι</span><br /> +<span class="i0">Ε. | θεοί, ίνα καθαρίσωσι την γην διά των υδάτων, κατακλύζου-</span><br /> +<span class="i0">σιν αυτήν, όσοι μεν είναι εις τα όρη, βουκόλοι και βοσκοί, δια-</span><br /> +<span class="i0">σώζονται, όσοι δε είναι εις τας πόλεις υμών, παρασύρονται εις</span><br /> +<span class="i0">την θάλασσαν υπό των ποταμών. Αλλά εις ταύτην εδώ την χώ-</span><br /> +<span class="i0">ραν ούτε τότε, ούτε άλλοτε ποτέ επιρρέει το ύδωρ άνωθεν</span><br /> +<span class="i0">επί του εδάφους, αλλά απ' εναντίας εκ φύσεως ανυψούται κάτω-</span><br /> +<span class="i0">θεν. Εκ τούτου και διά τας αιτίας ταύτας όσα διασώζονται παρ'</span><br /> +<span class="i0">ημίν λέγονται ότι είναι αρχαιότατα. Η αλήθεια όμως είναι ότι</span><br /> +<span class="i0">εις πάντας τους τόπους, όπου χειμών υπερβολικός ή καύσων δεν</span><br /> +<span class="i0">23. | εμποδίζει, άλλοτε μεν περισσότερον, άλλοτε δε ολιγώτερον</span><br /> +<span class="i0">υπάρχει πάντοτε το γένος των ανθρώπων<a class="fnsign" href="#n022">(22)</a>. Όσα δε συμβαίνου-</span><br /> +<span class="i0">σιν ή εις υμάς, ή εις ταύτην την χώραν ή εις άλλον τόπον, περί</span><br /> +<span class="i0">των οποίων λαμβάνομεν γνώσιν, εάν έγινε καλόν τι ή μέγα ή και</span><br /> +<span class="i0">άλλο τι αξιοσημείωτον, πάντα είναι γεγραμμένα ενταύθα πα-</span><br /> +<span class="i0">λαιόθεν και διατηρούνται εις τους ναούς. Τα της ιδικής σας όμως</span><br /> +<span class="i0">πολιτείας και τα των άλλων, πάντοτε μόλις ταύτα τύχωσι να ανα-</span><br /> +<span class="i0">πτυχθώσι με γράμματα και με όλους εκείνους τους θεσμούς των</span><br /> +<span class="i0">οποίων έχουσι χρείαν αι πόλεις, και ιδού πάλιν μετά τον συνήθη</span><br /> +<span class="i0">αριθμόν των ετών, ως μία νόσος έρχεται επ' αυτών με ορμήν το</span><br /> +<span class="i0">Β. | ρεύμα του ουρανού, και εξ υμών αφίνει μόνους τους μη γι-</span><br /> +<span class="i0">νώσκοντας γραφήν και αμούσους, ώστε πάλιν γίνεσθε νέοι εξ</span><br /> +<span class="i0">αρχής, χωρίς να γνωρίζητε τίποτε ούτε περί των εν τη χώρα</span><br /> +<span class="i0">ταύτη ούτε περί των παρ' υμίν συμβάντων, όσα έγιναν εις τους</span><br /> +<span class="i0">παλαιούς χρόνους.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Αι γενεαλογίαι τουλάχιστον, ω Σόλων, περί των παρ' υμίν συμ-</span><br /> +<span class="i0">βάντων, τας οποίας τώρα εξέθεσες, ολίγον διαφέρουσιν από τους</span><br /> +<span class="i0">μύθους των παίδων. Και πρώτον πάντων υμείς ενθυμείσθε ένα</span><br /> +<span class="i0">μόνον κατακλυσμόν της γης, ενώ συνέβησαν πολλοί πρότερον.</span><br /> +<span class="i0">Προσέτι δεν γνωρίζετε, ότι εις την χώραν υμών εγεννήθη το</span><br /> +<span class="i0">C. | ωραιότατον και κάλλιστον γένος, το οποίον ποτε υπήρξε με-</span><br /> +<span class="i0">ταξύ των ανθρώπων· εξ αυτού και συ και πάντες οι σημερινοί πο-</span><br /> +<span class="i0">λίται κατάγονται, διότι διεσώθη ποτέ ολίγον σπέρμα. Αλλά υμείς</span><br /> +<span class="i0">δεν το εμάθετε, διότι οι σωθέντες πρόγονοι υμών απέθνησκον επί</span><br /> +<span class="i0">πολλάς γενεάς χωρίς να ομιλήσωσι διά γραμμάτων. Διότι ήτο</span><br /> +<span class="i0">ποτε, ω Σόλων, προ της μεγάλης διά των υδάτων καταστροφής,</span><br /> +<span class="i0">αύτη, ήτις είναι τώρα η πολιτεία των Αθηναίων, πολιτεία αρί-</span><br /> +<span class="i0">στη, και προς πόλεμον και κατά πάντα τα άλλα πράγματα κα-</span><br /> +<span class="i0">λώς συντεταγμένη περισσότερον πάσης άλλης, και υπ' αυτής</span><br /> +<span class="i0">έγιναν, ως λέγεται, τα κάλλιστα κατορθώματα και αι κάλλι-</span><br /> +<span class="i0">σται πολιτειακαί διατάξεις εξ όλων, όσων την γνώσιν υπό τον ου-</span><br /> +<span class="i0">ρανόν ημείς έχομεν παραλάβει.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Δ. | Ότε ήκουσε ταύτα ο Σόλων, είπεν ότι εθαύμασε και ότι</span><br /> +<span class="i0">έλαβε πασαν προθυμίαν παρακαλών τους ιερείς να τω διηγη-</span><br /> +<span class="i0">θώσιν ακριβώς και κατά σειράν τα αφορώντα εις τους παλαιούς</span><br /> +<span class="i0">συμπολίτας του. Και ο ιερεύς απεκρίθη: Δέν έχω λόγον να αρ-</span><br /> +<span class="i0">νηθώ, ω Σόλων, αλλά χάριν σου και της πόλεώς σου θα ομι-</span><br /> +<span class="i0">λήσω, μάλιστα δε και χάριν της θεάς, ήτις και την πόλιν υμών</span><br /> +<span class="i0">και την ιδικήν μας έλαβε και έθρεψε και επαίδευσε, πρότερον</span><br /> +<span class="i0">όμως την ιδικήν σας κατά χίλια έτη, λαβούσα το σπέρμα υμών</span><br /> +<span class="i0">εκ της Γης και του Ηφαίστου<a class="fnsign" href="#n023">(23)</a>, ύστερον δε ταύτην την ιδικήν</span><br /> +<span class="i0">μας. Περί ταύτης της ιδρύσεως της πόλεως ημών εις τας ιεράς</span><br /> +<span class="i0">ημών βίβλους είναι γεγραμμένος ο αριθμός οκτώ χιλιάδων ετών<a class="fnsign" href="#n024">(24)</a>.</span><br /> +<span class="i0">Αλλά περί των συμπολιτών σου, οίτινες υπήρξαν προ εννέα χι-</span><br /> +<span class="i0">λιάδων ετών, θα σοι φανερώσω συντόμως και τους νόμους αυ-</span><br /> +<span class="i0">τών και εκ των έργων των εκείνο, όπερ έπραξαν κάλλιστον πάν-</span><br /> +<span class="i0">των. Τα καθέκαστα ακριβώς περί πάντων θα διεξέλθωμεν κατά</span><br /> +<span class="i0">σειράν ύστερον εν ανέσει, αφού λάβωμεν ανά χείρας αυτά τα γε-</span><br /> +<span class="i0">γραμμένα. Και τους μεν νόμους αυτών εξέταζε συγκρίνων με</span><br /> +<span class="i0">τους νόμους της πόλεως ταύτης. Διότι πολλά παραδείγματα εκεί-</span><br /> +<span class="i0">νων, τους οποίους είχετε υμείς τότε, θα τα εύρης εδώ τώρα. Και</span><br /> +<span class="i0">πρώτη είναι η τάξις των ιερέων, διακεκριμένη χωριστά από τας</span><br /> +<span class="i0">άλλας και μετ' αυτήν η τάξις των τεχνιτών, των οποίων εκάστη</span><br /> +<span class="i0">κλάσις μόνη και χωρίς να αναμιγνύηται με άλλας εργάζεται,</span><br /> +<span class="i0">Β. | έπειτα δε η των βοσκών και των κυνηγών και η των γεωρ-</span><br /> +<span class="i0">γών. Και προσέτι έχεις ακούσει ίσως, ότι η τάξις των μαχητών</span><br /> +<span class="i0">ενταύθα είναι κεχωρισμένη από πάσας τας άλλας τάξεις και ότι</span><br /> +<span class="i0">εις αυτούς προσετάχθη υπό των νόμων να μη φροντίζωσι περί</span><br /> +<span class="i0">ουδενός άλλου πλην των αφορώντων εις τον πόλεμον. Προσέτι ο</span><br /> +<span class="i0">τρόπος του οπλισμού των, ασπίδες δηλ. και δόρατα, με τα οποία</span><br /> +<span class="i0">ημείς πρώτοι εκ των κατοικούντων την Ασίαν<a class="fnsign" href="#n025">(25)</a> έχομεν οπλισθή,</span><br /> +<span class="i0">εδόθη παρά της θεάς, ήτις μας εδίδαξεν αυτόν, καθώς εις εκεί-</span><br /> +<span class="i0">C. | νους εκεί τους τόπους τον είχε διδάξει εις υμάς πρώτους.</span><br /> +<span class="i0">Όσον αφορά πάλιν την πνευματικήν μόρφωσιν βλέπεις, νομίζω,</span><br /> +<span class="i0">πόσην ο νόμος εδώ έλαβεν επιμέλειαν ευθύς απ' αρχής, διότι εκ</span><br /> +<span class="i0">πασών των επιστημών, αίτινες πραγματεύονται περί του κόσμου,</span><br /> +<span class="i0">μέχρι της μαντικής και της ιατρικής, ης αντικείμενον είναι η</span><br /> +<span class="i0">υγεία, εκ των θείων τούτων τεχνών ανεύρεν ό,τι ανήκει εις την</span><br /> +<span class="i0">υπηρεσίαν των ανθρώπων και επεδίωξε την απόκτησιν των γνώ-</span><br /> +<span class="i0">σεων τούτων και παντός ό,τι συνδέεται μετ' αυτών. Καθ' όλην</span><br /> +<span class="i0">ταύτην λοιπόν την διακόσμησιν και τάξιν πρώτους υμάς διεκό-</span><br /> +<span class="i0">σμησεν η θεά και κατώκισε την πόλιν υμών, αφού πρώτον εξέ-</span><br /> +<span class="i0">λεξε τον τόπον, εις τον οποίον έχετε γεννηθή, και εγνώρισε κα-</span><br /> +<span class="i0">λώς, ότι η εν αυτώ επικρατούσα ευκρασία των εποχών θα παράγη</span><br /> +<span class="i0">Δ. | άνδρας νοημονεστάτους. Η θεά λοιπόν, επειδή και φιλοπόλε-</span><br /> +<span class="i0">μος είναι και φιλόσοφος, αφού εξέλεξε τον τόπον, όστις έμελλε να</span><br /> +<span class="i0">παράγη άνδρας ομοιοτάτους με αυτήν, τούτον κατά πρώτον κα-</span><br /> +<span class="i0">τώκισε. Και υμείς εκατοικείτε αυτόν έχοντες νόμους τοιούτους</span><br /> +<span class="i0">και ακόμη καλυτέρους και υπερβαίνοντες εις πάσαν αρετήν όλους</span><br /> +<span class="i0">τους ανθρώπους, ως είναι επόμενον, επειδή είσθε γεννήματα και</span><br /> +<span class="i0">παιδεύματα των θεών.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Και πολλά μεγάλα έργα της πόλεως υμών, εδώ γεγραμμένα,</span><br /> +<span class="i0">θαυμάζονται, πάντα όμως υπερέχει έν κατά το μεγαλείον και</span><br /> +<span class="i0">Ε. | την ανδρείαν. Διότι λέγουσιν αι γραφαί ημών ότι η πόλις υμών</span><br /> +<span class="i0">κατέστρεψέ ποτε μεγίστην δύναμιν, ήτις βιαίως είχεν εισβάλει</span><br /> +<span class="i0">συγχρόνως εις όλην την Ευρώπην και την Ασίαν, ορμηθείσα</span><br /> +<span class="i0">έξωθεν εκ του Ατλαντικού ωκεανού. Τότε τω όντι διά του πε-</span><br /> +<span class="i0">λάγους εκείνου ηδύνατό τις να διαβή, διότι υπήρχε νήσος έμπρο-</span><br /> +<span class="i0">σθεν του στομίου, το οποίον καλείται, ως υμείς λέγετε, στήλαι</span><br /> +<span class="i0">του Ηρακλέους. Η νήσος δε αύτη ήτο μεγαλυτέρα της Λιβύης</span><br /> +<span class="i0">και της Ασίας ομού και εξ αυτής ηδύνατό τις τότε να πορευθή</span><br /> +<span class="i0">και μεταβή εις τας άλλας νήσους, εκ δε των νήσων εις όλην την</span><br /> +<span class="i0">απέναντι Ήπειρον την πέριξ της θαλάσσης εκείνης, ήτις είναι</span><br /> +<span class="i0">25. | αληθώς θάλασσα. Διότι το μέρος τούτο, όπερ είναι εντός</span><br /> +<span class="i0">του πορθμού, περί του οποίου ομιλούμεν, φαίνεται μάλλον ότι</span><br /> +<span class="i0">είναι λιμήν έχων στενήν είσοδον, ενώ εκείνη είναι τω όντι ωκεα-</span><br /> +<span class="i0">νός. Και η γη η περιέχουσα αυτήν δύναται αληθέστατα να λέ-</span><br /> +<span class="i0">γηται Ήπειρος. Εις την νήσον λοιπόν ταύτην Ατλαντίδα συν-</span><br /> +<span class="i0">έστη μεγάλη και θαυμασία δύναμις υπό βασιλέων, ήτις εξουσίαζεν</span><br /> +<span class="i0">όλην την νήσον και πολλάς άλλας νήσους και μέρη της Ηπεί-</span><br /> +<span class="i0">Β. | ρου. Και εκτός τούτων ακόμη χώρας εκ του μέρους τούτου</span><br /> +<span class="i0">εις την εσωτερικήν θάλασσαν εξουσίαζεν, επί μεν της Λιβύης</span><br /> +<span class="i0">μέχρι της Αιγύπτου, επί δε της Ευρώπης μέχρι της Τυρρηνίας.</span><br /> +<span class="i0">Όλη δε αύτη η δύναμις συνενωθείσα επεχείρησέ ποτε με μίαν</span><br /> +<span class="i0">ορμήν να υποδουλώση και τον ιδικόν σας τόπον και τον ιδικόν</span><br /> +<span class="i0">μας και πάντας τους εντεύθεν του στενού. Και τότε, ω Σόλων,</span><br /> +<span class="i0">η δύναμις της πόλεως υμών έγινε περιφανής εις όλους τους αν-</span><br /> +<span class="i0">θρώπους και διά την ανδρείαν και διά την ρώμην αυτής. Διότι</span><br /> +<span class="i0">υπερέχουσα πάντας διά την ευψυχίαν της και διά πάσας τας πο-</span><br /> +<span class="i0">λεμικάς τέχνας, κατ' αρχάς μεν έχουσα την αρχηγίαν των Ελ-</span><br /> +<span class="i0">C. | λήνων, έπειτα δε μεμονωμένη ούσα εξ ανάγκης, όταν οι άλ-</span><br /> +<span class="i0">λοι απεστάτησαν, αφού κατήντησεν εις τους εσχάτους κινδύνους,</span><br /> +<span class="i0">ενίκησε τους επιδρομείς, ανήγειρε τρόπαια, και τους μη υποδου-</span><br /> +<span class="i0">λωθέντας ακόμη ημπόδισε να υποδουλωθώσι, και τους άλλους,</span><br /> +<span class="i0">όσοι κατοικούμεν εντεύθεν των Ηρακλείων στηλών, γενναίως</span><br /> +<span class="i0">ηλευθέρωσεν άπαντας<a class="fnsign" href="#n026">(26)</a>. Βραδύτερον όμως, επειδή συνέβησαν</span><br /> +<span class="i0">Δ. | μεγάλοι σεισμοί και κατακλυσμοί, ήλθε μία ημέρα και μία</span><br /> +<span class="i0">νυξ φοβερά και πάσα η μάχιμος τάξις υμών αύτη διά μιας εβυ-</span><br /> +<span class="i0">θίσθη εις την γην, ομοίως δε και η Ατλαντίς νήσος βυθισθείσα</span><br /> +<span class="i0">εις την θάλασσαν ηφανίσθη. Διά τούτο και τώρα είναι αδιάβα-</span><br /> +<span class="i0">τος και ανεξερεύνητος η θάλασσα εκείνη εκεί, επειδή είναι εμ-</span><br /> +<span class="i0">πόδιον ο πηλός των χαμηλών βράχων (υφάλων), τους οποίους η</span><br /> +<span class="i0">καθίζησις της νήσου παρήγαγε.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'.</h3> +<p><b>Συνέχεια και τέλος του προοιμίου.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ήκουσες λοιπόν, ω Σώκρατες, εν συντομία όσα διηγήθη ο</span><br /> +<span class="i0">Ε. | παλαιός Κριτίας, ακούσας αυτά από τον Σόλωνα. Και διά</span><br /> +<span class="i0">ταύτα, ότε συ χθες διελέγεσο περί της πολιτείας και περί των</span><br /> +<span class="i0">πολιτών, τους οποίους περιέγραφες, εθαύμαζον ενθυμούμενος</span><br /> +<span class="i0">αυτά, τα οποία λέγω τώρα. Διότι κατενόουν πόσον θαυμασίως</span><br /> +<span class="i0">κατά τύχην τινά ουχί ασκόπως εις τα πλείστα συνεφώνεις με όσα</span><br /> +<span class="i0">26. | είπεν ο Σόλων. Αλλ' όμως δεν ηθέλησα αμέσως να ομι-</span><br /> +<span class="i0">λήσω, διότι μετά τόσον χρόνον δεν τα ενεθυμούμην πολύ καλά.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Εσκέφθην λοιπόν ότι έπρεπε πρώτον κατ' ιδίαν να επαναλάβω</span><br /> +<span class="i0">πάντα αρκούντως και έπειτα να ομιλήσω. Διά τούτο και ταχέως</span><br /> +<span class="i0">εσυμφώνησα με εκείνα, τα οποία χθες επρότεινες, διότι ενόμι-</span><br /> +<span class="i0">ζον ότι ούτως εκείνο, το οποίον είναι το δυσκολώτατον εις όλα τα</span><br /> +<span class="i0">τοιαύτα, δηλαδή να προσαρμόζωμεν εις τους σκοπούς ημών πρέ-</span><br /> +<span class="i0">πουσαν διήγησιν, τούτο ημείς θα επιτύχωμεν αρκετά καλά<a class="fnsign" href="#n027">(27)</a>. Και</span><br /> +<span class="i0">Β. | ούτω, καθώς είπεν ούτος (ο Ερμοκράτης), και χθες, ευθύς</span><br /> +<span class="i0">άμα απήλθομεν εντεύθεν ανέφερον εις τούτους αυτά, ανακαλών</span><br /> +<span class="i0">εις την μνήμην μου, και αφού απεμακρύνθην σκεπτόμενος κατά</span><br /> +<span class="i0">την νύκτα σχεδόν άπαντα ενεθυμήθην. Πόσον αληθεύει το κοι-</span><br /> +<span class="i0">νώς λεγόμενον, ότι όσα μανθάνει τις εκ παιδικής ηλικίας μέ-</span><br /> +<span class="i0">νουσι θαυμάσια εις την μνήμην του, διότι εγώ όσα ήκουσα χθες</span><br /> +<span class="i0">δεν γνωρίζω αν θα ηδυνάμην να επαναλάβω όλα πάλιν εις την</span><br /> +<span class="i0">μνήμην μου, αλλ' εκείνα, τα οποία εχω ακούσει προ τόσου πολ-</span><br /> +<span class="i0">λού χρόνου, πάντως ήθελον εκπλαγή, αν με διέφευγε κανέν εξ</span><br /> +<span class="i0">C. | αυτών. Τω όντι ηκούοντο ταύτα τότε με πολλήν παιδικήν</span><br /> +<span class="i0">ευχαρίστησιν, και ο γέρων ακόμη προθύμως μοι τα επανελάμ-</span><br /> +<span class="i0">βανε, διότι εγώ πολλάκις επανηρώτων αυτόν, ούτως ώστε μοι</span><br /> +<span class="i0">έγιναν μόνιμα ως εικών εγκεκαυμένη, ήτις δεν δύναται πλέον</span><br /> +<span class="i0">να εξαλειφθή. Και εις τούτους ακόμη ευθύς έλεγον αυτά ταύτα</span><br /> +<span class="i0">την πρωίαν, διά να έχωσι και αυτοί αφθονίαν λόγων, όπως και</span><br /> +<span class="i0">εγώ. Τώρα λοιπόν, διά να έλθω εις εκείνο χάριν του οποίου πάντα</span><br /> +<span class="i0">ταύτα ελέχθησαν, είμαι έτοιμος να είπω, ω Σώκρατες, όχι μό-</span><br /> +<span class="i0">νον κεφαλαιωδώς, αλλά ως ήκουσα αυτά έν έκαστον κατά μέρος.</span><br /> +<span class="i0">Και τους πολίτας και την πολιτείαν εκείνην, την οποίαν χθες</span><br /> +<span class="i0">μας περιέγραφες ως εις μύθον, τώρα θα μεταφέρωμεν εις την</span><br /> +<span class="i0">Δ. | πραγματικότητα και θα την θέσωμεν εδώ εν Αθήναις, διότι</span><br /> +<span class="i0">εκείνη ήτο αύτη (η ιδική μας)· και οι πολίται, τους οποίους παρί-</span><br /> +<span class="i0">στανες εις την διάνοιάν σου, θα είπωμεν ότι είναι εκείνοι οι</span><br /> +<span class="i0">αληθινοί πρόγονοι ημών, περί των οποίων ωμίλει ο ιερεύς. Η</span><br /> +<span class="i0">αρμονία μεταξύ αυτών θα είναι τελεία και δεν θα απομακρυν-</span><br /> +<span class="i0">θώμεν του αληθούς, λέγοντες ότι αυτοί (οι της πολιτείας) είναι</span><br /> +<span class="i0">οι Αθηναίοι οι ζώντες τότε. Λαμβάνοντες δε μέρος έκαστος<a class="fnsign" href="#n028">(28)</a> ας</span><br /> +<span class="i0">προσπαθήσωμεν κοινώς όλοι, όσον δυνάμεθα, πρεπόντως να δώ-</span><br /> +<span class="i0">σωμεν την λύσιν των προβλημάτων άπερ έθεσες.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Πρέπει όμως να εξετάσωμεν, ω Σώκρατες, αν ο λόγος ούτος</span><br /> +<span class="i0">Ε. | είναι σύμφωνος με τόν σκοπόν ημών ή αν πρέπει αντ' αυ-</span><br /> +<span class="i0">τού να ζητήσωμεν ένα άλλον.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Και ποίον άλλον, ω Κριτία, καλύτερον τούτου δυνάμεθα να</span><br /> +<span class="i0">λάβωμεν; διότι ούτος και εις την σημερινήν εορτήν της θεάς διά</span><br /> +<span class="i0">την μετ' αυτής συγγένειάν του κάλλιστα αρμόζει, και το ότι εί-</span><br /> +<span class="i0">ναι ουχί πλαστός μύθος, αλλ' αληθινός λόγος, είναι μέγιστον</span><br /> +<span class="i0">πράγμα. Τω όντι, πώς και πόθεν θα εύρωμεν άλλους, αν απορ-</span><br /> +<span class="i0">ρίψωμεν τούτον; Είναι αδύνατον αλλά με καλήν ώραν πρέπει</span><br /> +<span class="i0">27. | υμείς να λέγητε, εγώ δε εις αμοιβήν των χθεσινών λόγων</span><br /> +<span class="i0">μου να ακούω σιωπών.</span> +</div> +<p class="speaker">Κριτίας</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Πρόσεχε όμως εις την τάξιν των προς σε, ω Σώκρατες, φιλο-</span><br /> +<span class="i0">ξενημάτων μας, τίνι τρόπω τα έχομεν διαθέσει. Διότι απεφασί-</span><br /> +<span class="i0">σαμεν ταύτα: ο Τίμαιος, επειδή είναι δυνατώτερος ημών εις την</span><br /> +<span class="i0">αστρονομίαν και έκαμεν ως κύριον έργον του να μάθη την</span><br /> +<span class="i0">φύσιν του παντός, πρώτος θα ομιλήση αρχίζων από την γένεσιν</span><br /> +<span class="i0">του κόσμου και καταλήγων εις την φύσιν του ανθρώπου. Μετά</span><br /> +<span class="i0">τούτον εγώ, διότι θα έχω δεχθή από αυτόν μεν τους ανθρώπους,</span><br /> +<span class="i0">Β.| οίτινες έχουσιν ήδη γίνη κατά τον λόγον αυτού, από σε δέ</span><br /> +<span class="i0">τινας εξ αυτών εξόχως πεπαιδευμένους, κατά δε τον λόγον<a class="fnsign" href="#n029">(29)</a> και</span><br /> +<span class="i0">τον νόμον του Σόλωνος, αφού παρουσιάσω αυτούς εις το δικαστή-</span><br /> +<span class="i0">ριον υμών, θα τους κάμω πολίτας ταύτης εδώ της πόλεως, επειδή</span><br /> +<span class="i0">αυτοί ακριβώς είναι εκείνοι οι παλαιοί Αθηναίοι, τους οποίους,</span><br /> +<span class="i0">ενώ ήσαν αφανείς, απεκάλυψεν ο λόγος των ιερών γραφών. Ούτω</span><br /> +<span class="i0">δε και του λοιπού θα ομιλώμεν περί αυτών ως περί συμπολιτών</span><br /> +<span class="i0">και αληθινών Αθηναίων.</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Τελείως και λαμπρώς φαίνεται ότι θα λάβω την ανταπόδοσιν</span><br /> +<span class="i0">του συμποσίου των λόγων (το οποίον σας προσέφερον). Εις σε</span><br /> +<span class="i0">λοιπόν ανήκει, ω Τίμαιε, τώρα να ομιλήσης, αφού κατά την συνή-</span><br /> +<span class="i0">θειαν επικαλεσθής τους θεούς.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε'.</h3> +<p><b>Γενικαί αρχαί της Κοσμογονίας. Το αεί ον και το γινόμενον. +Το ον είναι αμετάβλητον, καταληπτόν υπό της καθαράς +νοήσεως και δύναται να γινώσκηται μετά βεβαιότητος. +Το γινόμενον είναι μεταβλητόν, αντικείμενον των +αισθήσεων και της γνώμης και γινώσκεται μόνον μετ' +εικασίας και πιθανότητος. Ο αισθητός κόσμος γίνεται, +άρα εδημιουργήθη κατά αιώνιον παράδειγμα (την ιδέαν) +υπό του Δημιουργού<a class="fnsign" href="#n030">(30)</a>.</b></p> +</div> + +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Αλλ', ω Σώκρατες, πάντες όσοι και ολίγην έχουσι φρόνησιν</span><br /> +<span class="i0">C.| πράττουσι τούτο, δηλ. εις την αρχήν παντός πράγματος μι-</span><br /> +<span class="i0">κρού και μεγάλου πάντοτε επικαλούνται τον Θεόν. Ημείς δε</span><br /> +<span class="i0">οίτινες μέλλομεν να ομιλήσωμεν περί του σύμπαντος πώς έγινε</span><br /> +<span class="i0">ή αν είναι αγέννητον, εάν δεν είμεθα εντελώς παράφρονες,</span><br /> +<span class="i0">ανάγκη, επικαλούμενοι τους θεούς και τας θεάς, να ευχηθώμεν</span><br /> +<span class="i0">να είναι όλοι οι λόγοι ημών προ πάντων σύμφωνοι προς την κρί-</span><br /> +<span class="i0">Δ. | σιν αυτών, ακόλουθοι δε προς ημάς αυτούς. Και ως προς</span><br /> +<span class="i0">τους θεούς μεν ας είναι αύτη η παράκλησις· ως προς ημάς δε ας</span><br /> +<span class="i0">παρακαλέσωμεν, όπως όσον το δυνατόν ευκολώτερον υμείς κατα-</span><br /> +<span class="i0">νοήσητε, εγώ δε σας δείξω σαφώς περί του αντικειμένου της δια-</span><br /> +<span class="i0">λέξεως, πώς το νοώ.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Πρέπει τώρα κατά την γνώμην μου να διακρίνωμεν τα εξής:</span><br /> +<span class="i0">Τι είναι εκείνο όπερ πάντοτε είναι και γένεσιν δεν έχει, και τι</span><br /> +<span class="i0">28. | είναι εκείνο όπερ γίνεται και ουδέποτε είναι<a class="fnsign" href="#n031">(31)</a>. Το μεν πρώ-</span><br /> +<span class="i0">τον είναι καταληπτόν υπό της νοήσεως διά του συλλογισμού, διότι</span><br /> +<span class="i0">είναι πάντοτε κατά τον αυτόν τρόπον (αμετάβλητον). Το άλλο</span><br /> +<span class="i0">είναι αντιληπτόν υπό της δόξης (γνώμης) και της ασυλλογίστου</span><br /> +<span class="i0">αισθήσεως, δοξαστόν, διότι γίνεται και φθείρεται<a class="fnsign" href="#n032">(32)</a>, αλλά πρα-</span><br /> +<span class="i0">γματικώς ουδέποτε <b>είναι</b>. Εξ άλλου, παν πράγμα, το οποίον γίνε-</span><br /> +<span class="i0">ται, εξ ανάγκης γίνεται από αίτιον τι, διότι οιονδήποτε πράγμα</span><br /> +<span class="i0">είναι αδύνατον να λάβη γένεσιν χωρίς αιτίου (υπό του οποίου</span><br /> +<span class="i0">γίνεται). Παν πράγμα λοιπόν, του οποίου την μορφήν και την</span><br /> +<span class="i0">λειτουργίαν ποιεί ο δημιουργός βλέπων πάντοτε προς εκείνω, το</span><br /> +<span class="i0">οποίον είναι αιώνιον και αμετάβλητον και ως παράδειγμα μετα-</span><br /> +<span class="i0">χειριζόμενος αυτό, εξ ανάγκης το πράγμα τούτο αποτελείται</span><br /> +<span class="i0">Β. | πάντοτε ούτω καλόν· εκείνο όμως, όπερ δημιουργεί αποβλέ-</span><br /> +<span class="i0">πων εις το έχον γένεσιν και μεταχειριζόμενος γεννητόν παρά-</span><br /> +<span class="i0">δειγμα, τούτο δεν είναι καλόν<a class="fnsign" href="#n033">(33)</a>. Ο όλος δε ουρανός, ή ο κόσμος,</span><br /> +<span class="i0">ή αν ευρίσκηται άλλο τι όνομα περισσότερον κατάλληλον, ού-</span><br /> +<span class="i0">τως ας ονομάζηται υφ' υμών. Περί αυτού λοιπόν πρέπει να εξε-</span><br /> +<span class="i0">τάσωμεν κατά πρώτον εκείνο, το οποίον μας παρουσιάζεται εις</span><br /> +<span class="i0">την αρχήν εκάστου πράγματος ως αναγκαίον, να σκεφθώμεν</span><br /> +<span class="i0">δηλαδή: πάντοτε ήτο και δεν έλαβεν ουδεμίαν αρχήν γενέσεως;</span><br /> +<span class="i0">ή έγινε και έλαβεν έναρξιν από τινος αρχής; Έλαβε γένεσιν,</span><br /> +<span class="i0">διότι είναι ορατός και απτός και έχει σώμα, πάντα δε τα τοιαύτα</span><br /> +<span class="i0">πράγματα είναι αισθητά· τα δε αισθητά, τα οποία αντιλαμβα-</span><br /> +<span class="i0">C. | νόμεθα διά της δόξης (γνώμης) εν βοηθεία της αισθήσεως,</span><br /> +<span class="i0">είδομεν ότι γίνονται και είναι γεννητά. Το δε γεννηθέν είπομεν</span><br /> +<span class="i0">ότι εξ ανάγκης εγένετο υπό τινος αιτίου. Τον ποιητήν όμως και</span><br /> +<span class="i0">πατέρα του σύμπαντος τούτου και να εύρη τις είναι δύσκολον, και</span><br /> +<span class="i0">αν τον εύρη, είναι αδύνατον να τον αποκαλύψη εις πάντας<a class="fnsign" href="#n034">(34)</a>.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Αλλά και το εξής πάλιν πρέπει τις να σκεφθή περί αυτού. Προς</span><br /> +<span class="i0">ποίον εκ των παραδειγμάτων βλέπων ο ποιητής του κόσμου κα-</span><br /> +<span class="i0">29. | τεσκεύαζεν αυτόν; προς εκείνο το οποίον είναι αιωνίως το</span><br /> +<span class="i0">αυτό και κατά τον αυτόν τρόπον ή προς το λαβόν γέννησιν<a class="fnsign" href="#n035">(35)</a>;</span><br /> +<span class="i0">Εάν μεν ο κόσμος ούτος είναι καλός και ο δημιουργός αυτού</span><br /> +<span class="i0">αγαθός, είναι φανερόν ότι έβλεπε πρός το αιώνιον παράδειγμα.</span><br /> +<span class="i0">Εάν δε τουναντίον (όπερ δεν επιτρέπεται ούτε να το είπη τις)<a class="fnsign" href="#n036">(36)</a></span><br /> +<span class="i0">προς το λαβόν γέννησιν. Αλλά εις πάντας είναι προφανές ότι</span><br /> +<span class="i0">απέβλεπε προς το αιώνιον, διότι ο μεν κόσμος είναι το ωραιότα-</span><br /> +<span class="i0">τον όσων έλαβον γέννησιν<a class="fnsign" href="#n037">(37)</a>, ο δε ποιητής του είναι το άριστον</span><br /> +<span class="i0">των αιτίων. Και, αν έχη γίνη τοιουτοτρόπως, εδημιουργήθη σύμ-</span><br /> +<span class="i0">φωνα προς εκείνο, το οποίον είναι καταληπτόν υπό του λόγου</span><br /> +<span class="i0">και της νοήσεως και είναι πάντοτε το αυτό. Και, αν ταύτα είναι</span><br /> +<span class="i0">Β. | αληθή<a class="fnsign" href="#n038">(38)</a>, ανάγκη πάσα ο κόσμος να είναι εικών τινος.</span><br /> +<span class="i0">Εκείνο δε, το οποίον είναι το μέγιστον εις παν πράγμα, εί-</span><br /> +<span class="i0">ναι το να γίνεται έναρξις από της φυσικής αρχής αυτού. Λοιπόν</span><br /> +<span class="i0">και περί της εικόνος και του παραδείγματος αυτής πρέπει να δια-</span><br /> +<span class="i0">κρίνωμεν ακριβώς, ότι οι λόγοι (πρέπει να) είναι συγγενείς αυ-</span><br /> +<span class="i0">τών τούτων των πραγμάτων, τα οποία εξηγούσι<a class="fnsign" href="#n039">(39)</a>. Περί εκείνου</span><br /> +<span class="i0">άρα, το οποίον είναι μόνιμον και σταθερόν και γίνεται καταφα-</span><br /> +<span class="i0">νές διά του νου, οι λόγοι πρέπει να είναι σταθεροί και αμε-</span><br /> +<span class="i0">τάβλητοι, και, εφ' όσον είναι δυνατόν και αρμόζει εις λόγους να</span><br /> +<span class="i0">είναι αναντίρρητοι και ακίνητοι, εκ τούτων τίποτε δεν πρέπει</span><br /> +<span class="i0">να λείπη. Αλλ' οι λόγοι, οίτινες εξηγούσι το πράγμα, το</span><br /> +<span class="i0">C. | οποίον εικονίσθη κατά το παράδειγμα εκείνο, και το οποίον</span><br /> +<span class="i0">άρα είναι εικών, είναι πιθανοί και ανάλογοι προς το πράγμα.</span><br /> +<span class="i0">Τω όντι, ό,τι είναι προς την γένεσιν η ουσία, τούτο είναι προς</span><br /> +<span class="i0">την πίστιν η αλήθεια<a class="fnsign" href="#n040">(40)</a>. Εάν λοιπόν, ω Σώκρατες, επειδή πολλοί</span><br /> +<span class="i0">είπον πολλά (διάφορα) περί θεών και της γενέσεως κόσμου, εάν</span><br /> +<span class="i0">δεν δυνηθώμεν να δώσωμεν εξηγήσεις ολοσχερώς και καθ' όλα</span><br /> +<span class="i0">τα μέρη συμφώνους πρός εαυτάς και ακριβείς, μη θαυμάσης.</span><br /> +<span class="i0">Εάν όμως όχι ολιγώτερον άλλου τινός παρουσιάσωμεν λόγους</span><br /> +<span class="i0">πιθανούς, πρέπει να αρκεσθώμεν, ενθυμούμενοι ότι και εγώ ο</span><br /> +<span class="i0">Δ. | ομιλών και υμείς οι κρίνοντες έχομεν φύσιν ανθρωπίνην,</span><br /> +<span class="i0">ούτως ώστε δεχόμενοι περί τούτων τον πιθανόν λόγον δεν πρέπει</span><br /> +<span class="i0">να ζητώμεν ακόμη περαιτέρω (βαθύτερον).</span> +</div> +<p class="speaker">Σωκράτης</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Άριστα, ω Τίμαιε· και πρέπει να αποδεχθώμεν απολύτως</span><br /> +<span class="i0">ό,τι λέγεις. Και το μεν προοίμιόν σου μας ήρεσε θαυμάσια· τώρα</span><br /> +<span class="i0">δε συνεχίζων τελείωνέ μας και το άσμα.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ'.</h3> +<p><b>Η αγαθότης του Θεού είναι η αιτία της Δημιουργίας, ήτις +είναι ουσιωδώς Διακόσμησις. Διά τούτο ο κόσμος είναι +είς και τέλειος. Εν τω σώματι αυτού ετέθη ψυχή, ίνα +τον ζωογονή, εν τη ψυχή δε νους, ίνα την φωτίζη. Ούτως +ο κόσμος είναι ζώον λογικόν, περιλαμβάνον πάντα +τα αισθητά ζώα, όπως το παράδειγμα αυτού περιέχει +πάντα τα νοητά ζώα.</b></p> +</div> + +<p class="speaker">Τίμαιος</p> +<div class="dialog"> +<span class="i0">Άς είπωμεν λοιπόν διά ποίαν αιτίαν εσύστησε την γένεσιν</span><br /> +<span class="i0">Ε. | και το σύμπαν τούτο ο συστήσας αυτά. Ήτο αγαθός<a class="fnsign" href="#n041">(41)</a> και</span><br /> +<span class="i0">εις τον αγαθόν ουδείς φθόνος ουδέποτε γεννάται δι' ουδέν πρά-</span><br /> +<span class="i0">γμα<a class="fnsign" href="#n042">(42)</a>. Επειδή λοιπόν ήτο χωρίς φθόνον, ηθέλησε να γίνωσι</span><br /> +<span class="i0">πάντα τα πράγματα όσον το δυνατόν ομοιότατα με αυτόν.