initial commit of ebook 16386HEADmain

18 files changed, 6873 insertions, 0 deletions

diff --git a/.gitattributes b/.gitattributes
new file mode 100644
index 0000000..6833f05
--- /dev/null
+++ b/.gitattributes
@@ -0,0 +1,3 @@
+* text=auto
+*.txt text
+*.md text
diff --git a/16386-8.txt b/16386-8.txt
new file mode 100644
index 0000000..8c75af7
--- /dev/null
+++ b/16386-8.txt
@@ -0,0 +1,3083 @@
+The Project Gutenberg EBook of Búhay na Pinagdaanan ni Juan Tamad na Anac
+ni Fabio at ni Sofia, by Anonymous
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+
+Title: Búhay na Pinagdaanan ni Juan Tamad na Anac ni Fabio at ni Sofia
+       Sa Caharian nang Portugal, na Hinango sa Novela
+
+Author: Anonymous
+
+Release Date: July 29, 2005 [EBook #16386]
+
+Language: Tagalog
+
+Character set encoding: ISO-8859-1
+
+*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK BÚHAY NA PINAGDAANAN NI JUAN ***
+
+
+
+
+Produced by Tamiko I. Camacho, Jerome Espinosa Baladad,
+Pilar Somoza and PG Distributed Proofreaders from page
+scans provided by University of Michigan.
+
+
+
+
+
+[Transcriber's note: Tilde g in old Tagalog which is no longer used is
+marked as ~g.]
+
+[Paalala ng nagsalin: May kilay ang mga salitang "ng, mga," at iba pa
+upang ipakita ang dating estilo sa pag-sulat ng Tagalog na sa ngayon
+ay hindi na ginagamit.]
+
+
+[Patalastas: Imprenta at Libreria ni J. Martinez]
+
+
+=BÚHAY NA PINAGDAANAN=
+
+NI
+
+=Juan Tamad=
+
+NA ANAC NI
+
+FABIO AT NI SOFIA.
+
+SA CAHARIAN NANG PORTUGAL,
+
+NA HINAN~GO SA NOVELA.
+
+       * * * * *
+
+=MAYNILA, 1920.=
+
+       * * * * *
+
+IMPRENTA, LIBRERIA AT PAPELERIA
+
+NI
+
+=J. MARTINEZ=
+
+P. Moraga 31-36, Tel. 5005 P. Calderón 108, Cabildo 253
+Intramuros.-Tel. 3283.
+
+
+
+
+BÚHAY NA PINAGDAANAN
+
+NI
+
+=Juan Tamad=
+
+NA ANAC NI
+
+=FABIO AT NI SOFIA=
+
+SA CAHARIAN NANG PORTUGAL,
+
+NA HINAN~GO SA NOVELA.
+
+
+  Oh serenísimang maauaing Iná
+sa tauong cristiano na iyong oveja,
+sa lupa at Lan~git n~galan mo ay siyáng
+tinatauag namin sa toui toui na.
+
+  Icao po ang Torre at cabán n~g tipán
+Iná nang sumacop sa sala nang tanan,
+cami pong inapó ni Eva,t, ni Adán
+sa lubós mong aua cami,i, nananaban.
+
+  Ituto mo rin po Ináng mapagpala
+masayod na lahat yaring ninanasa,
+mapuról cong isip capós na acala
+matutuhan co rin ang isasalita.
+
+  Man~ga camahalang napapauang nobles
+may sinimpang dunong at tahó sa leyes,
+manipis cong alam at salát na isip
+nangahás cahima,t, di talastas batid.
+
+  Lumalacad aco,i, piquít ang capara
+ang landás na daa,i, hindi tanto,t, taya,
+pan~gahás cong isip doon umaasa
+sa pa-honrang lin~gap nang m~ga bihasa.
+
+  Pinagsisiyá na nang bait co,t, isip
+lathala nang verso,i, ayos sa matouid,
+sa man~ga bihasa,i, culang din at lihis
+anyayang pa-honra ay inihihibic.
+
+  Pinupuring tunay niring sumusuyo
+ang man~gag anyayang malin~gaping puso,
+cahit di dalisay sa lustre,i, malabo
+ay paparahin nang brillante at guintó.
+
+  Gayon din sa hindi,t, aayao lumin~gap
+yaring si I.A. nag papasalamat,
+itong ninanasang ibig na matatap
+ay búhay nang isang sa novela,i, banság.
+
+  Na dili umano,i, nang panahóng una
+sa reinong Portugal sabi sa novela,
+sa sacop din nito na Visadang villa
+doon ay mayroong pobreng, mag-asaua.
+
+  Fabio ang lalaqui tunay na pan~galan
+ang casi,t, esposa ay Sofia naman,
+mag-asauang ito,i, buhat nang macasal
+sapól sa dálita,t, ualang pamumuhay.
+
+  Capagca bata na ay itong si Fabio
+hanap búhay niya ay pag jujuego,
+nang magca asaua,i, siya ring oficio
+na pinagcucunan canilang sustento.
+
+  Maguing ilang taón yaong pag sasama
+matrimoniong mahal nag supling namun~ga,
+nang isang lalaquing quias ay maganda
+naguing n~gala,i, Juan nang mabinyagan na.
+
+  Malaqui ang toua,t, ualang pagcaronan
+dito sa cay Juan niyong pag mamahal,
+palibhasa,i, uala at iisa lamang
+di ibig ni Fabiong bata ay oouang.
+
+  Ináng si Sofia,i, ualang guinagaua
+arao, gabi cundi ang pag-aarugá,
+si Fabiong asaua ay palaguing uala
+hanap ang sugalan at pagalagala.
+
+  Pagsapit nang hapon ooui sa bahay
+dadaan sa tinda,t, mamimili naman,
+madla,t, sarisaring man~ga cailan~gan
+na cacanin nila sa pag hahapunan.
+
+  Doon sa canila cun siya,i, dumating
+sa casi,t, esposa ay sisiyasatin,
+baca ang anác tang mutyang guiniguilio
+pina-iiyac mo,t, di mo linilin~gil.
+
+  ¡Iná co! ang sagót ni Sofia naman
+uala acong gaua cun hindi hauacan,
+cahit nag luluto,i, quinacaulayao
+sa pan~gin~gilag co na baca omouang.
+
+  Anitong si Fabio na sintang esposo
+gayon n~ga ang aquing ibig guinugusto,
+icao ay hindi man macapag trabajo
+bata,i, houag lamang pababayaan mo.
+
+  Pagcaca umagang macapag almusal
+paalis na siya,t, punta sa sugalan,
+sa aua n~g Dios guinagaling naman
+sa touing ooui ay may panalunan.
+
+  Lumalaqui naman anác nilang ito
+di nag cacaramdam sa aua ni Cristo,
+matanto at siya,i, mahal na totoo
+ang sugo nang iná,i, hindi asicaso.
+
+  Ináng nag mamahal ay di alintana
+cahit di sumunod cun utusan niya,
+loob ay malinis sa anác na sinta
+palibhasa,i, bugtong at iisa isa.
+
+  Nang mag cabait na,i, naguing cagauian
+umaalis siya sa canilang bahay,
+sa man~ga capoua,i, hindi omaabian
+na naquiquilaró sa canino pa man.
+
+  Sa capan~gilagan nang catauan niya
+at ang catamara,i, siyang nagdadala,
+aalis sa bahay tatanan sa iná
+susuot sa pulóng casucala,i, sadyá.
+
+  Siya ay gumaua doon nang tahanan
+sa puno nang cahoy Betis ang pan~galan,
+na canyang lininis at siya,i, nag lagay
+m~ga baguing hagting na sadyang hihigan.
+
+  Doo,i, uala siyang munting guinagaua
+cundi palagui na lamang nacahiga,
+oras nang tanghali ay saca bababá
+ooui sa bahay pagcain ang sadya.
+
+  Cun siya,i, dumating sa canilang bahay
+ang bati n~g iná,i, saan galing icao,
+si Jua,i, ang sagót ay dini po lamang
+naquipag laró po sa ating cahangan.
+
+  Di naman iimic yaong canyang iná
+sa uica ni Jua,t, natatalastas na,
+ito,i, nag yayabang ¿ano caya baga?
+ang anác cong ito,i, bucod at caiba.
+
+  Nagtataca aco ¡oh Dios sa Lan~git!
+ang bait isip co ay uulic ulic,
+cagagauang ito nang anác cong ibig
+caguilaguilalas at di co malirip.
+
+  Marami rin namang man~ga bata dito
+sa caapid bahay, na naquiquita co,
+itong aquing anác caibang totoo
+na palaguing uala at di masugo co.
+
+  ¿Ano caya bagang talaga nang Dios
+di paquinaban~gan ang anác cong irog?
+gayon ma,i, matamis sa puso co,t, loob
+cun ito ay siyang sa aqui,i, caloob.
+
+  ¡Oh Dios na Hari,t, Pan~ginoong Amá!
+pagcalooban mo ang anác cong sinta,
+amponin mo rin po,t, hulugan nang gracia
+matutong mag silbi sa magulang niya.
+
+  Mulit muling taghoy na inihihibic
+sa Dios na Amá na Hari sa Lan~git,
+cahimanauari ang anác cong ibig
+bigyan nang liuanag carunun~ga,t, bait.
+
+  Saca cun matapos magtatanao tanao
+anác na si Juan ay ibig matingnan,
+cun hindi maquita,i, mananaog naman
+hahanaping pilit ang quinalalagyan.
+
+  Sa man~ga cahangan ay titingnan niya
+ipinag tatanong cundi naquiquita,
+ualang macasabi ooui na siya
+mapanglao ang loob náluha ang matá.
+
+  Cun siya,i, dumating sa canilang bahay
+puputóc ang dibdib ináng mapagmahal,
+ang loob at puso,i, hindi mapalagay
+sa di pagca quita sa anác na hirang.
+
+  Ano pa,t, sa touing gustong cumain na
+siyang pag paroong pag haráp sa iná,
+ináng nalulumbay cun siya,i, maquita
+maguiguinhauahan pusong may balisa.
+
+  Saca uiuicaing ¿ano caya ito?
+saan nangagaling itong aquing bunsó,
+sa touing cacain lamang paririto
+ni anoma,i, hindi paquinaban~gan co.
+
+  Matapos cumain guinaua nang iná
+inaban~gan niya cun saan pupunta,
+iná,i, sumusunod na sa huli niya
+natanto,t, naalman ang tahanang sadyá.
+
+  Naquita ang cahoy na hinahantun~gan
+sa loob nang puló na pinalinisan,
+sadyang may oyayi na tinutulugan
+sa cahoy na Betis doon nalalagay.
+
+  Ang uica nang iná ¡ay Juang anác co!
+may sadya ca palá na tahanan dito,
+¿ano bagang iyong guinagaua rito
+ali,t, sino bagang dito,i, casama mo?
+
+  Anong naisip mo,t, nasoc sa acala
+dito ca nalugmoc anong guinagaua,
+talastas mo naman at hindi cailá
+mahal na amá mo ay palaguing uala.
+
+  Nag-iisa aco,t, uala cundi icao
+dapat casamahin sa gabi at arao,
+icao naman bunsó ay sa toui lamang
+na gustong cumain nonoui sa bahay.
+
+  Aco ay paano ¡oh anác cong guilio!
+nag tataglay aco sacuna,t, hilahil,
+mahal na amá mo sa ati,i, uala rin
+sa sang-lingo,i, minsan lamang cun dumating.
+
+  Saca icao nama,i, di co maasahan
+palaguing uala ca,t, dito tumatahan,
+mabuti n~ga rito,t, icao ay maaluan
+mula n~gayo,i, icao,i, Tamad na si Juan.
+
+  Di naman sumagót sa man~ga sinambit
+sa iná,i, ang matá ay di maititig,
+ang loob at puso niya,i, may pan~ganib
+na baca ang iná ay may dalang galit.
+
+  Iniuan na roo,t, noui na ang iná
+lumalacad siyang náluha ang matá,
+¡Jesús co! ang uica bucod at caiba
+itong aquing anác na iisa isa.
+
+  Esposong si Fabio,i, siyang sabihin co
+caya cun umoui ay nag mamacatlo,
+hanap búhay niya na pag jujuego
+sinasamá siya at palaguing talo.
+
+  Siya ma,i, narating sa canilang bahay
+cun minsan ay di na naoosisa man,
+ang anác na bugtóng na sa puso,i, mahal
+loob ay balisa,t, ualang mapuhunan.
+
+  Mana,i, isang arao ang uica ni Fabio
+esposa cong sinta tanong co sa iyo,
+¿baquin baga aco,i, touing paririto
+di co naquiquita ang anác tang bunsó?
+
+  Sintang esposo co sagót ni Sofia
+di anong gagauin sa Dios talaga,
+di mo n~ga talastas at dito,i, uala ca
+m~ga cagauian nang bunsóng anác ta.
+
+  N~gayo,i, ang tauag co ay si Juang Tamad
+dahil sa ugaling caiba sa lahat,
+touing macacain panaog na agad
+pupunta sa puló sa loob nang gubat.
+
+  Aquing sasabihin at nang matanto mo
+cabiac nang pusong casi,t, esposo co,
+bunsóng anác nata,i, pagcacaalis mo
+ay palaguing uala,t, di nasusugo co.
+
+  Cung aquing hanapi,t, tingnan sa laroan
+sa m~ga barcada batang caramihan,
+ay hindi calaró uala,t, cung nasaan
+loob co,i, agad na na malulupaypay.
+
+  Babalic na acong puputóc ang dibdib
+sa di pagcamalas sa anác tang ibig,
+sa daluang matá co luha,i, nabalisbis
+sa iyo esposo ay inihihibic.
+
+  Di co pag aanhin mana,i, isang arao
+ang loob co,t, puso,i, di na mapalagay,
+niyong matanghaling tatapat ang arao
+oras nang pagcain dumating na naman.
+
+  Nasoc sa isip co,i, aquing susubuquin
+pinag aban~gan co niyong macacain,
+tica nang loob co ay aquing susundin
+ang pinarorona,i, n~g aquing malining.
+
+  Anác ta,i, nanaog n~g macacain na
+sumusunod acong na sa huli niya,
+uala siyang malay at di naquiquita
+naalman co yaon na tahanan niya.
+
+  May cahoy na Betis san~ga,i, malalabay
+sa loob nang puló na pinalinisan,
+sa cahoy na yaon siya ay nag lagay
+man~ga baguing hagting parang oyayihan.
+
+  Ang sagót ni Fabio ¡oh Jesús na Amá!
+ano caya,t, gayon ang anác tang sinta,
+lulan niring dibdib at nasang talaga
+papapag-araling capara nang iba.
+
+  Di anong gagauin ay cun siyang bigay
+sa atin nang Dios na Amáng Maycapal,
+ay houag isucal puso,t, calooban
+lagacan din siya niyong graciang mahal.
+
+  Nagsama ang dalua,t, naparoong tiquis
+puló ay sinoot at ibig mabatid,
+nang si Juan Tamad datna,i, nahihilig
+himbing nang pagtulog at hilic na hilic.
+
+  Dinulog nang amáng marahang marahan
+anác niyang bunsó ay canyang pinucao,
+guising ca anác co at paquimatyagan
+acong iyong amá na na sa ligamgam.
+
+  Naguising pagdaca na may dalang tacot
+tinangnan n~g amá t, ang noo,i, tinutóp,
+mag pacahusay ca,t, tumauag sa Dios
+ualin sa panimdim sacuna nang loob.
+
+  Aco,i, bago lamang na cararating pa
+pinangalin~gan co ay malayong sadyá,
+sa atin ay di co icao naquiquita
+aquing itinanong sa mutyá mong iná.
+
+  Sumasagót siya luha,i, nabalisbis
+sa daluang matá perlas ang cauan~gis,
+nagulumihanan ang puso co,t, dibdib
+n~g oras na yao,i, nagdilim ang isip.
+
+  Nang aquing malining pauang maunaua
+ang sa iyong ináng m~ga sabi,t, uica,
+sa daluang matá co,i, umagos ang luha
+sa laquing hinayang sa anác cong mutyá.
+
+  ¿Oh bunsong anác co,i, baquit caya naman
+cabutóng iná mo,i, pinababayaan?
+talastas mo aco na uala sa bahay
+lagay ang loob co,t, ang casama,i, icao.
+
+  N~gayo,i, sumagót ca,t, n~g maalaman co
+lulan nang loob mo,t, m~ga guinugusto,
+di paquinaban~gan icao nang iná mong
+lauong nag aruga,t, nag pasupasuso.
+
+  ¿Cundi ca mag silbi,t, mag lingcod sa amin
+ano caya bagang iyong mararating?
+búhay ang puhunan n~g iná mong guilio
+saca n~gayo,i, di mo siya gagantihin.
+
+  Tunghay ang muc-ha mo,t, matá ay isulyáp
+sagutin mo aco nang nasa mo,t, han~gad,
+ang hiya at tacot siyang nag-aalab
+caya di mangyaring bibig ay mabigcas.
+
+  Yayamang di ca rin sumagót sa aquin
+malis cana dito,t, moui ca sa atin,
+ang calooban mo ay iyong baguhin
+at sa magulang mo,i, mag silbing magaling.
+
+  At houag ca ritong mag papalumagác
+sa loob nang pulóng casucalang gubat,
+tumatahan dito ay hayop na lahat
+hindi ang para mong cay Cristong ovejas.
+
+  Di naman sumouay pagdaca,i, sumama
+Tamad na si Juan sa gusto nang amá,
+pagdating sa bahay ang uica sa canya
+anác co ay dinguin hatol cong lahat na.
+
+  Magpamula n~gayon magbago nang loob
+at dumalan~gin ca sa Poong cay Jesús,
+sa amá,t, iná mo,i, magsilbi nang lubós
+nang ang aua niya sa iyo,i, idulot.
+
+  Isilid sa loob houag calimutan
+sa umaga,t, hapon icao ay mag dasal,
+pintacasinin mo ang Vírgeng maalam
+n~g caauaan cang gracia ay pacamtan.
+
+  Houag cang aalis dito,t, pumirme na
+sa arao at gabi n~g macasama ca,
+ang mahal mong iná,i, nag-iisa isa
+ualang masusugo cun dito,i, uala ca.
+
+  Tuloy namang icao ay ibibilí co
+n~g isang cartillang mapag aralan mo,
+di man macapasoc icao sa maestro
+ay tuturuan ca guilio na iná mo.
+
+  Ani Juan Tamad na sagót sa amá
+lahat ninyong hatol aco,i, tatalima,
+susunod sa utos aco po nang iná
+at saca sa Dios mananalan~gin pa.
+
+  Malaqui po amá yaring catouaan
+sa inyong sinabing aco ay mag aral,
+at harin~garin po na aco,i, casihan
+na matutuhan co gauang cabanalan.
+
+  Bumilí ang amá n~g isang cartilla,
+at si Juan Tamad ay tinuruan na
+niyong sarisaring pan~galan nang letra
+sa A nag pamula,t, pinaquiquilala.
+
+  Ang uica ni Fabio,i, salamat sa Dios
+at sa hicayat co anác co,i, nasunod,
+iyong tuturuan esposa cong irog
+harin~ga,t, maalman cartilla,i, matalós.
+
+  Iiuan co cayo,t, aalis na muna
+mag hahanap búhay na ating magasta,
+icao na anác co,i, maquiquinig baga
+houag mag susutil sa mahal mong iná.
+
+  Oó po amá co,t, tatalimahin co
+mag papacasaquit na mag-aral aco,
+harin~ga,t, loobin nang Poong si Cristo
+na maguing Pari rin acong anác ninyo.
+
+  Sa sagót na yao,i, ga mapapan~giti
+ang amáng si Fabio niyong talumpati,
+salitang may daguil at umaaglahi
+sa man~ga magulang ay parang tagurí.
+
+  Sa casi,t, esposa ay napaalam na
+tumun~go sa dating paroronan niya,
+nang quinabucasan niyong maumaga
+si Jua,i, uala na at nacaalis na.
+
+  Si Sofiang iná,i, di na matahimic
+mapanglao ang loob puputóc ang dibdib,
+inantayan lamang amá,i, nacaalis
+lumayas na nama,t, sa puló,i, nagbalic.
+
+  Naparoong agad at canyang tiningnan
+dahilan sa hindi siya mapalagay,
+dinatnan ang anác na nagugulaylay
+sa oyaying baguing na dating tulugan.
+
+  Ang bati nang iná ¡ay bunsóng anác co!
+baquin naman icao,i, muling naparito
+bilin nang amá mo,t, pan~gusap sa iyo
+houag cang aalis icao,i, casama co.
+
+  Di icao ay dico n~gayon malilin~gil
+di matuturuan at uala sa atin,
+di po cailan~gan yaon cun sa aquin
+cartilla po iná,i, paua co nang lining.
+
+  Unauain ninyo at aquing tuturan
+linalamán noo,t, m~ga cahulugan,
+yaong letrang =C=, iná,i, caharian
+nang Dios na Amáng macapangyarihan.
+
+  Yaong letrang =a=, na munting casunod
+angeles na madlang catoto nang Dios,
+sa coro ay pauang nag pupuring lubós
+sa Amáng lumic-ha nitong sangsinucob.
+
+  Yaong letrang =r=, bilang pacaitlo
+si Maríang Vírgeng Ináng masaclolo,
+Reinang tinatanghál nitong boong Mundo
+sacdalan nang tanang ovejas ni Cristo.
+
+  Yaong letrang =t=, ay ang cahulugan
+tribunal nang Dios talarong timban~gan,
+masama,t, magaling doon matitingnan
+ang juicio nang Dios pagdating nang arao.
+
+  Yaong letrang =i=, cahulugang dala
+Imperio at bayan nang Dios na Amá,
+ang lahat nang banál doon naquiquita
+na nan~gag pupuring touang ualang hanga.
+
+  Yaong letrang =ll=, ay ang cahulugan
+iná po ay dinguin at aquing tuturan,
+ang Dios na Amá,i, caya nagpalagay
+gloria,t, infierno na pag pipilian.
+
+  Ang tauo sa mundong inapó ni Eva
+anomang ibiguin pahintulot niya,
+cun caya nag lagay ay laang talaga
+sucat pag palagyan pagdating nang ora.
+
+  At ang letrang =a=, bilang catapusán
+cahulugan naman ay inyong paquingan,
+pagdating nang arao na tayo,i, hucumán
+mayama,t, mahirap paparehong tunay.
+
+  Sa Dios ay uala na malaqui,t, muntic
+at ualang marunong ualang ignorantes,
+uala namang Papa,t, ualang Cardenales
+paparehong lahat pagdating nang guhit.
+
+  Narin~gig na ninyo lahat cong binaybay
+di na dapat yata na aco,i, mag-aral,
+hindi macasagót iná,i, natiguilan
+at pauang totoo ang man~ga sinaysay.
+
+  Ani Juang Tamad umoui na cayo
+sa bahay iná po,t, doo,i, ualang tauo,
+houag pag pilitan na paalsin dito
+at dito po nama,i, ualang basag-ulo.
+
+  Ang iná ni Juan tantong nagtataca
+sa man~ga sinaysay tungcol sa cartilla,
+ganitong cabata,t, di nag-aaral pa
+ano,t, naalaman tanang significa.
+
+  Anhin co ang letra,t, siya,i, tinuruan
+caya naquilala ang man~ga pan~galan,
+ay baquit naalman dalang cahulugan
+sulat na cartilla quinapapalagyan.
+
+  Sa ganitong ito ay pahat pang pahat
+sasampuo pang taón dinadalang edad,
+natutuhan itong casaysayang lahat
+biyaya nang Dios na sa caniya,i, lagac.
+
+  At saca umalis canyang iniuan na
+habang lumalacad náluha ang matá,
+aco ay paano uala ang asaua
+saca ang anác co ay di macasama.
+
+  Yaring catauan co caya ay paano
+na caaua aua ang calagayan co,
+¡oh Vírgen Maríang Ináng masaclolo
+matiis co rin po ang hirap na ito!
+
+  Itong aquing anác na iisang tunay
+dapat casamahin sa gabi at arao,
+touing magugutom siya,i, saca lamang
+na naparirito,t, pagcain ang pacay.
+
+  Macapangyarihan na iisang Dios
+lauitan nang aua ang palad cong capós,
+alalayan mo po mahina cong loob
+na houag din nauang madaig nang tucsó.
+
+  Bugtong niyang anác na si Juang Tamad
+na nasa sa puló sa loob nang gubat,
+ang canyang cartilla,i, laguing hauac hauac
+binabasa niya at buclat nang buclat.
+
+  Ang pagbasa niyang inuulit ulit
+¡oh Dios na Haring aquing iniibig,
+hulugan mo aco nang biyayang bait
+at biyayang graciang ualang caholilip!
+
+  Saca isusunod hulugan mo aco
+nang biyayang aua sa pagca higa co,
+ipanatag mo po yaring catauan co
+sa ligayang lubos ilayó sa tucsó.
+
+  Macapangyarihang Amáng maauain
+bigyan mo po aco nang aquing cacanin,
+sa pagca higa co,i, idulot sa aquin
+iinuming tubig naman ay gayon din.
+
+  Cun siya,i, iníp na niyong pagca higa
+sa canyang oyayi siya ay bababá,
+sa pag mamadali nagcacandadapa
+pupunta sa iná,t, mag papacabuya.
+
+  At cun macatapos siya,i, macacain
+aalis na muli puló,i, tutun~guhin,
+hihiga pagdaca sa oyaying baguing
+matutulog siya nang himbing na himbing.
+
+  Ano,i, nang dumating yaong canyang amá
+agad itinanong sa esposang sinta,
+ang bunsóng anác co,i, nasasaan baga
+baquin uala rito,i, di co naquiquita.
+
+  Sa casi,t, esposang isinagót naman
+nang macaalis cang quinaumagahan,
+macaban~gon aco,i, uala,t, cun nasaan
+at nag balic pala sa dating tahanan.
+
+  ¿Ano caya Dios? ang uica ni Fabio
+gayon ang ugali nang anac cong bunsó,
+marami rin naman na naquiquita co,
+caiba at tamad di tumahan dito.
+
+  Sagót ni Sofia ay mabuti naman
+at doon ay uala na macacaauay,
+cun palaguing sama sa man~ga laroan
+ay macacausap nang sino,t, alin man.
+
+  Caya houag mo nang piliting hanapin
+ang tamad na tauo,i, anhin man at anhin,
+sintang esposo co,i, pamanhic at hilíng
+aguantahin mo na,t, talaga sa atin.
+
+  Hindi na tumutol nang anoman siya
+sinunod ang hilíng nang casi,t, esposa,
+mag mula na noon silang mag-asaua
+lumagay ang loob di na alintana.
+
+  Sa touing darating na gustong cumain
+ni anoma,i, uala silang sasabihin,
+pinapara nilang uala sa panimdim
+panatag ang loob sa Dios ay hayin.
+
+  Ito namang anác ay di nag tatanong
+at anoma,i, uala na inioon~goy,
+sa canyang tahana,i, laguing naroroon
+sa oyaying baguing humiga,t, buman~gon.
+
+  Mana,i, isang gabi na catahimican
+sa oyayi niya ay nagugulaylay,
+himbing nang pag tulog siya,i, linapitan
+nang isang matanda,t, cagyat na pinucao.
+
+  Juan ang uinica icao ay gumising
+at aco sa iyo ay may sasabihin,
+nag ban~gon pagdaca ang sagót ay baquin
+ano po ang gusto ibig cong malining.
+
+  Tinatatap quita caya naparito
+at cucumustahin ang calagayan mo,
+mahaba nang arao pagtahan mo dito
+di nag caca pulong icao man at aco.
+
+  Nuno po,i, malaqui tinangap cong toua
+tinatatap ninyo calagayang abá,
+maraming salamat Dios ang mag pala
+pagcalooban din tayo nang biyaya.
+
+  Sa matandang sagót dito sa cay Juan
+pagtahan mo dito,i, nag-iisa lamang,
+icao,i, bibigyan co,t, pagcacalooban
+isang batóng munting perlas ang cabagay.
+
+  Iniabot niya cay Juan ang bató
+at pinag bilinang ang uica,i, ganito,
+pacaiin~gatan at mamahalin mo
+houag masasabi sa alin ma,t, sino.
+
+  At ang batóng iya,i, ang virtud na dala
+anomang hin~gin mo,i, agad bibigyan ca,
+pacamamahali,t, in~gatan mo siya
+houag masasabi sa ama mo,t, iná.
+
+  Tumangap nang touang hindi ano lamang
+pag papasalamat niya,i, ualang hangan,
+nuno po,i, sa inyong caloob at bigay
+ano cayang aquing igaganti naman.
+
+  Sagót nang matanda,i, houag cang manimdim
+at anoma,i, houag may alalahanin,
+anopa,t, ang aquing muli,t, muling bilin
+dati mong ugali houag babaguhin.
+
+  At halos dagdagan pag tauag sa Dios
+pa pag-alabin mo puso sa pag-irog,
+pag papalain ca,t, gagantihing lubós
+loualhating gloriang ualang pagcatapos.
+
+  Saca napaalam matanda,i, nalis na
+at si Juang Tamad iniuan na niya,
+sa canyang oyayi nahilig pagdaca
+cartilla,i, tinangna,t, canyang binabasa.
+
+  Uala siyang tahan nang quinabubuclat
+fojas nang cartilla,i, nababasang lahat,
+na ang sinasambit sa canya,i, igauad
+nang Dios na Amá yaong graciang uagás.
+
+  Saca yaong tatlong cabanalang lubós
+na dapat sunurin nang tauong cristianos,
+inuulit ulit na uicang mataós
+na manampalataya,t, manalig sa Dios.
+
+  At yaong icatlo ay pacaibiguin
+ang Amáng Maycapal sambahi,t, purihin,
+ang capoua tauo,i, sintahi,t, ibiguin
+para nang pag-ibig sa sariling atin.
+
+  Salit salit itong canyang binabasa
+touing bubuclatin sulat na cartilla,
+naguing ganting pála ay binigyan siya
+batóng encantadong lubhang mahalaga.
+
+  Mahabang panahóng canyang in~gat-in~gat
+ni sinoma,i, uala na na cacamatyag,
+bilin nang matanda,i, canyang guinaganáp
+pag mamahal niya,i, ualang macatulad.
+
+  Nang siya,i, mabigyan niyong Nuno niya
+batóng encantadong perlas ang capara,
+isang arao n~gani na icacain na
+sa bató,i, humin~gi nang isang comida.
+
+  At uinica niyang icao aquing bató
+na bigay sa aquin matandang Nuno co,
+icao ay mag handa n~g putahing husto
+na aquing cacani,t, nagugutom aco.
+
+  Ualang liuag liuag lumabas na agad
+ang isang lamesa,t, casangcapang lahat,
+sari saring lutong man~ga masasarap
+nacaliligaya sa matáng mamalas.
+
+  Dumulóg na siya at agad cumain
+man~ga catouaa,i, di sucat sabihin,
+saca nang matapos ang ipinag turing
+icao aquing bató ligpitin n~gayon din.
+
+  Nasunod na lahat man~ga cahilin~gan
+lamesa at lahat agad nang naparam,
+pag papasalamat niya,i, ualang hangan
+sa matandang Nunong sa canya,i, nagbigáy.
+
+  At di na umuli na humin~gi siya
+tiniticman lamang batóng encantada,
+ang nasoc sa loob inaala-ala
+baca mamalayan nang magulang niya.
+
+  Sa capan~gilagan na baca malining
+ang ugaling dati ang guinagaua rin,
+sa touing tanghaling oras nang pagcain
+ay ualang pag sala,t, siya ay darating.
+
+  Yaong canyang amá,i, dinatnan nang damdam
+hindi macaalis na mag hanap búhay,
+guilio niyang iná loob ay mapanglao
+ualang macacain ala alang tunay.
+
+  Juan ang uinica niyong canyang iná
+icao baga bunsó ay paano baga,
+amá mo,i, may saquít ay saan cucuha
+nang ating cacanin cundi mag hanap ca.
+
+  Sumagót si Juan oó po Iná co
+houag pong manimdim ang bahala,i, aco,
+hindi mauaualan nang cacanin tayo
+humin~gi po lamang sa Poong cay Cristo.
+
+  Totoo n~ga yaon ang uica nang iná
+at tayo,i, sa Dios lubós umaasa,
+dapua,t, cun hindi mag tatrabajo ca
+di ca rin bibigyan cun nacaugmoc ca.
+
+  Umuling sumagót sa iná si Juan
+di n~ga po bibigyan cun hindi maalam,
+cun ang ating loob manalig na tunay
+humin~gi ma,t, di man ay caaauaan.
+
+  Cahulugan iná nang ipinagturing
+tauo,i, cailangang sa Dios ay hin~gin,
+bago mag trabajo,i, dapat manalan~gin
+humin~gi nang aua,t, nang maquinabang din.
+
+  Houag pong manimdim mahal na iná co
+di po mauauala ang aua ni Cristo,
+malacás po lamang yaring catauan co
+ay mag tatrabajo,t, macaquita aco.
+
+  Salamat cun gayon dapat n~gang asahan
+palibhasa,i, uala cundi icao lamang,
+quita mona itong ating calagayan
+na ualang di uala at cahambal hambal.
+
+  Doon sa tubigan icao,i, pumaroon
+cahima,t, bitoo,i, manglimot ca roon,
+lacad nang madali,t, houag malalauon
+at ang iyong amá,i, lubhang nagugutom.
+
+  Naparoon siya at hindi sumouay
+tuloy nag dala pa nang sadyang sisidlan
+n~g siya,i, sumapit sa catubiganan
+may ilog na isang canyang tatauirán.
+
+  Tumiguil na roo,t, di tumauid siya
+doon manglilimot ang nasang talaga,
+linibot ang ilog nag mamalas siya
+n~g man~ga bitoo ay di macaquita.
+
+  Di nalauong oras cagyat sa sisipót
+ang man~ga bitoo na dala nang agos,
+natoua,t, ang uica,i, salamat sa Dios
+may madadala na sa ináng nag-utos.
+
+  Hindi natatanto niya,t, naaalman
+ang bitoong yaon ualang man~ga laman,
+na tapon nang tauong man~ga balat laman
+ay siyang sinaguip isina sisidlan.
+
+  Yumao na siya,t, lacad ay matulin
+ang toua nang loob di sucat sabihin,
+sa pag mamadali halos na liparin
+ang canilang bahay agad nang marating.
+
+  Ano,i, n~g dumating maquita nang iná
+ang toua nang loob ualang macapara,
+salamat ang uica,t, macacacain na
+may maiuulam may saquít mong amá.
+
+  Sa pag mamadali ni Sofia naman
+ang casi,t, esposo,i, quinagugutuman,
+hindi natatanto,i, ilinutong minsan
+ang m~ga bitoo,i, balat ualang laman.
+
+  Hinan~go sa palloc niyong maluto na
+saca pa naalman~g man~ga balat pala,
+ang uica sa anác ay cun baquin baga
+man~ga ualang laman ano,t, nanglimot ca.
+
+  Sa dalauang matá luha,i, bumalisbis
+nalumbay ang loob at siya,i, tuman~gis,
+boong acala co at lulan nang dibdib
+may ma-iuulam ang esposong ibig.
+
+  ¡Ay! baquit ca caya naman nagca gayon
+pumulot nang balat na sa tauong tapon,
+sa tubiga,i, di ca palá nag tutuloy
+bitoong marami doon naroroon.
+
+  Hindi na tumutol sa uica nang iná
+nag balic na muli na nag madali na,
+tumauid nang ilog at hinanap niya
+ang quinalalagyan bitoong lahat na.