</span><br /> +<span class="i0">Και αν τις αποδέχηται την αρχήν ταύτην της γενέσεως και</span><br /> +<span class="i0">του κόσμου, λαβών από άνδρας σοφούς αυτήν<a class="fnsign" href="#n043">(43)</a> ως την βασι-</span><br /> +<span class="i0">30. | μωτάτην πασών, ορθότατα θα απεδέχετο αυτήν. Διότι ο</span><br /> +<span class="i0">Θεός, θελήσας πάντα τα πράγματα να είναι αγαθά και ουδέν</span><br /> +<span class="i0">καθ' όσον ήτο δυνατόν<a class="fnsign" href="#n044">(44)</a> να είναι άχρηστον<a class="fnsign" href="#n045">(45)</a>, διά τούτο λα-</span><br /> +<span class="i0">βών όσον ήτο ορατόν<a class="fnsign" href="#n046">(46)</a> και δεν ησύχαζεν, αλλ' εκινείτο ακα-</span><br /> +<span class="i0">νονίστως και ατάκτως, το έφερεν εις τάξιν εκ της αταξίας, θεω-</span><br /> +<span class="i0">ρήσας ότι εκείνη είναι κατά πάντα καλυτέρα ταύτης. Διότι ούτε</span><br /> +<span class="i0">ήτο ούτε είναι θεμιτόν εις τον άριστον να πράττη άλλο παρά</span><br /> +<span class="i0">Β. | το κάλλιστον<a class="fnsign" href="#n047">(47)</a>. Συλλογισθείς λοιπόν εύρισκεν ότι κανέν</span><br /> +<span class="i0">πράγμα φύσει ορατόν, μη έχον νουν, θα είναι ποτε<a class="fnsign" href="#n048">(48)</a> εις το σύνο-</span><br /> +<span class="i0">λον του ωραιότερον έργον άλλου εις το σύνολόν του, το οποίον</span><br /> +<span class="i0">έχει νουν, και ότι νους πάλιν χωρίς ψυχήν είναι αδύνατον να</span><br /> +<span class="i0">υπάρξη εις κανένα<a class="fnsign" href="#n049">(49)</a>. Ένεκα δε του λογισμού τούτου θέτων τον</span><br /> +<span class="i0">νουν εις την ψυχήν και την ψυχήν εις το σώμα εσύστησε το σύμ-</span><br /> +<span class="i0">παν, ίνα το έργον, το οποίον εποίει, είναι κατά την φύσιν του</span><br /> +<span class="i0">όσον το δυνατόν ωραιότατον και άριστον. Ούτω λοιπόν μετά πι-</span><br /> +<span class="i0">θανότητος πρέπει να λέγωμεν, ότι ο κόσμος ούτος είναι αληθώς</span><br /> +<span class="i0">ζώον, έχον ψυχήν και νουν, δημιουργηθέν υπό της προνοίας του</span><br /> +<span class="i0">Θεού.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">C. | Τούτου τεθέντος, πρέπει τώρα να εξετάσωμεν την επα-</span><br /> +<span class="i0">κολουθούσαν ερώτησιν, δηλαδή καθ' ομοιότητα τίνος ζώου συνέ-</span><br /> +<span class="i0">στησε τον κόσμον ο συστήσας αυτόν; Με ουδέν βεβαίως, από όσα</span><br /> +<span class="i0">έχουσι φύσει χαρακτήρα μέρους<a class="fnsign" href="#n050">(50)</a>, θα δυνηθώμεν να τον παρο-</span><br /> +<span class="i0">μοιώσωμεν διότι κανέν, όπερ ομοιάζει με ατελές πράγμα, δύνα-</span><br /> +<span class="i0">ται ποτε να γίνη ωραίον. Με εκείνο όμως, του οποίου μέρη είναι</span><br /> +<span class="i0">τα άλλα ζώα καθ' έν και τα γένη αυτών, με αυτό περισσότερον</span><br /> +<span class="i0">πάντων των άλλων θα παραδεχθώμεν ότι είναι ομοιότατος ο κό-</span><br /> +<span class="i0">σμος. Διότι εκείνο έχει περιλάβει εν εαυτώ πάντα τα νοητά ζώα,</span><br /> +<span class="i0">καθώς ο κόσμος· ούτος περιλαμβάνει ημάς και όσα άλλα ορατά</span><br /> +<span class="i0">Δ. | ζώα εγεννήθησαν. Όθεν με το ωραιότατον και κατά πάντα</span><br /> +<span class="i0">τέλειον εκ των νοητών αντικειμένων ο Θεός θελήσας να κάμη</span><br /> +<span class="i0">όμοιον τον κόσμον συνέστησεν έν ορατόν (αισθητόν) ζώον,</span><br /> +<span class="i0">έχον εντός εαυτού πάντα τα άλλα ζώα, όσα είναι συγγενή με</span><br /> +<span class="i0">31. | αυτό κατά την φύσιν του. Αλλ' άρα γε ορθώς είπομεν <b>ένα</b></span><br /> +<span class="i0">μόνον κόσμον (ουρανόν), ή ορθότερον είναι να <b>λέγωμεν</b> πολλούς</span><br /> +<span class="i0">και απείρους; Ένα<a class="fnsign" href="#n051">(51)</a>, εάν αληθώς είναι δημιουργημένος κατά το</span><br /> +<span class="i0">παράδειγμα. Διότι εκείνο, το οποίον περιέχει όλα όσα υπάρχουσι</span><br /> +<span class="i0">νοητά ζώα, δεν δύναται ποτέ να είναι δεύτερον μετ' άλλου. Διότι</span><br /> +<span class="i0">πάλιν έπρεπε να υπάρχη έν άλλο ζώον, όπερ θα περιελάμβαναν</span><br /> +<span class="i0">τα δύο εκείνα, και του οποίου μέρη θα ήσαν αυτά τα δύο· και</span><br /> +<span class="i0">όχι πλέον με τα δύο εκείνα, αλλά με εκείνο το περιέχον θα ελέ-</span><br /> +<span class="i0">γετο ορθότερον ότι επλάσθη όμοιος (ο κόσμος). Ίνα λοιπόν το</span><br /> +<span class="i0">Β. | ζώον (ο κόσμος) τούτο και κατά την αριθμητικήν ενότητα</span><br /> +<span class="i0">είναι όμοιον με το τέλειον εκείνο ζώον, διά τούτο ο ποιητής</span><br /> +<span class="i0">αυτού δεν εποίησεν ούτε δύο ούτε απείρους κόσμους, αλλ' υπάρχει</span><br /> +<span class="i0">και θα υπάρχη<a class="fnsign" href="#n052">(52)</a> πάντοτε είς ούτος ο κόσμος γεννηθείς μο-</span><br /> +<span class="i0">νογενής.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ'.</h3> +<p><b>Ο κόσμος σύγκειται εκ πυρός και γης, διό είναι ορατός +και απτός. Αλλ' ίνα αποτελέσωσι στερεόν σώμα, το πυρ +και η γη συνεδέθησαν διά του αέρος και του ύδατος. +Ούτως ο κόσμος συνέστη εκ των τεσσάρων τούτων ειδών, +διατεταγμένων κατά γεωμετρικήν αναλογίαν, και +περιλαμβάνει αυτά ολόκληρα, ώστε ουδέν υπάρχει εκτός +αυτού. Διό είναι τέλειος και απηλλαγμένος πάσης φθοράς +εξ επιδράσεως εξωτερικών αιτίων. Είναι σφαιρικός, +λείος και κινείται πάντοτε περί εαυτόν ομοιομόρφως, +αλλά δεν μεταβάλλει τόπον.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Παν ότι εγένετο πρέπει να είναι σωματοειδές και ορατόν και</span><br /> +<span class="i0">απτόν. Αλλ' ουδέν πράγμα χωρίς του πυρός δύναται να είναι</span><br /> +<span class="i0">ποτε ορατόν, ούτε απτόν χωρίς στερεότητος, στερεόν δε δεν δύ-</span><br /> +<span class="i0">ναται να είναι άνευ της γης. Όθεν ο Θεός εκ πυρός και γης<a class="fnsign" href="#n053">(53)</a></span><br /> +<span class="i0">εποίει το σώμα του σύμπαντος, ότε ήρχισε να το συνιστά· αλλά</span><br /> +<span class="i0">δεν είναι δυνατόν μόνα να ενώνται καλώς δύο στοιχεία άνευ τρί-</span><br /> +<span class="i0">C. | του τινός, διότι εν μέσω των δύο πρέπει να υπάρχη δεσμός,</span><br /> +<span class="i0">ήστις να συνδέη αυτά. Ο κάλλιστος δε των δεσμών είναι εκείνος,</span><br /> +<span class="i0">όστις και εαυτόν και τα συνδεόμενα πράγματα κάμνει εντελώς</span><br /> +<span class="i0">έν μόνον· τούτο δε κάλλιστα ποιεί φυσικώς η αναλογία<a class="fnsign" href="#n054">(54)</a>. Διότι</span><br /> +<span class="i0">32.| ,όταν εκ τριών αριθμών οιωνδήποτε, είτε όγκοι είτε δυνά-</span><br /> +<span class="i0">μεις είναι ούτοι<a class="fnsign" href="#n055">(55)</a>, ο μέσος είναι προς τον τελευταίον ακριβώς ό,τι</span><br /> +<span class="i0">είναι ο πρώτος προς τον μέσον, και πάλιν ο μέσος είναι προς</span><br /> +<span class="i0">τον πρώτον ό,τι είναι ο τελευταίος προς τον μέσον, τότε ο μέσος</span><br /> +<span class="i0">γινόμενος πρώτος και τελευταίος, ο δε τελευταίος και ο πρώτος</span><br /> +<span class="i0">γινόμενοι και οι δύο μέσοι, κατ' ανάγκην θα συμβή να είναι όλοι</span><br /> +<span class="i0">το αυτό, και αφού γίνωσι το αυτό μεταξύ των, όλα θα είναι είναι έν</span><br /> +<span class="i0">μόνον πράγμα<a class="fnsign" href="#n056">(56)</a>. Εάν λοιπόν το σώμα του παντός έμελλε να εί-</span><br /> +<span class="i0">ναι μία επιφάνεια και να μη έχη κανέν βάθος, είς μέσος όρος θα</span><br /> +<span class="i0">ήρκει να συνδέση ομού εαυτόν και τα άλλα στοιχεία. Αλλά τώρα_</span><br /> +<span class="i0">Β. | απεναντίας, έπρεπε να είναι στερεόν αυτό, τα δε στερεά ου-</span><br /> +<span class="i0">δέποτε συνδέονται διά μιας, αλλά πάντοτε διά δύο μεσοτήτων<a class="fnsign" href="#n057">(57)</a>.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Διά τούτο ο Θεός εν μέσω του πυρός και της γης θέσας ύδωρ</span><br /> +<span class="i0">και αέρα, και διατάξας ταύτα μεταξύ των όσον ήτο δυνατόν κατά</span><br /> +<span class="i0">την αυτήν αναλογίαν, ούτως ώστε, όπως το πυρ είναι προς τον</span><br /> +<span class="i0">αέρα, ούτως ο αήρ να είναι προς το ύδωρ, και όπως ο αήρ είναι</span><br /> +<span class="i0">προς το ύδωρ, ούτω το ύδωρ να είναι προς την γην<a class="fnsign" href="#n058">(58)</a>, συνέδεσε</span><br /> +<span class="i0">και συνέστησε τον ορατόν και απτόν κόσμον.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">C. | Και διά ταύτα και εκ τούτων των στοιχείων, τα οποία</span><br /> +<span class="i0">είναι τοιαύτα και τέσσαρα αριθμητικώς, εγεννήθη το σώμα του</span><br /> +<span class="i0">κόσμου αρμονικόν διά της αναλογίας<a class="fnsign" href="#n059">(59)</a> και (εις τα μέρη) έλαβε</span><br /> +<span class="i0">φιλίαν ώστε, γενόμενον έν και το αυτό με εαυτό, κατέστη αδιάλυ-</span><br /> +<span class="i0">τον υπό άλλου οιουδήποτε, πλην υπ' εκείνου, όστις το συνέδεσεν.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Έκαστον δε των τεσσάρων τούτων στοιχείων το περιέλαβεν</span><br /> +<span class="i0">ολόκληρον η σύστασις του κόσμου. Διότι εξ ολοκλήρου του πυ-</span><br /> +<span class="i0">ρός και του ύδατος και του αέρος και της γης συνέστησεν αυτόν,</span><br /> +<span class="i0">εκείνος ο όποιος τον συνέστησε, χωρίς να αφήση έξω κανέν</span><br /> +<span class="i0">μέρος και καμμίαν ενέργειαν αυτών, έχων κατά νουν ταύτα:</span><br /> +<span class="i0">Δ. | πρώτον μεν ίνα το όλον ζώον γίνη όσον το δυνατόν <b>τέλειον</b></span><br /> +<span class="i0">33. | και εκ μερών τελείων, και προς τούτοις <b>έν</b>, διότι δεν υπε-</span><br /> +<span class="i0">λείποντο πράγματα εξ ων ηδύνατο να γίνη άλλο τοιούτον, και</span><br /> +<span class="i0">προσέτι ίνα μη υπόκειται εις γήρας και νόσον. Διότι κατενόει,</span><br /> +<span class="i0">ότι το θερμόν και το ψυχρόν και όσα άλλα κάμνουσι βιαίας ενερ-</span><br /> +<span class="i0">γείας περικυκλούντα έξωθεν σώμα σύνθετον και προσβάλλοντα</span><br /> +<span class="i0">αυτό ακαίρως το διαλύουσι, και επιφέροντα νόσους και γήρας το</span><br /> +<span class="i0">καταστρέφουσι. Διά την αιτίαν λοιπόν ταύτην και διά τον συλ-</span><br /> +<span class="i0">λογισμόν τούτον έπλασεν αυτόν ούτως, ώστε να είναι έν όλον</span><br /> +<span class="i0">Β. | αποτελούμενον εξ όλων των πραγμάτων, τέλειον, άνευ γήρα-</span><br /> +<span class="i0">τος και νόσου. Και σχήμα δε έδωκεν εις αυτόν εκείνο, όπερ ήρ-</span><br /> +<span class="i0">μοζε και ήτο συγγενές με αυτόν. Διότι εις το ζώον, όπερ έμελλε</span><br /> +<span class="i0">να περιέχη εντός αυτού όλα τα ζώα, ηδύνατο να αρμόζη εκείνο</span><br /> +<span class="i0">μόνον το σχήμα, το οποίον περιλαμβάνει εν εαυτώ πάντα τα</span><br /> +<span class="i0">σχήματα όσα υπάρχουσι. Διά τούτο και σφαιροειδές, εκ του κέν-</span><br /> +<span class="i0">τρου πανταχού προς τα άκρα εξ ίσου εκτεινόμενον, και κυκλικόν</span><br /> +<span class="i0">το ετόρνευσε, σχήμα δώσας τελειότατον και προς εαυτό ομοιότα-</span><br /> +<span class="i0">τον εκ πάντων των σχημάτων, διότι ενόμιζεν ότι το όμοιον είναι</span><br /> +<span class="i0">απείρως ωραιότερον του ανομοίου. Και λείον έπειτα έξωθεν ολό-</span><br /> +<span class="i0">C. | γυρα το έκαμε με πάσαν ακρίβειαν, διά πολλούς λόγους. Διότι</span><br /> +<span class="i0">τούτο δεν είχε χρείαν ομμάτων, αφού ουδέν είχε μείνει έξω, όπερ</span><br /> +<span class="i0">να είναι ορατόν, ούτε ακοής, διότι δεν υπήρχε τι ακουστόν. Ούτε</span><br /> +<span class="i0">υπήρχε πέριξ αήρ, του οποίου δεν είχε χρείαν ίνα αναπνέη.</span><br /> +<span class="i0">Ούτε πάλιν είχε χρείαν να κατέχη όργανόν τι<a class="fnsign" href="#n060">(60)</a>, ίνα δι' αυτού</span><br /> +<span class="i0">δέχηται εντός εαυτού την τροφήν και αποβάλλη την πρότερον</span><br /> +<span class="i0">χωνευθείσαν, διότι ουδέν ηδύνατο να εξέλθη ούτε να εισέλθη εις</span><br /> +<span class="i0">αυτό από κανέν μέρος, επειδή και ουδέν υπήρχε. Διότι έχει</span><br /> +<span class="i0">πλασθή επίτηδες ούτως, ώστε αυτό εις εαυτό να δίδη ως τροφήν</span><br /> +<span class="i0">Δ. | ό,τι εξ αυτού φθείρεται και πάντα εντός εαυτού και υφ' εαυτού</span><br /> +<span class="i0">να πάσχη και να ενεργή· διότι ο συνθέσας αυτό ενόμισεν</span><br /> +<span class="i0">ότι, εάν είναι αύταρκες, θα είναι πολύ καλύτερον παρά εάν είχε</span><br /> +<span class="i0">χρείαν άλλων. Χείρας έπειτα, με τας οποίας δεν ήτο καμμία</span><br /> +<span class="i0">χρεία ούτε να συλλάβη ούτε να αποκρούση τι, δεν ενόμισεν</span><br /> +<span class="i0">ότι έπρεπεν ανωφελώς να προσάψη εις αυτό, ούτε πόδας ούτε</span><br /> +<span class="i0">34. | γενικώς ό,τι χρησιμεύει εις το βάδισμα. Διότι απέδωκεν</span><br /> +<span class="i0">εις αυτό κίνησιν<a class="fnsign" href="#n061">(61)</a>, οποία είναι κατάλληλος προς σώμα τοιούτον,</span><br /> +<span class="i0">εκείνην εκ των επτά, ήτις περισσότερον των άλλων αρμόζει εις</span><br /> +<span class="i0">τον νουν και την σοφίαν. Και διά τούτο στρέφων αυτό κατά τον</span><br /> +<span class="i0">αυτόν τρόπον, εν τω αυτώ τόπω και εν εαυτώ, το έκαμεν ούτως</span><br /> +<span class="i0">ώστε να κινήται κυκλικώς περιστρεφόμενον, τας άλλας δε έξ κι-</span><br /> +<span class="i0">νήσεις αφήρεσεν απ' αυτού και το κατέστησεν ακίνητον ως προς</span><br /> +<span class="i0">αυτάς. Επειδή δε προς την κυκλικήν ταύτην περιστροφήν δεν</span><br /> +<span class="i0">είχε καμμίαν χρείαν ποδών, έπλασεν αυτό άνευ σκελών και άνευ</span><br /> +<span class="i0">ποδών.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η'.</h3> +<p><b>Προ του σώματος τον κόσμον εδημιουργήθη η ψυχή αυτού, +λογική, πανταχού διαχωρούσα. Ο Θεός έπλασεν αυτήν +ούτω, συνδέσας την αναλλοίωτον ουσίαν μετά της μεταβλητής +και μεριστής εις τρίτον είδος ουσίας (ψυχήν), ανέμιξεν +είτα τας τρεις και το μίγμα διήρεσεν εις μέρη +καθ' ωρισμένας αναλογίας. Έπειτα το διέθεσεν εις δύο +ομοκέντρους σφαίρας, μίαν εξωτερικήν, την των απλανών +αστέρων, κινουμένην εξ ανατολών προς δυσμάς +ομοιομόρφως, ετέραν εσωτερικήν, την των πλανητών, +κινουμένην εξ αριστερών προς τα δεξιά διαφοροτρόπως.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ούτος λοιπόν ο Λογισμός του αιωνίως υπάρχοντος Θεού, τον</span><br /> +<span class="i0">Β. | οποίον εσυλλογίσθη ως προς τον Θεόν, όστις έμελλε να γεν-</span><br /> +<span class="i0">νηθή, εποίησε σώμα λείον και ομαλόν και εις όλα τα μέρη απέ-</span><br /> +<span class="i0">χον εξ ίσου από το κέντρον, και ολόκληρον και τέλειον εκ τε-</span><br /> +<span class="i0">λείων μερών<a class="fnsign" href="#n062">(62)</a>. Θέσας δε ψυχήν εις το μέσον αυτού την εξέτεινε</span><br /> +<span class="i0">πανταχού και ακόμη δι' αυτής περιεκάλυψεν έξωθεν το σώμα αυ-</span><br /> +<span class="i0">τού<a class="fnsign" href="#n063">(63)</a> και κατεσκεύασεν ούτω κύκλον στρεφόμενον κυκλικώς, κό-</span><br /> +<span class="i0">σμον ένα, μόνον, έρημον, αλλά διά της ιδίας αυτού αρετής ικανόν</span><br /> +<span class="i0">να γονιμοποιήται αφ' εαυτού, χωρίς να έχη χρείαν άλλου ουδενός,</span><br /> +<span class="i0">ικανώς γνώριμον και φίλον εις εαυτόν. Δι' όλα ταύτα εγέννησεν</span><br /> +<span class="i0">αυτόν Θεόν ευδαίμονα<a class="fnsign" href="#n064">(64)</a>.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Την δε ψυχήν, αν και τώρα επιχειρούμεν να ομιλήσωμεν</span><br /> +<span class="i0">C. | περί αυτής τελευταίας, δεν εδημιούργησεν ούτω και ο Θεός</span><br /> +<span class="i0">υστερωτέραν. Διότι συνδέσας αυτήν με το σώμα δεν ήθελεν επι-</span><br /> +<span class="i0">τρέψει το αρχαιότερον να εξουσιάζηται από το νεώτερον· αλλ'</span><br /> +<span class="i0">ημείς κατά τινα τρόπον όπως μετέχομεν πολύ του τυχαίου και</span><br /> +<span class="i0">του ενδεχομένου, κατά τον αυτόν σχεδόν τρόπον και ομιλούμεν.</span><br /> +<span class="i0">Εκείνος όμως συνέστησε την ψυχήν προτέραν του σώματος και</span><br /> +<span class="i0">πρεσβυτέραν αυτού κατά την γένεσιν και την αρετήν, διότι έμελ-</span><br /> +<span class="i0">λεν αύτη να είναι κυρία και κυβερνήτρια του σώματος, όπερ</span><br /> +<span class="i0">έμελλε να κυβερνάται, συνέστησε δε αυτήν εκ των εξής πραγμά-</span><br /> +<span class="i0">των και κατά τον εξής τρόπον.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">35. | Εκ της ουσίας, ήτις είναι αδιαίρετος και πάντοτε κατά</span><br /> +<span class="i0">τον αυτόν τρόπον (αμετάβλητος), και εκ της ουσίας, ήτις εις τα</span><br /> +<span class="i0">σώματα γίνεται διαιρετή, εκ των δύο τούτων, αναμίξας αυτάς</span><br /> +<span class="i0">ομού, έκαμε μεταξύ αυτών τρίτον είδος ουσίας, μεταξύ δηλ.</span><br /> +<span class="i0">της φύσεως του αυτού και του ετέρου<a class="fnsign" href="#n065">(65)</a>, και ούτω την έστησεν</span><br /> +<span class="i0">εν τω μέσω του αδιαιρέτου (αμερούς) και του κατά τα σώματα</span><br /> +<span class="i0">διαιρετού. Και λαβών τα τρία ταύτα όντα τα συνέμιξε πάντα</span><br /> +<span class="i0">ούτως, ώστε να αποτελέσωσιν έν μόνον είδος προσαρμόζων διά</span><br /> +<span class="i0">της βίας εις την φύσιν εκείνου, όπερ είναι ταυτό (αναλλοίωτον),</span><br /> +<span class="i0">Β. | την φύσιν του ετέρου, ήτις δυσκόλως μιγνύεται. Έπειτα</span><br /> +<span class="i0">δε μιγνύων ταύτα μετά του τρίτου είδους ουσίας, και εκ των τριών</span><br /> +<span class="i0">κατασκευάσας έν, πάλιν όλον τούτο το εμοίρασεν εις όσα μέρη</span><br /> +<span class="i0">έπρεπεν, εκ των οποίων έκαστον ήτο μίγμα εκ του ταυτού και</span><br /> +<span class="i0">του ετέρου και εκ της (τρίτης) ουσίας. Ήρχισε δε να διαιρή</span><br /> +<span class="i0">ως εξής:</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Κατά πρώτον αφήρεσεν από του όλου έν μέρος (1), έπειτα</span><br /> +<span class="i0">αφήρεσε διπλάσιον τούτου μέρος (2), τρίτον μέρος έλαβε το</span><br /> +<span class="i0">όλον και το ήμισυ του δευτέρου (2+1) ή το τριπλάσιον του πρώ-</span><br /> +<span class="i0">του (1×3), τέταρτον δε μέρος έλαβε το διπλάσιον του δευτέ-</span><br /> +<span class="i0">C.| ρου (2×2), πέμπτον το τριπλάσιον, του τρίτου (3×3), έκτον</span><br /> +<span class="i0">το οκταπλάσιον του πρώτου (1×8), έβδομον δε το εικοσιεπτα-</span><br /> +<span class="i0">36. | πλάσιον του πρώτου (1×27)<a class="fnsign" href="#n066">(66)</a>. Μετά ταύτα εγέμισε τα δι-</span><br /> +<span class="i0">πλάσια και τριπλάσια διαστήματα (σχέσεις ή λόγους), αποκό-</span><br /> +<span class="i0">πτων ακόμη μέρη από του όλου και θέτων αυτά εις το μέ-</span><br /> +<span class="i0">σον εκείνων ούτως, ώστε εις έκαστον διάστημα υπήρχον δύο</span><br /> +<span class="i0">μέσοι όροι, των οποίων ο είς υπερέχει έν των άκρων κατά τόσον</span><br /> +<span class="i0">μέρος, καθ' όσον υπερέχεται υπό του άλλου, ο δε άλλος υπερέ-</span><br /> +<span class="i0">χει και υπερέχεται κατά τον αυτόν αριθμόν (εξ ίσου). Επειδή δε</span><br /> +<span class="i0">ούτως έγιναν εκ των δεσμών τούτων (εκ της παρενθέσεως των</span><br /> +<span class="i0">μέσων όρων) εις τα πρότερα διαστήματα νέα διαστήματα, τα</span><br /> +<span class="i0">οποία ήσαν το όλον και ήμισυ του προηγουμένου, το όλον και</span><br /> +<span class="i0">έν τρίτον, και το όλον και έν όγδοον, συνεπλήρωσε πάντα εκείνα,</span><br /> +<span class="i0">Β. | τα οποία ήσαν το όλον και έν τρίτον, με το διάστημα του</span><br /> +<span class="i0">όλου και ενός ογδόου, αφίνων εξ εκάστου αυτών έν μέρος, όπερ</span><br /> +<span class="i0">παριστάνει έν διάστημα έχον σχέσιν αριθμού προς αριθμόν,</span><br /> +<span class="i0">τοιαύτην, οία είναι η αναφορά του 256 (2<sup>8</sup>) προς τον 243 (3<sup>5</sup>),</span><br /> +<span class="i0">Και ούτω το μίγμα, από το οποίον απέκοπτε ταύτα, το είχεν ήδη</span><br /> +<span class="i0">καταναλώσει ολόκληρον<a class="fnsign" href="#n067">(67)</a>.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Όλην λοιπόν την σύστασιν ταύτην σχίσας εις δύο κατά μή-</span><br /> +<span class="i0">κος και θέσας το έν ήμισυ επί του άλλου εις σχήμα Χ τα έκαμ-</span><br /> +<span class="i0">C. | ψεν εις κύκλον, ενώσας αυτά έκαστον προς εαυτό (τα άκρα</span><br /> +<span class="i0">των) και αμφότερα μεταξύ των εις το σημείον του κύκλου το αντί-</span><br /> +<span class="i0">θετον εις την πρώτην τομήν<a class="fnsign" href="#n068">(68)</a> αυτών, και επέβαλεν εις αυτά την κί-</span><br /> +<span class="i0">νησιν εκείνην, ήτις στρέφεται πάντοτε κατά τον αυτόν τρόπον και</span><br /> +<span class="i0">εις τον αυτόν τόπον. Και τον ένα εκ των κύκλων έθεσεν έξω, τον</span><br /> +<span class="i0">δε άλλον εντός. Και την μεν εξωτερικήν κίνησιν του κύκλου εδή-</span><br /> +<span class="i0">λωσε ρητώς ότι είναι της φύσεως του αμεταβλήτου (ταύτου), την</span><br /> +<span class="i0">δε εσωτερικήν της του ετέρου, και την μεν του ταυτού έστρεψε</span><br /> +<span class="i0">προς τα δεξιά κατά την πλευράν (ορθογωνίως), την δε κίνησιν</span><br /> +<span class="i0">του ετέρου προς τα αριστερά κατά την διαγώνιον<a class="fnsign" href="#n069">(69)</a>. Έδωκε δε</span><br /> +<span class="i0">Δ. | την επικράτησιν εις την περιφοράν, ήτις είναι η αυτή και</span><br /> +<span class="i0">ομοία προς εαυτήν, και αφήκεν αυτήν μίαν και άσχιστον, αλλά</span><br /> +<span class="i0">την εσωτερικήν σχίσας εξάκις εις επτά κύκλους ανίσους<a class="fnsign" href="#n070">(70)</a> κατά</span><br /> +<span class="i0">τα διπλάσια και τριπλάσια διαστήματα, τα οποία είναι τρία· και</span><br /> +<span class="i0">τα μεν και τα δε (εις εκάστην πρόοδον)<a class="fnsign" href="#n071">(71)</a> επρόσταξεν εις τους κύ-</span><br /> +<span class="i0">κλους να κινώνται κατ' αντίθετον προς αλλήλους διεύθυνσιν, και</span><br /> +<span class="i0">ως προς την ταχύτητα τρεις μεν εξ ίσου, οι δε άλλοι τέσσαρες</span><br /> +<span class="i0">ανίσως προς αλλήλους και προς τους τρεις εκείνους, αλλά πάν-</span><br /> +<span class="i0">τοτε κανονικώς να κινώνται.<a class="fnsign" href="#n072">(72)</a></span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ'.</h3> +<p><b>Εν τη ψυχή ταύτη ετέθη το σώμα του παντός, και ούτως +απετελέσθη το λογικόν ζώον, ο κόσμος. Διπλήν έχουσα +κίνησιν η ψυχή, κατά τα αντικείμενα τα οποία θεωρεί, +άλλοτε μεν μανθάνει το μεταβλητόν και έχει δόξας βεβαίας +και αληθείς, άλλοτε δε το αμετάβλητον και ούτως +αποτελείται νόησις και επιστήμη.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ότε δε όλη η σύστασις της ψυχής (του κόσμου) είχε γίνει</span><br /> +<span class="i0">κατά το θέλημα εκείνου όστις την εσύστησε, μετά τούτο<a class="fnsign" href="#n073">(73)</a></span><br /> +<span class="i0">Ε. | όλον το έχον φύσιν σώματος εντός αυτής το κατεσκεύασε</span><br /> +<span class="i0">και το συνήρμοσε συνδέων το κέντρον του ενός με το κέντρον</span><br /> +<span class="i0">της άλλης. Αύτη δε (η ψυχή) εκ του κέντρου μέχρι των</span><br /> +<span class="i0">άκρων του ουρανού διαχυθείσα και ολόγυρα περικαλύψασα</span><br /> +<span class="i0">αυτόν έξωθεν, και αυτή στρεφομένη εντός εαυτής ήρχισε</span><br /> +<span class="i0">την πρώτην έναρξιν ζωής διηνεκούς και φρονίμου κατά τον</span><br /> +<span class="i0">άπαντα χρόνον<a class="fnsign" href="#n074">(74)</a>. Και το μεν σώμα του κόσμου εδημιουργήθη</span><br /> +<span class="i0">37. | ορατόν, αυτή όμως η ψυχή έγινεν αόρατος, άλλα μέτοχος</span><br /> +<span class="i0">λόγου και αρμονίας, υπό του αρίστου των νοητών και αιωνίων</span><br /> +<span class="i0">όντων γεννηθείσα αρίστη πάντων όσα εγεννήθησαν. Επειδή</span><br /> +<span class="i0">λοιπόν έγινεν εκ της μίξεως των τριών τούτων μερών, ήτοι εκ</span><br /> +<span class="i0">της φύσεως του ταυτού και της του ετέρου και εκ της (τρίτης)</span><br /> +<span class="i0">ουσίας, και κατ' αναλογίαν διηρέθη και συνεδέθη<a class="fnsign" href="#n075">(75)</a> και αυτή</span><br /> +<span class="i0">εις εαυτήν περιστρέφεται, όταν συναντάται με πράγμα έχον φύ-</span><br /> +<span class="i0">σιν διαιρετήν, και ακόμη<a class="fnsign" href="#n076">(76)</a> όταν με άλλο τι αδιαίρετον, κινουμένη</span><br /> +<span class="i0">όλη εντός εαυτής λέγει με τι είναι τούτο <b>ταυτόν</b> και από τι</span><br /> +<span class="i0">Β. | είναι <b>διάφορον,</b> και κατ' αναφοράν <b>προς τι</b> εξόχως και</span><br /> +<span class="i0"><b>πού</b> και <b>πώς</b> και <b>πότε</b> συμβαίνει εις τον κόσμον των γινομένων</span><br /> +<span class="i0">έκαστον πράγμα να <b>είναι</b> και να <b>πάσχη</b> σχετικώς προς άλλα<a class="fnsign" href="#n077">(77)</a>,</span><br /> +<span class="i0">ούτω δε και εις τον κόσμον των αιωνίων και αναλλοιώτων. Ο</span><br /> +<span class="i0">λόγος δε ούτος, όστις μετέχων του ταυτού είναι αληθής, είτε</span><br /> +<span class="i0">αντικείμενον έχει το έτερον είτε το ταυτό, φερόμενος άνευ ήχου</span><br /> +<span class="i0">και φωνής εντός του αφ' εαυτού κινουμένου (της ψυχής), όταν μεν</span><br /> +<span class="i0">έρχηται εις σχέσιν με το αισθητόν, και ο κύκλος του ετέρου, ορθός</span><br /> +<span class="i0">ων το αναγγέλλη εις όλην την ψυχήν αυτού<a class="fnsign" href="#n078">(78)</a> τότε γεννώνται αι</span><br /> +<span class="i0">γνώμαι και αι πίστεις αι βέβαιαι και αληθείς. Όταν όμως έρχη-</span><br /> +<span class="i0">C.| ται εις σχέσεις με το λογικόν (νοητόν) και ο κύκλος του</span><br /> +<span class="i0">ταυτού, τρέχων καλώς, το αναγγέλλη, τότε αποτελείται αναγ-</span><br /> +<span class="i0">καίως η διάνοια και η επιστήμη. Εκείνο δε το ον εις το οποίον</span><br /> +<span class="i0">και αι δύο αύται γνώσεις γίνονται, εάν τις είπη ότι είναι άλλο</span><br /> +<span class="i0">πράγμα πλην της ψυχής, κάθε άλλο λέγει παρά την αλήθειαν<a class="fnsign" href="#n079">(79)</a>.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι'.</h3> +<p><b>Ίνα ο κόσμος μετάσχη της αιωνιότητος του προτύπου του, +ο Θεός εδημιούργησε τον χρόνον, όστις είναι εικών κινητή +της ακινήτου αιωνιότητος· διότι, καίτοι ο χρόνος +ουδέποτε είναι, όμως γίνεται πάντοτε και απαύστως.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Άμα δε ενόησεν ότι τούτο (το παν) εκινήθη και έγινε ζων-</span><br /> +<span class="i0">τανή εικών των αιωνίων Θεών (ιδεών)<a class="fnsign" href="#n080">(80)</a> ο Πατήρ, ο γεννήσας</span><br /> +<span class="i0">αυτό, το εθαύμασε και πλήρης χαράς εσκέφθη να το καταστήση</span><br /> +<span class="i0">ακόμη ομοιότερον με το παράδειγμα (πρότυπον). Επειδή δε αυτό</span><br /> +<span class="i0">Δ. | ήτο ζώον αιώνιον, ούτω και το σύμπαν τούτο επεχείρησε</span><br /> +<span class="i0">τοιούτο να το κάμη όσον ήτο δυνατόν. Αλλά το ζώον εκείνο ήτο</span><br /> +<span class="i0">φύσει αιώνιον τούτο δε (την αιωνιότητα) δεν ήτο δυνατόν παν-</span><br /> +<span class="i0">τελώς να προσάψη εις το λαβόν γέννησιν. Επινοεί λοιπόν να</span><br /> +<span class="i0">κάμη εικόνα της αιωνιότητος κινητήν, και τακτοποιών συνάμα</span><br /> +<span class="i0">τον ουρανόν κάμνει της αιωνιότητος, ήτις μένει πάντοτε εις την</span><br /> +<span class="i0">ενότητα (εις το έν), αιώνιον εικόνα, ήτις προχωρεί (κινείται)</span><br /> +<span class="i0">κατ' αριθμούς, και είναι εκείνο το οποίον έχομεν ονομάσει χρό-</span><br /> +<span class="i0">Ε. | νον<a class="fnsign" href="#n081">(81)</a>. Διότι τας ημέρας και τας νύκτας και τους μήνας και</span><br /> +<span class="i0">τους ενιαυτούς, οίτινες δεν ήσαν πριν ή ο ουρανός γεννηθή, τότε</span><br /> +<span class="i0">ενώ ούτος ελάμβανεν ύπαρξιν, ο δημιουργός παρήγαγε και ταύτα.</span><br /> +<span class="i0">Και πάντα ταύτα είναι μέρη του χρόνου, και το <b>ήτο</b> και το <b>θα</b></span><br /> +<span class="i0"><b>είναι</b> είναι είδη του χρόνου και γενητά, τα οποία λεληθότως</span><br /> +<span class="i0">μεταφέρομεν όχι ορθώς εις την αιώνιον ουσίαν. Διότι λέγομεν</span><br /> +<span class="i0">βέβαια ότι αύτη ήτο και είναι και θα είναι, αλλ' εις αυτήν αλη-</span><br /> +<span class="i0">38. | θώς ειπείν αρμόζει μόνον το <b>είναι</b>, το δε <b>ήτο</b> και το <b>θα</b></span><br /> +<span class="i0"><b>είναι</b> πρέπει να λέγωνται περί της γενέσεως, ήτις προβαίνει, εν</span><br /> +<span class="i0">χρόνω. Διότι τα δύο ταύτα είναι κινήσεις, ενώ εκείνο, όπερ είναι</span><br /> +<span class="i0">πάντοτε κατά τον αυτόν τρόπον ακινήτως, δεν δύναταί ποτε να</span><br /> +<span class="i0">γίνηται ούτε πρεσβύτερον ούτε νεώτερον, ούτε να έχη γίνη τώρα,</span><br /> +<span class="i0">ούτε να είναι εις το μέλλον, ούτε το παράπαν άλλο τι από όσα</span><br /> +<span class="i0">η γένεσις έδωκεν εις εκείνα, τα οποία κινούνται (και υποπίπτου-</span><br /> +<span class="i0">σιν) εις την αίσθησιν, αλλά ταύτα είναι μορφαί του χρόνου, όσ-</span><br /> +<span class="i0">τις μιμείται την αιωνιότητα και στρέφεται κατ' αριθμητικάς ανα-</span><br /> +<span class="i0">Β. | φοράς. Και ακόμη εκτός τούτων, όταν λέγωμεν ότι το γε-</span><br /> +<span class="i0">γονός <b>είναι</b><a class="fnsign" href="#n082">(82)</a> γεγονός, και ότι το γινόμενον είναι γινόμενον, προσ-</span><br /> +<span class="i0">έτι δε ότι το γενησόμενον είναι γενησόμενον και το μη ον είναι</span><br /> +<span class="i0">μη ον, ουδέν λέγομεν ακριβώς. Περί τούτων όμως ίσως δεν είναι</span><br /> +<span class="i0">καιρός αρμόζων τώρα να ακριβολογήσωμεν<a class="fnsign" href="#n083">(83)</a>.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ'.</h3> +<p><b>Υπηρέται του χρόνου ετέθησαν εν τη σφαίρα του μεταβλητού +(ετέρου) ο ήλιος, η σελήνη και πέντε άλλα άστρα +πλανητά, ίνα διορίζωσι και φυλάττωσι τους αριθμούς +τον χρόνου (χρονόμετρα).</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ο χρόνος λοιπόν εγεννήθη μετά του ουρανού, ίνα και οι δύο</span><br /> +<span class="i0">συγχρόνως γεννηθέντες συγχρόνως διαλυθώσιν, αν ποτε συμβή</span><br /> +<span class="i0">να διαλυθώσι, και (εγεννήθη) κατά το παράδειγμα της αιωνίου</span><br /> +<span class="i0">C. | φύσεως, όπως όσον είναι δυνατόν γίνη ομοιότατος με αυτό.</span><br /> +<span class="i0">Διότι το παράδειγμα διατελεί υπάρχον κατά πάσαν την αιω-</span><br /> +<span class="i0">νιότητα, ο δε χρόνος μέχρι τέλους απ' αρχής είναι τοιούτος,</span><br /> +<span class="i0">ώστε είναι και θα είναι γεγενημένος. Εκ τοιούτου λοιπόν λόγου<a class="fnsign" href="#n084">(84)</a></span><br /> +<span class="i0">και εκ τοιαύτης διανοήσεως του Θεού, ως προς την γένεσιν του</span><br /> +<span class="i0">χρόνου, ίνα γεννηθή ο χρόνος, εγεννήθησαν ο Ήλιος, η Σελήνη</span><br /> +<span class="i0">και πέντε άλλα άστρα, τα οποία ονομάζονται πλανήται,</span><br /> +<span class="i0">κατάλληλοι προς διάκρισιν και διατήρησιν των αριθμών</span><br /> +<span class="i0">του χρόνου. Ότε δε τα σώματα εκάστου αυτών έπλασεν ο Θεός,</span><br /> +<span class="i0">τα έθεσεν εις τας τροχιάς, εις τας οποίας εκινείτο η περιστροφή</span><br /> +<span class="i0">του ετέρου, και αίτινες ήσαν επτά, διότι επτά ήσαν τα άστρα.</span><br /> +<span class="i0">Δ. | Και την μεν Σελήνην έθεσεν εις την πρώτην πέριξ της γης,</span><br /> +<span class="i0">τον δε Ήλιον εις την δευτέραν υπεράνω της γης. Τον δε Εωσφό-</span><br /> +<span class="i0">ρον και τον λεγόμενον ιερόν του Ερμού αστέρα τους έκαμε να</span><br /> +<span class="i0">κινώνται εις κύκλον, όστις κατά την ταχύτητα τρέχει ίσα με</span><br /> +<span class="i0">τον του Ηλίου αλλά κατ' εναντίαν προς τούτον τάσιν. Όθεν</span><br /> +<span class="i0">ο Ήλιος και ο Ερμής και ο Εωσφόρος (Αφροδίτη) καταφθάνου-</span><br /> +<span class="i0">σιν ο είς τον άλλον και καταφθάνονται υπ' αλλήλων κατά τον</span><br /> +<span class="i0">αυτόν τρόπον. Ως προς δε τους άλλους πού και διά ποίας αι-</span><br /> +<span class="i0">τίας ετοποθέτησεν αυτούς, εάν τις θελήση να εξετάση όλας, ο</span><br /> +<span class="i0">λόγος ούτος, πάρεργος ων, ήθελεν απαιτήσει εργασίαν περισσο-</span><br /> +<span class="i0">Ε. | τέραν παρά το αντικείμενον ένεκα του οποίου λέγεται. Αλλά</span><br /> +<span class="i0">ταύτα ύστερον με άνεσιν δύνανται επαξίως να εξηγηθώσιν.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Ότε λοιπόν έφθασεν εις την αρμόζουσαν τροχιάν του έκα-</span><br /> +<span class="i0">στον εξ εκείνων των άστρων, τα οποία έπρεπε να αποτελέσωσιν</span><br /> +<span class="i0">ομού τον χρόνον, και ότε τα σώματα αυτών, δεθέντα με δεσμούς</span><br /> +<span class="i0">εμψύχους, έγιναν ζώα και έμαθον ό,τι είχε προσταχθή εις αυτά,</span><br /> +<span class="i0">39. | τότε κινούμενα κατά την κίνησιν του ετέρου, ήτις στρέφε-</span><br /> +<span class="i0">ται πλαγίως ως προς την κίνησιν του ταυτού και δεσπόζεται</span><br /> +<span class="i0">υπ' αυτής, και περιφερόμενα άλλο μεν εξ αυτών εις κύκλον με-</span><br /> +<span class="i0">γαλύτερον, άλλο δε εις μικρότερον, τα τον μικρότερον κύκλον</span><br /> +<span class="i0">πορευόμενα έκαμνον ταχύτερον την περιφοράν των, ενώ τα διά-</span><br /> +<span class="i0">νύοντα μείζονα κύκλον την έκαμνον βραδύτερον. Ούτω διά</span><br /> +<span class="i0">της κινήσεως του ταυτού τα φερόμενα ταχύτερον εφαίνοντο</span><br /> +<span class="i0">ότι κατεφθάνοντο υπό των κινουμένων βραδύτερον, ει και κατέ-</span><br /> +<span class="i0">φθαναν ταύτα. Διότι στρέφουσα η κίνησις αύτη όλους τους κύ-</span><br /> +<span class="i0">Β. | κλους αυτών ελικοειδώς, επειδή ούτοι επροχώρουν συγχρό-</span><br /> +<span class="i0">νως διά δύο οδών διαφόρων κατ' εναντίαν διεύθυνσιν, το απερ-</span><br /> +<span class="i0">χόμενον βραδύτατα απ' αυτής, ήτις είναι ταχυτάτη, εφαίνετο</span><br /> +<span class="i0">πλησιέστατα εις αυτήν<a class="fnsign" href="#n085">(85)</a>.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Και διά να υπάρχη έν φανερόν μέτρον των μεταξύ αυτών</span><br /> +<span class="i0">αναφορών βραδύτητος και ταχύτητος, κατά το οποίον να προβαί-</span><br /> +<span class="i0">νωσιν εις τας οκτώ περιφοράς των ο Θεός ήναψε φως εις τον κύ-</span><br /> +<span class="i0">κλον όστις είναι ο δεύτερος ως προς την γην, το οποίον έχομεν</span><br /> +<span class="i0">ήδη ονομάσει Ήλιον, διά να φωτίζη όσον το δυνατόν όλον</span><br /> +<span class="i0">τον ουρανόν και διά να μετάσχωσι του αριθμού όσα ζώα έπρεπε</span><br /> +<span class="i0">να μετάσχωσι, μανθάνοντα αυτόν από την περιφοράν του ταυτού</span><br /> +<span class="i0">C. | και ομοίου. Η νυξ λοιπόν και η ημέρα έχουσιν ούτω γεν-</span><br /> +<span class="i0">νηθή, αι οποίαι είναι η περίοδος της μιας εκείνης και σοφωτά-</span><br /> +<span class="i0">της κυκλικής κινήσεως<a class="fnsign" href="#n086">(86)</a>, και ο μην, όταν η Σελήνη διανύσασα</span><br /> +<span class="i0">τον κύκλον της συναντήση πάλιν τον Ήλιον, και ο ενιαυτός, όταν</span><br /> +<span class="i0">ο Ήλιος επιτελέση τον ιδικόν του κύκλον. Τας περιόδους δε</span><br /> +<span class="i0">των άλλων αστέρων μη εξετάσαντες οι άνθρωποι, πλην ολίγων</span><br /> +<span class="i0">εκ των πολλών, ούτε όνομα έδωκαν εις αυτάς, ούτε εσκέφθησαν</span><br /> +<span class="i0">να μετρήσωσι τας μεταξύ των αναφοράς με αριθμούς· ώστε, ού-</span><br /> +<span class="i0">τως ειπείν, δεν γνωρίζουσιν ότι αι περιφοραί αυτών είναι χρόνος,</span><br /> +<span class="i0">Δ. | ει και απαιτούσιν άπειρον ποσόν αυτού και είναι θαυμασίως</span><br /> +<span class="i0">ποικίλαι. Είναι όμως ουχ ήττον εύκολον να κατανοήσωμεν, ότι</span><br /> +<span class="i0">ο τέλειος αριθμός του χρόνου τότε πληροί τον τέλειον ενιαυτόν,</span><br /> +<span class="i0">όταν αι ταχείαι πορείαι όλων των οκτώ περιόδων εκτελεσθείσαι</span><br /> +<span class="i0">συγχρόνως μεταξύ των επανέλθωσιν εις το σημείον της αναχω-</span><br /> +<span class="i0">ρήσεώς των, μετρηθείσαι υπό του κύκλου του ταυτού και ομοιο-</span><br /> +<span class="i0">μόρφως κινουμένου<a class="fnsign" href="#n087">(87)</a>. Ωσαύτως και χάριν τούτων εγεννήθησαν</span><br /> +<span class="i0">όσα εκ των άστρων κινούμενα εις τον ουρανόν, επανέρχονται</span><br /> +<span class="i0">περιοδικώς, ίνα τούτο (το σύμπαν ή το αίσθητόν ζώον) είναι όσον</span><br /> +<span class="i0">Ε. | το δυνατόν ομοιότατον με το τελειότατον και νοητόν ζώον,</span><br /> +<span class="i0">ως προς την μίμησιν της αιωνίας φύσεως.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒ'.</h3> +<p><b>Αφού εδημιούργησε τον χρόνον ο Θεός, συμφώνως προς +το παράδειγμα εποίησε τέσσαρα είδη ορατών ζώων, αναλόγων +προς το πυρ, τον αέρα, το ύδωρ και την γην. +Και πρώτον εδημιούργησε το θείον είδος, τους ουρανίους +θεούς, τους αστέρας εκ πυρός, έδωκεν αυτοίς +νόησιν και δύο κινήσεις, περί εαυτούς και εις τα εμπρός. +Την γην όμως εποίησεν ακίνητον εν τω κέντρω του +κόσμου<a class="fnsign" href="#n088">(88)</a>.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Και τα μεν άλλα όντα μέχρι της του χρόνου γεννήσεως εί-</span><br /> +<span class="i0">χον πλασθή καθ' ομοιότητα του προτύπου αυτών. Αλλά καθ'</span><br /> +<span class="i0">όσον δεν είχον περιληφθή εις το σύμπαν πάντα τα γεννηθέντα</span><br /> +<span class="i0">ζώα, κατά τούτο ήτο ακόμη ανόμοιον (προς το παράδειγμα).</span><br /> +<span class="i0">Τώρα λοιπόν και τούτο το υπόλοιπον αυτού (του κόσμου) ο Θεός</span><br /> +<span class="i0">το έπλασεν, εντυπώνων εις αυτό την φύσιν του παραδείγμα-</span><br /> +<span class="i0">τος. Καθως λοιπόν ο νους βλέπει τας μορφάς (ιδέας) αίτινες πε-</span><br /> +<span class="i0">ριλαμβάνονται εις το ζώον όπερ υπάρχει, οπόσαι δηλ. και ποίαι</span><br /> +<span class="i0">είναι, εσκέφθη ότι τόσας και τοιαύτας πρέπει να έχη και τούτο.</span><br /> +<span class="i0">40. | Είναι δε τέσσαρες αύται, μία μεν το ουράνιον γένος των</span><br /> +<span class="i0">Θεών, άλλη δε είναι τα πτερωτά και αεροπορούντα, τρίτη το</span><br /> +<span class="i0">γένος των εν τω ύδατι ζώντων και τετάρτη το πεζόν και χερ-</span><br /> +<span class="i0">σαίον<a class="fnsign" href="#n089">(89)</a>. Του θείου λοιπόν είδους ζώων το περισσότερον μέρος</span><br /> +<span class="i0">έκαμεν εκ πυρός, διά να είναι όσον το δυνατόν λαμπρότατον και</span><br /> +<span class="i0">κατά την όψιν ωραιότατον. Και δίδων εις αυτό το σχήμα του</span><br /> +<span class="i0">παντός το έκαμε τελείως κυκλικόν και το έθεσεν εις τον νουν</span><br /> +<span class="i0">του κύκλου όστις δεσπόζει πάντων<a class="fnsign" href="#n090">(90)</a>, ίνα συνακολουθή αυτόν και</span><br /> +<span class="i0">το διένειμεν εις όλον τον ουρανόν πέριξ, διά να είναι αληθινόν</span><br /> +<span class="i0">και ποικίλον κόσμημα αυτού καθ' όλην την έκτασίν του. Δύο</span><br /> +<span class="i0">δε κινήσεις έδωκεν εις έκαστον (των άστρων), την μίαν εν τω</span><br /> +<span class="i0">αυτώ τόπω και κατά τον αυτόν τρόπον, καθ' όσον εν εαυτώ πάν-</span><br /> +<span class="i0">Β. | τοτε διανοείται τα αυτά περί των αυτών<a class="fnsign" href="#n091">(91)</a>, την άλλην δε κί-</span><br /> +<span class="i0">νησιν προς τα εμπρός<a class="fnsign" href="#n092">(92)</a>, καθ' όσον έκαστον δεσπόζεται (ελκόμε-</span><br /> +<span class="i0">νον) υπό της περιφοράς του ταυτού και ομοίου. Κατά τας άλλας</span><br /> +<span class="i0">δε πέντε κινήσεις<a class="fnsign" href="#n093">(93)</a> τα έκαμεν ακίνητα και στάσιμα, διά να γίνη</span><br /> +<span class="i0">έκαστον αυτών όσον ήτο δυνατόν άριστον. Και εκ ταύτης της</span><br /> +<span class="i0">αιτίας εγεννήθησαν όσα εκ των άστρων είναι απλανή, ζώα θεία</span><br /> +<span class="i0">και αιώνια, τα οποία κατά τον αυτόν τρόπον και εις τον αυτόν</span><br /> +<span class="i0">τόπον στρεφόμενα μένουσι πάντοτε στάσιμα· όσα δε περιφέρον-</span><br /> +<span class="i0">ται και περιπλανώνται ούτως, ως προείπομεν, τοιουτοτρόπως</span><br /> +<span class="i0">εγεννήθησαν<a class="fnsign" href="#n094">(94)</a>.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">C. | Την γην τέλος, την τροφόν ημών, συσπειρουμένην περί</span><br /> +<span class="i0">τον άξονα, όστις εκτείνεται δι' όλου του κόσμου, ο Θεός έκαμε</span><br /> +<span class="i0">φύλακα και αιτίαν της νυκτός και της ημέρας, πρώτην και</span><br /> +<span class="i0">πρεσβυτάτην των θεών, όσοι εγεννήθησαν εντός του ουρανού<a class="fnsign" href="#n095">(95)</a>.</span><br /> +<span class="i0">Ως προς τους χορούς όμως αυτών, τας αμοιβαίας αυτών συνο-</span><br /> +<span class="i0">δείας, τας προσεγγίσεις και απομακρύνσεις των κύκλων αυτών,</span><br /> +<span class="i0">ως και ποιοι των Θεών τούτων εις τας μεταξύ των συζυγίας πλη-</span><br /> +<span class="i0">σιάζουσα, και ποίοι έρχονται εις αντίθεσιν, μετά ποίους και εις</span><br /> +<span class="i0">ποίους χρόνους τινές αυτών ο είς κατόπιν του άλλου γίνονται αφα-</span><br /> +<span class="i0">Δ. | νείς εις ημάς και πάλιν αναφαινόμενοι προξενούσι φόβους,</span><br /> +<span class="i0">και σημεία των μελλόντων να γίνωσι μετά ταύτα εις εκείνους, οί-</span><br /> +<span class="i0">τινες δεν δύνανται να υπολογίζωσιν αυτά, το να γίνηται λόγος περί</span><br /> +<span class="i0">τούτων χωρίς να είναι προ των οφθαλμών μιμήματα (ουράνιοι</span><br /> +<span class="i0">χάρται) αυτών θα ήτο μάταιος κόπος<a class="fnsign" href="#n096">(96)</a>. Αλλά ταύτα είναι αρ-</span><br /> +<span class="i0">κετά εις ημάς και όσα είπομεν περί της φύσεως των ορατών και</span><br /> +<span class="i0">γενητών Θεών, ας έχωσι τέλος εδώ.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΓ'.</h3> +<p><b>Οι Θεοί της μυθολογίας είναι παραδόσεις, ας καλόν είναι +να δεχόμεθα, αλλ' άνευ συζητήσεως. Ο Δημιουργός +καλεί νυν τους γενητούς Θεούς να πλάσωσι κατά μίμησιν +αυτού τα άλλα είδη ζώων, αυτός δε ως αθάνατος +δημιουργεί πρώτον το αθάνατον μέρος των ζώων.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Περί δε των άλλων δαιμόνων<a class="fnsign" href="#n097">(97)</a> να είπωμεν και να γνωρίσω-</span><br /> +<span class="i0">μεν την γένεσιν αυτών είναι έργον υπερβαίνον τας δυνάμεις</span><br /> +<span class="i0">Ε. | ημών. Αλλά πρέπει να εμπιστευώμεθα εις εκείνους οίτινες</span><br /> +<span class="i0">ωμίλησαν πρώτοι, οι οποίοι ήσαν απόγονοι των Θεών, ως έλε-</span><br /> +<span class="i0">γον, και θα εγνώριζον καλά τους προγόνους των. Αδύνατον λοι-</span><br /> +<span class="i0">πόν να μη πιστεύωμεν εις τα τέκνα των Θεών, ει και άνευ απο-</span><br /> +<span class="i0">δείξεων πιθανών ή αναγκαίων ομιλούσιν. Αλλ' επειδή λέγου-</span><br /> +<span class="i0">σιν ότι τα διηγούνται ως οικογενειακά πράγματα, ημείς υπα-</span><br /> +<span class="i0">κούοντες εις τον νόμον πρέπει να τα πιστεύωμεν. Ούτω λοιπόν</span><br /> +<span class="i0">και η γένεσις των Θεών τούτων ας είναι και δι' ημάς όπως ούτοι</span><br /> +<span class="i0">λέγουσι, και ας λέγηται: ότι εκ της Γης και του Ουρανού εγεννή-</span><br /> +<span class="i0">θησαν παίδες ο Ωκεανός και η Θέτις· εκ τούτων δε ο Φόρκυς και</span><br /> +<span class="i0">ο Κρόνος και η Ρέα και όσοι μετ' αυτών· εκ του Κρόνου δε και της</span><br /> +<span class="i0">41. | Ρέας εγεννήθησαν ο Ζευς και η Ήρα και πάντες, όσους</span><br /> +<span class="i0">γνωρίζομεν ότι λέγονται αδελφοί αυτών, και ακόμη άλλοι από-</span><br /> +<span class="i0">γονοι τούτων.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Ότε λοιπόν όλοι οι Θεοί, όσοι περιφέρονται φανερά, και όσοι</span><br /> +<span class="i0">φανερώνονται καθ' όσον θέλουσιν<a class="fnsign" href="#n098">(98)</a>, έλαβον γέννησιν, εκείνος,</span><br /> +<span class="i0">όστις εγέννησε το σύμπαν τούτο, λέγει εις αυτούς ταύτα: «Θεοί</span><br /> +<span class="i0">(τέκνα) Θεών, των οποίων εγώ είμαι ο δημιουργός και πατήρ,</span><br /> +<span class="i0">έργων, τα οποία γεννηθέντα δι' εμού είναι αδιάλυτα όταν εγώ</span><br /> +<span class="i0">δεν θέλω<a class="fnsign" href="#n099">(99)</a>. Αληθώς παν ότι εδέθη δύναται να λυθή, αλλ'</span><br /> +<span class="i0">εκείνο το οποίον καλώς συνηρμόσθη και έχει καλώς να θέλη να</span><br /> +<span class="i0">λύση τις, πράττει έργον κακού<a class="fnsign" href="#n100">(100)</a>. Διά τούτο, και επειδή έχετε</span><br /> +<span class="i0">Β. | γεννηθή, δεν είσθε μεν αθάνατοι ουδέ αδιάλυτοι το παρά-</span><br /> +<span class="i0">παν, αλλ' όμως δεν θέλετε διαλυθή, ούτε θα υποκύψητε εις την</span><br /> +<span class="i0">μοίραν του θανάτου, διότι έχετε υπέρ υμών την θέλησίν μου,</span><br /> +<span class="i0">ήτις είναι δεσμός πολύ μεγαλύτερος και στερεώτερος παρά εκεί-</span><br /> +<span class="i0">νους, διά των οποίων συνεδέθητε, ότε εγεννάσθε. Τώρα λοιπόν</span><br /> +<span class="i0">ταύτα τα οποία λέγω και δηλώνω εις υμάς, ακούσατε. Γένη</span><br /> +<span class="i0">θνητά τρία ακόμη υπολείπονται να γεννηθώσι, και λοιπόν εάν</span><br /> +<span class="i0">ταύτα δεν γεννηθώσιν, ο κόσμος θα είναι ατελής, διότι δεν θα</span><br /> +<span class="i0">C. | έχη εντός εαυτού όλα τα γένη των ζώων· και όμως πρέπει να</span><br /> +<span class="i0">τα έχη, εάν μέλλη να είναι όσον πρέπει τέλειος. Αλλ' εάν ταύτα</span><br /> +<span class="i0">δι' εμού γεννηθώσι και λάβωσι ζωήν, θα είναι ίσα με Θεούς.</span><br /> +<span class="i0">Διά να είναι λοιπόν ταύτα θνητά, τούτο δε το Παν πραγμα-</span><br /> +<span class="i0">τικώς Άπαν (σύμπαν), αναλάβετε υμείς κατά την φύσιν υμών</span><br /> +<span class="i0">την δημιουργίαν των ζώων, μιμούμενοι την ενέργειάν μου εις</span><br /> +<span class="i0">την γένεσιν υμών. Και ως προς το μέρος αυτών εκείνο, το οποίον</span><br /> +<span class="i0">πρέπει να έχη το όνομα των αθανάτων, λεγόμενον θείον και</span><br /> +<span class="i0">διευθύνον εν αυτοίς το μέρος, όπερ θέλει να υπακούη εις την δι-</span><br /> +<span class="i0">καιοσύνην και εις υμάς, τούτο εγώ θα σπείρω και θα προνοήσω</span><br /> +<span class="i0">Δ. | να παραδώσω εις υμάς. Ως προς δε το λοιπόν υμείς συνυ-</span><br /> +<span class="i0">φαίνοντες το θνητόν με το αθάνατον δημιουργείτε και γεννάτε</span><br /> +<span class="i0">τα ζώα, και δίδοντες τροφήν αυξάνετε αυτά και όταν αποθνή-</span><br /> +<span class="i0">σκωσι, δέχεστε αυτά πάλιν.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΔ'.</h3> +<p><b>Δημιουργεί λοιπόν τας λογικάς ψυχάς και διανέμει εις τα +άστρα, όπου δεικνύει εις αυτάς την φύσιν των πραγμάτων +(τας ιδέας), ίνα αναμιμνήσκωνται, όταν θα καταβώσιν +εις τα επί της γης και των άλλων πλανητών σώματα. Και όσαι θα ζήσωσι μετά +δικαιοσύνης θα επιστρέψωσι πάλιν εις τον αστέρα αυτών, +αι δε άλλαι θα μεταβώσιν εις σώματα ζώων.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Ταύτα είπε, και πάλιν εις τον αυτόν κρατήρα, εντός του</span><br /> +<span class="i0">οποίου πρότερον αναμιγνύων έκαμνε με το κράμα την ψυχήν,</span><br /> +<span class="i0">έχυσεν ό,τι είχε πρότερον υπολειφθή<a class="fnsign" href="#n101">(101)</a> αναμιγνύων αυτό εν μέ-</span><br /> +<span class="i0">ρει μεν κατά τον αυτόν τρόπον, αλλ' όχι πλέον ούτω καθαρόν</span><br /> +<span class="i0">και αμετάβλητον, αλλά δεύτερον και τρίτον (ως προς ταύτας τας</span><br /> +<span class="i0">ιδιότητας). Ότε δε εσύστησεν αυτό εις έν όλον, το διήρεσεν εις</span><br /> +<span class="i0">ψυχάς ισαρίθμους με τα άστρα, έδωκεν εκάστην ψυχήν εις έκα-</span><br /> +<span class="i0">στον άστρον, και επιβιβάσας αυτάς ούτως ως εις έν όχημα έδει-</span><br /> +<span class="i0">Ε. | ξεν εις αυτάς την φύσιν του παντός και είπεν εις αυτάς τους</span><br /> +<span class="i0">μοιραίους νόμους του: — ότι η πρώτη γένεσις<a class="fnsign" href="#n102">(102)</a> θα είναι διατε-</span><br /> +<span class="i0">ταγμένη η αυτή εις όλας, ίνα μη τις στερηθή τι υπ' αυτού· ότι</span><br /> +<span class="i0">πρέπει αύται διασπαρείσαι εις έκαστον όργανον του χρόνου<a class="fnsign" href="#n103">(103)</a></span><br /> +<span class="i0">το κατάλληλον εις εκάστην, να γεννήσωσι το θεοσεβέστατον</span><br /> +<span class="i0">42. | ζώον· και ότι, επειδή είναι διπλή η ανθρωπίνη φύσις, το</span><br /> +<span class="i0">καλύτερον φύλον θα είναι εκείνο, όπερ και έπειτα θα καλήται</span><br /> +<span class="i0">ανήρ· ότι, ότε έπειτα εξ ανάγκης θα φυτευθώσιν εις (ενωθώσι</span><br /> +<span class="i0">με) τα σώματα, και μέρος μεν θα προστίθηται, μέρος δε θα</span><br /> +<span class="i0">αφαιρήται από του σώματος αυτών, πρώτον μεν θα είναι ανάγκη,</span><br /> +<span class="i0">όπως εκ των βιαίων τούτων παθημάτων γεννάται αίσθημα εις</span><br /> +<span class="i0">όλας έμφυτον, δεύτερον δε έρως μεμιγμένος με ηδονήν και λύ-</span><br /> +<span class="i0">Β. | πην, και προς τούτοις φόβος και θυμός, και όσα άλλα πάθη</span><br /> +<span class="i0">ακολουθούσιν εις ταύτα και όσα αντιστρόφως είναι φύσει εναν-</span><br /> +<span class="i0">τία προς αυτά· και αν αύται δεσπόσωσι των παθών τούτων, θα</span><br /> +<span class="i0">ζήσωσιν εν δικαιοσύνη, αν δε δουλωθώσιν εις αυτά, εν αδικία.</span><br /> +<span class="i0">Και όστις ζήση καλώς κατά τον δοθέντα εις αυτόν χρόνον, πά-</span><br /> +<span class="i0">λιν επανελθών εις την κατοικίαν του οικείου εις αυτόν άστρου,</span><br /> +<span class="i0">θα ζη ζωήν ευδαίμονα και ειθισμένην<a class="fnsign" href="#n104">(104)</a>, όστις όμως αμαρτήση,</span><br /> +<span class="i0">ούτος κατά την δευτέραν γέννησιν θα μεταβληθή εις γυναίκα<a class="fnsign" href="#n105">(105)</a>,</span><br /> +<span class="i0">και αν ακόμη και τότε δεν παύση από του να πράττη το κακόν,</span><br /> +<span class="i0">συμφώνως με το είδος της κακίας του θα μεταβάλληται εκάστοτε,</span><br /> +<span class="i0">C. | καθ' ομοιότητα των ηθών τα οποία απέκτησεν, εις τοιαύ-</span><br /> +<span class="i0">την φύσιν θηρίου, και δεν θα εύρη την λήξιν των μεταμορφώ-</span><br /> +<span class="i0">σεων και των βασάνων τούτων, πριν ή ακολουθών την περι-</span><br /> +<span class="i0">φοράν εκείνου, όπερ εν εαυτώ είναι ταυτόν και όμοιον, και διά</span><br /> +<span class="i0">του λόγου καθυποτάξας τον πολύν όχλον, όστις και ύστερον</span><br /> +<span class="i0">έχει προσκολληθή εις αυτόν εκ μερών πυρός και ύδατος και αέ-</span><br /> +<span class="i0">Δ. | ρος και γης, όγκον θορυβώδη και παράλογον, επανέλθη εις</span><br /> +<span class="i0">την μορφήν της πρώτης και αρίστης καταστάσεώς του.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Ότε δε πάντα ταύτα ενομοθέτησεν εις αυτούς<a class="fnsign" href="#n106">(106)</a> τότε διά να</span><br /> +<span class="i0">είναι αθώος από πάσης μετά ταύτα κακίας εκάστου αυτών, έσπει-</span><br /> +<span class="i0">ρεν άλλους μεν εις τον Ήλιον, άλλους δε εις την Σελήνην, άλ-</span><br /> +<span class="i0">λους εις άλλα, όσα υπάρχουσιν όργανα χρόνου, και μετά την</span><br /> +<span class="i0">σποράν ταύτην ανέθηκεν εις τους νέους θεούς να πλάσωσι τα</span><br /> +<span class="i0">θνητά σώματα, και πλάττοντες ούτοι όσον έλειπεν ακόμη εκ της</span><br /> +<span class="i0">ανθρωπίνης ψυχής και το οποίον έπρεπε να προστεθή, τούτο και</span><br /> +<span class="i0">Ε. | ακόμη αφού πάντα όσα είναι ακόλουθα εις ταύτα δημιουρ-</span><br /> +<span class="i0">γήσωσι, να άρχωσι και να κυβερνώσιν όσον το δυνατόν κάλλιστα</span><br /> +<span class="i0">και άριστα το θνητόν ζώον, εκτός εάν αυτό τούτο γίνηται αίτιον</span><br /> +<span class="i0">συμφορών εις εαυτό.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΕ'.</h3> +<p><b>Οι γενητοί θεοί πλάττουσι το σώμα εκ των τεσσάρων στοιχείων. +Αλλ' η τροφή, την οποίαν αναγκάζεται τούτο να +εισάγη και εξάγη, και άλλα αίτια φέρουσιν αλλοιώσεις +και γίνονται κώλυμα εις τας λογικάς κινήσεις. Εκ τούτου +η ανάγκη της παιδαγωγίας.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Και ότε ταύτα πάντα διέταξεν ο δημιουργός, έμενε κατά την</span><br /> +<span class="i0">φύσιν αυτού εις το οικείον ήθος<a class="fnsign" href="#n107">(107)</a>. Και ενώ έμενεν ούτω, τα τέ-</span><br /> +<span class="i0">κνα νοήσαντα την διάταξιν του πατρός, υπήκουον εις αυτήν, και</span><br /> +<span class="i0">λαβόντες την αθάνατον αρχήν του θνητού ζώου, μιμούμενοι τον</span><br /> +<span class="i0">πατέρα αυτών, εδανείζοντο εκ του κόσμου, με τον σκοπόν να τα</span><br /> +<span class="i0">αποδώσωσι πάλιν<a class="fnsign" href="#n108">(108)</a>, μόρια πυρός και γης και ύδατος και αέρος,</span><br /> +<span class="i0">43. | και όσα ελάμβανον τα συνεκόλλων όχι με εκείνους τους</span><br /> +<span class="i0">αδιαλύτους δεσμούς με τους οποίους αυτοί συνεδέοντο, αλλά τα</span><br /> +<span class="i0">συνέδεον με πυκνούς γόμφους, αοράτους ένεκα της σμικρότη-</span><br /> +<span class="i0">τός των, και πλάττοντες εξ όλων τούτων των στοιχείων έκαστον</span><br /> +<span class="i0">σώμα, έν όλον, τας περιφοράς (κύκλους) της αθανάτου ψυχής</span><br /> +<span class="i0">συνέδεον εις σώμα πάσχον εισροάς και απορροάς (μορίων). Αι</span><br /> +<span class="i0">περιφοραί δε, εις ποταμόν εξωγκωμένον βυθισθείσαι, ούτε ενίκων</span><br /> +<span class="i0">Β. | αυτόν ούτε ενικώντο, αλλά βιαίως εσύροντο και έσυρον ώστε</span><br /> +<span class="i0">το όλον ζωον εκινείτο, ατάκτως όμως και όπως έτυχε προχωρούν</span><br /> +<span class="i0">και αλόγως, έχον όλας τας έξ κινήσεις· διότι έβαινε και εμ-</span><br /> +<span class="i0">πρός και όπισθεν, και πάλιν δεξιά και αριστερά, και άνω και</span><br /> +<span class="i0">κάτω, και πανταχού πλανώμενον κατά τους έξ τούτους τρόπους.</span><br /> +<span class="i0">Τω όντι, ει και ήτο πολύ το ρεύμα το οποίον και επλημμύρει</span><br /> +<span class="i0">και έρρεεν έξω του σώματος και το οποίον έδιδε την τροφήν,</span><br /> +<span class="i0">ακόμη περισσότερον θόρυβον παρήγεν εκείνο το οποίον έκαστος</span><br /> +<span class="i0">C. | έπασχεν από τα εξωτερικά συμβάντα, ότε το σώμα αυτού</span><br /> +<span class="i0">ήθελε τύχει να προσκρούση εις πυρ ξένον ή ήθελε καταληφθή</span><br /> +<span class="i0">υπό της στερεότητος της γης ή υπό υγράς ολισθήσεως του ύδα-</span><br /> +<span class="i0">τος, ή υπό θυέλλης των άνεμων συρομένων υπό του αέρος, και</span><br /> +<span class="i0">ότε υπό πάντων τούτων ωθούμεναι αι κινήσεις ήθελον διά του</span><br /> +<span class="i0">σώματος εμπέσει εις την ψυχήν. Αι κινήσεις δε αύται και έπειτα</span><br /> +<span class="i0">ωνομάσθησαν διά ταύτα και ακόμη και τώρα καλούνται αι-</span><br /> +<span class="i0">σθήσεις όλαι. Και τω όντι πάραυτα και τότε αύται παράγουσαι</span><br /> +<span class="i0">πλείστην και μεγίστην κίνησιν, και μετά του απαύστως ρέοντος</span><br /> +<span class="i0">Δ. | ποταμού κινούσαι και σείουσαι σφοδρώς τους κύκλους της</span><br /> +<span class="i0">ψυχής, τον μεν του ταυτού εντελώς έδεσαν, ρέουσαι εναντίον αυ-</span><br /> +<span class="i0">τού, και τον ημπόδισαν να εξουσιάζη και να προχωρή, και τον</span><br /> +<span class="i0">κύκλον πάλιν του ετέρου διετάραξαν ούτως, ώστε και τας τρεις</span><br /> +<span class="i0">αποστάσεις του διπλασίου και τας τρεις του τριπλασίου και τα διά-</span><br /> +<span class="i0">στήματα (μεσότητας) και τους δεσμούς του ενός και ημίσεος (1 1/2),</span><br /> +<span class="i0">του ενός και ενός τρίτου (1 1/3) και του ενός και ενός ογδόου (1 1/8),</span><br /> +<span class="i0">επειδή ούτοι και πρότερον δεν ήσαν εντελώς άλυτοι, ειμή υπό</span><br /> +<span class="i0">Ε. | του συνδέσαντος αυτούς, έστρεψαν κατά πάσας τας στροφάς,</span><br /> +<span class="i0">επέφερον δε παν είδος θλάσεως και φθοράς των κύκλων, καθ'</span><br /> +<span class="i0">όσους εδύναντο τρόπους. Ούτως αι περιφοραί αύται (της ψυχής),</span><br /> +<span class="i0">μόλις συνεχόμεναι μεταξύ των, εκινούντο μεν, αλλ' εκινούντο</span><br /> +<span class="i0">αλόγως, άλλοτε εναντίαι, άλλοτε πλάγιαι και άλλοτε ύπτιαι. Ού-</span><br /> +<span class="i0">τω, και όταν τις ανάποδα στηρίξας την κεφαλήν του, επί της γης,</span><br /> +<span class="i0">τους δε πόδας υψώσας προς τα άνω, ευρίσκηται απέναντι άλλου,</span><br /> +<span class="i0">τότε εις τοιαύτην κατάστασιν του πάσχοντος και του βλέποντος</span><br /> +<span class="i0">αυτόν τα δεξιά μέρη του ενός φαίνονται αριστερά εις τον άλλον,</span><br /> +<span class="i0">και τα αριστερά δεξιά αμοιβαίως. Το αυτό λοιπόν πάθος και</span><br /> +<span class="i0">άλλα τοιαύτα πάσχουσαι σφοδρώς αι περιφοραί, όταν τύχη να</span><br /> +<span class="i0">44. | συναντήσωσι πράγμα τι εξωτερικόν ανήκον εις την τάξιν</span><br /> +<span class="i0">του ταυτού ή του ετέρου, τότε, λέγουσαι ότι αυτό είναι ταυτόν</span><br /> +<span class="i0">προς τι και διάφορον άλλου<a class="fnsign" href="#n109">(109)</a> εναντίον της αληθείας, γίνονται</span><br /> +<span class="i0">ψευδείς και ανόητοι, και ουδεμία υπάρχει πλέον μεταξύ αυ-</span><br /> +<span class="i0">τών περιστροφή άρχουσα και κυβερνώσα τας άλλας. Αν δε πά-</span><br /> +<span class="i0">λιν αισθήσεις τινές, ωθούμεναι έξωθεν, εισέλθωσι και παρασύ-</span><br /> +<span class="i0">ρωσι μεθ' εαυτών όλην την ψυχήν, τότε αι περιφοραί, ενώ εξου-</span><br /> +<span class="i0">σιάζονται<a class="fnsign" href="#n110">(110)</a>, φαίνονται ότι εξουσιάζουσι. Και δι' όλα ταύτα τα</span><br /> +<span class="i0">Β. | παθήματά της η ψυχή και τώρα, όπως απ' αρχής, γένεται</span><br /> +<span class="i0">ανόητος ευθύς άμα δεθή εις θνητόν σώμα. Όταν όμως το ρεύμα</span><br /> +<span class="i0">της αυξήσεως και της θρέψεως καταντά βαθμηδόν ολιγώτερον,</span><br /> +<span class="i0">και οι κύκλοι πάλιν επιτυχόντες γαλήνην πορεύωνται την οδόν</span><br /> +<span class="i0">αυτών, και γίνωνται κανονικώτεροι με την πρόοδον του χρόνου,</span><br /> +<span class="i0">τότε πλέον αι τροχιαί κατευθυνόμεναι κατά την τάξιν (το σχήμα)</span><br /> +<span class="i0">των κατ' ιδίαν κύκλων οίτινες κινούνται κατά φύσιν, τότε λέγου-</span><br /> +<span class="i0">σαι ορθώς τα κατηγορήματα του ταυτού και του ετέρου κατορ-</span><br /> +<span class="i0">θούσιν ώστε να γίνη συνετός ο έχων αυτάς. Αν δε και ορθή</span><br /> +<span class="i0">C. | ανατροφή και παίδευσις επέλθη βοηθός είς τινα, ούτος απο-</span><br /> +<span class="i0">φυγών την μεγίστην νόσον γίνεται ακέραιος και υγιής εντελώς.</span><br /> +<span class="i0">Εάν όμως αμελήση, πορευθείς την οδόν της ζωής με χωλόν τον</span><br /> +<span class="i0">πόδα, επιστρέφει εις τον Άδην χωρίς ουδέν να κατορθώση</span><br /> +<span class="i0">και να κερδήση. Τούτο δε συμβαίνει ύστερον κατά τινα χρόνον.