+
+  Natagpuan niya yaong caramihan
+nanglimot na siya,t, lagay na sisidlan,
+ano,i, nang mapuno,i, umoui na naman
+at ang ala ala iná,i, nag-iintay.
+
+  Natoua ang loob nang siya,i, dumating
+ang uica,i, ito n~ga bitoong magaling,
+linuto pagdaca,t, caniyang inihayin
+sa sintang asaua ay ipinacain.
+
+  Sa aua nang Dios at Vírgen María
+niyong macacain nag tamóng guinhaua,
+inulit cay Juan niyong canyang iná
+baquit sa primero,i, balat ang dinala.
+
+  Ang cay Juang Tamad na ipinag turing
+iná po,i, di baga yao,i, bitoo rin
+di ninyo sinabi at ipinalining
+bitoong may lama,i, siya cong cucunin.
+
+  Ang uica sa canya,i, icao pala naman
+di naquiquilala bitoong may laman,
+lumuti,t, may taquip iyong tatandaan
+cun icao ay aquing muling pag utusan.
+
+  Cayo po ang tacsil ina,t, hindi aco
+di liniliuanag cun mag utos cayo,
+di dapat sisihin acong anác ninyo
+ualang casalanan at na sasa inyo.
+
+  Sa ganitong pulong at pag uusapan
+asauang may damdam naquiquinig naman,
+nag uica,t, sinabi na may catouiran
+esposa cong sinta ang anác tang iyan.
+
+  Sagót ni Sofia sa casi,t, esposo
+sa anác tang iya,i, nag tataca aco,
+di naman marunong at ualang estudio
+cun baquit maalam parang abogado.
+
+  Tingnan mo esposo,t, aquing sasabihin
+nang na sasa pulóng aquing cacaonin,
+sulat na cartilla,i, sinaysay sa aquin
+tanang significa ay ipinalining.
+
+  Di sucat mamangha ang puso mo,t, loob
+sa canitang anác maalam at talós,
+pag quinacasihan niyong Poong Dios
+daig pa n~ga,t, talo ang nan~gag estudios.
+
+  Salamat sa Dios ang uica nang amá
+at di man nag aral may sinimpang ciencia,
+cahimanauari ay ituto siya
+sa capayapaan na toua,t, ligaya.
+
+  Sa usapang yaon nang canyang magulang
+hindi umiimic cahit caputoc man,
+anopa,t, ang puso,i, tumatangap naman
+nang galac na toua ayon sa sinaysay.
+
+  Ano,i, nang matapos ang canilang pulong
+sa amá,t, sa iná ang uica ay gayon,
+man~ga loob ninyo,i, houag malingatong
+at mag hahanap na mag pamula n~gayon.
+
+  Maguing ilang arao siya ay nalis na
+reino nang Portugal ang canyang pinunta,
+ang nasa nang loob at ticang talaga
+balang hanap buhay papasucan niya.
+
+  Nang dumating doo,i, di rin nag hahanap
+uala siyang gaua cun hindi humicap,
+ang pagcain niya ay sa batóng in~gat
+doon humihin~gi pag dating nang oras.
+
+  Sa lugar na ualang sucat macaquita
+siya,i, paroroon bato,i, tatangnan na,
+saca sasabihing daling mag handa ca
+n~g comida,t, aco ay nagugutom na.
+
+  At pagcacatapos siya,i, macacain
+ang uica sa bató,i, madaling ligpitin,
+inaala ala ay baca malining
+nang capoua tauo na sino ma,t, alin.
+
+  Nang maguing sanglingo itong nacaraan
+pagca tahan niya sa reinong Portugal,
+isang hating gabi,i, na catahimican
+batóng encantado,i, quinuha,t, tinangnan.
+
+  At sinabi niyang icao aquing bató
+na bigay sa aquin matandang Nuno co,
+daluang sacong bigas sa ami,i, dalhin mo
+para cacainin nang amá,t, iná co.
+
+  Gayon ang pan~gulam ay iyong samahan
+sundin mong madali,t, huag cang magculang,
+nang oras na yaon agad naganapan
+sinunod nang batóng canyang casangcapan.
+
+  Ano,i, nang maguising ang amá at iná
+daluang sacong bigas naquita pagdaca,
+sa guitna nang bahay at may casama pa
+na isda at ulam loob ay nag taca.
+
+  Ináng si Sofia ay agad namanglao
+malaquing totoo dalang gunamgunam,
+ang esposong sinta,i, canyang tinauagan
+aco ang uinica,i, hindi mapalagay.
+
+  Ito,i, saan galing na bigas na ito
+taglay cong pangamba,i, malaquing totoo,
+baca ito,i, dala nang anác tang bunso
+pinagmulan nito ay ala-ala co.
+
+  Ang paquiramdam co cataua,i, malambót
+hangan di co ito matanto,t, matalós,
+asaua cong sinta sa gusto co,i, sunod
+nang di alinlan~gan ang puso co,t, loob.
+
+  Icao ay umoui,t, pumasoc sa reino
+ang man~ga tindaha,i, pauang libutin mo,
+na cun may nangyaring anoman at ano
+hindi masasarhan ang bibig nang tauo.
+
+  Sa sintang esposa si Fabio,i, sumunod
+umoui sa reino at nag libot libot,
+siya ma,i, may roon na dala ring tacot
+na hindi mauala pan~gambá nang loob.
+
+  Nang ualang maquitang man~ga capulun~gan
+ni balitang hugong tungcol sa nacauan,
+cun dito,i, may roong tindahang naualan
+hindi malilihim pilit maaalman.
+
+  Lumagay ang loob umahon na siya
+sa Visadang villa tumun~go pagdaca,
+ano,i, nang dumating bati ni Sofia
+ano ang lacad mo n~gayo,i, magsabi ca.
+
+  Ang sagót ni Fabio esposa cong irog
+ang bagay na yao,i, ualin mo sa loob,
+lahat nang tindahan ay aquing nalibot
+ualang nanaualan houag cang malungcot.
+
+  Man~ga calumbayan ni Sofiang sinta
+nang matanto yaong sabi nang asaua,
+nasaulang muli para nang dati ca
+anác niya lamang siyang ala-ala.
+
+  N~gayo,i, sanglingo nang nacaalis dito
+di pa bumabalic na guilio na aco,
+saan cayang lugar yaon napatun~go
+baquin di hanapin sintang asaua co.
+
+  Ang sagót ni Fabio,i, houag cang manimdim
+cun hindi narating aquing hahanapin,
+di baga,i, nang malis paalam sa atin
+mag hahanap búhay cacainin natin.
+
+  Totoo n~ga yaon sangayonan quita
+mag hahanap búhay nang paalam siya,
+una,i, ang pag guilio saca ang isa pa
+maalman ang bigas cun saan quinuha.
+
+  Hindi na natuloy si Fabio,i, naghanap
+cagyát sa darating ang canilang anác,
+nan~gag comustahan saca siniyasat
+cun sinong nagdala daluang sacong bigas.
+
+  Aco po ang sagót mahal na iná co
+ang siyang nag utos nag padala rito,
+at ala-ala co,i, magugutom cayo
+pinag hanapan po ang ibinili co.
+
+  Anác co,i, cun caya hindi mapalagay
+loob co,i, palagui na may gunamgunam,
+at hindi mauala pag aalinlan~gan
+pinag mulan nito,i, ibig cong maalman.
+
+  Diyata,i, cun gayong pinag hanapan mo
+malaqui ang toua nang puso,t, loob co,
+anong colocacion tanong co sa iyo
+ang pinapasucan ay anong trabajo.
+
+  Iná po,i, bala na na nacacayanan
+na iniuupa nang sino,t, alin man,
+pinapasucan co,t, macaquita lamang
+maiisustento sa man~ga magulang.
+
+  Sa iyong tinuran oh bunsó cong sinta
+tinangap cong toua,i, ualang macapara,
+caming nag aruga,i, inaala-ala
+cacasihin ca rin nang Dios na Amá.
+
+  Aalis na muli,t, ang pag hahanap co
+iná,i, matitiguil cun tumahan dito,
+pinuntahan niya,i, Portugal ding reino,t,
+marami na roon siyang amistado.
+
+  Ito,i, sabi lamang sa canyang magulang
+na siya ay doo,i, mag hahanap buhay,
+bago,i, ualang gaua cung hindi mag pasial
+sa man~ga amistad naquiqui paglibang.
+
+  Cun caya marami siyang caquilala
+dahil sa ugaling ipinaquiquita,
+sinomang mag utos sinusunod niya
+houag lamang hindi niya nacacaya.
+
+  Cun siya,i, pacanin nang alin ma,t, sino
+ay hindi cumai,t, ayao na totoo,
+uiuicain nila,i, icao ay paano
+panagót na lamang ay busóg pa aco.
+
+  Siya ay mayroong naguing caibigan
+na casama sama sa gabi at arao,
+saan man paroo,i, di naghihiualay
+parang magcapatid ang pagsasamahan.
+
+  Caibigang ito,i, taga Babilonia
+capoua binatang pareho ang dalua,
+caya naroroo,i, layás sa canila
+ang sabi,t, pahayag tumampo sa amá.
+
+  Mana,i, isang arao sila,i, may naranan
+na maraming tauo,t, mayroong baysanan,
+sila ay pumanhic ibig na matingnan
+ang novio at novia na bagong quinasal.
+
+  Palibhasa,i, dati at caugalian na
+tungcól casam ento ay mayroong boda,
+ang nan~garoroon ay niyaya sila
+at pinacacain magcasamang dalua.
+
+  N~gala,i, Feliciano niyong caibigan
+pagdaca,i, dumulóg na cumain naman,
+si Juan ay hindi,t, totoong naayao
+siya rao ay busóg ang sagót sa tanan.
+
+  At nang macacain ay napaalam na
+sila,i, nag pupulong sa paglacad nila,
+ani Feliciano aco,i, nag tatacá
+caibigang Juan cung baquit gayon ca.
+
+  Umaga,t, tanghali maguing sa hapunan
+di co naquiquita na cumain icao,
+icao baga,i, santong ualang cagutuman
+sa iyo ay aco,i, nag cacamamanghan.
+
+  Caibigang Sanoy aco,i, hindi santo
+naguing ugali na capagca bata co,
+pagdating nang oras ang guinagaua co
+iinom nang tubig ay busóg na aco.
+
+  ¡Jesús! ang uinica niyong caibigan
+namamaang aco sa iyong tinuran,
+¿sino caya baga sa mundong ibabao
+sa tubig na lamang tauo,i, mabubuhay?
+
+  Ang sagót ni Juan aco n~ga amigo
+sa pag inom lamang nabubuhay aco,
+magaling pa icao ani Feliciano
+ualang cagastahan at daig mo aco.
+
+  Bago,i, hindi gayo,t, ang paraan niya
+cusang nahiualay sa canyang casama,
+at sa batóng in~gat niyang encantada
+doon humihin~gi nang pagcain niya.
+
+  Hahanap nang lugar mabuting tayuan
+na uala sinomang sucat macamalay,
+at cun matapos na,i, babalic na naman
+sa cay Felicianong canyang caibigan.
+
+  Ganitong palagui guinagaua niya
+hindi natatanto nang canyang casama,
+sa laqui nang hili siya ay gumaya
+nainom na lamang cung nagugutom na.
+
+  Ang quinahinatna,i, siya,i, nagcasaquit
+cataua,i, humina,t, naratay sa baníg,
+sa canya ay uala sinomang nalapit
+na tumin~gin baga at mag malasaquit.
+
+  Sa bahay na canya na tinutuluyan
+hindi naman siya pinaquiquialman,
+maliban cay Juang canyang caibigan
+ang napaparoo,t, siya,i, dinadalao.
+
+  Ang saquit na yao,i, iquinamatáy na
+sa mundo,i, pumanao ang canyang hinin~ga,
+mapanaghiliin ay di sucat palá
+at di cagalin~gan ang naguiguing bun~ga.
+
+  At nang mamatáy na ay uala sino man
+na tauong nalapit bilang maquialam,
+palibhasa,i, uala na camag-anacan
+maliban cay Juang canyang caibigan.
+
+  Pinasán ni Juan bangcáy ay dinalá
+yaong cementerio ay tinun~go niya,
+at pagdating doon ay humucay siya
+inabot nang dilím di nalilibing pa.
+
+  Nang oras na yaon ay may cadilimán
+linapitan siya,t, pinag sungabanan,
+sa laqui nang canyang man~ga catacutan
+nag tacbo pagdaca,t, bangcáy ay iniuan.
+
+  Naualan nang loob isip ala-ala
+sigla nang malaquing catacutang dala,
+palibhasa,i, dilím ay hindi maquita
+pinto nang libin~gan na lalabsan niya.
+
+  Cun caya malaqui dalang catacutan
+na sa loob niya,t, laguing gunam gunam,
+sumungab sa canyang marami,t, cabanan
+ay man~ga caloloua nang naroong patáy.
+
+  Ang boong acala,i, na sa huli niya
+cabang nag sisungab hinahabol siya,
+sa quinatatacbo,i, halos ang hinin~ga
+di na magca uli at humihin~gal na.
+
+  Nalugmoc sa lupa sa laqui nang pagod
+halos ang hinin~ga niya,i, nan~gan~gapós,
+sapagca lugami sumilid sa loob
+¡Jesús co! ang uica ilayo sa tucsos.
+
+  Itong uicang Jesús nang canyang masambit
+nasaulang loob luminao ang isip,
+sampong catacuta,i, napaui,t, naalis
+pinto nang libin~gan ay canyang nabatid.
+
+  Nag labas na siya at nag patuluyan
+tinun~go ang dating bahay na urun~gan,
+nang quinabucasan canyang naisipan
+umalis na roon sa reinong Portugal.
+
+  At noui nang muli sa Visadang villa
+ang amá,t, ang iná,i, dadalauing sadyá,
+ano,i, nang dumating sabihin pa baga
+ang toua nang loob nang magulang niya.
+
+  Ang uica n~g iná,i, salamat sa iyo
+lubhang malaqui na man~ga pag-guilio co,
+comusta ang búhay ¿oh bunsóng anác co?
+at saan nagbuhat pagdating mong ito.
+
+  Sagót na tinuran iná co,t, magulang
+pinangalin~gan co,i, ang reinong Portugal,
+cusang naparito,t, cayo,i, dinadalao
+cabuhayan ninyo,i, ibig cong maalman.
+
+  Lubós yaring toua n~g puso,t, loob co
+di mo linilimot caming magulang mo,
+cacasihin ca rin n~g Poong si Cristo
+pamamanahin ca ligaya sa mundo.
+
+  Dapua,t, ang iyong minumutyáng amá
+mulá nang gumaling ang saquít na dalá,
+pumirme na rito,t, di umaalis pa
+cataua,i, mahina,t, di para nang una.
+
+  Ang sagót ni Juan ano pong gagauin
+diyata,i, cun siyang caloob sa atin,
+tibayan ang puso,t, tumauag dalan~gin
+sa Dios at tayo,i, caaauaan din.
+
+  Lumapit sa amá,t, humalíc sa camáy
+at saca nag-uicang ito ang tinuran,
+calagayan ninyo,i, houag ipamanglao
+tiisin ang hirap Dios ang may bigáy.
+
+  Cahima,t, mahina ang catauan ninyo
+at cayo po amá,i, di macatrabajo,
+dumalan~gin lamang tayo po cay Cristo
+hindi mauauala ang aua,t, saclolo.
+
+  Ang cacanin ninyo sa gabi at arao
+amá po ay cayo,i, aquing padadalhán,
+caya po naalis nag hahanap buhay
+maisustento co sa man~ga magulang.
+
+  Di lubhang nalauon doon sa canila
+siya,i, napaalam sa amá,t, sa iná,
+aalis na muli,t, ang nasa co,t, tica
+ang tutun~guhin co,i, reino nang España.
+
+  Lumuhód sa harap n~g canyang magulang
+bendición po ninyo aco,i, pabauonan,
+ang camáy nang amá,i, iguinauad naman
+pinahalíc niya at benendicionan.
+
+  At saca sa iná ay siya,i, lumapit
+hinaguíp ang camáy at tuloy humalíc,
+benendicionan di,t, ang uicang sinambit
+ang paroronan mo naua ay masapit.
+
+  Naglagos na siya,t, tinun~go pagdaca
+ang talagang nasang reino nang España,
+nang dumating doon nagpapasial siya
+ang loob nang reino,i, linilibot niya.
+
+  Naglilibang siya sa man~ga tindahan
+at umaamistad sa canino pa man,
+palibhasa,i, bagong cararating lamang
+humahanap siya tutuluyang bahay.
+
+  Ang ugaling dati capagcaraca na
+cun sa ibang lugar naroroon siya,
+dating catamara,i, linilisan muna
+maalam sumuyo,t, loob ay maganda.
+
+  Cun paquiusapan nang alin ma,t, sino
+tungcól sa anoman na cayang trabajo,
+loob ay malinis sa capoua tauo
+madaling cumita man~ga amistado.
+
+  Di humabang arao pagcatahan niya
+sa Españang reino,i, may caquilala na,
+doon na tumuloy at naguing casera
+sa arao at gabi ay urun~gang sadyá.
+
+  Ang caserang yao,i, may binatang anác
+na casama-sama ay ni Juan Tamad,
+sa loob nang reino ay pahicap hicap
+casayahang madla,i, siyang minamalas.
+
+  Cun matapos silang macapag pasial na
+ooui sa bahay magcasamang dalua,
+caibigang ito,i, tantong nagtatacá
+at di mapacain doon sa canilá.
+
+  At sa encantadong bató niyang in~gat
+laguing humihin~gi pagdating nang oras,
+cagagauang ito,i, lihim at di hayág
+ni sinoma,i, uala na nacatatatap.
+
+  Pumucao sa loob at naala-ala
+baca nagugutom ang magulang niya,
+humin~gi sa bató niyang encantada
+dalhan nang cacanin ang amá at iná.
+
+  Guinanap pagdaca na hindi naliban
+n~g oras na yaon man~ga cahin~gian,
+natoua ang loob nang canyang magulang
+sila,i, may cacanin sa gabi at arao.
+
+  At natatanto na n~g magulang niya
+ang bigas na yao,i, sa anác na dalá,
+hindi lamang batid nila,t, natataya
+anác ay mayroong batóng encantada.
+
+  Ang magcaibiga,i, muling sabihin co
+sa umaga,t, hapon sila ay paseo,
+Tamad na si Jua,i, bihasang totoo
+na ualang trabajo mulang maguing tauo.
+
+  Doon sa canilang man~ga pagsasama
+nalilibot nila loob nang España,
+capag may naranang dalagang maganda
+ang uica cay Juan ay ibiguin mo na.
+
+  Isasagót nama,i, ang bagay na iyan
+uala sa loob co,t, di pa gunam-gunam,
+ang pagparito co sa Españang bayan
+di iyan ang hanap cundi caibigan.
+
+  Mana,i, isang arao naparaan sila
+sa tapat n~g torre n~g bunying princesa
+na na sa bintana,t, sila,i, naquiquita
+ang pinagmamasdan ay silang dalaua.
+
+  Natin~gala naman ni Jua,t, namalas
+n~ginibitan niya,t, sinusuliap suliap,
+princesa Leonila ay napahalac-hac
+natoua sa anyong nan~gibit nasuliap.
+
+  Ani Juan Tamad ay tingni amigo
+nataua sa aqui,t, na-iibig aco,
+tumiguil na cusa titingna,t, tutun~gó
+toua nang princesa ay di mamagcano.
+
+  Uica nang princesa sa canilang dalua
+hayo,t, magpatuloy na cayo,i, malis na
+sa catouaan co,i, ang aquing hinin~ga
+nan~gan~gapós halos di na macataua.
+
+  Nalis na n~ga sila na nag madalian
+at noui na naman sa canilang bahay,
+magmula na noon bagama,t, napasial
+di napaparoon cundi noon lamang.
+
+  Di naman nalauo,t, ang bunying princesa
+loob ay pumanglao at nagca balisa,
+hindi magca uasto loob ala-ala
+catauan ay hindi capara nang una.
+
+  Misterio nang Dios na sucat pagtac-han
+princesa Leonila,i, nag laman ang tiyan,
+ang loob at puso ay di mapalagay
+sa dagsang sacuna na cahambal hambal.
+
+  Puso,i, nalugami at tatan~gis-tan~gis
+sa dalauang matá luha,i, nabalisbis,
+ang loob ay guló puputoc ang dibdib
+sa di maulatang signos na sinapit.
+
+  Di icacatulog sa gabi at arao
+at pinapanimdim ang cahihinatnan,
+baquit caya baga yaring capalaran
+palad na quiquitil nang tan~gan cong búhay.
+
+  Hindi co malirip ang bagay na ito
+cun ano,t, sinapit nang imbing palad co,
+ualang masasabi cahiman at anó
+cundi ito,i, signos nitong catauan co.
+
+  Paano ang aquin n~gayong calagayan
+puri co,i, uala na anong casaysayan,
+ang libác at pula nang tauo,i, cacamtan
+di ano pang aquin na capapacanan.
+
+  Icao catauan co caya ay paano
+n~gayo,i, saan caya aco patutun~go,
+mabuhay man baga ang tauo sa mundo
+cun uala nang puri parang gamó-gamó.
+
+  Ang lalong matinding inaala-ala
+di co icacain sa toui toui na,
+cun ito,i, maalman n~g hari at reina
+na amá,t, iná co,i, magcacamit dusa.
+
+  Sa mundo,i, uala na,t, para cong pinatáy
+ang nagcalauin~ging pinagcautan~gan,
+nasira ang puri,t, parang pinugayan
+cun matanto ito,i, capalít ang búhay.
+
+  Himalá nang Dios na bigay sa aquin
+signos co na yata at planetang linsil,
+ualang naaalmang daang maguing dahil
+nang sacunang itong aquing nararating.
+
+  At sa torreng ito,i, mulá nang matira
+aco,i, ualang sucat gá masasabi na,
+cundan~gan n~ga yata signos co,t, planeta
+caloob sa aquin nang Dios na Amá.
+
+  Cundi noong minsang mamintana aco
+taóng nagdaraan ang dalua catauo,
+isa,i, tumin~galá at naquita aco
+tumaua,t, n~gumibit ay natoua aco.
+
+  Dili co mataróc matapos isipin
+ang nangyaring yao,i, sumasapanimdim,
+diua ay yaon n~ga,i, siyang naguing dahil
+pinagmulán nitong sacuna,t, hilahil.
+
+  Dios na Poong co,t, Pan~ginoong Amá
+calarahin aco,t, iyong ipag-adyá,
+sinapit cong ito,i, malaquing pan~gambá
+titiisin co po cun iyong talagá.
+
+  ¡Oh Vírgen Maríang Ináng masaclolo!
+patnubayi aco at ipagtangól mo,
+sacuna,t, lingatong niyaring catauan co
+matiis co rin po,t, ilayó sa tucsó.
+
+  Aco man ay ualang inaala ala
+sucat pagbayaran na guinauang sala,
+cun ito,i, maalman nang hari cong amá
+buhay co,i, peligro,t, cacamtan co,i, dusa.
+
+  Maguing limang buan itong nacaraan
+ang bunying princesang tiguib hapis lumbay,
+di niya maisip damdam nang catauan
+cabuntisan niya,i, halata nang tunay.
+
+  Yaong si D. Feliz hari niyang amá
+at ang reina Inés na casi,t, esposa,
+pumanhic sa torre at vinivisita
+ang canilang anác princesa Leonila.
+
+  Ano,i, nang dumating sa torreng tahanan
+ang hari,t, ang reina,i, tantong napamaang,
+cun baquin anila,t, ang princesang mahal
+di sumasalubong sa aming pagdatal.
+
+  Princesa Leonila,i, hindi macaharap
+sa amá,t, sa iná matá,i, di isuliáp,
+ang tacot at hiya ang dumadagabdab
+sa dibdib at puso ay hindi maagnas.
+
+  Nang oras ding yao,i, nahalata nila
+yaong cabuntisán n~g bunying princesa,
+naboual sa tindig pareho ang dalua
+naualan nang loob isip ala-ala.
+
+  Nang mahimasmasang pag saulang isip
+ang hari,t, ang reina buman~go,t, nagtindig,
+ang uica nang amá ¿oh anác cong ibig?
+ano,t, gumaua ca nang hindi matouid.
+
+  Reinang iná niya nama,i, ang uinica
+¿oh anác cong sintang sa puso co,i, mutyá?
+baquin baga icao ay nag pacasira
+puri,i, sinayang mo,t, uinalang bahala.
+
+  Di muna linin~gón caming namuhunan
+nagcandi candili,t, nag pala palayao,
+guinugol ang puyat at malaquing pagál
+saca ang ganti mo,i, laso,t, camatayan.
+
+  Acong nag aruga,t, nag pasupasuso
+nagtiis nang hirap sapol pagcatauo,
+di mo na dinamdam inala-ala mo
+puri,i, inin~gatan tiquis cang naglilo.
+
+  Macetas ca nami,t, sa matáng aliuan
+camuc-ha ay rosas sadyáng caban~guhan,
+man~ga loob namin at dinadampiohan
+anomang sacuna,i lunas ca at cordial.
+
+  Saca n~gayo,i, ito ang ganti mo,t, bayad
+tubo,t, paquinabang sa pagál at puyat,
+palamara,t, tacsil anác na dulin~gás
+anác na souail campón ni satanás.
+
+  Ang bunying princesa,i, naluhod pagdaca
+na bumabalisbis ang lúha sa matá,
+mahal na iná co aco,i, natalaga
+cabit yaríng búhay n~gayon ay quitlin na.
+
+  Iná,i, pag hinaho,t, sandaling paquin~gan
+ang ilang catagang sa inyo,i, tuturan,
+marapat n~gang aco,i, inyong paratan~gan
+parusa,i, ilagdá at may casalanan.
+
+  Mahal na iná co ay signos co yata
+at palad na lihis bucod sa capoua,
+ualang nasasabi diua ay himalá
+n~g Dios na Hari nang Lan~git at lupa.
+
+  Unauain ninyo mahal na iná co
+pinagmulan nitong pagcacaganito,
+noong isang arao nanunun~gao aco
+taóng may nadaan na dalua catauo.
+
+  Natin~gala aco,t, nagpanamang titig
+aco,i, tinauana,t, sa aqui,i, n~gumibit,
+di co napiguilan natouang masaquit
+sa naquitang anyong anaqui bolislis.
+
+  Magmulá na noon ay nagca balisa
+sa aquing cataua,i, may nababago na,
+ito n~ga po iná aquing naguing hanga
+ualang uala acong masasabing ibá.
+
+  Diua,i, ito,i, signos at planetang linsil
+na bigay nang Dios caloob sa aquin,
+tinatangap co po,t, aquing titiisin
+sampong yaring búhay ay inihahayin.
+
+  Narin~gig na ninyo mahal na iná co
+Dios ma,i, sacsihi,i, totoong totoo,
+lahat cong casama ay tanon~gin ninyo
+cun may masasabi cahiman at sino.
+
+  Sa sinabing yaon n~g bunying princesa
+ang mahal na hari,t, ang mahal na reina,
+hindi umiimic linilining nila
+ang man~ga sinaysay nangyari sa canya.
+
+  Man~ga dibdib puso nila,i, alinlan~gan
+at dili maisip ang pag papacanan,
+tumauag sa Dios na sila ay bigyán
+lubos na payapa at caliuanagan.
+
+  Ang hari,t, ang reina,i, n~g macapag-isip
+gayari ang uica,t, canilang sinambít,
+sa tahanang ito,i, di cana aalis
+layao ay di mo na n~gayon masisilip.
+
+  At tuloy umalis nang ma uica ito
+tumun~go na sila sa real palacio,
+magmulá na noon loob nila,i, guló
+hinayang sa anác ay di mamagcano.
+
+  Tinasahan nila sa canyang pagcain
+sampong ala-ala,i, pinaram pinouing,
+nauala sa loob toua at pag-guilio
+di na alintana anomang marating.
+
+  Ano,i, nang sumapit yaong cabouanan
+na capan~ganacan nang princesang mahal,
+sa aua nang Dios at Vírgeng maalam
+nacaraa,i, ualang sacunang anoman.
+
+  Cambal nang man~ganác capoua lalaqui
+maganda ang quias pauang mabubuti,
+tumauag n~g hilot at ang servidumbre
+na casama niya sa arao at gabi.
+
+  At siya rin naman ang naquiquialam
+buhat nang man~ganác ang princesang mahal
+pagcai,t, lahat nang man~ga cailan~gan
+ang criadang yao,i, siyang nagbibigay.
+
+  Pan~gala,i, Ursula nang canyang criada
+na may cabaita,t, hustong umarregla,
+princesa Leonila,i, tumanong sa canya
+cun anong mabuti na gauing magandá.
+
+  Nan~gun~gusap siya luha,i, naagay-ay
+sa dalauang matá ang camuc-ha,i, cristal,
+yamang talastas mo yaring calagayan
+maguing iná ca nang dapat pagsabihan.
+
+  Ano caya bagang marapat cong gauin
+ali,t, sino cayang papapag anaquin,
+aco,i, ualang sucat na dapat tanon~gin
+hatol mo ang siya na aquing susundin.
+
+  Sagót ni Ursula sa bunying princesa
+cun gayon po,i, aco siyang bahala na,
+pinaronan niya cabo de la guardia
+at nagsabi siyang ganito ang badyá.
+
+  Don Federico,i, caya aco naparito,t,
+sa inyo Don Andrés mayroon pong gusto
+princesa sa torre inutusan aco
+daluang anác niya,i, hauacan dao ninyo.
+
+  Sagót nang dalaua dito cay Ursula
+sabihin mo,i, oó sa bunying princesa,
+yaong m~ga bata,i, inyong ipasoc na
+doon sa simbaha,t, cami susunod na.
+
+  Nasoc na n~ga sila,t, canilang dinatnan
+yaong daluang batang aanaquing tunay,
+hinauacan nila, at nang masangcapan
+nang mahal na padre, ang ulo,i, binusan.
+
+  Isa,i, ang pan~gala,i, Antonio de Risa
+icalua,i, ang n~gala,i, Feliz de Carcaja,
+lumabás na sila,t, nouing para-para
+man~ga bata nama,i, sa torre dinalá.
+
+  Loob nang princesang na sa capanglauan
+man~ga anác niya,i, niyong mabinyagan,
+naisban nang munti,t, ang uicang tinuran
+Ursula ay ano ang man~ga pan~galan.
+
+  Pan~ginoong mahal princesa Leonila
+ang man~ga pan~galan anác ninyong dalua,
+isa po,i, ang n~gala,i, Antonio de Risa
+ang isa po nama,i, Feliz de Carcaja.
+
+  Ang dalauang bata,i, capoua maquisig
+ang pan~gan~gataua,i, pareho ang tindig,
+ang tabas n~g muc-ha ay paris na paris
+nag tataglay toua balang macamasid.
+
+  Lacás nang paglaqui nang batang dalaua
+parang binubunot ang paghaba nila,
+maguing limáng taón ang edad na dalá
+ang loob nang hari totoong balisá.
+
+  Ang uica sa reina esposang sinta co
+sandaling paquingan ang sasabihin co,
+lulan nang loob co,i, cun aayunan mo
+paalsin sa torre mag-iinang tatlo.
+
+  At di co na ibig na doo,i, matirá
+cundi ang gusto co,i, maualay sa matá,
+cun palagui riya,t, aquing naquiquita
+ang loob co,i, parang mainit na baga.
+
+  ¡Oh cun dili caya sintang esposa co
+aco,i, mag-uutos at mag papabando,
+mahal man at mura tungcól bagong tauo
+man~gag siparito sa real palacio.
+
+  Bagong tauo lamang mahal man at mura
+at yapusan nitong apó nating dalua,
+mamarapatin co na nalang pagsala
+ipacacasal co princesa Leonila.
+
+  Sintang esposa co icao ay tumugón
+sa aquing sinabi, ano nasang-ayon,
+caya n~ga,t, nangyari at magca gumayon
+ualang ibang amá cun hindi n~ga yaon.
+
+  Reina ay sumagót cun siyá mong gustó
+masamáng di sundin yao,t, pacaná mo,
+cun icao,i, souayin icapopoot mo
+at maguiguing sanhi sa puso,t, loob mo.
+
+  Pinagcaisahan nilang mag-asaua
+ang bagay na ito,t, minagaling nila,
+nang quinabucasa,i, nag-utos na siya
+at pinabandohan loob nang España.
+
+  Ang resa nang bandong ipinagtatauag
+tungcól bagong tauo mahal man at hamac,
+sa real palacio ay man~gag siharap
+at may patorneo sa arao nang bucas.
+
+  At sa iba,t, ibang caapid na reino
+ay ipinag-utos gauin ang bandillo,
+gayon din ang resa tungcól bagong tauo
+mahal man at hamac ay mag siparito.
+
+  Ganaping madali,t, sa arao nang bucas
+sa real palacio ay matipong lahat,
+na houag ang hindi man~gag sisiharap
+at may patorneo ang haring marilág.
+
+  Nang quinabucasa,i, nan~gag datin~gan na
+sa real palacio ay nagcaipon na,
+iba,t, ibang reino,i, pauang naroon na
+pagsunód sa hin~gi nang haring monarca.
+
+  Nan~gusap ang hari sa haráp nang tanan
+unauain ninyo at aquing tuturan,
+anác cong princesa,i, may anác na cambal
+na daluang lalaquing pinacamamahal.
+
+  Mura man at mahal tungcól bagong tauo
+at yapusán nitong aquing daluang apó,
+ay ualang pagsala,t, ipacacasal co
+princesa Leonila na mutyáng anác co.
+
+  Daluang apó niya,i, tinauag pagdaca
+pinahalobilo sa tanang grandeza,
+sa pagcacapisan nang tauong lahat na
+ualang niyapusán daluang apó niya.
+
+  Nang lumilipas na tauong caramihan
+ay siyang pagdating nang magcaibigan,
+ni Juan Tamad at saca ni Julian
+nag mamalas sila at papasial pasial.
+
+  Tinamaang titig niyong man~ga apó
+yumapós cay Jua,t, uica nila,i, ito,
+amá po ang sabi saan galing cayo
+baquit n~gayon lamang cayo naparito.
+
+  Amá po,i, lauon nang cami,i, naghihintay
+ay baquit n~gan~gayon naparito lamang,
+umi-iyac sila,t, luha,i, naagay-ay
+at capona yapós na di humiualay.
+
+  Ang mahal na hari,t, ibang man~ga tauo
+lubhang nagtatacá sa nangyaring ito,
+sa lahat nang mahal iba,t, ibang reino
+ualang niyapusan cahiman at sino.
+
+  Cundi isang hamac at ualang cuenta
+niyapusán nitong m~ga batang dalua,
+anhin na ang hamac at hindi vale na
+cun baquin at yao,i, nag n~gin~gibit baga.
+
+  Calat ang pulun~gan niyong capisanan
+uica,i, loco yata iyang tauong iyan,
+ang sabi nang iba ay di naman ganyan
+hichura nang locong ualang cabaitan.
+
+  Ang haring Don Feliz nag-utos pagdaca
+at si Juan Tamad ipinadaquip na,
+dinalá sa cárcel at piniit siya
+uala siyang malay cun anong causa.
+
+  Nang oras ding yaon ang haring maran~gal
+nagpagaua agad nang jaulang bacal,
+at capagcayari Tamad na si Juan
+quinuha sa cárcel doon inilagay.
+
+  Sa jaulang bacal maisoot doon
+ay maraming tauo na pumaparoon,
+dahil sa balitang matunóg na hugong
+ang na sa jaula,i, nan~gibit nasan~goy.
+
+  Una,i, sa balita,t, saca ang isa pa
+ibig mapanood tinauag na amá,
+balang macaquita uica,i, iyan palá
+ang ipacacasal cay Doña Leonila.
+
+  Yaon namang daluang anác niyang cambal
+palaguing paroon sa jaulang bacal,
+ang uica nang dalua na isinisigao
+amá po ay baquin cayo,i, naririyan.
+
+  Tauong nan~garoo,i, lubhang nagtatacá
+nagtatalong lubós bait isip nila,
+ang hichurang iyan ang uica nang iba
+ma-iibig baga ni Doña Leonila.
+
+  Anang iba namang nag sasalitaan
+hindi masasabi nang sino,t, alin man,
+di naquiquilala sa estado,t, lagay
+ang tauong mayroong in~gat na panglumay.
+
+  At may nag sasabing diua ay himalá
+nang Dios na Hari nang Lan~git at lupa,
+ayuán cun gayon dapat maniuala
+cun pacaná noon ay mangyayari n~ga.
+
+  Yaon namang canyang caibigang carnal
+na casama niyang pan~gala,i, si Julian,
+si Jua,i, nang dacpin sa tacot na taglay
+lumigpit pagdaca,t, umalis tumanan.
+
+  Hindi na linin~gon caibigan niya
+tumacbó nang agád punta sa canila,
+di pa natatanto cung anong causa
+iniuan at sucat di inalintana.
+
+  Muli cong sabihin yaong magcapatid
+anác n~g princesa na may lumbay hapis,
+sa jaulang bacal dudulog lalapit
+at quinacapulong ganito ang sambit.
+
+  Ano ang dahila,t, nacuculong cayo
+anong casalanan sabihin po ninyo,
+caming anác ninyo n~gayo,i, naririto
+na mag dedefensa sa anomang trato.
+
+  Sa bagay na yao,i, ang haring maran~gal
+ang loob at puso,i, hindi mapalagay,
+sa tanang grandeza,i, ang uicang tinuran
+hindi maaari cundi ang icasal.
+
+  Lalo at mahigpit ang sa bandong resa
+pilit gaganapin na ualang pag sala,
+Tamad na si Juan ay ipinadala
+sa real palacio pati nang princesa.
+
+  Nang siya,i, maharáp sa haring maran~gal
+si Jua,i, tinanóng cung anong pan~galan,
+gayon din ang bayang iyong tinubuan
+sampong magulang mo sa aquin ay turan.
+
+  ¡Oh sacramagestad at pan~ginoon co
+sasagót po aco,t, tinatanong ninyo,
+Juan ang n~galan co at hamac na tauo
+sa Visadang villa tumubo po aco.
+
+  Ang lugar na yao,i, sacop nang Portugal
+ang amá,t, iná co,i, doon tumatahan,
+Fabio ang amá co isang hamac lamang
+iná co,i, Sofia na quinamulatan.
+
+  Sa mahal na hari na matanto ito
+ipinatauag na Señor Arzobispo,
+n~g oras ding yaon doon sa cabildo
+si Jua,t, princesa ay denesposado.
+
+  At saca ang hari agad nagpatauag
+limangpuong soldado sa cabildong hayág,
+n~gayon di,i, magbigla na cayo,i, lumacad
+ipagsama ninyo apat na mag-anac.
+
+  Sa Monte Cantabros ay dalhin ninyo
+doon sila iua,t, magbalic na cayo,
+mag biglang lumacad sundin ang hatol co
+nang sila,i, di co na naquiquita rito.
+
+  Nang matanto yaon n~g bunying princesa
+na silang mag-anac itatapon palá,
+naualan nang isip sampong ala-ala
+sa quinalalagya,i, nalugami siya.
+
+  Calahating oras na pinag ulapan
+nauala ang canyang man~ga caisipan,
+sa aua nang Dios at Vírgeng maalam
+pinagsaulan din at naliuanagan.
+
+  Taghoy nang princesa ¡oh Vírgen María!
+patnubayi aco,t, iyong ipag-adyá,
+sa sentenciang bigay n~g hari cong amá
+tinatangap co po cahit ualang sala.
+
+  Sa dalauang matá ang luha,i, nunucal
+sa habag na dala nang princesang mahal,
+maraual cong palad na quinahinatnan
+Dios co po,i, aquin na pagtitiisan.
+
+  ¡Oh torreng tahanan aalis na aco!
+¡oh catreng hihigán paalam sa iyo!
+hindi na babalic at uacás na ito
+nang capós cong palad sa Españang reino.
+
+  Paalam ¡oh balcong aquing panun~gauan!
+¡Oh sillang loclocan sa iyo,i, paalam!
+ito ay uacás na,t, cayo,i, malilisan
+nang saliuang palad sa Españang bayan.
+
+  At icao hagdanan paalam sa iyo
+acong ualang palad sa Españang reino,
+di na tutuntun~gan icao nang paá co
+cundi n~gayon lamang sa pag panaog co.
+
+  Sa iyo Ursula aco ay paalam
+ang pagsasama ta ito,i, catapusán,
+sa pinagdaanan cong man~ga cahirapan
+ay para cang iná na tinataghuyan.
+
+  Ano cayang aquing igantí sa iyo
+sucat maguing pála na paquinabang mo,
+utang na loob co,i, malaquing totoo
+nag malasaquit cang parang magulang co.
+
+  ¡Oh iná cong sintáng pinagcautan~gan!
+nag pasupasuso,t, puhunan ay búhay,
+acong anác ninyong aalis papanao
+maanong tanauin muc-ha ay isilay.
+
+  Mahal na iná co cahima,t, mapait
+at aco ay lason sa puso at dibdib,
+cayo po ay di man sa aqui,i, lumapit
+tanauin man lamang aco sa pag-alis.
+
+  Guilio na iná co cayo ay cahiman
+uala sa haráp co ay linuluhuran,
+bagaman at lason sa puso ay subyáng
+bendición po ninyo aco,i, pabauonan.
+
+  Paalam sa iyo ¡oh Españang reino!
+bayang tinubua,t, dito naguing tauo,
+ang arao na ito,i, uacás nang totoo
+di na yayapacan nang m~ga paá co.
+
+  Saca nagpatuloy sila,i, lumacad na
+apat na mag-anac at soldadong sama,
+sa laqui nang galit n~g hari at reina
+di man tinanauan tiniis binatá.
+
+  Habang lumalacad ang princesang mahal
+umiiyac siya,t, luha,i, naagay-ay,
+ang dalauang anác siya,i, lalapitan
+uiuicai,i, iná houag pong mamanglao.
+
+  Baquin baga cayo,i, umiiyac iná
+narito at ating casama si amá,
+cayo po ay houag na mag-ala-ala
+ang pagtan~gis ninyo nama,i, itahan na.
+
+  Di rin tumitiguil nang quinaiiyác
+at di pinapansin ang sabi nang anác,
+ang casi,t, esposo na si Juan Tamad
+hindi umiimic sucat nagmamalas.
+
+  Ano,i, n~g sapitin bundóc n~g Cantabro
+iniuan na roon n~g m~ga soldado,
+ang soldadong ito,i, bumalíc sa reino
+at doon nagtuloy sa real palacio.
+
+  Haring pan~ginoon ay naroroon na
+sa Cantabrong bundóc aming iniuan na,
+ang sagót n~g hari ay mabuti anya
+cayo naman n~gayon ay magsi-oui na.
+
+  Apat na mag-anac siyang sabihin co
+nang sila,i, maiuan nang man~ga soldado,
+princesa Leonila man~ga matá,i, puctó
+puputóc ang dibdib ang loob ay guló.
+
+  Lumapit si Jua,t, ang uinica niya
+esposa cong guilio baquit niniyac ca,
+capilas nang dibdib houag manimdim ca
+aco ay narito,i, di babayaan ca.
+
+  Sinapit tang palad ay di gunamgunam
+na magca ganitong pinag-isang tunay,
+dilidilihin mo,t, sa dibdib iquintal
+capalarang ito,i, Dios ang may bigay.
+
+  Samantalahin mo,t, hirap ay tiisin
+pagtauag sa Dios sa puso,i, itiim,
+cacasihan tayo niya,t, bibihisin
+ipagcacaloob ang aua sa atin.
+
+  Iyang man~ga luhang natác sa matá mo
+ipinanglolomó niyaring catauan co,
+sucat na,t, itahan ¡oh casit, sintá co!
+houag cang manimdim ang bahala,i, acó.
+
+  Ang uinica naman n~g dalauang anác,
+tahan na iná po cayo nang pag-iyac,
+di pababayaang tayo,i, mapahamac
+si amá ang siyang bahala sa lahat.
+
+  Man~ga luha ninyong tumulo sa matá
+guilio naming iná lubhang marami na,
+alalahanin po caming inyong bun~ga
+pagtiisan ninyo hirap na lahat na.
+
+  Yaong amá nilang Tamad na si Juan
+humanap nang lugar sucat pagpalagyán,
+tatlong mag-iiná doon pinatahan
+dito muna cayo,t, sandaling iiuan.
+
+  At houag aalis cayo bagang tatló
+at aco,i, hahanap mabuting puesto,
+anang dalauang anác amá po,i, paano
+cayo ay aalis saan patutun~go.
+
+  N~gayon cami dito ay inyong iiuan
+at di na babalic at pababayaan,
+paano ang aming man~ga calagayan
+mabubuhay caya na sa cabunducan.
+
+  Nanglaglag ang luha ni Juan sa matá
+sa tinurang yaon anác niyang dalua,
+cayo ay houag na mag-ala-ala
+at di malalauon babalic pagdaca.
+
+  Umalis si Jua,t, naparoon lamang
+sa hindi na nila siya matatanao,
+saca yaong in~gat canyang casangcapan
+batóng encantado,i, quinuha,t, tinangnan.
+
+  At uinica niyang icao aquing bató
+na bigay sa aquin matandang Nuno co,
+n~gayon di,i, madaling dito,i, itayó mo
+yaong isang bahay sa diquit ay husto.
+
+  Sahig at quisame ay salaming lahat
+at ébano naman ang cahoy na sangcap,
+hagdanan ay puro na lantay na pilac
+na macatutoua sa matáng mamalas.
+
+  Ang dingding ay pauang esmaltadong tunay
+n~g m~ga brillanteng sa ningning ay sacdal,
+ang salas ay pilac at perlas na lantay
+templo ni Salomón halos pang laluan.
+
+  Sa loob nang bahay lagyán nang pamuti
+sari-saring mutyá rubí,t, esmiralde,
+cortina ay pauang batbat nang brillante
+sa matáng titin~gin ay macacauili.
+
+  Ang bubong nang bahay ay pilac na lantay
+cosina,i, gayon din houag cang magculang,
+cun tamaang sinag nang init nang arao
+ay macadudulit sa matáng tatanao.
+
+  Paliguid nang bahay ay jardineria
+macetas na pauang caligaligaya,
+ang sinoma,t, aling tauong macaquita
+cun may capanglaua,i, magtamong guinhaua.
+
+  Saca sa hagdana,i, iyong patayoin
+ang dalauang ásong capoua magaling,
+aco,t, man~ga anác at esposang guilio
+ay halabin cami dito cun dumating.
+
+  Nasunod na paua tanang cahilin~gan
+nang oras na yaon na hindi naliban,
+si Jua,i, bumalic at quinaon naman
+man~ga anác niya at esposang hirang.
+
+  Ano,i, nang maquita nang sintang asaua
+at dalauang anác nagtamong guinhaua,
+cami po,i, totoong nag-aala-ala
+baca di na muling cayo,i, magbalic pa.
+
+  Sagót na tinura,i, humahanap aco
+tatahanan nating mabuting puesto,
+niyaya na niya,t, lacad abá tayo
+sa hinin~ging bahay sila napatun~go.
+
+  Sa bahay na yao,i, nang dumating sila
+hinalab pagdaca nang ásong dalaua,
+man~ga anác niya,t, saca nang asaua
+nan~gaguiclahana,t, loob ay nagtaca.
+
+  Si Doña Leonila na esposang hirang
+namaang ang loob sa naquitang bahay,
+ano,t, ito,i, bundóc gubat calauacan
+dito ay may bahay sadyáng cariquitan.
+
+  Doon sa hagdanan nang dumatal sila
+ang dalauang áso,i, humalobilo na,
+yumapós cay Jua,t, nan~gag sisisalta
+na pinag mamasdan anác at asaua.
+
+  Liuanag nang ilao ang camuc-ha,i, arao
+hagdanan ay pilac na nag niningnin~gan,
+tatlong mag-iiná,i, nagcacamamanghan
+sa naquitang diquit na ualang cabagay.
+
+  Nagsipanhic sila ay nang macasaltá
+nagtatacáng lubós yaong mag-iiná,
+sahig at quisame ay salming lahat na
+anong bahay ito,t, sa dilág ay sadyá.
+
+  Ang dingding ay pauang esmaltadong lubós
+nang man~ga brillanteng sacdál nang alindóg,
+ang salas ay pilac perlas ang calahoc
+tinalo,i, dinaig cay Salomóng templos.
+
+  Sa loob nang bahay ang nan~galalagay
+nan~gapapamuti mutyáng maquiquináng,
+anong bahay ito at napacainam
+ualang capareho,i, na sa cabunducan.
+
+  Parang naiisban capanglauang dalá
+nang bunying princesang si Doña Leonila,
+sa naquitang diquít na ualang capara
+ang loob at puso,i, nagtamong guinhaua.
+
+  Bagaman at cubcob nang pighati,t, lumbay
+nang maquita yaong sadyáng cariquitan,
+naparam ang lungcót cusang nahalinhan
+nang di mamagcanong galác casayahan.
+
+  At saca si Juan na canyang esposo
+humin~gi sa canyang casangcapang bató,
+n~gayon din aniya,i, dito,i, ihanda mo
+ang isang comidang sa putahi,i, hustó.
+
+  Lutong masasaráp ay ilagay agad
+sa lamesang guintó,t, lagyán nang alfombras,
+sa alfombrang yaon ay ang nababatbat
+ay hilo de oro na nag quisáp quisáp.
+
+  At pilac na lahat yaong man~ga silla
+gamit na cubiertos guintóng para-para,
+man~ga servilleta ay pulos pa tela
+may hilo de orong macaliligaya.
+
+  Ang man~ga matamis sarisaring bagay
+sa lamesang perlas doon malalagay,
+man~ga asistente pagcain sa duiang
+ay tatlong castila bucod ang utusán.
+
+  Saca tatlong damang pulós magaganda
+magsisilbi yaon sa aquing asaua,
+ang lahat nang ito,i, ganaping dali na
+cami,i, nagugutom ibig cumain na.
+
+  Nasunod na paua man~ga cagustuhan
+na isang comidang hustong cagayacan,
+conforme ang hin~gi guinanap na tanan
+batóng encantado niyang casangcapan.
+
+  At saca tinauag anác at asaua
+halina na cayo,t, tayo,i, hahapon na,
+nang matingnan yaon na handang comida
+lalo nang tumangap daquilang ligaya.
+
+  Namamanghang lubós man~ga calooban
+ang comidang handa ay napacainam,
+man~ga gamit ditong man~ga casangcapan
+ay guintó at pilac na nag quiquinan~gan.
+
+  Man~ga nagsisilbi pulós na castila
+man~ga dama nama,i, magagandang lubha,
+nan~gagsi upo na at cumaing paua
+apat na mag-anac na ualang bahala.
+
+  At nang macacain ay nagsi pasoc na
+sa salas n~g bahay nagpapasial sila,
+ang m~ga cuarto,i, pinapasoc nila
+minamalas yaong cariquitang sadyá.
+
+  Si Doña Leonila,i, ang uinica,i, ito
+esposo cong sinta sa itatanóng co,
+houag maglilihim pagtatapatan mo
+n~g di alinlan~gan ang puso,t, loob co.
+
+  Aco pagca tauo,i, laquí sa guinhaua
+palibhasa,i, hari ang mutyá cong amá,
+ang ating quinain na handang comida
+gayong cagayaca,i, di pa nag quiquita.
+
+  Pati itong bahay sa diquit ay sacdál
+na ualang susulit cahit sa reino man,
+sa aqui,i, sabihin n~gayo,t, maalaman
+ang may ari nito cun sino,t, alin man.
+
+  Ang sagót ni Juan na casi,t, esposo
+ang bahay na ito,i, maguiguing canino,
+ito,i, ating tunay pinagmulan nito
+ay aquing hinin~gi sa in~gat cong bató.
+
+  Comida,i, gayon din ang pinangalin~gan
+sa bató ring in~gat perlas ang cabagay,
+at ang batóng yao,i, encantadong tunay
+anomang hin~gin co,i, agad gaganapan.
+
+  Sa man~ga saysay mo na aquing narin~gig
+damdam co ay aco,i, parang napa Lan~git,
+acala nang tauo,i, ang asauang ibig
+ay ualang cuenta,t, nasan~goy nan~gibit.
+
+  Pag ang Dios palá ang may calooban
+ay uala sinomang sucat macaalam,
+marami at madlang nag uiuicang tunay
+catauan co,i, uala na carurumatnan.
+
+  N~gayon ay sa aua nang Poong si Cristo
+ay na sa ligaya at payapa aco,
+sa nangyaring buhay na pinagdanan co
+ang cutyá nang tauo ay di mamagcano.
+
+  Salamat sa Dios at sa Ináng Vírgen
+di na magluluto tayo nang cacanin,
+mabuti at iyo na ipinalining
+ang casangcapan mo,i, sinabi sa aquin.
+
+  Ani Juan Tamad esposa cong hirang
+daluang anác natin ay anong pan~galan,
+ibig cong matanto sa iyo,t, maalman
+man~ga n~galan nila sa aquin ay turan.
+
+  Pan~galan nang isa,i, Antonio de Risa
+at ang isa nama,i, Feliz de Carcaja,
+matanto ni Juan uica cay Leonila
+tunay co n~gang anác m~ga batang dalua.
+
+  Aquing sasabihin esposang sinta co
+significang dala m~ga apellido,
+ang isa,i, sa taua ipinaglihi mo
+isa,i, sa halac-hac dahilang totoo.
+
+  Naala-ala co at nagunamgunam
+nangyari sa atin niyong isang arao,
+cami,i, nag daraan na mag caibigan
+sa tapat n~g torre icao,i, nanunun~gao.
+
+  Natin~gala quita,t, nagpanamang titig
+sa iyo ay aco,i, comindat n~gomibit,
+humalachac icao tumauang malabis
+siyang naguing dahil mulang pagbubuntis.
+
+  Sa iyong sinabi esposo cong sintá
+cung aquing lihimin husto ang prueba,
+sintang esposa co houag cang mag duda
+talagang totoo aquing ibinadyá.
+
+  Calooban ito,t, pacaná nang Dios
+na bigay sa iyo planeta mo,t, signos,
+houag mamamangha ang puso mo,t, loob
+dagdagan ang iyong pagtauag sa Dios.
+
+  Ano,i, sa matanto niya,t, maalaman
+sa dalauang bata daang pinagmulan,
+escrupulong dala sa loob naparam
+man~ga anác niya,i, lalo nang minahal.
+
+  Nang quinabucasa,i, niyong maumaga
+napasa dun~gauan si Doña Leonila,
+at pinagmamasdan ang man~ga maceta
+caparis nang jardin niya sa España.
+
+  Malaquing totoong dalang catouaan
+alin mang bintana na canyang dun~gauan,
+ay jardineria,t, sari-saring bagay
+nan~ga mamacetas sadyáng caban~guhan.
+
+  Ipagparito co sa haring monarca
+bunying si D. Feliz amá niyang sinta,
+isang arao n~gani nanunun~gao siya
+sa real palacio loob ay nagtacá.
+
+  Natanauan niya,t, tinamaang titig
+na sa cabunduca,i, may nacadudulit,
+ang casi,t, esposa na si reina Inés
+tinauagan niya,t, ganito ang sulit.
+
+  Tingnan mo,t, pagmasdan yaong cabunducan
+na may nag niningning at quiquirao quirao,
+nang una ay uala na capara niyan
+cun tamaang sinag ay di matitigan.
+
+  Ang uica n~g reina sa haring esposo
+diua,i, yaon yata bundóc nang Cantabro,
+ay di baga roon ipinatapon mo
+sa bundóc na yaon ang anác tang lilo.
+
+  Ang sagót ay oó nang haring monarca
+ang mabuti caya ay ipavisita,
+pinagcaisahan nilang mag-asaua
+nang oras ding yao,i, nag-utos pagdaca.
+
+  Tamauag na siya nang man~ga soldados
+at pinaparoon sa Cantabrong bundóc,
+cami ay mayroon na napapanood
+nanag niningnin~gan ibig na matalós.
+
+  Nagbiglang lumacad ang m~ga soldado
+at tinun~go nila bundóc nang Cantabro,
+ang pinagtatac-ha,i, naquitang totoo
+bahay na malaquíng cariquita,i, hustó.
+
+  Ang man~ga soldado,i, noong malayo pa
+natanauan sila ni Jua,t, princesa,
+doon sa bintana,i, di na nalís sila
+at inaantayan ang pagdating nila.
+
+  Ano,i, nang dumatal sa canilang bahay
+yaong mag-asaua,i, ganito ang saysay,
+ano cayang inyong sadyá,t, pinapacay
+naparito cayo sa amin ay turan.
+
+  Cami,i, inutusan n~g haring monarca
+dahil sa natanao sila,i, nagtatacá,
+may nag niningnin~gan at caaya-aya
+ibig matalastas nila,t, maquilala.
+
+  Cun gayo,i, magtulóy cayóng calahatán
+at pumanhic dini,t, magcasalitaan,
+ang tanang soldado,i, nanhic nagtuluyan
+pauang nagtataca sa diquit nang bahay.
+
+  Cayo pala,i, siya na may bahay nito
+na napacariquit ang lagay estado,
+bahay ninyong ito,i, nanglalong totoo
+doon man sa reino,i, ualang capareho.
+
+  Tingnan na n~ga nati,t, bulayin n~g isip
+at di masasabi ninomang may bait,
+pag ang Dios pala,i, siyang nag-iibig
+ligaya sa mundo,i, ipinacacamit.
+
+  At cun caya gayon tinuran sa inyo
+cayo,i, itinapon caya naririto,
+yaong si D. Feliz haring amá ninyo
+nag-utos sa amin daig ninyo,t, talo.
+
+  Ang sa mag-asauang sagót na tinuran
+cahiman at cami ay itinampulan,
+ualang naaalman caming casalanan
+ang ganti nang Dios ay caligayahan.
+
+  Cami,i, aalis na,t, babalic na muna
+sa haring nag-utos sa reinong España,
+á dios ang uica niyong mag-asaua
+at sabihin ninyong nagpapacomusta.
+
+  Nang sila,i, dumating sa Españang reino
+nagpatuloy agad sa real palacio,
+ang sa haring tanong sa man~ga soldado
+ano ang nangyari n~gayo,i, turan ninyo.
+
+  Haring pan~ginoon ang aming naquita
+bahay na malaquing cariquita,i, sadyá,
+tumatahan doo,i, yaong mag-asaua
+ni Jua,t, princesang si Doña Leonila.
+
+  Bilin po sa amin nang inyong manugang
+saca nang princesang anác ninyong hirang,
+icomusta sila sa man~ga magulang
+sila nama,i, hindi nan~gagcacaramdam.
+
+  Ang reina,i, nagsabi sa haring monarca
+cun pahintulot mo at minamaganda,
+mangyaring sulatan man~ga anác nata
+dahil sa soldadong man~ga sabi,t, badyá.
+
+  Gá nasaganyac na ang puso,t, loob co
+ayon sa sinaysay nang man~ga soldado,
+cahima,t, mapait at lason sa iyo
+padalhan nang sulat anác nati,t, apó.
+
+  Ang sagót nang hari ¡oh casi co,t, sintá!
+cun siya mong gusto,i, sang-ayunan quita,
+siya ay gumaua nang sulat pagdaca
+at capagcayari ay ipinadalá.
+
+  Ang napapalaman sa padalang sulat
+comusta sa inyo guilio naming anác,
+ang inyong magulang nana sa bagabag
+nagtamong guinhaua dahil sa tinangap.
+
+  Ang sabi,t, pahayag nang man~ga soldado
+bahay ninyo riya,i, sa diquit ay husto,
+cami,i, paririyan dadalauin cayo
+maquiquipag quita na magulang ninyo.
+
+  Sa lacad nang bouan n~gayo,i, icalima
+sa icapito,i, cami ay paririyan na
+matangap ang sulat canilang mabasa
+parang na pa Lan~git silang mag-asaua.
+
+  At guinanti naman ang sulat na ito
+ni Jua,t, ang lama,i, hintay namin cayo,
+caming inyong anác guilio nang totoo
+touang ualang hangan cun dalauin ninyo.
+
+  Mayari ang sulat ibinigay niya
+doon sa portador saca nagbilin pa,
+ang inyong sabihin sa hari at reina
+naghihintay cami,t, totoong guilio na.
+
+  Nang quinagabihan quinuha ni Juan
+ang in~gat na bató niyang casangcapan,
+at canyang hinin~gi na houag maliban
+ang tauirang ilog lagyan mo nang tuláy.
+
+  Itatayong tuláy cayaria,i, ito
+catulad nang bangca at pilac na puro,
+brandilla ay guintó,t, lagyan nang damasco
+nang génerong tela,t, may hilo de oro.
+
+  Sa dalauang dulo,i, lagyan nang garita
+at patatayuan man~ga de la guardia,
+pauang coroneles iba,i, man~ga dama
+sila,i, sasalubong sa hari at reina.
+
+  At man~gag si hatid na tumuloy dito
+maquiquipanayam hangang naririto,
+houag cang magculang icao aquing bató
+sa arao nang bucas pilit paririto.
+
+  At pamula dito magpa hangang tuláy
+ay lagyan n~g calleng sa linis ay sacdal,
+mag cabilang tabi capoua tabin~gan
+pulós na de tela,t, sadyang cariquitan.
+
+  Sa actong paglacad banda nang música
+man~gag tutugtugang caligaligaya,
+putaca,i, gayon din man~gag sipag salva
+hangan sa pumanhic ang hari at reina.
+
+  Icao aquing batóng bigay nang Nuno co
+susundin mong paua hin~gi co sa iyo,
+guinanap na lahat conforme ang gusto
+siya n~gang nangyari sa aua ni Cristo.
+
+  Nang quinabucasa,i, ang hari at reina
+ay lumacad na n~ga sampong man~ga sama,
+bundóc n~g Cantabro ay tinun~go nila
+pagdating sa tuláy sinalubong sila.
+
+  Niyong m~ga dama,t, m~ga coroneles
+nag si cortesia sa haring mariquit,
+sa tuláy na yaon ay nang macatauid
+paglacad sa calle sayáng di mumuntic.
+
+  Tugtog nang música,i, caligaligaya
+inam nang putuca,t, nag sisipag salva,
+man~ga coroneles at ang m~ga dama
+sa lacad na yao,i, guiniguitna sila.
+
+  Ang mahal na reina at haring maran~gal
+nagtacang totoo sa sayá at dan~gal,
+aco ay hari na,i, di co nararanan
+ang ganitong diquit man~ga pagdidiuang.
+
+  Nang sila,i, sumapit sa bahay nanhic na
+lubha pang malaqui pagtatacá nila,
+bahay pala rito anác naming sinta
+sa sang reino,i, ualang catulad capara.
+
+  Hagdanan ay pilac na nag quiquinan~gan
+sahig at quisame ay salaming lantay,
+ang dingding ay pauang esmaltadong tunay
+na naca-aalio sa may dalang lumbay.
+
+  Sa loob n~g bahay nan~ga papamute
+mutyá at carbungco rubí,t, esmiralde,
+ang sahig n~g salas sampon n~g quísame
+templo ni Salomón dinaig sa buti.
+
+  Ang bubong n~g bahay ay pilac na lantay
+cun tamaang sinag nang init nang arao,
+sinomang tumin~gin ay di matitigan
+at macadudulit sa pagquiquisapan.
+
+  Calagayan ninyo pala ay guinhaua
+paliguid nang bahay ay jardineria,
+itong tauo pala,i, uala mang cuenta
+ay di masasabi sasapiting hanga.
+
+  ¡Oh man~ga guilio co na man~ga anác co
+at sampon sa daluang aquing mga apó,
+cayo ay cun caya dito,i, naparito
+dahilan sa cayo,i, ipinatapon co.
+
+  Man~ga loob ninyo ay pacalinisin
+ang madlang sigalót sa puso ay ualin,
+cahit anong samá sa dibdib ay alsin
+magaling ang siyang pagsamahan natin.
+
+  Ang mahal na reina naman ay nagbadyá
+na tumataguistis ang luha sa matá,
+¡oh anác cong bunsó princesa Leonila!
+patauad ang aquin na nagauang sala.
+
+  Icao aquing bunso,i, sa pinagdanan mo
+na hirap dálita,i, pauang tiniis co,
+cahima,t, masucal ang puso,t, loob mo
+pacalinisin na n~gayon at magbago.
+
+  Princesa Leonila sa reina,i, sumagót
+sa dalauang matá ang luha,i, naagos,
+mahal na iná co,i, malinis ang loob
+ni camunti ualang sanhi man at cubot.
+
+  Ang pag-uusapan ay n~g matapos na
+quinuha ni Juan casangcapan niya,
+icao aquing bató sundin mo pagdaca
+maghanda n~gayon din mabuting comida.
+
+  Sari-saring lutong man~ga masasaráp
+pauang de almacen sa putahing sangcap,
+sa lamesang guintó ay mahanda agad
+gayon ang cubiertos ay guintó ring lahat.
+
+  Ang lamesa,i, lagyan n~g telang alfombra
+may hilo de orong caligaligaya,
+gayon din ang tanang man~ga servilleta
+at pulós na pilac yaong man~ga silla.
+
+  Isang lamesa rin ang tanang matamis
+sari-saring timpla sa saráp ay labis,
+man~ga servidumbre pulós maquiquisig
+tagalog castila ay nagcacasanib.
+
+  At anim na dama cailan~gan co pa
+bucod sa narito na sila,i, anim na,
+icao aquing bató ganaping dali na
+at nagugutom na ang hari at reina.
+
+  Nasunod na paua m~ga cahin~gian
+nang oras na yaon comida,i, nalagay
+ang hari,t, ang reina,i, niyaya ni Juan
+sampon nang casama ay gayon din naman.
+
+  Dumulóg na sila,t, cumain pagdaca
+ang hari,t, ang reina pati man~ga sama,
+at nang macacain nag pupulong sila
+madla,t, sari-saring cabuhayan nila.
+
+  Sinasabi nila na napacainam
+ang handang comida,t, man~ga casangcapan
+ang man~ga matamis sari-saring bagay
+n~gayon lamang cami nacatiquim niyan.
+
+  Man~ga nag sisilbi sa pagcain nila
+ay nan~gag tatacá silang para para,
+pulós na castila,t, tagalog ang iba
+at saca ang dama ay labing dalaua.
+
+  Salitaan nila,i, cayamanang iyan
+ang pinangalin~ga,i, sa encantong laláng,
+alin caya baga sa mundong ibabao
+ang magcacaroon nang ganitong bahay.
+
+  Man~ga cagayaca,i, nanglalong totoo
+sa mundong ibabao ualang capareho,
+nan~gapapamuti mutyá at carbungco
+rubí,t, esmeralde sa ningning ay husto.
+
+  Casangcapang gamit ay napacainam
+guintó na at pilac sino caya naman,
+aling tauo rito sa mundong ibabao
+macapag gagayác casangcapang ganyan.
+
+  Cundan~gan ang ito,i, may iuing encanto
+na pinagcucunan nang lahat nang ito,
+ang uica nang hari ay tila n~ga totoo
+sa encantong laláng cayamanang ito.
+
+  Saca nang matapos salitaan nila
+tinauag nang hari ang mahal na reina,
+cun umaayon ca,i, isalin na nata
+sa atang manugang ang cetro,t, corona.
+
+  Oó ang uinica nang reinang maran~gal
+diyata,i, cun iyong gusto,t, caibigán,
+lalo nama,t, icao ay may catandaan
+di n~ga,i, isalin na corona cay Juan.
+
+  Pinagcaisahan nilang mag-asaua
+una,i, uala namang sucat na magmana,
+sinabi cay Jua,t, cay Doña Leonila
+corona sa inyo,i, isasalin co na.
+
+  Itong inyong bahay ilipat sa reino
+iabay sa piling nang real palacio,
+oó po ang sagót haring magulang co
+paua cong susundin pacaná po ninyo.
+
+  Nang quinabucasan ay noui na sila
+sa pinangalin~gang reino nang España,
+man~ga coroneles at ang man~ga dama
+nan~gag si hatid ding capara nang una.
+
+  Sa lacad na yao,i, casama ri,t, hatid
+si Jua,t, princesang mag-asauang ibig
+sa tuláy na pilac ano,i, nang sumapit
+nan~gag paalaman toua,i, di mumuntic.
+
+  Mag asaua naman ni Doña Leonila
+sampong coroneles at ang m~ga dama,
+nangag si pagbalic sa bahay noui na
+nang mahating gabi,i, bató ay quinuha.
+
+  At hinin~gi niya na houag maliban
+man~ga coroneles man~ga damang tanan,
+tuláy ay gayon din alising paminsan
+ganaping madali,t, aquing cahilin~gan.
+
+  Saca itong bahay sampong jardin dito
+malipat n~gayon din sa Españang reino,
+itayó sa piling nang real palacio
+maguisnan n~g hari at reinang iná co.
+
+  Cahilin~gang lahat naganáp pagdaca
+nang in~gat na bató niyang encantada,
+maguising ang hari niyong maumaga
+n~g siya,i, dumun~gao ay naquita niya.
+
+  Ang uica n~g hari naniniuala aco
+ang aquing manugang ay may sa encanto,
+sino,t, alin baga sa balat nang mundo
+sa ganyang calaqui madadala dito.
+
+  Isa pa,i, sa gabi at hindi sa arao
+ang pagca pagbuhat nang bahay na iyan,
+caya pala iyan ay napacayaman
+ay may sa encanto na na iin~gatan.
+
+  Sa real palacio,i, ipinatauag na
+si Jua,t, princesang si Doña Leonila,
+nang dumating doon uica sa canila
+mabuti at cayo ay naririto na.
+
+  N~gayon ay aco ay mag papabando
+na man~gag si pag-gayac ang tauo sa reino,
+m~ga bahay bahay lagyan nang damasco
+calle ay tabin~ga,t, man~gag linis cayo.
+
+  Muralla,i, gayon din na ipinagayac
+sampong artificiong caguila-guilalas,
+at sa coronación sa arao nang bucas
+ang lahat nang ito,i, sususuhang lahat.
+
+  Corona sa ulo ay n~g maputong na
+cay Don Juang Tamad na manugang niya,
+nagsayáng totoo reino nang España
+ang lahat n~g tauo ay nan~gag viviva.
+
+  Cañón sa muralla,i, sinusuhang lahat
+sampong artificiong caguila-guilalas,
+sa lahat n~g calle sa loob n~g ciudad
+hicap ang músicos sayáng ualang lipas.
+
+  At nan~gag viviva ang maraming tauo
+sayang ualang humpay sa loob n~g reino,
+buhayin n~g Dios na mahabang tiempo
+si Don Juang Tamad hari naming bago.
+
+  Sabihin ang husay nang gomobierno na
+sa boong España haring bago nila,
+grandes consejeros casamang lahat na
+ualang pagcaronan ang toua sa canya.
+
+  At gayon din naman sa sino,t, alin man
+pareho sa canya mahirap mayaman,
+castigo ay lagdá sa may casalanan
+ley nang matouid hindi nasisinsay.