</span><br /> +<span class="i0">Τώρα όμως πρέπει να εξετάσωμεν ακριβέστέρον τα προταθέντα</span><br /> +<span class="i0">(ζητήματα) και προ πάντων περί της γενέσεως των σωμά-</span><br /> +<span class="i0">των καθ' έκαστον μέλος αυτών, και περί της ψυχής, διά ποίας</span><br /> +<span class="i0">αιτίας και προνοίας των θεών εγεννήθησαν, προσέχοντες εις το</span><br /> +<span class="i0">Δ. | πιθανώτατον· ούτω και κατά ταύτα προχωρούντες πρέπει</span><br /> +<span class="i0">να εξετάσωμεν<a class="fnsign" href="#n111">(111)</a>.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΣΤ'.</h3> +<p><b>Την κεφαλήν πλάττουσι σφαιροειδή, ίνα κατοική εν αυτή η +λογική ψυχή, και θέτουσιν επί της κορυφής του σώματος, +όπερ είναι το όχημα αυτής. Εις το έμπροσθεν μέρος, +εις το πρόσωπον προσέδεσαν τα όργανα των αισθήσεων +και μάλιστα τα φωσφόρα όμματα, άτινα εμπεριέχουσι +πυρ μη καίον, αλλά φωτεινόν. Εκ της συναντήσεως +αυτού και του εξωτερικού φωτός γεννάται η αίσθησις +της οράσεως, δι' ης θεωρούμεν την τάξιν του +παντός και τον αριθμόν, και ούτω κανονίζομεν τας εσωτερικάς +κινήσεις της διανοίας και της βουλήσεως ημών. +Προς τον αυτόν σκοπόν χρησιμεύει και η ακοή.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Οι Θεοί λοιπόν απομιμηθέντες το σχήμα του παντός, το</span><br /> +<span class="i0">οποίον είναι στρογγύλον, συνέδεσαν τους θείους κύκλους, οίτινες</span><br /> +<span class="i0">είναι δύο, εις έν σφαιροειδές σώμα, τούτο όπερ τώρα καλούμεν κε-</span><br /> +<span class="i0">φαλήν και είναι το θειότατον πάντων των εν ημίν πραγμάτων</span><br /> +<span class="i0">και εξουσιάζει πάντα. Εις αυτό παρέδοσαν οι θεοί προς υπηρε-</span><br /> +<span class="i0">σίαν και όλον το σώμα, συνενώσαντες τούτο, διότι κατενόη-</span><br /> +<span class="i0">σαν ότι έμελλε να μετέχη όλων των κινήσεων, αίτινες θα γίνων-</span><br /> +<span class="i0">ται. Ίνα λοιπόν η κεφαλή κυλιομένη επί της γης, ήτις έχει</span><br /> +<span class="i0">Ε. | ύψη και βάθη παντός είδους, μη δυσκολεύηται εκείνα μεν</span><br /> +<span class="i0">να υπερβαίνη, εκ τούτων δε να εξέρχηται, έδοσαν εις αυτήν το</span><br /> +<span class="i0">σώμα ως όχημα και προς ευκολίαν. Διά τούτο ακριβώς το σώμα</span><br /> +<span class="i0">έλαβε μήκος και εγέννησε τέσσαρα άκρα μέλη δυνάμενα να εκ-</span><br /> +<span class="i0">τείνωνται και να κάμπτωνται, τα οποία επρομήθευσεν ο Θεός<a class="fnsign" href="#n112">(112)</a></span><br /> +<span class="i0">και διά τούτων συλλαμβάνον και στηριζόμενον έγινεν ικανόν</span><br /> +<span class="i0">45. | να πορεύηται διά παντός τόπου, φέρον επάνωθεν ημών την</span><br /> +<span class="i0">κατοικίαν του θειοτάτου και ιερωτάτου. Σκέλη λοιπόν και χείρες</span><br /> +<span class="i0">τοιουτοτρόπως και διά τας αιτίας ταύτας προσετέθησαν εις πάν-</span><br /> +<span class="i0">τας. Επειδή δε οι θεοί ενόμιζον, ότι το έμπροσθεν μέρος είναι</span><br /> +<span class="i0">περισσότερον άξιον τιμής και εξουσίας παρά το όπισθεν, κατά</span><br /> +<span class="i0">την διεύθυνσιν ταύτην μας έδοσαν τον συνηθέστερον τρόπον του</span><br /> +<span class="i0">βαδίζειν. Έπρεπε δε ο άνθρωπος να έχη το έμπροσθεν του σώμα-</span><br /> +<span class="i0">τος ανόμοιον με το όπισθεν. Διά τούτο πρώτον μεν πέριξ του δο-</span><br /> +<span class="i0">χείου της κεφαλής, αφού έθεσαν εις τούτο το μέρος το πρόσω-</span><br /> +<span class="i0">πον, συνέδεσαν μετ' αυτού όργανα κατάλληλα προς πάσαν πρό-</span><br /> +<span class="i0">Β. | νοιαν της ψυχής, και διέταξαν τούτο, το οποίον είναι φύσει</span><br /> +<span class="i0">έμπροσθεν, να είναι μέτοχον της κυβερνήσεως.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Και εκ των οργάνων τούτων πρώτα έπλασαν τα φέροντα το</span><br /> +<span class="i0">φως, τα όμματα, και τα συνέδεσαν (εις το πρόσωπον) κατά τον</span><br /> +<span class="i0">εξής τρόπον: Όσον μέρος του πυρός δεν έχει την ιδιότητα να</span><br /> +<span class="i0">καίη, αλλά να μας δίδη το ήμερον φως, το ανήκον εις την ημέ-</span><br /> +<span class="i0">ραν, εμηχανεύθησαν να το κάμωσιν εν σώμα. Τω όντι το εντός</span><br /> +<span class="i0">ημών καθαρόν πυρ, το οποίον είναι αδελφόν εκείνου, το έκαμον</span><br /> +<span class="i0">να ρέη διά μέσου των ομμάτων λείον και πυκνόν, αφού συνέ-</span><br /> +<span class="i0">C. | σφίγξαν όλον το όμμα, αλλά περισσότερον το μέσον αυτού,</span><br /> +<span class="i0">ούτως ώστε να εμποδίζη το λοιπόν μέρος του πυρός, όσον ήτο</span><br /> +<span class="i0">πυκνότερον, και να αφίνη να διέρχηται το λεπτόν μόνον καθα-</span><br /> +<span class="i0">ρόν. Όταν λοιπόν υπάρχη φως της ημέρας πέριξ του ρεύματος</span><br /> +<span class="i0">τούτου της όψεως, τότε πίπτει όμοιον εις όμοιον<a class="fnsign" href="#n113">(113)</a> και συνενού-</span><br /> +<span class="i0">μενα στερεώς αποτελούσιν έν μόνον σώμα ομοίας φύσεως κατά</span><br /> +<span class="i0">την διεύθυνσιν των ομμάτων εκεί, όπου το προστιθέμενον έσωθεν</span><br /> +<span class="i0">συγκρούεται προς εκείνο, όπερ έρχεται εις συνάντησίν του έξωθεν.</span><br /> +<span class="i0">Όθεν διά την ομοιότητα ταύτην όλον τούτο γινόμενον ομοιοπα-</span><br /> +<span class="i0">θές οιονδήποτε πράγμα ήθελέ ποτε εγγίσει αυτό, ή εγγιχθή</span><br /> +<span class="i0">Δ. | τούτο υπ' άλλου, και διαδίδον τας κινήσεις αυτών καθ' όλον το</span><br /> +<span class="i0">σώμα μέχρι της ψυχής παράγει την αίσθησιν εκείνην, διά της</span><br /> +<span class="i0">οποίας ακριβώς λέγομεν ότι βλέπομεν<a class="fnsign" href="#n114">(114)</a>. Αλλ' όταν το συγγενές</span><br /> +<span class="i0">πυρ απέρχηται, ότε γίνεται νυξ, το άλλο μένει αποκεκομμένον,</span><br /> +<span class="i0">διότι εξερχόμενον προς εκείνο, όπερ είναι ανόμοιον, μεταβάλλεται</span><br /> +<span class="i0">αυτό τούτο και σβύνεται, μη ον πλέον (συμφυές) της αυτής φύσεως</span><br /> +<span class="i0">με τον πλησίον αέρα, διότι ούτος δεν έχει πυρ. Παύει λοιπόν να</span><br /> +<span class="i0">βλέπη και προσέτι προκαλεί τον ύπνον. Διότι εκείνο το μέσον</span><br /> +<span class="i0">της σωτηρίας, όπερ οι θεοί επενόησαν χάριν της όψεως, τα βλέ-</span><br /> +<span class="i0">Ε. | φαρα, όταν συγκλείωνται κατακλείουσιν εντός την δύναμιν</span><br /> +<span class="i0">του πυρός, αύτη δε διαλύει και εξομαλύνει τας εσωτερικάς κινή-</span><br /> +<span class="i0">σεις και, όταν αύται εξομαλυνθώσιν, επέρχεται ησυχία. Και όταν</span><br /> +<span class="i0">μεν η ησυχία είναι πολλή, τότε μας έρχεται ύπνος με μικρά</span><br /> +<span class="i0">όνειρα· αλλ' εάν απομείνωσι κινήσεις τινές ολίγον μεγάλαι, οποίαι</span><br /> +<span class="i0">46. | είναι αύται και οποίοι είναι οι τόποι εις τους οποίους απέ-</span><br /> +<span class="i0">μειναν, τοιαύτα και τοσαύτα φαντάσματα παράγουσι κατ' αφο-</span><br /> +<span class="i0">μοίωσιν των εντός και των έξωθεν, και ταύτα έπειτα, όταν εγερ-</span><br /> +<span class="i0">θώμεν, μας επανέρχονται εις την μνήμην.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Ως προς δε τας εικόνας, αι οποίαι παράγονται εις τα κά-</span><br /> +<span class="i0">τοπτρα και εις όλα τα πράγματα, τα οποία είναι στιλπνά και</span><br /> +<span class="i0">λεία, δεν είναι δύσκολον να τας εννοήσωμεν. Διότι εκ της προς</span><br /> +<span class="i0">άλληλα συνενώσεως και των δύο πυρών, του εσωτερικού και του</span><br /> +<span class="i0">εξωτερικού, εκ των οποίων πάλιν γίνεται εκάστοτε επί της λείας</span><br /> +<span class="i0">Β. | επιφανείας έν μόνον, όπερ κατά πολλούς τρόπους ανακλάται,</span><br /> +<span class="i0">όλα τα τοιαύτα εξ ανάγκης εμφανίζονται, καθ όσον συνενούνται</span><br /> +<span class="i0">εις έν στερεώς επί της λείας και λαμπράς επιφανείας το πυρ, το</span><br /> +<span class="i0">οποίον είναι πέριξ του προσώπου, και εκείνο το οποίον εξέρχεται</span><br /> +<span class="i0">εκ της όψεως. Εκείνο δε το οποίον είναι δεξιά φαίνεται αριστερά,</span><br /> +<span class="i0">διότι η επαφή συμβαίνει εις μέρη αντίθετα της όψεως με μέρη</span><br /> +<span class="i0">αντίθετα (του λείου κατόπτρου), εναντίον του συνήθους τρόπου της</span><br /> +<span class="i0">οπτικής επαφής. Απεναντίας τα δεξιά φαίνονται δεξιά και τα αρι-</span><br /> +<span class="i0">στερά φαίνονται αριστερά (του κοίλου κατόπτρου), όταν το φως συν-</span><br /> +<span class="i0">C. | δυαζόμενον με εκείνο, με το οποίον συνδυάζεται, μεταβάλλει</span><br /> +<span class="i0">την θέσιν του. Τούτο δε συμβαίνει, όταν η λειότης των κατόπτρων,</span><br /> +<span class="i0">υψουμένη από την μίαν και από την άλλην πλευράν, απωθήση</span><br /> +<span class="i0">το δεξιόν μέρος της όψεως εις το αριστερόν και αντιστρόφως.</span><br /> +<span class="i0">Εάν δε το κάτοπτρον στραφή ούτως ώστε η καμπύλη να διατί-</span><br /> +<span class="i0">θεται κατά το μήκος του προσώπου, τούτο κάμνει τα πάντα να</span><br /> +<span class="i0">φαίνωνται ανεστραμμένα, απωθούν το κάτω μέρος εις το άνω</span><br /> +<span class="i0">του προσώπου και το άνω εις το κάτω.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Ταύτα λοιπόν πάντα είναι από τα σΥνεργά αίτια (συναίτια),</span><br /> +<span class="i0">τα οποία μεταχειρίζεται ο Θεός ως υπηρέτας, ίνα πραγματο-</span><br /> +<span class="i0">Δ. | ποιήση κατά το δυνατόν την ιδέαν του αρίστου. Και πιστεύε-</span><br /> +<span class="i0">ται μεν υπό των πλείστων, ότι ταύτα είναι ουχί συναίτια αλλά</span><br /> +<span class="i0">αίτια πάντων των πραγμάτων, ότι ταύτα ψύχουσι και θερ-</span><br /> +<span class="i0">μαίνουσι, συστέλλουσι και διαστέλλουσι, και παράγουσιν όσα</span><br /> +<span class="i0">είναι τοιαύτα, ενώ δεν είναι ικανά να έχωσι λόγον ούτε νουν</span><br /> +<span class="i0">προς ουδέν πράγμα. Διότι εκ των όντων, εκείνο εις το οποίον</span><br /> +<span class="i0">μόνον ανήκει να έχη τον νουν, πρέπει να είπωμεν ότι είναι η</span><br /> +<span class="i0">ψυχή· αύτη δε είναι αόρατος, ενώ το πυρ και το ύδωρ και ο</span><br /> +<span class="i0">αήρ και η γη είναι πάντα σώματα ορατά. Ο δε εραστής του</span><br /> +<span class="i0">νου και της επιστήμης ανάγκη να επιδιώκη τας πρώτας αιτίας</span><br /> +<span class="i0">Ε. | τας αναφερομένας εις την νοούσαν φύσιν, όσαι δε γεννών-</span><br /> +<span class="i0">ται από άλλας, αίτινες κινούνται και εξ ανάγκης κινούσιν άλλα,</span><br /> +<span class="i0">πρέπει να θεωρή ταύτας δευτέρας. Λοιπόν και ημείς πρέπει</span><br /> +<span class="i0">κατά ταύτα να εξετάζωμεν και τα δύο είδη των αιτίων, αλλά</span><br /> +<span class="i0">χωριστά εκείνα τα οποία μετά νου είναι δημιουργά πραγμάτων</span><br /> +<span class="i0">καλών και αγαθών, και εκείνα όσα εστερημένα φρονήσεως ποιού-</span><br /> +<span class="i0">σιν εκάστοτε ό,τι τύχη άνευ τάξεως.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Αρκούσι λοιπόν ταύτα ως προς τα συναίτια του να λάβωσι</span><br /> +<span class="i0">τα όμματα την δύναμιν εκείνην, την οποίαν έχουσιν. Αλλά ποίον</span><br /> +<span class="i0">είναι το μέγιστον έργον αυτών προς ωφέλειαν, διά το οποίον ο</span><br /> +<span class="i0">47. | Θεός μας εδώρησεν αυτούς, πρέπει να είπωμεν τώρα. Η</span><br /> +<span class="i0">όψις τω όντι κατ' εμέ μας είναι αιτία μεγίστης ωφελείας, διότι</span><br /> +<span class="i0">εκ των λόγων, όσοι τώρα λέγονται περί του παντός, ουδείς ήθελΈ</span><br /> +<span class="i0">ποτε λεχθή υπό των μη ιδόντων μήτε άστρα μήτε ήλιον μήτε</span><br /> +<span class="i0">ουρανόν, αλλά νυν η ημέρα και η νυξ, τας οποίας είδομεν, και</span><br /> +<span class="i0">οι μήνες και αι περίοδοι των ενιαυτών παρήγαγον τον αριθμόν</span><br /> +<span class="i0">και μας έδοσαν την έννοιαν του χρόνου και την έρευναν περί</span><br /> +<span class="i0">Β. | της φύσεως του παντός. Εκ τούτων επορίσθημεν την αρχήν</span><br /> +<span class="i0">της φιλοσοφίας, της οποίας ουδέν μεγαλύτερον αγαθόν ούτε ήλ-</span><br /> +<span class="i0">θεν ούτε θα έλθη ποτέ εις το θνητόν γένος ως δώρον των Θεών.</span><br /> +<span class="i0">Λέγω λοιπόν ότι τούτο είναι το μέγιστον αγαθόν των οφθαλμών.</span><br /> +<span class="i0">Τα δε άλλα όσα είναι μικρότερα, προς τι να τα υμνώμεν; διά</span><br /> +<span class="i0">ταύτα μόνος ο μη ων φιλόσοφος τυφλωθείς, όταν οδύρηται, μα-</span><br /> +<span class="i0">ταίως θρηνεί. Αλλά τούτο ας λέγωμεν ημείς, ότι διά την αι-</span><br /> +<span class="i0">τίαν ταύτην ο Θεός ανεύρε και μας εδώρησε την όψιν, ίνα βλέ-</span><br /> +<span class="i0">ποντες τας περιόδους του Νου εν τω ουρανώ μεταχειριζώμεθα εις</span><br /> +<span class="i0">τας περιφοράς της εν ημίν διανοήσεως, αίτινες είναι συγγενείς</span><br /> +<span class="i0">C. | με εκείνας, καίτοι αύται μεν είναι τεταραγμέναι, εκείναι δε</span><br /> +<span class="i0">αδιατάρακτοι· και ίνα ούτω λαμβάνοντες μαθήματα και μετέχον-</span><br /> +<span class="i0">τες της ορθότητος των κατά φύσιν συλλογισμών, μιμούμενοι τας</span><br /> +<span class="i0">περιφοράς των Θεών, αίτινες είναι όλως σταθεραί, θέσωμεν εις</span><br /> +<span class="i0">τάξιν τας εν ημίν πεπλανημένας κινήσεις.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Ως προς την φωνήν δε και την ακοήν ισχύει πάλιν ο αυτός</span><br /> +<span class="i0">λόγος, ότι δηλ. μας εδωρήθησαν παρά των Θεών προς τον αυτόν</span><br /> +<span class="i0">σκοπόν διά τας αυτάς αιτίας. Διότι και ο λόγος ετάχθη προς</span><br /> +<span class="i0">τον αυτόν σκοπόν και εις τούτον συνεισφέρει μεγίστην μερίδα.</span><br /> +<span class="i0">Και πάλιν ό,τι υπάρχει χρήσιμον προς ακοήν εις τον μουσικόν</span><br /> +<span class="i0">ήχον μας εδόθη ένεκα της αρμονίας. Η δε αρμονία, επειδή έχει</span><br /> +<span class="i0">κινήσεις ομοίας με τας περιόδους της ψυχής, αίτινες είναι εντός</span><br /> +<span class="i0">ημών, εδόθη υπό των μουσών εις τον μετά φρονήσεως μεταχει-</span><br /> +<span class="i0">ριζόμενον ταύτας· ουχί προς ηδονήν άλογον, καθώς τώρα νομί-</span><br /> +<span class="i0">ζεται ότι είναι χρήσιμος, αλλά ως σύμμαχος, ίνα φέρη εις τάξιν</span><br /> +<span class="i0">και συμφωνίαν προς εαυτήν την περιόδον της ψυχής, ήτις έγι-</span><br /> +<span class="i0">νεν εντός ημών άνευ αρμονίας. Και ο ρυθμός ομοίως μας εδόθη</span><br /> +<span class="i0">υπό των αυτών προς τον αυτόν σκοπόν ως επίκουρος διά την</span><br /> +<span class="i0">Ε. | άνευ μέτρου και άνευ χάριτος διάθεσιν, ήτις είναι εις τους</span><br /> +<span class="i0">πλείστους ημών.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΖ'.</h3> +<p><b>Εδείξαμεν τα δημιουργήματα του νου, αλλά μετά του νου +συνεργάζεται και η ανάγκη, το στοιχείον όπερ δέχεται +την δημιουργίαν. Ανάγκη λοιπόν να επαναλάβωμεν τα +πράγματα απ' αρχής, ίνα δώσωμεν πληρεστέραν εξήγησιν +αυτών.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Όσα είπομεν έως εδώ, πλην ολίγων, έχουσι δείξει ό,τι εδη-</span><br /> +<span class="i0">μιουργήθη υπό του νου. Τώρα πρέπει να προσθέσωμεν εις τον</span><br /> +<span class="i0">λόγον και τα υπό της ανάγκης γινόμενα. Διότι η γένεσις τούτου</span><br /> +<span class="i0">48. | του κόσμου υπήρξε μικτή, εκ συνδυασμού ανάγκης και νου.</span><br /> +<span class="i0">Επειδή δε ο νους εδέσποζε της ανάγκης, πείθων αυτήν να φέ-</span><br /> +<span class="i0">ρωσιν εις το βέλτιστον τα πλείστα των γινομένων, κατά ταύτα</span><br /> +<span class="i0">διά της ανάγκης νικωμένης υπό έμφρονος πειθούς, ούτω κατ' αρ-</span><br /> +<span class="i0">χάς έλαβε σύστασιν τούτο το σύμπαν. Εάν τις λοιπόν, όπως έγινε</span><br /> +<span class="i0">το σύμπαν, ούτω και πράγματι θέλη να ομιλήση, πρέπει να ανα-</span><br /> +<span class="i0">μίξη (εις τον λόγον) και το είδος της μεταβαλλομένης αιτίας, και</span><br /> +<span class="i0">να την ακολουθή όπου κατά την φύσιν της φέρει. Πρέπει λοιπόν</span><br /> +<span class="i0">Β. | να επανέλθωμεν οπίσω και λαβόντες αύθις άλλην αρχήν</span><br /> +<span class="i0">αυτών τούτων, αρμόζουσαν εις αυτά, καθώς επράξαμεν τότε περί</span><br /> +<span class="i0">αυτών, ούτω τώρα περί τούτων πρέπει να αρχίσωμεν απ' αρχής.</span><br /> +<span class="i0">Και πρέπει την φύσιν του πυρός και του ύδατος και του αέρος</span><br /> +<span class="i0">και της γης, οποία ήτο προ της γενέσεως του ουρανού, να εξετά-</span><br /> +<span class="i0">σωμεν αυτήν καθ' εαυτήν και τα πρότερα πάθη αυτής. Διότι μέ-</span><br /> +<span class="i0">χρι του νυν ουδείς ακόμη εξέθεσε την γένεσιν αυτών, αλλ' ως</span><br /> +<span class="i0">εάν εγνωρίζομεν τι είναι το πυρ και έκαστον αυτών, λέγομεν ότι</span><br /> +<span class="i0">είναι αρχαί, υποθέτοντες αυτά ως στοιχεία<a class="fnsign" href="#n115">(115)</a> (του αλφαβήτου) του</span><br /> +<span class="i0">παντός, ενώ δεν έπρεπεν ούτε με τας συλλαβάς λογικώς να παρο-</span><br /> +<span class="i0">μοιάζωνται ταύτα υπό ανθρώπου και ολίγην έχοντος φρόνησιν.</span><br /> +<span class="i0">Τώρα λοιπόν ό,τι ημείς διανοούμεθα έχει ως εξής: Περί της αρ-</span><br /> +<span class="i0">χής πάντων των πραγμάτων, ή περί των αρχών, ή όπως θέλει</span><br /> +<span class="i0">τις να εκφρασθή περί τούτων, τώρα δεν θα είπωμεν ουχί δι' άλ-</span><br /> +<span class="i0">λην αιτίαν παρά διότι είναι δύσκολον κατά τον παρόντα τρόπον</span><br /> +<span class="i0">του εκθέτειν τα πράγματα να δηλώσω την γνώμην μου. Μη νο-</span><br /> +<span class="i0">μίζετε λοιπόν μήτε υμείς ότι πρέπει εγώ να είπω αυτήν, (διότι)</span><br /> +<span class="i0">ούτε εγώ αυτός θα ήμην ικανός να πείσω τον εαυτόν μου ότι</span><br /> +<span class="i0">ορθώς θα επεχείρουν, αν ανελάμβανον τοιούτον έργον. Αλλά</span><br /> +<span class="i0">Δ. | διατηρών ό,τι κατ' αρχάς είπον, δηλ. αποβλέπων εις την δύ-</span><br /> +<span class="i0">ναμιν των πιθανών συλλογισμών, θα προσπαθήσω να είπω πρά-</span><br /> +<span class="i0">γματα ουχί ολιγώτερον αλλά περισσότερον άλλων πιθανά, ως</span><br /> +<span class="i0">πρότερον είπον απ' αρχής περί εκάστου και περί όλων ομού των</span><br /> +<span class="i0">πραγμάτων. Και τώρα πάλιν εις την αρχήν του λόγου τούτου τον</span><br /> +<span class="i0">Θεόν επικαλούμενος σωτήρα, όπως μας οδηγήση σώους εκ διηγή-</span><br /> +<span class="i0">Ε. | σεως παραδόξου και ασυνήθους εις δοξασίας πιθανάς, ας αρ-</span><br /> +<span class="i0">χίσωμεν εκ νέου να λέγωμεν.</span><br /> +</div> + +<div class="chaphead"> +<h3>ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΗ'.</h3> +<p><b>Εις τας αρχάς ας διεκρίναμεν πρότερον, ήτοι 1) το παρά- +δειγμα, το ον (ιδέαν) και 2) το μίμημα, τα αισθητά αντικείμενα, +προσθετέον 3) την δεξαμενήν και την τροφόν +παντός όπερ γίνεται. Το στοιχείον τούτο δεν είναι πυρ, +αήρ, ύδωρ, γη, διότι ταύτα μεταβάλλονται απαύστως +και μεταβαίνουσιν εκ μιας εις άλλην κατάστασιν. Αι +μεταβολαί όμως αύται συμβαίνουσιν αναγκαίως είς τι, όπερ +μένει ταυτόν εαυτώ, και όπερ μη ον ωρισμένον σώμα +δύναται να γίνη πάντα και να δεχθή πάσας τας ποιότητας, +είναι άφθαρτον και αόρατον, καταληπτόν διά εικασίας +και αναλογίας, αιώνιος Χώρος, παρέχων τόπον +εις παν ό,τι γίνεται.</b></p> +</div> + +<div class="dialog"> +<span class="i0">Η νέα λοιπόν αρχή περί του παντός ας λάβη διαιρέσεις πε-</span><br /> +<span class="i0">ρισσοτέρας της πρώτης. Δηλαδή τότε μεν διεκρίναμεν δύο είδη,</span><br /> +<span class="i0">τώρα δε πρέπει να δηλώσωμεν και τρίτον άλλο είδος. Διότι τα</span><br /> +<span class="i0">δύο ήσαν επαρκή, προς όσα είπομεν πρότερον, έν μεν υπετέθη</span><br /> +<span class="i0">49. | ως παράδειγμα, νοητόν και αιωνίως υπάρχον κατά τον αυτόν</span><br /> +<span class="i0">τρόπον, δεύτερον δε ως μίμημα του παραδείγματος, έχον γέννησιν</span><br /> +<span class="i0">και ον ορατόν. Τρίτον δε τότε δεν διεκρίναμεν, επειδή ενομίσαμεν</span><br /> +<span class="i0">ότι τα δύο ήσαν αρκετά. Αλλά τώρα φαίνεται ότι ο λόγος μας</span><br /> +<span class="i0">αναγκάζει και τρίτον είδος, δύσκολον και σκοτεινόν, να επιχειρή-</span><br /> +<span class="i0">σωμεν να διασαφήσωμεν διά λόγων. Ποίαν λοιπόν φύσιν, ποίαν</span><br /> +<span class="i0">δύναμιν πρέπει να υπολάβωμεν ότι έχει αυτό; Τοιαύτην ακριβώς,</span><br /> +<span class="i0">ότι δηλ. είναι το υποδεχόμενον παν ό,τι γεννάται, ως μία τρο-</span><br /> +<span class="i0">φός. Είπομεν ούτω την αλήθειαν αλλά πρέπει να είπωμεν σαφέ-</span><br /> +<span class="i0">Β. | στερα περί αυτού· τούτο όμως είναι δύσκολον, και δι' άλλους</span><br /> +<span class="i0">λόγους και διότι χάριν αυτού είναι αναγκαίον να προβάλωμεν</span><br /> +<span class="i0">απορίας περί του πυρός και των άλλων τριών ειδών. Διότι είναι</span><br /> +<span class="i0">δύσκολον να είπωμεν περί εκάστου αυτών, ποίον πραγματικώς</span><br /> +<span class="i0">πρέπει να λέγωμεν ύδωρ μάλλον παρά πυρ, και ποίον οτιδή-</span><br /> +<span class="i0">ποτε άλλο, είτε όλα ομού (λαμβάνοντες) είτε και έν έκαστον,</span><br /> +<span class="i0">ούτως ώστε να λέγωμεν αξιόπιστα και ασφαλή. Πώς λοιπόν θα</span><br /> +<span class="i0">λέγωμεν ευλόγως το πράγμα αυτό καθ' εαυτό, και τίνι τρόπω,</span><br /> +<span class="i0">και τι, όταν ευρισκώμεθα εις απορίαν; Και πρώτον εκείνο το</span><br /> +<span class="i0">C. | οποίον ωνομάσαμεν ύδωρ, όταν πηγνύηται, ως φαίνεται</span><br /> +<span class="i0">βλέπομεν ότι γίνεται λίθοι και γη, έπειτα δε όταν διαλύηται</span><br /> +<span class="i0">και διαστέλληται, αυτό τούτο γίνεται αήρ και άνεμος. Και</span><br /> +<span class="i0">ο αήρ, όταν καή, γίνεται πυρ· τανάπαλιν δε το πυρ, όταν πυ-</span><br /> +<span class="i0">κνωθή και σβεσθή, μεταβαίνει πάλιν εις μορφήν αέρος. Και πά-</span><br /> +<span class="i0">λιν ο αήρ, όταν συσταλή και πυκνωθή, γίνεται νέφος και ομίχλη·</span><br /> +<span class="i0">και εκ τούτων, όταν επί μάλλον συμπυκνωθώσι, ρέει ύδωρ· εξ</span><br /> +<span class="i0">ύδατος δε πάλιν γίνονται γη και λίθοι. Και τοιουτοτρόπως ταύτα</span><br /> +<span class="i0">αποτελούσι κύκλον μεταδίδοντα εις άλληλα την γέννησιν, ως εί-</span><br /> +<span class="i0">Δ. | δομεν. Αλλ' ούτως, επειδή ταύτα ουδέποτε φαίνονται έκαστον</span><br /> +<span class="i0">τα αυτά, ποιον εξ αυτών είναι εκείνο, όπερ εάν τις διισχυρισθή</span><br /> +<span class="i0">ότι είναι μονίμως τούτο και ουχί άλλο, δεν θα καταισχύνη εαυ-</span><br /> +<span class="i0">τόν; Δεν είναι (κανέν)· διό πολύ ασφαλέστερον περί τοιούτων</span><br /> +<span class="i0">πραγμάτων είναι να ομιλώμεν, όταν θέτωμεν ως βάσιν τούτο:</span><br /> +<span class="i0">ότι εκείνο το οποίον βλέπομεν, ότι πάντοτε γίνεται άλλο, π. χ.</span><br /> +<span class="i0">το πυρ, να μη λέγωμεν τούτο πυρ, αλλ' εκείνο όπερ σταθερώς</span><br /> +<span class="i0">είναι τοιούτον<a class="fnsign" href="#n116">(116)</a> μήτε να λέγωμεν ύδωρ τούτο εδώ, αλλ' εκείνο</span><br /> +<span class="i0">Ε. | όπερ πάντοτε είναι τοιούτον, μήτε άλλο ουδέν ποτε ως να</span><br /> +<span class="i0">είχε σταθερότητά τινα, από εκείνα, όσα δηλούμεν μεταχειριζόμενοι</span><br /> +<span class="i0">την λέξιν τούτο και εκείνο και νομίζομεν ότι λέγομέν τι (ορθόν).</span><br /> +<span class="i0">Διότι ταύτα μη μένοντα πάντοτε αποφεύγουσι τον προσδιορισμόν</span><br /> +<span class="i0">του τούτου και εκείνου και του κατά τούτον τον τρόπον και οιονδή-</span><br /> +<span class="i0">ποτε άλλον, όστις δεικνύει ότι ταύτα είναι μόνιμα. Ταύτα λοιπόν</span><br /> +<span class="i0">δεν πρέπει να λέγωνται ούτω καθέν, αλλ' εκείνο όπερ είναι πάν-</span><br /> +<span class="i0">τοτε τοιούτον και μεταβαίνει σταθερώς (εξ ενός εις άλλο, μένον)</span><br /> +<span class="i0">όμοιον, είτε περί εκάστου είτε περί πάντων των πραγμάτων πρέ-</span><br /> +<span class="i0">πει να λέγωμεν ούτω, και επομένως πυρ εκείνο όπερ είναι πάντοτε</span><br /> +<span class="i0">τοιούτον, και ομοίως παν άλλο πράγμα όπερ έχει γέννησιν. Και</span><br /> +<span class="i0">ούτως εκείνο, εις το οποίον έκαστον εκ των πραγμάτων τούτων,</span><br /> +<span class="i0">όταν γεννάται, εμφανίζεται, και πάλιν εκείθεν αφανίζεται, εκείνο</span><br /> +<span class="i0">50. | μόνον δυνάμεθα να ονομάζωμεν μεταχειριζόμενοι τας λέξεις</span><br /> +<span class="i0"><b>τούτο</b> και <b>εκείνο</b>, το δε άλλο, οποιονδήποτε είναι, ή θερμόν ή</span><br /> +<span class="i0">λευκόν, ή οτιδήποτε εκ των εναντίων, και παν ό,τι γεννάται εκ</span><br /> +<span class="i0">τούτων, κανέν από ταύτα δεν πρέπει να καλήται ούτως.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Αλλά περί τούτων πρέπει να προσπαθήσωμεν να είπωμεν</span><br /> +<span class="i0">πάλιν σαφέστερα. Εάν δηλαδή πλάσας τις εκ χρυσού πάντα</span><br /> +<span class="i0">τα είδη των σχημάτων δεν έπαυε να μεταπλάττη αυτά ούτως,</span><br /> +<span class="i0">ώστε καθέν να μετασχηματίζηται εις όλα τα άλλα, ότε έτερος</span><br /> +<span class="i0">ήθελε δείξει έν αυτών και ερωτήσει τι είναι, πολύ ασφαλέστερον</span><br /> +<span class="i0">Β. | ως προς την αλήθειαν θα ήτο να είπη ότι είναι χρυσός,</span><br /> +<span class="i0">και το τρίγωνον λ. χ., και όσα άλλα σχήματα γίνονται εις αυ-</span><br /> +<span class="i0">τόν (τον χρυσόν), δεν πρέπει να λέγη ταύτα ότι είναι, διότι μετα-</span><br /> +<span class="i0">βάλλονται, άμα (ο τεχνίτης) τα σχηματίση, αλλά να αρκήται αν</span><br /> +<span class="i0">μόλις δύνανται μετά τινος ασφαλείας να δέχωνται το <b>τοιούτον</b>.</span><br /> +<span class="i0">Ο αυτός δε λόγος δύναται να λεχθή και περί της φύσεως, ήτις</span><br /> +<span class="i0">δέχεται εν εαυτή πάντα τα σώματα· πρέπει πάντοτε να την ονο-</span><br /> +<span class="i0">μάζωμεν με το αυτό όνομα, διότι δεν εξέρχεται ποτέ εκ της ιδιότη-</span><br /> +<span class="i0">C. | τος αυτής. Διότι δέχεται πάντοτε τα πάντα, και ουδέποτε κατ'</span><br /> +<span class="i0">ουδένα τρόπον ουδεμίαν έλαβέ ποτε μορφήν ομοίαν με την των</span><br /> +<span class="i0">πραγμάτων, τα οποία εισέρχονται εις αυτήν. Διότι αύτη πρόκει-</span><br /> +<span class="i0">ται εις παν πράγμα εν τη φύσει ως εκμαγείον, το οποίον κινεί-</span><br /> +<span class="i0">ται και λαμβάνει σχήμα υπ' εκείνων τα οποία εισέρχονται εις</span><br /> +<span class="i0">αυτό, και διά ταύτα φαίνεται άλλοτε μεν κατά τούτον, άλλοτε</span><br /> +<span class="i0">δε κατ' άλλον τρόπον. Τα δε εξερχόμενα και εισερχόμενα<a class="fnsign" href="#n117">(117)</a> εί-</span><br /> +<span class="i0">ναι μιμήματα πάντοτε των όντων (των ιδεών), τυπωθέντα επ'</span><br /> +<span class="i0">αυτών κατά τρόπον όστις δυσκόλως δύναται να εκφρασθή και</span><br /> +<span class="i0">είναι άξιος θαυμασμού, και τον οποίον μετά ταύτα θα εξετά-</span><br /> +<span class="i0">σωμεν.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Κατά το παρόν λοιπόν πρέπει να διανοηθώμεν τρία γένη, τ. έ.</span><br /> +<span class="i0">εκείνο το οποίον γεννάται, εκείνο εν τω οποίω γεννάται, και</span><br /> +<span class="i0">Δ. | εκείνο κατά μίμησιν του οποίου γεννάται το γεννώμενον.</span><br /> +<span class="i0">Και ακριβώς το μεν δεχόμενον (την γέννησιν) πρέπει να παρο-</span><br /> +<span class="i0">μοιώσωμεν με την μητέρα, εκείνο εξ ου (έρχεται η γέννησις) με</span><br /> +<span class="i0">τον πατέρα, και το μεταξύ αυτών με τον υιόν. Και πρέπει να</span><br /> +<span class="i0">εννοήσωμεν ότι, επειδή το εκτύπωμα μέλλει να είναι κατά την</span><br /> +<span class="i0">όψιν ποικίλον, έχον πάσας τας ποικιλίας, κατ' ουδένα άλλον</span><br /> +<span class="i0">τρόπον εκείνο, εις το οποίον γίνεται η εκτύπωσις, δύναται να είναι</span><br /> +<span class="i0">καλώς παρεσκευασμένον, πλην εάν είναι άμορφον, εστερημέ-</span><br /> +<span class="i0">νον όλας εκείνας τας μορφάς, τας οποίας μέλλει να δεχθή οθεν-</span><br /> +<span class="i0">Ε. | δήποτε. Διότι, αν είναι όμοιον με κανέν εκ των πραγμάτων</span><br /> +<span class="i0">τα οποία δέχεται έχοντα εναντίαν ή και όλως διάφορον φύσιν,</span><br /> +<span class="i0">οπότε ταύτα ήθελον έλθει, θα τα εδέχετο κακώς και κακώς θα τα</span><br /> +<span class="i0">παρίστανε, διότι θα παρουσίαζε την ιδικήν του όψιν. Διά τούτο</span><br /> +<span class="i0">και είναι αναγκαίον να είναι έξω (άνευ) οιασδήποτε μορφής το</span><br /> +<span class="i0">μέλλον να δεχθή πάσας εις εαυτό, όπως διά τας ευώδεις αλοι-</span><br /> +<span class="i0">φάς πρώτον μηχανεύονται με τέχνην να υπάρχη τούτο, τ. έ.</span><br /> +<span class="i0">κάμνουν άοσμα τα υγρά, τα οποία θα δεχθώσι τας οσμάς·</span><br /> +<span class="i0">ομοίως και όσοι επιχειρούσι να αποτυπώσωσι σχήματα εις μα-</span><br /> +<span class="i0">λακάς ύλας, δεν αφίνουσι να υπάρχη φανερόν κανέν σχήμα εις</span><br /> +<span class="i0">αυτάς, και πρότερον εξομαλύνοντες τας κάμνουσιν όσον το δυ-</span><br /> +<span class="i0">51. | νατόν λειοτέρας. Ούτω λοιπόν και εκείνο, όπερ μέλλει να</span><br /> +<span class="i0">δεχθή πολλάκις εις όλον τον εαυτόν του τα ομοιώματα πάντων</span><br /> +<span class="i0">των όντων, τα οποία είναι αιώνια, πρέπει φύσει να είναι άνευ</span><br /> +<span class="i0">όλων τούτων των μορφών. Διά τούτο την μητέρα ταύτην και</span><br /> +<span class="i0">υποδοχήν (δοχείον) παντός, όπερ γεννάται ορατόν και αισθητόν,</span><br /> +<span class="i0">ας μη λέγωμεν μήτε γην, μήτε αέρα, μήτε πυρ, μήτε ύδωρ,</span><br /> +<span class="i0">μήτε άλλο τι όπερ γεννάται εκ τούτων, ή εκ του οποίου γεννών-</span><br /> +<span class="i0">ται ταύτα. Αλλά δεν θα απατηθώμεν ονομάζοντες αυτήν είδος</span><br /> +<span class="i0">Β. | τι (ιδέαν) αόρατον και άμορφον, ικανόν να δεχθή πάντα (παν-</span><br /> +<span class="i0">δεχές), μετέχον του νου κατά τρόπον ανεξήγητον, και όπερ δύσκο-</span><br /> +<span class="i0">λον είναι να συλληφθή. Καθόσον δε εκ των ήδη ρηθέντων είναι</span><br /> +<span class="i0">δυνατόν να φθάσωμεν να εννοήσωμεν την φύσιν αυτού, δύναταί</span><br /> +<span class="i0">τις να είπη ορθότατα τα εξής: τ. έ. πυρ φαίνεται εκάστοτε το πυ-</span><br /> +<span class="i0">ρωθέν μέρος αυτού, ύδωρ δε το υγρανθέν μέρος, γη δε και αήρ,</span><br /> +<span class="i0">καθόσον δέχεται εικόνας τούτων<a class="fnsign" href="#n118">(118)</a>. Αλλά περί τούτων ανάγκη</span><br /> +<span class="i0">να εξετάσωμεν προσδιορίζοντες περισσότερον τα τοιαύτα. Άρα</span><br /> +<span class="i0">C. | γε υπάρχει, πυρ, το οποίον είναι πυρ αυτό αφ' εαυτού; και</span><br /> +<span class="i0">όλα τα άλλα, τα οποία πάντοτε ονομάζομεν ούτως, υπάρχουσιν</span><br /> +<span class="i0">αυτά καθ εαυτά έκαστον; Ή τα πράγματα, τα οποία και βλέπο-</span><br /> +<span class="i0">μεν και όσα άλλα διά του σώματος αισθανόμεθα, μόνα αυτά</span><br /> +<span class="i0">κατέχουσι την τοιαύτην αλήθειαν, άλλα δε δεν υπάρχουσιν</span><br /> +<span class="i0">εκτός αυτών ουδαμού και κατ' ουδένα τρόπον, και ματαίως εκά-</span><br /> +<span class="i0">στοτε λέγομεν ότι υπάρχει νοητή μορφή (ιδέα) εκάστου πράγματος,</span><br /> +<span class="i0">ενώ αύτη ουδέν άλλο είναι ειμή (κενός) λόγος; Δεν είναι βέβαια</span><br /> +<span class="i0">ορθόν αφίνοντες το παρόν ζήτημα άνευ εξετάσεως και κρίσεως</span><br /> +<span class="i0">να διισχυρισθώμεν λέγοντες ότι ούτως έχει, και ούτε εις λό-</span><br /> +<span class="i0">Δ. | γον μακρόν να παρεμβάλωμεν πάρεργον άλλον μακρόν.</span><br /> +<span class="i0">Αλλ' εάν με ολίγας λέξεις ήθελε φανή μέγα όριον προσδιωρι-</span><br /> +<span class="i0">σμένον, τούτο θα ήτο το σπουδαιότερον πάντων. Ιδού λοιπόν η</span><br /> +<span class="i0">γνώμη την οποίαν εγώ προβάλλω.</span><br /> +</div><div class="dialog"> +<span class="i0">Εάν ο νους και η αληθής γνώμη (δόξα) είναι δύο διάφορα</span><br /> +<span class="i0">πράγματα, τα είδη ταύτα, τα οποία υφ' ημών δεν είναι αισθητά,</span><br /> +<span class="i0">αλλά μόνον νοητά, υπάρχουσι και απολύτως καθ' εαυτά. Εάν</span><br /> +<span class="i0">όμως, καθώς εις μερικούς φαίνεται, η αληθής δόξα ουδόλως</span><br /> +<span class="i0">διαφέρει του νου, τότε πρέπει να παραδεχθωμεν ως βεβαιότατα</span><br /> +<span class="i0">πάντων πάντα όσα αισθανόμεθα διά του σώματος<a class="fnsign" href="#n119">(119)</a>. Πρέπει λοι-</span><br /> +<span class="i0">Ε. | πόν να είπωμεν, ότι ταύτα είναι δύο διάφορα πράγματα,</span><br /> +<span class="i0">διότι εγεννήθησαν χωριστά και είναι προς άλληλα ανόμοια.</span><br /> +<span class="i0">Διότι το μεν (ο νους) διά της διδασκαλίας, το δε άλλο διά της</span><br /> +<span class="i0">πίστεως γεννάται εις ημάς· το μεν συνοδεύεται πάντοτε υπό του</span><br /> +<span class="i0">αληθούς συλλογισμού, το δε είναι χωρίς λόγον· και το μεν είναι</span><br /> +<span class="i0">αμετακίνητον υπό της πειθούς, το δε δύναται να μεταπείθηται<a class="fnsign" href="#n120">(120)</a>.</span><br /> +<span class="i0">Και της μεν δόξης, πρέπει να το είπωμεν, μετέχουσι πάντες</span><br /> +<span class="i0">οι άνθρωποι, του δε νου μόνοι οι Θεοί και ολίγον μέρος του αν-</span><br /> +<span class="i0">θρωπίνου γένους<a class="fnsign" href="#n121">(121)</a>. Επειδή λοιπόν ταύτα ούτως έχουσι, πρέπει</span><br /> +<span class="i0">52. | να ομολογήσωμεν — ότι έν είναι το είδος, το οποίον είναι</span><br /> +<span class="i0">πάντοτε κατά τον αυτόν τρόπον, αγέννητον και άφθαρτον, όπερ</span><br /> +<span class="i0">ούτε εις εαυτό δέχεται άλλο τι έξωθεν, ούτε αυτό μεταβαίνει</span><br /> +<span class="i0">εις άλλο<a class="fnsign" href="#n122">(122)</a>, αόρατον και με καμμίαν αίσθησιν αισθητόν, εκείνο</span><br /> +<span class="i0">ακριβώς το οποίον έλαχεν εις την νόησιν να θεωρή — ότι το</span><br /> +<span class="i0">αυτό έχον όνομα και όμοιον με τούτο είναι έν δεύτερον, αισθη-</span><br /> +<span class="i0">τόν, γεννημένον, όπερ διαρκώς ταράττεται, γεννάται είς τινα</span><br /> +<span class="i0">τόπον, και πάλιν εκείθεν καταστρέφεται, δύναται δε να συλλαμ-</span><br /> +<span class="i0">βάνηται υπό της δόξης διά της αισθήσεως — και ότι πάλιν</span><br /> +<span class="i0">τρίτον είδος, το του χώρου, όστις υπάρχει πάντοτε, δεν επιδέχε-</span><br /> +<span class="i0">Β. | ται φθοράν, και παρέχει τόπον (έδραν) εις όλα όσα γεννών-</span><br /> +<span class="i0">ται, αυτός δε δεν υπόκειται εις τας αισθήσεις, αλλ' είναι αντιλη-</span><br /> +<span class="i0">πτός υπό τινος συλλογισμού αθεμίτου και μόλις είναι αντικείμε-</span><br /> +<span class="i0">νον<a class="fnsign" href="#n123">(123)</a> πίστεως (ουχί γνώσεως)· και προς αυτόν βλέποντες ονειρο-</span><br /> +<span class="i0">πολούμεν<a class="fnsign" href="#n124">(124)</a> και λέγομεν ότι παν ό,τι υπάρχει αναγκαίως είναι έν</span><br /> +<span class="i0">τινι τόπω και κατέχει χώρον τινα και εκείνο, το οποίον δεν είναι</span><br /> +<span class="i0">πού ούτε εις την γην ούτε εις τον ουρανόν, δεν είναι τίποτε. Όλα</span><br /> +<span class="i0">δε ταύτα και άλλα συγγενή με αυτά και ως προς την φύσιν ακόμη</span><br /> +<span class="i0">C. | εκείνην, η οποία δεν κοιμάται<a class="fnsign" href="#n125">(125)</a> και υπάρχει αληθώς, ένεκα</span><br /> +<span class="i0">της ονειρώξεως ταύτης, δεν είμεθα ικανοί, όταν εγερθώμεν, να τα</span><br /> +<span class="i0">διακρίνωμεν και να λέγωμεν το αληθές, ότι δηλαδή η εικών</span><br /> +<span class="i0">(επειδή δεν είναι ιδικόν της ούτε αυτό τούτο διά το οποίον εγεν-</span><br /> +<span class="i0">νήθη και αυτή αύτη είναι πάντοτε φάντασμα άλλου τινός<a class="fnsign" href="#n126">(126)</a> πρέ-</span><br /> +<span class="i0">πει διά ταύτα να γεννάται εντός άλλου, λαμβάνουσα κατά τινα</span><br /> +<span class="i0">τρόπον ύπαρξιν, ή άλλως αυτή να μη είναι εντελώς τίποτε· αλλ'</span><br /> +<span class="i0">εις το πραγματικώς υπάρχον (την ιδέαν) ο αληθής και ακριβής</span><br /> +<span class="i0">λόγος είναι βοηθός (προς απόδειξιν) ότι εφ' όσον πράγμα τι εί-</span><br /> +<span class="i0">ναι έν τι και άλλο τι είναι άλλο, ούτε το έν ούτε το άλλο θα</span><br /> +<span class="i0">ηδύνατο να ενωθή με το άλλο ούτως ώστε το αυτό συνάμα να</span><br /> +<span class="i0">γίνη έν και δύο.</span><br /> +</div> + +<p class="finish">ΤΕΛΟΣ ΠΡΩΤΟΥ ΤΟΜΟΥ</p> + + + +<p>Η Σειρά των Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων, των Εκδόσεων Φέξη, υπήρξεν ένας +σταθμός στα ελληνικά χρονικά. Για πρώτη φορά προσφερόταν συστηματικά στο +ελληνικό αναγνωστικό κοινό, η αρχαία ελληνική σκέψη (Ιστορία, φιλοσοφία, +ποίηση, δράμα, δικανικός και πολιτικός λόγος) σε δημιουργικές μεταφορές +της, από τους άριστους μεταφραστές του τόπου, στην πιο σύγχρονη μορφή που +πήρε εξελισσόμενο το γλωσσικό της όργανο. Ο Όμηρος, οι Τραγικοί κι ο +Αριστοφάνης, ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Πλάτων, ο Ξενοφών, ο Αριστοτέλης, +ο Θεόκριτος, ο Θεόφραστος, ο Επίκτητος, ο Πλούταρχος, ο Λουκιανός κλπ. +προσφέρονται και σήμερα, στις κλασικές πια μεταφράσεις των Πολυλά, +Ραγκαβή, Μωραϊτίδη, Κονδυλάκη, Ποριώτη, Γρυπάρη, Τανάγρα, Πολέμη, Καμπάνη, +Καζαντζάκη, Βάρναλη, Αυγέρη, Βουτιερίδη, Ζερβού, Φιλαδελφέως, Τσοκόπουλου, +Σιγούρου, Κ. Χρηστομάνου κλπ, σε μια σύγχρονη σειρά εκδόσεων βιβλίου +τσέπης, πράγμα που επίσης γίνεται για πρώτη φορά, συστηματικά, στην +Ελλάδα.</p> + +<div style="padding:0.2em 2em;float:left;font-weight:bold;"><p>Τίμαιος</p></div> + +<p>Αποτελεί σύστημα μεταφυσικής φιλοσοφίας περί γενέσεως του κόσμου +και περί φύσεως του ανθρώπου, που παρουσιάζει πολλή συγγένεια με τις +θεωρίες των Πυθαγορείων. Ο Τίμαιος αναπτύσσει βαθύτατες ιδέες γιά τον +χαρακτήρα του κόσμου και ο Σωκράτης διευκρινίζει, συντελώντας στην +ενάργεια και την παραστικότητα του πλατωνικού ύφους. Η μετάφραση έγινε από +τον Π. Γρατσιάτο.</p> + + + +<p class="small">Η «ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΦΕΞΗ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ» ΑΝΑΤΥΠΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ +ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ.</p> + +<p class="small">ΑΘΗΝΑΙ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 36<br /> +ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΤΣΙΜΙΣΚΗ 61</p> + + + +<p class="small">ΤΙΜΗ ΤΟΜΟΥ ΔΡΑΧΜΑΙ 10</p> + +<hr /> + +<p class="note" id="n001">1) Το λοιπόν μέρος του Κεφ. I είναι ελευθέρα συγκεφαλαίωσις των βιβλίων +II - V της Πολιτείας περί τάξεως των φυλάκων, περί αγωγής, γυναικών κλπ.</p> + +<p class="note" id="n002">2) Πρβλ. Πολιτείας II σ. 369 ε - 374 ε.</p> + +<p class="note" id="n003">3) Πολιτ. σ. 374 Δ.</p> + +<p class="note" id="n004">4) Πολιτ. V σ. 460α.</p> + +<p class="note" id="n005">5) Φυλάκων. Πολιτ. III b. 415 C.—Δ. IV, 429 GΔ, V, 460 Δ</p> + +<p class="note" id="n006">6) Διότι αυτά θα είναι οι μέλλοντες φύλακες της πόλεως (πολιτείας).</p> + +<p class="note" id="n007">7) Η πράξις είναι η απόδειξις και τρόπον τινά η συμπλήρωσις της θεωρίας. +Ούτω και ο Θεός εχάρη διά το έργον του, ότε είδεν αυτό να κινήται (όρα +σελ. 37. C). «Ως δε ο πατήρ είδεν ότι αυτό εκινήθη, εχάρη και ηθέλησε να +το κάμη περισσότερον όμοιον, με το παράδειγμα». Ασκήσεις ή άθλοι του +σώματος είναι δρόμος, πάλη κ.λ.</p> + +<p class="note" id="n008">8) Ο Κριτίας, μαθητής του Σωκράτους, ήτο γενναίας φύσεως, μετείχε δε και +φιλοσοφικών συνδιαλέξεων και εκαλείτο αμαθής (ιδιώτης) μεταξύ φιλοσόφων, +φιλόσοφος δε μεταξύ ιδιωτών· υπήρξε δε και είς των 30 τυράννων εν +Αθήναις». (Σχολ.).</p> + +<p class="note" id="n009">9) Ο Ερμοκράτης στρατηγός Συρακούσιος, συντελέσας εις την ήτταν των +Αθηναίων στρατηγών Δημοσθένους και Νικίου. Ησχολείτο και εις την πολιτικήν +και εις την φιλοσοφίαν (Σχ.).</p> + +<p class="note" id="n010">10) Εν τη «Πολιτεία» ο Πλάτων (III σ. 392) διακρίνει την ποίησιν εις +μίμησιν και διήγησιν, και επί τέλους καταδικάζει αυτήν όλην εις μίμησιν. +Ενταύθα την θεωρεί ως μίμησιν χρήσιμον.</p> + +<p class="note" id="n011">11) Να φαντασθήτε την ιδανικήν πολιτείαν, περιπεπλεγμένην εις πόλεμον +φανταστικόν.</p> + +<p class="note" id="n012">12) Των Αθηνών.</p> + +<p class="note" id="n013">13) Τα μικρά Παναθήναια.</p> + +<p class="note" id="n014">14) Ή όπερ καίτοι δεν διεκοινώθη, αλλ' ο Κριτίας το διηγείτο ως κ.λ.</p> + +<p class="note" id="n015">15) Τα Απατούρια ήσαν εορτή εν Αθήναις, ήτις προς τιμήν του Διονύσου +ετελείτο κατά τον μήνα Πυανεψιώνα (Οκτώβριον) και διήρκει ημέρας τρεις, +των οποίων η πρώτη ελέγετο Ανάρρυσις, διότι πολλαί θυσίαι εγίνοντο κατ' +αυτήν. Η δευτέρα ελέγετο Δορπία, διότι κατ' αυτήν εγίνοντο ευωχίαι και +δείπνα πολλά. Η τρίτη εκαλείτο Κουρεώτις, διότι τότε οι κούροι, ήτοι οι +παίδες και τα κοράσια ηλικίας 3 ή 4 ετών, κατεγράφοντο εις τα βιβλία των +φρατριών. Αι φυλαί ήσαν κατ' αρχάς τέσσαρες, από δε Κλεισθένους δέκα και +μετά ταύτα δώδεκα. Εκάστη δε των φυλών διηρέθη εις τρία μέρη και το τρίτον +εκλήθη πατρία και φρατρία, οι δε ανήκοντες εις την αυτήν φυλήν και +φρατρίαν ως συγγενείς μεταξύ των ελέγοντο φράτορες. Εις τους φράτορας +τούτους εγίνετο η εγγραφή των παίδων (Προκλ. 27 F).</p> + +<p class="note" id="n016">16) Διότι έγραψε ποιήματα διδακτικά και γνωμικά. Ήτο λοιπόν ποιητής +ηθικός.</p> + +<p class="note" id="n017">17) Ο Πλούταρχος (περί Ίσιδ. και Οσίρ., λέγει: «Το εν Σάει έδος της +Αθηνάς, την οποίαν και Ίσιν νομίζουσιν, είχε τοιαύτην επιγραφήν· «Εγώ ειμι +παν το γεγονός και ον και εσόμενον και τον εμόν πέπλον ουδείς πω θνητός +απεκάλυψεν». Ο Πρόκλος όμως αναφέρει (30 Δ. Ε.) ότι το επίγραμμα είχεν +ούτω: «Τα όντα και τα εσόμενα και τα γεγονότα εγώ ειμι· τον εμόν χιτώνα +ουδείς απεκάλυψεν. Ον εγώ καρπόν έτεκον, ήλιος εγένετο». Το πρώτον μέρος +της επιγραφής χαρακτηρίζει το Αιγυπτιακόν πνεύμα, όπερ είναι πρόβλημα εις +εαυτό, και όπερ πανταχού επί του εδάφους και υπό το έδαφος θέτει +προβλήματα (πυραμίδας, σφίγγας κ.λ.) προς λύσιν. Αλλ' ο τεχθείς καρπός, ο +ήλιος, το σαφές, είναι το αποτέλεσμα και η λύσις του προβλήματος. Το φως, +η σαφήνεια αύτη είναι το πνεύμα, ο υιός της Νηίθ της υπό τον πέπλον +κρυπτομένης θεότητος. Ο Απόλλων των Ελλήνων είναι η λύσις του προβλήματος +της αληθείας, όπερ έθηκεν η Νηίθ. Το εν Δελφοίς παράγγελμα αυτού ήτο +«Άνθρωπε, γνώθι σαυτόν (την φύσιν και ουσίαν σου). Η λύσις είναι: Το φως +το της γνώσεως. Η σχέσις αύτη των δύο πνευμάτων, του Ελληνικού και του +Αιγυπτιακού ή εν γένει του Ασιατικού, θαυμασίως παριστάνεται εν τω μύθω +του Οιδίποδος και της σφιγγός. Η σφιγξ — το μέγα Αιγυπτιακόν σύμβολον — +εμφανισθείσα εις τας Θήβας, έθηκε το πρόβλημα: «Τι είναι το ον, όπερ την +πρωίαν βαίνει επί τεσσάρων ποδών, την μεσημερίαν επί δύο και την εσπέραν +επί τριών». Ο Οιδίπους έλυσεν αυτό είπών ότι είναι ο <b>άνθρωπος</b> και +κατεκρήμνισε την σφίγγα. Ό,τι εζήτει και δεν ηδύνατο να εύρη η Ανατολή, +τούτο εύρεν η Ελλάς, ότι δηλ. η ουσία της Φύσεως είναι ο νους, όστις +υπάρχει ως νους μόνον εν τη συνειδήσει του ανθρώπου. Αλλ' η συνείδησις, η +γνώσις είναι κατ' αρχάς ατελής, και ο σοφός βασιλεύς εμπλέκεται εις την +τραγικήν αντίθεσιν της γνώσεως και της αγνοίας, μη έχων συνείδησιν του +χαρακτήρος των ιδίων αυτού πράξεων. Αλλά το Ελληνικόν πνεύμα βαθμηδόν +εκτήσατο πλήρη συνείδησιν εαυτού. Ο Αιγύπτιος ιερεύς είπεν ότι οι Έλληνες +είναι πάντοτε παίδες. Ημείς, λέγει ο Έγελος εν τη φιλοσοφία της Ιστορίας, +εξ ης παραλαμβάνομεν τας κρίσεις ταύτας, δυνάμεθα τουναντίον να είπωμεν, +ότι οι Αιγύπτιοι είναι οι εύρωστοι παίδες, οίτινες ζητούσι μόνον σαφή +αντίληψιν εαυτών εν ιδεώδει μορφή, ίνα γίνωσι νεανίαι (οίοι εγένοντο οι +Έλληνες).</p> + +<p class="note" id="n018">18) Ο Φορωνεύς έζη προ του κατακλυσμού του Δευκαλίωνος, ήτο υιός του +Ινάχου και εβασίλευσε του Άργους. Λέγεται πρώτος, διότι υπήρξεν ο πρώτος +των ανθρώπων. (Ο Ίναχος ήτο ποταμός, κατ' άλλους, διότι αυτός πρώτος +θνητός εβασίλευσε, και κατ' άλλους, διότι πρώτος ίδρυσε το Άργος. Η Νιόβη +ήτο θυγάτηρ του Φορωνέως, ήτις εγέννησεν εκ του Διός υιόν Άργον, εξ ου +ωνομάσθη και η πόλις. Αύτη δεν πρέπει να συγχέηται με την Νιόβην, θυγατέρα +του Ταντάλου.</p> + +<p class="note" id="n019">19) Του Δευκαλίωνος. Λέγουσιν ότι συνέβησαν τρεις κατακλυσμοί, πρώτος +επί Ωγύγου, βασιλέως της Αττικής, δεύτερος επί Δευκαλίωνος, και τρίτος επί +Δαρδάνου.</p> + +<p class="note" id="n020">20) Ο Πλούταρχος (Περί Ίσ. και Οσίρ.) λέγει ότι ο Σόλων διήκουσε +Σόγχιτος Σαΐτου. Αλλ' ο Πρόκλος (σελ. 31 Δ) λέγει ότι ο Σόλων εν Σάει +εγνώρισεν ιερέα ονομοζόμενον Παφενεΐτ, εν Ηλίου πόλει τον Οχοιάπι, εν +Σεβεννύτω δε Εθήμων, ως λέγουσιν αι ιστορίαι των Αιγυπτίων· και ίσως ο +Πατενεΐτ είναι ο Σαΐτης ιερεύς ο ειπών εις αυτόν την επομένην διήγησιν.</p> + +<p class="note" id="n021">21) Η διατάραξις, εξ ης γεννάται η εκπύρωσις. Εν τω Πολιτικώ λέγει ο +Πλάτων, ότι αι καταστροφαί αύται συμβαίνουσιν, ότε ο κόσμος κατά τινας +χρονικάς περιόδους εγκαταλειφθείς υπό του θεού κινείται αφ' εαυτού +αντιθέτως. Αλλά και τούτο λέγεται ως μύθος, ουχί ως γεγονός βέβαιον και +λογικώς γνωστόν. Όμοια και εν τη αρχή του 3ου βιβλίου των Νόμων.</p> + +<p class="note" id="n022">22) Πανταχού επί της γης πάντοτε υπήρξαν άνθρωποι και πράξεις +ανθρώπιναι. Και εν τοις φοβερωτάτοις κατακλυσμοίς δεν καταστρέφονται όλοι, +αλλ' οι επιζώντες είναι ολίγοι αμαθείς και αδιάφοροι, και διά τούτο η +μνήμη των συμβάντων αφανίζεται. Εν Αιγύπτω όμως μεγάλοι κατακλυσμοί δεν +γίνονται, και η μνήμη των σπουδαίων γεγονότων, όπου αν συμβώσι, +διατηρείται θρησκευτικώς εις τας ιεράς Γραφάς. Βλέπε Θεαίτ. 175 Α.</p> + +<p class="note" id="n023">23) Ο Πρόκλος (σ. 44 Δ) λέγει ότι κατά τον μύθον ο Ήφαιστος ερών της +Αθηνάς αφήκε το σπέρμα εις γην και εκείθεν εβλάστησε το γένος των +Αθηναίων. Οι θεοί ούτοι είναι παράστασις δύο στοιχείων, της γης και του +πυρός.</p> + +<p class="note" id="n024">24) Η έκφρασις δεν φαίνεται λογική. Πώς ήτο δυνατόν να γραφή τότε, ότε +ιδρύθη η πόλις, ο αριθμ. 8000; Πώς δε προ 9000 ετών ιδρύθησαν άμα και +εμεγαλούργησαν αι Αθήναι;</p> + +<p class="note" id="n025">25) Ιστορικώς η Αίγυπτος ανήκει εις την Ασίαν. Πολλοί των αρχαίων +εθεώρουν ότι και γεωγραφικώς η Αίγυπτος ήτο μέρος της Ασίας.</p> + +<p class="note" id="n026">26) Τα συμβάντα ταύτα είναι αυτά τα κατά των Περσών κατορθώματα των +Αθηναίων.</p> + +<p class="note" id="n027">27) Ο Πρόκλος λέγει (σελ 59) ότι «ο Κριτίας ενόμιζεν ότι εις τοιαύτα +αντικείμενα, ως είναι εκείνο όπερ ώρισεν ο Σωκράτης, να ίδη την Πολιτείαν +δρώσαν, το σπουδαιότερον είναι να εύρη τις διήγησιν, διά της οποίας θα +δυνηθή να εκτελέση το πρόσταγμα καθώς πρέπει». Και τούτο έπραξεν ο +Κριτίας, λαβών τον πόλεμον Αθηναίων και Ατλαντίνων, ως δυνάμενον να +παραστήση τον τρόπον, καθ' ον παράγεται η αρίστη πολιτεία.</p> + +<p class="note" id="n028">28) Ο Σωκράτης επραγματεύθη περί πολιτείας θεωρητικώς. Ο Κριτίας θα +περιγράψη αυτήν δρώσαν. Ο Τίμαιος θα εκθέση τας αρχάς αυτής. Περί +Ερμοκράτους δεν γίνεται λόγος.</p> + +<p class="note" id="n029">29) Την διήγησιν των ιερέων, την οποίαν έφερεν ο Σόλων εξ Αιγύπτου.</p> + +<p class="note" id="n030">30) Ο Πλάτων άρχεται από της διακρίσεως του φαινομένου και της ουσίας. +Αφ' ενός είναι το σύνολον των αισθητών όντων, τα οποία γεννώνται, +<b>διαιρούνται</b> και μεταβάλλονται, αφ' έτερου ο νόμος και η ουσία εκάστου, +ήτις είναι νοητή, <b>αδιαίρετος</b> και αμετάβλητος. Και πρώτον θεωρεί τα υλικά +πράγματα κατά τον απλούστατον διορισμόν αυτών, την κίνησιν, της οποίας +διορισμοί είναι ο χώρος και ο χρόνος. Βεβαίως επέκεινα της κινήσεως +συλλαμβάνουν τι, όπερ όμως διαφεύγει την νόησιν και την φαντασίαν, και +όπερ καλούμεν πρώτην ύλην, ήτις δύναται να δεχθή πάσας τας μορφάς και να +γίνη ύδωρ, γη και ει τι άλλο, αλλ' ουδέν εκ τούτων είναι και μένει η αυτή +προς εαυτήν εν τη αδιοριστία αυτής. Ο Πλάτων ταυτίζει αυτήν με τον χώρον, +όστις όμως είναι μόνον είς των διορισμών αυτής.</p> + +<h4>Ουρανία Μηχανική.</h4> + +<p>Η ύλη κινουμένη τείνει προς τι κέντρον και κατά τον Πλάτωνα η ενέργεια της +βαρύτητος ασκείται κατά τον νόμον των ομοίων, πάντα δε τα σώματα τείνουσι +να ενωθώσι προς τα ομογενή. Έκαστον αυτών είναι βαρύ μόνον, όταν είναι +εκτός της θέσεώς του. Και, επειδή το σύμπαν είναι σφαιρικόν, δεν δύναται +να θεωρηθή μέρος τι ως το άνω μάλλον ή το κάτω. — Η ύλη κείται εν χώρω, +ήτοι τα μέρη αυτής είναι εκτός αλλήλων, αλλ' επειδή ταύτα είναι ολότητες +κινούμεναι κατά τον νόμον των ομοίων, παρά τον χωρισμόν (την άπωσιν) +υπάρχει η ένωσις (η έλξις) της ύλης. Όταν δε πολλά τοιαύτα σώματα +απωθούμενα και ελκόμενα αποτελώσιν έν σύστημα, τότε υπάρχει κοινόν κέντρον +και μερικά κέντρα. Έκαστον σώμα έχει εν τω συστήματι την ωρισμένην θέσιν +του προς αποφυγήν συγχύσεως· πάντα δε κινούνται εις κεκλεισμένας καμπύλας +περί το καθολικόν κέντρον, ίνα τηρήσωσι την αναφοράν των προς αυτό, και +συνάμα κινούνται περί εαυτά, ίνα έχωσιν αναφοράν προς εαυτά ως ανεξάρτητα. +Τας κινήσεις ταύτας, τας αναφοράς των, τα μεγέθη και τας διαρκείας αυτών ο +Πλάτων παριστάνει διά της δημιουργίας της ψυχής του κόσμου. Ο κόσμος έχει +θαυμασίαν τάξιν, έχει γενικούς νόμους, <b>καθολικάς αρχάς</b> και το σύνολον +τούτων είναι ο λόγος, η ψυχή του κόσμου.</p> + +<p>Ο Θεός εκ της αδιαιρέτου ουσίας και εκ της διαιρετής εποίησε τρίτην, την +ψυχήν, ήτις μετέχει της φύσεως του ταυτού και του ετέρου και εν μέσω των +μεταβολών αυτής μένει η αυτή προς εαυτήν. Έπειτα το μίγμα εχώρισεν εις όσα +έπρεπε μέρη κατά γεωμετρικάς και αρμονικάς αναλογίας, και εδημιούργησε +πάντας τους αστέρας. Ο νους, η ύλη και η ψυχή παριστώσι τας τρεις +παγκοσμίας αρχάς του ταυτού, του ετέρου και της τρίτης ουσίας. Εκ της +ενώσεως αυτών εμορφώθησαν δύο σφαίραι ομόκεντροι, η των απλανών αστέρων +και εντός αυτής η των πλανητών. Επειδή η ψυχή μετέχει της φύσεως του +ταυτού, διό απλανείς και πλανήται κινούνται την περί εαυτούς αναλλοίωτον +κίνησιν, αλλ' οι επτά πλανήται τεθειμένοι εν τη εσωτερική σφαίρα (εν +εκλειπτική) και υποκείμενοι εις την φύσιν του ετέρου εκτελούσιν εις +χρόνους διαφόρους περιστροφάς εναντίας προς τας των απλανών. Μόνη η γη +μένει ακίνητος εν τω μέσω του παντός και περί αυτήν στρέφονται οι αστέρες.</p> + +<p class="note" id="n031">31) Το γίγνεσθαι (η γένεσις) είναι η ενότης δύο εννοιών, του είναι και +του μη είναι. Το γίγνεσθαι είναι η κίνησις ή μετάβασις του ενός τούτων εις +το άλλο. Γέννησις, μεταβολή κ.λ. κ.λ. είναι μορφαί ή τρόποι γενέσεως. Το +γινόμενον τείνει εις το είναι, αλλ' εφ' όσον γίνεται δεν είναι όντως ον. +Όντως ον είναι ο κόσμος των ιδεών, των νοητών, τα οποία νοούνται και δεν +ορώνται. Το πάντοτε γινόμενον και ουδέποτε ον είναι ο ορατός, ο αισθητός +κόσμος, τα φαινόμενα. Ό,τι λέγει ενταύθα ο Τίμαιος συμφωνεί προς τα της +Εξόδου (3, 14)· «Και είπεν ο Θεός προς Μωυσήν, «Εγώ ειμι ο ων, και ερείς +τοις υιοίς Ισραήλ, «Ο ων με απέσταλκε προς υμάς». Ο ιερός Αυγουστίνος +θαυμάζει διά την συμφωνίαν ταυτην και άγεται να παραδεχθή, ότι ο Πλάτων +είχε γνώσιν της Αγ. Γραφής!</p> + +<p class="note" id="n032">32) Η γένεσις και η φθορά αποτελούσι συνεχή κίνησιν εν τω αισθητώ +κόσμω. Διό ο θάνατος είναι μεταμόρφωσις της ύλης και γέννησις νέων μορφών, +και συμβιβάζεται με την αγαθότητα του Θεού, όστις ηθέλησε να είναι αγαθός +ο κόσμος. Η φθορά του μέρους, λέγει ο Πρόκλος (115 C.—Δ), είναι αγαθόν, +εάν μέλλη να σώζηται το όλον. Και είναι τούτο αναγκαίον προς συντήρησιν +του κόσμου, διότι άλλως, διά να σώζωνται τα μέρη, θα εδαπανάτο και θα +εξέλειπε το όλον.</p> + +<p class="note" id="n033">33) Το δόγμα τούτο — ότι είναι καλόν εκείνο, όπερ έχει παράδειγμα +αναλλοίωτον και _ον_, ενώ το έχον παράδειγμα, όπερ μεταβάλλεται και γίνεται, +δεν είναι καλόν — συμφωνεί προς την εν τω 10ω της Πολιτείας βιβλίω θεωρίαν +περί ποιήσεως. Κατ' αυτήν η τέχνη ως μίμησις είναι απορριπτέα, διότι +μιμείται τα πράγματα και ουχί τας ιδέας, των οποίων (ιδεών) είναι +μιμήσεις, ατελείς εκδηλώσεις, τα πράγματα.</p> + +<p class="note" id="n034">34) Η παράστασις του Θεού πατρός και ποιητού διά της προηγηθείσης εν +Ελλάδι φιλοσοφικής κινήσεως απέβαλλε βαθμηδόν την υλικότητα, υπό την +οποίαν παρουσιάζεται εις τον λαόν και εις την ποίησιν, έως ου διά του +Πλάτωνος έγινε πνευματική έννοια ήτις έλαβε την πλήρη διαμόρφωσιν αυτής +υπό του Χριστιανισμού και των Νεοπλατωνικών. Ο Θεός είναι νους και +δημιουργεί ως νους, ήτοι θέτει τους διορισμούς αυτού, τας ιδέας, αίτινες +δεν είναι τι διάφορον αυτού, και αίτινες εμφανίζονται και +πραγματοποιούνται εν τω φαινομενικώ τούτω κόσμω. Το φαινόμενον έχει λόγον +και ουσίαν, ήτις δεν είναι αισθητή, διότι δεν είναι τι ατομικόν, αλλ' +είναι όλως καθολική και νοητή. Τα καθόλου, τα νοητά ταύτα είναι αι ιδέαι, +ήτοι νοήματα αντικειμενικά άμα και υποκειμενικά, κινούντα και ζωογονούντα +τα πράγματα και τα πνεύματα. Ούτως η ιδέα του κόσμου αναγκαίως προϋπάρχει +αυτού αναλλοίωτος και αιώνιος εν τω απολύτω νω. Ο αισθητός κόσμος, απ' +εναντίας, μεταβάλλεται διηνεκώς και ό,τι είναι τώρα παρόν εν αυτώ μετ' +ολίγον αφανίζεται και γίνεται παρελθόν. Και, αν συγκρίνωμεν την <b>ιδέαν</b> +του κόσμου και τον <b>Θεόν</b>, δυνάμεθα να είπωμεν, ότι, καίτοι είναι έν και +το αυτό, λογικώς όμως ο νους, ο Θεός, είναι πρότερος του νοητού, επομένως +είναι και πρώτη αιτία των πραγμάτων. Επειδή δε η σχέσις αύτη έχει +αναλογίαν με την σχέσιν πατρός και υιού, ή τεχνίτου (δημιουργού) και +ποιήματος, δύναται να λέγηται εικονικώς ότι ο Θεός γεννά ένα υιόν +(μονογενή) και ότι κατά το πρότυπον τούτο δημιουργεί τον κόσμον (και τα +πάντα δι' αυτού εγένοντο. Ιωάν.). Ο Χριστιανισμός έπειτα συμβιβάζων την +αντίθεσιν ταύτην του καθολικού και του μερικού εδίδαξεν, ότι ο πατήρ +αποκαλύπτει και θεωρεί εαυτόν εν τω υιώ, εν τη ενώσει δε ταύτη προς τον +υιόν ο Θεός γίνεται πνεύμα απόλυτον. Ο υιός ούτω δεν είναι απλούν όργανον, +αλλ' αυτό το περιεχόμενον της αποκαλύψεως. Υπό τους μύθους λοιπόν και τας +αλληγορίας πρέπει να ανευρίσκηται ο κρυπτόμενος νους. Και, ίνα συλλάβωμεν +τον νουν τούτον και εν γένει ίνα κατανοήσωμεν την Φύσιν και τας σχέσεις +αυτής προς το πνεύμα, πρέπει να απομακρύνωμεν πάσαν υλικήν και παχυλήν +παράστασιν. Προς τούτο πρέπει να έχωμεν προ οφθαλμών 1) ότι ο λεγόμενος +άπειρος χώρος υπάρχει, ίνα χωρή, χωρεί δε την ύλην, επομένως χώρος και ύλη +είναι αχώριστα· 2) η ύλη, ήτις προϋποθέτει τον χώρον και τον χρόνον και +την ενότητα αυτών, την κίνησιν, είναι και αυτή εν τη ιδέα της αιωνία και +απόλυτος, αιωνίως εμφανιζομένη και μορφουμένη υπό των άλλων ιδεών· 3) η +δημιουργία είναι αιωνία· η ιδέα, ο λόγος διηνεκώς δημιουργεί και συντηρεί +(πρόνοια), όπως η ψυχή διηνεκώς πλάττει και συντηρεί το σώμα και τα μέλη +αυτού.</p> + +<p class="note" id="n035">35) Το δεύτερον μέρος του διλήμματος τούτου είναι αδύνατον, διότι +γεγεννημένα παραδείγματα δεν ήτο δυνατόν να υπάρχωσι προ της δημιουργίας. +Εάν δε η ύλη προϋπήρχε της δημιουργίας, τότε δεν εδημιουργήθη και δεν θα +ηδύνατό τις να βλέπη δεδημιουργημένον παράδειγμα εν αυτή, ήτις ήτο +αγέννητος. Εάν πάλιν δεχθώμεν πρώτην δημιουργίαν ύλης αμόρφου και +πλημμελούς, αύτη δεν δύναται να θεωρηθή ως πρότυπον της δημιουργίας, διότι +το άμορφον και το πλημμελές δεν δύναται να είναι πρότυπον της μορφής και +της τάξεως, αίτινες είναι τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της δημιουργίας κατά +τον Πλάτωνα. Ίσως ο Πλάτων ηθέλησε να εξηγήση την δημιουργίαν κατά πάσαν +δυνατήν αυτής εκδήλωσιν, διό την αιωνιότητα και το απόλυτον του +παραδείγματος παρέστησεν ως όρους της δημιουργίας απολύτους και πάντοτε +αληθείς.</p> + +<p class="note" id="n036">36) Ίνα είπωμεν ότι τον κόσμον έπλασε κατά παράδειγμα γεννητόν, δέον να +δεχθώμεν ότι ο Θεός δεν είναι αγαθός, αλλά τούτο είναι βλασφημία.</p> + +<p class="note" id="n037">37) Βεβαίως ο κόσμος είναι κάλλιστος, διότι είναι έργον και αποκάλυψις +του λόγου, όστις είναι είς και μόνος. Αλλ' η φράσις ότι ο κόσμος είναι το +κάλλιστον πάντων των δημιουργημάτων δεν φαίνεται λογική, διότι είς μόνος +κόσμος εγεννήθη, και επομένως λείπει πας όρος συγκρίσεως. Εκτός εάν +συγκρίνηται το όλον με τα μέρη του, ήτοι με εαυτό, όπερ άτοπον.</p> + +<p class="note" id="n038">38) Τούτο είναι το συμπέρασμα του συλλογισμού και εν ταυτώ η βεβαίωσις +ότι ο κόσμος είναι εικών, φαινόμενον και ουχί πραγματικότης. Ο +φαινομενικός ούτος κόσμος είναι ουχί απόλυτος και ανεξάρτητος, αλλά +σχετικός και τεθειμένος. Τίθεται δε ή δημιουργείται υπό της ιδέας κατά τον +Πλάτωνα, υπό του πνεύματος κατά την γλώσσαν των νεωτέρων.</p> + +<p class="note" id="n039">39) Και ούτω πρέπει να είναι ταύτα συμμετρικά και ανάλογα μεταξύ των, +ήτοι 1) δύο πράγματα, το ον και το γινόμενον (γεννητόν), 2) δύο γνώσεις, η +νόησις και η δόξα. 3) δύο λόγοι, οι βέβαιοι και οι πιθανοί (Πρόκλ. 103 Δ).</p> + +<p class="note" id="n040">40) Η μελέτη του όντος καταλήγει εις την αλήθειαν, ενώ η του γινομένου +δεν υπερβαίνει την πίστιν. Η αλήθεια είναι η επιστήμη, η πίστις είναι η +δόξα, η γνώμη. Ο Πρόκλος (105 Α.) λέγει· «Ως η αλήθεια προς το νοητόν +παράδειγμα, ούτως η πίστις προς την γενετήν εικόνα». Και εν τη πολιτεία +(βιβλίω 7) ο Πλάτων διακρίνει τέσσαρας βαθμούς ή παθήματα ή μοίρας της +ψυχής. Πρώτον είναι η <b>νόησις</b>, ήτοι η κατ' εξοχήν γνώσις, η κυρίως +λεγομένη φιλοσοφική νόησις, δεύτερον είναι η <b>διάνοια</b>, τουτέστιν η +διασκεπτική ή συλλογιστική νόησις, ήτις περιλαμβάνει τα μαθηματικά και εν +γένει τας φυσικάς επιστήμας, τρίτον είναι η <b>πίστις</b>, ήτοι η παράστασις, η +παραστατική αλήθεια, και τέταρτον είναι η <b>εικασία</b>, ήτοι η διά των +αισθήσεων, των εικόνων και των φαντασιών γνώσις, η πιθανότης. Τα δύο πρώτα +μέρη συνιστώσι την επιστήμην, τα δε δύο τελευταία την δόξαν. Κατά ταύτα +και ο Παύλος (I Κορινθ. XII 8, 9) λέγει· «Ω μεν διά του πνεύματος δίδοται +λόγος <b>σοφίας</b> (φιλοσοφική νόησις), άλλω δε λόγος <b>γνώσεως</b> (η γνώσις η εν +γένει, αι μερικαί επιστήμαι) κατά το αυτό πνεύμα· ετέρω δε <b>πίστις</b> εν τω +αυτώ πνεύματι, άλλω δε κ λ.»</p> + +<p class="note" id="n041">41) Εν τη Πολιτεία (VI) λέγει ότι η πρώτη αιτία είναι η ιδέα, αυτό <b>το +αγαθόν</b>, όπερ είναι ταυτόν με τον <b>νουν</b> (Φιλήβ. 22 C). Αν η αγαθότης νυν +γίνεται απλή ιδιότης του δημιουργού, τούτο προέρχεται εκ της μυθικής +μορφής, ην έλαβε το έργον της δημιουργίας. Η αγαθότης αύτη δεν πρέπει να +νοήται υπό την στενήν ηθικήν σημασίαν, αλλ' υπό την καθολικήν έννοιαν, ότι +τα πράγματα έχουσιν ύπαρξιν ιδίαν, και ευρίσκουσι τα μέσα να συντηρώνται. +Εν τούτω γενικώς αναγνωρίζεται η θεία αγαθότης, αντιθέτως προς την θείαν +δύναμιν, ενώπιον της οποίας ουδέν πράγμα οσονδήποτε ισχυρόν και στερεόν, +δύναται να υφίσταται.