+
+  Nang maguing hari na ay nagsabi siya
+sa casi,t, esposang reina Leonila,
+ang amá,t, iná co,i, inaala-ala
+ating ipacaon dito na matira.
+
+  Oó anang reina di lalong mabuti
+ipacaon mo n~ga magulang mong casi,
+cun dirito sila sa arao at gabi,i,
+mayroong titin~gi,t, mag cacalauin~gi.
+
+  Ipinacaon na yaong mag-asaua
+ni Fabio,t, Sofia amá,t, iná niya,
+ano,i, nang dumating toua,i, sabihin pa
+sa real palacio,i, capisan na nila.
+
+  Yaong si Ursula ay guinanti naman
+ni Doña Leonila na reinang maran~gal,
+sa iyong servicio,i, ang pala cong bigay
+isa ca sa dama sa palacio real.
+
+  Ito ang nasapit siyang naguing hanga
+ni Juang Tamad na isang hamac na,
+sa lagac na gracia n~g Dios na Amá
+sinapit n~g palad hari sa España.
+
+
+FIN
+
+
+[Patalastas: Imprenta at Librería ni J. Martinez]
+
+
+
+
+
+
+
+End of the Project Gutenberg EBook of Búhay na Pinagdaanan ni Juan Tamad na
+Anac ni Fabio at ni Sofia, by Anonymous
+
+*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK BÚHAY NA PINAGDAANAN NI JUAN ***
+
+***** This file should be named 16386-8.txt or 16386-8.zip *****
+This and all associated files of various formats will be found in:
+        https://www.gutenberg.org/1/6/3/8/16386/
+
+Produced by Tamiko I. Camacho, Jerome Espinosa Baladad,
+Pilar Somoza and PG Distributed Proofreaders from page
+scans provided by University of Michigan.
+
+
+Updated editions will replace the previous one--the old editions
+will be renamed.
+
+Creating the works from public domain print editions means that no
+one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
+(and you!) can copy and distribute it in the United States without
+permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
+set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
+copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
+protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
+Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
+charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
+do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
+rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
+such as creation of derivative works, reports, performances and
+research.  They may be modified and printed and given away--you may do
+practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
+subject to the trademark license, especially commercial
+redistribution.
+
+
+
+*** START: FULL LICENSE ***
+
+THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
+PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
+
+To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
+distribution of electronic works, by using or distributing this work
+(or any other work associated in any way with the phrase "Project
+Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
+Gutenberg-tm License (available with this file or online at
+https://gutenberg.org/license).
+
+
+Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
+electronic works
+
+1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
+electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
+and accept all the terms of this license and intellectual property
+(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
+the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
+all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
+If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
+Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
+terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
+entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
+
+1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
+used on or associated in any way with an electronic work by people who
+agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
+things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
+even without complying with the full terms of this agreement.  See
+paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
+Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
+and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
+works.  See paragraph 1.E below.
+
+1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
+or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
+Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
+collection are in the public domain in the United States.  If an
+individual work is in the public domain in the United States and you are
+located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
+copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
+works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
+are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
+Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
+freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
+this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
+the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
+keeping this work in the same format with its attached full Project
+Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.
+
+1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
+what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
+a constant state of change.  If you are outside the United States, check
+the laws of your country in addition to the terms of this agreement
+before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
+creating derivative works based on this work or any other Project
+Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
+the copyright status of any work in any country outside the United
+States.
+
+1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
+
+1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
+access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
+whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
+phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
+Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
+copied or distributed:
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
+from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
+posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
+and distributed to anyone in the United States without paying any fees
+or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
+with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
+work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
+through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
+Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
+1.E.9.
+
+1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
+with the permission of the copyright holder, your use and distribution
+must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
+terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
+to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
+permission of the copyright holder found at the beginning of this work.
+
+1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
+License terms from this work, or any files containing a part of this
+work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
+
+1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
+electronic work, or any part of this electronic work, without
+prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
+active links or immediate access to the full terms of the Project
+Gutenberg-tm License.
+
+1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
+compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
+word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
+distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
+"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
+posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
+you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
+copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
+request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
+form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
+License as specified in paragraph 1.E.1.
+
+1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
+performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
+unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
+
+1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
+access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
+that
+
+- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
+     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
+     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
+     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
+     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
+     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
+     must be paid within 60 days following each date on which you
+     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
+     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
+     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
+     address specified in Section 4, "Information about donations to
+     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."
+
+- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
+     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
+     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
+     License.  You must require such a user to return or
+     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
+     and discontinue all use of and all access to other copies of
+     Project Gutenberg-tm works.
+
+- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
+     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
+     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
+     of receipt of the work.
+
+- You comply with all other terms of this agreement for free
+     distribution of Project Gutenberg-tm works.
+
+1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
+electronic work or group of works on different terms than are set
+forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
+both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
+Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
+Foundation as set forth in Section 3 below.
+
+1.F.
+
+1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
+effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
+public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
+collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
+works, and the medium on which they may be stored, may contain
+"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
+corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
+property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
+computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
+your equipment.
+
+1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
+of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
+Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
+Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
+liability to you for damages, costs and expenses, including legal
+fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
+LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
+PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
+TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
+LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
+INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
+DAMAGE.
+
+1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
+defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
+receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
+written explanation to the person you received the work from.  If you
+received the work on a physical medium, you must return the medium with
+your written explanation.  The person or entity that provided you with
+the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
+refund.  If you received the work electronically, the person or entity
+providing it to you may choose to give you a second opportunity to
+receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
+is also defective, you may demand a refund in writing without further
+opportunities to fix the problem.
+
+1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
+in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS', WITH NO OTHER
+WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
+WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
+
+1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
+warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
+If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
+law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
+interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
+the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
+provision of this agreement shall not void the remaining provisions.
+
+1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
+trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
+providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
+with this agreement, and any volunteers associated with the production,
+promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
+harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
+that arise directly or indirectly from any of the following which you do
+or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
+work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
+Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.
+
+
+Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
+
+Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
+electronic works in formats readable by the widest variety of computers
+including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
+because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
+people in all walks of life.
+
+Volunteers and financial support to provide volunteers with the
+assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
+goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
+remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
+and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
+To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
+and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
+and the Foundation web page at https://www.pglaf.org.
+
+
+Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
+Foundation
+
+The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
+501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
+state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
+Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
+number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
+https://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
+permitted by U.S. federal laws and your state's laws.
+
+The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
+Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
+throughout numerous locations.  Its business office is located at
+809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
+business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
+information can be found at the Foundation's web site and official
+page at https://pglaf.org
+
+For additional contact information:
+     Dr. Gregory B. Newby
+     Chief Executive and Director
+     gbnewby@pglaf.org
+
+Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation
+
+Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
+spread public support and donations to carry out its mission of
+increasing the number of public domain and licensed works that can be
+freely distributed in machine readable form accessible by the widest
+array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
+($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
+status with the IRS.
+
+The Foundation is committed to complying with the laws regulating
+charities and charitable donations in all 50 states of the United
+States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
+considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
+with these requirements.  We do not solicit donations in locations
+where we have not received written confirmation of compliance.  To
+SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
+particular state visit https://pglaf.org
+
+While we cannot and do not solicit contributions from states where we
+have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
+against accepting unsolicited donations from donors in such states who
+approach us with offers to donate.
+
+International donations are gratefully accepted, but we cannot make
+any statements concerning tax treatment of donations received from
+outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.
+
+Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
+methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
+ways including including checks, online payments and credit card
+donations.  To donate, please visit: https://pglaf.org/donate
+
+
+Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
+works.
+
+Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg-tm
+concept of a library of electronic works that could be freely shared
+with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
+Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.
+
+Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
+editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
+unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
+keep eBooks in compliance with any particular paper edition.
+
+Most people start at our Web site which has the main PG search facility:
+
+     https://www.gutenberg.org
+
+This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
+including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
+Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
+subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
+
+*** END: FULL LICENSE ***
+
diff --git a/16386-8.zip b/16386-8.zip
new file mode 100644
index 0000000..9dc2e6c
--- /dev/null
+++ b/16386-8.zip
diff --git a/16386-h.zip b/16386-h.zip
new file mode 100644
index 0000000..f803f86
--- /dev/null
+++ b/16386-h.zip
diff --git a/16386-h/16386-h.htm b/16386-h/16386-h.htm
new file mode 100644
index 0000000..b5e8e25
--- /dev/null
+++ b/16386-h/16386-h.htm
@@ -0,0 +1,3774 @@
+<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN"
+    "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
+
+<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
+  <head>
+    <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html;charset=iso-8859-1" />
+    <title>
+      The Project Gutenberg eBook of Juan Tamad, by Anonymous.
+    </title>
+    <style type="text/css">
+/*<![CDATA[  XML blockout */
+<!--
+    p {  text-indent: 1em;
+         margin-top: .75em;
+         text-align: justify;
+         margin-bottom: .75em;}
+
+    h1,h2,h3,h4,h5,h6 {
+         text-align: center;
+         clear: both;}
+
+    hr { width: 33%;
+	 margin-top: 2em;
+	 margin-bottom: 2em;
+         margin-left: auto;
+         margin-right: auto;
+         clear: both;}
+
+    body{margin-left: 10%;
+         margin-right: 10%;
+         font-family: Times New Roman, Times, serif;}
+
+    .pagenum  {position: absolute; left: 92%; font-size: smaller; text-align: center;}
+
+    .center   {text-align: center;}
+
+    .figcenter   {margin: auto; text-align: center;}
+    a img { border: 0; }
+
+    .poem             {margin-left:30%; margin-right:10%; text-align: left;}
+    .poem .stanza     {margin: 1em 0em 1em 0em;}
+    .verseind   {text-indent: 1em;
+                 margin-top: 0em;
+                 margin-bottom: 0em;}
+    .verse      {margin: 0em;
+                padding-left: 3em;
+                text-indent: -3em;
+                margin-top: 0em;
+                margin-bottom: 0em;}
+    // -->
+    /* XML end  ]]>*/
+    </style>
+  </head>
+<body>
+
+
+<pre>
+
+The Project Gutenberg EBook of Búhay na Pinagdaanan ni Juan Tamad na Anac
+ni Fabio at ni Sofia, by Anonymous
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+
+Title: Búhay na Pinagdaanan ni Juan Tamad na Anac ni Fabio at ni Sofia
+       Sa Caharian nang Portugal, na Hinango sa Novela
+
+Author: Anonymous
+
+Release Date: July 29, 2005 [EBook #16386]
+
+Language: Tagalog
+
+Character set encoding: ISO-8859-1
+
+*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK BÚHAY NA PINAGDAANAN NI JUAN ***
+
+
+
+
+Produced by Tamiko I. Camacho, Jerome Espinosa Baladad,
+Pilar Somoza and PG Distributed Proofreaders from page
+scans provided by University of Michigan.
+
+
+
+
+
+
+</pre>
+
+
+<hr style="width: 30%;" />
+
+<div class="figcenter">
+<a href="images/add.jpg"><img src="images/add_thumb.jpg" alt="Imprenta at Libreria ni J. Martinez"
+title="Imprenta at Libreria ni J. Martinez" /></a>
+</div>
+
+<hr style="width: 30%;" />
+
+<div class="figcenter">
+<a href="images/cover.jpg"><img src="images/cover_thumb.jpg" alt="Cover" title="Cover" /></a>
+</div>
+
+<hr style="width: 30%;" />
+
+<h3>B&Uacute;HAY NA PINAGDAANAN</h3>
+
+<h4>NI</h4>
+
+<h1>Juan Tamad</h1>
+
+<h4>NA ANAC NI</h4>
+
+<h2>FABIO AT NI SOFIA.</h2>
+
+<h3>SA CAHARIAN NANG PORTUGAL,</h3>
+
+<h4>NA HINANG&#771;O SA NOVELA.</h4>
+
+<div class="figcenter">
+<img src="images/003.png"alt="Decorative motif" title="Decorative motif" />
+</div>
+
+<h4>MAYNILA, 1920.</h4>
+
+<h5>IMPRENTA, LIBRERIA AT PAPELERIA</h5>
+
+<h6>NI</h6>
+
+<h4>J. MARTINEZ</h4>
+
+<h5>P. Moraga 31-36, Tel. 5005 P. Calder&oacute;n 108, Cabildo 253 Intramuros.-Tel. 3283.</h5>
+
+<hr style="width: 40%;" />
+
+<div class="figcenter">
+<img src="images/005.png"alt="Decorative motif" title="Decorative motif" />
+</div>
+
+<h4>B&Uacute;HAY NA PINAGDAANAN</h4>
+
+<h4>NI</h4>
+
+<h1>Juan Tamad</h1>
+
+<h4>NA ANAC NI</h4>
+
+<h3>FABIO AT NI SOFIA</h3>
+
+<h4>SA CAHARIAN NANG PORTUGAL,</h4>
+
+<h4>NA HINANG&#771;O SA NOVELA.</h4>
+
+
+
+<div class="poem">
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Oh seren&iacute;simang maauaing In&aacute;</div>
+<div class="verse">sa tauong cristiano na iyong oveja,</div>
+<div class="verse">sa lupa at Lang&#771;it ng&#771;alan mo ay siy&aacute;ng</div>
+<div class="verse">tinatauag namin sa toui toui na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Icao po ang Torre at cab&aacute;n ng&#771; tip&aacute;n</div>
+<div class="verse">In&aacute; nang sumacop sa sala nang tanan,</div>
+<div class="verse">cami pong inap&oacute; ni Eva,t, ni Ad&aacute;n</div>
+<div class="verse">sa lub&oacute;s mong aua cami,i, nananaban.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ituto mo rin po In&aacute;ng mapagpala</div>
+<div class="verse">masayod na lahat yaring ninanasa,</div>
+<div class="verse">mapur&oacute;l cong isip cap&oacute;s na acala</div>
+<div class="verse">matutuhan co rin ang isasalita.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_4" id="Page_4">P&aacute;hin&aacute; 4</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mang&#771;a camahalang napapauang nobles</div>
+<div class="verse">may sinimpang dunong at tah&oacute; sa leyes,</div>
+<div class="verse">manipis cong alam at sal&aacute;t na isip</div>
+<div class="verse">nangah&aacute;s cahima,t, di talastas batid.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Lumalacad aco,i, piqu&iacute;t ang capara</div>
+<div class="verse">ang land&aacute;s na daa,i, hindi tanto,t, taya,</div>
+<div class="verse">pang&#771;ah&aacute;s cong isip doon umaasa</div>
+<div class="verse">sa pa-honrang ling&#771;ap nang mg&#771;a bihasa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pinagsisiy&aacute; na nang bait co,t, isip</div>
+<div class="verse">lathala nang verso,i, ayos sa matouid,</div>
+<div class="verse">sa mang&#771;a bihasa,i, culang din at lihis</div>
+<div class="verse">anyayang pa-honra ay inihihibic.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pinupuring tunay niring sumusuyo</div>
+<div class="verse">ang mang&#771;ag anyayang maling&#771;aping puso,</div>
+<div class="verse">cahit di dalisay sa lustre,i, malabo</div>
+<div class="verse">ay paparahin nang brillante at guint&oacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Gayon din sa hindi,t, aayao luming&#771;ap</div>
+<div class="verse">yaring si I.A. nag papasalamat,</div>
+<div class="verse">itong ninanasang ibig na matatap</div>
+<div class="verse">ay b&uacute;hay nang isang sa novela,i, bans&aacute;g.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Na dili umano,i, nang panah&oacute;ng una</div>
+<div class="verse">sa reinong Portugal sabi sa novela,</div>
+<div class="verse">sa sacop din nito na Visadang villa</div>
+<div class="verse">doon ay mayroong pobreng, mag-asaua.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Fabio ang lalaqui tunay na pang&#771;alan</div>
+<div class="verse">ang casi,t, esposa ay Sofia naman,</div>
+<div class="verse">mag-asauang ito,i, buhat nang macasal</div>
+<div class="verse">sap&oacute;l sa d&aacute;lita,t, ualang pamumuhay.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_5" id="Page_5">P&aacute;hin&aacute; 5</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Capagca bata na ay itong si Fabio</div>
+<div class="verse">hanap b&uacute;hay niya ay pag jujuego,</div>
+<div class="verse">nang magca asaua,i, siya ring oficio</div>
+<div class="verse">na pinagcucunan canilang sustento.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Maguing ilang ta&oacute;n yaong pag sasama</div>
+<div class="verse">matrimoniong mahal nag supling namung&#771;a,</div>
+<div class="verse">nang isang lalaquing quias ay maganda</div>
+<div class="verse">naguing ng&#771;ala,i, Juan nang mabinyagan na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Malaqui ang toua,t, ualang pagcaronan</div>
+<div class="verse">dito sa cay Juan niyong pag mamahal,</div>
+<div class="verse">palibhasa,i, uala at iisa lamang</div>
+<div class="verse">di ibig ni Fabiong bata ay oouang.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">In&aacute;ng si Sofia,i, ualang guinagaua</div>
+<div class="verse">arao, gabi cundi ang pag-aarug&aacute;,</div>
+<div class="verse">si Fabiong asaua ay palaguing uala</div>
+<div class="verse">hanap ang sugalan at pagalagala.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pagsapit nang hapon ooui sa bahay</div>
+<div class="verse">dadaan sa tinda,t, mamimili naman,</div>
+<div class="verse">madla,t, sarisaring mang&#771;a cailang&#771;an</div>
+<div class="verse">na cacanin nila sa pag hahapunan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Doon sa canila cun siya,i, dumating</div>
+<div class="verse">sa casi,t, esposa ay sisiyasatin,</div>
+<div class="verse">baca ang an&aacute;c tang mutyang guiniguilio</div>
+<div class="verse">pina-iiyac mo,t, di mo liniling&#771;il.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iexcl;In&aacute; co! ang sag&oacute;t ni Sofia naman</div>
+<div class="verse">uala acong gaua cun hindi hauacan,</div>
+<div class="verse">cahit nag luluto,i, quinacaulayao</div>
+<div class="verse">sa pang&#771;ing&#771;ilag co na baca omouang.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_6" id="Page_6">P&aacute;hin&aacute; 6</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Anitong si Fabio na sintang esposo</div>
+<div class="verse">gayon ng&#771;a ang aquing ibig guinugusto,</div>
+<div class="verse">icao ay hindi man macapag trabajo</div>
+<div class="verse">bata,i, houag lamang pababayaan mo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pagcaca umagang macapag almusal</div>
+<div class="verse">paalis na siya,t, punta sa sugalan,</div>
+<div class="verse">sa aua ng&#771; Dios guinagaling naman</div>
+<div class="verse">sa touing ooui ay may panalunan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Lumalaqui naman an&aacute;c nilang ito</div>
+<div class="verse">di nag cacaramdam sa aua ni Cristo,</div>
+<div class="verse">matanto at siya,i, mahal na totoo</div>
+<div class="verse">ang sugo nang in&aacute;,i, hindi asicaso.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">In&aacute;ng nag mamahal ay di alintana</div>
+<div class="verse">cahit di sumunod cun utusan niya,</div>
+<div class="verse">loob ay malinis sa an&aacute;c na sinta</div>
+<div class="verse">palibhasa,i, bugtong at iisa isa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang mag cabait na,i, naguing cagauian</div>
+<div class="verse">umaalis siya sa canilang bahay,</div>
+<div class="verse">sa mang&#771;a capoua,i, hindi omaabian</div>
+<div class="verse">na naquiquilar&oacute; sa canino pa man.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa capang&#771;ilagan nang catauan niya</div>
+<div class="verse">at ang catamara,i, siyang nagdadala,</div>
+<div class="verse">aalis sa bahay tatanan sa in&aacute;</div>
+<div class="verse">susuot sa pul&oacute;ng casucala,i, sady&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Siya ay gumaua doon nang tahanan</div>
+<div class="verse">sa puno nang cahoy Betis ang pang&#771;alan,</div>
+<div class="verse">na canyang lininis at siya,i, nag lagay</div>
+<div class="verse">mg&#771;a baguing hagting na sadyang hihigan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_7" id="Page_7">P&aacute;hin&aacute; 7</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Doo,i, uala siyang munting guinagaua</div>
+<div class="verse">cundi palagui na lamang nacahiga,</div>
+<div class="verse">oras nang tanghali ay saca babab&aacute;</div>
+<div class="verse">ooui sa bahay pagcain ang sadya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cun siya,i, dumating sa canilang bahay</div>
+<div class="verse">ang bati ng&#771; in&aacute;,i, saan galing icao,</div>
+<div class="verse">si Jua,i, ang sag&oacute;t ay dini po lamang</div>
+<div class="verse">naquipag lar&oacute; po sa ating cahangan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di naman iimic yaong canyang in&aacute;</div>
+<div class="verse">sa uica ni Jua,t, natatalastas na,</div>
+<div class="verse">ito,i, nag yayabang &iquest;ano caya baga?</div>
+<div class="verse">ang an&aacute;c cong ito,i, bucod at caiba.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nagtataca aco &iexcl;oh Dios sa Lang&#771;it!</div>
+<div class="verse">ang bait isip co ay uulic ulic,</div>
+<div class="verse">cagagauang ito nang an&aacute;c cong ibig</div>
+<div class="verse">caguilaguilalas at di co malirip.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Marami rin namang mang&#771;a bata dito</div>
+<div class="verse">sa caapid bahay, na naquiquita co,</div>
+<div class="verse">itong aquing an&aacute;c caibang totoo</div>
+<div class="verse">na palaguing uala at di masugo co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iquest;Ano caya bagang talaga nang Dios</div>
+<div class="verse">di paquinabang&#771;an ang an&aacute;c cong irog?</div>
+<div class="verse">gayon ma,i, matamis sa puso co,t, loob</div>
+<div class="verse">cun ito ay siyang sa aqui,i, caloob.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iexcl;Oh Dios na Hari,t, Pang&#771;inoong Am&aacute;!</div>
+<div class="verse">pagcalooban mo ang an&aacute;c cong sinta,</div>
+<div class="verse">amponin mo rin po,t, hulugan nang gracia</div>
+<div class="verse">matutong mag silbi sa magulang niya.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_8" id="Page_8">P&aacute;hin&aacute; 8</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mulit muling taghoy na inihihibic</div>
+<div class="verse">sa Dios na Am&aacute; na Hari sa Lang&#771;it,</div>
+<div class="verse">cahimanauari ang an&aacute;c cong ibig</div>
+<div class="verse">bigyan nang liuanag carunung&#771;a,t, bait.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca cun matapos magtatanao tanao</div>
+<div class="verse">an&aacute;c na si Juan ay ibig matingnan,</div>
+<div class="verse">cun hindi maquita,i, mananaog naman</div>
+<div class="verse">hahanaping pilit ang quinalalagyan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa mang&#771;a cahangan ay titingnan niya</div>
+<div class="verse">ipinag tatanong cundi naquiquita,</div>
+<div class="verse">ualang macasabi ooui na siya</div>
+<div class="verse">mapanglao ang loob n&aacute;luha ang mat&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cun siya,i, dumating sa canilang bahay</div>
+<div class="verse">puput&oacute;c ang dibdib in&aacute;ng mapagmahal,</div>
+<div class="verse">ang loob at puso,i, hindi mapalagay</div>
+<div class="verse">sa di pagca quita sa an&aacute;c na hirang.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano pa,t, sa touing gustong cumain na</div>
+<div class="verse">siyang pag paroong pag har&aacute;p sa in&aacute;,</div>
+<div class="verse">in&aacute;ng nalulumbay cun siya,i, maquita</div>
+<div class="verse">maguiguinhauahan pusong may balisa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca uiuicaing &iquest;ano caya ito?</div>
+<div class="verse">saan nangagaling itong aquing buns&oacute;,</div>
+<div class="verse">sa touing cacain lamang paririto</div>
+<div class="verse">ni anoma,i, hindi paquinabang&#771;an co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Matapos cumain guinaua nang in&aacute;</div>
+<div class="verse">inabang&#771;an niya cun saan pupunta,</div>
+<div class="verse">in&aacute;,i, sumusunod na sa huli niya</div>
+<div class="verse">natanto,t, naalman ang tahanang sady&aacute;.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_9" id="Page_9">P&aacute;hin&aacute; 9</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Naquita ang cahoy na hinahantung&#771;an</div>
+<div class="verse">sa loob nang pul&oacute; na pinalinisan,</div>
+<div class="verse">sadyang may oyayi na tinutulugan</div>
+<div class="verse">sa cahoy na Betis doon nalalagay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang uica nang in&aacute; &iexcl;ay Juang an&aacute;c co!</div>
+<div class="verse">may sadya ca pal&aacute; na tahanan dito,</div>
+<div class="verse">&iquest;ano bagang iyong guinagaua rito</div>
+<div class="verse">ali,t, sino bagang dito,i, casama mo?</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Anong naisip mo,t, nasoc sa acala</div>
+<div class="verse">dito ca nalugmoc anong guinagaua,</div>
+<div class="verse">talastas mo naman at hindi cail&aacute;</div>
+<div class="verse">mahal na am&aacute; mo ay palaguing uala.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nag-iisa aco,t, uala cundi icao</div>
+<div class="verse">dapat casamahin sa gabi at arao,</div>
+<div class="verse">icao naman buns&oacute; ay sa toui lamang</div>
+<div class="verse">na gustong cumain nonoui sa bahay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Aco ay paano &iexcl;oh an&aacute;c cong guilio!</div>
+<div class="verse">nag tataglay aco sacuna,t, hilahil,</div>
+<div class="verse">mahal na am&aacute; mo sa ati,i, uala rin</div>
+<div class="verse">sa sang-lingo,i, minsan lamang cun dumating.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca icao nama,i, di co maasahan</div>
+<div class="verse">palaguing uala ca,t, dito tumatahan,</div>
+<div class="verse">mabuti ng&#771;a rito,t, icao ay maaluan</div>
+<div class="verse">mula ng&#771;ayo,i, icao,i, Tamad na si Juan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di naman sumag&oacute;t sa mang&#771;a sinambit</div>
+<div class="verse">sa in&aacute;,i, ang mat&aacute; ay di maititig,</div>
+<div class="verse">ang loob at puso niya,i, may pang&#771;anib</div>
+<div class="verse">na baca ang in&aacute; ay may dalang galit.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_10" id="Page_10">P&aacute;hin&aacute; 10</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Iniuan na roo,t, noui na ang in&aacute;</div>
+<div class="verse">lumalacad siyang n&aacute;luha ang mat&aacute;,</div>
+<div class="verse">&iexcl;Jes&uacute;s co! ang uica bucod at caiba</div>
+<div class="verse">itong aquing an&aacute;c na iisa isa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Esposong si Fabio,i, siyang sabihin co</div>
+<div class="verse">caya cun umoui ay nag mamacatlo,</div>
+<div class="verse">hanap b&uacute;hay niya na pag jujuego</div>
+<div class="verse">sinasam&aacute; siya at palaguing talo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Siya ma,i, narating sa canilang bahay</div>
+<div class="verse">cun minsan ay di na naoosisa man,</div>
+<div class="verse">ang an&aacute;c na bugt&oacute;ng na sa puso,i, mahal</div>
+<div class="verse">loob ay balisa,t, ualang mapuhunan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mana,i, isang arao ang uica ni Fabio</div>
+<div class="verse">esposa cong sinta tanong co sa iyo,</div>
+<div class="verse">&iquest;baquin baga aco,i, touing paririto</div>
+<div class="verse">di co naquiquita ang an&aacute;c tang buns&oacute;?</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sintang esposo co sag&oacute;t ni Sofia</div>
+<div class="verse">di anong gagauin sa Dios talaga,</div>
+<div class="verse">di mo ng&#771;a talastas at dito,i, uala ca</div>
+<div class="verse">mg&#771;a cagauian nang buns&oacute;ng an&aacute;c ta.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ng&#771;ayo,i, ang tauag co ay si Juang Tamad</div>
+<div class="verse">dahil sa ugaling caiba sa lahat,</div>
+<div class="verse">touing macacain panaog na agad</div>
+<div class="verse">pupunta sa pul&oacute; sa loob nang gubat.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Aquing sasabihin at nang matanto mo</div>
+<div class="verse">cabiac nang pusong casi,t, esposo co,</div>
+<div class="verse">buns&oacute;ng an&aacute;c nata,i, pagcacaalis mo</div>
+<div class="verse">ay palaguing uala,t, di nasusugo co.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_11" id="Page_11">P&aacute;hin&aacute; 11</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cung aquing hanapi,t, tingnan sa laroan</div>
+<div class="verse">sa mg&#771;a barcada batang caramihan,</div>
+<div class="verse">ay hindi calar&oacute; uala,t, cung nasaan</div>
+<div class="verse">loob co,i, agad na na malulupaypay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Babalic na acong puput&oacute;c ang dibdib</div>
+<div class="verse">sa di pagcamalas sa an&aacute;c tang ibig,</div>
+<div class="verse">sa daluang mat&aacute; co luha,i, nabalisbis</div>
+<div class="verse">sa iyo esposo ay inihihibic.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di co pag aanhin mana,i, isang arao</div>
+<div class="verse">ang loob co,t, puso,i, di na mapalagay,</div>
+<div class="verse">niyong matanghaling tatapat ang arao</div>
+<div class="verse">oras nang pagcain dumating na naman.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nasoc sa isip co,i, aquing susubuquin</div>
+<div class="verse">pinag abang&#771;an co niyong macacain,</div>
+<div class="verse">tica nang loob co ay aquing susundin</div>
+<div class="verse">ang pinarorona,i, ng&#771; aquing malining.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">An&aacute;c ta,i, nanaog ng&#771; macacain na</div>
+<div class="verse">sumusunod acong na sa huli niya,</div>
+<div class="verse">uala siyang malay at di naquiquita</div>
+<div class="verse">naalman co yaon na tahanan niya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">May cahoy na Betis sang&#771;a,i, malalabay</div>
+<div class="verse">sa loob nang pul&oacute; na pinalinisan,</div>
+<div class="verse">sa cahoy na yaon siya ay nag lagay</div>
+<div class="verse">mang&#771;a baguing hagting parang oyayihan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang sag&oacute;t ni Fabio &iexcl;oh Jes&uacute;s na Am&aacute;!</div>
+<div class="verse">ano caya,t, gayon ang an&aacute;c tang sinta,</div>
+<div class="verse">lulan niring dibdib at nasang talaga</div>
+<div class="verse">papapag-araling capara nang iba.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_12" id="Page_12">P&aacute;hin&aacute; 12</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di anong gagauin ay cun siyang bigay</div>
+<div class="verse">sa atin nang Dios na Am&aacute;ng Maycapal,</div>
+<div class="verse">ay houag isucal puso,t, calooban</div>
+<div class="verse">lagacan din siya niyong graciang mahal.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nagsama ang dalua,t, naparoong tiquis</div>
+<div class="verse">pul&oacute; ay sinoot at ibig mabatid,</div>
+<div class="verse">nang si Juan Tamad datna,i, nahihilig</div>