</p> + +<p class="note" id="n042">42) Ο Έγελος λέγει· «Το ότι ο Θεός δεν είναι φθονερός αναμφιβόλως είναι +μεγάλη, ωραία, αληθής, αλλά και αφελής παράστασις. Παρά τοις αρχαίοις, +τουναντίον, ευρίσκομεν ότι η Νέμεσις, η δίκη, η ειμαρμένη είναι ο μόνος +προσδιορισμός των θεών, οίτινες καταρρίπτουσι και ταπεινούσι παν ό,τι +είναι μέγα και δεν ανέχονται να υπάρχη ό,τι είναι έξοχον και υψηλόν. Αλλά +η μεγαλόνοια των υστέρων φιλοσόφων ανέτρεψε την διδασκαλίαν ταύτην. Διότι +εν τη απλή έννοια της Νεμέσεως δεν εμπεριέχεται ακόμη κανείς ηθικός +διορισμός, διότι τιμωρία μόνη υπάρχει η ταπείνωσις παντός, όπερ υπερβαίνει +τα όρια, αλλά τα όρια ταύτα δεν παρουσιάζονται ακόμη ως ηθικά, και η +τιμωρία δεν είναι ακόμη η αναγνώρισις του ηθικού αντιθέτως προς το +ανήθικον. Ούτως η θεωρία του Πλάτωνος είναι πολύ υψηλοτέρα της δοξασίας +των νεωτέρων, οίτινες λέγοντες ότι ο Θεός είναι Θεός άγνωστος, όστις δεν +απεκαλύφθη εις ημάς και περί του οποίου ουδέν δυνάμεθα να γινώσκωμεν, +αποδίδουν φθόνον εις τον Θεόν. Τω όντι· διατί ο Θεός να μη αποκαλύπτηται +εις ημάς, εάν σπουδαίως ζητώμεν την γνώσιν αυτού; Έν φως ουδέν αποβάλλει, +εάν άλλο αναφθή εξ αυτού, και διά τούτο οι Αθηναίοι ετιμώρουν τους +εμποδίζοντας να γίνηται τούτο. Εάν η γνώσις του Θεού μας απηγορεύετο, ίνα +γινώσκωμεν μόνον το πεπερασμένον και ίνα μη φθάσωμεν εις το απόλυτον, ο +Θεός θα ήτο φθονερός Θεός ή θα εγίνετο κενή λέξις. Τοιαύται θεωρίαι ουδέν +έτερον σημαίνουσιν ειμή ότι θέλομεν να αμελώμεν ό,τι είναι υψηλότερον και +θείον και να επιδιώκωμεν τα ποταπά συμφέροντα και τας προσωπικάς γνώμας +ημών. Η ταπεινότης αύτη είναι αμάρτημα, είναι το κατά του Αγίου Πνεύματος +αμάρτημα (Εγ. ιστ. της Φιλ. Α').</p> + +<p class="note" id="n043">43) Τούτο είναι επιχείρημα ή λόγος πιθανός. Ούτως ο Θαλής έλεγε: +Πρεσβύτατον των όντων είναι ο Θεός, διότι είναι αγέννητον, κάλλιστον δε ο +κόσμος, διότι είναι ποίημα Θεού.</p> + +<p class="note" id="n044">44) Κατά δύναμιν λέγει ο Πλάτων, δηλών ότι ο Θεός ενεργεί ουχί +αυθαιρέτως, αλλά κατά νόμους, οίτινες είναι αύται αι ιδέαι, αι αποτελούσαι +την ουσίαν των όντων.</p> + +<p class="note" id="n045">45) Ο Τίμαιος λέγει <b>φλαύρον</b>, όπερ είναι η άτακτος ύλη, ην ο Θεός +μετεχειρίσθη, ούτως ώστε να μη μείνη κανέν φλαύρον, αχρείον, και τούτο +έγινε διά της τάξεως. Η ύλη έχει φύσιν ιδίαν προερχομένην εκ της +<b>ανάγκης</b>, ήτις δύναται να πεισθή, όχι να καταστραφή.</p> + +<p class="note" id="n046">46) Ο Έγελος παρατηρεί ότι ταύτα είναι μυθική έκφρασις προερχομένη εκ +της ανάγκης, εις ην ευρίσκεται ο Πλάτων να αρχίση με άμεσόν τινα +διορισμόν, όστις είναι όμως απαράδεκτος, όπως διατυπούται. Προσέτι +φαίνεται ότι παριστά τον Θεόν, ως δημιουργόν μόνον, ήτοι κοσμήτορα της +ύλης, και ότι αύτη, αιωνία ούσα και ανεξάρτητος, ευρέθη υπό του Θεού ως +χάος. Αλλά και τούτο είναι μύθος. Ο Πλάτων ομιλεί ενταύθα κατά τρόπον +δημώδη, ίνα κάμη έναρξιν του λόγου του. Δεν πρέπει λοιπόν να δίδωμεν +προσοχήν εις τας εκφράσεις ταύτας, αλλ' εις τας αληθείς φιλοσοφικάς +θεωρίας του.</p> + +<p class="note" id="n047">47) Το έξοχον αγαθόν και το έξοχον καλόν είναι τα χαρακτηριστικά της +μεγίστης τελειότητος.</p> + +<p class="note" id="n048">48) Πρόκειται περί του κόσμου, όστις θα δημιουργηθή.</p> + +<p class="note" id="n049">49) Ο νους θεωρείται ως μέρος η λειτουργία της ψυχής.</p> + +<p class="note" id="n050">50) Το παράδειγμα είναι το νοητόν ζώον. Πώς τούτο είναι παράδειγμα του +αισθητού; Δεν είναι είδος (μέρος), αλλά γένος, εν ω περιέχονται πάντα τα +γένη. Εκ του ομοιώματος, όπερ είναι ο αισθητός κόσμος, δυνάμεθα να +συμπεράνωμεν περί του προτύπου, όπερ πρέπει να είναι τοιούτον, ώστε ο +αισθητός κόσμος και έν έκαστον των εν αυτώ να ευρίσκωσι τα παράδειγμα +αυτών.</p> + +<p class="note" id="n051">51) Τα αυτόζωον ως ιδέα είναι έν, διότι είναι παν, λοιπόν και ο ορατός +κόσμος κατ' ανάγκην είναι είς, διότι άλλως δεν θα ήτο τέλειον ομοίωμα του +νοητού κόσμου του τα πάντα περιλαμβάνοντος.</p> + +<p class="note" id="n052">52) Επειδή ο <b>κόσμος</b> γεννάται, άρα <b>θα</b> είναι. Εις το ον όμως ανήκει +μόνον το είναι (εστί).</p> + +<p class="note" id="n053">53) Πρόκειται περί της δημιουργίας του <b>κόσμου</b>, ήτοι της τάξεως, διό η +δημιουργία γίνεται εκ στοιχειώδους ύλης, περί ης θα γίνη λόγος πάλιν εν +σελ. 48 Ε, όπως και περί του κόσμου ως ενός ζώου εν σ. 69 C.</p> + +<p class="note" id="n054">54) Η γεωμετρική. Τρεις κύριαι αναλογίαι υπάρχουσιν. 1) Η αριθμητική, +ως 2:4 = 4:6, όπου ο μέσος υπερέχει τον ένα άκρον και υπερέχεται υπό του +ετέρου κατά το αυτό ποσόν· 2) Η γεωμετρική, ως 2:4 = 4:8, όπου ο μέσος +είναι, τοσάκις μείζων του ενός άκρου, οσάκις είναι ελάσσων του έτερου, και +3) Η αρμονική, ως 6:8 = 8:12, όπου ο μέσος είναι μείζων ενός άκρου κατά +κλάσμα (μέρος) τούτου, ίσον προς το κλάσμα, καθ' ό ο μέσος υπερέχεται υπό +του άλλου άκρου. Ούτως ο 8 είναι ίσος προς 6+6/3 = 8 και ίσος προς 12 — +12/3 = 8· ώστε ο 8 υπερέχει τον 6 κατά το 1/3 αυτού και υπερέχεται υπό του +12 κατά το αυτό μέρος, ήτοι κατά το 1/3 αυτού. Ο Πλάτων ορίζων τας +αναλογίας ορμάται εκ του μέσου αναλόγου, διότι ούτος αποτελεί τον +<b>δεσμόν</b>. Η αναφορά λοιπόν της αριθμητικής αναλογίας είναι η της ισότητος, +η της γεωμετρικής είναι η της ταυτότητος, και η της αρμονικής η της +ομοιότητος. Η γεωμετρική κυρίως λέγεται αναλογία, αι άλλαι δύο λέγονται +μεσότητες.</p> + +<p class="note" id="n055">55) Πρόκειται περί της γεωμετρικής αναλογίας, ήτις είναι αναγκαία διά +τον ειρημένον τέλειον δεσμόν και ήτις διά τούτο καλείται γεωμετρική, διότι +παριστά αναφοράς σχημάτων επιπέδων ή στερεών. Οι αρχαίοι διέκρινον +αριθμούς γραμμικούς ή πλευράς, επιπέδους και στερεούς. Ο γραμμικός παριστά +ό,τι είναι εν τη γεωμετρία η πλευρά· κυρίως όμως πλευραί είναι οι πρώτοι +αριθμοί. Πρώτοι απλώς και ασύνθετοι είναι οι υπό μηδενός μεν αριθμού, υπό +μόνης δε της μονάδος μετρούμενοι, ως ο 3, 5, 7, 11, 13, 17 και οι τούτοις +όμοιοι. Λέγονται δε οι αυτοί γραμμικοί και ευθυμετρικοί, διότι και τα μήκη +και αι γραμμαί κατά μίαν διάστασιν θεωρούνται. Είναι δε εκ των αριθμών οι +μεν επίπεδοι, όσοι υπό δύο αριθμών πολλαπλασιάζονται, τούτων δε οι μεν +τρίγωνοι, οι δε τετράγωνοι, κ. λ. Ο επίπεδος είναι το γινόμενον δύο +πλευρών ή πρώτων αριθμών, ως λ. χ. ο 6, διότι 6 = 2×3. Αν οι δύο +παράγοντες αυτού είναι ίσοι, λέγεται τετράγωνος. Ο στερεός είναι γινόμενον +τριών πρώτων, και, αν ούτοι είναι ίσοι, λέγεται κύβος. Φανερόν είναι ότι +γεωμετρική αναλογία δεν δύναται να αποτελεσθή υπό μόνων πρώτων αριθμών. Εν +τω προκειμένω χωρίω του Τιμαίου πρέπει να αποκλεισθώσι και όσαι αναλογίαι +έχουσιν όρον πρώτον αριθμόν, λ.χ. η αναλογία 2:3 = 6:9 ή 3:6 = 6:12, διότι +ο 2 και ο 3 δεν δύνανται να παραστήσωσιν επίπεδον σχήμα. <b>Όγκοι</b> είναι οι +στερεοί αριθμοί· <b>δυνάμεις</b> είναι οι επίπεδοι.</p> + +<p class="note" id="n056">56) Εν τη γεωμετρική αναλογία το γινόμενον των άκρων είναι ίσον με το +των μέσων, και η αναλογία δεν μεταβάλλεται, αν οι μέσοι γίνωσιν άκροι και +οι άκροι μέσοι. Ο Πλάτων δεν διακρίνει αναλογίαν από προόδου 4:6:9, και +διά τούτο μεταχειρίζεται τον μέσον καθ' ενικόν. Ο μέσος είναι ο δεσμός των +άκρων. Ο Έγελος θαυμάζει τα θεωρήματα του Πλάτωνος περί αναλογίας και +ταυτότητος των όρων αυτής. «Τούτο, λέγει, είναι έξοχον, το διετηρήσαμεν δε +και ημείς εν τη φιλοσοφία ημών. Η διάκρισις, ήτις δεν είναι διάκρισις, +διότι αίρεται, είναι ο συλλογισμός, εν ώ οι άκροι συνδέονται διά του +μέσου, όστις περιλαμβάνει και ταυτίζει αυτούς και τους κάμνει έν. Οι όροι +του συλλογισμού είναι το Καθολικόν, το Μερικόν και το Ατομικόν· έκαστος +αυτών γίνεται εκ περιτροπής υποκείμενον και κατηγορούμενον και μέσον ή +δεσμός αυτών και ούτω πάντες συνταυτίζονται· ο συλλογισμός είναι η μορφή +του λόγου. Το Απόλυτον είναι ο συλλογισμός, ή άλλως: παν πράγμα είναι είς +συλλογισμός. Παν πράγμα είναι μία έννοια, και η ύπαρξις αυτού είναι η +διαφορά (κρίσις) των διορισμών του, ούτως ώστε η <b>καθολική</b> φύσις του +δίδει εαυτή εξωτερικήν πραγματικότητα <b>μερικευομένη</b> και τιθεμένη ως έν +<b>ατομικόν</b> δι' αρνητικής επιστροφής εις εαυτήν. Ή ανάπαλιν· το πραγματικόν +είναι το ατομικόν, όπερ διά του μερικού υψούται εις το καθολικόν και +τίθεται ως έν και ταυτόν εαυτώ. Αι κατά του συλλογισμού αναρριπτόμεναι +ενστάσεις αποβλέπουσιν εις τον τυπικόν συλλογισμόν, όστις δεν συνδέει τους +άκρους ουχί διά μέσου συγκεκριμένου, ως είναι το καθόλου, το γένος (λ. χ. +άνθρωπος), όπερ συνδέει το ατομικόν (Πέτρος) με το μερικόν (την ειδοποιόν +διαφοράν <b>λογικός</b>), αλλά διά μέσου όστις είναι μία αισθητή ποιότης ή +εξωτερικός διορισμός (π. χ. το ερυθρόν, η βαρύτης) και ούτως οι άκροι +(ρόδον και χρώμα, ή ήλιος και πλανήται) μένουσιν ανεξάρτητοι και αδιάφοροι +προς αλλήλους (εάν λάβωμεν την βαρύτητα ως μέσον, θα συμπεράνωμεν ότι οι +πλανήται πίπτουσιν επί του ηλίου, δι' άλλου μέσου, της φυγοκέντρου +δυνάμεως, θα συμπεράνωμεν ότι φεύγουσι τον ήλιον). «Ταύτα όμως καταλύει η +Πλατ. φιλοσοφία, εν ή οι άκροι δεν μένουσιν ανεξάρτητοι ούτε απ' αλλήλων +ούτε από του μέσου· το κύριον είναι η ταυτότης αυτών. Εν τω συλλογισμώ του +λόγου το υποκείμενον, το περιεχόμενον, διά του άλλου και εν τω άλλω +ενούται προς εαυτό, διότι οι όροι συνταυτίζονται. Τούτο είναι εν άλλαις +λέξεσιν η φύσις του απολύτου, του Θεού. Ο Θεός, τιθέμενος ως υποκείμενον, +είναι τούτο: δηλ. γεννά τον υιόν του, τον κόσμον, πραγματοποιείται εν τη +πραγματικότητι ταύτη, ήτις φαίνεται ως άλλο, αλλ' εν αυτή μένει ο αυτός +προς εαυτόν (αναφέρεται εις εαυτόν, ευρίσκει εαυτόν), αναιρεί την πτώσιν, +μηδενίζει τον χωρισμόν και εν τω άλλω (εν τη φύσει) συνενοί εαυτόν προς +εαυτόν και γίνεται ούτω πνεύμα. Ούτως ο Θεός είναι είς συλλογισμός. Εν τη +Πλατ. φιλοσοφία έχομεν ούτω το κάλλιστον και το ύψιστον. Ταύτα είναι μεν +καθαρά νοήματα, αλλά περιέχουσι παν πράγμα εν εαυτοίς· διότι πάσαι αι +συγκεκριμέναι μορφαί ή υπάρξεις εξαρτώνται εκ των διορισμών της Νοήσεως +μόνον. Οι Πατέρες της εκκλησίας εύρον ούτω παρά Πλάτωνι την Τριάδα, ην +επεθύμουν να κατανοήσωσι και αποδείξωσι λογικώς. Παρά τω Πλάτωνι η αλήθεια +τω όντι έχει τους αυτούς διορισμούς ως η Τριάς. Αλλ' αι μορφαί αύται +ημελήθησαν επί δισχίλια έτη από των χρόνων του Πλάτωνος, διότι εις την +χριστιανικήν θρησκείαν δεν είχον μεταβή ως καθαρά νοήματα (αλλά διά +παραστάσεων και εικόνων) και εθεωρούντο ότι ήσαν διδασκαλίαι εκ πλάνης +γινόμεναι δεκταί, έως ου κατά τους νεωτέρους χρόνους οι άνθρωποι ήρξαντο +να καταλαμβάνωσιν ότι η έννοια (ο λόγος) εμπεριέχεται εις τους διορισμούς +τούτους και ότι η Φύσις και το Πνεύμα δι' αυτών μόνων δύνανται να +κατανοηθώσι». Δυνάμεθα λοιπόν να είπωμεν, ότι ο Πλάτων γράφων τον Τίμαιον +εδημιούργει το παράδειγμα, το πρότυπον, καθ' ο η διάνοια των επερχομένων +γενεών έμελλεν εξελισσομένη να πλάση τον πνευματικόν κόσμον αυτής.</p> + +<p class="note" id="n057">57) Το δόγμα τούχο επολεμήθη σφοδρώς, λόγω ότι, αν είναι 2:4:8, ανάλογα +θα είναι και τα τετράγωνα 4:16:64 και οι κύβοι 8:64:512 μεθ' ενός μόνου +μέσου. Αλλ' όμως επειδή πρόκειται περί των στοιχείων, ο Πλάτων έχει προ +οφθαλμών ως πλευράς μεν τους πρώτους αριθμούς, ως επιπέδους δε και +στερεούς τα πολλαπλάσια των πρώτων. Μόνον επί τοιούτων αριθμών ισχύει το +ρηθέν, ότι μεταξύ δύο επιπέδων μία μόνη μεσότης <b>εξαρκεί</b>, διότι <b>δυνατόν</b> +ενίοτε να είναι πλείονες, αλλά πάντοτε είναι μία μόνη, όταν οι αριθμοί +είναι μεν πολλαπλάσια πρώτων αριθμών, αλλά τετράγωνοι. Έστωσαν πρώτοι 5 +και 7, τα τετράγωνα αυτών είναι 25 και 49, μέσος δε ανάλογος τετραγωνικός +τούτων είναι το γινόμενον των ριζών 5×7. Τω όντι 25:35 = 35:49, ένθα 25×49 += 35×35 = 1225. Αλλά, και αν λάβωμεν τα τετράγωνα 9 και 16 έχοντα πλευράς +ή ρίζας τους 3 και 4, ων ο 4 είναι πολλαπλάσιον του 2, πάλιν θα έχωμεν ένα +μόνον μέσον, τον 3×4 = 12, ήτοι θα έχωμεν 9:12 = 12:16 (Πρόκλ. 148 C). Εάν +όμως αμφότεραι αι ρίζαι είναι πολλαπλάσια πρώτων και δη τετράγωνα, τότε οι +μέσοι ανάλογοι θα είναι πλείονες. Έστωσαν ρίζαι τα τετράγωνα 4 και 9. +Τούτων τα τετράγ. 16 και 81 έχουσι μέσον ανάλογον το γινόμ. των ριζών 4×9 += 36, και ούτος δύναται να εξαρκή προς αναλογίαν, 16:36 = 36:81. Εν +τούτοις οι αριθμοί 4 και 9 ως τετράγ. έχουσι μέσον ανάλογον το γινόμ. των +ριζών 2×3 = 6, δι' ου ευρίσκομεν άλλους δύο μέσους μεταξύ 16 και 81, τους +4×6 = 24 και 6×9 = 54. Έχομεν άρα 16:24 = 54:81. Λοιπόν προς την δι' +αναλογίας σύνδεσιν δύο επιφανειών τετραγώνων μία μεσότης δύναται να +<b>εξαρκή</b>, εάν όμως τα τετράγ. ταύτα ρίζας έχωσι πρώτους αριθμούς, τότε μία +μόνη μεσότης δύναχαι να <b>υπάρχη</b>.</p> + +<p>Εάν νυν ληφθώσι δύο επίπεδοι, πολλαπλάσια άλλων, ουχί δε τετράγωνοι +αμφότεροι, ή ο είς μόνος, τότε δεν θα εύρωμεν ένα μόνον μέσον γεωμ. +ανάλογον, αλλά θα έχωμεν χρείαν δύο. Έστωσαν οι επίπεδοι 15 (= 3×5) και 77 +(= 7×11), οι μέσοι αυτών θα ευρεθώσι πολλαπλασιαζομένων των παραγόντων +3×11 = 33 και 5×7 = 35. Λοιπόν 15:33 = 35:77. Μία μόνη μέση αδύνατον είναι +να υπάρχη. Τω όντι έστω αύτη Χ. Θα έχωμεν λοιπόν 15:Χ = Χ:77 ή Χ<sup>2</sup> += 15×77, άρα Χ = τετραγωνική ρίζα (15×77) = τετραγωνική ρίζα 1155, αλλ' η +ρίζα του 1155 δεν είναι ακέραιος αριθμός, διότι ο 34 είναι ρίζα του 1156. +Πάλιν ας λάβωμεν δύο επιπέδους 18 και 28, ων οι παράγοντες 3×6 και 4×7 δεν +είναι πάντες πρώτοι και θα έχωμεν μέσους αναλόγους 21 (= 3×7) και 24 (= +4×6). Αλλά και ενταύθα ο μέσος είναι είς μόνος, όταν οι παράγοντες +εκατέρου, λ. χ. των 18 και 32, έχωσι προς αλλήλους οίαν σχέσιν και οι του +ετέρου, οι 3×6, και 4×8, ων οι 6 και 8 είναι διπλάσιοι των 3 και 4. Εδώ ο +μέσος μεταξύ 18 και 32 είναι μόνος ο 24, διότι 3×8 και 4×6 δίδουσιν +αμφότεραι 24. Τω όντι 18:Χ = Χ:32, εξ ης Χ<sup>2</sup> = 18×32 και Χ = +τετραγωνική ρίζα (18×32) = τετραγωνική ρίζα 576 = 24.</p> + +<p>Προς αναλογίαν όμως των στερεών είς μόνος μέσος δεν εξαρκεί. Και πρώτον οι +κύβοι, των πρώτων αριθμών έχουσι πάντοτε δύο μέσους. Έστωσαν οι κύβοι 8 +και 27, ων ρίζαι οι 2 και 3. Τούτων των κύβων δύο μεσότητες υπάρχουσι, +2×2×3 = 12 και 3×3×2 = 18· ήτοι προκύπτει η αναλογία 8:12 = 18:27 ήτις +είναι συνεχής (κατά τον ημιόλιον λόγον, Προκλ. 148 Ε) δηλ. 8:12 = 12:18 = +18:27. Άλλον μέσον είναι αδύνατον να εύρωμεν. Εάν όμως αι κυβικαί ρίζαι +δεν είναι πρώτοι αριθμοί, είς μόνος μέσος δύναται να αρκή αλλά, ως +είπομεν, ο λόγος είναι πάντοτε περί των πρώτων και των πολλαπλασίων αυτών. +Π. χ. οι αριθμοί 64 και 799 ως τετράγωνα μεν των 8 και 27 έχουσι μέσον +ανάλογον τον 216, όστις είναι γινόμενον των 8×27, ως κύβοι δε του 4 και 9 +έχουσι δύο άλλους ανεξαρτήτους μέσους 4×4×9 = 144 και 9×9×4 = 324, λοιπόν +64:144 = 324:729 ή 64:144 = 144:324 = 324:729. Ο μέσος 216 εξηγείται και +κατά τα ανωτέρω, διότι μεταξύ των κυβικών ριζών 4 και 9, υπάρχει ο μέσος +2×3 = 6, του ο δε κύβος είναι ο 216.</p> + +<p>Επί τέλους, εάν οι στερεοί αριθμοί δεν είναι κυβικοί, τότε θα έχωμεν +πάντοτε δύο μέσους. Ούτω μεταξύ των στερεών 105 (= 3×5×7) και 385 (= +5×7×11) οι μέσοι είναι 3×5×11 = 165 και 5×7×7 = 245, λοιπόν 105:165 = +245:385, ή πολλαπλασιαζομένων άλλως των παραγόντων, 105:175 = 231:385 ή +και 105:147 = 275:385. Το αυτό συμβαίνει, και όταν οι παράγοντες ή πάντες +ή τινές δεν είναι πρώτοι αριθμοί.</p> + +<p>Εκ τούτων αποδεικνύεται ότι ο Πλάτων, λέγων ότι προς σύνδεσιν δύο επιπέδων +αρκεί είς μέσος· προς σύνδεσιν δε δύο στερεών <b>απαιτούνται</b> δύο μέσοι, +είχεν υπ' όψει περιπτώσεις στοιχειώδεις και ανεπιδέκτους αναγωγής, ήτοι +τετράγωνα και κύβους πρώτων αριθμών, τους κύβους δε ιδία ένεκα της ανάγκης +αναλογίας συνεχούς, οία πυρ: αέρα = αήρ:ύδωρ = ύδωρ:γην.</p> + +<p class="note" id="n058">58) Ο μέσος εν τη φύσει είναι διπλούς και ούτως εν αυτή επικρατεί ο +αριθμός τέσσαρα. Η αιτία, δι' ην η τριάς του συλλογισμού του λόγου +μεταβάλλεται εις τετράδα εν τη φύσει, είναι ότι εκείνο όπερ εν τη νοήσει +είναι έν, τούτο εν τη φύσει χωρίζεται. Διότι εν αυτή, ίνα η αντίθεσις +υπάρχη ως αντίθεσις, πρέπει να είναι διπλή, και ούτως αριθμούντες έχομεν +τέσσαρας όρους. Ούτως εν τω απολύτω συλλογισμώ, το έν είναι ο Θεός, το +δεύτερον, ο μέσος (μεσίτης) είναι ο Υιός, το τρίτον είναι το Πνεύμα, — ο +Μέσος είναι απλούς. Αλλά, όταν την παράστασιν του θεού εφαρμόσωμεν εις τον +κόσμον, έχομεν ως μέσον την Φύσιν και το Πεπερασμένον πνεύμα, ως την οδόν +της επιστροφής από της φύσεως, το δε επιστραφέν είναι το απόλυτον Πνεύμα. +Η ζώσα αύτη πορεία, ούτος ο χωρισμός, η θέσις των διαφορών και η ένωσις, η +συνταύτισις αυτών, είναι ο ζων Θεός (Έγελ. Ιστορ. Φιλ. τόμ. Α' σ. 254).</p> + +<p class="note" id="n059">59) Η φιλία είναι αρμονία, τα ανάλογα είναι εν αρμονία και φιλία· διό ο +κόσμος συντηρείται και δεν δύναται να διαλυθή, ειμή υπό του συνδέσαντος +αυτόν. Αλλ' ούτος αγαθός ων δεν δύναται να θέλη να τον διαλύση άρα ο +κόσμος θα υπάρχη πάντοτε.</p> + +<p class="note" id="n060">60) Η περατότης των πραγμάτων συνίσταται εις το ότι διάφορόν τι, +εξωτερικόν τι υπάρχει προς άλλο τι αντικείμενον. Εν τη ιδέα υπάρχει +βεβαίως ο διορισμός, ο περιορισμός, η διαφορά, το άλλο, αλλά τούτο συνάμα +διαλύεται, αναιρείται, εν τη ιδέα, εν τω ενί. Αύτη είναι διαφορά, εξ ης +ουδεμία περατότης πηγάζει, διότι επίσης αναιρείται. Το πέρας ούτως είναι +εν τω απείρω, και τούτο είναι μέγα διανόημα του Πλάτωνος.</p> + +<p class="note" id="n061">61) Του σφαιρικού σώματος η κίνησις είναι η κυκλική, ήτις είναι πάντοτε +κατά ένα τρόπον και μάλλον σύμφωνος προς τον νουν και την φρόνησιν, +αίτινες είναι πάντοτε επίσης καθ' ένα τρόπον. Αι άλλαι έξ κινήσεις είναι +αι προς τα εμπρός, οπίσω, δεξιά, αριστερά, κάτω, άνω.</p> + +<p class="note" id="n062">62) Δήλα δη αποτελούμενον εκ πάντων των υπαρχόντων στοιχείων χωρίς να +μείνη υπόλοιπον κανέν.</p> + +<p class="note" id="n063">63) Η ψυχή, ευρίσκεται ουχί μόνον εν τω κέντρω, αλλά, πανταχού, και +ούτω δεν περιέχεται υπό του σώματος αλλά το περιέχει. Επανορθοί ο Πλ. την +προτέραν φράσιν «ότι ο Θεός έθηκε ψυχήν εν τω κέντρω του σώματος», +δεικνύων, ότι κάλλιον δύναται να λέγηται ότι το σώμα είναι εν τη ψυχή.</p> + +<p class="note" id="n064">64) Ο κόσμος ενταύθα διά της ψυχής είναι μία ολότης· νυν πρώτον ο +μονογενής Θεός, ο μέσος και η ταυτότης (των άκρων) είναι το αληθές +απόλυτον. Ο πρώτος εκείνος Θεός, όστις ήτο μόνον αγαθότης, είναι, +τουναντίον, απλή υπόθεσις και ένεκα τούτου ούτε διορίζεται ούτε +αυθορίζεται, είναι απροσδιόριστος. Νυν όμως ο Πλ. εμφανίζει διωρισμένην +παράστασιν του Θεού. Ο Πλάτων απολογείται αφελώς ότι ήρξατο από του +αφηρημένου. Αλλ' η έναρξις κατ' ανάγκην είναι αφηρημένη, είναι απλή +προϋπόθεσις της παραστατικής ενεργείας. Το συγκεκριμένον, το αληθές +εμφανίζεται ύστερον. Εύκολον είναι να δείξη τις ότι με τοιαύτας +παραστάσεις ο Πλάτων περιπίπτει εις αντιφάσεις. Αλλ' ημείς πρέπει να +προσέχωμεν εις τα εποπτικά νοήματα αυτού περί του αληθούς. Και το αληθές +είναι ούτος ο γεννητός Θεός (Έγ.).</p> + +<p class="note" id="n065">65) Ο Πλάτων δεν εννοεί, ότι ο Θεός εδημιούργησε την ψυχήν ενώσας +μερίδα της ιδέας με μερίδα της ύλης. Το αμέριστον δεν μερίζεται, το δε +γινόμενον είναι αισθητόν, υλικόν, και είναι άτοπον να ομιλώμεν περί +ψυχικής ύλης. Έπειτα, αν η ψυχή επλάσθη προ του σώματος, πόθεν ελήφθη η +μερίς χάριν αυτής; Ο Πλάτων εννοεί ότι η ψυχή μετέχει της φύσεως, του +τρόπου του είναι αμφοτέρων, του αμερίστου και του μεριστού, και είναι η +ενότης, ο μέσος όρος αυτών. Η ψυχή είναι ενότης διαφορών, τούτο είναι το +ουσιώδες. Η σύνθεσις και η διάκρισις είναι εικονικαί εκφράσεις. Η ψυχή δεν +είναι σύνθετος, αλλά απλή και διά τούτο αθάνατος. Ο Έγελος λέγει ότι «εν +τω βαθεί τουτώ χωρίω ο Πλάτ. αναγνωρίζει εν τη ουσία της ψυχής την αυτήν +ιδέαν, ην εξέφρασε και ως ουσίαν του σωματικού. Το μεριστόν είναι κατά τον +Πλατ. το άλλο, όπερ είναι άλλο, έτερον εν εαυτώ, ουχί έτερον προς άλλο ή +άλλου. Ενταύθα οι αφηρημένοι διορισμοί· — το <b>έν</b> το οποίον είναι η +ταυτότης, το <b>έτερον</b>, όπερ είναι το εν εαυτώ άλλο, το εναντίον, το +διάφορον, — εμφανίζονται πάλιν. Το απόλυτον είναι η ενότης ή ταυτότης του +ταυτού και μη ταυτού. Ο Πλάτων κατωτέρω λέγει ότι αι τρεις ουσίαι +εμίχθησαν εις έν· αλλά δεν είναι τρεις· η τρίτη δεν είναι τρίτη αντιθέτως +προς τας άλλας· είναι η ενότης αυτών. (Αυτός ο Πλάτων κατωτέρω καλεί την +τρίτην μόνην <b>ουσίαν</b>, ως κατ' εξοχήν ουσίαν, διότι βεβαίως δι' αυτής και +εν αυτή τελείται το έργον της δημιουργίας). Λέγει προσέτι ότι εβίασεν ο +Θεός την δυσκόλως μιγνυομένην φύσιν του ετέρου. Αύτη είναι αναμφιβόλως η +βία ην η ιδέα ασκεί επί των πολλών, των μεμερισμένων, τα οποία ιδανικεύει, +και καθιστά διορισμούς αυτής. (Εγ. Ιστορ. Φιλ. Α' 257 - 258). Ο Πλούταρχος +«Περί της εν τω Τιμαίω ψυχογονίας» ΙΑ' 4 λέγει: Οι περί τον Κράντορα, +νομίζοντες ότι ίδιον έργον της ψυχής είναι προ πάντων να κρίνη τα νοητά +και τα αισθητά, λέγουσιν ότι συνεκράθη εκ της αμεταβλήτου και της +μεταβλητής φύσεως, εκ της του ταυτού και του ετέρου (εκ του νοητικού και +του αισθητικού).</p> + +<p class="note" id="n066">66) Η ψυχή του κόσμου περιλαμβάνει πάσας τας αναφοράς αριθμού και +μέτρου, και εξ αυτής πηγάζει η αρμονία του παντός. Την μουσικήν δε +αρμονίαν και το σύστημα των αστέρων θεωρεί ο Πλάτων ως τας πρώτας +αποκαλύψεις των αοράτων αριθμών και της συμφωνίας αυτών. Ορίζει δε τας +αναφοράς ταύτας ως εξής: Με βάσιν 1 και με λόγον 2 σχηματίζεται η πρόοδος +1:2:4:8, με λόγον δε 3 η πρόοδος 1:3:9:27. Αύται, αι <b>τετρακτύς</b>, +συγχωνευόμεναι, αποτελούσι την σειράν 1:2:3:4:9:8:27, περί ης ομιλεί ο +Πλάτων. Οι 4 και 9 είναι τετράγωνα των 2 και 3, οι 8 και 27 κύβοι των +αυτών 2 και 3. Ο 27 είναι το άθροισμα των έξ πρώτων. Οι αριθμοί ούτοι κατά +τον Πλάτωνα παριστώσι τας αποστάσεις του Ηλίου και των πλανητών από της +γης. Η μονάς είναι η απόστασις της Σελήνης από της γης, του Ηλίου η +απόστασις είναι διπλασία της Σελήνης, της Αφροδίτης τριπλάσια, του Ερμού +τετραπλασία, του Άρεως οκταπλασία, του Διός εννεαπλασία και του Κρόνου +εικοσιεπταπλασία.</p> + +<div style="float:right;padding:2px;"> +<img alt="τρίγωνο προόδων 4 βαθμών προς την τελειότητα" width="200" height="170" src="images/shape1.jpg" /> +</div> + +<p>Οι σχολιασταί διατάσσουσι συνήθως τας δύο προόδους εις γωνίαν, ης κορυφή είναι η μονάς, η +αριστερά πλευρά η πρώτη πρόοδος και η δεξιά είναι η δευτέρα. Οι +αντίστοιχοι 2 και 3 είναι οι πρώτοι επίπεδοι, οι 4 και 9 οι πρώτοι +τετράγωνοι, οι 8 και 27 οι πρώτοι κύβοι. Οι τέσσαρες όροι εκάστης προόδου +δεικνύουσι τους τέσσαρας βαθμούς, ους το φυσικόν ον πρέπει να διανύση, ίνα +φθάση εις το πλήρωμα και εις την τελειότητα αυτού.</p> + +<p>Η πρώτη σειρά 1:2:4:8 προβαίνει κατά διαστήματα διπλάσια, η δε άλλη +1:3:9:27 κατά διαστήματα τριπλάσια. Ταύτα επληρώθησαν ύστερον διά δύο +μέσων, ων ο μεν είναι εις αρμονικήν αναλογίαν προς τους άκρους, ο δε εις +αριθμητικήν. Εάν εκτελέσωμεν ταύτα, θα έχωμεν κλάσματα. Ίνα όμως έχωμεν +ακεραίους, πρέπει να ληφθή ως μονάς ο 384, ως έπραξεν ο Κράντωρ και ο +Εύδοξος (Πλουτ. περί της εν τω Τιμ. ψυχογονίας), ώστε η πρόοδος 1:2:4:8 θα +αντιστοιχή προς την 384:768:1536:3072. Προς εύρεσιν του μεταξύ 384 και 768 +αρμονικού μέσου, πολλαπλασιάζονται ούτοι και το γινόμενον 294912 +πολλαπλασιάζεται επί 2, το δε γινόμενον 589824 διαιρείται διά του +αθροίσματος 1152 των δύο άκρων, τα δε πηλίκον 512 είναι αρμονικός ανάλογος +μεταξύ 384 και 768, διότι υπερέχει τον 384 κατά 128, ήτοι κατά 1/3×384, +και υπερέχεται υπό του 768 κατά 256, ήτοι κατά 1/3×768. Ούτως ο αρμονικός +μέσος μεταξύ 768 και 1536 είναι 1024, μεταξύ δε 1536 και 3072 είναι 2048. +Ομοίως διά τα τριπλά διαστήματα η πρόοδος 384:1152:3456:10368 = 1:3:9:27, +ο αρμονικός μέσος μεταξύ 384 και 1152 είναι 576, μεταξύ 1152 και 3456 +είναι 1728 και μεταξύ 3456 και 10368 είναι 5184.</p> + +<p>Προς εύρεσιν δε του αριθμητικού μέσου διαιρείται διά 2 το άθροισμα των δύο +δεδομένων όρων· όθεν ο αριθμ. μέσος μεταξύ 384 και 768 είναι 576.</p> + +<p>Κατά τα ανωτέρω θα έχωμεν:</p> + +<table> +<tr><th></th><th>Άκροι</th><th>Μέσοι<br /> αρμονικοί</th><th>Μέσοι<br /> αριθμητικοί</th><th>Άκροι</th></tr> +<tr><td>1:2)</td><td class="number">384,</td><td class="number">512,</td><td class="number">576,</td><td class="number">768,</td></tr> +<tr><td>2:4)</td><td class="number">768,</td><td class="number">1024,</td><td class="number">1152,</td><td class="number">1536,</td></tr> +<tr><td>4:8)</td><td class="number">1536,</td><td class="number">2048,</td><td class="number">2304,</td><td class="number">3072.</td></tr> +</table> + +<p>Ομοίως</p> + +<table> +<tr><td>1:3)</td><td class="number">384,</td><td class="number">576,</td><td class="number">768,</td><td class="number">1152,</td></tr> +<tr><td>3:9)</td><td class="number">1122,</td><td class="number">1728,</td><td class="number">2304,</td><td class="number">3456,</td></tr> +<tr><td>9:27)</td><td class="number">3456,</td><td class="number">5184,</td><td class="number">6912,</td><td class="number">10368.</td></tr> +</table> + +<p>Ο Κερκυραίος Ανδρέας Μαυρομμάτης σχολιάζων το σχετικόν χωρίον του Πλουτ. +Περί της εν τω Τιμαίω ψυχογονίας XV 4 δίδει τους εξής αλγεβρικούς τύπους +των δύο μέσων και της σχέσεως αυτών. Έστωσαν άκροι οι +α, β, ων μείζων ο β. Αριθμητικός μέσος θα είναι ο <img alt="(α+β)/2" width="44" height="36" src="images/form1.png" />, αρμονικός δε ο +<img alt="2αβ/(α+β)" width="44" height="40" src="images/form2.png" />. Ο αριθμητ. υπερέχει και υπερέχεται κατά <img alt="(β—α)/2" width="46" height="36" src="images/form3.png" />, ο δε αρμονικός του μεν +α υπερέχει κατά <img alt="(αβ-α^2)/(α+β)" width="61" height="42" src="images/form4.png" />, του δε +β υπολείπεται κατά <img alt="(β^2-αβ)/(α+β)" width="63" height="42" src="images/form5.png" />. Και φανερόν είναι +ότι έχομεν ως <img alt="(β—α)/2" width="46" height="36" src="images/form3.png" /> προς <img alt="(α+β)/2" width="44" height="36" src="images/form1.png" /> ούτως +<img alt="(αβ-α^2)/(α+β)" width="61" height="42" src="images/form4.png" /> προς α και <img alt="(β^2-αβ)/(α+β)" width="63" height="42" src="images/form5.png" /> προς β.</p> + +<p>Αν ήδη λάβωμεν την αρχικήν τετρακτύν και αντί του 384 αρχίσωμεν από της +μονάδος, θα έχωμεν διά τα διπλάσια διαστήματα την εξής σειράν:</p> + +<p>1) 1, 4/3, 3/2, 2, 8/3, 3, 4, 16/3, 6, 8,</p> + +<p>διά δε τα τριπλάσια,</p> + +<p>2) 1, 3/2, 2, 3, 9/2, 6, 9, 27/2, 18, 27.</p> + +<p>Τα διαστήματα της (1) σειράς είναι επίτριτα 4/3 = 4:3 = 1 1/3 και επόγδοα +9:8 = 1 1/8. Τω όντι 512 = 384+128 = 1 1/3 και 768 = 512+256 = 1 1/3. +Μεταξύ δε του 512 και 576, έχομεν 576 = 512+64 = 1 1/8. Εν τη δευτέρα (2) +σειρά, ήτοι των τριπλασίων διαστημάτων, έχομεν διαστήματα ημιόλια 3:2 = 1 +1/2 και επίτριτα. Τω όντι 576 = 384+182 = 1 1/2, 768 = 576+192 = 1 1/3, +και 1152 = 768+384 = 1 1/2 κ.λ.π.</p> + +<p>Εκ των διαστημάτων τούτων τα επίτριτα (1 1/3) αναπληρούνται δι' επογδόων +(1 1/8) και περιέχουσιν υπόλοιπον (λείμμα), όπερ είναι προς τον επόμενον +αριθμόν ως ο 243 είναι προς τον 256. Τω όντι, αν πληρωθή το επίτριτον +διάστημα μεταξύ 384 και 512 δι' επογδόου (1 1/8), θα έχωμεν 384/8 = 48· +λοιπόν 384+48 = 432 και πάλιν 432/8 = 54, λοιπόν 432+54 = 486, αλλά μεταξύ +486 και 512 δεν υπάρχει επόγδοον διάστημα, διότι 486/8 = 60 3/4, επομένως +486+60 3/4 = 546 3/4, όπερ υπερβαίνει τον 512, μένει λοιπόν διάστημα +(υπόλειμμα) μικρότερον των άλλων, και ενώ εις το επόγδοον διάστημα (1 1/8 += (9/8) η μεταξύ των αριθμών αναφορά είναι ως 8:9, ενταύθα, εις ακεραίους +αριθμούς είναι ως 486:512, ή ως τα ημίση αυτών 243:256, ήτοι 1 13/243. Και +πάλιν μεταξύ 512 και 576 υπάρχει διάστημα επόγδοον (1 1/8) ακέραιον· +μεταξύ δε 576 και 768 είναι επίτριτον (1 1/3) πληρούμενον ως το πρώτον με +δύο επόγδοα και έν λείμμα, και θα έχωμεν 576, 648, 729, 768. Ομοίως διά το +επόμενον διάστημα θα έχωμεν 768, 864, 972, 1024 κ. έ. Εις δε τας σειράς +των τριπλασίων έχομεν διαστήματα επίτριτα πληρούμενα ομοίως, και ημιόλια, +περί ων δεν αναφέρει ο Τίμαιος, ως ευνόητα ίσως. Πληρούμεν τα ημιόλια +παρεμβάλλοντες δύο επόγδοα και έν λείμμα, ως είδομεν ανωτέρω, και μετά το +λείμμα προσθέτοντες άλλο επόγδοον διάστημα. Μεταξύ λοιπόν 384, και 576, +όπου υπάρχει ημιόλιον διάστημα, θα έχωμεν <img alt="384 α, 432 β, 486 γ," width="102" height="32" src="images/form9.png" /> +512, 576, ων ο β είναι <img alt="α+(α/8)" width="47" height="32" src="images/form6.png" />, ο γ είναι +<img alt="β+(β/8)" width="47" height="36" src="images/form7.png" />, ο δε 512 είναι ο +<img alt="γ+γ×(13/243)" width="89" height="36" src="images/form8.png" />.</p> + +<p>Πάντα ταύτα υπελογίσθησαν σχετικώς με το δωρικόν διατονικόν οκτάχορδον, εν +τω οποίω η αναφορά του δι' οκτώ είναι 1:2, διό 384 και 768 παριστώσι την +συμφωνίαν δι' οκτώ. Αλλά μεταξύ 384 και 512 υπάρχει αναφορά 6:8 (= 1 1/3 = +4/3 = 8/6) αντιστοιχούσα προς την διά τεσσάρων συμφωνίαν και μεταξύ 384 +και 576 είναι αναφορά 6 προς 9 (1+1/2 = 3/2 = 9/6), ήτις είναι η συμφωνία +διά πέντε. Η αναφορά δε 8 προς 9 (1 1/8 = 9/8) παριστά ολόκληρον τόνον, +ώστε το διά τεσσάρων διάστημα περιλαμβάνει τόνους δύο και ήμισυν, το δε +διά πέντε περιλαμβάνει το διά τεσσάρων και προσέτι ένα άλλον ακέραιον +τόνον. Τα αρχικά ταύτα διαστήματα παρατηρεί ο Πλούτ. (15) παριστά η +αναλογία 6:8 = 8:12 (ήτοι 6:12 = διά οκτώ, 8:12 = διά πέντε, 6:8 = διά +τεσσάρων), ήτις διά τούτο εκλήθη αρμονική, παρά Πλουτάρχω όμως υπεναντία.</p> + +<p>Ιδού το διάγραμμα του πρώτου οκταχόρδου, κατά τας χορδάς του οποίου (ήτοι +κατά τους νόμους της μουσικής αρμονίας) ο Θεός ενηρμόνισε τον κόσμον +(Fraccaroli).