+<div class="verse">himbing nang pagtulog at hilic na hilic.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Dinulog nang am&aacute;ng marahang marahan</div>
+<div class="verse">an&aacute;c niyang buns&oacute; ay canyang pinucao,</div>
+<div class="verse">guising ca an&aacute;c co at paquimatyagan</div>
+<div class="verse">acong iyong am&aacute; na na sa ligamgam.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Naguising pagdaca na may dalang tacot</div>
+<div class="verse">tinangnan ng&#771; am&aacute; t, ang noo,i, tinut&oacute;p,</div>
+<div class="verse">mag pacahusay ca,t, tumauag sa Dios</div>
+<div class="verse">ualin sa panimdim sacuna nang loob.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Aco,i, bago lamang na cararating pa</div>
+<div class="verse">pinangaling&#771;an co ay malayong sady&aacute;,</div>
+<div class="verse">sa atin ay di co icao naquiquita</div>
+<div class="verse">aquing itinanong sa muty&aacute; mong in&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sumasag&oacute;t siya luha,i, nabalisbis</div>
+<div class="verse">sa daluang mat&aacute; perlas ang cauang&#771;is,</div>
+<div class="verse">nagulumihanan ang puso co,t, dibdib</div>
+<div class="verse">ng&#771; oras na yao,i, nagdilim ang isip.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang aquing malining pauang maunaua</div>
+<div class="verse">ang sa iyong in&aacute;ng mg&#771;a sabi,t, uica,</div>
+<div class="verse">sa daluang mat&aacute; co,i, umagos ang luha</div>
+<div class="verse">sa laquing hinayang sa an&aacute;c cong muty&aacute;.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_13" id="Page_13">P&aacute;hin&aacute; 13</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iquest;Oh bunsong an&aacute;c co,i, baquit caya naman</div>
+<div class="verse">cabut&oacute;ng in&aacute; mo,i, pinababayaan?</div>
+<div class="verse">talastas mo aco na uala sa bahay</div>
+<div class="verse">lagay ang loob co,t, ang casama,i, icao.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ng&#771;ayo,i, sumag&oacute;t ca,t, ng&#771; maalaman co</div>
+<div class="verse">lulan nang loob mo,t, mg&#771;a guinugusto,</div>
+<div class="verse">di paquinabang&#771;an icao nang in&aacute; mong</div>
+<div class="verse">lauong nag aruga,t, nag pasupasuso.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iquest;Cundi ca mag silbi,t, mag lingcod sa amin</div>
+<div class="verse">ano caya bagang iyong mararating?</div>
+<div class="verse">b&uacute;hay ang puhunan ng&#771; in&aacute; mong guilio</div>
+<div class="verse">saca ng&#771;ayo,i, di mo siya gagantihin.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tunghay ang muc-ha mo,t, mat&aacute; ay isuly&aacute;p</div>
+<div class="verse">sagutin mo aco nang nasa mo,t, hang&#771;ad,</div>
+<div class="verse">ang hiya at tacot siyang nag-aalab</div>
+<div class="verse">caya di mangyaring bibig ay mabigcas.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yayamang di ca rin sumag&oacute;t sa aquin</div>
+<div class="verse">malis cana dito,t, moui ca sa atin,</div>
+<div class="verse">ang calooban mo ay iyong baguhin</div>
+<div class="verse">at sa magulang mo,i, mag silbing magaling.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At houag ca ritong mag papalumag&aacute;c</div>
+<div class="verse">sa loob nang pul&oacute;ng casucalang gubat,</div>
+<div class="verse">tumatahan dito ay hayop na lahat</div>
+<div class="verse">hindi ang para mong cay Cristong ovejas.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di naman sumouay pagdaca,i, sumama</div>
+<div class="verse">Tamad na si Juan sa gusto nang am&aacute;,</div>
+<div class="verse">pagdating sa bahay ang uica sa canya</div>
+<div class="verse">an&aacute;c co ay dinguin hatol cong lahat na.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_14" id="Page_14">P&aacute;hin&aacute; 14</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Magpamula ng&#771;ayon magbago nang loob</div>
+<div class="verse">at dumalang&#771;in ca sa Poong cay Jes&uacute;s,</div>
+<div class="verse">sa am&aacute;,t, in&aacute; mo,i, magsilbi nang lub&oacute;s</div>
+<div class="verse">nang ang aua niya sa iyo,i, idulot.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Isilid sa loob houag calimutan</div>
+<div class="verse">sa umaga,t, hapon icao ay mag dasal,</div>
+<div class="verse">pintacasinin mo ang V&iacute;rgeng maalam</div>
+<div class="verse">ng&#771; caauaan cang gracia ay pacamtan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Houag cang aalis dito,t, pumirme na</div>
+<div class="verse">sa arao at gabi ng&#771; macasama ca,</div>
+<div class="verse">ang mahal mong in&aacute;,i, nag-iisa isa</div>
+<div class="verse">ualang masusugo cun dito,i, uala ca.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tuloy namang icao ay ibibil&iacute; co</div>
+<div class="verse">ng&#771; isang cartillang mapag aralan mo,</div>
+<div class="verse">di man macapasoc icao sa maestro</div>
+<div class="verse">ay tuturuan ca guilio na in&aacute; mo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ani Juan Tamad na sag&oacute;t sa am&aacute;</div>
+<div class="verse">lahat ninyong hatol aco,i, tatalima,</div>
+<div class="verse">susunod sa utos aco po nang in&aacute;</div>
+<div class="verse">at saca sa Dios mananalang&#771;in pa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Malaqui po am&aacute; yaring catouaan</div>
+<div class="verse">sa inyong sinabing aco ay mag aral,</div>
+<div class="verse">at haring&#771;arin po na aco,i, casihan</div>
+<div class="verse">na matutuhan co gauang cabanalan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Bumil&iacute; ang am&aacute; ng&#771; isang cartilla,</div>
+<div class="verse">at si Juan Tamad ay tinuruan na</div>
+<div class="verse">niyong sarisaring pang&#771;alan nang letra</div>
+<div class="verse">sa A nag pamula,t, pinaquiquilala.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_15" id="Page_15">P&aacute;hin&aacute; 15</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang uica ni Fabio,i, salamat sa Dios</div>
+<div class="verse">at sa hicayat co an&aacute;c co,i, nasunod,</div>
+<div class="verse">iyong tuturuan esposa cong irog</div>
+<div class="verse">haring&#771;a,t, maalman cartilla,i, matal&oacute;s.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Iiuan co cayo,t, aalis na muna</div>
+<div class="verse">mag hahanap b&uacute;hay na ating magasta,</div>
+<div class="verse">icao na an&aacute;c co,i, maquiquinig baga</div>
+<div class="verse">houag mag susutil sa mahal mong in&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">O&oacute; po am&aacute; co,t, tatalimahin co</div>
+<div class="verse">mag papacasaquit na mag-aral aco,</div>
+<div class="verse">haring&#771;a,t, loobin nang Poong si Cristo</div>
+<div class="verse">na maguing Pari rin acong an&aacute;c ninyo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa sag&oacute;t na yao,i, ga mapapang&#771;iti</div>
+<div class="verse">ang am&aacute;ng si Fabio niyong talumpati,</div>
+<div class="verse">salitang may daguil at umaaglahi</div>
+<div class="verse">sa mang&#771;a magulang ay parang tagur&iacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa casi,t, esposa ay napaalam na</div>
+<div class="verse">tumung&#771;o sa dating paroronan niya,</div>
+<div class="verse">nang quinabucasan niyong maumaga</div>
+<div class="verse">si Jua,i, uala na at nacaalis na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Si Sofiang in&aacute;,i, di na matahimic</div>
+<div class="verse">mapanglao ang loob puput&oacute;c ang dibdib,</div>
+<div class="verse">inantayan lamang am&aacute;,i, nacaalis</div>
+<div class="verse">lumayas na nama,t, sa pul&oacute;,i, nagbalic.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Naparoong agad at canyang tiningnan</div>
+<div class="verse">dahilan sa hindi siya mapalagay,</div>
+<div class="verse">dinatnan ang an&aacute;c na nagugulaylay</div>
+<div class="verse">sa oyaying baguing na dating tulugan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_16" id="Page_16">P&aacute;hin&aacute; 16</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang bati nang in&aacute; &iexcl;ay buns&oacute;ng an&aacute;c co!</div>
+<div class="verse">baquin naman icao,i, muling naparito</div>
+<div class="verse">bilin nang am&aacute; mo,t, pang&#771;usap sa iyo</div>
+<div class="verse">houag cang aalis icao,i, casama co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di icao ay dico ng&#771;ayon maliling&#771;il</div>
+<div class="verse">di matuturuan at uala sa atin,</div>
+<div class="verse">di po cailang&#771;an yaon cun sa aquin</div>
+<div class="verse">cartilla po in&aacute;,i, paua co nang lining.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Unauain ninyo at aquing tuturan</div>
+<div class="verse">linalam&aacute;n noo,t, mg&#771;a cahulugan,</div>
+<div class="verse">yaong letrang <b>C</b>, in&aacute;,i, caharian</div>
+<div class="verse">nang Dios na Am&aacute;ng macapangyarihan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaong letrang <b>a</b>, na munting casunod</div>
+<div class="verse">angeles na madlang catoto nang Dios,</div>
+<div class="verse">sa coro ay pauang nag pupuring lub&oacute;s</div>
+<div class="verse">sa Am&aacute;ng lumic-ha nitong sangsinucob.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaong letrang <b>r</b>, bilang pacaitlo</div>
+<div class="verse">si Mar&iacute;ang V&iacute;rgeng In&aacute;ng masaclolo,</div>
+<div class="verse">Reinang tinatangh&aacute;l nitong boong Mundo</div>
+<div class="verse">sacdalan nang tanang ovejas ni Cristo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaong letrang <b>t</b>, ay ang cahulugan</div>
+<div class="verse">tribunal nang Dios talarong timbang&#771;an,</div>
+<div class="verse">masama,t, magaling doon matitingnan</div>
+<div class="verse">ang juicio nang Dios pagdating nang arao.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaong letrang <b>i</b>, cahulugang dala</div>
+<div class="verse">Imperio at bayan nang Dios na Am&aacute;,</div>
+<div class="verse">ang lahat nang ban&aacute;l doon naquiquita</div>
+<div class="verse">na nang&#771;ag pupuring touang ualang hanga.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_17" id="Page_17">P&aacute;hin&aacute; 17</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaong letrang <b>ll</b>, ay ang cahulugan</div>
+<div class="verse">in&aacute; po ay dinguin at aquing tuturan,</div>
+<div class="verse">ang Dios na Am&aacute;,i, caya nagpalagay</div>
+<div class="verse">gloria,t, infierno na pag pipilian.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang tauo sa mundong inap&oacute; ni Eva</div>
+<div class="verse">anomang ibiguin pahintulot niya,</div>
+<div class="verse">cun caya nag lagay ay laang talaga</div>
+<div class="verse">sucat pag palagyan pagdating nang ora.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At ang letrang <b>a</b>, bilang catapus&aacute;n</div>
+<div class="verse">cahulugan naman ay inyong paquingan,</div>
+<div class="verse">pagdating nang arao na tayo,i, hucum&aacute;n</div>
+<div class="verse">mayama,t, mahirap paparehong tunay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa Dios ay uala na malaqui,t, muntic</div>
+<div class="verse">at ualang marunong ualang ignorantes,</div>
+<div class="verse">uala namang Papa,t, ualang Cardenales</div>
+<div class="verse">paparehong lahat pagdating nang guhit.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Naring&#771;ig na ninyo lahat cong binaybay</div>
+<div class="verse">di na dapat yata na aco,i, mag-aral,</div>
+<div class="verse">hindi macasag&oacute;t in&aacute;,i, natiguilan</div>
+<div class="verse">at pauang totoo ang mang&#771;a sinaysay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ani Juang Tamad umoui na cayo</div>
+<div class="verse">sa bahay in&aacute; po,t, doo,i, ualang tauo,</div>
+<div class="verse">houag pag pilitan na paalsin dito</div>
+<div class="verse">at dito po nama,i, ualang basag-ulo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang in&aacute; ni Juan tantong nagtataca</div>
+<div class="verse">sa mang&#771;a sinaysay tungcol sa cartilla,</div>
+<div class="verse">ganitong cabata,t, di nag-aaral pa</div>
+<div class="verse">ano,t, naalaman tanang significa.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_18" id="Page_18">P&aacute;hin&aacute; 18</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Anhin co ang letra,t, siya,i, tinuruan</div>
+<div class="verse">caya naquilala ang mang&#771;a pang&#771;alan,</div>
+<div class="verse">ay baquit naalman dalang cahulugan</div>
+<div class="verse">sulat na cartilla quinapapalagyan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa ganitong ito ay pahat pang pahat</div>
+<div class="verse">sasampuo pang ta&oacute;n dinadalang edad,</div>
+<div class="verse">natutuhan itong casaysayang lahat</div>
+<div class="verse">biyaya nang Dios na sa caniya,i, lagac.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At saca umalis canyang iniuan na</div>
+<div class="verse">habang lumalacad n&aacute;luha ang mat&aacute;,</div>
+<div class="verse">aco ay paano uala ang asaua</div>
+<div class="verse">saca ang an&aacute;c co ay di macasama.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaring catauan co caya ay paano</div>
+<div class="verse">na caaua aua ang calagayan co,</div>
+<div class="verse">&iexcl;oh V&iacute;rgen Mar&iacute;ang In&aacute;ng masaclolo</div>
+<div class="verse">matiis co rin po ang hirap na ito!</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Itong aquing an&aacute;c na iisang tunay</div>
+<div class="verse">dapat casamahin sa gabi at arao,</div>
+<div class="verse">touing magugutom siya,i, saca lamang</div>
+<div class="verse">na naparirito,t, pagcain ang pacay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Macapangyarihan na iisang Dios</div>
+<div class="verse">lauitan nang aua ang palad cong cap&oacute;s,</div>
+<div class="verse">alalayan mo po mahina cong loob</div>
+<div class="verse">na houag din nauang madaig nang tucs&oacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Bugtong niyang an&aacute;c na si Juang Tamad</div>
+<div class="verse">na nasa sa pul&oacute; sa loob nang gubat,</div>
+<div class="verse">ang canyang cartilla,i, laguing hauac hauac</div>
+<div class="verse">binabasa niya at buclat nang buclat.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_19" id="Page_19">P&aacute;hin&aacute; 19</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang pagbasa niyang inuulit ulit</div>
+<div class="verse">&iexcl;oh Dios na Haring aquing iniibig,</div>
+<div class="verse">hulugan mo aco nang biyayang bait</div>
+<div class="verse">at biyayang graciang ualang caholilip!</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca isusunod hulugan mo aco</div>
+<div class="verse">nang biyayang aua sa pagca higa co,</div>
+<div class="verse">ipanatag mo po yaring catauan co</div>
+<div class="verse">sa ligayang lubos ilay&oacute; sa tucs&oacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Macapangyarihang Am&aacute;ng maauain</div>
+<div class="verse">bigyan mo po aco nang aquing cacanin,</div>
+<div class="verse">sa pagca higa co,i, idulot sa aquin</div>
+<div class="verse">iinuming tubig naman ay gayon din.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cun siya,i, in&iacute;p na niyong pagca higa</div>
+<div class="verse">sa canyang oyayi siya ay babab&aacute;,</div>
+<div class="verse">sa pag mamadali nagcacandadapa</div>
+<div class="verse">pupunta sa in&aacute;,t, mag papacabuya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At cun macatapos siya,i, macacain</div>
+<div class="verse">aalis na muli pul&oacute;,i, tutung&#771;uhin,</div>
+<div class="verse">hihiga pagdaca sa oyaying baguing</div>
+<div class="verse">matutulog siya nang himbing na himbing.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano,i, nang dumating yaong canyang am&aacute;</div>
+<div class="verse">agad itinanong sa esposang sinta,</div>
+<div class="verse">ang buns&oacute;ng an&aacute;c co,i, nasasaan baga</div>
+<div class="verse">baquin uala rito,i, di co naquiquita.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa casi,t, esposang isinag&oacute;t naman</div>
+<div class="verse">nang macaalis cang quinaumagahan,</div>
+<div class="verse">macabang&#771;on aco,i, uala,t, cun nasaan</div>
+<div class="verse">at nag balic pala sa dating tahanan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_20" id="Page_20">P&aacute;hin&aacute; 20</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iquest;Ano caya Dios? ang uica ni Fabio</div>
+<div class="verse">gayon ang ugali nang anac cong buns&oacute;,</div>
+<div class="verse">marami rin naman na naquiquita co,</div>
+<div class="verse">caiba at tamad di tumahan dito.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sag&oacute;t ni Sofia ay mabuti naman</div>
+<div class="verse">at doon ay uala na macacaauay,</div>
+<div class="verse">cun palaguing sama sa mang&#771;a laroan</div>
+<div class="verse">ay macacausap nang sino,t, alin man.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Caya houag mo nang piliting hanapin</div>
+<div class="verse">ang tamad na tauo,i, anhin man at anhin,</div>
+<div class="verse">sintang esposo co,i, pamanhic at hil&iacute;ng</div>
+<div class="verse">aguantahin mo na,t, talaga sa atin.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Hindi na tumutol nang anoman siya</div>
+<div class="verse">sinunod ang hil&iacute;ng nang casi,t, esposa,</div>
+<div class="verse">mag mula na noon silang mag-asaua</div>
+<div class="verse">lumagay ang loob di na alintana.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa touing darating na gustong cumain</div>
+<div class="verse">ni anoma,i, uala silang sasabihin,</div>
+<div class="verse">pinapara nilang uala sa panimdim</div>
+<div class="verse">panatag ang loob sa Dios ay hayin.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ito namang an&aacute;c ay di nag tatanong</div>
+<div class="verse">at anoma,i, uala na inioong&#771;oy,</div>
+<div class="verse">sa canyang tahana,i, laguing naroroon</div>
+<div class="verse">sa oyaying baguing humiga,t, bumang&#771;on.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mana,i, isang gabi na catahimican</div>
+<div class="verse">sa oyayi niya ay nagugulaylay,</div>
+<div class="verse">himbing nang pag tulog siya,i, linapitan</div>
+<div class="verse">nang isang matanda,t, cagyat na pinucao.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_21" id="Page_21">P&aacute;hin&aacute; 21</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Juan ang uinica icao ay gumising</div>
+<div class="verse">at aco sa iyo ay may sasabihin,</div>
+<div class="verse">nag bang&#771;on pagdaca ang sag&oacute;t ay baquin</div>
+<div class="verse">ano po ang gusto ibig cong malining.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tinatatap quita caya naparito</div>
+<div class="verse">at cucumustahin ang calagayan mo,</div>
+<div class="verse">mahaba nang arao pagtahan mo dito</div>
+<div class="verse">di nag caca pulong icao man at aco.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nuno po,i, malaqui tinangap cong toua</div>
+<div class="verse">tinatatap ninyo calagayang ab&aacute;,</div>
+<div class="verse">maraming salamat Dios ang mag pala</div>
+<div class="verse">pagcalooban din tayo nang biyaya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa matandang sag&oacute;t dito sa cay Juan</div>
+<div class="verse">pagtahan mo dito,i, nag-iisa lamang,</div>
+<div class="verse">icao,i, bibigyan co,t, pagcacalooban</div>
+<div class="verse">isang bat&oacute;ng munting perlas ang cabagay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Iniabot niya cay Juan ang bat&oacute;</div>
+<div class="verse">at pinag bilinang ang uica,i, ganito,</div>
+<div class="verse">pacaiing&#771;atan at mamahalin mo</div>
+<div class="verse">houag masasabi sa alin ma,t, sino.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At ang bat&oacute;ng iya,i, ang virtud na dala</div>
+<div class="verse">anomang hing&#771;in mo,i, agad bibigyan ca,</div>
+<div class="verse">pacamamahali,t, ing&#771;atan mo siya</div>
+<div class="verse">houag masasabi sa ama mo,t, in&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tumangap nang touang hindi ano lamang</div>
+<div class="verse">pag papasalamat niya,i, ualang hangan,</div>
+<div class="verse">nuno po,i, sa inyong caloob at bigay</div>
+<div class="verse">ano cayang aquing igaganti naman.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_22" id="Page_22">P&aacute;hin&aacute; 22</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sag&oacute;t nang matanda,i, houag cang manimdim</div>
+<div class="verse">at anoma,i, houag may alalahanin,</div>
+<div class="verse">anopa,t, ang aquing muli,t, muling bilin</div>
+<div class="verse">dati mong ugali houag babaguhin.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At halos dagdagan pag tauag sa Dios</div>
+<div class="verse">pa pag-alabin mo puso sa pag-irog,</div>
+<div class="verse">pag papalain ca,t, gagantihing lub&oacute;s</div>
+<div class="verse">loualhating gloriang ualang pagcatapos.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca napaalam matanda,i, nalis na</div>
+<div class="verse">at si Juang Tamad iniuan na niya,</div>
+<div class="verse">sa canyang oyayi nahilig pagdaca</div>
+<div class="verse">cartilla,i, tinangna,t, canyang binabasa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Uala siyang tahan nang quinabubuclat</div>
+<div class="verse">fojas nang cartilla,i, nababasang lahat,</div>
+<div class="verse">na ang sinasambit sa canya,i, igauad</div>
+<div class="verse">nang Dios na Am&aacute; yaong graciang uag&aacute;s.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca yaong tatlong cabanalang lub&oacute;s</div>
+<div class="verse">na dapat sunurin nang tauong cristianos,</div>
+<div class="verse">inuulit ulit na uicang mata&oacute;s</div>
+<div class="verse">na manampalataya,t, manalig sa Dios.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At yaong icatlo ay pacaibiguin</div>
+<div class="verse">ang Am&aacute;ng Maycapal sambahi,t, purihin,</div>
+<div class="verse">ang capoua tauo,i, sintahi,t, ibiguin</div>
+<div class="verse">para nang pag-ibig sa sariling atin.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Salit salit itong canyang binabasa</div>
+<div class="verse">touing bubuclatin sulat na cartilla,</div>
+<div class="verse">naguing ganting p&aacute;la ay binigyan siya</div>
+<div class="verse">bat&oacute;ng encantadong lubhang mahalaga.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_23" id="Page_23">P&aacute;hin&aacute; 23</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mahabang panah&oacute;ng canyang ing&#771;at-ing&#771;at</div>
+<div class="verse">ni sinoma,i, uala na na cacamatyag,</div>
+<div class="verse">bilin nang matanda,i, canyang guinagan&aacute;p</div>
+<div class="verse">pag mamahal niya,i, ualang macatulad.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang siya,i, mabigyan niyong Nuno niya</div>
+<div class="verse">bat&oacute;ng encantadong perlas ang capara,</div>
+<div class="verse">isang arao ng&#771;ani na icacain na</div>
+<div class="verse">sa bat&oacute;,i, huming&#771;i nang isang comida.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At uinica niyang icao aquing bat&oacute;</div>
+<div class="verse">na bigay sa aquin matandang Nuno co,</div>
+<div class="verse">icao ay mag handa ng&#771; putahing husto</div>
+<div class="verse">na aquing cacani,t, nagugutom aco.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ualang liuag liuag lumabas na agad</div>
+<div class="verse">ang isang lamesa,t, casangcapang lahat,</div>
+<div class="verse">sari saring lutong mang&#771;a masasarap</div>
+<div class="verse">nacaliligaya sa mat&aacute;ng mamalas.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Dumul&oacute;g na siya at agad cumain</div>
+<div class="verse">mang&#771;a catouaa,i, di sucat sabihin,</div>
+<div class="verse">saca nang matapos ang ipinag turing</div>
+<div class="verse">icao aquing bat&oacute; ligpitin ng&#771;ayon din.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nasunod na lahat mang&#771;a cahiling&#771;an</div>
+<div class="verse">lamesa at lahat agad nang naparam,</div>
+<div class="verse">pag papasalamat niya,i, ualang hangan</div>
+<div class="verse">sa matandang Nunong sa canya,i, nagbig&aacute;y.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At di na umuli na huming&#771;i siya</div>
+<div class="verse">tiniticman lamang bat&oacute;ng encantada,</div>
+<div class="verse">ang nasoc sa loob inaala-ala</div>
+<div class="verse">baca mamalayan nang magulang niya.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_24" id="Page_24">P&aacute;hin&aacute; 24</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa capang&#771;ilagan na baca malining</div>
+<div class="verse">ang ugaling dati ang guinagaua rin,</div>
+<div class="verse">sa touing tanghaling oras nang pagcain</div>
+<div class="verse">ay ualang pag sala,t, siya ay darating.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaong canyang am&aacute;,i, dinatnan nang damdam</div>
+<div class="verse">hindi macaalis na mag hanap b&uacute;hay,</div>
+<div class="verse">guilio niyang in&aacute; loob ay mapanglao</div>
+<div class="verse">ualang macacain ala alang tunay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Juan ang uinica niyong canyang in&aacute;</div>
+<div class="verse">icao baga buns&oacute; ay paano baga,</div>
+<div class="verse">am&aacute; mo,i, may saqu&iacute;t ay saan cucuha</div>
+<div class="verse">nang ating cacanin cundi mag hanap ca.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sumag&oacute;t si Juan o&oacute; po In&aacute; co</div>
+<div class="verse">houag pong manimdim ang bahala,i, aco,</div>
+<div class="verse">hindi mauaualan nang cacanin tayo</div>
+<div class="verse">huming&#771;i po lamang sa Poong cay Cristo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Totoo ng&#771;a yaon ang uica nang in&aacute;</div>
+<div class="verse">at tayo,i, sa Dios lub&oacute;s umaasa,</div>
+<div class="verse">dapua,t, cun hindi mag tatrabajo ca</div>
+<div class="verse">di ca rin bibigyan cun nacaugmoc ca.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Umuling sumag&oacute;t sa in&aacute; si Juan</div>
+<div class="verse">di ng&#771;a po bibigyan cun hindi maalam,</div>
+<div class="verse">cun ang ating loob manalig na tunay</div>
+<div class="verse">huming&#771;i ma,t, di man ay caaauaan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cahulugan in&aacute; nang ipinagturing</div>
+<div class="verse">tauo,i, cailangang sa Dios ay hing&#771;in,</div>
+<div class="verse">bago mag trabajo,i, dapat manalang&#771;in</div>
+<div class="verse">huming&#771;i nang aua,t, nang maquinabang din.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_25" id="Page_25">P&aacute;hin&aacute; 25</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Houag pong manimdim mahal na in&aacute; co</div>
+<div class="verse">di po mauauala ang aua ni Cristo,</div>
+<div class="verse">malac&aacute;s po lamang yaring catauan co</div>
+<div class="verse">ay mag tatrabajo,t, macaquita aco.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Salamat cun gayon dapat ng&#771;ang asahan</div>
+<div class="verse">palibhasa,i, uala cundi icao lamang,</div>
+<div class="verse">quita mona itong ating calagayan</div>
+<div class="verse">na ualang di uala at cahambal hambal.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Doon sa tubigan icao,i, pumaroon</div>
+<div class="verse">cahima,t, bitoo,i, manglimot ca roon,</div>
+<div class="verse">lacad nang madali,t, houag malalauon</div>
+<div class="verse">at ang iyong am&aacute;,i, lubhang nagugutom.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Naparoon siya at hindi sumouay</div>
+<div class="verse">tuloy nag dala pa nang sadyang sisidlan</div>
+<div class="verse">ng&#771; siya,i, sumapit sa catubiganan</div>
+<div class="verse">may ilog na isang canyang tatauir&aacute;n.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tumiguil na roo,t, di tumauid siya</div>
+<div class="verse">doon manglilimot ang nasang talaga,</div>
+<div class="verse">linibot ang ilog nag mamalas siya</div>
+<div class="verse">ng&#771; mang&#771;a bitoo ay di macaquita.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di nalauong oras cagyat sa sisip&oacute;t</div>
+<div class="verse">ang mang&#771;a bitoo na dala nang agos,</div>
+<div class="verse">natoua,t, ang uica,i, salamat sa Dios</div>
+<div class="verse">may madadala na sa in&aacute;ng nag-utos.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Hindi natatanto niya,t, naaalman</div>
+<div class="verse">ang bitoong yaon ualang mang&#771;a laman,</div>
+<div class="verse">na tapon nang tauong mang&#771;a balat laman</div>
+<div class="verse">ay siyang sinaguip isina sisidlan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_26" id="Page_26">P&aacute;hin&aacute; 26</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yumao na siya,t, lacad ay matulin</div>
+<div class="verse">ang toua nang loob di sucat sabihin,</div>
+<div class="verse">sa pag mamadali halos na liparin</div>
+<div class="verse">ang canilang bahay agad nang marating.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano,i, ng&#771; dumating maquita nang in&aacute;</div>
+<div class="verse">ang toua nang loob ualang macapara,</div>
+<div class="verse">salamat ang uica,t, macacacain na</div>
+<div class="verse">may maiuulam may saqu&iacute;t mong am&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa pag mamadali ni Sofia naman</div>
+<div class="verse">ang casi,t, esposo,i, quinagugutuman,</div>
+<div class="verse">hindi natatanto,i, ilinutong minsan</div>
+<div class="verse">ang mg&#771;a bitoo,i, balat ualang laman.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Hinang&#771;o sa palloc niyong maluto na</div>
+<div class="verse">saca pa naalmang&#771; mang&#771;a balat pala,</div>
+<div class="verse">ang uica sa an&aacute;c ay cun baquin baga</div>
+<div class="verse">mang&#771;a ualang laman ano,t, nanglimot ca.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa dalauang mat&aacute; luha,i, bumalisbis</div>
+<div class="verse">nalumbay ang loob at siya,i, tumang&#771;is,</div>
+<div class="verse">boong acala co at lulan nang dibdib</div>
+<div class="verse">may ma-iuulam ang esposong ibig.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iexcl;Ay! baquit ca caya naman nagca gayon</div>
+<div class="verse">pumulot nang balat na sa tauong tapon,</div>
+<div class="verse">sa tubiga,i, di ca pal&aacute; nag tutuloy</div>
+<div class="verse">bitoong marami doon naroroon.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Hindi na tumutol sa uica nang in&aacute;</div>
+<div class="verse">nag balic na muli na nag madali na,</div>
+<div class="verse">tumauid nang ilog at hinanap niya</div>
+<div class="verse">ang quinalalagyan bitoong lahat na.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_27" id="Page_27">P&aacute;hin&aacute; 27</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Natagpuan niya yaong caramihan</div>
+<div class="verse">nanglimot na siya,t, lagay na sisidlan,</div>
+<div class="verse">ano,i, nang mapuno,i, umoui na naman</div>
+<div class="verse">at ang ala ala in&aacute;,i, nag-iintay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Natoua ang loob nang siya,i, dumating</div>
+<div class="verse">ang uica,i, ito ng&#771;a bitoong magaling,</div>
+<div class="verse">linuto pagdaca,t, caniyang inihayin</div>
+<div class="verse">sa sintang asaua ay ipinacain.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa aua nang Dios at V&iacute;rgen Mar&iacute;a</div>
+<div class="verse">niyong macacain nag tam&oacute;ng guinhaua,</div>
+<div class="verse">inulit cay Juan niyong canyang in&aacute;</div>
+<div class="verse">baquit sa primero,i, balat ang dinala.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang cay Juang Tamad na ipinag turing</div>
+<div class="verse">in&aacute; po,i, di baga yao,i, bitoo rin</div>
+<div class="verse">di ninyo sinabi at ipinalining</div>
+<div class="verse">bitoong may lama,i, siya cong cucunin.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang uica sa canya,i, icao pala naman</div>
+<div class="verse">di naquiquilala bitoong may laman,</div>
+<div class="verse">lumuti,t, may taquip iyong tatandaan</div>
+<div class="verse">cun icao ay aquing muling pag utusan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cayo po ang tacsil ina,t, hindi aco</div>
+<div class="verse">di liniliuanag cun mag utos cayo,</div>
+<div class="verse">di dapat sisihin acong an&aacute;c ninyo</div>
+<div class="verse">ualang casalanan at na sasa inyo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa ganitong pulong at pag uusapan</div>
+<div class="verse">asauang may damdam naquiquinig naman,</div>
+<div class="verse">nag uica,t, sinabi na may catouiran</div>
+<div class="verse">esposa cong sinta ang an&aacute;c tang iyan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_28" id="Page_28">P&aacute;hin&aacute; 28</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sag&oacute;t ni Sofia sa casi,t, esposo</div>
+<div class="verse">sa an&aacute;c tang iya,i, nag tataca aco,</div>
+<div class="verse">di naman marunong at ualang estudio</div>
+<div class="verse">cun baquit maalam parang abogado.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tingnan mo esposo,t, aquing sasabihin</div>
+<div class="verse">nang na sasa pul&oacute;ng aquing cacaonin,</div>
+<div class="verse">sulat na cartilla,i, sinaysay sa aquin</div>
+<div class="verse">tanang significa ay ipinalining.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di sucat mamangha ang puso mo,t, loob</div>
+<div class="verse">sa canitang an&aacute;c maalam at tal&oacute;s,</div>
+<div class="verse">pag quinacasihan niyong Poong Dios</div>
+<div class="verse">daig pa ng&#771;a,t, talo ang nang&#771;ag estudios.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Salamat sa Dios ang uica nang am&aacute;</div>
+<div class="verse">at di man nag aral may sinimpang ciencia,</div>
+<div class="verse">cahimanauari ay ituto siya</div>
+<div class="verse">sa capayapaan na toua,t, ligaya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa usapang yaon nang canyang magulang</div>
+<div class="verse">hindi umiimic cahit caputoc man,</div>
+<div class="verse">anopa,t, ang puso,i, tumatangap naman</div>
+<div class="verse">nang galac na toua ayon sa sinaysay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano,i, nang matapos ang canilang pulong</div>
+<div class="verse">sa am&aacute;,t, sa in&aacute; ang uica ay gayon,</div>
+<div class="verse">mang&#771;a loob ninyo,i, houag malingatong</div>
+<div class="verse">at mag hahanap na mag pamula ng&#771;ayon.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Maguing ilang arao siya ay nalis na</div>
+<div class="verse">reino nang Portugal ang canyang pinunta,</div>
+<div class="verse">ang nasa nang loob at ticang talaga</div>
+<div class="verse">balang hanap buhay papasucan niya.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_29" id="Page_29">P&aacute;hin&aacute; 29</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang dumating doo,i, di rin nag hahanap</div>
+<div class="verse">uala siyang gaua cun hindi humicap,</div>
+<div class="verse">ang pagcain niya ay sa bat&oacute;ng ing&#771;at</div>
+<div class="verse">doon humihing&#771;i pag dating nang oras.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa lugar na ualang sucat macaquita</div>
+<div class="verse">siya,i, paroroon bato,i, tatangnan na,</div>
+<div class="verse">saca sasabihing daling mag handa ca</div>
+<div class="verse">ng&#771; comida,t, aco ay nagugutom na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At pagcacatapos siya,i, macacain</div>
+<div class="verse">ang uica sa bat&oacute;,i, madaling ligpitin,</div>
+<div class="verse">inaala ala ay baca malining</div>
+<div class="verse">nang capoua tauo na sino ma,t, alin.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang maguing sanglingo itong nacaraan</div>
+<div class="verse">pagca tahan niya sa reinong Portugal,</div>
+<div class="verse">isang hating gabi,i, na catahimican</div>
+<div class="verse">bat&oacute;ng encantado,i, quinuha,t, tinangnan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At sinabi niyang icao aquing bat&oacute;</div>
+<div class="verse">na bigay sa aquin matandang Nuno co,</div>
+<div class="verse">daluang sacong bigas sa ami,i, dalhin mo</div>
+<div class="verse">para cacainin nang am&aacute;,t, in&aacute; co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Gayon ang pang&#771;ulam ay iyong samahan</div>
+<div class="verse">sundin mong madali,t, huag cang magculang,</div>
+<div class="verse">nang oras na yaon agad naganapan</div>
+<div class="verse">sinunod nang bat&oacute;ng canyang casangcapan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano,i, nang maguising ang am&aacute; at in&aacute;</div>
+<div class="verse">daluang sacong bigas naquita pagdaca,</div>
+<div class="verse">sa guitna nang bahay at may casama pa</div>
+<div class="verse">na isda at ulam loob ay nag taca.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_30" id="Page_30">P&aacute;hin&aacute; 30</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">In&aacute;ng si Sofia ay agad namanglao</div>
+<div class="verse">malaquing totoo dalang gunamgunam,</div>
+<div class="verse">ang esposong sinta,i, canyang tinauagan</div>
+<div class="verse">aco ang uinica,i, hindi mapalagay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ito,i, saan galing na bigas na ito</div>
+<div class="verse">taglay cong pangamba,i, malaquing totoo,</div>
+<div class="verse">baca ito,i, dala nang an&aacute;c tang bunso</div>
+<div class="verse">pinagmulan nito ay ala-ala co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang paquiramdam co cataua,i, malamb&oacute;t</div>
+<div class="verse">hangan di co ito matanto,t, matal&oacute;s,</div>
+<div class="verse">asaua cong sinta sa gusto co,i, sunod</div>
+<div class="verse">nang di alinlang&#771;an ang puso co,t, loob.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Icao ay umoui,t, pumasoc sa reino</div>
+<div class="verse">ang mang&#771;a tindaha,i, pauang libutin mo,</div>
+<div class="verse">na cun may nangyaring anoman at ano</div>
+<div class="verse">hindi masasarhan ang bibig nang tauo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa sintang esposa si Fabio,i, sumunod</div>
+<div class="verse">umoui sa reino at nag libot libot,</div>
+<div class="verse">siya ma,i, may roon na dala ring tacot</div>
+<div class="verse">na hindi mauala pang&#771;amb&aacute; nang loob.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang ualang maquitang mang&#771;a capulung&#771;an</div>
+<div class="verse">ni balitang hugong tungcol sa nacauan,</div>
+<div class="verse">cun dito,i, may roong tindahang naualan</div>
+<div class="verse">hindi malilihim pilit maaalman.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Lumagay ang loob umahon na siya</div>
+<div class="verse">sa Visadang villa tumung&#771;o pagdaca,</div>
+<div class="verse">ano,i, nang dumating bati ni Sofia</div>
+<div class="verse">ano ang lacad mo ng&#771;ayo,i, magsabi ca.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_31" id="Page_31">P&aacute;hin&aacute; 31</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang sag&oacute;t ni Fabio esposa cong irog</div>
+<div class="verse">ang bagay na yao,i, ualin mo sa loob,</div>
+<div class="verse">lahat nang tindahan ay aquing nalibot</div>
+<div class="verse">ualang nanaualan houag cang malungcot.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mang&#771;a calumbayan ni Sofiang sinta</div>
+<div class="verse">nang matanto yaong sabi nang asaua,</div>
+<div class="verse">nasaulang muli para nang dati ca</div>
+<div class="verse">an&aacute;c niya lamang siyang ala-ala.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ng&#771;ayo,i, sanglingo nang nacaalis dito</div>
+<div class="verse">di pa bumabalic na guilio na aco,</div>
+<div class="verse">saan cayang lugar yaon napatung&#771;o</div>
+<div class="verse">baquin di hanapin sintang asaua co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang sag&oacute;t ni Fabio,i, houag cang manimdim</div>
+<div class="verse">cun hindi narating aquing hahanapin,</div>
+<div class="verse">di baga,i, nang malis paalam sa atin</div>
+<div class="verse">mag hahanap b&uacute;hay cacainin natin.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Totoo ng&#771;a yaon sangayonan quita</div>
+<div class="verse">mag hahanap b&uacute;hay nang paalam siya,</div>
+<div class="verse">una,i, ang pag guilio saca ang isa pa</div>
+<div class="verse">maalman ang bigas cun saan quinuha.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Hindi na natuloy si Fabio,i, naghanap</div>
+<div class="verse">cagy&aacute;t sa darating ang canilang an&aacute;c,</div>
+<div class="verse">nang&#771;ag comustahan saca siniyasat</div>
+<div class="verse">cun sinong nagdala daluang sacong bigas.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Aco po ang sag&oacute;t mahal na in&aacute; co</div>
+<div class="verse">ang siyang nag utos nag padala rito,</div>
+<div class="verse">at ala-ala co,i, magugutom cayo</div>
+<div class="verse">pinag hanapan po ang ibinili co.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_32" id="Page_32">P&aacute;hin&aacute; 32</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">An&aacute;c co,i, cun caya hindi mapalagay</div>
+<div class="verse">loob co,i, palagui na may gunamgunam,</div>
+<div class="verse">at hindi mauala pag aalinlang&#771;an</div>
+<div class="verse">pinag mulan nito,i, ibig cong maalman.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Diyata,i, cun gayong pinag hanapan mo</div>
+<div class="verse">malaqui ang toua nang puso,t, loob co,</div>
+<div class="verse">anong colocacion tanong co sa iyo</div>
+<div class="verse">ang pinapasucan ay anong trabajo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">In&aacute; po,i, bala na na nacacayanan</div>
+<div class="verse">na iniuupa nang sino,t, alin man,</div>
+<div class="verse">pinapasucan co,t, macaquita lamang</div>
+<div class="verse">maiisustento sa mang&#771;a magulang.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa iyong tinuran oh buns&oacute; cong sinta</div>
+<div class="verse">tinangap cong toua,i, ualang macapara,</div>
+<div class="verse">caming nag aruga,i, inaala-ala</div>
+<div class="verse">cacasihin ca rin nang Dios na Am&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Aalis na muli,t, ang pag hahanap co</div>
+<div class="verse">in&aacute;,i, matitiguil cun tumahan dito,</div>
+<div class="verse">pinuntahan niya,i, Portugal ding reino,t,</div>
+<div class="verse">marami na roon siyang amistado.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ito,i, sabi lamang sa canyang magulang</div>
+<div class="verse">na siya ay doo,i, mag hahanap buhay,</div>
+<div class="verse">bago,i, ualang gaua cung hindi mag pasial</div>
+<div class="verse">sa mang&#771;a amistad naquiqui paglibang.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cun caya marami siyang caquilala</div>
+<div class="verse">dahil sa ugaling ipinaquiquita,</div>
+<div class="verse">sinomang mag utos sinusunod niya</div>
+<div class="verse">houag lamang hindi niya nacacaya.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_33" id="Page_33">P&aacute;hin&aacute; 33</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cun siya,i, pacanin nang alin ma,t, sino</div>
+<div class="verse">ay hindi cumai,t, ayao na totoo,</div>
+<div class="verse">uiuicain nila,i, icao ay paano</div>
+<div class="verse">panag&oacute;t na lamang ay bus&oacute;g pa aco.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Siya ay mayroong naguing caibigan</div>
+<div class="verse">na casama sama sa gabi at arao,</div>
+<div class="verse">saan man paroo,i, di naghihiualay</div>
+<div class="verse">parang magcapatid ang pagsasamahan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Caibigang ito,i, taga Babilonia</div>
+<div class="verse">capoua binatang pareho ang dalua,</div>
+<div class="verse">caya naroroo,i, lay&aacute;s sa canila</div>
+<div class="verse">ang sabi,t, pahayag tumampo sa am&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mana,i, isang arao sila,i, may naranan</div>
+<div class="verse">na maraming tauo,t, mayroong baysanan,</div>
+<div class="verse">sila ay pumanhic ibig na matingnan</div>
+<div class="verse">ang novio at novia na bagong quinasal.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Palibhasa,i, dati at caugalian na</div>
+<div class="verse">tungc&oacute;l casam ento ay mayroong boda,</div>
+<div class="verse">ang nang&#771;aroroon ay niyaya sila</div>
+<div class="verse">at pinacacain magcasamang dalua.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ng&#771;ala,i, Feliciano niyong caibigan</div>
+<div class="verse">pagdaca,i, dumul&oacute;g na cumain naman,</div>
+<div class="verse">si Juan ay hindi,t, totoong naayao</div>
+<div class="verse">siya rao ay bus&oacute;g ang sag&oacute;t sa tanan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At nang macacain ay napaalam na</div>
+<div class="verse">sila,i, nag pupulong sa paglacad nila,</div>
+<div class="verse">ani Feliciano aco,i, nag tatac&aacute;</div>
+<div class="verse">caibigang Juan cung baquit gayon ca.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_34" id="Page_34">P&aacute;hin&aacute; 34</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Umaga,t, tanghali maguing sa hapunan</div>
+<div class="verse">di co naquiquita na cumain icao,</div>
+<div class="verse">icao baga,i, santong ualang cagutuman</div>
+<div class="verse">sa iyo ay aco,i, nag cacamamanghan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Caibigang Sanoy aco,i, hindi santo</div>
+<div class="verse">naguing ugali na capagca bata co,</div>
+<div class="verse">pagdating nang oras ang guinagaua co</div>
+<div class="verse">iinom nang tubig ay bus&oacute;g na aco.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iexcl;Jes&uacute;s! ang uinica niyong caibigan</div>
+<div class="verse">namamaang aco sa iyong tinuran,</div>
+<div class="verse">&iquest;sino caya baga sa mundong ibabao</div>
+<div class="verse">sa tubig na lamang tauo,i, mabubuhay?</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang sag&oacute;t ni Juan aco ng&#771;a amigo</div>
+<div class="verse">sa pag inom lamang nabubuhay aco,</div>
+<div class="verse">magaling pa icao ani Feliciano</div>
+<div class="verse">ualang cagastahan at daig mo aco.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Bago,i, hindi gayo,t, ang paraan niya</div>
+<div class="verse">cusang nahiualay sa canyang casama,</div>
+<div class="verse">at sa bat&oacute;ng ing&#771;at niyang encantada</div>
+<div class="verse">doon humihing&#771;i nang pagcain niya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Hahanap nang lugar mabuting tayuan</div>
+<div class="verse">na uala sinomang sucat macamalay,</div>
+<div class="verse">at cun matapos na,i, babalic na naman</div>
+<div class="verse">sa cay Felicianong canyang caibigan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ganitong palagui guinagaua niya</div>
+<div class="verse">hindi natatanto nang canyang casama,</div>
+<div class="verse">sa laqui nang hili siya ay gumaya</div>
+<div class="verse">nainom na lamang cung nagugutom na.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_35" id="Page_35">P&aacute;hin&aacute; 35</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang quinahinatna,i, siya,i, nagcasaquit</div>
+<div class="verse">cataua,i, humina,t, naratay sa ban&iacute;g,</div>
+<div class="verse">sa canya ay uala sinomang nalapit</div>
+<div class="verse">na tuming&#771;in baga at mag malasaquit.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa bahay na canya na tinutuluyan</div>
+<div class="verse">hindi naman siya pinaquiquialman,</div>
+<div class="verse">maliban cay Juang canyang caibigan</div>
+<div class="verse">ang napaparoo,t, siya,i, dinadalao.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang saquit na yao,i, iquinamat&aacute;y na</div>
+<div class="verse">sa mundo,i, pumanao ang canyang hining&#771;a,</div>
+<div class="verse">mapanaghiliin ay di sucat pal&aacute;</div>
+<div class="verse">at di cagaling&#771;an ang naguiguing bung&#771;a.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At nang mamat&aacute;y na ay uala sino man</div>
+<div class="verse">na tauong nalapit bilang maquialam,</div>
+<div class="verse">palibhasa,i, uala na camag-anacan</div>
+<div class="verse">maliban cay Juang canyang caibigan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pinas&aacute;n ni Juan bangc&aacute;y ay dinal&aacute;</div>
+<div class="verse">yaong cementerio ay tinung&#771;o niya,</div>
+<div class="verse">at pagdating doon ay humucay siya</div>
+<div class="verse">inabot nang dil&iacute;m di nalilibing pa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang oras na yaon ay may cadilim&aacute;n</div>
+<div class="verse">linapitan siya,t, pinag sungabanan,</div>
+<div class="verse">sa laqui nang canyang mang&#771;a catacutan</div>
+<div class="verse">nag tacbo pagdaca,t, bangc&aacute;y ay iniuan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Naualan nang loob isip ala-ala</div>
+<div class="verse">sigla nang malaquing catacutang dala,</div>
+<div class="verse">palibhasa,i, dil&iacute;m ay hindi maquita</div>
+<div class="verse">pinto nang libing&#771;an na lalabsan niya.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_36" id="Page_36">P&aacute;hin&aacute; 36</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cun caya malaqui dalang catacutan</div>
+<div class="verse">na sa loob niya,t, laguing gunam gunam,</div>
+<div class="verse">sumungab sa canyang marami,t, cabanan</div>
+<div class="verse">ay mang&#771;a caloloua nang naroong pat&aacute;y.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang boong acala,i, na sa huli niya</div>
+<div class="verse">cabang nag sisungab hinahabol siya,</div>
+<div class="verse">sa quinatatacbo,i, halos ang hining&#771;a</div>
+<div class="verse">di na magca uli at humihing&#771;al na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nalugmoc sa lupa sa laqui nang pagod</div>
+<div class="verse">halos ang hining&#771;a niya,i, nang&#771;ang&#771;ap&oacute;s,</div>
+<div class="verse">sapagca lugami sumilid sa loob</div>
+<div class="verse">&iexcl;Jes&uacute;s co! ang uica ilayo sa tucsos.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Itong uicang Jes&uacute;s nang canyang masambit</div>
+<div class="verse">nasaulang loob luminao ang isip,</div>
+<div class="verse">sampong catacuta,i, napaui,t, naalis</div>
+<div class="verse">pinto nang libing&#771;an ay canyang nabatid.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nag labas na siya at nag patuluyan</div>
+<div class="verse">tinung&#771;o ang dating bahay na urung&#771;an,</div>
+<div class="verse">nang quinabucasan canyang naisipan</div>
+<div class="verse">umalis na roon sa reinong Portugal.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At noui nang muli sa Visadang villa</div>
+<div class="verse">ang am&aacute;,t, ang in&aacute;,i, dadalauing sady&aacute;,</div>
+<div class="verse">ano,i, nang dumating sabihin pa baga</div>
+<div class="verse">ang toua nang loob nang magulang niya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang uica ng&#771; in&aacute;,i, salamat sa iyo</div>
+<div class="verse">lubhang malaqui na mang&#771;a pag-guilio co,</div>
+<div class="verse">comusta ang b&uacute;hay &iquest;oh buns&oacute;ng an&aacute;c co?</div>
+<div class="verse">at saan nagbuhat pagdating mong ito.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_37" id="Page_37">P&aacute;hin&aacute; 37</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sag&oacute;t na tinuran in&aacute; co,t, magulang</div>
+<div class="verse">pinangaling&#771;an co,i, ang reinong Portugal,</div>
+<div class="verse">cusang naparito,t, cayo,i, dinadalao</div>
+<div class="verse">cabuhayan ninyo,i, ibig cong maalman.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Lub&oacute;s yaring toua ng&#771; puso,t, loob co</div>
+<div class="verse">di mo linilimot caming magulang mo,</div>
+<div class="verse">cacasihin ca rin ng&#771; Poong si Cristo</div>
+<div class="verse">pamamanahin ca ligaya sa mundo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Dapua,t, ang iyong minumuty&aacute;ng am&aacute;</div>
+<div class="verse">mul&aacute; nang gumaling ang saqu&iacute;t na dal&aacute;,</div>
+<div class="verse">pumirme na rito,t, di umaalis pa</div>
+<div class="verse">cataua,i, mahina,t, di para nang una.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang sag&oacute;t ni Juan ano pong gagauin</div>
+<div class="verse">diyata,i, cun siyang caloob sa atin,</div>
+<div class="verse">tibayan ang puso,t, tumauag dalang&#771;in</div>
+<div class="verse">sa Dios at tayo,i, caaauaan din.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Lumapit sa am&aacute;,t, humal&iacute;c sa cam&aacute;y</div>
+<div class="verse">at saca nag-uicang ito ang tinuran,</div>
+<div class="verse">calagayan ninyo,i, houag ipamanglao</div>
+<div class="verse">tiisin ang hirap Dios ang may big&aacute;y.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cahima,t, mahina ang catauan ninyo</div>
+<div class="verse">at cayo po am&aacute;,i, di macatrabajo,</div>
+<div class="verse">dumalang&#771;in lamang tayo po cay Cristo</div>
+<div class="verse">hindi mauauala ang aua,t, saclolo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang cacanin ninyo sa gabi at arao</div>
+<div class="verse">am&aacute; po ay cayo,i, aquing padadalh&aacute;n,</div>
+<div class="verse">caya po naalis nag hahanap buhay</div>
+<div class="verse">maisustento co sa mang&#771;a magulang.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_38" id="Page_38">P&aacute;hin&aacute; 38</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di lubhang nalauon doon sa canila</div>
+<div class="verse">siya,i, napaalam sa am&aacute;,t, sa in&aacute;,</div>
+<div class="verse">aalis na muli,t, ang nasa co,t, tica</div>
+<div class="verse">ang tutung&#771;uhin co,i, reino nang Espa&ntilde;a.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Lumuh&oacute;d sa harap ng&#771; canyang magulang</div>
+<div class="verse">bendici&oacute;n po ninyo aco,i, pabauonan,</div>
+<div class="verse">ang cam&aacute;y nang am&aacute;,i, iguinauad naman</div>
+<div class="verse">pinahal&iacute;c niya at benendicionan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At saca sa in&aacute; ay siya,i, lumapit</div>
+<div class="verse">hinagu&iacute;p ang cam&aacute;y at tuloy humal&iacute;c,</div>
+<div class="verse">benendicionan di,t, ang uicang sinambit</div>
+<div class="verse">ang paroronan mo naua ay masapit.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Naglagos na siya,t, tinung&#771;o pagdaca</div>
+<div class="verse">ang talagang nasang reino nang Espa&ntilde;a,</div>
+<div class="verse">nang dumating doon nagpapasial siya</div>
+<div class="verse">ang loob nang reino,i, linilibot niya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Naglilibang siya sa mang&#771;a tindahan</div>
+<div class="verse">at umaamistad sa canino pa man,</div>
+<div class="verse">palibhasa,i, bagong cararating lamang</div>
+<div class="verse">humahanap siya tutuluyang bahay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang ugaling dati capagcaraca na</div>
+<div class="verse">cun sa ibang lugar naroroon siya,</div>
+<div class="verse">dating catamara,i, linilisan muna</div>
+<div class="verse">maalam sumuyo,t, loob ay maganda.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cun paquiusapan nang alin ma,t, sino</div>
+<div class="verse">tungc&oacute;l sa anoman na cayang trabajo,</div>
+<div class="verse">loob ay malinis sa capoua tauo</div>
+<div class="verse">madaling cumita mang&#771;a amistado.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_39" id="Page_39">P&aacute;hin&aacute; 39</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di humabang arao pagcatahan niya</div>
+<div class="verse">sa Espa&ntilde;ang reino,i, may caquilala na,</div>
+<div class="verse">doon na tumuloy at naguing casera</div>
+<div class="verse">sa arao at gabi ay urung&#771;ang sady&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang caserang yao,i, may binatang an&aacute;c</div>
+<div class="verse">na casama-sama ay ni Juan Tamad,</div>
+<div class="verse">sa loob nang reino ay pahicap hicap</div>
+<div class="verse">casayahang madla,i, siyang minamalas.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cun matapos silang macapag pasial na</div>
+<div class="verse">ooui sa bahay magcasamang dalua,</div>
+<div class="verse">caibigang ito,i, tantong nagtatac&aacute;</div>
+<div class="verse">at di mapacain doon sa canil&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At sa encantadong bat&oacute; niyang ing&#771;at</div>
+<div class="verse">laguing humihing&#771;i pagdating nang oras,</div>
+<div class="verse">cagagauang ito,i, lihim at di hay&aacute;g</div>
+<div class="verse">ni sinoma,i, uala na nacatatatap.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pumucao sa loob at naala-ala</div>
+<div class="verse">baca nagugutom ang magulang niya,</div>
+<div class="verse">huming&#771;i sa bat&oacute; niyang encantada</div>
+<div class="verse">dalhan nang cacanin ang am&aacute; at in&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Guinanap pagdaca na hindi naliban</div>
+<div class="verse">ng&#771; oras na yaon mang&#771;a cahing&#771;ian,</div>
+<div class="verse">natoua ang loob nang canyang magulang</div>
+<div class="verse">sila,i, may cacanin sa gabi at arao.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At natatanto na ng&#771; magulang niya</div>
+<div class="verse">ang bigas na yao,i, sa an&aacute;c na dal&aacute;,</div>
+<div class="verse">hindi lamang batid nila,t, natataya</div>
+<div class="verse">an&aacute;c ay mayroong bat&oacute;ng encantada.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_40" id="Page_40">P&aacute;hin&aacute; 40</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang magcaibiga,i, muling sabihin co</div>
+<div class="verse">sa umaga,t, hapon sila ay paseo,</div>
+<div class="verse">Tamad na si Jua,i, bihasang totoo</div>
+<div class="verse">na ualang trabajo mulang maguing tauo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Doon sa canilang mang&#771;a pagsasama</div>
+<div class="verse">nalilibot nila loob nang Espa&ntilde;a,</div>
+<div class="verse">capag may naranang dalagang maganda</div>
+<div class="verse">ang uica cay Juan ay ibiguin mo na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Isasag&oacute;t nama,i, ang bagay na iyan</div>
+<div class="verse">uala sa loob co,t, di pa gunam-gunam,</div>
+<div class="verse">ang pagparito co sa Espa&ntilde;ang bayan</div>
+<div class="verse">di iyan ang hanap cundi caibigan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mana,i, isang arao naparaan sila</div>
+<div class="verse">sa tapat ng&#771; torre ng&#771; bunying princesa</div>
+<div class="verse">na na sa bintana,t, sila,i, naquiquita</div>
+<div class="verse">ang pinagmamasdan ay silang dalaua.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nating&#771;ala naman ni Jua,t, namalas</div>
+<div class="verse">ng&#771;inibitan niya,t, sinusuliap suliap,</div>
+<div class="verse">princesa Leonila ay napahalac-hac</div>
+<div class="verse">natoua sa anyong nang&#771;ibit nasuliap.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ani Juan Tamad ay tingni amigo</div>
+<div class="verse">nataua sa aqui,t, na-iibig aco,</div>
+<div class="verse">tumiguil na cusa titingna,t, tutung&#771;&oacute;</div>
+<div class="verse">toua nang princesa ay di mamagcano.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Uica nang princesa sa canilang dalua</div>
+<div class="verse">hayo,t, magpatuloy na cayo,i, malis na</div>
+<div class="verse">sa catouaan co,i, ang aquing hining&#771;a</div>
+<div class="verse">nang&#771;ang&#771;ap&oacute;s halos di na macataua.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_41" id="Page_41">P&aacute;hin&aacute; 41</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nalis na ng&#771;a sila na nag madalian</div>
+<div class="verse">at noui na naman sa canilang bahay,</div>
+<div class="verse">magmula na noon bagama,t, napasial</div>
+<div class="verse">di napaparoon cundi noon lamang.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di naman nalauo,t, ang bunying princesa</div>
+<div class="verse">loob ay pumanglao at nagca balisa,</div>
+<div class="verse">hindi magca uasto loob ala-ala</div>
+<div class="verse">catauan ay hindi capara nang una.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Misterio nang Dios na sucat pagtac-han</div>
+<div class="verse">princesa Leonila,i, nag laman ang tiyan,</div>
+<div class="verse">ang loob at puso ay di mapalagay</div>
+<div class="verse">sa dagsang sacuna na cahambal hambal.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Puso,i, nalugami at tatang&#771;is-tang&#771;is</div>
+<div class="verse">sa dalauang mat&aacute; luha,i, nabalisbis,</div>
+<div class="verse">ang loob ay gul&oacute; puputoc ang dibdib</div>
+<div class="verse">sa di maulatang signos na sinapit.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di icacatulog sa gabi at arao</div>
+<div class="verse">at pinapanimdim ang cahihinatnan,</div>
+<div class="verse">baquit caya baga yaring capalaran</div>
+<div class="verse">palad na quiquitil nang tang&#771;an cong b&uacute;hay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Hindi co malirip ang bagay na ito</div>
+<div class="verse">cun ano,t, sinapit nang imbing palad co,</div>
+<div class="verse">ualang masasabi cahiman at an&oacute;</div>
+<div class="verse">cundi ito,i, signos nitong catauan co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Paano ang aquin ng&#771;ayong calagayan</div>
+<div class="verse">puri co,i, uala na anong casaysayan,</div>
+<div class="verse">ang lib&aacute;c at pula nang tauo,i, cacamtan</div>
+<div class="verse">di ano pang aquin na capapacanan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_42" id="Page_42">P&aacute;hin&aacute; 42</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Icao catauan co caya ay paano</div>
+<div class="verse">ng&#771;ayo,i, saan caya aco patutung&#771;o,</div>
+<div class="verse">mabuhay man baga ang tauo sa mundo</div>
+<div class="verse">cun uala nang puri parang gam&oacute;-gam&oacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang lalong matinding inaala-ala</div>
+<div class="verse">di co icacain sa toui toui na,</div>
+<div class="verse">cun ito,i, maalman ng&#771; hari at reina</div>
+<div class="verse">na am&aacute;,t, in&aacute; co,i, magcacamit dusa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa mundo,i, uala na,t, para cong pinat&aacute;y</div>
+<div class="verse">ang nagcalauing&#771;ing pinagcautang&#771;an,</div>
+<div class="verse">nasira ang puri,t, parang pinugayan</div>
+<div class="verse">cun matanto ito,i, capal&iacute;t ang b&uacute;hay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Himal&aacute; nang Dios na bigay sa aquin</div>
+<div class="verse">signos co na yata at planetang linsil,</div>
+<div class="verse">ualang naaalmang daang maguing dahil</div>
+<div class="verse">nang sacunang itong aquing nararating.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At sa torreng ito,i, mul&aacute; nang matira</div>
+<div class="verse">aco,i, ualang sucat g&aacute; masasabi na,</div>
+<div class="verse">cundang&#771;an ng&#771;a yata signos co,t, planeta</div>
+<div class="verse">caloob sa aquin nang Dios na Am&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cundi noong minsang mamintana aco</div>
+<div class="verse">ta&oacute;ng nagdaraan ang dalua catauo,</div>
+<div class="verse">isa,i, tuming&#771;al&aacute; at naquita aco</div>
+<div class="verse">tumaua,t, ng&#771;umibit ay natoua aco.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Dili co matar&oacute;c matapos isipin</div>
+<div class="verse">ang nangyaring yao,i, sumasapanimdim,</div>
+<div class="verse">diua ay yaon ng&#771;a,i, siyang naguing dahil</div>
+<div class="verse">pinagmul&aacute;n nitong sacuna,t, hilahil.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_43" id="Page_43">P&aacute;hin&aacute; 43</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Dios na Poong co,t, Pang&#771;inoong Am&aacute;</div>
+<div class="verse">calarahin aco,t, iyong ipag-ady&aacute;,</div>
+<div class="verse">sinapit cong ito,i, malaquing pang&#771;amb&aacute;</div>
+<div class="verse">titiisin co po cun iyong talag&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iexcl;Oh V&iacute;rgen Mar&iacute;ang In&aacute;ng masaclolo!</div>
+<div class="verse">patnubayi aco at ipagtang&oacute;l mo,</div>
+<div class="verse">sacuna,t, lingatong niyaring catauan co</div>
+<div class="verse">matiis co rin po,t, ilay&oacute; sa tucs&oacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Aco man ay ualang inaala ala</div>
+<div class="verse">sucat pagbayaran na guinauang sala,</div>
+<div class="verse">cun ito,i, maalman nang hari cong am&aacute;</div>
+<div class="verse">buhay co,i, peligro,t, cacamtan co,i, dusa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Maguing limang buan itong nacaraan</div>
+<div class="verse">ang bunying princesang tiguib hapis lumbay,</div>
+<div class="verse">di niya maisip damdam nang catauan</div>
+<div class="verse">cabuntisan niya,i, halata nang tunay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaong si D. Feliz hari niyang am&aacute;</div>
+<div class="verse">at ang reina In&eacute;s na casi,t, esposa,</div>
+<div class="verse">pumanhic sa torre at vinivisita</div>
+<div class="verse">ang canilang an&aacute;c princesa Leonila.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano,i, nang dumating sa torreng tahanan</div>
+<div class="verse">ang hari,t, ang reina,i, tantong napamaang,</div>
+<div class="verse">cun baquin anila,t, ang princesang mahal</div>
+<div class="verse">di sumasalubong sa aming pagdatal.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Princesa Leonila,i, hindi macaharap</div>
+<div class="verse">sa am&aacute;,t, sa in&aacute; mat&aacute;,i, di isuli&aacute;p,</div>
+<div class="verse">ang tacot at hiya ang dumadagabdab</div>
+<div class="verse">sa dibdib at puso ay hindi maagnas.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_44" id="Page_44">P&aacute;hin&aacute; 44</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang oras ding yao,i, nahalata nila</div>
+<div class="verse">yaong cabuntis&aacute;n ng&#771; bunying princesa,</div>
+<div class="verse">naboual sa tindig pareho ang dalua</div>
+<div class="verse">naualan nang loob isip ala-ala.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang mahimasmasang pag saulang isip</div>
+<div class="verse">ang hari,t, ang reina bumang&#771;o,t, nagtindig,</div>
+<div class="verse">ang uica nang am&aacute; &iquest;oh an&aacute;c cong ibig?</div>
+<div class="verse">ano,t, gumaua ca nang hindi matouid.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Reinang in&aacute; niya nama,i, ang uinica</div>
+<div class="verse">&iquest;oh an&aacute;c cong sintang sa puso co,i, muty&aacute;?</div>
+<div class="verse">baquin baga icao ay nag pacasira</div>
+<div class="verse">puri,i, sinayang mo,t, uinalang bahala.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di muna lining&#771;&oacute;n caming namuhunan</div>
+<div class="verse">nagcandi candili,t, nag pala palayao,</div>
+<div class="verse">guinugol ang puyat at malaquing pag&aacute;l</div>
+<div class="verse">saca ang ganti mo,i, laso,t, camatayan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Acong nag aruga,t, nag pasupasuso</div>
+<div class="verse">nagtiis nang hirap sapol pagcatauo,</div>
+<div class="verse">di mo na dinamdam inala-ala mo</div>
+<div class="verse">puri,i, ining&#771;atan tiquis cang naglilo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Macetas ca nami,t, sa mat&aacute;ng aliuan</div>
+<div class="verse">camuc-ha ay rosas sady&aacute;ng cabang&#771;uhan,</div>
+<div class="verse">mang&#771;a loob namin at dinadampiohan</div>
+<div class="verse">anomang sacuna,i lunas ca at cordial.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca ng&#771;ayo,i, ito ang ganti mo,t, bayad</div>
+<div class="verse">tubo,t, paquinabang sa pag&aacute;l at puyat,</div>
+<div class="verse">palamara,t, tacsil an&aacute;c na duling&#771;&aacute;s</div>
+<div class="verse">an&aacute;c na souail camp&oacute;n ni satan&aacute;s.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_45" id="Page_45">P&aacute;hin&aacute; 45</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang bunying princesa,i, naluhod pagdaca</div>
+<div class="verse">na bumabalisbis ang l&uacute;ha sa mat&aacute;,</div>
+<div class="verse">mahal na in&aacute; co aco,i, natalaga</div>
+<div class="verse">cabit yar&iacute;ng b&uacute;hay ng&#771;ayon ay quitlin na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">In&aacute;,i, pag hinaho,t, sandaling paquing&#771;an</div>
+<div class="verse">ang ilang catagang sa inyo,i, tuturan,</div>
+<div class="verse">marapat ng&#771;ang aco,i, inyong paratang&#771;an</div>
+<div class="verse">parusa,i, ilagd&aacute; at may casalanan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mahal na in&aacute; co ay signos co yata</div>
+<div class="verse">at palad na lihis bucod sa capoua,</div>
+<div class="verse">ualang nasasabi diua ay himal&aacute;</div>
+<div class="verse">ng&#771; Dios na Hari nang Lang&#771;it at lupa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Unauain ninyo mahal na in&aacute; co</div>
+<div class="verse">pinagmulan nitong pagcacaganito,</div>
+<div class="verse">noong isang arao nanunung&#771;ao aco</div>
+<div class="verse">ta&oacute;ng may nadaan na dalua catauo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nating&#771;ala aco,t, nagpanamang titig</div>
+<div class="verse">aco,i, tinauana,t, sa aqui,i, ng&#771;umibit,</div>
+<div class="verse">di co napiguilan natouang masaquit</div>
+<div class="verse">sa naquitang anyong anaqui bolislis.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Magmul&aacute; na noon ay nagca balisa</div>
+<div class="verse">sa aquing cataua,i, may nababago na,</div>
+<div class="verse">ito ng&#771;a po in&aacute; aquing naguing hanga</div>
+<div class="verse">ualang uala acong masasabing ib&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Diua,i, ito,i, signos at planetang linsil</div>
+<div class="verse">na bigay nang Dios caloob sa aquin,</div>
+<div class="verse">tinatangap co po,t, aquing titiisin</div>
+<div class="verse">sampong yaring b&uacute;hay ay inihahayin.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_46" id="Page_46">P&aacute;hin&aacute; 46</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Naring&#771;ig na ninyo mahal na in&aacute; co</div>
+<div class="verse">Dios ma,i, sacsihi,i, totoong totoo,</div>
+<div class="verse">lahat cong casama ay tanong&#771;in ninyo</div>
+<div class="verse">cun may masasabi cahiman at sino.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa sinabing yaon ng&#771; bunying princesa</div>
+<div class="verse">ang mahal na hari,t, ang mahal na reina,</div>
+<div class="verse">hindi umiimic linilining nila</div>
+<div class="verse">ang mang&#771;a sinaysay nangyari sa canya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mang&#771;a dibdib puso nila,i, alinlang&#771;an</div>
+<div class="verse">at dili maisip ang pag papacanan,</div>
+<div class="verse">tumauag sa Dios na sila ay bigy&aacute;n</div>
+<div class="verse">lubos na payapa at caliuanagan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang hari,t, ang reina,i, ng&#771; macapag-isip</div>
+<div class="verse">gayari ang uica,t, canilang sinamb&iacute;t,</div>
+<div class="verse">sa tahanang ito,i, di cana aalis</div>
+<div class="verse">layao ay di mo na ng&#771;ayon masisilip.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At tuloy umalis nang ma uica ito</div>
+<div class="verse">tumung&#771;o na sila sa real palacio,</div>
+<div class="verse">magmul&aacute; na noon loob nila,i, gul&oacute;</div>
+<div class="verse">hinayang sa an&aacute;c ay di mamagcano.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tinasahan nila sa canyang pagcain</div>
+<div class="verse">sampong ala-ala,i, pinaram pinouing,</div>
+<div class="verse">nauala sa loob toua at pag-guilio</div>
+<div class="verse">di na alintana anomang marating.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano,i, nang sumapit yaong cabouanan</div>
+<div class="verse">na capang&#771;anacan nang princesang mahal,</div>
+<div class="verse">sa aua nang Dios at V&iacute;rgeng maalam</div>
+<div class="verse">nacaraa,i, ualang sacunang anoman.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_47" id="Page_47">P&aacute;hin&aacute; 47</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cambal nang mang&#771;an&aacute;c capoua lalaqui</div>
+<div class="verse">maganda ang quias pauang mabubuti,</div>
+<div class="verse">tumauag ng&#771; hilot at ang servidumbre</div>
+<div class="verse">na casama niya sa arao at gabi.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At siya rin naman ang naquiquialam</div>
+<div class="verse">buhat nang mang&#771;an&aacute;c ang princesang mahal</div>
+<div class="verse">pagcai,t, lahat nang mang&#771;a cailang&#771;an</div>
+<div class="verse">ang criadang yao,i, siyang nagbibigay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pang&#771;ala,i, Ursula nang canyang criada</div>
+<div class="verse">na may cabaita,t, hustong umarregla,</div>
+<div class="verse">princesa Leonila,i, tumanong sa canya</div>
+<div class="verse">cun anong mabuti na gauing magand&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang&#771;ung&#771;usap siya luha,i, naagay-ay</div>
+<div class="verse">sa dalauang mat&aacute; ang camuc-ha,i, cristal,</div>
+<div class="verse">yamang talastas mo yaring calagayan</div>
+<div class="verse">maguing in&aacute; ca nang dapat pagsabihan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano caya bagang marapat cong gauin</div>
+<div class="verse">ali,t, sino cayang papapag anaquin,</div>
+<div class="verse">aco,i, ualang sucat na dapat tanong&#771;in</div>
+<div class="verse">hatol mo ang siya na aquing susundin.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sag&oacute;t ni Ursula sa bunying princesa</div>
+<div class="verse">cun gayon po,i, aco siyang bahala na,</div>
+<div class="verse">pinaronan niya cabo de la guardia</div>
+<div class="verse">at nagsabi siyang ganito ang bady&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Don Federico,i, caya aco naparito,t,</div>
+<div class="verse">sa inyo Don Andr&eacute;s mayroon pong gusto</div>
+<div class="verse">princesa sa torre inutusan aco</div>
+<div class="verse">daluang an&aacute;c niya,i, hauacan dao ninyo.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_48" id="Page_48">P&aacute;hin&aacute; 48</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sag&oacute;t nang dalaua dito cay Ursula</div>
+<div class="verse">sabihin mo,i, o&oacute; sa bunying princesa,</div>
+<div class="verse">yaong mg&#771;a bata,i, inyong ipasoc na</div>
+<div class="verse">doon sa simbaha,t, cami susunod na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nasoc na ng&#771;a sila,t, canilang dinatnan</div>
+<div class="verse">yaong daluang batang aanaquing tunay,</div>
+<div class="verse">hinauacan nila, at nang masangcapan</div>
+<div class="verse">nang mahal na padre, ang ulo,i, binusan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Isa,i, ang pang&#771;ala,i, Antonio de Risa</div>
+<div class="verse">icalua,i, ang ng&#771;ala,i, Feliz de Carcaja,</div>
+<div class="verse">lumab&aacute;s na sila,t, nouing para-para</div>
+<div class="verse">mang&#771;a bata nama,i, sa torre dinal&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Loob nang princesang na sa capanglauan</div>
+<div class="verse">mang&#771;a an&aacute;c niya,i, niyong mabinyagan,</div>
+<div class="verse">naisban nang munti,t, ang uicang tinuran</div>
+<div class="verse">Ursula ay ano ang mang&#771;a pang&#771;alan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pang&#771;inoong mahal princesa Leonila</div>
+<div class="verse">ang mang&#771;a pang&#771;alan an&aacute;c ninyong dalua,</div>
+<div class="verse">isa po,i, ang ng&#771;ala,i, Antonio de Risa</div>
+<div class="verse">ang isa po nama,i, Feliz de Carcaja.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang dalauang bata,i, capoua maquisig</div>
+<div class="verse">ang pang&#771;ang&#771;ataua,i, pareho ang tindig,</div>
+<div class="verse">ang tabas ng&#771; muc-ha ay paris na paris</div>
+<div class="verse">nag tataglay toua balang macamasid.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Lac&aacute;s nang paglaqui nang batang dalaua</div>
+<div class="verse">parang binubunot ang paghaba nila,</div>
+<div class="verse">maguing lim&aacute;ng ta&oacute;n ang edad na dal&aacute;</div>
+<div class="verse">ang loob nang hari totoong balis&aacute;.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_49" id="Page_49">P&aacute;hin&aacute; 49</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang uica sa reina esposang sinta co</div>
+<div class="verse">sandaling paquingan ang sasabihin co,</div>
+<div class="verse">lulan nang loob co,i, cun aayunan mo</div>
+<div class="verse">paalsin sa torre mag-iinang tatlo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At di co na ibig na doo,i, matir&aacute;</div>
+<div class="verse">cundi ang gusto co,i, maualay sa mat&aacute;,</div>
+<div class="verse">cun palagui riya,t, aquing naquiquita</div>
+<div class="verse">ang loob co,i, parang mainit na baga.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iexcl;Oh cun dili caya sintang esposa co</div>
+<div class="verse">aco,i, mag-uutos at mag papabando,</div>
+<div class="verse">mahal man at mura tungc&oacute;l bagong tauo</div>
+<div class="verse">mang&#771;ag siparito sa real palacio.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Bagong tauo lamang mahal man at mura</div>
+<div class="verse">at yapusan nitong ap&oacute; nating dalua,</div>
+<div class="verse">mamarapatin co na nalang pagsala</div>
+<div class="verse">ipacacasal co princesa Leonila.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sintang esposa co icao ay tumug&oacute;n</div>
+<div class="verse">sa aquing sinabi, ano nasang-ayon,</div>
+<div class="verse">caya ng&#771;a,t, nangyari at magca gumayon</div>
+<div class="verse">ualang ibang am&aacute; cun hindi ng&#771;a yaon.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Reina ay sumag&oacute;t cun siy&aacute; mong gust&oacute;</div>
+<div class="verse">masam&aacute;ng di sundin yao,t, pacan&aacute; mo,</div>
+<div class="verse">cun icao,i, souayin icapopoot mo</div>
+<div class="verse">at maguiguing sanhi sa puso,t, loob mo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pinagcaisahan nilang mag-asaua</div>
+<div class="verse">ang bagay na ito,t, minagaling nila,</div>
+<div class="verse">nang quinabucasa,i, nag-utos na siya</div>
+<div class="verse">at pinabandohan loob nang Espa&ntilde;a.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_50" id="Page_50">P&aacute;hin&aacute; 50</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang resa nang bandong ipinagtatauag</div>
+<div class="verse">tungc&oacute;l bagong tauo mahal man at hamac,</div>