</p> + +<table> +<tr><th>Διαστήματα</th><th>Χορδαί</th><th></th></tr> +<tr><td></td><td>νήτη</td><td>384</td></tr> +<tr><td>1 τόνος . . . . .</td><td></td><td></td></tr> +<tr><td></td><td>παρανήτη</td><td>432</td></tr> +<tr><td>1 τόνος . . . . .</td><td></td><td></td></tr> +<tr><td></td><td>τρίτη</td><td>486</td></tr> +<tr><td>λείμμα . . . . .</td><td></td><td></td></tr> +<tr><td></td><td>παραμέση</td><td>512</td></tr> +<tr><td>1 τόνος . . . . .</td><td></td><td></td></tr> +<tr><td></td><td>μέση</td><td>576</td></tr> +<tr><td>1 τόνος . . . . .</td><td></td><td></td></tr> +<tr><td></td><td>λιχανός</td><td>684</td></tr> +<tr><td>1 τόνος . . . . .</td><td></td><td></td></tr> +<tr><td></td><td>παρυπάτη</td><td>729</td></tr> +<tr><td>λείμμα . . . . .</td><td></td><td></td></tr> +<tr><td></td><td>υπάτη</td><td>768</td></tr> +</table> + +<p class="center"><b>Όροι αριθμητικής σειράς</b>, 6:9:12</p> + +<p class="center">η υπεροχή του εννέα = τρία η λείψις του εννέα = τρία</p> + +<p class="center">Ο εννέα κατ' ίσον αριθμόν (3) υπερέχει του έξ και λείπεται του δώδεκα.</p> + +<p class="center"><b>Όροι αρμονικής σειράς</b>, 6:8:12</p> + +<p class="center">Η υπεροχή των οκτώ δύο = τριτημόριον του 6. Η ένδεια του οκτώ τέσσαρα = +τριτημόριον του 12.</p> + +<p class="center">Ο οκτώ κατά το αυτό μέρος των άκρων (1/3) υπερβάλλει του 6 και λείπεται +του 12.</p> + +<p class="note" id="n067">67) Μεγάλη πρόοδος, λέγει ο Έγελος, δεν εγένετο διά των αριθμητικών +τούτων σχέσεων, διότι δεν προσφέρουσι πολύ εις την ιδέαν, εις την +θεωρητικήν νόησιν. Αι σχέσεις και οι νόμοι της φύσεως δεν δύνανται να +εκφρασθώσιν υπό των ξηρών τούτων αριθμών, διότι ούτοι αποτελούσιν +επειρικήν σχέσιν, ήτις δεν είναι η βάσις των αναλογιών της φύσεως (Ιστ. +της Φιλοσ.).</p> + +<p class="note" id="n068">68) Επειδή ο λόγος είναι περί της ψυχής του κόσμου, δέον να αποκλεισθή +πάσα παράστασις ύλης. Έχομεν ούτως όλως μαθηματικήν παράστασιν, εις την +οποίαν έπειτα θα εφαρμοσθή η φυσική μετά της δημιουργίας του κόσμου νυν +αύτη είναι συνεχής σειρά αναλογικών αναφορών εφαρμοζομένων εις την διπλήν +τετρακτύν. Την συνεχή ταύτην σειράν εικονίζει ο Πλάτων ως ταινίαν, ην ο +δημιουργός διαιρεί εις δύο μέρη, ταύτα επιθέτει το έν επί του άλλου εις +σχήμα Χ, κάμπτει τα άκρα αυτών, τα οποία συνδέει εις τα σημείον το +αντίθετον της πρώτης τμήσεως των δύο μερών, και ούτω κλείει εντός αυτών +σφαίραν, ήτις περικυκλούται έξωθεν υπό της κινήσεως του ταυτού. Πρότερον +(34 Β) είπεν, ότι η ψυχή του κόσμου περιβάλλει αυτόν έξωθεν και ότι ούτος +κινείται κυκλικήν κίνησιν περί εαυτόν (περί τον άξονα αυτού), ήτοι την +κίνησιν του ταυτού. Αναγκαίως δε εκ των κύκλων των σχηματισθέντων διά του +Χ ο είς είναι εσωτερικός, ο δε άλλος εξωτερικός· ο εξωτερικός παριστά τον +ισημερινόν και είναι σύμβολον του ουρανού των απλανών αστέρων, ο δ' +εσωτερικός είναι η εκλειπτική και αντιστοιχεί προς τον κύκλον των +πλανητών. Ο Ιταλός μεταφραστής του Τιμαίου G. Fraccaroli, δικαίως κρίνει +ότι είναι αληθέσταται αι εξής παρατηρήσεις του Άγγλου μεταφραστού Archre +Hind. «Ό,τι υπάρχει και συμβαίνει εν τη υλική φύσει είναι (κατά Πλάτωνα) +απλώς το υλικόν σύμβολον της αΰλου αληθείας, είναι το αναγκαίον αποτέλεσμα +της κανονικής εξελίξεως του πνεύματος, κατά τον νόμον της φύσεως του, εν +ταις σωματικαίς εκδηλώσεσιν. Ο Πλάτων βέβαια δεν θέλει να είπη ότι η άυλος +και αμέριστος ουσία της ψυχής αποτελείται εκ κύκλων και μερίζεται κατά +μαθηματικάς αναλογίας. Ο κύκλος είναι κατ' αυτόν σύμβολον της ενεργείας +της νοήσεως· αποδίδων δε τους αρμονικούς αριθμούς εις την ψυχήν, θέλει να +είπη ότι πάσαι αι αναφοραί ή αρμονίαι, μαθηματικαί ή άλλαι, αίτινες +ευρίσκονται εν τω κόσμω του χώρου και του χρόνου, είναι η διά μαθηματικών +όρων φυσική έκφρασις αιωνίου τινός νόμου της ψυχής».</p> + +<p class="note" id="n069">69) Εκ των δύο τούτων κινήσεων, η μεν εξωτερική (του ισημερινού) +μετέχει της φύσεως του ταυτού και κινείται προς τα δεξιά κατά την πλευράν, +η δε εσωτερική (της εκλειπτικής) είναι της φύσεως του ετέρου και κινείται +προς τα αριστερά κατά την διαγώνιον. Ίνα νοήσωμεν την κατά πλευράν και +κατά διαγώνιον κίνησιν, έστω η σφαίρα αβγδ.</p> + +<div> +<img alt="σφαίρα, που εξηγεί την κατά πλευράν και κατά διαγώνιον κίνηση" width="229" height="230" src="images/shape2.jpg" /> +</div> + +<p>Έστω βδ ο Ισημερινός και εζ η εκλειπτική, ηζ και εθ οι τροπικοί. Εάν +αχθώσιν αι ευθείαι εη και θζ, θα έχωμεν το ορθογώνιον ηεθζ, ου εζ έσται η +διαγώνιος. Επειδή ο ισημερινός βδ είναι παράλληλος προς τους τροπικούς ηζ +και εθ, ορθώς λέγεται ότι κινείται κατά την πλευράν ηζ ή εθ· και επειδή η +εκλειπτική είναι και η διαγώνιος του σχήματος, ακριβώς λέγεται ότι +κινείται κατά την διαγώνιον. Την ισημερινήν κίνησιν παριστά η ημερησία +περιστροφή περί την γην του ουρανού των απλανών αστέρων, ήτις φαίνεται εις +τον υπολαμβάνοντα ότι η γη είναι ακίνητος και άνευ στροφής περί εαυτήν. +Διότι βλέπομεν, ότι οι αστέρες συνάμα ανατέλλουσι και δύουσι και κατ' +ανάγκην ή ημείς στρεφόμεθα ή ο ουρανός. Ο Πλάτων δέχεται ότι κινείται ο +ουρανός, επομένως αρνείται την περιστροφήν της γης, λέγων δε κινήσεις προς +τα δεξιά και τα αριστερά εννοεί δεξιάν και αριστεράν αυτού του κόσμου και +ουχί ως προς ημάς. Η δεξιά ημών αντιστοιχεί προς την αριστεράν του κόσμου +και τανάπαλιν.</p> + +<p>Ο εξωτερικός λοιπόν κύκλος, ο περιλαμβάνων τον ουρανόν των απλανών, +στρέφεται από ανατολών προς δυσμάς· ο δε εσωτερικός, διηρημένος εις επτά +ομοκέντρους, ήτοι ο των πλανητών κύκλος, εάν κινήται αντιθέτως, θα +στρέφηται από δυσμών προς ανατολάς. Αλλ' η κίνησις του εξωτερικού ουρανού +επικρατεί και παρασύρει μεθ' εαυτής και τους εσωτερικούς κύκλους. Ούτοι +άρα έχουσι δύο εναντίας κινήσεις, την μίαν επιβαλλομένην έξωθεν και την +άλλην οικείαν, όπως τις φερόμενος πρός τινα διεύθυνσιν υπό πλοίου +περιπατεί επ' αυτού κατ' αντίθετον διεύθυνσιν. Τούτο σαφώς εξηγεί Τίμαιος +ο Λοκρός, 96, C. Δ.: «ο εξωτερικός κύκλος παρασύρει πάντα όσα περιέχει +εντός εαυτού, καθ' άπασαν την κίνησιν απ' ανατολής προς δύσιν, ο δε +εσωτερικός κύκλος, ων της φύσεως του έτερου (μεταβλητού), στρέφεται από +δυσμών προς ανατολάς και κινείται αφ' εαυτού, αλλά συμπαρασύρεται κύκλω +έξωθεν υπό της κινήσεως του ταυτού, ήτις έχει δύναμιν κυρίαρχον επί του +κόσμου». Οι δύο κύκλοι δεν κείνται επί του αυτού επιπέδου.</p> + +<p>Κατά Πλάτωνα οι κύκλοι (τροχιαί) των 7 πλανητών απέχουσιν αλλήλων κατά τα +διπλάσια και τριπλάσια διαστήματα· τρεις αυτών, ο Ερμής, η Αφροδίτη και ο +Ήλιος, έχουσιν ίσην ταχύτητα, οι δε λοιποί διάφορον· τέλος δε κινούνται +αντιθέτως προς αλλήλους. Αλλά τι εννοείται διά της αντιθέτου ταύτης +κινήσεως; Άρα γε ότι ο Ερμής και η Αφροδίτη π. χ. (38 Δ) στρέφονται +αντιθέτως προς τον Ήλιον; Αλλά πώς τούτο συμβιβάζεται προς τα ειρημένα, +ότι ο εσωτερικός κύκλος όλος στρέφεται προς τα αριστερά, ενώ νυν μέρος +αυτού θα εστρέφετο προς δυσμάς, μέρος δε προς ανατολάς; Εκτός τούτου το +μέρος το στρεφόμενον προς τα δεξιά θα εστρέφετο συμφώνως προς την κίνησιν +του εξωτερικού κύκλου, από του οποίου φύσει διαφέρει. Την πιθανωτέραν +λύσιν της δυσκολίας ταύτης παρέχουσιν ίσως αι ομόκεντροι σφαίραι του +Ευδόξου, μεγάλου μαθηματικού. Ενταύθα αρκεί να είπωμεν μόνον ότι αι λέξεις +της § 38 Δ, «την εναντίαν ειληχότας αυτώ δύναμιν», δύνανται να +ερμηνευθώσιν ουχί ως δηλούσαι κίνησιν εναντίαν, αλλά μόνον τάσιν εναντίαν, +ή δύναμιν του προβαίνειν αντιθέτως. Ούτω θα εξηγείτο η οπισθοδρόμησις, +χωρίς να αποκλείηται η πρόοδος.</p> + +<p class="note" id="n070">70) Ο Γάλλος μεταφραστής M. Schwalbé παρατηρεί ενταύθα ότι «οι επτά +αριθμοί 1, 2, 3, 4, 8, 9, 27 παριστώσιν αρκετά καλώς τους υπό των πλανητών +περιγραφομένους κύκλους. Τω όντι αι μέσαι αποστάσεις των πλανητών από του +ηλίου είναι: Ερμής 0,387, Αφροδίτη 0,723, Γη 1,000, Άρης 1,524, Ήρα 2,667, +Παλλάς 2,768, Ζευς 5,203, Κρόνος 9,539. Πολλαπλασιάζοντες τας αποστάσεις +ταύτας επί 3, ίνα έχωμεν την περιφέρειαν, ευρίσκομεν: 1,14; 2,16; 3,00; +4,56; 8,00; 8,30; 15,6; 28,61;»</p> + +<p class="note" id="n071">71) Προφανώς αι δύο αύται πρόοδοι ηνωμέναι, ως μονάδος λαμβανομένου του +πρώτου κύκλου κοινού εις αμφοτέρας, παρέχουσι την σειράν 1, 2, 3, 4, 9, 8, +27.</p> + +<p class="note" id="n072">72) Οι 3 πρώτοι είναι οι κύκλοι του Ηλίου, της Αφροδίτης και του Ερμού, +οι λοιποί τέσσαρες είναι ο της Σελήνης, του Άρεως, του Διός και του +Κρόνου.</p> + +<p class="note" id="n073">73) Το ύστερον ενταύθα πρέπει να νοήται ουχί χρονικώς, αλλά λογικώς. +Και τα επόμενα δε δεν πρέπει να νοώνται υλικώς.</p> + +<p class="note" id="n074">74) Έχομεν ούτω το σωματικόν σύμπαν, και εν αυτώ την ψυχήν, ως το +απλούν όπερ περιβάλλει το πολλαπλούν. Η ουσία του σωματικού και η της +ψυχής είναι η ενότης εν τη διαφορά. Η αυτή ουσία είναι διπλή. 1) τεθειμένη +εν τη διαφορά, συσχηματοποιείται εντός του ενός εις πολλά σημεία, άτινα +όμως είναι κινήσεις· 2) είναι πραγματικότης· αμφότεραι δε, ουσία και +πραγματικότης, είναι το όλον τούτο εν τη αντιθέσει ψυχής και σώματος, και +τούτο είναι πάλιν <b>έν</b>. Το Πνεύμα διαχωρεί εις πάντα, και το σωματικόν +είναι το εναντίον· αυτού μόνον καθ' όσον είναι αυτό τούτο πνεύμα. Ψυχή και +σώμα ή κόσμος είναι ουσιωδώς ταυτά. Η ψυχή, ήτις άρχει του σώματος του +κόσμου, είναι η αυτή ουσία οία είναι το αισθητόν τούτο Σύμπαν· είναι τα +αυτά σημεία, άπερ αποτελούσι την πραγματικότητα αυτού. Ο Θεός, η απόλυτος +ουσία, η υπόστασις, δεν βλέπει ειμή εαυτήν, γεννά μόνον εαυτόν (Εγέλ. Ιστ. +Φιλ. Α').</p> + +<p class="note" id="n075">75) Αναφέρεται εις τον αρχικόν <b>μερισμόν</b> της ψυχής κατά τους 7 +αριθμούς της <b>τετρακτύος</b> και εις την σύνδεσιν διά των δεσμών, δηλ. των +αριθμητικών και αρμονικών μέσων, οίτινες συνδέουσι τους αριθμούς. Τινές ως +τρίτην ουσίαν υπολαμβάνουσι την ζωήν, εξ ης και των δύο άλλων έγινεν η +ψυχή.</p> + +<p class="note" id="n076">76) Ουσία <b>σκεδαστή</b> είναι το πολλαπλούν, το φαινόμενον, η αμέριστος +είναι το νοητόν.</p> + +<p class="note" id="n077">77) Η ψυχή παρίσταται ως αποτελουμένη εκ στοιχείων ετερογενών, διότι +διάφορα και σχετικά προς τα στοιχεία ταύτα είναι τα πράγματα, τα οποία +πρέπει να μανθάνη. Οι σχολιασταί παρατηρούσιν ότι ενταύθα αναφέρονται +πάσαι σχεδόν αι υπό του Αριστοτέλους αριθμούμεναι δέκα κατηγορίαι. Ο +Πλούταρχος (Περί της εν Τιμ. ψυχογον.) λέγει ότι «εν τούτοις και των δέκα +κατηγοριών ποιείται υπογραφήν ο Πλάτων».</p> + +<p class="note" id="n078">78) Και εν τω Σοφιστή λέγει ο Πλάτων, ότι λόγος και διάνοια είναι το +αυτό, πλην ότι η διάνοια είναι ο διάλογος τον οποίον η ψυχή διαλέγεται +εντός εαυτής, άνευ φωνής, ενώ ο λόγος είναι ο αυτός διάλογος εξερχόμενος +διά του στόματος μετά φωνής. Ο λόγος, ως διάνοια, ανήκει εις τα μέρος της +ψυχής όπερ και εν τω ανθρωπίνω σώματι είναι αθάνατον. Είναι δε φύσει <b>κατά +ταυτόν</b>, και διά τούτο είναι αληθής, οιονδήποτε αν έχη αντικείμενον, +νοητόν ή αισθητόν. Και περί μεν του αισθητού δόξα μόνον και πίστις +δύνανται να υπάρχωσιν, αλλ' ίνα αύται είναι αληθείς, πρέπει το υλικόν του +λόγου να είναι υγιές, ορθόν, (δύναται να λογίζηταί τις ορθώς, καίτοι +ορμάται εκ σφαλερών διδομένων). Το υλικόν όμως θα είναι ορθόν, αν ο κύκλος +του εναντίου, του αισθητού χωρή ορθώς, και ούτω μεταδίδη εις το θνητόν +μέρος της ψυχής τας αισθήσεις κανονικώς. Αν δε το αντικείμενον του λόγου +είναι νοητόν, ίνα υπάρξη η αληθής επιστήμη αυτού, δέον να τρέχη καλώς ο +κύκλος του ταυτού, άλλως ο συλλογισμός θα είναι ατελής ή ουχί ελεύθερος ή +θα ορμάται εκ προϋποθέσεων κακώς γινωσκομένων ή νοουμένων (Fraccaroli).</p> + +<p class="note" id="n079">79) Αύτη είναι τώρα η ιδέα, η ουσία του κόσμου ως του εν εαυτώ +ευδαίμονος Θεού. Ενταύθα συμφώνως προς την ιδέαν ταύτην κατά πρώτον +εμφανίζεται ο κόσμος, ενταύθα κατά πρώτον η ιδέα του όλου είναι τελεία και +πλήρης. Έως εδώ εγεννάτο μόνον η ουσία του αισθητού, ουχί δε ο κόσμος ως +αισθητός, διότι, καίτοι ο Πλάτων ωμίλει πρότερον περί πυρός και των +λοιπών, έδιδεν εκεί μόνον την ουσίαν του αισθητού. Φαίνεται δ' ενταύθα ότι +αρχίζει πάλιν περί των προτέρων, περί των οποίων ήδη έχει πραγματευθή. +Αλλά, επειδή πρέπει ν' αρχίζωμεν από του αφηρημένου, ίνα φθάσωμεν εις το +συγκεκριμένον και αληθές, τούτο εμφανίζεται κατ' αρχάς ύστερον, και όταν +ευρεθή, τότε έχει την μορφήν και την όψιν νέας πάλιν ενάρξεως, και μάλιστα +εις το ασύνδετον ύφος του Πλάτωνος. Διά τούτο θα ήτο καλύτερον, αν έλειπον +εκείναι αι εκφράσεις, πυρ κλ. (Εγέλ. Ιστ. Φιλ.) + +<b>Σημείωσις.</b> — Η Πλατωνική φιλοσοφία διαφοροτρόπως ενοήθη κατά διαφόρους +εποχάς. Διότι ο Πλάτων, ως γνωστόν, δεν συνέταξε συστηματικήν έκθεσιν των +θεωριών αυτού. Αυτή δε η περίτεχνος διαλογική μορφή και οι μύθοι αλλότρια +εισάγοντες στοιχεία την φαντασίαν μάλλον ή την λογικήν νόησιν διεγείρουσι +και πολλαχώς δυσχεραίνουσι την κατανόησιν των θεωρημάτων. Ατυχώς δε δεν +εσώθησαν τα «άγραφα δόγματα περί αγαθού», άτινα κατέγραφον οι μαθηταί. +Μέγα εξ άλλου ελάττωμα ως προς το περιεχόμενον ή τους διορισμούς της ιδέας +είναι ότι αι δημώδεις παραστάσεις και τα καθαρά νοήματα συμφύρονται άνευ +διακρίσεως και εσωτερικού δεσμού. Ο Πλάτων βεβαίως πλην της παραστάσεως +είχε και καθαράν έννοιαν της απολύτου ουσίας, του πνεύματος, ουχί όμως και +της όλης πραγματικότητος αυτού. Διά τούτο παραστάσεις και έννοιαι της +Ουσίας χωρίζονται και αντιτίθενται, αλλ' όμως δεν δηλούται ότι μόνη η +έννοια είναι η Ουσία. Ούτως ομιλεί μεν ο Πλάτων περί Θεού και πάλιν εν +καθαροίς νοήμασι περί της απολύτου ουσίας των πραγμάτων, αλλ' ομιλεί περί +αυτών ως κεχωρισμένων ή χαλαρώς και φαινομενικώς μόνον συνδεδεμένων, ο δε +Θεός, ως ακατάληπτος ουσία, ανήκει πάντοτε εις την παράστασιν. Άλλοτε +πάλιν αντί αναπτύξεως της εννοίας εισάγει μύθους, διηγήματα, παραστάσεις +υλικάς, ίνα διορίση το νοητόν και πνευματικόν. — Οι Νεοπλατωνικοί, οίτινες +την μυθολογίαν εξήγουν αλληγορικώς και παρίστανον ως εκδήλωσιν ιδεών, +μετεποίουν εις φιλοσοφικά θεωρήματα τους Πλατωνικούς μύθους, ενίοτε δε +υπελάμβανον ως έκφρασιν του Απολύτου ό,τι παρά Πλάτωνι εκτίθεται εν μορφή +καθαράς νοήσεως, καίτοι ο Πλάτων δεν είχε κάμει διάκρισιν μεταξύ αυτών. +Ούτως ο Πρόκλος την περί του Όντος διδασκαλίαν του αριστουργήματος της +Πλατωνικής διαλεκτικής, του «Παρμενίδου», εθεώρει ορθώς ως την αληθινήν +θεολογίαν, ως την αληθή αποκάλυψιν των μυστηρίων της θείας ουσίας. Διότι +εν τω θαυμασίω τούτω διαλόγω αποδεικνύεται ότι η Ιδέα είναι ενότης +αντιθέτων διορισμών, ότι λ. χ. το έν και τα πολλά δεικνύονται διαλεκτικά +σημεία και είναι εκάτερον ταυτόν προς το εναντίον του.</p> + +<p>Η τοιαύτη δ' ενότης είναι πραγματικώς η Αλήθεια, είναι η Θεία Ουσία, ήτις +θέτει άμα και αναιρεί εις εαυτήν πάντα διορισμόν. Αλλ' όμως ο Πλάτων δεν +εδήλωσεν ούτω σαφώς την συνείδησιν ταύτην της ιδέας, ουδέ ότι η Ουσία αύτη +των πραγμάτων είναι αυτή η θεία Ουσία, και διά τούτο εν τη κοσμογονία του +Τιμαίου ο Θεός και η Ουσία των πραγμάτων φαίνονται κεχωρισμένα (Εγέλου +Ιστ. Φιλοσ. Β' σ. 244).</p> + +<p>Νεοπλατωνικών δογμάτων μετέχων και ο Πλούταρχος εν τω «Περί της εν τω +Τιμαίω Ψυχογονίας» υπεμνημάτισε το εν σελ. 35 - 36 Στεφ. χωρίον του +Πλάτωνος, διαιρέσας και αυτός την συγγραφήν του εις δύο μέρη. Το πρώτον +τούτων πραγματεύεται περί των στοιχείων, εξ ων συνέστη η ψυχή του κόσμου, +το έτερον δε περί των αριθμών και των λόγων, καθ' ους διηρέθη τα μίγμα +αυτών. Κρίνομεν ωφέλιμον διά τον Έλληνα σπουδαστήν του Πλάτωνος να +συνοψίσωμεν ενταύθα τα κυριώτερα σημεία των εξηγήσεων του Πλουτάρχου περί +των στοιχείων. Και πρώτον ανασκευάζει τους λέγοντας ότι ο Πλάτων διδάσκει, +ότι ο κόσμος και η ψυχή αυτού είναι αγένητος. Έπειτα επιχειρεί να αποδείξη +ότι ο δημιουργός ταύτα ευρισκόμενα εν αταξία ήγαγεν εις τάξιν. Ο κόσμος, +λέγει, και έκαστον των μερών αυτού συνέστη εκ σωματικής ουσίας και εκ +νοητής, και εκείνη μεν παρέσχεν εις το γινόμενον ύλην και υποκείμενον, +αύτη δε μορφήν και είδος. Η ύλη άμα μορφωθή είναι απτή και ορατή, η ψυχή +όμως διαφεύγει πάσαν αίσθησιν και είναι δύναμις αυτοκίνητος και πηγή και +αρχή κινήσεως, και δεν είναι μεν αρμονία, διεκοσμήθη όμως διά λόγου και +αρμονίας. Πάσα η ουσία εξ ης συνέστη ο κόσμος δεν εγένετο εκ του μη όντος, +αλλ' υπέκειτο ήδη και υποκειμένη διετέθη και διετάχθη υπό του δημιουργού. +Προ της γενέσεως του κόσμου υπήρχεν ακοσμία και αταξία, έχουσα το μεν +σωματικόν άμορφον και ασύστατον, το δε κινητικόν έμπληκτον και άλογον, +αλλ' ο δημιουργός διεκόσμησε και συνήρμοσε τας δύο ταύτας αρχάς. Εκ των +συστατικών της του κόσμου «Ψυχής» η λεγομένη μεριστή περί τα σώματα ουσία +είναι όχι σωματική ύλη, αλλ' η άτακτος και αόριστος, αυτοκίνητος δε και +κινητική αρχή, την οποίαν ο Πλάτων πολλαχού λέγει <b>ανάγκην</b>, εν δε τοις +Νόμοις καλεί ψυχήν άτακτον και κακοποιόν. Διότι αρχή και αιτία του κακού +εν τω κόσμω δεν δύναται να είναι το υποκείμενον, η άποιος, άμορφος και +άμοιρος πάσης αιτίας ύλη, ούτε ο δημιουργός, όστις αγαθός ων πάντα ηθέλησε +να εξομοιώση προς εαυτόν κατά το δυνατόν, αλλ' η κινητική της ύλης και +περί τα σώματα γενομένη μεριστή άτακτος και άλογος, ουχί όμως <b>άψυχος</b> +κίνησις, καθ' όσον, ως ελέχθη, η μεν ψυχή είναι αιτία και αρχή κινήσεως, ο +δε νους (λόγος) αρχή τάξεως και αρμονίας περί την κίνησιν. Η ψυχή δ' αύτη, +η εναντία και αντίπαλος προς την αγαθοεργόν κίνησιν, μετέσχε νου και +λογισμού και αρμονίας, ίνα γίνη κόσμου ψυχή. Ούτως ο Θεός δεν ανέστησε την +ύλην εν αργία ευρισκομένην, αλλ' έστησεν αυτήν ταραττομένην υπό της +ανοήτου και αλόγου αιτίας. Εν τω Φαίδρω ο Πλάτων εκ του αυτοκινήτου της +ψυχής συμπεραίνει το αγένητον, εκ δε του αγενήτου το αθάνατον αυτής. Εν τω +Τιμαίω φαίνεται μεν αναιρών το αΐδιον και αγένητον αυτής, αλλ' αίρει την +αντίφασιν, διότι <b>αγένητον</b> λέγει την προ της γενέσεως του κόσμου τα πάντα +κινούσαν πλημμελώς και ατάκτως, <b>γενομένην</b> δε λέγει και <b>γενητήν</b> +εκείνην, ην ο Θεός εκ ταύτης και εκ της μονίμου και αρίστης ουσίας +εποίησεν έννουν και κατέστησεν ηγεμόνα του παντός. Ούτω και το σώμα του +κόσμου πού μεν λέγει αγένητον, πού δε γενητόν διδάσκων σαφώς ότι ο Θεός +εδημιούργησεν ουχί σώμα απλώς, ουδέ όγκον και ύλην, αλλά συμμετρίαν +σώματος και κάλλος και ομοιότητα. Τον κόσμον όμως (το όλον) πάντοτε +ονομάζει γεγονότα και γενητόν, ουδέποτε δε αγένητον και αΐδιον.</p> + +<p>Η ψυχή λοιπόν του κόσμου συνέστη εκ δύο υποκειμένων, ήτοι 1) της +κρείττονος και αναλλοιώτου ουσίας, ήτις λέγεται αμέριστος και αμερής διά +το απλούν και απαθές και καθαρόν αυτής και 2) της χείρονος της περί τα +σώματα μεριστής, ήτις είναι αυτή η δοξαστική και φανταστική και συμπαθής +προς το αισθητόν κίνησις και ήτις δεν εγένετο, αλλ' υφίστατο αϊδίως, όπως +η άλλη. Λέγων δε ο Πλάτων ότι πριν να γίνη ο κόσμος υπήρχον τα τρία ταύτα: +το ον, η χώρα και η γένεσις, νοεί δι' αυτών το νοητόν (την αμέριστον +ουσίαν), την ύλην (τον χώρον) και την μεταβαλλομένην ουσίαν (την +μεριστήν). Τα τρία ταύτα στοιχεία είναι αχώριστα, (όπως αχώριστοι είναι αι +ψυχικαί ενέργειαι του διανοητικού, του βουλητικού και του αισθηματικού), +όπως και ο λόγος επιχειρών να χωρίση το ταυτόν και το έτερον, το έν και τα +πολλά, το αμέριστον και το μεριστόν δεν δύναται να τα χωρίση εντελώς. Η +ταυτότης, το ταυτόν, είναι η ιδέα των αναλλοιώτων, των ωσαύτως εχόντων, το +δε θάτερον η ιδέα των μεταβλητών, των διαφόρως εχόντων, και του μεν +θατέρου έργον είναι να χωρίζη και αλλοιοί και πολλά να ποιή· του δε +ταυτού έργον είναι να συνάγη και συνενοί τα πολλά εις έν. Αλλ' ουδ' έτερον +δύναται να υπάρξη και να νοηθή άνευ του ετέρου και αμφότερα εις άλληλα +αντανακλώνται. Το ταυτόν άνευ του θατέρου δεν θα είχε διαφοράν, άρα ούτε +κίνησιν, ούτε <b>γένεσιν</b>, το δε θάτερον άνευ του ταυτού δεν θα είχε τάξιν, +άρα ούτε σύστασιν ούτε <b>γένεσιν</b>. Αλλ' η τοιαύτη μέθεξις αλλήλων, ίνα +είναι γόνιμος, δείται τρίτου τινός, ως ύλης υποδεχομένης και διατιθεμένης +υπ' αμφοτέρων. Η ψυχή λοιπόν δεν είναι παν έργον του Θεού, αλλ' έχουσα +σύμφυτον εν εαυτή την μοίραν του κακού διεκοσμήθη υπό του Θεού διά της +ενότητος, της ταυτότητος και της ετερότητος.</p> + +<p class="note" id="n080">80) Η Γένεσις (Α. 31) λέγει· «Και είδεν ο Θεός πάντα όσα εποίησε· και +ιδού ήσαν καλά λίαν». Ο κόσμος είναι η εικών παραδείγματος και ως ανωτέρω +(σελ. 34 Β) ερρήθη είναι Θεός ευδαίμων και ως το παράδειγμα είναι ζώον +αΐδιον ή κατά πληθυντικόν θεοί αΐδιοι. Θεοί έπειτα ρητώς λέγονται ουχί +μόνον ο κόσμος σύμπας, αλλά και τα καθέκαστα ουράνια σώματα και τέλος και +αυτοί οι θεοί της μυθολογίας. Αλλά τινες των Θεών τούτων είναι ρητώς +κατώτεροι, και μόνη αμφιβολία αντιθέσεως προς τον ένα Θεόν, Πατέρα και +Δημιουργόν, δύναται να εγείρη το παράδειγμα, ήτοι αι ιδέαι, διότι το +αρχέτυπον τούτο είναι λογικώς πρότερον της Δημιουργίας και δεν είναι +γεννητόν. Ο Πλάτων όμως συλλαμβάνει τον νοητόν κόσμον ως την +πραγματικότητα αντιθέτως προς τον αισθητόν κόσμον, τον οποίον θεωρεί ως +φαινόμενον, και διά τούτο δύναται να καλή τον νοητόν κόσμον ζώον αΐδιον. Ο +νοητός κόσμος, το αΐδιον ζώον, ποιείται υπό του Θεού και η νόησις του +όντος μετέχει της φύσεως του νοούντος. Θεοί άρα δύνανται να καλώνται αι +ιδέαι κατά μέθεξιν (ουχί καθ' ομοίωσιν).</p> + +<p class="note" id="n081">81) Αν η εικών πρέπει να παριστάνη το παράδειγμα εις ό,τι έχει +ουσιώδες, τότε ό,τι εν τω παραδείγματι είναι ουσία, τούτο θα είναι εν τη +εικόνι φαινόμενον και ποιότης, αλλά δεν θα δύναταί ποτε να λείπη. Ο +<b>πεπερασμένος</b> χρόνος λοιπόν δεν θα ήτο πλέον εικών της αιωνιότητος. Άρα +και η εικών θα μετέχη αιωνιότητος. Και όπως ο χρόνος, ούτω και ο κόσμος, +εάν θα είναι εικών του Όντος, θα εξακολουθή να γίνηται αδιαλείπτως και +ατελευτήτως· θα τείνη εκ φύσεως απαύστως να φθάση το ον χωρίς ποτε να +δύναται να φθάση αυτό.</p> + +<p class="note" id="n082">82) Επειδή ο κόσμος είναι μία συνεχής γένεσις (γίγνεσθαι), είναι άτοπον +να γίνηται περί αυτού χρήσις του <b>είναι</b> (εστίν).</p> + +<p class="note" id="n083">83) Ο Πλάτων τον θείον κόσμον καλεί Παράδειγμα, όπερ είναι μόνον εν τη +νοήσει νοητόν και ταυτόν εαυτώ. Αλλά το όλον τούτο πάλιν αντιθέτει προς +εαυτό, ούτως ώστε υπάρχει έν δεύτερον, όπερ είναι η εικών του πρώτου, ο +κόσμος ο ων γεννητός και αισθητός. Το δεύτερον τούτο είναι το σύστημα της +ουρανίου κινήσεως· το πρώτον είναι το αΐδιον ζώον. Το δεύτερον, όπερ έχει +σύστασιν και γένεσιν εν εαυτώ, δεν δύναται να γίνη εντελώς όμοιον προς το +πρώτον, την αιώνιον Ιδέαν. Εγένετο όμως αυτοκίνητος εικών του αιωνίου, +όπερ μένει εν τη ενότητι, και η αιώνιος αύτη εικών ήτις αυτοκινείται +ρυθμικώς κατά τους αριθμούς είναι ο λεγόμενος χρόνος. Ο αληθής χρόνος +είναι αιώνιος, είναι το παρόν. Διότι η Υπόστασις δεν δύναται να γίνη ούτε +πρεσβυτέρα ούτε νεωτέρα και ο χρόνος ως άμεσος εικών του αιωνίου δεν έχει +ως μέρη του ούτε το μέλλον ούτε το παρελθόν. Ο χρόνος είναι στιγμή, +διορισμός της ιδέας, ως ο χώρος, — ο αντικειμενικός τρόπος του πνευματικού +είναι χώρος και χρόνος ουχί αισθητοί· — ο άμεσος τρόπος, καθ' ον το πνεύμα +μεταβαίνει εις την αντικειμενικήν μορφήν, το αισθητόν όπερ δεν είναι +αισθητόν. (Εγέλ. Ιστ. Φιλ.).</p> + +<p class="note" id="n084">84) Η Ιδέα του Λόγου ως δημιουργού του κόσμου, δι' ου τα πάντα +εγένοντο, ως του μονογενούς υιού του Θεού κλ., εκ της Ελληνικής φιλοσοφίας +μετέβη διά του Αλεξανδρινού Ιουδαϊσμού εις τον Χριστιανισμόν. Ο ιουδαϊσμός +ούτος εξηγών την θρησκείαν του διά της φιλοσοφίας είχε συμβιβάση διά μέσου +της ιδέας του Λόγου την εθνικήν πίστιν του εις Θεόν με τας διδασκαλίας των +Ελλήνων φιλοσόφων. Η φιλοσοφική αύτη έννοια του λόγου είναι προ πάντων +έργον Φίλωνος του Ιουδαίου, φιλοσόφου, όστις ήτο σύγχρονος του Χριστού, +εγίνωσκε την Πλατωνικήν φιλοσοφίαν, την Πυθαγορικήν, την Αριστοτελικήν και +την Στωικήν και κατ' εκλογήν μετεχειρίζετο αυτάς. Η μεταφυσική ιδέα του +Φίλωνος εμφανίζεται εν τω 4ω Ευαγγελίω επεξειργασμένη εν μορφή πλήρει και +τελεία προς σκοπόν ηθικόν και θρησκευτικόν. Εναυτώ ο λόγος είναι η αρχή +δι' ης ο άνθρωπος αναγεννάται πνευματικώς και ενούται προς τον Θεόν. Ο +θείος ούτος μεσίτης, ο λόγος, ενεσαρκώθη εν τω προσώπω του Χριστού κλ.</p> + +<p class="note" id="n085">85) Ο διαπρεπής αστρονόμος Sciaparelli (Οι Πρόδρομοι του Κοπερνίκου σ. +16) μετέφρασε το χωρίον τούτο ως εξής: Εκείνοι ων ο κύκλος ήτο ελάσσων +έβαινον ταχύτερον, εκείνοι δε ων ο κύκλος ήτο μείζων ετέλουν βραδύτερον +την περιφοράν των. Και ούτως εν τη κινήσει της φύσεως του ταυτού οι +ταχύτερον τελούντες την περιστροφήν των εφαίνοντο ότι κατεφθάνοντο υπό των +χωρούντων βραδύτερον, ενώ συνέβαινε το εναντίον. Διότι, επειδή η κίνησις +αύτη έκαμνε πάντας να διανύωσιν έλικα, οι δε πλανήται εκινούντο εναντίως +προς αυτήν, οι βραδύτερον απομακρυνόμενοι από του ταυτού (όπερ υπερέβαινε +πάντας κατά την ταχύτητα) εφαίνοντο ότι το ηκολούθουν εγγύτερον ή πάντες +οι άλλοι.</p> + +<p class="note" id="n086">86) Η ημέρα και η νυξ εγεννήθησαν εκ της κινήσεως του ουρανού, ήτις +είναι μία και πάντοτε η αυτή. Τω όντι θα ήρκει η ημερησία στροφή του +ουρανού προς γέννησιν της ημέρας και της νυκτός, διότι και ο ήλιος +μεταφέρεται εκ της επικρατήσεως της κινήσεως ταύτης. Αλλά διά μόνης της +ημερησίας κινήσεως θα εγεννώντο ίσαι ημέραι και νύκτες άνευ άλλης +περιόδου. Διά τούτο απαιτείται η περιστροφή των πλανητών επί της +εκλειπτικής, η δε περίοδος της σελήνης παράγει τον μήνα και η του ηλίου το +έτος.</p> + +<p class="note" id="n087">87) Ήτοι υπό της ημερησίας κινήσεως, ήτις είναι ούτως η μετρική μονάς +πασών των κινήσεων. Εκ της ημερησίας περιστροφής του κόσμου περί τον άξονα +αυτού προέρχεται η ημερησία περιστροφή πάντων των ουρανίων σωμάτων πέριξ +της γης.</p> + +<p class="note" id="n088">88) <b>Φυσική</b>. — Εν τω 12 κεφ. ο Πλάτων μεταβαίνει από της μηχανικής εις +την φυσικήν, όπου τα πράγματα θεωρούνται ως υπάρχοντα καθ' εαυτά και +έχοντα ποιότητας, δι' ων προσδιορίζονται ατομικώς. Πρώτη και γενικωτάτη +ποιότης είναι το φως, εξ ου επλάσθησαν ο ήλιος και οι αστέρες και όπερ +είναι διάφορον της φλογός ή του πυρός. Το φως δεν καταστρέφει, δεν καίει +και εκ τούτου διακρίνεται του πυρός και του θερμού. Είναι σώμα, διότι +υπάρχει τι ατομικόν διαφέρον από των άλλων, αλλ' είναι αβαρές και +εκτείνεται πανταχού μετ' απολύτου ταχύτητος. Αλλ' άμα έλθη εις σχέσιν με +το σκοτεινόν, με τα σώματα και καταστήση ταύτα ορατά, τότε το φως +υφίσταται διαφοράς διευθύνσεως και ποσότητος (περί την λάμψιν). Εκ των +σωμάτων ανακλάται το φως πανταχού. Αλλ' ένεκα της διαχύσεως αυτού μη έχον +σχεδόν συγκέντρωσιν υποχωρεί εις τα τέσσαρα φυσικά στοιχεία.</p> + +<p>Τα στοιχεία ταύτα είναι ανάλογα. Το πυρ είναι προς το ύδωρ όπως ο αήρ προς +την γην και ανάπαλιν η γη είναι προς τον αέρα ως το ύδωρ προς το πυρ. +Ταύτα είναι τα κατ' εξοχήν σώματα της φύσεως, τα οποία δύνανται να +αποσυντεθώσιν εις απλούστερα, αλλά τότε αποβάλλουσι τον ουσιώδη και +ευεργετικόν χαρακτήρα αυτών, νεκρούνται, καθίστανται απολύτως ανίκανα να +παραγάγωσί τι ζων. Του πυρός και του αέρος την αναφοράν δεικνύει η πείρα, +διότι ισχυρά πίεσις αέρος παράγει πυρ· αμφότερα δε προσβάλλουσι τα διάφορα +σώματα. Το ύδωρ και ο αήρ είναι ρευστά, αλλά το ύδωρ δεν είναι ελαστικόν, +ούτε πιεστόν, ενώ ο αήρ είναι αδιάφορος προς τον χώρον ον κατέχει. Η γη +είναι εξόχως στερεά. Εν πάση μεταμορφώσει το κυριώτερον στοιχείον είναι το +ύδωρ, διότι είναι σώμα ουδέτερον, επιδεκτικόν μεταβολής και διορισμού. Ο +αήρ, ως ενεργητικόν στοιχείον, εξαφανίζει τον διορισμόν· Το πυρ, τέλος, +είναι το εξόχως φθαρτικόν στοιχείον.</p> + +<p class="note" id="n089">89) Τα 4 είδη των ζώων αντιστοιχούσι προς τα 4 είδη των στοιχείων, πυρ, +αέρα, ύδωρ, γην.</p> + +<p class="note" id="n090">90) Ο κόσμος ήδη εδημιουργήθη και έχει την ψυχήν αυτού από του κέντρου +εκτεινομένην εις πάσαν την περιφέρειαν. Τώρα θα δημιουργηθώσι τα καθέκαστα +ζώα, και πρώται αι διάνοιαι αίτινες θα κυβερνώσι τα καθέκαστα μέρη του +παντός, και αίτινες είναι οι κατώτεροι θεοί, οίτινες ετέθησαν εις τον νουν +του δεσπόζοντος κύκλου, ίνα ακολουθώσιν αυτόν.</p> + +<p class="note" id="n091">91) Ομιλεί περί των απλανών αστέρων και των διανοιών αίτινες άρχουσιν +αυτών. Καθ' όσον ούτοι είναι διάνοιαι θείαι και αναλλοίωτοι, έκαστος +κινείται την κίνησιν του ταυτού, ήτοι την περί τον ίδιον άξονα, όπως και +το σύμπαν. Αλλ' είναι και μέρη του παντός, και δη του ογδόου κύκλου, όστις +στρέφεται περί εαυτόν. Έχουσιν άρα οι αστέρες ούτοι μίαν κίνησιν ιδίαν +περί τον άξονα αυτών και ετέραν κίνησιν μεταθέσεως κοινήν εις όλην την +σφαίραν εις ην ανήκουσιν. Είναι λοιπόν απλανείς ουχί απολύτως αλλά κατ' +αναφοράν προς την σφαίραν αυτών, εν η μένουσι πάντοτε εις την αυτήν θέσιν.</p> + +<p class="note" id="n092">92) Την κίνησιν ταύτην ποιούσι προς τα εμπρός σχετικώς με την κίνησιν +περί τον ίδιον άξονα, αλλά και ταύτην κυκλικώς περί τον άξονα του παντός, +ανήκουσαν εις πάσαν την σφαίραν των απλανών.</p> + +<p class="note" id="n093">93) Οι απλανείς δεν κινούνται ούτε προς τα δεξιά ούτε προς τα αριστερά, +ούτε προς τα άνω ούτε προς τα κάτω, ούτε προς τα οπίσω.</p> + +<p class="note" id="n094">94) Τινές δεν παραδέχονται ότι ο Πλάτων αποδίδει εις τους πλανήτας και +περιστροφήν περί τον ίδιον άξονα. Διότι, λέγουσιν, εάν και τούτους καλή +ορατούς θεούς, θεότητα καλεί και την γην, την οποίαν θεωρεί ακίνητον.