+<div class="verse">sa real palacio ay mang&#771;ag siharap</div>
+<div class="verse">at may patorneo sa arao nang bucas.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At sa iba,t, ibang caapid na reino</div>
+<div class="verse">ay ipinag-utos gauin ang bandillo,</div>
+<div class="verse">gayon din ang resa tungc&oacute;l bagong tauo</div>
+<div class="verse">mahal man at hamac ay mag siparito.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ganaping madali,t, sa arao nang bucas</div>
+<div class="verse">sa real palacio ay matipong lahat,</div>
+<div class="verse">na houag ang hindi mang&#771;ag sisiharap</div>
+<div class="verse">at may patorneo ang haring maril&aacute;g.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang quinabucasa,i, nang&#771;ag dating&#771;an na</div>
+<div class="verse">sa real palacio ay nagcaipon na,</div>
+<div class="verse">iba,t, ibang reino,i, pauang naroon na</div>
+<div class="verse">pagsun&oacute;d sa hing&#771;i nang haring monarca.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang&#771;usap ang hari sa har&aacute;p nang tanan</div>
+<div class="verse">unauain ninyo at aquing tuturan,</div>
+<div class="verse">an&aacute;c cong princesa,i, may an&aacute;c na cambal</div>
+<div class="verse">na daluang lalaquing pinacamamahal.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mura man at mahal tungc&oacute;l bagong tauo</div>
+<div class="verse">at yapus&aacute;n nitong aquing daluang ap&oacute;,</div>
+<div class="verse">ay ualang pagsala,t, ipacacasal co</div>
+<div class="verse">princesa Leonila na muty&aacute;ng an&aacute;c co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Daluang ap&oacute; niya,i, tinauag pagdaca</div>
+<div class="verse">pinahalobilo sa tanang grandeza,</div>
+<div class="verse">sa pagcacapisan nang tauong lahat na</div>
+<div class="verse">ualang niyapus&aacute;n daluang ap&oacute; niya.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_51" id="Page_51">P&aacute;hin&aacute; 51</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang lumilipas na tauong caramihan</div>
+<div class="verse">ay siyang pagdating nang magcaibigan,</div>
+<div class="verse">ni Juan Tamad at saca ni Julian</div>
+<div class="verse">nag mamalas sila at papasial pasial.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tinamaang titig niyong mang&#771;a ap&oacute;</div>
+<div class="verse">yumap&oacute;s cay Jua,t, uica nila,i, ito,</div>
+<div class="verse">am&aacute; po ang sabi saan galing cayo</div>
+<div class="verse">baquit ng&#771;ayon lamang cayo naparito.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Am&aacute; po,i, lauon nang cami,i, naghihintay</div>
+<div class="verse">ay baquit ng&#771;ang&#771;ayon naparito lamang,</div>
+<div class="verse">umi-iyac sila,t, luha,i, naagay-ay</div>
+<div class="verse">at capona yap&oacute;s na di humiualay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang mahal na hari,t, ibang mang&#771;a tauo</div>
+<div class="verse">lubhang nagtatac&aacute; sa nangyaring ito,</div>
+<div class="verse">sa lahat nang mahal iba,t, ibang reino</div>
+<div class="verse">ualang niyapusan cahiman at sino.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cundi isang hamac at ualang cuenta</div>
+<div class="verse">niyapus&aacute;n nitong mg&#771;a batang dalua,</div>
+<div class="verse">anhin na ang hamac at hindi vale na</div>
+<div class="verse">cun baquin at yao,i, nag ng&#771;ing&#771;ibit baga.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Calat ang pulung&#771;an niyong capisanan</div>
+<div class="verse">uica,i, loco yata iyang tauong iyan,</div>
+<div class="verse">ang sabi nang iba ay di naman ganyan</div>
+<div class="verse">hichura nang locong ualang cabaitan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang haring Don Feliz nag-utos pagdaca</div>
+<div class="verse">at si Juan Tamad ipinadaquip na,</div>
+<div class="verse">dinal&aacute; sa c&aacute;rcel at piniit siya</div>
+<div class="verse">uala siyang malay cun anong causa.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_52" id="Page_52">P&aacute;hin&aacute; 52</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang oras ding yaon ang haring marang&#771;al</div>
+<div class="verse">nagpagaua agad nang jaulang bacal,</div>
+<div class="verse">at capagcayari Tamad na si Juan</div>
+<div class="verse">quinuha sa c&aacute;rcel doon inilagay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa jaulang bacal maisoot doon</div>
+<div class="verse">ay maraming tauo na pumaparoon,</div>
+<div class="verse">dahil sa balitang matun&oacute;g na hugong</div>
+<div class="verse">ang na sa jaula,i, nang&#771;ibit nasang&#771;oy.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Una,i, sa balita,t, saca ang isa pa</div>
+<div class="verse">ibig mapanood tinauag na am&aacute;,</div>
+<div class="verse">balang macaquita uica,i, iyan pal&aacute;</div>
+<div class="verse">ang ipacacasal cay Do&ntilde;a Leonila.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaon namang daluang an&aacute;c niyang cambal</div>
+<div class="verse">palaguing paroon sa jaulang bacal,</div>
+<div class="verse">ang uica nang dalua na isinisigao</div>
+<div class="verse">am&aacute; po ay baquin cayo,i, naririyan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tauong nang&#771;aroo,i, lubhang nagtatac&aacute;</div>
+<div class="verse">nagtatalong lub&oacute;s bait isip nila,</div>
+<div class="verse">ang hichurang iyan ang uica nang iba</div>
+<div class="verse">ma-iibig baga ni Do&ntilde;a Leonila.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Anang iba namang nag sasalitaan</div>
+<div class="verse">hindi masasabi nang sino,t, alin man,</div>
+<div class="verse">di naquiquilala sa estado,t, lagay</div>
+<div class="verse">ang tauong mayroong ing&#771;at na panglumay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At may nag sasabing diua ay himal&aacute;</div>
+<div class="verse">nang Dios na Hari nang Lang&#771;it at lupa,</div>
+<div class="verse">ayu&aacute;n cun gayon dapat maniuala</div>
+<div class="verse">cun pacan&aacute; noon ay mangyayari ng&#771;a.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_53" id="Page_53">P&aacute;hin&aacute; 53</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaon namang canyang caibigang carnal</div>
+<div class="verse">na casama niyang pang&#771;ala,i, si Julian,</div>
+<div class="verse">si Jua,i, nang dacpin sa tacot na taglay</div>
+<div class="verse">lumigpit pagdaca,t, umalis tumanan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Hindi na lining&#771;on caibigan niya</div>
+<div class="verse">tumacb&oacute; nang ag&aacute;d punta sa canila,</div>
+<div class="verse">di pa natatanto cung anong causa</div>
+<div class="verse">iniuan at sucat di inalintana.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Muli cong sabihin yaong magcapatid</div>
+<div class="verse">an&aacute;c ng&#771; princesa na may lumbay hapis,</div>
+<div class="verse">sa jaulang bacal dudulog lalapit</div>
+<div class="verse">at quinacapulong ganito ang sambit.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano ang dahila,t, nacuculong cayo</div>
+<div class="verse">anong casalanan sabihin po ninyo,</div>
+<div class="verse">caming an&aacute;c ninyo ng&#771;ayo,i, naririto</div>
+<div class="verse">na mag dedefensa sa anomang trato.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa bagay na yao,i, ang haring marang&#771;al</div>
+<div class="verse">ang loob at puso,i, hindi mapalagay,</div>
+<div class="verse">sa tanang grandeza,i, ang uicang tinuran</div>
+<div class="verse">hindi maaari cundi ang icasal.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Lalo at mahigpit ang sa bandong resa</div>
+<div class="verse">pilit gaganapin na ualang pag sala,</div>
+<div class="verse">Tamad na si Juan ay ipinadala</div>
+<div class="verse">sa real palacio pati nang princesa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang siya,i, mahar&aacute;p sa haring marang&#771;al</div>
+<div class="verse">si Jua,i, tinan&oacute;ng cung anong pang&#771;alan,</div>
+<div class="verse">gayon din ang bayang iyong tinubuan</div>
+<div class="verse">sampong magulang mo sa aquin ay turan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_54" id="Page_54">P&aacute;hin&aacute; 54</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iexcl;Oh sacramagestad at pang&#771;inoon co</div>
+<div class="verse">sasag&oacute;t po aco,t, tinatanong ninyo,</div>
+<div class="verse">Juan ang ng&#771;alan co at hamac na tauo</div>
+<div class="verse">sa Visadang villa tumubo po aco.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang lugar na yao,i, sacop nang Portugal</div>
+<div class="verse">ang am&aacute;,t, in&aacute; co,i, doon tumatahan,</div>
+<div class="verse">Fabio ang am&aacute; co isang hamac lamang</div>
+<div class="verse">in&aacute; co,i, Sofia na quinamulatan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa mahal na hari na matanto ito</div>
+<div class="verse">ipinatauag na Se&ntilde;or Arzobispo,</div>
+<div class="verse">ng&#771; oras ding yaon doon sa cabildo</div>
+<div class="verse">si Jua,t, princesa ay denesposado.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At saca ang hari agad nagpatauag</div>
+<div class="verse">limangpuong soldado sa cabildong hay&aacute;g,</div>
+<div class="verse">ng&#771;ayon di,i, magbigla na cayo,i, lumacad</div>
+<div class="verse">ipagsama ninyo apat na mag-anac.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa Monte Cantabros ay dalhin ninyo</div>
+<div class="verse">doon sila iua,t, magbalic na cayo,</div>
+<div class="verse">mag biglang lumacad sundin ang hatol co</div>
+<div class="verse">nang sila,i, di co na naquiquita rito.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang matanto yaon ng&#771; bunying princesa</div>
+<div class="verse">na silang mag-anac itatapon pal&aacute;,</div>
+<div class="verse">naualan nang isip sampong ala-ala</div>
+<div class="verse">sa quinalalagya,i, nalugami siya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Calahating oras na pinag ulapan</div>
+<div class="verse">nauala ang canyang mang&#771;a caisipan,</div>
+<div class="verse">sa aua nang Dios at V&iacute;rgeng maalam</div>
+<div class="verse">pinagsaulan din at naliuanagan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_55" id="Page_55">P&aacute;hin&aacute; 55</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Taghoy nang princesa &iexcl;oh V&iacute;rgen Mar&iacute;a!</div>
+<div class="verse">patnubayi aco,t, iyong ipag-ady&aacute;,</div>
+<div class="verse">sa sentenciang bigay ng&#771; hari cong am&aacute;</div>
+<div class="verse">tinatangap co po cahit ualang sala.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa dalauang mat&aacute; ang luha,i, nunucal</div>
+<div class="verse">sa habag na dala nang princesang mahal,</div>
+<div class="verse">maraual cong palad na quinahinatnan</div>
+<div class="verse">Dios co po,i, aquin na pagtitiisan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iexcl;Oh torreng tahanan aalis na aco!</div>
+<div class="verse">&iexcl;oh catreng hihig&aacute;n paalam sa iyo!</div>
+<div class="verse">hindi na babalic at uac&aacute;s na ito</div>
+<div class="verse">nang cap&oacute;s cong palad sa Espa&ntilde;ang reino.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Paalam &iexcl;oh balcong aquing panung&#771;auan!</div>
+<div class="verse">&iexcl;Oh sillang loclocan sa iyo,i, paalam!</div>
+<div class="verse">ito ay uac&aacute;s na,t, cayo,i, malilisan</div>
+<div class="verse">nang saliuang palad sa Espa&ntilde;ang bayan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At icao hagdanan paalam sa iyo</div>
+<div class="verse">acong ualang palad sa Espa&ntilde;ang reino,</div>
+<div class="verse">di na tutuntung&#771;an icao nang pa&aacute; co</div>
+<div class="verse">cundi ng&#771;ayon lamang sa pag panaog co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa iyo Ursula aco ay paalam</div>
+<div class="verse">ang pagsasama ta ito,i, catapus&aacute;n,</div>
+<div class="verse">sa pinagdaanan cong mang&#771;a cahirapan</div>
+<div class="verse">ay para cang in&aacute; na tinataghuyan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano cayang aquing igant&iacute; sa iyo</div>
+<div class="verse">sucat maguing p&aacute;la na paquinabang mo,</div>
+<div class="verse">utang na loob co,i, malaquing totoo</div>
+<div class="verse">nag malasaquit cang parang magulang co.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_56" id="Page_56">P&aacute;hin&aacute; 56</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iexcl;Oh in&aacute; cong sint&aacute;ng pinagcautang&#771;an!</div>
+<div class="verse">nag pasupasuso,t, puhunan ay b&uacute;hay,</div>
+<div class="verse">acong an&aacute;c ninyong aalis papanao</div>
+<div class="verse">maanong tanauin muc-ha ay isilay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mahal na in&aacute; co cahima,t, mapait</div>
+<div class="verse">at aco ay lason sa puso at dibdib,</div>
+<div class="verse">cayo po ay di man sa aqui,i, lumapit</div>
+<div class="verse">tanauin man lamang aco sa pag-alis.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Guilio na in&aacute; co cayo ay cahiman</div>
+<div class="verse">uala sa har&aacute;p co ay linuluhuran,</div>
+<div class="verse">bagaman at lason sa puso ay suby&aacute;ng</div>
+<div class="verse">bendici&oacute;n po ninyo aco,i, pabauonan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Paalam sa iyo &iexcl;oh Espa&ntilde;ang reino!</div>
+<div class="verse">bayang tinubua,t, dito naguing tauo,</div>
+<div class="verse">ang arao na ito,i, uac&aacute;s nang totoo</div>
+<div class="verse">di na yayapacan nang mg&#771;a pa&aacute; co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca nagpatuloy sila,i, lumacad na</div>
+<div class="verse">apat na mag-anac at soldadong sama,</div>
+<div class="verse">sa laqui nang galit ng&#771; hari at reina</div>
+<div class="verse">di man tinanauan tiniis binat&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Habang lumalacad ang princesang mahal</div>
+<div class="verse">umiiyac siya,t, luha,i, naagay-ay,</div>
+<div class="verse">ang dalauang an&aacute;c siya,i, lalapitan</div>
+<div class="verse">uiuicai,i, in&aacute; houag pong mamanglao.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Baquin baga cayo,i, umiiyac in&aacute;</div>
+<div class="verse">narito at ating casama si am&aacute;,</div>
+<div class="verse">cayo po ay houag na mag-ala-ala</div>
+<div class="verse">ang pagtang&#771;is ninyo nama,i, itahan na.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_57" id="Page_57">P&aacute;hin&aacute; 57</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Di rin tumitiguil nang quinaiiy&aacute;c</div>
+<div class="verse">at di pinapansin ang sabi nang an&aacute;c,</div>
+<div class="verse">ang casi,t, esposo na si Juan Tamad</div>
+<div class="verse">hindi umiimic sucat nagmamalas.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano,i, ng&#771; sapitin bund&oacute;c ng&#771; Cantabro</div>
+<div class="verse">iniuan na roon ng&#771; mg&#771;a soldado,</div>
+<div class="verse">ang soldadong ito,i, bumal&iacute;c sa reino</div>
+<div class="verse">at doon nagtuloy sa real palacio.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Haring pang&#771;inoon ay naroroon na</div>
+<div class="verse">sa Cantabrong bund&oacute;c aming iniuan na,</div>
+<div class="verse">ang sag&oacute;t ng&#771; hari ay mabuti anya</div>
+<div class="verse">cayo naman ng&#771;ayon ay magsi-oui na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Apat na mag-anac siyang sabihin co</div>
+<div class="verse">nang sila,i, maiuan nang mang&#771;a soldado,</div>
+<div class="verse">princesa Leonila mang&#771;a mat&aacute;,i, puct&oacute;</div>
+<div class="verse">puput&oacute;c ang dibdib ang loob ay gul&oacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Lumapit si Jua,t, ang uinica niya</div>
+<div class="verse">esposa cong guilio baquit niniyac ca,</div>
+<div class="verse">capilas nang dibdib houag manimdim ca</div>
+<div class="verse">aco ay narito,i, di babayaan ca.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sinapit tang palad ay di gunamgunam</div>
+<div class="verse">na magca ganitong pinag-isang tunay,</div>
+<div class="verse">dilidilihin mo,t, sa dibdib iquintal</div>
+<div class="verse">capalarang ito,i, Dios ang may bigay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Samantalahin mo,t, hirap ay tiisin</div>
+<div class="verse">pagtauag sa Dios sa puso,i, itiim,</div>
+<div class="verse">cacasihan tayo niya,t, bibihisin</div>
+<div class="verse">ipagcacaloob ang aua sa atin.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_58" id="Page_58">P&aacute;hin&aacute; 58</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Iyang mang&#771;a luhang nat&aacute;c sa mat&aacute; mo</div>
+<div class="verse">ipinanglolom&oacute; niyaring catauan co,</div>
+<div class="verse">sucat na,t, itahan &iexcl;oh casit, sint&aacute; co!</div>
+<div class="verse">houag cang manimdim ang bahala,i, ac&oacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang uinica naman ng&#771; dalauang an&aacute;c,</div>
+<div class="verse">tahan na in&aacute; po cayo nang pag-iyac,</div>
+<div class="verse">di pababayaang tayo,i, mapahamac</div>
+<div class="verse">si am&aacute; ang siyang bahala sa lahat.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mang&#771;a luha ninyong tumulo sa mat&aacute;</div>
+<div class="verse">guilio naming in&aacute; lubhang marami na,</div>
+<div class="verse">alalahanin po caming inyong bung&#771;a</div>
+<div class="verse">pagtiisan ninyo hirap na lahat na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaong am&aacute; nilang Tamad na si Juan</div>
+<div class="verse">humanap nang lugar sucat pagpalagy&aacute;n,</div>
+<div class="verse">tatlong mag-iin&aacute; doon pinatahan</div>
+<div class="verse">dito muna cayo,t, sandaling iiuan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At houag aalis cayo bagang tatl&oacute;</div>
+<div class="verse">at aco,i, hahanap mabuting puesto,</div>
+<div class="verse">anang dalauang an&aacute;c am&aacute; po,i, paano</div>
+<div class="verse">cayo ay aalis saan patutung&#771;o.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ng&#771;ayon cami dito ay inyong iiuan</div>
+<div class="verse">at di na babalic at pababayaan,</div>
+<div class="verse">paano ang aming mang&#771;a calagayan</div>
+<div class="verse">mabubuhay caya na sa cabunducan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nanglaglag ang luha ni Juan sa mat&aacute;</div>
+<div class="verse">sa tinurang yaon an&aacute;c niyang dalua,</div>
+<div class="verse">cayo ay houag na mag-ala-ala</div>
+<div class="verse">at di malalauon babalic pagdaca.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_59" id="Page_59">P&aacute;hin&aacute; 59</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Umalis si Jua,t, naparoon lamang</div>
+<div class="verse">sa hindi na nila siya matatanao,</div>
+<div class="verse">saca yaong ing&#771;at canyang casangcapan</div>
+<div class="verse">bat&oacute;ng encantado,i, quinuha,t, tinangnan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At uinica niyang icao aquing bat&oacute;</div>
+<div class="verse">na bigay sa aquin matandang Nuno co,</div>
+<div class="verse">ng&#771;ayon di,i, madaling dito,i, itay&oacute; mo</div>
+<div class="verse">yaong isang bahay sa diquit ay husto.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sahig at quisame ay salaming lahat</div>
+<div class="verse">at &eacute;bano naman ang cahoy na sangcap,</div>
+<div class="verse">hagdanan ay puro na lantay na pilac</div>
+<div class="verse">na macatutoua sa mat&aacute;ng mamalas.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang dingding ay pauang esmaltadong tunay</div>
+<div class="verse">ng&#771; mg&#771;a brillanteng sa ningning ay sacdal,</div>
+<div class="verse">ang salas ay pilac at perlas na lantay</div>
+<div class="verse">templo ni Salom&oacute;n halos pang laluan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa loob nang bahay lagy&aacute;n nang pamuti</div>
+<div class="verse">sari-saring muty&aacute; rub&iacute;,t, esmiralde,</div>
+<div class="verse">cortina ay pauang batbat nang brillante</div>
+<div class="verse">sa mat&aacute;ng titing&#771;in ay macacauili.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang bubong nang bahay ay pilac na lantay</div>
+<div class="verse">cosina,i, gayon din houag cang magculang,</div>
+<div class="verse">cun tamaang sinag nang init nang arao</div>
+<div class="verse">ay macadudulit sa mat&aacute;ng tatanao.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Paliguid nang bahay ay jardineria</div>
+<div class="verse">macetas na pauang caligaligaya,</div>
+<div class="verse">ang sinoma,t, aling tauong macaquita</div>
+<div class="verse">cun may capanglaua,i, magtamong guinhaua.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_60" id="Page_60">P&aacute;hin&aacute; 60</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca sa hagdana,i, iyong patayoin</div>
+<div class="verse">ang dalauang &aacute;song capoua magaling,</div>
+<div class="verse">aco,t, mang&#771;a an&aacute;c at esposang guilio</div>
+<div class="verse">ay halabin cami dito cun dumating.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nasunod na paua tanang cahiling&#771;an</div>
+<div class="verse">nang oras na yaon na hindi naliban,</div>
+<div class="verse">si Jua,i, bumalic at quinaon naman</div>
+<div class="verse">mang&#771;a an&aacute;c niya at esposang hirang.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano,i, nang maquita nang sintang asaua</div>
+<div class="verse">at dalauang an&aacute;c nagtamong guinhaua,</div>
+<div class="verse">cami po,i, totoong nag-aala-ala</div>
+<div class="verse">baca di na muling cayo,i, magbalic pa.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sag&oacute;t na tinura,i, humahanap aco</div>
+<div class="verse">tatahanan nating mabuting puesto,</div>
+<div class="verse">niyaya na niya,t, lacad ab&aacute; tayo</div>
+<div class="verse">sa hining&#771;ing bahay sila napatung&#771;o.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa bahay na yao,i, nang dumating sila</div>
+<div class="verse">hinalab pagdaca nang &aacute;song dalaua,</div>
+<div class="verse">mang&#771;a an&aacute;c niya,t, saca nang asaua</div>
+<div class="verse">nang&#771;aguiclahana,t, loob ay nagtaca.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Si Do&ntilde;a Leonila na esposang hirang</div>
+<div class="verse">namaang ang loob sa naquitang bahay,</div>
+<div class="verse">ano,t, ito,i, bund&oacute;c gubat calauacan</div>
+<div class="verse">dito ay may bahay sady&aacute;ng cariquitan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Doon sa hagdanan nang dumatal sila</div>
+<div class="verse">ang dalauang &aacute;so,i, humalobilo na,</div>
+<div class="verse">yumap&oacute;s cay Jua,t, nang&#771;ag sisisalta</div>
+<div class="verse">na pinag mamasdan an&aacute;c at asaua.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_61" id="Page_61">P&aacute;hin&aacute; 61</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Liuanag nang ilao ang camuc-ha,i, arao</div>
+<div class="verse">hagdanan ay pilac na nag niningning&#771;an,</div>
+<div class="verse">tatlong mag-iin&aacute;,i, nagcacamamanghan</div>
+<div class="verse">sa naquitang diquit na ualang cabagay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nagsipanhic sila ay nang macasalt&aacute;</div>
+<div class="verse">nagtatac&aacute;ng lub&oacute;s yaong mag-iin&aacute;,</div>
+<div class="verse">sahig at quisame ay salming lahat na</div>
+<div class="verse">anong bahay ito,t, sa dil&aacute;g ay sady&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang dingding ay pauang esmaltadong lub&oacute;s</div>
+<div class="verse">nang mang&#771;a brillanteng sacd&aacute;l nang alind&oacute;g,</div>
+<div class="verse">ang salas ay pilac perlas ang calahoc</div>
+<div class="verse">tinalo,i, dinaig cay Salom&oacute;ng templos.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa loob nang bahay ang nang&#771;alalagay</div>
+<div class="verse">nang&#771;apapamuti muty&aacute;ng maquiquin&aacute;ng,</div>
+<div class="verse">anong bahay ito at napacainam</div>
+<div class="verse">ualang capareho,i, na sa cabunducan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Parang naiisban capanglauang dal&aacute;</div>
+<div class="verse">nang bunying princesang si Do&ntilde;a Leonila,</div>
+<div class="verse">sa naquitang diqu&iacute;t na ualang capara</div>
+<div class="verse">ang loob at puso,i, nagtamong guinhaua.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Bagaman at cubcob nang pighati,t, lumbay</div>
+<div class="verse">nang maquita yaong sady&aacute;ng cariquitan,</div>
+<div class="verse">naparam ang lungc&oacute;t cusang nahalinhan</div>
+<div class="verse">nang di mamagcanong gal&aacute;c casayahan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At saca si Juan na canyang esposo</div>
+<div class="verse">huming&#771;i sa canyang casangcapang bat&oacute;,</div>
+<div class="verse">ng&#771;ayon din aniya,i, dito,i, ihanda mo</div>
+<div class="verse">ang isang comidang sa putahi,i, hust&oacute;.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_62" id="Page_62">P&aacute;hin&aacute; 62</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Lutong masasar&aacute;p ay ilagay agad</div>
+<div class="verse">sa lamesang guint&oacute;,t, lagy&aacute;n nang alfombras,</div>
+<div class="verse">sa alfombrang yaon ay ang nababatbat</div>
+<div class="verse">ay hilo de oro na nag quis&aacute;p quis&aacute;p.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At pilac na lahat yaong mang&#771;a silla</div>
+<div class="verse">gamit na cubiertos guint&oacute;ng para-para,</div>
+<div class="verse">mang&#771;a servilleta ay pulos pa tela</div>
+<div class="verse">may hilo de orong macaliligaya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang mang&#771;a matamis sarisaring bagay</div>
+<div class="verse">sa lamesang perlas doon malalagay,</div>
+<div class="verse">mang&#771;a asistente pagcain sa duiang</div>
+<div class="verse">ay tatlong castila bucod ang utus&aacute;n.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca tatlong damang pul&oacute;s magaganda</div>
+<div class="verse">magsisilbi yaon sa aquing asaua,</div>
+<div class="verse">ang lahat nang ito,i, ganaping dali na</div>
+<div class="verse">cami,i, nagugutom ibig cumain na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nasunod na paua mang&#771;a cagustuhan</div>
+<div class="verse">na isang comidang hustong cagayacan,</div>
+<div class="verse">conforme ang hing&#771;i guinanap na tanan</div>
+<div class="verse">bat&oacute;ng encantado niyang casangcapan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At saca tinauag an&aacute;c at asaua</div>
+<div class="verse">halina na cayo,t, tayo,i, hahapon na,</div>
+<div class="verse">nang matingnan yaon na handang comida</div>
+<div class="verse">lalo nang tumangap daquilang ligaya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Namamanghang lub&oacute;s mang&#771;a calooban</div>
+<div class="verse">ang comidang handa ay napacainam,</div>
+<div class="verse">mang&#771;a gamit ditong mang&#771;a casangcapan</div>
+<div class="verse">ay guint&oacute; at pilac na nag quiquinang&#771;an.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_63" id="Page_63">P&aacute;hin&aacute; 63</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mang&#771;a nagsisilbi pul&oacute;s na castila</div>
+<div class="verse">mang&#771;a dama nama,i, magagandang lubha,</div>
+<div class="verse">nang&#771;agsi upo na at cumaing paua</div>
+<div class="verse">apat na mag-anac na ualang bahala.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At nang macacain ay nagsi pasoc na</div>
+<div class="verse">sa salas ng&#771; bahay nagpapasial sila,</div>
+<div class="verse">ang mg&#771;a cuarto,i, pinapasoc nila</div>
+<div class="verse">minamalas yaong cariquitang sady&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Si Do&ntilde;a Leonila,i, ang uinica,i, ito</div>
+<div class="verse">esposo cong sinta sa itatan&oacute;ng co,</div>
+<div class="verse">houag maglilihim pagtatapatan mo</div>
+<div class="verse">ng&#771; di alinlang&#771;an ang puso,t, loob co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Aco pagca tauo,i, laqu&iacute; sa guinhaua</div>
+<div class="verse">palibhasa,i, hari ang muty&aacute; cong am&aacute;,</div>
+<div class="verse">ang ating quinain na handang comida</div>
+<div class="verse">gayong cagayaca,i, di pa nag quiquita.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pati itong bahay sa diquit ay sacd&aacute;l</div>
+<div class="verse">na ualang susulit cahit sa reino man,</div>
+<div class="verse">sa aqui,i, sabihin ng&#771;ayo,t, maalaman</div>
+<div class="verse">ang may ari nito cun sino,t, alin man.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang sag&oacute;t ni Juan na casi,t, esposo</div>
+<div class="verse">ang bahay na ito,i, maguiguing canino,</div>
+<div class="verse">ito,i, ating tunay pinagmulan nito</div>
+<div class="verse">ay aquing hining&#771;i sa ing&#771;at cong bat&oacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Comida,i, gayon din ang pinangaling&#771;an</div>
+<div class="verse">sa bat&oacute; ring ing&#771;at perlas ang cabagay,</div>
+<div class="verse">at ang bat&oacute;ng yao,i, encantadong tunay</div>
+<div class="verse">anomang hing&#771;in co,i, agad gaganapan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_64" id="Page_64">P&aacute;hin&aacute; 64</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa mang&#771;a saysay mo na aquing naring&#771;ig</div>
+<div class="verse">damdam co ay aco,i, parang napa Lang&#771;it,</div>
+<div class="verse">acala nang tauo,i, ang asauang ibig</div>
+<div class="verse">ay ualang cuenta,t, nasang&#771;oy nang&#771;ibit.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pag ang Dios pal&aacute; ang may calooban</div>
+<div class="verse">ay uala sinomang sucat macaalam,</div>
+<div class="verse">marami at madlang nag uiuicang tunay</div>
+<div class="verse">catauan co,i, uala na carurumatnan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ng&#771;ayon ay sa aua nang Poong si Cristo</div>
+<div class="verse">ay na sa ligaya at payapa aco,</div>
+<div class="verse">sa nangyaring buhay na pinagdanan co</div>
+<div class="verse">ang cuty&aacute; nang tauo ay di mamagcano.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Salamat sa Dios at sa In&aacute;ng V&iacute;rgen</div>
+<div class="verse">di na magluluto tayo nang cacanin,</div>
+<div class="verse">mabuti at iyo na ipinalining</div>
+<div class="verse">ang casangcapan mo,i, sinabi sa aquin.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ani Juan Tamad esposa cong hirang</div>
+<div class="verse">daluang an&aacute;c natin ay anong pang&#771;alan,</div>
+<div class="verse">ibig cong matanto sa iyo,t, maalman</div>
+<div class="verse">mang&#771;a ng&#771;alan nila sa aquin ay turan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pang&#771;alan nang isa,i, Antonio de Risa</div>
+<div class="verse">at ang isa nama,i, Feliz de Carcaja,</div>
+<div class="verse">matanto ni Juan uica cay Leonila</div>
+<div class="verse">tunay co ng&#771;ang an&aacute;c mg&#771;a batang dalua.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Aquing sasabihin esposang sinta co</div>
+<div class="verse">significang dala mg&#771;a apellido,</div>
+<div class="verse">ang isa,i, sa taua ipinaglihi mo</div>
+<div class="verse">isa,i, sa halac-hac dahilang totoo.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_65" id="Page_65">P&aacute;hin&aacute; 65</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Naala-ala co at nagunamgunam</div>
+<div class="verse">nangyari sa atin niyong isang arao,</div>
+<div class="verse">cami,i, nag daraan na mag caibigan</div>
+<div class="verse">sa tapat ng&#771; torre icao,i, nanunung&#771;ao.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nating&#771;ala quita,t, nagpanamang titig</div>
+<div class="verse">sa iyo ay aco,i, comindat ng&#771;omibit,</div>
+<div class="verse">humalachac icao tumauang malabis</div>
+<div class="verse">siyang naguing dahil mulang pagbubuntis.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa iyong sinabi esposo cong sint&aacute;</div>
+<div class="verse">cung aquing lihimin husto ang prueba,</div>
+<div class="verse">sintang esposa co houag cang mag duda</div>
+<div class="verse">talagang totoo aquing ibinady&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Calooban ito,t, pacan&aacute; nang Dios</div>
+<div class="verse">na bigay sa iyo planeta mo,t, signos,</div>
+<div class="verse">houag mamamangha ang puso mo,t, loob</div>
+<div class="verse">dagdagan ang iyong pagtauag sa Dios.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano,i, sa matanto niya,t, maalaman</div>
+<div class="verse">sa dalauang bata daang pinagmulan,</div>
+<div class="verse">escrupulong dala sa loob naparam</div>
+<div class="verse">mang&#771;a an&aacute;c niya,i, lalo nang minahal.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang quinabucasa,i, niyong maumaga</div>
+<div class="verse">napasa dung&#771;auan si Do&ntilde;a Leonila,</div>
+<div class="verse">at pinagmamasdan ang mang&#771;a maceta</div>
+<div class="verse">caparis nang jardin niya sa Espa&ntilde;a.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Malaquing totoong dalang catouaan</div>
+<div class="verse">alin mang bintana na canyang dung&#771;auan,</div>
+<div class="verse">ay jardineria,t, sari-saring bagay</div>
+<div class="verse">nang&#771;a mamacetas sady&aacute;ng cabang&#771;uhan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_66" id="Page_66">P&aacute;hin&aacute; 66</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ipagparito co sa haring monarca</div>
+<div class="verse">bunying si D. Feliz am&aacute; niyang sinta,</div>
+<div class="verse">isang arao ng&#771;ani nanunung&#771;ao siya</div>
+<div class="verse">sa real palacio loob ay nagtac&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Natanauan niya,t, tinamaang titig</div>
+<div class="verse">na sa cabunduca,i, may nacadudulit,</div>
+<div class="verse">ang casi,t, esposa na si reina In&eacute;s</div>
+<div class="verse">tinauagan niya,t, ganito ang sulit.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tingnan mo,t, pagmasdan yaong cabunducan</div>
+<div class="verse">na may nag niningning at quiquirao quirao,</div>
+<div class="verse">nang una ay uala na capara niyan</div>
+<div class="verse">cun tamaang sinag ay di matitigan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang uica ng&#771; reina sa haring esposo</div>
+<div class="verse">diua,i, yaon yata bund&oacute;c nang Cantabro,</div>
+<div class="verse">ay di baga roon ipinatapon mo</div>
+<div class="verse">sa bund&oacute;c na yaon ang an&aacute;c tang lilo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang sag&oacute;t ay o&oacute; nang haring monarca</div>
+<div class="verse">ang mabuti caya ay ipavisita,</div>
+<div class="verse">pinagcaisahan nilang mag-asaua</div>
+<div class="verse">nang oras ding yao,i, nag-utos pagdaca.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tamauag na siya nang mang&#771;a soldados</div>
+<div class="verse">at pinaparoon sa Cantabrong bund&oacute;c,</div>
+<div class="verse">cami ay mayroon na napapanood</div>
+<div class="verse">nanag niningning&#771;an ibig na matal&oacute;s.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nagbiglang lumacad ang mg&#771;a soldado</div>
+<div class="verse">at tinung&#771;o nila bund&oacute;c nang Cantabro,</div>
+<div class="verse">ang pinagtatac-ha,i, naquitang totoo</div>
+<div class="verse">bahay na malaqu&iacute;ng cariquita,i, hust&oacute;.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_67" id="Page_67">P&aacute;hin&aacute; 67</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang mang&#771;a soldado,i, noong malayo pa</div>
+<div class="verse">natanauan sila ni Jua,t, princesa,</div>
+<div class="verse">doon sa bintana,i, di na nal&iacute;s sila</div>
+<div class="verse">at inaantayan ang pagdating nila.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ano,i, nang dumatal sa canilang bahay</div>
+<div class="verse">yaong mag-asaua,i, ganito ang saysay,</div>
+<div class="verse">ano cayang inyong sady&aacute;,t, pinapacay</div>
+<div class="verse">naparito cayo sa amin ay turan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cami,i, inutusan ng&#771; haring monarca</div>
+<div class="verse">dahil sa natanao sila,i, nagtatac&aacute;,</div>
+<div class="verse">may nag niningning&#771;an at caaya-aya</div>
+<div class="verse">ibig matalastas nila,t, maquilala.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cun gayo,i, magtul&oacute;y cay&oacute;ng calahat&aacute;n</div>
+<div class="verse">at pumanhic dini,t, magcasalitaan,</div>
+<div class="verse">ang tanang soldado,i, nanhic nagtuluyan</div>
+<div class="verse">pauang nagtataca sa diquit nang bahay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cayo pala,i, siya na may bahay nito</div>
+<div class="verse">na napacariquit ang lagay estado,</div>
+<div class="verse">bahay ninyong ito,i, nanglalong totoo</div>
+<div class="verse">doon man sa reino,i, ualang capareho.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tingnan na ng&#771;a nati,t, bulayin ng&#771; isip</div>
+<div class="verse">at di masasabi ninomang may bait,</div>
+<div class="verse">pag ang Dios pala,i, siyang nag-iibig</div>
+<div class="verse">ligaya sa mundo,i, ipinacacamit.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At cun caya gayon tinuran sa inyo</div>
+<div class="verse">cayo,i, itinapon caya naririto,</div>
+<div class="verse">yaong si D. Feliz haring am&aacute; ninyo</div>
+<div class="verse">nag-utos sa amin daig ninyo,t, talo.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_68" id="Page_68">P&aacute;hin&aacute; 68</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang sa mag-asauang sag&oacute;t na tinuran</div>
+<div class="verse">cahiman at cami ay itinampulan,</div>
+<div class="verse">ualang naaalman caming casalanan</div>
+<div class="verse">ang ganti nang Dios ay caligayahan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cami,i, aalis na,t, babalic na muna</div>
+<div class="verse">sa haring nag-utos sa reinong Espa&ntilde;a,</div>
+<div class="verse">&aacute; dios ang uica niyong mag-asaua</div>
+<div class="verse">at sabihin ninyong nagpapacomusta.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang sila,i, dumating sa Espa&ntilde;ang reino</div>
+<div class="verse">nagpatuloy agad sa real palacio,</div>
+<div class="verse">ang sa haring tanong sa mang&#771;a soldado</div>
+<div class="verse">ano ang nangyari ng&#771;ayo,i, turan ninyo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Haring pang&#771;inoon ang aming naquita</div>
+<div class="verse">bahay na malaquing cariquita,i, sady&aacute;,</div>
+<div class="verse">tumatahan doo,i, yaong mag-asaua</div>
+<div class="verse">ni Jua,t, princesang si Do&ntilde;a Leonila.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Bilin po sa amin nang inyong manugang</div>
+<div class="verse">saca nang princesang an&aacute;c ninyong hirang,</div>
+<div class="verse">icomusta sila sa mang&#771;a magulang</div>
+<div class="verse">sila nama,i, hindi nang&#771;agcacaramdam.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang reina,i, nagsabi sa haring monarca</div>
+<div class="verse">cun pahintulot mo at minamaganda,</div>
+<div class="verse">mangyaring sulatan mang&#771;a an&aacute;c nata</div>
+<div class="verse">dahil sa soldadong mang&#771;a sabi,t, bady&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">G&aacute; nasaganyac na ang puso,t, loob co</div>
+<div class="verse">ayon sa sinaysay nang mang&#771;a soldado,</div>
+<div class="verse">cahima,t, mapait at lason sa iyo</div>
+<div class="verse">padalhan nang sulat an&aacute;c nati,t, ap&oacute;.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_69" id="Page_69">P&aacute;hin&aacute; 69</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang sag&oacute;t nang hari &iexcl;oh casi co,t, sint&aacute;!</div>
+<div class="verse">cun siya mong gusto,i, sang-ayunan quita,</div>
+<div class="verse">siya ay gumaua nang sulat pagdaca</div>
+<div class="verse">at capagcayari ay ipinadal&aacute;.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang napapalaman sa padalang sulat</div>
+<div class="verse">comusta sa inyo guilio naming an&aacute;c,</div>
+<div class="verse">ang inyong magulang nana sa bagabag</div>
+<div class="verse">nagtamong guinhaua dahil sa tinangap.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang sabi,t, pahayag nang mang&#771;a soldado</div>
+<div class="verse">bahay ninyo riya,i, sa diquit ay husto,</div>
+<div class="verse">cami,i, paririyan dadalauin cayo</div>
+<div class="verse">maquiquipag quita na magulang ninyo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa lacad nang bouan ng&#771;ayo,i, icalima</div>
+<div class="verse">sa icapito,i, cami ay paririyan na</div>
+<div class="verse">matangap ang sulat canilang mabasa</div>
+<div class="verse">parang na pa Lang&#771;it silang mag-asaua.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At guinanti naman ang sulat na ito</div>
+<div class="verse">ni Jua,t, ang lama,i, hintay namin cayo,</div>
+<div class="verse">caming inyong an&aacute;c guilio nang totoo</div>
+<div class="verse">touang ualang hangan cun dalauin ninyo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mayari ang sulat ibinigay niya</div>
+<div class="verse">doon sa portador saca nagbilin pa,</div>
+<div class="verse">ang inyong sabihin sa hari at reina</div>
+<div class="verse">naghihintay cami,t, totoong guilio na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang quinagabihan quinuha ni Juan</div>
+<div class="verse">ang ing&#771;at na bat&oacute; niyang casangcapan,</div>
+<div class="verse">at canyang hining&#771;i na houag maliban</div>
+<div class="verse">ang tauirang ilog lagyan mo nang tul&aacute;y.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_70" id="Page_70">P&aacute;hin&aacute; 70</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Itatayong tul&aacute;y cayaria,i, ito</div>
+<div class="verse">catulad nang bangca at pilac na puro,</div>
+<div class="verse">brandilla ay guint&oacute;,t, lagyan nang damasco</div>
+<div class="verse">nang g&eacute;nerong tela,t, may hilo de oro.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa dalauang dulo,i, lagyan nang garita</div>
+<div class="verse">at patatayuan mang&#771;a de la guardia,</div>
+<div class="verse">pauang coroneles iba,i, mang&#771;a dama</div>
+<div class="verse">sila,i, sasalubong sa hari at reina.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At mang&#771;ag si hatid na tumuloy dito</div>
+<div class="verse">maquiquipanayam hangang naririto,</div>
+<div class="verse">houag cang magculang icao aquing bat&oacute;</div>
+<div class="verse">sa arao nang bucas pilit paririto.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At pamula dito magpa hangang tul&aacute;y</div>
+<div class="verse">ay lagyan ng&#771; calleng sa linis ay sacdal,</div>
+<div class="verse">mag cabilang tabi capoua tabing&#771;an</div>
+<div class="verse">pul&oacute;s na de tela,t, sadyang cariquitan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa actong paglacad banda nang m&uacute;sica</div>
+<div class="verse">mang&#771;ag tutugtugang caligaligaya,</div>
+<div class="verse">putaca,i, gayon din mang&#771;ag sipag salva</div>
+<div class="verse">hangan sa pumanhic ang hari at reina.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Icao aquing bat&oacute;ng bigay nang Nuno co</div>
+<div class="verse">susundin mong paua hing&#771;i co sa iyo,</div>
+<div class="verse">guinanap na lahat conforme ang gusto</div>
+<div class="verse">siya ng&#771;ang nangyari sa aua ni Cristo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang quinabucasa,i, ang hari at reina</div>
+<div class="verse">ay lumacad na ng&#771;a sampong mang&#771;a sama,</div>
+<div class="verse">bund&oacute;c ng&#771; Cantabro ay tinung&#771;o nila</div>
+<div class="verse">pagdating sa tul&aacute;y sinalubong sila.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_71" id="Page_71">P&aacute;hin&aacute; 71</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Niyong mg&#771;a dama,t, mg&#771;a coroneles</div>
+<div class="verse">nag si cortesia sa haring mariquit,</div>
+<div class="verse">sa tul&aacute;y na yaon ay nang macatauid</div>
+<div class="verse">paglacad sa calle say&aacute;ng di mumuntic.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Tugtog nang m&uacute;sica,i, caligaligaya</div>
+<div class="verse">inam nang putuca,t, nag sisipag salva,</div>
+<div class="verse">mang&#771;a coroneles at ang mg&#771;a dama</div>
+<div class="verse">sa lacad na yao,i, guiniguitna sila.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang mahal na reina at haring marang&#771;al</div>
+<div class="verse">nagtacang totoo sa say&aacute; at dang&#771;al,</div>
+<div class="verse">aco ay hari na,i, di co nararanan</div>
+<div class="verse">ang ganitong diquit mang&#771;a pagdidiuang.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang sila,i, sumapit sa bahay nanhic na</div>
+<div class="verse">lubha pang malaqui pagtatac&aacute; nila,</div>
+<div class="verse">bahay pala rito an&aacute;c naming sinta</div>
+<div class="verse">sa sang reino,i, ualang catulad capara.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Hagdanan ay pilac na nag quiquinang&#771;an</div>
+<div class="verse">sahig at quisame ay salaming lantay,</div>
+<div class="verse">ang dingding ay pauang esmaltadong tunay</div>
+<div class="verse">na naca-aalio sa may dalang lumbay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa loob ng&#771; bahay nang&#771;a papamute</div>
+<div class="verse">muty&aacute; at carbungco rub&iacute;,t, esmiralde,</div>
+<div class="verse">ang sahig ng&#771; salas sampon ng&#771; qu&iacute;same</div>
+<div class="verse">templo ni Salom&oacute;n dinaig sa buti.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang bubong ng&#771; bahay ay pilac na lantay</div>
+<div class="verse">cun tamaang sinag nang init nang arao,</div>
+<div class="verse">sinomang tuming&#771;in ay di matitigan</div>
+<div class="verse">at macadudulit sa pagquiquisapan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_72" id="Page_72">P&aacute;hin&aacute; 72</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Calagayan ninyo pala ay guinhaua</div>
+<div class="verse">paliguid nang bahay ay jardineria,</div>
+<div class="verse">itong tauo pala,i, uala mang cuenta</div>
+<div class="verse">ay di masasabi sasapiting hanga.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">&iexcl;Oh mang&#771;a guilio co na mang&#771;a an&aacute;c co</div>
+<div class="verse">at sampon sa daluang aquing mga ap&oacute;,</div>
+<div class="verse">cayo ay cun caya dito,i, naparito</div>
+<div class="verse">dahilan sa cayo,i, ipinatapon co.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mang&#771;a loob ninyo ay pacalinisin</div>
+<div class="verse">ang madlang sigal&oacute;t sa puso ay ualin,</div>
+<div class="verse">cahit anong sam&aacute; sa dibdib ay alsin</div>
+<div class="verse">magaling ang siyang pagsamahan natin.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang mahal na reina naman ay nagbady&aacute;</div>
+<div class="verse">na tumataguistis ang luha sa mat&aacute;,</div>
+<div class="verse">&iexcl;oh an&aacute;c cong buns&oacute; princesa Leonila!</div>
+<div class="verse">patauad ang aquin na nagauang sala.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Icao aquing bunso,i, sa pinagdanan mo</div>
+<div class="verse">na hirap d&aacute;lita,i, pauang tiniis co,</div>
+<div class="verse">cahima,t, masucal ang puso,t, loob mo</div>
+<div class="verse">pacalinisin na ng&#771;ayon at magbago.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Princesa Leonila sa reina,i, sumag&oacute;t</div>
+<div class="verse">sa dalauang mat&aacute; ang luha,i, naagos,</div>
+<div class="verse">mahal na in&aacute; co,i, malinis ang loob</div>
+<div class="verse">ni camunti ualang sanhi man at cubot.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang pag-uusapan ay ng&#771; matapos na</div>
+<div class="verse">quinuha ni Juan casangcapan niya,</div>
+<div class="verse">icao aquing bat&oacute; sundin mo pagdaca</div>
+<div class="verse">maghanda ng&#771;ayon din mabuting comida.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_73" id="Page_73">P&aacute;hin&aacute; 73</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sari-saring lutong mang&#771;a masasar&aacute;p</div>
+<div class="verse">pauang de almacen sa putahing sangcap,</div>
+<div class="verse">sa lamesang guint&oacute; ay mahanda agad</div>
+<div class="verse">gayon ang cubiertos ay guint&oacute; ring lahat.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang lamesa,i, lagyan ng&#771; telang alfombra</div>
+<div class="verse">may hilo de orong caligaligaya,</div>
+<div class="verse">gayon din ang tanang mang&#771;a servilleta</div>
+<div class="verse">at pul&oacute;s na pilac yaong mang&#771;a silla.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Isang lamesa rin ang tanang matamis</div>
+<div class="verse">sari-saring timpla sa sar&aacute;p ay labis,</div>
+<div class="verse">mang&#771;a servidumbre pul&oacute;s maquiquisig</div>
+<div class="verse">tagalog castila ay nagcacasanib.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At anim na dama cailang&#771;an co pa</div>
+<div class="verse">bucod sa narito na sila,i, anim na,</div>
+<div class="verse">icao aquing bat&oacute; ganaping dali na</div>
+<div class="verse">at nagugutom na ang hari at reina.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nasunod na paua mg&#771;a cahing&#771;ian</div>
+<div class="verse">nang oras na yaon comida,i, nalagay</div>
+<div class="verse">ang hari,t, ang reina,i, niyaya ni Juan</div>
+<div class="verse">sampon nang casama ay gayon din naman.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Dumul&oacute;g na sila,t, cumain pagdaca</div>
+<div class="verse">ang hari,t, ang reina pati mang&#771;a sama,</div>
+<div class="verse">at nang macacain nag pupulong sila</div>
+<div class="verse">madla,t, sari-saring cabuhayan nila.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sinasabi nila na napacainam</div>
+<div class="verse">ang handang comida,t, mang&#771;a casangcapan</div>
+<div class="verse">ang mang&#771;a matamis sari-saring bagay</div>
+<div class="verse">ng&#771;ayon lamang cami nacatiquim niyan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_74" id="Page_74">P&aacute;hin&aacute; 74</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mang&#771;a nag sisilbi sa pagcain nila</div>
+<div class="verse">ay nang&#771;ag tatac&aacute; silang para para,</div>
+<div class="verse">pul&oacute;s na castila,t, tagalog ang iba</div>
+<div class="verse">at saca ang dama ay labing dalaua.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Salitaan nila,i, cayamanang iyan</div>
+<div class="verse">ang pinangaling&#771;a,i, sa encantong lal&aacute;ng,</div>
+<div class="verse">alin caya baga sa mundong ibabao</div>
+<div class="verse">ang magcacaroon nang ganitong bahay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mang&#771;a cagayaca,i, nanglalong totoo</div>
+<div class="verse">sa mundong ibabao ualang capareho,</div>
+<div class="verse">nang&#771;apapamuti muty&aacute; at carbungco</div>
+<div class="verse">rub&iacute;,t, esmeralde sa ningning ay husto.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Casangcapang gamit ay napacainam</div>
+<div class="verse">guint&oacute; na at pilac sino caya naman,</div>
+<div class="verse">aling tauo rito sa mundong ibabao</div>
+<div class="verse">macapag gagay&aacute;c casangcapang ganyan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cundang&#771;an ang ito,i, may iuing encanto</div>
+<div class="verse">na pinagcucunan nang lahat nang ito,</div>
+<div class="verse">ang uica nang hari ay tila ng&#771;a totoo</div>
+<div class="verse">sa encantong lal&aacute;ng cayamanang ito.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca nang matapos salitaan nila</div>
+<div class="verse">tinauag nang hari ang mahal na reina,</div>
+<div class="verse">cun umaayon ca,i, isalin na nata</div>
+<div class="verse">sa atang manugang ang cetro,t, corona.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">O&oacute; ang uinica nang reinang marang&#771;al</div>
+<div class="verse">diyata,i, cun iyong gusto,t, caibig&aacute;n,</div>
+<div class="verse">lalo nama,t, icao ay may catandaan</div>
+<div class="verse">di ng&#771;a,i, isalin na corona cay Juan.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_75" id="Page_75">P&aacute;hin&aacute; 75</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Pinagcaisahan nilang mag-asaua</div>
+<div class="verse">una,i, uala namang sucat na magmana,</div>
+<div class="verse">sinabi cay Jua,t, cay Do&ntilde;a Leonila</div>
+<div class="verse">corona sa inyo,i, isasalin co na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Itong inyong bahay ilipat sa reino</div>
+<div class="verse">iabay sa piling nang real palacio,</div>
+<div class="verse">o&oacute; po ang sag&oacute;t haring magulang co</div>
+<div class="verse">paua cong susundin pacan&aacute; po ninyo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang quinabucasan ay noui na sila</div>
+<div class="verse">sa pinangaling&#771;ang reino nang Espa&ntilde;a,</div>
+<div class="verse">mang&#771;a coroneles at ang mang&#771;a dama</div>
+<div class="verse">nang&#771;ag si hatid ding capara nang una.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa lacad na yao,i, casama ri,t, hatid</div>
+<div class="verse">si Jua,t, princesang mag-asauang ibig</div>
+<div class="verse">sa tul&aacute;y na pilac ano,i, nang sumapit</div>
+<div class="verse">nang&#771;ag paalaman toua,i, di mumuntic.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Mag asaua naman ni Do&ntilde;a Leonila</div>
+<div class="verse">sampong coroneles at ang mg&#771;a dama,</div>
+<div class="verse">nangag si pagbalic sa bahay noui na</div>
+<div class="verse">nang mahating gabi,i, bat&oacute; ay quinuha.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At hining&#771;i niya na houag maliban</div>
+<div class="verse">mang&#771;a coroneles mang&#771;a damang tanan,</div>
+<div class="verse">tul&aacute;y ay gayon din alising paminsan</div>
+<div class="verse">ganaping madali,t, aquing cahiling&#771;an.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Saca itong bahay sampong jardin dito</div>
+<div class="verse">malipat ng&#771;ayon din sa Espa&ntilde;ang reino,</div>
+<div class="verse">itay&oacute; sa piling nang real palacio</div>
+<div class="verse">maguisnan ng&#771; hari at reinang in&aacute; co.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_76" id="Page_76">P&aacute;hin&aacute; 76</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Cahiling&#771;ang lahat nagan&aacute;p pagdaca</div>
+<div class="verse">nang ing&#771;at na bat&oacute; niyang encantada,</div>
+<div class="verse">maguising ang hari niyong maumaga</div>
+<div class="verse">ng&#771; siya,i, dumung&#771;ao ay naquita niya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ang uica ng&#771; hari naniniuala aco</div>
+<div class="verse">ang aquing manugang ay may sa encanto,</div>
+<div class="verse">sino,t, alin baga sa balat nang mundo</div>
+<div class="verse">sa ganyang calaqui madadala dito.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Isa pa,i, sa gabi at hindi sa arao</div>
+<div class="verse">ang pagca pagbuhat nang bahay na iyan,</div>
+<div class="verse">caya pala iyan ay napacayaman</div>
+<div class="verse">ay may sa encanto na na iing&#771;atan.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sa real palacio,i, ipinatauag na</div>
+<div class="verse">si Jua,t, princesang si Do&ntilde;a Leonila,</div>
+<div class="verse">nang dumating doon uica sa canila</div>
+<div class="verse">mabuti at cayo ay naririto na.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ng&#771;ayon ay aco ay mag papabando</div>
+<div class="verse">na mang&#771;ag si pag-gayac ang tauo sa reino,</div>
+<div class="verse">mg&#771;a bahay bahay lagyan nang damasco</div>
+<div class="verse">calle ay tabing&#771;a,t, mang&#771;ag linis cayo.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Muralla,i, gayon din na ipinagayac</div>
+<div class="verse">sampong artificiong caguila-guilalas,</div>
+<div class="verse">at sa coronaci&oacute;n sa arao nang bucas</div>
+<div class="verse">ang lahat nang ito,i, sususuhang lahat.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Corona sa ulo ay ng&#771; maputong na</div>
+<div class="verse">cay Don Juang Tamad na manugang niya,</div>
+<div class="verse">nagsay&aacute;ng totoo reino nang Espa&ntilde;a</div>
+<div class="verse">ang lahat ng&#771; tauo ay nang&#771;ag viviva.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_77" id="Page_77">P&aacute;hin&aacute; 77</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ca&ntilde;&oacute;n sa muralla,i, sinusuhang lahat</div>
+<div class="verse">sampong artificiong caguila-guilalas,</div>
+<div class="verse">sa lahat ng&#771; calle sa loob ng&#771; ciudad</div>
+<div class="verse">hicap ang m&uacute;sicos say&aacute;ng ualang lipas.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At nang&#771;ag viviva ang maraming tauo</div>
+<div class="verse">sayang ualang humpay sa loob ng&#771; reino,</div>
+<div class="verse">buhayin ng&#771; Dios na mahabang tiempo</div>
+<div class="verse">si Don Juang Tamad hari naming bago.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Sabihin ang husay nang gomobierno na</div>
+<div class="verse">sa boong Espa&ntilde;a haring bago nila,</div>
+<div class="verse">grandes consejeros casamang lahat na</div>
+<div class="verse">ualang pagcaronan ang toua sa canya.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">At gayon din naman sa sino,t, alin man</div>
+<div class="verse">pareho sa canya mahirap mayaman,</div>
+<div class="verse">castigo ay lagd&aacute; sa may casalanan</div>
+<div class="verse">ley nang matouid hindi nasisinsay.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Nang maguing hari na ay nagsabi siya</div>
+<div class="verse">sa casi,t, esposang reina Leonila,</div>
+<div class="verse">ang am&aacute;,t, in&aacute; co,i, inaala-ala</div>
+<div class="verse">ating ipacaon dito na matira.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">O&oacute; anang reina di lalong mabuti</div>
+<div class="verse">ipacaon mo ng&#771;a magulang mong casi,</div>
+<div class="verse">cun dirito sila sa arao at gabi,i,</div>
+<div class="verse">mayroong titing&#771;i,t, mag cacalauing&#771;i.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ipinacaon na yaong mag-asaua</div>
+<div class="verse">ni Fabio,t, Sofia am&aacute;,t, in&aacute; niya,</div>
+<div class="verse">ano,i, nang dumating toua,i, sabihin pa</div>
+<div class="verse">sa real palacio,i, capisan na nila.</div>
+</div>
+<span class="pagenum"><a name="Page_78" id="Page_78">P&aacute;hin&aacute; 78</a></span>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Yaong si Ursula ay guinanti naman</div>
+<div class="verse">ni Do&ntilde;a Leonila na reinang marang&#771;al,</div>
+<div class="verse">sa iyong servicio,i, ang pala cong bigay</div>
+<div class="verse">isa ca sa dama sa palacio real.</div>
+</div>
+<div class="stanza">
+<div class="verseind">Ito ang nasapit siyang naguing hanga</div>
+<div class="verse">ni Juang Tamad na isang hamac na,</div>
+<div class="verse">sa lagac na gracia ng&#771; Dios na Am&aacute;</div>
+<div class="verse">sinapit ng&#771; palad hari sa Espa&ntilde;a.</div>
+</div></div>
+
+<p><br/></p>
+
+<div class="figcenter">
+<img src="images/080.png" alt="Fin" title="Fin" />
+</div>
+
+<hr style="width: 30%;" />
+
+<div class="figcenter">
+<a href="images/add.jpg"><img src="images/add_thumb.jpg" alt="Imprenta at Librer&iacute;a ni J. Martinez"
+title="Imprenta at Librer&iacute;a ni J. Martinez" /></a>
+</div>
+
+<hr style="width: 30%;" />
+
+
+
+
+
+
+
+
+<pre>
+
+
+
+
+
+End of the Project Gutenberg EBook of Búhay na Pinagdaanan ni Juan Tamad na
+Anac ni Fabio at ni Sofia, by Anonymous
+
+*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK BÚHAY NA PINAGDAANAN NI JUAN ***
+
+***** This file should be named 16386-h.htm or 16386-h.zip *****
+This and all associated files of various formats will be found in:
+        https://www.gutenberg.org/1/6/3/8/16386/
+
+Produced by Tamiko I. Camacho, Jerome Espinosa Baladad,
+Pilar Somoza and PG Distributed Proofreaders from page
+scans provided by University of Michigan.
+
+
+Updated editions will replace the previous one--the old editions
+will be renamed.
+
+Creating the works from public domain print editions means that no
+one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
+(and you!) can copy and distribute it in the United States without
+permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
+set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
+copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
+protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
+Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
+charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
+do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
+rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
+such as creation of derivative works, reports, performances and
+research.  They may be modified and printed and given away--you may do
+practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
+subject to the trademark license, especially commercial
+redistribution.
+
+
+
+*** START: FULL LICENSE ***
+
+THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
+PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
+
+To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
+distribution of electronic works, by using or distributing this work
+(or any other work associated in any way with the phrase "Project
+Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
+Gutenberg-tm License (available with this file or online at
+https://gutenberg.org/license).
+
+
+Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
+electronic works
+
+1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
+electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
+and accept all the terms of this license and intellectual property
+(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
+the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
+all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
+If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
+Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
+terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
+entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
+
+1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
+used on or associated in any way with an electronic work by people who
+agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
+things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
+even without complying with the full terms of this agreement.  See
+paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
+Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
+and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
+works.  See paragraph 1.E below.
+
+1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
+or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
+Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
+collection are in the public domain in the United States.  If an
+individual work is in the public domain in the United States and you are
+located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
+copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
+works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
+are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
+Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
+freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
+this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
+the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
+keeping this work in the same format with its attached full Project
+Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.
+
+1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
+what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
+a constant state of change.  If you are outside the United States, check
+the laws of your country in addition to the terms of this agreement
+before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
+creating derivative works based on this work or any other Project
+Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
+the copyright status of any work in any country outside the United
+States.
+
+1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
+
+1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
+access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
+whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
+phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
+Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
+copied or distributed:
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
+from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
+posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
+and distributed to anyone in the United States without paying any fees
+or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
+with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
+work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
+through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
+Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
+1.E.9.
+
+1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
+with the permission of the copyright holder, your use and distribution
+must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
+terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
+to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
+permission of the copyright holder found at the beginning of this work.
+
+1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
+License terms from this work, or any files containing a part of this
+work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
+
+1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
+electronic work, or any part of this electronic work, without
+prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
+active links or immediate access to the full terms of the Project
+Gutenberg-tm License.
+
+1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
+compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
+word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
+distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
+"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
+posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
+you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
+copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
+request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
+form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
+License as specified in paragraph 1.E.1.
+
+1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
+performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
+unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
+
+1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
+access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
+that
+
+- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
+     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
+     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
+     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
+     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
+     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
+     must be paid within 60 days following each date on which you
+     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
+     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
+     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
+     address specified in Section 4, "Information about donations to
+     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."
+
+- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
+     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
+     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
+     License.  You must require such a user to return or
+     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
+     and discontinue all use of and all access to other copies of
+     Project Gutenberg-tm works.
+
+- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
+     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
+     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
+     of receipt of the work.
+
+- You comply with all other terms of this agreement for free
+     distribution of Project Gutenberg-tm works.
+
+1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
+electronic work or group of works on different terms than are set
+forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
+both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
+Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
+Foundation as set forth in Section 3 below.
+
+1.F.
+
+1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
+effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
+public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
+collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
+works, and the medium on which they may be stored, may contain
+"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
+corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
+property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
+computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
+your equipment.
+
+1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
+of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
+Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
+Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
+liability to you for damages, costs and expenses, including legal
+fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
+LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
+PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
+TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
+LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
+INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
+DAMAGE.
+
+1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
+defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
+receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
+written explanation to the person you received the work from.  If you
+received the work on a physical medium, you must return the medium with
+your written explanation.  The person or entity that provided you with
+the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
+refund.  If you received the work electronically, the person or entity
+providing it to you may choose to give you a second opportunity to
+receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
+is also defective, you may demand a refund in writing without further
+opportunities to fix the problem.
+
+1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
+in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS', WITH NO OTHER
+WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
+WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
+
+1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
+warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
+If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
+law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
+interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
+the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
+provision of this agreement shall not void the remaining provisions.
+
+1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
+trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
+providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
+with this agreement, and any volunteers associated with the production,
+promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
+harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
+that arise directly or indirectly from any of the following which you do
+or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
+work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
+Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.
+
+
+Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
+
+Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
+electronic works in formats readable by the widest variety of computers
+including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
+because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
+people in all walks of life.
+
+Volunteers and financial support to provide volunteers with the
+assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
+goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
+remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
+and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
+To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
+and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
+and the Foundation web page at https://www.pglaf.org.
+
+
+Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
+Foundation
+
+The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
+501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
+state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
+Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
+number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
+https://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
+permitted by U.S. federal laws and your state's laws.
+
+The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
+Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
+throughout numerous locations.  Its business office is located at
+809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
+business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
+information can be found at the Foundation's web site and official
+page at https://pglaf.org
+
+For additional contact information:
+     Dr. Gregory B. Newby
+     Chief Executive and Director
+     gbnewby@pglaf.org
+
+Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation
+
+Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
+spread public support and donations to carry out its mission of
+increasing the number of public domain and licensed works that can be
+freely distributed in machine readable form accessible by the widest
+array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
+($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
+status with the IRS.
+
+The Foundation is committed to complying with the laws regulating
+charities and charitable donations in all 50 states of the United
+States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
+considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
+with these requirements.  We do not solicit donations in locations
+where we have not received written confirmation of compliance.  To
+SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
+particular state visit https://pglaf.org
+
+While we cannot and do not solicit contributions from states where we
+have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
+against accepting unsolicited donations from donors in such states who
+approach us with offers to donate.
+
+International donations are gratefully accepted, but we cannot make
+any statements concerning tax treatment of donations received from
+outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.
+
+Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
+methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
+ways including including checks, online payments and credit card
+donations.  To donate, please visit: https://pglaf.org/donate
+
+
+Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
+works.
+
+Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg-tm
+concept of a library of electronic works that could be freely shared
+with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
+Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.
+
+Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
+editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
+unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
+keep eBooks in compliance with any particular paper edition.
+
+Most people start at our Web site which has the main PG search facility:
+
+     https://www.gutenberg.org
+
+This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
+including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
+Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
+subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
+
+*** END: FULL LICENSE ***
+
+
+
+</pre>
+
+</body>
+</html>
diff --git a/16386-h/images/001.png b/16386-h/images/001.png
new file mode 100644
index 0000000..5ffb088
--- /dev/null
+++ b/16386-h/images/001.png
diff --git a/16386-h/images/002-1.jpg b/16386-h/images/002-1.jpg
new file mode 100644
index 0000000..6accb4d
--- /dev/null
+++ b/16386-h/images/002-1.jpg
diff --git a/16386-h/images/002.gif b/16386-h/images/002.gif
new file mode 100644
index 0000000..a322a70
--- /dev/null
+++ b/16386-h/images/002.gif
diff --git a/16386-h/images/003.png b/16386-h/images/003.png
new file mode 100644
index 0000000..2a1e75f
--- /dev/null
+++ b/16386-h/images/003.png
diff --git a/16386-h/images/005.png b/16386-h/images/005.png
new file mode 100644
index 0000000..c8341e9
--- /dev/null
+++ b/16386-h/images/005.png
diff --git a/16386-h/images/080.png b/16386-h/images/080.png
new file mode 100644
index 0000000..e2e4686
--- /dev/null
+++ b/16386-h/images/080.png
diff --git a/16386-h/images/081.png b/16386-h/images/081.png
new file mode 100644
index 0000000..f585d36
--- /dev/null
+++ b/16386-h/images/081.png
diff --git a/16386-h/images/add.jpg b/16386-h/images/add.jpg
new file mode 100644
index 0000000..df1d88c
--- /dev/null
+++ b/16386-h/images/add.jpg
diff --git a/16386-h/images/add_thumb.jpg b/16386-h/images/add_thumb.jpg
new file mode 100644
index 0000000..89d59c1
--- /dev/null
+++ b/16386-h/images/add_thumb.jpg
diff --git a/16386-h/images/cover.jpg b/16386-h/images/cover.jpg
new file mode 100644
index 0000000..5e93c6f
--- /dev/null
+++ b/16386-h/images/cover.jpg
diff --git a/16386-h/images/cover_thumb.jpg b/16386-h/images/cover_thumb.jpg
new file mode 100644
index 0000000..4272fb1
--- /dev/null
+++ b/16386-h/images/cover_thumb.jpg
diff --git a/LICENSE.txt b/LICENSE.txt
new file mode 100644
index 0000000..6312041
--- /dev/null
+++ b/LICENSE.txt
@@ -0,0 +1,11 @@
+This eBook, including all associated images, markup, improvements,
+metadata, and any other content or labor, has been confirmed to be
+in the PUBLIC DOMAIN IN THE UNITED STATES.
+
+Procedures for determining public domain status are described in
+the "Copyright How-To" at https://www.gutenberg.org.
+
+No investigation has been made concerning possible copyrights in
+jurisdictions other than the United States. Anyone seeking to utilize
+this eBook outside of the United States should confirm copyright
+status under the laws that apply to them.
diff --git a/README.md b/README.md
new file mode 100644
index 0000000..ba1677e
--- /dev/null
+++ b/README.md
@@ -0,0 +1,2 @@
+Project Gutenberg (https://www.gutenberg.org) public repository for
+eBook #16386 (https://www.gutenberg.org/ebooks/16386)