</p> + +<p class="note" id="n095">95) Ο Αριστοτέλης κακώς λέγει ότι ο Πλάτων εδόξαζεν ότι η γη κινείται +περί τον ίδιον άξονα. Εν τούτοις ο Πλούταρχος και άλλοι βεβαιούσιν ότι ο +Πλάτων εις πρεσβυτικήν ηλικίαν μετέβαλε γνώμην περί της γης, λέγων ότι το +κέντρον προσήκεν εις κρείττον τι. Και εν τοις Νόμοις VII 821 - 22 και εν +τη Επινομίδι (987 Β) φαίνεται κλίνων προς το ηλιοκεντρικόν σύστημα. Ίσως ο +Αριστοτέλης συνέχεε την προφορικήν διδασκαλίαν, τα άγραφα δόγματα, με τα +γεγραμμένα. — Η γη συσπειρουμένη περί τον άξονα του παντός και ακινήτως +ηρεμούσα παράγει την ημέραν και την νύκτα διά της αντιστάσεώς της εις την +κίνησιν και συνάμα φυλάττει αυτάς. Η ακινησία της, λέγει ο Πλούταρχος, +δίδει εις τα άστρα, ανατολήν και δύσιν.</p> + +<p class="note" id="n096">96) Ο Τίμαιος λέγει παραβολάς, επανακυκλήσεις κ.λ. Κατά τον Πρόκλον +παραβολή είναι η θέσις δύο πλανητών επί του αυτού μήκους (αι κατά το μήκος +αυτών συντάξεις, αι συνανατολαί και συγκαταδύσεις). Επανακύκλησις είναι η +βραδύτης, κοινώς όμως ερμηνεύεται ως η επάνοδος του άστρου εις το αυτό +σημείον του κύκλου, η επιτέλεσις της περιφοράς.</p> + +<p class="note" id="n097">97) Ενταύθα μόνον ομιλεί περί των θεών της μυθολογίας μετά τινος +ειρωνείας, καίτοι θέλει να σεβασθή την λαϊκήν θρησκείαν, εις ην όμως δεν +επίστευεν ο φιλόσοφος.</p> + +<p class="note" id="n098">98) Οι πρώτοι είναι οι αστέρες, οι άλλοι φαίνονται ότι είναι οι Θεοί +της μυθολογίας.</p> + +<p class="note" id="n099">99) Το περίφημον τούτο χωρίον αναφέρουσι και χριστιανοί συγγραφείς. +Ηδύνατο να είπη (τα άστρα) και τέκνα Θεού ή εμά τέκνα.</p> + +<p class="note" id="n100">100) Διό και ο κόσμος θα διαρκή πάντοτε κατά το θέλημα του Θεού.</p> + +<p class="note" id="n101">101) Πρόκειται ουχί περί δημιουργίας, αλλά περί διακρίσεως· η ψυχή δηλ. +του κόσμου, ίνα έλθη εις πραγματικήν ύπαρξιν, πρέπει να διακριθή εις +ατομικάς ψυχάς. Πρώτη διάκρισις εγένετο με την δημιουργίαν των Θεών, ήτις +αφήκεν υπόλοιπα.</p> + +<p class="note" id="n102">102) Η ενσάρκωσις εις σώμα ανθρώπου άρρενος. Αι αμαρτήσασαι ψυχαί +ενσαρκούνται εν δευτέρα γενέσει εις σώμα γυναικός.</p> + +<p class="note" id="n103">103) Εις τους αστέρας, οίτινες εδημιουργήθησαν, ίνα σημειώσι και +μετρώσι τον χρόνον.</p> + +<p class="note" id="n104">104) Ειθισμένη υπό της ψυχής πριν ή ενσαρκωθή, επειδή εκεί επάνω είναι +η αληθής πατρίς αυτής, ενώ η γη είναι μία εξορία προς αυτήν.</p> + +<p class="note" id="n105">105) Αλλά πώς δύνανται να υπάρξωσιν άνδρες, αν μη υπάρξωσι συγχρόνως +και γυναίκες;</p> + +<p class="note" id="n106">106) Αφού ο Θεός εξήγησεν εις τας ψυχάς τους νόμους της φύσεως και είπε +πως θα προβή εις την γένεσιν αυτών, ήτοι την ενσάρκωσιν αυτών, εκτελεί την +επαγγελίαν του και διανέμει αυτάς εις τους πλανήτας, ετοίμους να δεχθώσι +μετά των σωμάτων και τα θνητά μέρη αυτών. Εν σελ. 41 λέγεται ότι ο Θεός +<b>ένειμεν</b> εκάστην ψυχήν εις έκαστον άστρον, και υπέσχετο νέαν <b>διασποράν</b>, +ήτις εκτελείται νυν. (41-42). Ούτως υπάρχει μία διανομή και είτα μία σπορά +ψυχών.</p> + +<p class="note" id="n107">107) Επανέρχεται εις την λογικήν έννοιαν του Θεού, όστις είναι πάντοτε +κατά τον αυτόν τρόπον. Ό,τι δε ελέχθη περί των ενεργειών του νοείται +εικονικώς. Ούτω λέγει αμέσως, <b>νοήσαντες</b>, διότι τα παραγγέλματα του Θεού +είναι ληπτά υπό του νου, ουχί υπό των αισθήσεων.</p> + +<p class="note" id="n108">108) Η ύλη λαμβάνεται επί δανείω προς γέννησιν του ανθρωπίνου σώματος, +όπερ ουδέποτε είναι, αλλά πάντοτε γίνεται, και πρέπει να αποδοθή. Εκ +τούτου η ανάγκη του θανάτου. «Γη ει και εις γην απελεύση».</p> + +<p class="note" id="n109">109) Αποβάλλεται τότε η ικανότης προς την διαλεκτικήν, ήτοι προς το +σχηματίζειν ορθάς κρίσεις ταυτότητος και ετερότητος. Πρβ. Σοφ. σ. 253 Δ.</p> + +<p class="note" id="n110">110) Ευστόχως ο Martin σημειοί ενταύθα: «Ενίοτε ζωηρότατον αισθητικόν +πάθος, αντί να περισπά την ψυχήν, κυριεύει αυτήν όλην, εξεγείρει τας +διανοητικάς δυνάμεις και συγκεντροί επιτυχώς αυτάς εις τον ζητούμενον +σκοπόν. Τότε ο νους φαίνεται θριαμβεύων, αλλά τούτο είναι ψευδής επίφασις. +Ο νους είναι πράγματι ικανός δούλος, αλλά δούλος· εργάζεται ουχί δι' +εαυτόν, αλλά υπέρ του πάθους, όπερ δεσπόζει αυτού.</p> + +<p class="note" id="n111">111) Ενταύθα λήγουσι τα υπομνήματα του Πρόκλου.</p> + +<p class="note" id="n112">112) Ουχί ο Θεός ο Πατήρ, αλλ' ο κατώτερος ο αναλαβών το έργον.</p> + +<p class="note" id="n113">113) Οι αρχαίοι φιλόσοφοι εξήγουν την γνώσιν οι μεν διά της ενεργείας +του ομοίου επί του ομοίου, οι δε διά της του εναντίου επί του εναντίου.</p> + +<p class="note" id="n114">114) Οι Πυθαγορικοί έλεγον ότι η όψις είναι πυρ εσωτερικόν, όπερ +εξέρχεται εκ των ομμάτων και θίγει τα αντικείμενα. Οι ατομολόγοι εδόξαζον +ότι εικόνες αποσπώνται από των αντικειμένων και προσβάλλουσι τα όμματα. +Πρώτος ο Εμπεδοκλής φαίνεται ότι συνεδύασε τας δύο θεωρίας, έπειτα δε ο +Πλάτων αναμίξας τας φωτεινάς απορροάς των ομμάτων και τας των αντικειμένων +εξήγει την όψιν διά της συναντήσεως αυτών (Πλατωνική συναύγεια).</p> + +<p class="note" id="n115">115) Λογοπαίγνιον. Τα τέσσαρα είδη, πυρ, αήρ, ύδωρ, γη, θεωρούνται +κοινώς τα στοιχεία του παντός ή τα γράμματα του αλφαβήτου του παντός, ενώ +δεν είναι ούτε συλλαβαί, ήτοι ούτε πρώτα στοιχεία, ούτε πρώτος συνδυασμός +πρώτων στοιχείων. Μόλις λοιπόν δύνανται να συγκρίνωνται με ακεραίας +λέξεις.</p> + +<p class="note" id="n116">116) Την ιδέαν πυρ, ή και τον χώρον.</p> + +<p class="note" id="n117">117) Εν τω Φαίδωνι όμως σ. 102 Δ - Ε λέγει ότι τα εισερχόμενα και +εξερχόμενα (εις τα πράγματα, ουχί εις τον χώρον) είναι αι ιδέαι.</p> + +<p class="note" id="n118">118) Τα τέσσαρα είδη πυρ κ.λ. δεν είναι στοιχεία, ως ημείς τα νοούμεν, +αλλά καταστάσεις της ύλης, ήτοι καυστόν, υγρόν κ.λ. είναι εικόνες της +ιδέας) του πυρός κ.λ.</p> + +<p class="note" id="n119">119) Εάν η διανοητική ενέργεια πρέπη να έχη αντικείμενον διάφορον της +αισθητικής, ταύτης μεν ίδια είναι τα αισθητά, εκείνης δε τα νοητά, άρα τα +νοητά υπάρχουσιν. Εάν όμως τα εξαγόμενα εκατέρας δεν διαφέρωσιν, ήτοι αν +εις εκατέραν απονέμωμεν τον αυτόν βαθμόν βεβαιότητος, τότε αι αισθητικαί +αντιλήψεις θα είναι το μάλιστα βέβαιον. Αλλά τούτο είναι αδύνατον κατά τον +Πλάτωνα, εις την διδασκαλίαν του οποίου αντίκειται όλως το δόγμα: ουδέν εν +τω νω ο μη πρότερον εν τη αισθήσει.</p> + +<p class="note" id="n120">120) <b>Ακίνητον πειθοί</b>, ήτις είναι η άνευ λόγου πεποίθησις η υποβολή +(Θεαίτ. 201).</p> + +<p class="note" id="n121">121) Ο Fraccaroli ορθότερον ίσως μεταφράζει: μικρού μέρους του νου +μετέχει το ανθρώπινον γένος.</p> + +<p class="note" id="n122">122) Αποκλείει εδώ την εν τω Φαίδωνι θεωρίαν της μεθέξεως, ήτοι της +εμμονής της ιδέας εν τω φαινομένω, ότι δηλ. το φαινόμενον μετέχει της +ιδέας της ποιότητος αυτού. Ενταύθα η μέθεξις γίνεται μίμησις· το +φαινόμενον δεν μετέχει της ιδέας, αλλ' είναι μίμησις αυτής.</p> + +<p class="note" id="n123">123) Ειπών ότι η διδαχή είναι καρπός του νου, η πειθώ δε της δόξης, +αριθμεί τα τρία στοιχεία της δημιουργίας, ων 1) η ιδέα την οποίαν +εποπτεύει η νόησις, 2) το φαινόμενον ή το πράγμα, ληπτόν υπό της δόξης και +αισθήσεως και 3) η χώρα, αντικείμενον της πίστεως, ήτις είναι το πρώτον +μέρος της δόξης, διότι έτερον, κατώτέρον μέρος είναι η εικασία. Τις είναι +όμως ο νόθος λογισμός, ο Πλάτων δεν εξηγεί.</p> + +<p class="note" id="n124">124) Σφαλερώς αντιλαμβανόμεθα, ότι το να είναι τα πράγματα εν τόπω +είναι νόμος καθολικός. Διότι ο Θεός και αι ιδέαι δεν είναι εν τόπω κατά +Πλάτωνα.</p> + +<p class="note" id="n125">125) Παρομοιάζει την εκ των αισθημάτων προερχομένην δόξαν με την +εντύπωσιν του ονειρώττοντος, όστις όμως νομίζει ότι βλέπει την αλήθειαν. +Εάν λοιπόν ο κόσμος των αισθήσεων είναι ο κόσμος των ονείρων, ο του νου +είναι ο της αληθείας. Η αίσθησις άρα είναι κώλυμα εις τον νουν, διότι τον +εμποδίζει ν' απαλλαγή των όρων του χώρου και του χρόνου.</p> + +<p class="note" id="n126">126) Της ιδέας. Η εικών δεν λαμβάνει ύπαρξιν εκ της ιδέας, ης είναι απλή +μίμησις, αλλ' εξ άλλου, εκ της χώρας. Η ιδέα όμως υπάρχει καθ' εαυτήν +και επομένως δεν δύναται να μεταβή εις άλλο και να γίνη πρότυπον άμα και +εικών. Αλλ' αν αι ιδέαι έχουσιν ύπαρξιν χωριστήν εκτός των πραγμάτων, +δεν έπεται ότι είναι εκτός του Θεού, όστις είναι ουσία, ως αι ιδέαι, ενώ τα +πράγματα δεν είναι ουσία.</p> + + + + + + + + + +<pre> + + + + + +End of the Project Gutenberg EBook of Timaeus, by Plato + +*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK TIMAEUS *** + +***** This file should be named 35453-h.htm or 35453-h.zip ***** +This and all associated files of various formats will be found in: + http://www.gutenberg.org/3/5/4/5/35453/ + +Produced by Sophia Canoni (txt file) and Andrew Sly (html +file). Book provided by Iason Konstantinides. + + +Updated editions will replace the previous one--the old editions +will be renamed. + +Creating the works from public domain print editions means that no +one owns a United States copyright in these works, so the Foundation +(and you!) can copy and distribute it in the United States without +permission and without paying copyright royalties. Special rules, +set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to +copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to +protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project +Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you +charge for the eBooks, unless you receive specific permission. If you +do not charge anything for copies of this eBook, complying with the +rules is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose +such as creation of derivative works, reports, performances and +research. They may be modified and printed and given away--you may do +practically ANYTHING with public domain eBooks. Redistribution is +subject to the trademark license, especially commercial +redistribution. + + + +*** START: FULL LICENSE *** + +THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE +PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK + +To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free +distribution of electronic works, by using or distributing this work +(or any other work associated in any way with the phrase "Project +Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project +Gutenberg-tm License (available with this file or online at +http://gutenberg.org/license). + + +Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm +electronic works + +1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm +electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to +and accept all the terms of this license and intellectual property +(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all +the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy +all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession. +If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project +Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the +terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or +entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8. + +1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be +used on or associated in any way with an electronic work by people who +agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few +things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works +even without complying with the full terms of this agreement. See +paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project +Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement +and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic +works. See paragraph 1.E below. + +1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation" +or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project +Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the +collection are in the public domain in the United States. If an +individual work is in the public domain in the United States and you are +located in the United States, we do not claim a right to prevent you from +copying, distributing, performing, displaying or creating derivative +works based on the work as long as all references to Project Gutenberg +are removed. Of course, we hope that you will support the Project +Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by +freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of +this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with +the work. You can easily comply with the terms of this agreement by +keeping this work in the same format with its attached full Project +Gutenberg-tm License when you share it without charge with others. + +1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern +what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in +a constant state of change. If you are outside the United States, check +the laws of your country in addition to the terms of this agreement +before downloading, copying, displaying, performing, distributing or +creating derivative works based on this work or any other Project +Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning +the copyright status of any work in any country outside the United +States. + +1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: + +1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate +access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently +whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the +phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project +Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, +copied or distributed: + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + +1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived +from the public domain (does not contain a notice indicating that it is +posted with permission of the copyright holder), the work can be copied +and distributed to anyone in the United States without paying any fees +or charges. If you are redistributing or providing access to a work +with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the +work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 +through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the +Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or +1.E.9. + +1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted +with the permission of the copyright holder, your use and distribution +must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional +terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked +to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the +permission of the copyright holder found at the beginning of this work. + +1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm +License terms from this work, or any files containing a part of this +work or any other work associated with Project Gutenberg-tm. + +1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this +electronic work, or any part of this electronic work, without +prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with +active links or immediate access to the full terms of the Project +Gutenberg-tm License. + +1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, +compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any +word processing or hypertext form. However, if you provide access to or +distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than +"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version +posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org), +you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a +copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon +request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other +form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm +License as specified in paragraph 1.E.1. + +1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, +performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works +unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. + +1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing +access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided +that + +- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from + the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method + you already use to calculate your applicable taxes. The fee is + owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he + has agreed to donate royalties under this paragraph to the + Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments + must be paid within 60 days following each date on which you + prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax + returns. Royalty payments should be clearly marked as such and + sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the + address specified in Section 4, "Information about donations to + the Project Gutenberg Literary Archive Foundation." + +- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies + you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he + does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm + License. You must require such a user to return or + destroy all copies of the works possessed in a physical medium + and discontinue all use of and all access to other copies of + Project Gutenberg-tm works. + +- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any + money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the + electronic work is discovered and reported to you within 90 days + of receipt of the work. + +- You comply with all other terms of this agreement for free + distribution of Project Gutenberg-tm works. + +1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm +electronic work or group of works on different terms than are set +forth in this agreement, you must obtain permission in writing from +both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael +Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the +Foundation as set forth in Section 3 below. + +1.F. + +1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable +effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread +public domain works in creating the Project Gutenberg-tm +collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic +works, and the medium on which they may be stored, may contain +"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or +corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual +property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a +computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by +your equipment. + +1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right +of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project +Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project +Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all +liability to you for damages, costs and expenses, including legal +fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT +LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE +PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE +TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE +LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR +INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH +DAMAGE. + +1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a +defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can +receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a +written explanation to the person you received the work from. If you +received the work on a physical medium, you must return the medium with +your written explanation. The person or entity that provided you with +the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a +refund. If you received the work electronically, the person or entity +providing it to you may choose to give you a second opportunity to +receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy +is also defective, you may demand a refund in writing without further +opportunities to fix the problem. + +1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth +in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER +WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO +WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. + +1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied +warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. +If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the +law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be +interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by +the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any +provision of this agreement shall not void the remaining provisions. + +1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the +trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone +providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance +with this agreement, and any volunteers associated with the production, +promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works, +harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, +that arise directly or indirectly from any of the following which you do +or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm +work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any +Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause. + + +Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm + +Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of +electronic works in formats readable by the widest variety of computers +including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists +because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from +people in all walks of life. + +Volunteers and financial support to provide volunteers with the +assistance they need, are critical to reaching Project Gutenberg-tm's +goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will +remain freely available for generations to come. In 2001, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure +and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations. +To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation +and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 +and the Foundation web page at http://www.pglaf.org. + + +Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive +Foundation + +The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit +501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the +state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal +Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification +number is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is posted at +http://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent +permitted by U.S. federal laws and your state's laws. + +The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S. +Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered +throughout numerous locations. Its business office is located at +809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email +business@pglaf.org. Email contact links and up to date contact +information can be found at the Foundation's web site and official +page at http://pglaf.org + +For additional contact information: + Dr. Gregory B. Newby + Chief Executive and Director + gbnewby@pglaf.org + + +Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation + +Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide +spread public support and donations to carry out its mission of +increasing the number of public domain and licensed works that can be +freely distributed in machine readable form accessible by the widest +array of equipment including outdated equipment. Many small donations +($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt +status with the IRS. + +The Foundation is committed to complying with the laws regulating +charities and charitable donations in all 50 states of the United +States. Compliance requirements are not uniform and it takes a +considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up +with these requirements. We do not solicit donations in locations +where we have not received written confirmation of compliance. To +SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any +particular state visit http://pglaf.org + +While we cannot and do not solicit contributions from states where we +have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition +against accepting unsolicited donations from donors in such states who +approach us with offers to donate. + +International donations are gratefully accepted, but we cannot make +any statements concerning tax treatment of donations received from +outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. + +Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation +methods and addresses. Donations are accepted in a number of other +ways including checks, online payments and credit card donations. +To donate, please visit: http://pglaf.org/donate + + +Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic +works. + +Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm +concept of a library of electronic works that could be freely shared +with anyone. For thirty years, he produced and distributed Project +Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support. + + +Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed +editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S. +unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily +keep eBooks in compliance with any particular paper edition. + + +Most people start at our Web site which has the main PG search facility: + + http://www.gutenberg.org + +This Web site includes information about Project Gutenberg-tm, +including how to make donations to the Project Gutenberg Literary +Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to +subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks. + + +</pre> + +</body> +</html> + diff --git a/35453-h/images/cover.jpg b/35453-h/images/cover.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..b29dc1e --- /dev/null +++ b/35453-h/images/cover.jpg diff --git a/35453-h/images/form1.png b/35453-h/images/form1.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..12db1bd --- /dev/null +++ b/35453-h/images/form1.png diff --git a/35453-h/images/form2.png b/35453-h/images/form2.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..469eda5 --- /dev/null +++ b/35453-h/images/form2.png diff --git a/35453-h/images/form3.png b/35453-h/images/form3.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..f0c6620 --- /dev/null +++ b/35453-h/images/form3.png diff --git a/35453-h/images/form4.png b/35453-h/images/form4.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..67f3419 --- /dev/null +++ b/35453-h/images/form4.png diff --git a/35453-h/images/form5.png b/35453-h/images/form5.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..bf52c3f --- /dev/null +++ b/35453-h/images/form5.png diff --git a/35453-h/images/form6.png b/35453-h/images/form6.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..d04f25d --- /dev/null +++ b/35453-h/images/form6.png diff --git a/35453-h/images/form7.png b/35453-h/images/form7.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..4901167 --- /dev/null +++ b/35453-h/images/form7.png diff --git a/35453-h/images/form8.png b/35453-h/images/form8.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..e385681 --- /dev/null +++ b/35453-h/images/form8.png diff --git a/35453-h/images/form9.png b/35453-h/images/form9.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..57822d7 --- /dev/null +++ b/35453-h/images/form9.png diff --git a/35453-h/images/shape1.jpg b/35453-h/images/shape1.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..8efb4d8 --- /dev/null +++ b/35453-h/images/shape1.jpg diff --git a/35453-h/images/shape2.jpg b/35453-h/images/shape2.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..13feed5 --- /dev/null +++ b/35453-h/images/shape2.jpg diff --git a/LICENSE.txt b/LICENSE.txt new file mode 100644 index 0000000..6312041 --- /dev/null +++ b/LICENSE.txt @@ -0,0 +1,11 @@ +This eBook, including all associated images, markup, improvements, +metadata, and any other content or labor, has been confirmed to be +in the PUBLIC DOMAIN IN THE UNITED STATES. + +Procedures for determining public domain status are described in +the "Copyright How-To" at https://www.gutenberg.org. + +No investigation has been made concerning possible copyrights in +jurisdictions other than the United States. Anyone seeking to utilize +this eBook outside of the United States should confirm copyright +status under the laws that apply to them. diff --git a/README.md b/README.md new file mode 100644 index 0000000..97a809d --- /dev/null +++ b/README.md @@ -0,0 +1,2 @@ +Project Gutenberg (https://www.gutenberg.org) public repository for +eBook #35453 (https://www.gutenberg.org/ebooks/35453) |
